Een computersysteem is een ingewikkeld samenspel van allerlei hardwarecomponenten, systeemsoftware, drivers en applicaties. Er hoeft echter niet veel mis te gaan om je met een nukkig of zelfs ‘dood’ systeem op te zadelen. Als je pc kapot is, doe je er goed aan eerst zo nauwkeurig mogelijk een diagnose van het probleem te stellen.

Wat gaan we doen?

Tip 01: Diagnose

Als een gebruiker een computerprobleem meldt aan de IT-afdeling van zijn bedrijf dan is de kans groot dat er om een uitgebreide symptoombeschrijving wordt gevraagd. Logisch, want vaak valt de oplossing al grotendeels uit de symptomen af te leiden. Het maakt bijvoorbeeld al een heel verschil uit of je systeem helemaal geen teken van leven meer geeft, of dat je nog geluidssignalen hoort, leds ziet branden of bepaalde meldingen te zien krijgt – en zo ja, welke precies. We hebben dit troubleshooting-artikel dan ook afgestemd op dergelijke waarnemingen en op basis daarvan de mogelijke problemen ingedeeld. Krijg je ooit met problemen af te rekenen, dan weet je meteen in welke ‘probleemcategorie’ je moet zijn, zodat je sneller tot de juiste oorzaak én oplossing komt.

©PXimport

Tip 02: Voeding

De meeste voedingen zijn ook voorzien van een led-indicator. Ga dan na of het ledje wel continu (groen) brandt. Knippert dit ledje (een tijdje) dan kan dat wijzen op een defecte condensator. Je zou die zelf kunnen vervangen, maar tenzij je een soldeervirtuoos bent kun je maar beter een nieuwe voeding aanschaffen. Hier vind je een ‘paperclip-test’ waarmee je kunt nagaan of een voeding inderdaad defect is, maar het lijkt ons veiliger dat je uitsluitsel krijgt via een ‘kruislingse test’: sluit een andere voeding aan op de problematische pc en sluit de verdachte voeding aan op een andere computer. Doet de eerste het wel en de andere het nog steeds niet, dan weet je dat je voeding inderdaad defect is. Ga ook even na of alle connectoren van de voeding wel (correct) bevestigd zijn: hier vind je alvast een overzicht van de meest gebruikelijke aansluitingen.

©PXimport

Tip 03: Moederbord

Het is natuurlijk ook mogelijk dat er binnenin de systeemkast iets is losgeraakt en dus doe je er goed aan te controleren of alle stekkertjes nog stevig op het moederbord zitten. Het kan ook weleens gebeuren dat de startknop van de pc wat geblokkeerd is. Je kunt hiervoor het beste de handleiding van je computersysteem raadplegen. Voor je de systeemkast opent, moet je er in ieder geval voor zorgen dat de pc volledig is uitgeschakeld, dat de stekker uit het stopcontact is en dat je zelf ‘geaard’ bent, bij voorkeur met behulp van een speciaal antistatisch polsbandje – te koop bij computerwinkels en -websites – of door eerst een blank stuk metaal van (bijvoorbeeld) de centrale verwarming of waterleiding aan te raken.

Blijkt alles in orde en doet de pc nog altijd niets, dan is de kans groot dat je moederbord stuk is. Je doet er wel goed aan deze diagnose door een professionele reparateur te laten bevestigen.

©PXimport

Tip 04: Monitor

De computer krijgt wel degelijk stroom – je hoort bijvoorbeeld de ventilators draaien of er lichten ledjes op – maar je krijgt niets op je scherm te zien. Ga eerst na of de monitor wel is ingeschakeld en of die via de videokabel correct verbonden is met je computer. Eventueel kan het ook nog liggen aan een foutieve signaalbron in het OSD (On Screen Display); nagenoeg elke monitor heeft namelijk een knopje waarmee je een configuratiemenu op het scherm krijgt. Ook hier kan een kruislingse test uitsluitsel brengen: sluit je monitor op een andere pc aan en sluit een andere monitor op je eigen pc aan.

©PXimport

Tip 05: BIOS

Misschien is het BIOS van je systeem wel corrupt geraakt of heb je bij het aanpassen van het BIOS per abuis foute instellingen gekozen. Dit BIOS bevat een reeks basisinstructies die de eerste communicatie met de hardware verzorgt; immers, net na het inschakelen van de pc is het besturingssysteem nog niet geladen. Wanneer er op dit niveau iets grondig fout zit, kan het inderdaad gebeuren dat je systeem gewoon hangt.

