Dankzij de enorme populariteit van tablets, smartphones en laptops zetten veel mensen hun desktop te koop. Jij profiteert, want voor een prikkie neem je een tweedehands systeem over. Waar moet je op letten als je een tweedehands pc aanschaft?

Tip 01: Waarom tweedehands?

Tweedehands pc's zijn aantrekkelijk, omdat ze doorgaans weinig geld kosten. Je kunt een gebruikte machine overwegen wanneer je bijvoorbeeld een extra computer nodig hebt of een mediaserver wilt inrichten op zolder. Voor een nieuwe pc met een beetje rekenkracht ben je al snel tussen de vier- en zevenhonderd euro kwijt. Wie goed zoekt, vindt bij online handelsplaatsen en fysieke winkels voor pakweg tweehonderd euro een kant-en-klaar systeem. Uiteraard haal je voor dit geld geen snelheidswonder in huis die de allernieuwste 3D-spellen kan draaien.

Geen probleem, want voor veruit de meeste pc-taken heb je niet de allernieuwste hardware nodig. Misschien liggen er nog wel onderdelen van een (kapotte) computer op zolder, waarmee je de prestaties kunt opschroeven. Een SSD-schijf en/of meer werkgeheugen kan bijvoorbeeld al een heleboel schelen. Overigens raden we af om meer dan tweehonderd euro aan een tweedehands machine te besteden, omdat de prijs anders wel erg dicht in de buurt komt van een nieuwe computer met betere specificaties. Lees hiervoor vooral het kader 'Spotgoedkope notebook'.

©PXimport

Tip 01 Een nieuwe pc met redelijke specificaties kost al snel vierhonderd euro.

Tip 02: Marktplaats

Veruit de meeste mensen denken bij tweedehands spullen meteen aan Marktplaats. Logisch, want particuliere handelaren en winkels voegen dagelijks honderdduizenden nieuwe advertenties aan deze website toe. Ook voor tweedehands pc's kun je hier prima terecht. Navigeer maar eens naar de rubriek Computers en Software en klik vervolgens op Desktop Pc's. Bovenaan staan hoofdzakelijk schreeuwerige oproepen van professionele handelaren.

Scrol je een stukje omlaag, dan vind je ook genoeg particulieren die hun systeem te koop aanbieden. Aan de linkerkant maak je eventueel een selectie. Je vult bijvoorbeeld het bedrag in dat je maximaal wilt uitgeven. Verder sorteer je het aanbod op onder meer processor, kloksnelheid, werkgeheugen en harde schijf. Het is daarnaast ook mogelijk om alleen naar gebruikte systemen te zoeken. Bij sommige computers biedt de verkoper ook een monitor aan. Zodra je een geschikt tweedehands systeem hebt gevonden, leg je rechtstreeks contact met de adverteerder. Na een beetje onderhandelen kun je de prijs wellicht nog iets omlaag drukken.

©PXimport

Tip 02 Op Marktplaats staan duizenden tweedehands systemen.

Tip 03: Betrouwbaarheid

Marktplaats is een handig hulpmiddel om een betaalbaar systeem te scoren, maar helaas zijn er ook oplichters op deze website actief. Het is dus belangrijk om de betrouwbaarheid van de adverteerder juist in te schatten en het risico zoveel mogelijk te beperken. Bij een advertentie staan altijd details van de adverteerder vermeld. Zo kun je zien hoeveel jaar iemand actief is op Marktplaats. Oplichters wisselen snel van online identiteit, waardoor ze nooit voor een lange periode actief lijken te zijn. Ga dan ook liever met iemand in zee die al een tijdje spullen via Marktplaats verkoopt. Vaak staat er een telefoonnummer in de advertentie vermeld, zodat je een indruk van deze persoon kunt krijgen. Verder kan het nooit kwaad om in Google even op de naam van de adverteerder te zoeken. Heb je te maken met een oplichter, dan komen er wellicht verhalen van slachtoffers tevoorschijn. In samenwerking met Marktplaats heeft de politie het Landelijk Meldpunt Internetoplichting opgericht.

