Er gaat niets boven een verse Windows-installatie: lekker snel en geen problemen. Helaas is dat geluk nooit van lange duur, zeker niet wanneer u met meerdere mensen op één pc werkt: bestanden worden gewist, instellingen worden gewijzigd en een virus glipt zo naar binnen. Maar er is hoop: er bestaat soft- en hardware die u niet alleen beschermt tegen problemen, maar uw pc na elke herstart opnieuw in originele staat brengt.

Beheert u slechts één pc en werkt u met Windows XP (Professional), dan hebt u niet al te veel te vrezen van overenthousiaste mede-computergebruikers die zomaar van alles (de)installeren. U meldt zich immers aan als beheerder en uw huisgenoten moeten het stellen met een beperkt account. Het installeren van nieuwe programma's zit er voor hen (in principe) niet in en ook de toegang tot heel wat systeemtools kunt u afgrendelen. Lastiger wordt het als u andere gebruikers wél volledige toegang tot een pc moet geven en tegelijkertijd wilt voorkomen dat er allerlei wijzigingen worden doorgevoerd. Studenten bijvoorbeeld, die met alle mogelijke systeeminstellingen moeten kunnen experimenteren en naderhand niet altijd netjes de boel weer aanpassen en instellingen ongedaan maken. Nu kunt u in Windows XP (en ME) wel gebruikmaken van een ingebouwd handigheidje als systeemherstel, maar dan moet u eerst een herstelpunt maken om dat later weer (handmatig) te kunnen oproepen. Bovendien maakt zo'n herstelpunt lang niet alle wijzigingen – zoals gewiste gegevensbestanden – ongedaan. Bevroren pc Handig zijn dan ook de toepassingen die de toestand van de pc als het ware bevriezen, maar de gebruiker tegelijkertijd de illusie geven dat zijn aanpassingen volledig worden doorgevoerd. Na een herstart begint de volgende gebruiker echter weer met een schone lei. We bespreken vier van zulke toepassingen: drie softwarematige (DeepFreeze, Illusion en Clean Slate) en één hardwarematige (de Reborn Card). Er bestaan nog wel wat andere hardwareproducten in dit genre, zoals het iets voordeliger Juzt-Reboot (www.juzt-reboot.nl) of Boot & Go (www.bootandgo.com), maar wat functionaliteit en werking betreft ontlopen die elkaar niet veel. Werking Ook al is de interne werking van de producten uit de test verschillend, het algemene principe is vergelijkbaar. Elke wijziging van welke aard dan ook (zoals programma's toevoegen, bestanden wissen, instellingen wijzigen), wordt door het product ongemerkt opgevangen en opgeslagen in een verborgen cache op de schijf (zoals een speciale partitie of map, grondig afgeschermd voor de gebruiker). Zodra de pc opnieuw wordt opgestart, wordt die cache geleegd en zijn alle wijzigingen verdwenen. Het eindresultaat lijkt dus een beetje op het terugzetten van een image, zoals u die met behulp van software als Norton Ghost of Symantec Drive Image kunt maken. Alleen gebeurt bij deze tools alles geheel automatisch. U hoeft niet langer tijd of energie te stoppen in het creëren van een image en ook het terugzetten van de gegevens gebeurt (als u dat zo wenst) volautomatisch bij het opnieuw opstarten van de pc. Daarnaast bent u bij het maken van een image minder flexibel in het negeren van programma's, maar daarover later meer. De belangrijkste klanten van de zogenaamde 'schonestart-producten' blijken vooral onderwijsinstellingen te zijn, maar ook internetcafés, ziekenhuizen en bibliotheken zijn gretige afnemers. Toch kunt u ook als particulier baat hebben bij een dergelijke oplossing; u kunt immers ongestoord software uitproberen. Pas als deze helemaal aan uw wensen voldoet, schakelt u de 'schonestart-software' tijdelijk uit om de installatie permanent te kunnen doorvoeren. Verlanglijstje Dergelijke beveiligingsproducten mogen dan dé oplossing lijken voor moegestreden systeembeheerders, toch zijn er een aantal zaken waarop u moet letten. Sommige programma's functioneren bijvoorbeeld alleen goed als ze naar de harde schijf