Zoek je een betrouwbare nas, dan heb je aan degelijke producten geen gebrek. Maar je moet er wel het geld voor overhebben, want de oplossingen van populaire producenten als Synology en QNAP zijn alles behalve goedkoop. Heb je nog een oudere pc staan, dan kun je ook zelf zo’n nas creëren. En met FreeNAS hoeft het je zelfs niks te kosten.

Tip 01: Meer dan opslag

Als je eenmaal de voordelen van een nas hebt ondervonden, wil je echt niet meer zonder. In eerste instantie gebruik je zo’n systeem als centrale opslagruimte, waar je vanaf zowat elk toestel in je netwerk bij kunt. Met een doordacht machtigingenbeheer zorg je er bovendien voor dat gebruikers alleen bij de voor hen bedoelde gegevens kunnen. Maar daar houdt het niet bij op. Elk nas-systeem dat zichzelf serieus neemt, voorziet nog in tal van andere handige services, zoals ftp, web, media, BitTorrent en ddns.

In dit artikel zetten we voor ons nas-systeem de gratis software FreeNAS in. Deze tool is gebaseerd op FreeBSD, maar dat hoeft je niet af te schrikken. De initiële configuratie is misschien wat lastiger, maar je zult je al snel thuis voelen in de grafische webinterface. We beginnen met de download en de verdere voorbereiding en installatie van FreeNAS. Daarna gaan we de software configureren voor gebruik.

©PXimport

Tip 02: Hardware-eisen

Voor je met de download en de verdere voorbereiding begint, ga je na of je wel over de vereiste hardware beschikt. Je vindt hiervan een gedetailleerd overzicht, maar we vatten het graag als volgt samen. De systeemvereisten van de nieuwste FreeNAS-versies – inmiddels aanbeland bij een respectabele 11.2 – zijn weliswaar iets pittiger dan voorheen, maar alles bij elkaar nog best behapbaar: een 64bit-processor, bij voorkeur minstens 8 GB ram en minimaal twee opslagmedia. Het ene fungeert daarbij als bootmedium (8 GB of meer), het andere is bedoeld voor je dataopslag en dan lijkt 2 TB ons wel wenselijk. Offer je liever geen harde schijf of ssd op aan het bootmedium, dan kan het ook met een usb-stick. Je hebt ook een bescheiden usb-stick nodig voor de installatie van FreeNAS op het bootmedium. Verder dient je pc via een ethernetconnectie met je netwerk verbonden te zijn en heb je aanvankelijk een scherm en toetsenbord nodig. Na de eerste installatie kun je FreeNAS via de webinterface op afstand configureren en onderhouden. Met het oog op de verbruikskosten verdient een laptop de voorkeur, omdat die doorgaans zuiniger is dan een desktop-pc. Zorg er dan wel voor dat je het scherm uitschakelt (wellicht via een Fn-toets). In de kadertekst ‘Stand-by’ zien we nog hoe ook de harde schijf zich in een zuinige modus laat zetten.

©PXimport

Tip 03: Voorbereiding

Je bent er nog? Dan hebben de hardware-eisen je in elk geval niet afgeschrikt en kunnen we nu verder met het softwaregedeelte. Ons nas-avontuur begint met de download van het FreeNAS-schijfkopiebestand. Wij kiezen voor de recentste stabiele release met de nieuwe webinterface (11.2-U4.1). Het is de bedoeling dat je van dit iso-bestand een opstartbare usb-stick maakt. Daar bestaan verschillende tools voor, waaronder het populaire Rufus, maar wij hebben ook goede ervaringen met Win32 Disk Imager. Deze laatste werkt als volgt. Stop de usb-stick in je pc en installeer en start Win32 Disk Imager. Verwijs naar het gedownloade iso-bestand (kies *.* in het uitklapmenu bij Bestandsnaam) en bevestig met Schrijven en met Yes. Even later is de stick klaar.