Via deze website controleer je eenvoudig of er klachten over de adverteerder bekend zijn. Je kunt onder meer controleren op het bankrekeningnummer, e-mailadres en telefoonnummer. Vermijd tot slot advertenties die te mooi lijken om waar te zijn, want vaak is dat dan ook zo.

©PXimport

Tip 03 Op Marktplaats bekijk je hoe lang een adverteerder actief is.

Tip 04: Winkels

Grote bedrijven schrijven hun computers na een paar jaar massaal af en verkopen de apparatuur aan handelaren. Op die manier komen ze bij webshops en fysieke winkels terecht. Bedenk wel dat deze machines gedurende enkele jaren zeer intensief zijn gebruikt, soms wel iedere werkdag. Daarom worden ze vaak eerst gereviseerd voordat een winkel dergelijke systemen te koop aanbiedt. In zo'n beetje iedere stad en elk dorp is er wel een zaak te vinden die tweedehands computers verkoopt. Daarnaast kun je natuurlijk ook online terecht.

Zo is deze website een bekende naam op het gebied van tweedehands machines die veelal afkomstig zijn uit het bedrijfsleven. Voordat deze winkel een tweedehands pc te koop aanbiedt, wordt de hardware gereinigd en gecontroleerd. Verder installeren de winkelmedewerkers zo nodig een legitieme versie van Windows. Dit verkooppunt belooft voor alle verkochte apparatuur een levensduur van drie tot vijf jaar. Naast computeroutlet.nl zijn er via internet nog talloze andere webwinkels te vinden die een soortgelijke werkwijze hanteren.

©PXimport

Tip 04 Computeroutlet.nl biedt zelfs voor een paar tientjes al complete desktops aan.

Tip 05: Overige adressen

Naast Marktplaats en (online) winkels zijn er nog meer adressen waar je terechtkunt voor een tweedehands pc. Zo staan er op Speurders.nl en Tweedehands.nl honderden advertenties met gebruikte systemen. Uiteraard is er ook nog de internationale handelssite eBay. Wanneer je weinig eisen stelt aan de computer, kun je ook eens hier kijken. Sommige mensen bieden gratis een volledige computer of losse onderdelen aan. Besef wel dat het doorgaans gaat om sterk verouderde systemen. Meestal is de hardware defect, waardoor er hoe dan ook een opknapbeurt van de machine is vereist.

©PXimport

Tip 05 Heb je weinig eisen en geef je liever geen geld uit? Werp eens een blik op www.gratisaftehalen.nl.

Spotgoedkope notebook

Neem je liever geen gebruikte pc van iemand anders over? Geen nood, want in de handel zijn er ook ultragoedkope notebooks verkrijgbaar. In reclamekrantjes van grote elektronicaketens komen regelmatig spotgoedkope laptops voorbij van pakweg 250 euro. Vanzelfsprekend zijn dat niet de allersnelste machines, maar je beschikt dan wel over een gloednieuw apparaat. De processor heeft doorgaans een lage kloksnelheid en er is naar de huidige maatstaven weinig werkgeheugen aanwezig. Deze machines zijn voornamelijk geschikt voor lichte pc-taken, zoals tekstverwerken, internetbankieren, e-mail en internetten. Een pluspunt van laptops is dat je geen geld kwijt bent aan een scherm. Maar als je regelmatig met beeldbewerking en games bezig bent, kun je beter uitkijken naar een tweedehands pc met meer (grafische) rekenkracht.

©PXimport

Elektronicaketens bieden regelmatig notebooks tegen stuntprijzen aan.

Tip 06: Garantie

Ga altijd na hoe de garantie is geregeld. Wanneer je via bijvoorbeeld Marktplaats een pc van een particulier overneemt, hoef je logischerwijs geen garantie te verwachten. Winkels bieden deze service meestal wel. Vaak verloopt de garantie overigens niet meer via de fabrikant van de pc. De meeste pc-winkels hebben een eigen reparatieservice waardoor ze de beloofde garantie bij problemen kunnen waarmaken.

Bij de aanschaf van een tweedehands pc krijg je over het algemeen drie maanden tot een jaar garantie. Bij iets duurdere pc's krijg je soms zelfs twee jaar garantie. Koop je de pc via een webwinkel? Probeer te achterhalen hoe je aanspraak kunt maken op de garantie. Betrouwbare webshops hebben hiervoor een aparte webpagina ingericht. Voor laptops geldt dat winkeliers geen garantie geven op de accu. Verder zijn softwareproblemen, waterschade en breukschade doorgaans van de garantie uitgezonderd.