kunnen schrijven, zoals naar configuratiebestanden en/of naar bepaalde registersleutels. Anti-virusprogramma's en hun automatische updates zijn daar een typisch voorbeeld van. Het product heeft bij voorkeur dus een filtermogelijkheid, zodat dergelijke toepassingen – en alleen die – het vangnet van de cache kunnen omzeilen. Hebt u als beheerder een heel netwerk onder uw hoede, dan is het bovendien handig als u het beveiligingsproduct – en de eventuele updates – vanuit een centrale plaats kunt uitrollen. In dat geval lijkt het ons meer dan wenselijk dat u centraal de beveiliging van een of meer pc's voor allerlei onderhoudsklusjes tijdelijk kunt uitschakelen. Het spreekt voor zich dat de beveiliging van het product (zo goed als) waterdicht moet zijn. Softwareproducten die onder Windows 9x draaien, zijn in principe makkelijk te omzeilen door de uitvoering van het config.sys of autoexec.bat-bestand te onderbreken. Ga dus na of het product daartegen bestand is. U moet bij deze producten als beheerder ook zelf een handje helpen. Zo moet u de opstartvolgorde in het bios bij de harde schijf zo instellen dat het systeem altijd begint vanaf de harde schijf. Als bijvoorbeeld het diskettestation als eerste staat vermeld in de bootvolgorde, is de beveiliging eenvoudig te omzeilen. ***grotere tussenkop Software Clean Slate 3.0 Clean Slate is een flexibel product. Dat blijkt al meteen uit de mogelijkheden die het (wachtwoordbeveiligde) configuratiescherm u biedt. Het komt erop neer dat u per gebruiker(sgroep) andere instellingen van Clean Slate kunt activeren. Zo kunt u de beveiliging automatisch laten opheffen als een bepaalde groep zich aanmeldt (de administrators bijvoorbeeld of een groep die u binnen Clean Slate zelf hebt samengesteld). Het is ook mogelijk per gebruiker(sgroep) andere toepassingen, mappen, bestanden of registersleutels aan de beveiliging te onttrekken. In combinatie met een apart aan te schaffen module, Central Control, kunt u al deze gebruikers- en groepsinstellingen bovendien centraal beheren. Via Central Control is het eveneens mogelijk werkstations op afstand te herstarten of uit te loggen of de Clean Slate-beveiliging tijdelijk op te heffen voor onderhoudsklussen. Clean Slate bevat ook de optie Replication. De meest recente instellingen van het programma worden dan van de centrale server lokaal gekopieerd, zodat de beveiliging intact blijft als de computer tijdelijk niet in het netwerk hangt (zoals vaker gebeurt bij notebooks). Wijzigt u in het configuratiescherm de instellingen van Clean Slate, dan worden die direct doorgevoerd zonder dat een herstart of een nieuwe aanmelding noodzakelijk is. Dat geldt zelfs als u de beveiliging in- of uitschakelt. Uniek is de optie Commit Files, waarbij u bestandswijzigingen ondanks de actieve beveiliging toch permanent kunt doorvoeren. Dat is bijvoorbeeld handig wanneer iemand in beveiligde modus een bestand heeft gecreëerd dat anders – na een herstart – verloren dreigt te gaan. Al even handig is de optie Diagnostics, waarmee u alle lopende bestands- en registeracties kunt opvolgen. Nuttig als u bijvoorbeeld een anti-virusprogramma aan de beveiliging wil onttrekken, maar daar niet meteen in slaagt. Dankzij de diagnostische tool ontdekt u welke mappen of registersleutels u over het hoofd hebt gezien (de functionaliteit van deze tool laat zich overigens goed vergelijken met het gratis duo Filemon en Regmon, te vinden op www.sysinternals.com/ntw2k/utilities.shtml). Clean Slate heeft heel wat in huis. Wel dachten we eerst op een ernstige tekortkoming te stuiten. Als u namelijk een beheerdersaccount beveiligt met Clean Slate, kan deze gebruiker via de module voor computerbeheer de service Fortres Clean Slate Runtime simpelweg uitschakelen! Niettemin bleek (na een herstart) de beveiliging intact te blijven en herstartte de service ook automatisch. DeepFreeze Professional 5 DeepFreeze