De bedoeling is dat je nu de beoogde nas-pc opstart. Als je FreeNAS zelf ook op een usb-stick wilt installeren, stop dan eerst een tweede stick (van minimaal 8 GB) in de pc en start het systeem daarna op met de installatie-stick. Mogelijk moet je voor deze opstart via een of andere speciale toets(combinatie) een bootmenu oproepen of zelfs de bootvolgorde aanpassen in de bios-setup. Raadpleeg zo nodig de handleiding van je systeem.

©PXimport

Tip 04: Installatie

Als het goed is, start je systeem inderdaad op van de installatie-stick en verschijnt even later een keuzemenu. Druk op Enter om de bovenste optie Boot FreeNAS Installer te selecteren. Vervolgens kies je 1 Install/Upgrade. Beschikt je systeem over minder dan 8 GB ram, dan verschijnt hier een melding over. Deze kun je wegklikken met Yes. Een belangrijk moment nu: met de pijltjestoetsen navigeer je naar de schijf (of de stick) waarop je FreeNAS zelf wilt installeren – dus niet de schijf waar je je data wenst te bewaren. Bevestig je keuze met de spatietoets (er verschijnt een asterisk naast die optie) en druk op OK en op Yes. Vul een stevig wachtwoord in voor de FreeNAS-beheerder (2x) en bevestig met OK. Afhankelijk van je systeem (raadpleeg desnoods je systeemhandleiding) kies je vervolgens voor Boot via UEFI of Boot via BIOS. Wacht geduldig af tot de installatie is voltooid. Op het einde van de rit druk je op OK en kies je 3 Reboot System. Zorg wel dat het installatiemedium is verwijderd. In het nieuwe startmenu kies je dan 1. Boot FreeNAS. Na wat gegoochel door FreeBSD verschijnt een keuzemenu. Je hoeft hier niets mee te doen: we gaan de bediening overnemen via het netwerk!

©PXimport

Virtuele installatie

©PXimport

Tip 05: Taal en tijd

De bedoeling is nu dat je vanuit een webbrowser op een pc in hetzelfde netwerk afstemt op het ip-adres van je FreeNAS-machine. Het ip-adres lees je af net onder het FreeNAS-menu. Zodra je http://<ip-adres> intikt, verschijnt het inlogvenster van FreeNAS. Vul de gebruikersnaam (‘root’) en het eerder opgegeven wachtwoord in, en klik op LOG IN. Het is zover: het grafische dashboard van de FreeNAS-beheermodule duikt op. Tijd voor een eerste configuratie. Je merkt dat de standaardtaal Engels is en dat is wellicht de betere keuze, omdat de meeste handleidingen, community’s en instructievideo’s van die taal uitgaan. Mocht je toch liever voor Nederlands kiezen, open dan de rubriek System, kies General en stel Language in op Dutch. Vergeet hier hoe dan ook niet de Timezone in te stellen op Europe/Amsterdam. Bevestig met Save, plaats een vinkje bij Confirm en druk op Continue. FreeNAS herstart even later met de gevraagde aanpassingen. Althans, dat is het idee. Op ons testsysteem weigerde FreeNAS de Nederlandstalige interface te tonen (Frans bijvoorbeeld lukte wel).

©PXimport

Tip 06: Schijfindeling

Een nas dient in eerste instantie voor gecentraliseerde dataopslag en dus pakken we nu eerst de schijfindeling van FreeNAS aan. In het dashboard open je de rubriek Storage en kies je Pools (oftewel volumes). Druk op de knop Add, selecteer de optie Create new pool en bevestig met Create pool. Vul een naam in (bij voorkeur in kleine letters), maar laat Encryption vooralsnog ongemoeid – tenzij je sectie 9.2.2 van de online handleiding hebt gelezen en op de hoogte bent van de consequenties.