©PXimport

Tip 06 Voordat je tweedehands spullen aanschaft, lees je de garantievoorwaarden grondig door.

Tip 07: Gebruikssporen

Aan een tweedehands pc kleeft altijd een risico. Je bent namelijk afhankelijk van hoe zuinig de vorige eigenaar met de apparatuur is geweest. Bekijk daarom altijd hoe de pc er in het echt uitziet en let goed op eventuele gebruikssporen. Zijn er veel krasjes zichtbaar? Doen alle knoppen het nog goed? Hoe zit het met de aansluitingen aan de achterzijde? Bekijk ook de binnenkant van de machine. Je kunt de meeste systeemkasten eenvoudig openen via een schuifsysteem of door twee schroefjes los te maken. Wanneer er een dikke laag stof op de onderdelen zit, is de apparatuur de afgelopen jaren niet goed onderhouden.

Als het even kan, voer je op de beoogde pc een proefsessie uit. Probeer wat programma's uit en kijk eens goed of het systeem lekker loopt. Wil je het echt grondig aanpakken? Via allerlei diagnosesoftware kun je de conditie van verschillende hardwarecomponenten peilen. Welke software je hiervoor precies nodig hebt, is afhankelijk van het type hardware dat je wilt controleren. Veel computerfabrikanten leveren deze programma's standaard mee door middel van een opstartbare cd.

©PXimport

Tip 07 Schroef de systeemkast van de beoogde pc open en check hoe de binnenkant is onderhouden.

Pc opschonen

Zodra je een tweedehands pc overneemt van een particuliere verkoper, is het zaak om eens grondig de bezem door het systeem te halen. Je wilt natuurlijk geen bestanden van de vorige eigenaar tegenkomen. Met een installatie-cd van Windows installeer je het besturingssysteem gemakkelijk opnieuw. Je start de computer vanaf de cd op en voert vervolgens een schone installatie van Windows uit. Kies er in de instellingen voor om alle schijven te formatteren, zodat er geen gegevens meer achterblijven. Bedenk wel dat je alle geïnstalleerde software kwijt bent wanneer je hiervan geen licentiecodes in bezit hebt. Zit er bij de tweedehands pc geen installatie-cd?

Wellicht is er een herstelpartitie aanwezig waarmee je het systeem terugzet naar de fabrieksinstellingen. Via software van de fabrikant lukt het dan om het systeem te herstellen, bijvoorbeeld door middel van HP Systeemherstel op HP-computers. Als je een systeem hebt bemachtigd zonder herstelpartitie of installatie-cd van Windows, dien je handmatig de boel op te schonen. Verwijder alle ongewenste software van het systeem en gebruik een opschoonprogramma als CCleaner. Behalve de systeempartitie is het verder mogelijk om de overige schijfstations vanuit Windows te formatteren. Klik in Windows Verkenner met de rechtermuisknop op de juiste partitie en kies voor Formatteren / Starten.

©PXimport

De beste manier om een tweedehands pc op te schonen is via een installatie-cd van Windows.

Tip 08: Hardware

Als het goed is, staat bij iedere advertentie van tweedehands pc's duidelijk vermeld welke hardware er in de systeemkast zit. Welke hardware je nodig hebt, is volledig afhankelijk van je eisen. Wanneer je de pc alleen gebruikt om je administratie bij te werken en een beetje te internetten, heb je niet zo'n luxe computer nodig. Een simpel systeem met een bescheiden AMD- of Intel-processor en 2 GB RAM is dan ruim voldoende. Wil je echter regelmatig video's monteren, foto's bewerken en games spelen, dan heb je een krachtiger systeem nodig. Let vooral op de kloksnelheid van de processor, het werkgeheugen en de grafische kaart. Bepaal verder hoeveel harde-schijfruimte je nodig hebt indien je grote hoeveelheden foto's en films wilt opslaan.

©PXimport

Tip 08 Bedenk goed of de specificaties van de pc voldoende zijn voor al je computerwerkzaamheden.