is er in drie versies: Standard, Professional en Enterprise. Op www.faronics.com/html/compare.asp krijgt u een gedetailleerd overzicht van de belangrijkste verschillen, maar het komt er feitelijk op neer dat de drie oplopende versies een steeds uitgebreidere netwerkondersteuning bieden. We bespreken hier de Professional-editie, die u binnen kleine netwerken prima kunt inzetten. In een eerste fase legt u in een speciale administrator-module de configuratie van DeepFreeze vast zoals u die later op de verschillende clients wilt installeren. Daar hoort onder meer bij welke vaste schijven u wilt beschermen (volgens de handleiding ontsnappen usb-flashdrives aan die bescherming, maar dat bleek bij ons niet het geval). U bepaalt hier ook of u een virtuele partitie wenst die aan de beveiliging ontsnapt en hoe groot die precies moet zijn: de zogenaamde thaw space. Houd er wel rekening mee dat die gegevens kunnen verdwijnen als u de installatie van DeepFreeze ongedaan maakt. Uiteraard geeft u in deze module ook het wachtwoord op waarmee u op de clients desgewenst de beveiliging kunt uitschakelen. Uniek aan dit product is dat u een 'one time password' kunt creëren, dat op één bepaald werkstation geldig blijft tot middernacht. Handig als u een gebruiker tijdelijk even de beveiliging wil laten opheffen (om een goedgekeurd programma te installeren bijvoorbeeld) zonder het echte wachtwoord te hoeven prijsgeven. Verder is het mogelijk een tijdstip te bepalen waarop een werkstation automatisch afsluit of opnieuw start. Dat kan een absolute tijd zijn, maar het kan net zo goed ook na een opgegeven periode van inactiviteit plaatsvinden. Handig is dat u het werkstation bovendien in een onbeveiligde onderhoudsmodus kunt plaatsen, waarbij gedurende een door u in te stellen tijd het toetsenbord en de muis worden uitgeschakeld (ook na een herstart in veilige modus, zo bleek). Vanaf een server kunt u vervolgens allerlei onderhoudstaken op die werkstations uitvoeren, zoals updates via een sus-server (Microsoft Software Update Services). Die onderhoudsfunctie is ook wel nodig, aangezien u de bescherming op de werkstations helaas niet voor bepaalde programma's (zoals anti-virus) en ook niet voor specifieke mappen, bestanden of registersleutels selectief kunt uitschakelen. Netwerkbeheerders zullen ongetwijfeld blij zijn met de opdrachtregel-modus van DeepFreeze. Deze maakt het mogelijk dat u bijvoorbeeld vanuit gecentraliseerde loginscripts de installatie van DeepFreeze op de werkstations makkelijker kunt controleren en bijsturen. Af en toe zagen we een 'Microsoft Windows is hersteld van een ernstige fout'-melding bij het omschakelen tussen beveiligde (frozen) en onbeveiligde (thawed) modus op de werkstations. Illusion 2000 2.10 Illusion laat zich snel installeren, alleen dient u wel eerst de systeemherstelfunctie van Windows uit te schakelen. Op zich bevat deze tool geen faciliteiten voor gecentraliseerd beheer, maar het extra pakket Network Manager (voorlopig gratis meegeleverd vanaf tien licenties) vult die lacune op. U kunt dan centraal onder meer (de beveiliging van) alle werkstations in- en uitschakelen. Om uw beveiligde clients probleemloos te laten inloggen op een domeinserver is wel ook nog een kleine ingreep – op clients en server – noodzakelijk. U bedient Illusion via een pictogram in het configuratiescherm, na het intikken van een wachtwoord. Standaard staat bij de beveiliging de functie 'Autorestore' geactiveerd, zodat na een herstart automatisch alle wijzigingen weer ongedaan worden gemaakt. Eventueel kunt u dat automatische herstel ook uitschakelen en zelf het tijdstip van het herstel bepalen door de knop Restore now in te drukken. Vreemd genoeg werkte die functie tijdens onze tests niet naar behoren. Na elke herstart volgde een automatisch herstel, met of zonder Autorestore. De producent beloofde ons een verbetering in een eerstvolgende