Verder selecteer je de dataschijf bij Available Disks en verhuis je die via de pijlknop naar Data VDevs. Meerdere schijven toevoegen kan zo nodig ook: dan kun je ook meteen profiteren van de ingebouwde raid-ondersteuning, met onder meer Mirror en RAIDZ-configuraties (zie ook sectie 9.2.1 van de online handleiding). Via de knop Suggest Layout doet FreeNAS dit zelfs voor jou. Er wordt dan automatisch een optimale raid-configuratie gekozen. Bevestig met Create en met Create Pool. Even later is de pool toegevoegd.

©PXimport

Stand-by

©PXimport

Tip 07: Gebruikersaccounts

Voor we de rechten op onze pool gaan instellen, creëren we nu eerst een gebruiker in FreeNAS en zullen we die vervolgens de nodige rechten toekennen om de pool te benaderen. Open de rubriek Accounts en kies Users. Druk op de knop Add en vul zowel de volledige naam als de gebruikersnaam in. Dat mag eventueel dezelfde zijn – gebruik bij Username wel kleine letters. Stel ook een wachtwoord in (2x). Eventueel gebruik je dezelfde gebruikersnaam en wachtwoord als die van een Windows-account op het toestel van waaruit je naderhand de share wilt benaderen – dat maakt het authentiseren iets makkelijker. Helemaal rechtsonder plaats je een vinkje bij Microsoft Account. De andere opties kun je ongemoeid laten. Bevestig met Save: de gebruiker wordt toegevoegd.

©PXimport

Tip 08: Gebruikersrechten

We moeten nu nog wel de nodige rechten voor de pool toekennen aan deze gebruiker. Hiertoe open je opnieuw de rubriek Storage en kies je Pools. Klik in het volumeoverzicht naast het volume op het knopje met de drie puntjes. Je treft hier onder meer Add Dataset aan. Zo’n dataset is een soort map waarop je verschillende machtigingen, compressie en quota kunt toepassen (zie sectie 9.2.10): je krijgt die te zien wanneer je op het pijlknopje links van zo’n pool of volume klikt. In deze introductiecursus laten we dit concept buiten beschouwing. Selecteer Edit permissions in het uitklapmenu van je volume en laat ACL Type ingesteld op Unix. In het uitklapmenu bij User selecteer je de zonet gecreëerde gebruiker. De overige opties laat je voor wat ze zijn en je bevestigt je aanpassingen met Save.

Tip 09: Shares

Het is nu de bedoeling dat de gebruiker de pool via je Windows-netwerk kan bereiken. Daartoe creëren we een zogenoemde share – een gedeelde map, zeg maar. Open de rubriek Sharing en selecteer Windows (SMB) Shares – je vindt hier onder meer ook opties als Apple (AFP) Shares en WebDAV Shares.

Druk op de knop Add en klik bij Share op het netwerkpictogram. Op deze manier daal je af naar je pool (bijvoorbeeld /mnt/tipstrucs). Voer bij Name een passende naam in, opnieuw bij voorkeur in kleine letters. Je hoeft bij de andere opties geen vinkjes te plaatsen. Bevestig met Save. Normaliter verschijnt nu de vraag of je de smb-service, die de werking van de Windows-shares regelt, wilt activeren. Bevestig deze vraag met Enable service (zie ook sectie 11.4). De share wordt nu aan het overzicht toegevoegd. Om je ervan te vergewissen dat de service wel degelijk actief is, open je de rubriek Services: als het goed is, is de Running-knop bij SMB hier inderdaad ingeschakeld en staat er ook een vinkje bij Start Automatically. Je zult zien dat hier nog heel wat andere services ter beschikking staan, maar die vallen buiten het bestek van deze FreeNAS-introductie.

©PXimport

Tip 10: Windows-koppeling

Tijd nu om deze share vanaf een Windows-computer in hetzelfde netwerk te benaderen. Op deze machine druk je op Windows-toets+R en vul je \\<ip-adres-freenas-machine> in (bijvoorbeeld \\192.168.0.197). Druk op OK. Als het goed is, wordt er nu om je login-id (credentials) gevraagd. Vul de zonet gecreëerde gebruikersnaam en het bijbehorende wachtwoord in. In principe kun je hier al aangeven dat je deze credentials wilt bewaren, zodat je die later niet telkens opnieuw hoeft in te tikken.