Tip 09: Pc upgraden

Het is natuurlijk ook een mogelijkheid om tegen een leuk prijsje een tweedehands systeem over te nemen, waarna je de zwakste onderdelen vervangt door snelle componenten. Hoewel eigenlijk alles van een desktop vervangbaar is, zijn vooral een SSD-schijf en meer werkgeheugen zinvolle toevoegingen die je relatief eenvoudig kunt monteren. Met deze uitbreidingen voelt de machine waarschijnlijk weer een stuk vlotter aan. Voor het werkgeheugen is het belangrijk om te bepalen hoeveel werkgeheugen je wilt toevoegen en welk type je hiervoor nodig hebt.

Schroef de pc eerst open en bekijk hoeveel slots er op het moederbord in totaal beschikbaar zijn voor geheugenmodules. Op de website van geheugenfabrikanten kun je vinden welk type geheugen je nodig hebt. Zo navigeer je op www.kingston.com naar MEMORY SEARCH / Desktop/Notebook. Via het merk en typenummer van de computer vind je de juiste onderdelen. Gaat het om een zelfbouw-pc? Zoek dan op het typenummer van het moederbord. De montage is simpel, want een geheugenmodule hoef je alleen maar in de houder te klikken. Verder kun je de prestaties verbeteren door een SSD-schijf in te bouwen en in te stellen als C-schijf. Windows en programma's starten dan een stuk sneller op. Hoe je een SSD-schijf precies inbouwt, lees je hier.

©PXimport

Tip 09 Via de website van Kingston achterhaal je gemakkelijk welk type werkgeheugen je nodig hebt.

Tip 10: Besturingssysteem

Een nadeel van gebruikte pc's is dat er meestal een verouderd besturingssysteem is geïnstalleerd. Vooral systemen met Windows XP zijn een probleem, doordat Microsoft hiervoor geen updates meer beschikbaar stelt. Om die reden is het gebruik van XP onveilig. Misschien heb je toevallig nog een licentie van Windows 7 of 8 liggen. Kijk in dat geval goed of het tweedehands systeem voldoet aan de minimale systeemeisen. Een processor met een kloksnelheid van 1 GHz en 1 GB RAM is in principe genoeg om de 32bit-versies van deze besturingssystemen te draaien.

Wil je een beetje vlot op het systeem kunnen werken, dan is het verstandig om krachtiger hardware te gebruiken. Heb je geen vrije Windows-licentie in bezit? Windows los aanschaffen is niet interessant, want dan ben je evengoed veel geld kwijt. Verdiep je in dat geval eens in Linux. Met een gebruiksvriendelijk pakket als Ubuntu en Linux Mint kom je ook al een heel eind. Voor beide besturingssystemen is er een Nederlandse vertaling beschikbaar. Bovendien is het gebruik hiervan volledig gratis.

©PXimport

Tip 10 Laat je niet verleiden om XP nog te gebruiken, want dit besturingssysteem is niet meer veilig.

Tip 11: Controle licentie

Is Windows op de computer voorgeïnstalleerd? Wanneer er gelegenheid is om het systeem in de praktijk uit te proberen, controleer je eenvoudig of de licentie legitiem is. Je weet dan zeker dat je te maken hebt met een legaal besturingssysteem, zodat je recht hebt op updates. Surf met Internet Explorer naar deze webpagina en scrol een stukje omlaag. Klik daarna op Valideer nu. Voer via Downloaden het hulpprogramma uit. Zodra de installatie is voltooid, keer je terug naar de webpagina. Kies voor Doorgaan / Nu valideren. Na enkele minuten zie je of je Windows-versie legaal is.

©PXimport

Tip 11 Met behulp van een online tool van Microsoft controleer je of de Windows-installatie legaal is.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.

De ingebouwde zoekfunctie van Windows - Windows Zoeken - kennen we inmiddels wel. En eerlijk is eerlijk: dat onderdeel is inmiddels wel wat gedateerd. Welke andere mogelijkheden zijn er om te zoeken? Welke AI en andere slimme tools kunnen we inzetten om de antwoorden op onze vragen te vinden? Je ontdekt ze hier.