update. Vanuit de configuratiemodule kunt u ook instellen welke (lokale) schijven u al dan niet wenst te beveiligen. Heel nuttig zijn de functies Exceptions en Programs. Hier kunt u mappen en programma's (processen) aangeven waarop de beveiliging geen impact heeft. Binnen zo'n 'open' map kunt u ook nog aangeven welke bestandsextensies daar wel of niet aan ontsnappen. De gewenste uitzonderingen vinden is overigens lang niet altijd makkelijk. Sommige toepassingen blijken namelijk met verschillende extensies te werken (Word bijvoorbeeld maakt naast doc-bestanden ook tmp-bestanden aan) en andere applicaties blijken uit verschillende processen te bestaan, die u dan zelf maar moet zien te detecteren. Jammer is dat u in Illusion 2000 geen uitzonderingen voor registersleutels kunt maken (die optie zal wel beschikbaar zijn in versie 2004, die later dit jaar verwacht wordt). Illusion blijkt over het algemeen goed te functioneren. Wel kunnen we in beveiligde modus via het schijfbeheer toch nog de volumenaam van een station wijzigen, maar andere aanpassingen (zoals het uitschakelen van services, het wissen van registersleutels, enzovoorts) worden probleemloos opgevangen. ***grotere tussenkop Hardware Reborn Card PCI-XP Extra 2.3 Een hardwarematige toepassing is de Reborn Card. Deze heeft een Nederlandstalige handleiding, maar de beschreven installatieprocedure klopt niet met wat we op het scherm zien. U moet goed opletten bij de installatie. Zo krijgt u de keuze tussen een Express- en een Custom-installatie en bij nader inzien blijkt alleen de eerste keuze de huidige gegevens intact te laten. De tweede keuze is vooral bedoeld voor wie zijn schijf met de ingebouwde tool tot een multiboot-systeem wil omvormen. Reborn biedt u twee hoofdmodi: Instant Restoration en Backup Restoration. In het tweede geval kunt u van de systeempartitie een exacte kopie laten maken naar een vrijgemaakte partitieruimte. De modus Instant Restoration biedt functionaliteit die meer lijkt op de werking van de softwarepakketten uit dit artikel. Het systeem keert dan naar de originele toestand terug, ofwel bij elke herstart, ofwel na een door u ingestelde periode, ofwel handmatig. Daarvoor snoept Reborn wel 50 procent af van uw huidige partitieruimte (tot een maximum van 502 MB). Ook kunt u nog een Shared en een Private Data Partition creëren. De gegevens die hierop terechtkomen worden dan ongemoeid gelaten door de hersteloperaties van Reborn. Tijdens de installatie vraagt Reborn steevast naar de meegeleverde diskette. Hebben uw computers geen diskettestation, dan hebt u een probleem (volgens de supportafdeling zouden de Max-versies van Reborn wel de installatie vanaf cd-rom ondersteunen, maar ook pas na een kleine ingreep). Op een van onze testsystemen (met een AOpen moederbord) gaf de Reborn Card af toe problemen: het systeem liep soms vast. Net als bij DeepFreeze – en bij de softwarematige tegenhanger van de Reborn Card genaamd Reborn Laptop – ontbreekt hier de mogelijkheid om specifieke bestanden, mappen, toepassingen of registersleutels aan de beveiliging te onttrekken. Wel kunt u bij het starten via de K-toets (Keep) de wijzigingen uit de vorige sessie toch laten doorvoeren. Vreemd genoeg is deze optie niet beveiligd met een wachtwoord. U kunt dit als beheerder wel uitschakelen, maar dan hebt u er natuurlijk ook niets aan. Conclusie De vier producten doen hun werk, maar Clean Slate 3.0 is ongetwijfeld de meest flexibele tool. Clean Slate sleept dan ook het predikaat PCM Keuze Beste Product in de wacht. Door zijn scherpe prijsstelling verdient deze toepassing ook de PCM Keuze Beste Koop, maar niet zonder een kleine kanttekening. Schaft u dit product als netwerkbeheerder aan, dan kunt u namelijk moeilijk zonder de beheermodule Central Control en daarvoor bent u wel zo'n € 500 extra kwijt. Illusion 2000 gunnen we graag de tweede plaats op het erepodium.