Je krijgt nu de zonet aangemaakte share te zien. Die kun je openen en je kunt er bestanden en mappen creëren, wijzigen en verwijderen. Als je deze map vaker wilt benaderen, raden we aan om hiervoor een permanente netwerkverbinding te creëren. Om dit te doen, rechtsklik je in het navigatievenster van de Verkenner op de naam van de share, onderaan bij Netwerk, en kies je Netwerkverbinding maken. Kies een vrije stationsletter, controleer of het pad correct is ingesteld (bijvoorbeeld \\192.168.0.197\poolmap), laat het vinkje staan bij Opnieuw verbinding maken bij aanmelden en bevestig met Voltooien. Voortaan laat deze share zich via de ingestelde stationsletter bereiken op dat toestel. Uiteraard kun je deze handelingen ook op je andere Windows-clients herhalen.

FreeNAS laat weliswaar ook geraffineerd gebruikersbeheer en zelfs groepsbeheer met specifieke machtigingen toe, maar we hebben hier niet de ruimte om daar dieper op in te gaan. Dat geldt trouwens ook voor de dertig plug-ins voor FreeNAS die je vindt via de rubriek Plugins / Available. Veel plezier met FreeNAS!

©PXimport

De Netatmo Binnencamera Advance is een slimme beveiligingscamera voor in huis en heeft een adviesprijs van 330 euro. Het apparaat is echter al te koop voor zo'n 250 euro, zien we op de website. Hoe bevalt het product in de praktijk en is-ie dat geld waard?

In de basis is de Netatmo Binnencamera Advance een product volgens het Netatmo-boekje: het apparaat combineert geavanceerde beveiligingstechnologie met een sterke nadruk op privacy en gebruiksvriendelijkheid. Deze binnencamera gaat zelfs nog een stapje verder met de introductie van een mechanische privacysluiter. De implementatie van de sluiter is niet uniek, maar de toepassing wel.

Nu bestaan er wel meer beveiligingscamera’s die zo'n sluiter hebben. Die kun je soms via een schakelaar op het apparaat omzetten, en anders via de app. Een fysieke knop hiervoor is de meest veilige optie, aangezien die niet kan worden 'gehackt'. In het geval van deze Netatmo kunnen we de sluiter alleen via de app omhoog en omlaag doen. Dat kun je ook automatisch laten doen, bijvoorbeeld wanneer de camera een gezicht herkent. Dan schakelt de camera zichzelf als het ware uit op het moment dat je zelf binnen bent, waardoor er ook geen opnamen gemaakt (hoeven te) worden.

©Wesley Akkerman

De achterkant van het apparaat.

Meer gemoedsrust

Door de sluiter een automatische functie te geven, hoopt Netatmo meer gemoedsrust te kunnen bieden. Er zijn namelijk mensen die zich nog steeds zorgen maken om hun privacy en de opnamen die van hen gemaakt worden zodra ze ergens binnenstappen. Bij bedrijven en horecagelegenheden heb je daar weinig invloed op, maar bij jezelf, vrienden of familieleden thuis dus iets meer. Het systeem mag dan wel niets opnemen met de sluiter omlaag, maar technisch gezien kan die nog wel meeluisteren. De microfoon wordt namelijk niet afgedekt.

De automatische stand kun je op twee manieren activeren: via gezichtsherkenning en middels geofencing. Op basis van een geregistreerd gezicht of je locatie kan de camera de beeldopnamen dus uitschakelen. Nu kun je via de app 'handmatig' de sluiter openen op het moment dat je van huis gaat, maar ook dat kun je op basis van geofencing regelen. Zodra je het huis verlaat, gaat de sluiter omhoog en houdt de Netatmo Binnencamera Advance alles voor je in de gaten. Uit onze praktijktests blijkt dat allemaal prettig en snel te werken.