In dit geval zit er weinig anders op dan je BIOS te ‘resetten’. In de meeste gevallen kan dat door tijdelijk een ‘ruitertje’ (jumper) op je moederbord te verplaatsen: raadpleeg hiervoor in elk geval de handleiding bij je systeem. Of je verwijdert de CMOS-batterij gedurende een paar minuten nadat je de stroomkabel er hebt uitgetrokken. Deze batterij, gewoonlijk een knoopcel-batterij van het type CR2032, bewaart een deel van het BIOS-geheugen bij een uitgeschakelde pc. Houd er wel rekening mee dat het BIOS door deze operatie op de standaardinstellingen terugvalt, maar je systeem kan dan toch doorstarten. Je doet er dus goed aan naderhand de BIOS-instellingen nog even te na te kijken en desgewenst het instellingenmenu met een (nieuw) wachtwoord af te schermen. Hoe je tot bij dit BIOS setup-menu geraakt, vertelt de systeemhandleiding je wel, maar meestal moet je hiervoor een bepaalde toets ingedrukt houden bij het opstarten van je pc (zoals Esc, Del, F2 of F8).

©PXimport

Tip 06: BIOS-codes

Je krijgt dan wel geen beeld te zien, maar wellicht tracht je noodlijdende systeem op een andere manier duidelijk te maken wat er aan de hand is. Vaak gebeurt dit door een reeks geluidssignalen of eventueel met behulp van leds. Immers, zodra je de pc inschakelt voert het BIOS een aantal diagnostische tests uit en wanneer zo’n test faalt, genereert het BIOS een reeks beep-codes. De hoeveelheid en snelheid van deze beep-signalen geven dan aan waar het probleem zit: defect RAM bijvoorbeeld of een defecte grafische kaart. Raadpleeg je systeemhandleiding of googel naar iets als ‘beep codes AND <fabrikant-of-modelnummer-van-je-systeem>. Gaat het om een geheugenprobleem dan helpt het vaak al wanneer je de geheugenbankjes ‘reseat’: dus even eruit halen, het stof wegblazen en weer stevig inpluggen. Blijkt het aan de processor of aan het moederbord te liggen, dan is vaak een bezoek aan een professionele reparateur de beste optie.

©PXimport

Tip 07: Batterij leeg

In tip 05 hadden we het al even over de CMOS-batterij, die bepaalde instellingen van het BIOS vasthoudt, ook wanneer de pc is uitgeschakeld. Het gaat dan om instellingen zoals de systeemtijd, de opstartvolgorde, schijfconfiguratie, enz. Na een aantal jaren kan het echter gebeuren dat de batterij niet goed meer functioneert, zodat je die moet vervangen. In dat geval verschijnt gewoonlijk een foutmelding als CMOS Date/Time not set of CMOS Battery Low. Blijft die foutmelding verschijnen ook nadat je de BIOS-instellingen hebt gecorrigeerd (zie ook tip 5), dan ben je wellicht aan een andere batterij toe. Zo’n CR2032 Lithium-knoopcel-batterij zijn overal te koop voor een gering bedrag. Uiteraard moet je na de vervanging wel even je BIOS-instellingen nakijken en bijsturen.

©PXimport

Tip 08: Opstartmedium

Nadat het BIOS zijn werk heeft gedaan geeft het de fakkel door aan het boot-record – de opstartbestanden zeg maar – van je besturingssysteem, maar ook hier kan iets misgaan. Verschijnt een melding die erop wijst dat bepaalde data ontbreken in het boot-medium, dan kun jet beste even de BIOS-instellingen nakijken en met name de opstartvolgorde (boot sequence). Mogelijk verwijst die naar een foutief opstartmedium (in plaats van naar je HDD of SSD). Blijkt die instelling correct maar blijven de opstartproblemen, vaak met meldingen als Missing operating system, No operating system found, BOOTMGR is missing of An error occurred while attempting to read the boot configuration data - of een Nederlandse vertaling -, dan is wellicht het boot-record van je schijf corrupt. Een mogelijke oorzaak kan een fout uitgevoerde installatie of (her)partitionering zijn.

In dat geval kun je je meestal nog behelpen met de herstelomgeving van Windows. Start je systeem dan op met de installatie-dvd of -stick van Windows en kies na het aanduiden van taal en toetsenbord de optie Uw computer herstellen. Of je kiest voor Problemen oplossen / Geavanceerde opties en je opent de Opdrachtprompt waar je het bcdboot-commando kunt uitvoeren.