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een mooie prijs of die iets extra's of bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week voor jullie op zoek naar leuke deals. Nu de avonden weer steeds vroeger donker worden en je vaker binnen zit, is lezen bij een leuke bezigheid. En met een mooie e-reader kan dat ook in kleur. Wij bekeken vijf betaalbare e-readers met kleurenscherm.

Kleuren‑e‑readers zijn relatief nieuw; ze combineren de batterijzuinigheid van elektronische inkt met een kleurenfilter dat magazines, strips en geïllustreerde kinderboeken tot leven brengt. Voor de Nederlandse markt zijn er nog niet heel veel modellen beschikbaar. Wij hebben vijf mooie exemplaren voor minder dan 250 euro op een rijtje gezet voor je.

Kobo Libra Colour - 7 inch

De Kobo Libra Colour is een 7 inch e‑reader met een E Ink Kaleido 3‑scherm. De zwart‑wit resolutie bedraagt 1264 × 1680 pixels en 300 ppi, terwijl kleuren worden weergegeven met 150 ppi. Je beschikt over 32 GB intern geheugen en een dual‑core processor van 2,0 GHz, waardoor pagina’s vlot worden ververst. Voor draadloze audioboeken of Bluetooth‑oortjes biedt de Libra Colour wifi (2,4 en 5 GHz) en Bluetooth 5.0, en bestanden worden geladen via USB‑C. Het apparaat is waterbestendig volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m diepte). De geïntegreerde ComfortLight PRO‑verlichting heeft instelbare helderheid en kleurtemperatuur.

Dankzij de fysieke bladerknoppen heb je maar één hand nodig om te lezen en met de instelbare lettertypes en paginamarges pas je het leescomfort aan. De accu van 2050 mAh levert volgens Kobo een leestijd van enkele weken per lading. Het toestel meet 144,6 × 161 × 8,3 mm en weegt 199,5 g. Dankzij het kleurenscherm is dit model aantrekkelijk voor strips, tijdschriften en kleurrijke kinderboeken, terwijl hij ook standaard ePub‑, PDF‑ en audiobookbestanden ondersteunt.

Kobo Clara Colour - 6 inch

Zoek je een compacte kleurene‑reader, dan is de Kobo Clara Colour met een 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm interessant. Het scherm biedt een resolutie van 1448 × 1072 pixels met 300 ppi voor zwart‑wit en 150 ppi voor kleuren. Dankzij een dual‑core processor (2,0 GHz) en 16 GB opslagruimte is er genoeg vermogen om romans of stripboeken te laden. De reader ondersteunt wifi (dual band) en Bluetooth zodat je audioboeken kunt streamen, en hij gebruikt USB‑C om op te laden. Kobo past ComfortLight PRO toe met instelbare kleurtemperatuur, en de reader is waterdicht volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m).