©Wesley Akkerman

De binnencamera met het klepje dicht...

©Wesley Akkerman

...en vervolgens met het klepje open.

Veel mogelijkheden

Verder beschikt het systeem over allerlei zaken die we elders ook zien. Dat is geen kritiek, want het is alleen maar goed als er een soort basis van je persoonlijke beveiliging bestaat. De Advance beschikt over een kijkhoek van 130 graden, een 2K-resolutie en HDR-beeldkwaliteit. Daardoor film je niet alleen een groot deel van de omgeving, ook staat alles er haarscherp en kleurrijk op. Je kunt de Binnencamera Advance koppelen aan 2,4- en 5GHz-netwerken en kunt hem aan het stroomnet aansluiten via een stekker of de Power over Ethernet-kabel.

Je kunt hem op een kast neerzetten of aan de muur of het plafond bevestigen. Het product beschikt daarnaast over beam forming-technologie, waardoor mensen aan de andere kant goed verstaanbaar zijn. Dat is niet zozeer handig voor het kunnen verstaan van dieven, maar je zou een camera bij een baby of bejaarde in de kamer kunnen plaatsen en diegene kunnen verstaan of horen als er iets gebeurt. De audio klinkt goed verstaanbaar binnen de app, en aan de andere kant hebben we ook geen klachten ontvangen over de speakerkwaliteit.

©Wesley Akkerman

Meldingsmogelijkheden

Het is daarnaast de bedoeling dat de Netatmo Binnencamera Advance je zo min mogelijk stoort. De fabrikant probeert om die reden een minimum aan meldingen te versturen. Aanvankelijk viel dat nog best tegen, maar dat kwam doordat het apparaat nog niet alle gezichten in huis herkende. Toen we dat eenmaal hadden ingesteld, daalde het aantal notificaties dat we binnenkregen aanzienlijk. Daar moeten we bij vermelden dat het soms maar net aan de hoek van de camera ligt of hij je herkent of niet, maar binnen de app kun je zelf instellen wie wie is om het aantal meldingen terug te brengen.

Via de overzichtelijke en nette applicatie is het daarnaast verder mogelijk de notificaties op je voorkeuren in te stellen. Zo kun je zelf bepalen of je ook meldingen van huisdieren, onbekende gezichten of mensen in het algemeen wilt hebben. Je kunt bovendien de sluiter altijd handmatig omlaag zetten als je die meldingen zat bent. Tot slot is het mogelijk meldingen samen te voegen. Als een reeds bekend gezicht binnenkomt met een onbekend persoon, krijg je daar maar één melding van (in plaats van twee). Dat soort mogelijkheden kunnen we alleen maar waarderen.

Een andere functie die ons bevalt, is de opslag. Je slaat de beelden lokaal op, op een microSD-kaartje. Je krijgt er standaard een kaartje van 8 GB bij. Daardoor word je niet meteen op extra kosten gejaagd. Wat wel een beetje tegenvalt, is het gebrek aan een melding als je het kaartje verwijdert. Als iemand dus binnen is en die haalt de kaart eruit, dan weet je dat niet. Lijkt ons een enorme vergissing, maar ondertussen is het ook iets wat je mogelijk later kunt toevoegen als fabrikant. Daar hopen wij in elk geval op.

Netatmo Binnencamera Advance kopen?

Een gemakkelijke installatie, een overzichtelijke app en een grote nadruk op privacy: dat is wat de Netatmo Binnencamera Advance biedt. Het systeem laat weinig te wensen over als het gaat om die aspecten, evenals beeld- en audiokwaliteit. We missen wel een melding wanneer iemand de SD-kaart verwijdert en zouden een volgende keer een fysieke schakelaar voor de mechanische privacysluiter waarderen, maar dat betekent niet dat de Advance geen aanbeveling verdient. Want het product werkt heel goed, maar is wel flink aan de prijs.