©PXimport

Tip 09: Stuurprogramma’s

Tot nu toe hebben we het vooral gehad over hardware-gerelateerde problemen en problemen met het boot-record, maar er zijn ook andere hindernissen waarover Windows over kan struikelen waardoor het besturingssysteem niet helemaal (goed) doorstart.

Dat kan bijvoorbeeld gebeuren als een foutief stuurprogramma (driver) op je systeem is terechtgekomen, zoals bij de installatie van een nieuwe hardwarecomponent of applicatie. De nukkige driver verwijderen en vervangen door een correct, up-to-date exemplaar is natuurlijk de boodschap, maar wat als Windows niet meer goed doorstart? Dan probeer je het besturingssysteem in ‘veilige modus’ op te starten. Die is beschikbaar vanuit de zogenoemde herstelomgeving van Windows. Als je nog tot bij het aanmeldscherm van Windows geraakt, dan kom je als volgt in de herstelomgeving. Druk op het knopje Afsluiten en houd de Shift-toets ingedrukt terwijl je Opnieuw opstarten aanklikt. Bij het opstarten klik je dan achtereenvolgens op Problemen oplossen / Opstartinstellingen / Opnieuw opstarten. De kans is groot dat Windows nu wel doorstart, waarna je vanuit het Apparaatbeheer (druk op Windows-toets+R en voer devmgmt.msc uit) de foute driver kunt weghalen. In het kaderstukje ‘Toch veilige modus’ lees je hoe je Windows 10 in veilige modus kunt opstarten wanneer je niet meer tot bij het aanmeldscherm komt.

©PXimport

Toch veilige modus

©PXimport

Tip 10: Blauw scherm

Het kan ook weleens gebeuren dat een fout Windows laat crashen en een zogenoemde BSOD (Blue Screen of Death) veroorzaakt. Er verschijnt dan een blauw scherm met een foutmelding. De oorzaak is bijna altijd een software-bug, defecte hardware of een corrupte driver. Begin dan alvast met de foutmelding richting Google te sturen. De kans is groot dat je op die manier snel(ler) tot een juiste diagnose komt en het probleem kunt verhelpen.

Eventueel kun je ook een systeemherstel overwegen, dat je al dan niet vanuit de veilige modus opstart. Dat kan onder meer door Windows-toets+R in te drukken en het commando rstrui.exe uit te voeren, waarna je het gewenste systeemherstelpunt selecteert. Wellicht is dat een herstelpunt dat werd gecreëerd kort voor de eerste verschijning van het BSOD. Ook vanuit de Windows-herstelomgeving is het mogelijk het systeemherstel aan te roepen.

©PXimport

De Boox Go Color 7 Gen II moet de compacte kleur-e-reader naar een hoger niveau tillen. Met Android 13, stylus-ondersteuning en toegang tot talloze apps lijkt het een veelzijdige upgrade ten opzichte van de eerste generatie. Maar wie hoopt op een spectaculair verschil, ontdekt al snel dat de verbeteringen bescheiden zijn en dat oude minpunten nog steeds aanwezig zijn.

Qua uiterlijk heeft Onyx weinig aangepast. De Gen II is net zo licht en handzaam als zijn voorganger, weegt nog steeds rond de 190 gram en ligt dankzij de matte achterkant prettig in de hand. De brede rand rondom het scherm blijft een slimme keuze, zodat je het apparaat stevig kunt vasthouden zonder per ongeluk het scherm aan te raken. De bladerknoppen lijken iets beter geplaatst en klikken overtuigender dan bij de Gen I, maar het blijft een nuanceverschil. Het formaat is precies in balans: groot genoeg om comfortabel te lezen, maar compact genoeg om gemakkelijk mee te nemen. Dat maakt het een van de grootste troeven van deze serie.

Kleuren overtuigen nog steeds niet

Het 7-inch scherm gebruikt de Kaleido 3-technologie, met 4096 kleuren op 150 ppi en 300 ppi voor zwart-wit. In de praktijk oogt het kleurbeeld nog steeds erg zacht, flets en wollig, met een lichte gelige zweem die vooral opvalt bij bepaalde achtergrondkleuren. Voor strips en grafieken is het prima, maar het haalt het niet bij zelfs de goedkoopste tablets. Het contrast blijft lager dan bij een zwart-wit-e-reader en het lichte screendoor-effect (waarbij je het fijne raster van de pixels op een scherm kunt zien, alsof je door een hor of gaas kijkt) is goed zichtbaar. Ghosting, waarbij oude beeldresten kort blijven hangen, is iets minder storend dan bij zijn voorganger, maar nog altijd aanwezig.