Copilot: bestanden doorzoeken

Microsofts Copilot kan je helpen met het doorzoeken van de inhoud van de bestanden op je computer. Hiervoor moet je momenteel nog eerst het bestand uploaden naar OneDrive. Vanuit daar kun je er allerlei acties mee uitvoeren. Copilot kan straks ook voor je op zoek gaan naar lokale bestanden. Die functie is nu nog niet geactiveerd in Nederland, maar is al wel actief in de VS en Engelstalige regio's. De Copilot-app lijkt er voor Nederland al wel op voorbereid.

Je kunt je alvast voorbereiden op de komst van deze functie. Dat doe je door ervoor te zorgen dat je de nieuwste versie van Copilot hebt geïnstalleerd. Daarmee wordt de functie direct actief als deze in Nederland beschikbaar komt. Je vindt de nieuwe versie van Copilot in de Microsoft Store (via het startmenu). Eenmaal geopend, klik je op de gebruikersafbeelding linksonder in het scherm. Kies Instellingen. Geef Copilot vervolgens toegang tot de bestanden. Blader naar Machtigingsinstellingen en zet de schuif op Aan bij Bestand zoeken. Zet hierna ook de schuif op Aan bij Lezen van het bestand.

Copilot maakt onderliggend nog steeds gebruik van gedeelten van het bestaande Windows Zoeken. Die kennis biedt meer controle: je kunt bepalen welke locaties mogen worden doorzocht. Klik in hetzelfde instellingenvenster op Windows-instellingen. Geef bij Mijn bestanden zoeken aan welke locaties mogen worden bekeken.

Copilot: zoeken in bestanden

Soms ben je niet op zoek naar bestanden, maar juist naar informatie ín de bestanden. Als je de nieuwste update van Windows 11 gebruikt, kun je hiervoor op een slimme manier Copilot inzetten. Klik met de rechtermuisknop op het bestand waarin je wilt zoeken of waarover je specifieke vragen hebt. Doet dat bijvoorbeeld via het bureaublad of via de verkenner.

Kies voor de nieuwe optie Vraag het aan Copilot. Het bestand verschijnt in het venster van Copilot. Vervolgens kun je bijvoorbeeld vragen om het te doorzoeken of het opnieuw te structureren. Je kunt ook vragen om het bestand samen te vatten of de inhoud ervan in compacte bewoordingen te beschrijven. Verschijnt de nieuwe optie nog niet in het menu van de rechtermuisknop? Controleer dan of je de instellingen uit de alinea hiervoor hebt geactiveerd.

Copilot: gezichten herkennen

Maak je gebruik van OneDrive? Ook OneDrive zet steeds vaker AI in om je bestanden eenvoudiger vindbaar te maken. Op het moment van schrijven wordt de laatste hand gelegd aan de gezichtsfuncties. We hebben deze dus zelf nog niet in de praktijk kunnen testen.

Microsoft gebruikt AI om gezichten te herkennen in foto's en afbeeldingen die je in een OneDrive-account hebt bewaard. Je moet hiervoor wel toestemming geven. Hierna wordt informatie uit afbeeldingen en gezichten verzameld om vergelijkbare gezichten te vinden.

Open de OneDrive-app en wacht totdat automatisch de melding met toestemming verschijnt. Ga je akkoord met de verwerking, dan kies je Toestaan. Het duurt tot 72 uur om de foto's te indexeren. Download de nieuwste versie van de OneDrive-app (via Google Play of de Apple App Store) en tik op de nieuwe tab Personen. In het zoekvak eronder kun je zoeken op specifieke personen op foto's.

Perplexity: vinden wat je zoekt

Perplexity is een geavanceerde en populaire AI-zoekmachine. Je kunt deze AI-dienst ook goed inzetten voor het doorzoeken van de inhoud in je eigen bestanden. Er bestaan wel een paar voorwaarden voor het zoeken met de AI-agent van Perplexity: allereerst heb je een betaald abonnement nodig. De gratis versie ondersteunt de functie (nog) niet. Hiervoor betaal je circa 20 euro per maand, vergelijkbaar met de betaalde abonnementen van veel andere AI-aanbieders.