Als je geen robotstofzuiger wil, maar je wil het jezelf wel gemakkelijk maken, dan kom je al snel uit op een nat-droogstofzuiger. Dat is een traditionele stofzuiger met een dweilfunctie. Omdat dit soort apparaten nog redelijk nieuw zijn, maken veel mensen dezelfde fouten.

Hoewel het technisch gezien mogelijk is een nat-droogstofzuiger op alle typen houtvloeren te gebruiken, is het toch af te raden als het gaat om onbewerkt of onafgewerkt hout. Dat komt doordat een onafgewerkte houten vloer geen beschermende afdichtingslaag heeft. Als die onbehandeld blijft, absorbeert het hout gemakkelijk water of vocht van een nat- en droogzuiger. Dat kan ervoor zorgen dat de vloer kromtrekt of na verloop van tijd zelfs splijt.

Verkeerde dingen opzuigen

Daarnaast is het belangrijk om te voorkomen dat je met een nat-droogstofzuiger dingen opzuigt waar het apparaat niet goed mee overweg kan. Denk aan grotere objecten die nog weleens op de vloer liggen, zoals hondenbrokken. Als je tegelijkertijd dweilt en stofzuigt, kan zo'n object klem komen te zitten bij de dweilkop, een filter of verderop in het systeem. Gebeurt dat regelmatig, dan is het verstandig om voortaan eerst even op te ruimen voordat je de stofzuiger aanzet.

In dezelfde lijn geldt: glasscherven of andere scherpe voorwerpen kun je beter eerst handmatig opvegen met een stoffer en blik. Ook gewone en robotstofzuigers zijn hier niet tegen bestand – de kans op schade aan interne onderdelen is groot. Vermijd bovendien altijd het opzuigen van brandbare vloeistoffen, want die kunnen bij contact met elektrische onderdelen ontbranden.

©Wesley Akkerman

Leeg de vuilwatertank regelmatig.

Tot slot nog even over het opzuigen van verf. Het kan verleidelijk zijn om verfspetters weg te halen met de dweilkop van bijvoorbeeld de Dreame H15 Pro, maar dat is echt geen goed idee. Zowel natte als droge verf kan het systeem verstoppen, waardoor vuil zich ophoopt en filters beschadigd raken. Kom je verf op de vloer tegen, pak dan liever een emmer met warm sop en een doek of spons. Daarmee voorkom je problemen én krijg je het meestal ook gewoon beter schoon.

Van modus wisselen en meer

Het is ook slim om de nat-droogstofzuiger af en toe in een andere modus te gebruiken, zodat hij altijd optimaal blijft presteren. Bij tests op de redactie gebruiken we standaard de automatische stand, waarbij het apparaat zelf de zuig- en dweilintensiteit aanpast aan de situatie. Maar schakel gerust de dweilfunctie eens uit als je alleen wat stof wilt verwijderen. Dat ontlast het systeem en kan de levensduur van het apparaat flink verlengen.

Besteed daarnaast voldoende aandacht aan het onderhoud van de verschillende onderdelen. Tijdens het gebruik zie je vaak vanzelf dat de vuilwatertank volloopt. Leeg deze regelmatig – bij voorkeur na elke schoonmaakbeurt – om te voorkomen dat de zuigkracht afneemt. Dweil je vaak, dan is dat nog belangrijker: je wilt natuurlijk voorkomen dat je bij het legen vervuild water morst.

Controleer ook regelmatig de staat van de filters. In sommige gevallen kun je dat zelfs via de app doen. Zit er te veel stof in, dan gaat dat ten koste van de zuigkracht. En tot slot: zet de nat-droogstofzuiger altijd netjes rechtop in het oplaadstation. Zo kan het systeem zichzelf opladen én onderhouden – denk aan het automatisch drogen van de borstel, wat nare geurtjes helpt voorkomen. Kleine moeite, groot effect!