©ER | ID.nl

©ER | ID.nl

Leuk voor stripverhalen, maar met beperkingen

Het kleurenscherm van de Boox Go Color 7 Gen II komt het best tot zijn recht bij het lezen van stripverhalen, manga of comics. Illustraties krijgen immers een subtiele kleurdiepte die prettiger is voor de ogen dan de felle gloed van een tablet, en het compacte 7-inch formaat voelt in de hand bijna als een klein stripboekje. Vooral bij traditionele manga werkt dat prima, zeker als je leest via een sideload-app als Tachiyomi of Perfect Viewer, die je zelf als .apk-bestand kunt installeren.

Bij webtoons of andere digitale strips met lange verticale pagina’s merk je echter dat het e-ink-scherm wat moeite heeft: het scrollen is niet altijd vloeiend en het beeld ververst uiteraard niet zo snel als op een lcd- of oled-scherm. Ook blijft de kleurweergave wat gedempt en mist het geheel de levendigheid van een tablet. Ghosting kan bij intensieve beeldwisselingen eveneens zichtbaar blijven, waardoor het apparaat beter presteert bij rustiger, pagina-gebaseerde content dan bij dynamische visuele media.

©ER | ID.nl

Flexibiliteit met een leercurve

De overstap naar Android 13 zorgt voor een stabielere en iets snellere ervaring dan bij de vorige generatie. Het grote voordeel is de vrijheid om via Google Play vrijwel elke lees-app te installeren, van Kindle tot Kobo en Storytel. Zo kun je vanuit één apparaat bij meerdere aanbieders terecht. Daarnaast kun je per app talloze leesinstellingen aanpassen, tot en met het installeren van specifieke lettertypes zoals een dyslexie­vriendelijk font.

Toch zit daar ook een keerzijde aan. Zowel de knoppen als het touchscreen reageren merkbaar trager dan bij conventionele e-readers, en bij complexe apps merk je dat de hardware het eigenlijk maar moeilijk kan bijbenen. Het apparaat voelt daardoor minder direct en soepel aan, zelfs bij simpele handelingen zoals het invoeren van een pincode.

©ER | ID.nl

Android is een kracht én een valkuil

Doordat het apparaat draait op Android 13 kun je zoals hierboven al genoemd via de Play Store vrijwel elke app installeren. Dat opent een deur naar een breed scala aan toepassingen: naast lees-apps zoals Kindle, Kobo en Storytel kun je er ook allerhande educatieve apps, productiviteitstools en zelfs games op zetten.

In theorie maakt dat van de Go Color 7 Gen II een soort mini-tablet met e-ink-scherm. In de praktijk loop je echter al snel tegen de grenzen van de technologie aan. Bewegende beelden, zoals video's, ogen traag en onscherp, en animaties in apps komen schokkerig over. Games werken technisch gezien, maar de reactiesnelheid van het scherm maakt ze eigenlijk onspeelbaar. Ook voelt de interface minder vloeiend aan dan op een echte tablet, waardoor het apparaat het meest tot zijn recht komt als veelzijdige e-reader, en niet als volwaardige vervanger van je iPad of Android-tablet. Houd dat dus in gedachten.

Kijk nou, een stylus!

De grootste vernieuwing is de ondersteuning voor een stylus. Met de Boox InkSense-pen kun je notities maken, documenten annoteren en zelfs illustraties maken (als je daar de juiste app voor installeert). Dat werkt, maar het schrijf-/tekengevoel is wisselend. Palm rejection is niet altijd betrouwbaar, waardoor er soms ongewenste strepen op het scherm verschijnen als je hand erop rust. Daarnaast verliest de pen soms kortstondig contact, waardoor lijnen of delen van letters ontbreken. Voor snelle krabbels of het markeren van tekst voldoet het, maar voor langdurig schrijf- of tekenwerk of precisie-aantekeningen is de Gen II minder geschikt.