Perplexity kan daarnaast alleen zoeken in bestanden die je in de cloud hebt opgeslagen. Op dit moment worden alleen nog Google Workspace, Dropbox en WhatsApp ondersteund. Op het gebied van bestandsformaten kun je onder meer Google Docs, pdf-bestanden, Microsoft Office-documenten en csv-bestanden gebruiken. Ook Markdown (MD)- en JSON-bestanden worden ondersteund.

Perplexity: aan de slag

Het zoeken in je eigen bestanden staat in Perplexity standaard uitgeschakeld. Het zoeken van bestanden wordt mogelijk met plug-ins, die in Perplexity 'verbinders' worden genoemd. Laten we deze eens inschakelen.

Klik in het hoofdvenster van Perplexity linksonder op de gebruikersfoto en kies Instellingen. Kies Verbinders. Een overzicht van ondersteunde locaties verschijnt. Klik op Enable bij de locatie die je wilt koppelen, bijvoorbeeld Google Drive. Hierna geef je toestemming voor het weergeven en downloaden van je bestanden. Je kunt de koppeling op elk moment weer ongedaan maken. In het eerdergenoemde overzicht van onlinediensten klik je op de drie puntjes naast de opslagdienst en kies je Ontkoppelen.

Perplexity: bestanden doorzoeken

Zijn de gewenste diensten gekoppeld? Dan is het mogelijk om Perplexity AI in te zetten om je bestanden te vinden. De zoekfunctie met eigen bestanden is op twee manieren te gebruiken. Zo kun je de bestanden gebruiken als bron tijdens de conversaties. Klik hiervoor op de knop Sources en wijs je online cloudopslag aan. Op dit moment beperkt de dienst zich helaas alleen tot zakelijke varianten van de cloudopslag, zoals het eerdergenoemde Google Workspace. De consumentenversie van Google Drive wordt niet ondersteund als directe bron.

Gelukkig doet Perplexity dit wél voor het inhoudelijk doorzoeken van je bestanden. Klik op de paperclip. Afhankelijk van welke verbinders je hebt geactiveerd, kun je hier kiezen tussen Lokale bestanden, Google Drive en Dropbox. Wijs het bestand aan, zodat je er vragen over kunt stellen.

Uiteraard is het belangrijk om te weten hoe Perplexity met je bestanden omgaat. Je eigen bestanden worden niet gebruikt om de AI-modellen te trainen. Bovendien worden de bestanden - als deze al worden opgeslagen - door Perplexity binnen AWS S3-servers opgeslagen.

PowerToys Run

Ook de PowerToys Run voor Windows 11 zijn onmisbaar als je de beperkte zoekprestaties van Windows 11 wilt verbeteren. Hiermee kun je snel bestanden zoeken op verschillende locaties, zoals de lokale computer, specifieke programma's en online. PowerToys Run in combinatie met hulp van een AI-agent zoals hiervoor besproken, geeft een krachtige combinatie. Je gebruikt PowerToys Run om de bestanden te zoeken en met een andere AI-tool ga je eventueel inhoudelijk de diepte in.

Haal eerst de nieuwste versie van PowerToys binnen en activeer PowerToys Run via het algemene venster van PowerToys. Zet de schuif op Aan bij dit programma. Druk vervolgens op de toetscombinatie Alt+Spatiebalk. De app verschijnt als pop-up. Typ het bestand in dat je zoekt: de resultaten verschijnen direct in het venster eronder. Onder elk bestand lees je op welke locatie het is opgeslagen. Ook kun je meer informatie over het bestand online opzoeken.

PowerToys Run: aanpassen

Om het onderste uit de zoekfuncties van PowerToys Run te halen, is het nodig om het programma naar je hand te zetten. Open de instellingen van het programma en ga naar Zoeken en resultaten. Standaard hanteert de app een vertraging voordat de eerste zoekresultaten worden getoond. Wil je liever de eerste resultaten direct zien? Schakel Afvlakking van invoer uit. Deze 'doortastendere' zoekaanpak vergt wel iets meer van het systeem.