De accu heeft een capaciteit van 1 500 mAh en levert bij gemiddeld gebruik tot zes weken leestijd. Dankzij 13 lettertypen en verschillende lettergroottes pas je het scherm volledig aan. Met afmetingen van 112 × 160 × 9,2 mm en een gewicht van 174 g past de Clara Colour in een jaszak. Het apparaat ondersteunt onder meer EPUB, PDF, MOBI en CBZ/CBR en kan via Bluetooth naar audioboeken luisteren. Het kleurenscherm maakt hem geschikt voor geïllustreerde kinderboeken, kaarten en kookboeken terwijl het compacte formaat ideaal is voor onderweg.

PocketBook Verse Pro Color - 6 inch

PocketBook positioneert de Verse Pro Color als een robuuste kleuren‑e‑reader voor veel lezers. Het 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm beschikt over een grijstintenresolutie van 1072 × 1448 pixels en een kleurenlaag met 536 × 724 pixels. Daardoor krijgen stripillustraties en grafieken 4 096 kleuren te zien terwijl zwart‑wittekst scherp blijft met 300 ppi. De quad‑core processor (1,8 GHz) en 1 GB RAM zorgen voor soepele bladwisselingen, en met 16 GB opslagruimte kun je duizenden e‑books bewaren. Via de USB‑C‑poort en wifi en Bluetooth laad je gemakkelijk bestanden of luister je naar audioboeken.

PocketBook levert SMARTlight, een voorgrondverlichting waarmee je zowel helderheid als kleurtemperatuur aanpast. De reader draait op Linux en ondersteunt talloze formaten zoals ACSM, EPUB, PDF, DOCX en CBR/CBZ. Dankzij text‑to‑speech kun je boeken laten voorlezen. De 2100 mAh‑batterij biedt volgens PocketBook tot een maand leesplezier. De behuizing (108 × 156 × 7,6 mm, 182 g) is waterdicht volgens IPX8, zodat je bij het zwembad kunt lezen. Een G‑sensor draait pagina’s automatisch mee als je het apparaat kantelt. Kortom, de Verse Pro Color levert kleuren‑e‑ink in een handzaam formaat met brede bestands­ondersteuning.

PocketBook Era Color - 7 inch

Met een groter kleurenscherm en ingebouwde luidspreker richt de PocketBook Era Color zich op lezers die audioboeken willen luisteren zonder externe headset. Het 7 inch E Ink Kaleido 3‑display heeft een grijstintenresolutie van 1264 × 1680 pixels en een kleurresolutie van 632 × 840 pixels met 300/150 ppi. Dit zorgt voor scherpe tekst en kleurrijke afbeeldingen. De reader gebruikt een quad‑core processor (1,8 GHz) met 1 GB RAM en biedt 32 GB interne opslag. Het besturingssysteem is gebaseerd op Linux en ondersteunt een groot aantal ebook‑ en stripformaten.

Met dual‑band wifi, Bluetooth 5.4 en USB‑C met OTG‑functie koppel je eenvoudig draadloze hoofdtelefoons, luister je naar audioboeken of speel je muziek via de ingebouwde mono‑luidspreker. De SMARTlight‑voorgrondverlichting laat je zowel helderheid als kleurtemperatuur instellen. Dankzij de 2500 mAh accu en het efficiënte E‑Ink‑scherm is volgens PocketBook een maand gebruik mogelijk. Het apparaat is IPX8‑waterbestendig en uitgerust met een g‑sensor, coversensor en speakers. Met afmetingen van 134,3 × 155 × 7,8 mm en een gewicht van 235 g is de Era Color iets groter maar nog steeds draagbaar. De fysieke bladerknoppen zorgen voor comfortabel lezen, terwijl de ingebouwde spraakfunctie tekst kan voorlezen.