Accessoires niet inbegrepen

Wie de Boox Go Color 7 Gen II optimaal wil gebruiken, moet rekening houden met extra kosten. De InkSense-stylus, die nodig is om notities te maken of te tekenen, wordt niet standaard meegeleverd en kost 54,95 euro. Ook de magnetische beschermhoes, geprijsd op 29,95 euro, moet je apart aanschaffen. Die hoes is handig voor bescherming en om de e-reader rechtop te zetten, maar de magneten zijn niet bijzonder krachtig, waardoor het apparaat er vrij gemakkelijk uit kan glijden. Voor wie het complete pakket wil, tikt de totaalprijs dus merkbaar hoger uit dan alleen de aanschaf van het apparaat zelf.

Conclusie: niche-ding voor specifieke gebruikers

De Boox Go Color 7 Gen II is een degelijk apparaat voor wie (een beetje) kleur nodig heeft in een compact formaat, meerdere leesplatforms wil combineren en bereid is tijd te investeren in het instellen van apps en instellingen. De stap vooruit ten opzichte van de Gen I is echter klein. De kleurweergave blijft erg zacht, ghosting is nog steeds aanwezig en de stylus-ervaring wordt beperkt door onnauwkeurigheid en vertraging. Als e-reader voor wie vooral in zwart-wit leest of lekker snel wil kunnen bladeren, zijn er gebruiksvriendelijker en goedkopere alternatieven. En wie denkt hiermee ook meteen een tabletvervanger in huis te halen, zal snel merken dat bewegend beeld en interactieve content (bijvoorbeeld bij het browsen) simpelweg niet prettig werken op e-ink.

Samsung heeft onlangs de Galaxy Buds3 FE uitgebracht, een set draadloze oordopjes met actieve ruisonderdrukking, AI-integratie en slimme bediening voor een scherpe prijs. Deze nieuwe Fan Edition biedt moderne eigenschappen en Galaxy-ecosysteemfunctionaliteit. Lees hieronder wat je zoal kunt verwachten van Samsungs nieuwste oordopjes.

De Buds3 FE onderscheiden zich met een zogenaamd 'blade design', een langgerekte vorm met een matte tweekleurige afwerking en semi-transparante accenten. De oordopjes wegen 5 gram per stuk en de case komt uit op 41,8 gram. Ze zijn verkrijgbaar in zwart en grijs, met IP54-classificatie voor stof- en spatwaterbestendigheid.

Slimme bediening en AI-integratie

Samsung zet met deze dopjes volop in op gebruiksgemak. De Buds3 FE zijn uitgerust met touch-, druk- en nabijheidssensoren, waarmee gebruikers onder meer het volume kunnen regelen, muziek pauzeren of gesprekken aannemen door te tikken of te knijpen. Dankzij Auto Switch kunnen de oordopjes automatisch overschakelen tussen verschillende Galaxy-apparaten. Voor Galaxy-gebruikers komt daar nog een extra laag aan functionaliteit bij in de vorm van Galaxy AI. Daarmee heb je onder meer spraakcommando's, realtime vertalingen en snelle toegang tot persoonlijke content zonder het scherm aan te raken tot je beschikking.

©Samsung

Geluidsfuncties, connectiviteit en accu

De Buds3 FE zijn voorzien van een dynamische 1-weg speaker en drie microfoons per oordopje. Ze ondersteunen actieve ruisonderdrukking (ANC), een ambient sound-modus en Crystal Clear Call-technologie. Die laatste maakt gebruik van een machine-learning-model om stemmen te isoleren tijdens gesprekken. De oordopjes zijn compatibel met bluetooth 5.4 en ondersteunen de codecs AAC, SBC en SSC (Samsung Seamless Codec).

©Samsung

Qua batterijduur belooft Samsung tot 6 uur luisterplezier met ANC ingeschakeld, oplopend tot 8,5 uur zonder. In combinatie met de oplaadcase loopt dat op tot respectievelijk 24 en 30 uur. Voor bellen geldt een maximale gesprekstijd van 4 uur, met een totaal van 18 uur inclusief case. De oplaadcase bevat een 515mAh-accu, de oordopjes zelf hebben elk 53 mAh aan capaciteit.

Beschikbaarheid

De Galaxy Buds3 FE zijn per direct verkrijgbaar in de Benelux voor een adviesprijs van 149 euro. Van 18 augustus tot en met 5 oktober 2025 geldt een lanceringsactie met 50 euro cashback, waarmee de prijs dus tijdelijk op 99 euro uitkomt.