Hierna zoeken we de optie Aantal resultaten dat wordt weergegeven voordat u schuift. Standaard toont Run slechts vier resultaten: dat kan beter voor een completer overzicht. Verander de waarde naar bijvoorbeeld 10 en controleer het resultaat via een zoekopdracht in de app. Run onthoudt overigens welke zoekopdracht je het meest recent hebt uitgevoerd en toont deze in het venster. Begin je liever telkens met een schone lei? Activeer de optie De vorige query wissen bij het starten.

PowerToys RunResultaten verfijnen

Standaard laat PowerToys Run telkens alle resultaten zien zonder verdere weging, maar je kunt ervoor kiezen om de volgorde van de zoekresultaten te laten verfijnen. Hierbij houdt PowerToys Run bij welke resultaten worden geselecteerd en deze stijgen in de resultaten. Activeer de optie Volgorde van resultaten verfijnen. Hierna geef je een gewicht aan de geselecteerde items, van 0 tot 5. Standaard wordt 5 gehanteerd, maar je kunt het gewicht naar beneden bijstellen. Kies 0 om het volledig uit te schakelen. 

PowerToys Run: gericht vinden

Met behulp van voorvoegsels kun je PowerToy Run gerichter laten zoeken naar informatie in specifieke gebieden. Wil je alleen naar bestanden en mappen zoeken? Typ ? voor de zoekterm. Bijvoorbeeld ?vakantie. Ben je op zoek naar een specifieke Windows-instelling, dan typ je $, bijvoorbeeld $beeldscherm. Om online te zoeken, waarbij Run gebruikmaakt van de standaardzoekmachine, gebruik je ?? (zoals ??feestdagen). Om het voorgaande zoekresultaat te zien, typ je !!.

PowerToys Run: invoegtoepassingen

Je kunt zelf bepalen welke gebieden PowerToy Run kan doorzoeken. Dat gebeurt met behulp van invoegtoepassingen. De lijst vind je onder Invoegtoepassingen in het instellingenvenster. Loop door de lijst en schakel de invoegtoepassingen in voor de gebieden die je wilt doorzoeken. Andersom doe je dit ook: alles wat je niet gebruikt, schakel je uit. Elke ingeschakelde invoegtoepassing wordt namelijk geraadpleegd tijdens een zoekopdracht.

Regelmatig worden nieuwe invoegtoepassingen voor zoeken toegevoegd. Klik op Meer invoegtoepassingen zoeken voor een actuele lijst. Hier vinden we bijvoorbeeld plug-ins om de browsergeschiedenis te doorzoeken en per query een zoekmachine aan te wijzen die de zoekopdracht moet uitvoeren.

Terug naar het instellingenvenster. Als je een invoegtoepassing uitklapt, krijg je toegang tot aanvullende opties. Bij Opdracht voor directe activering kun je de 'letter' aanpassen waarmee je specifiek zoekt in dat onderdeel (waarover je in de paragraaf 'Gericht vinden' hebt gelezen). Interessanter is de optie Opnemen in globaal resultaat: hiermee zorg je ervoor dat de zoekresultaten van die invoegtoepassing standaard in de lijst worden getoond. In andere gevallen moet je de invoegtoepassing expliciet aanroepen via de eerdergenoemde letter. 

Toekomst: semantic search

Het valt op dat softwaremakers dit jaar intensief bouwen aan opties waarmee je je bestanden nog eenvoudiger kunt vinden. Zo wordt de ingebouwde zoekfunctie van Windows 11 uitgebreid met de mogelijkheid om in je eigen bewoordingen naar bestanden te zoeken. Bijvoorbeeld: 'foto's die ik vorige maand heb gemaakt' of 'de presentatie die vorige week door mijn collega is gestuurd'. Dit wordt semantic search genoemd, waarbij niet alleen naar de exacte woorden wordt gekeken, maar ook naar de betekenis (semantiek) erachter.

Deze functie is straks helaas niet voor iedereen beschikbaar. Je computer heeft namelijk een geschikte npu-chip nodig, die je onder meer vindt in de Copilot+-computers. Ook worden er in eerste instantie maar zes talen ondersteund, waaronder Engels en Duits. Nederlands komt momenteel nog niet in de lijst voor, maar dat is waarschijnlijk een kwestie van tijd.

 Op zoek naar een nieuwe laptop? Kijk op Kieskeurig.nl/prijsdalers voor de beste deal!