Tolino Vision Color - 7 inch

De Tolino Vision Color is een Duitse die dezelfde hardware heeft als de Kobo Libra Colour maar een eigen Android‑softwarelaag gebruikt. Volgens een productaankondiging biedt het apparaat een 7 inch E Ink Kaleido 3‑scherm met een zwart‑witresolutie van 1264 × 1680 pixels (300 ppi) en 150 ppi voor kleuren. De reader heeft fysieke bladerknoppen naast het aanraakscherm en gebruikt een MediaTek MT8113T‑dual‑core processor (2,0 GHz), 1 GB RAM en 32 GB interne opslag. Een 2050 mAh batterij voorziet de Vision Color van stroom, terwijl de ComfortLight PRO‑verlichting de kleurtemperatuur aanpast.

Het toestel biedt wifi en Bluetooth 5.0 zodat je audioboeken kunt streamen, en het is IPX8‑waterbestendig. Tolino gebruikt Android, waardoor je afhankelijk bent van de Tolino‑boekwinkel maar via de Tolino‑cloud kunt synchroniseren met diverse Duitse boekhandels. Een stylus is optioneel verkrijgbaar voor handschrift en aantekeningen. De Vision Color ondersteunt ePub, PDF en andere standaard‑e‑bookformaten en biedt toegang tot de HotSpots van Deutsche Telekom. Dit apparaat is in Nederland nog beperkt verkrijgbaar; een Duitse webwinkel verkoopt het voor ongeveer € 180,68 (incl. btw). Omdat Kieskeurig nog geen productpagina heeft, is het toestel alleen via buitenlandse winkels te vinden.

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: ja en nee. Een iPhone wordt niet snel besmet met traditionele malware, maar dat betekent niet dat hij onkwetsbaar is voor hackers en cybercriminelen. En daarbij is het grootste risico niet iOS. Nee, het grootste risico ben je zelf…

Hoe raakt je iPhone besmet?

Een iPhone is goed beveiligd, maar niet tegen wat je zelf doet – en daar spelen kwaadwillenden op in. Het gaat vaak mis bij iets wat volkomen normaal lijkt: een link openen, een QR-code scannen of een agenda-uitnodiging accepteren kan al genoeg zijn om gegevens prijs te geven. Dit zijn de zes meest voorkomende manieren waarop je iPhone geïnfecteerd kan worden:

1: Zero-click en zero-day-aanvallen

De meest geavanceerde aanvallen gebruiken lekken in iOS die nog niet door Apple of beveiligingsonderzoekers zijn ontdekt. Via zo'n kwetsbaarheid kan spyware worden geïnstalleerd nog vóórdat er een update beschikbaar is.

Een zero-click-aanval gaat nog verder: jij hoeft niets aan te raken. Eén kwaadaardig iMessage-bericht of zelfs een gemiste FaceTime-oproep kan al genoeg zijn om toegang tot je toestel te krijgen.

De beste verdediging is simpel maar belangrijk: installeer updates direct zodra ze beschikbaar zijn (Instellingen > Algemeen > Software-update) en zet Automatische updates aan.

2: Quishing: malafide QR-codes

QR-codes worden soms vervangen door valse exemplaren die naar een nepsite met gemeentelogo of parkeerdienst leiden. Controleer altijd de link die de Camera-app toont voordat je op 'open' tikt, en laat dubieuze adressen desnoods scannen met een tool zoals Scamio.

Lees ook: Zo herken je verdachte QR-codes op parkeerautomaten en laadpalen

 3: Kwaadaardige configuratieprofielen

Een configuratieprofiel is een bestand waarmee instellingen op een iPhone of iPad in één keer kunnen worden aangepast. Zo'n profiel bepaalt bijvoorbeeld welke wifi-netwerken worden gebruikt, welke apps mogen worden geïnstalleerd of welke websites worden geblokkeerd. Bedrijven en scholen gebruiken configuratieprofielen vaak om meerdere toestellen tegelijk te beheren.

Ook kwaadwillenden kunnen zo'n profiel aanbieden, bijvoorbeeld via een link in een phishingbericht. Zodra je het installeert, krijgt de afzender toegang tot je netwerkverkeer of kan hij extra apps laten installeren. Controleer daarom altijd de herkomst voordat je een profiel accepteert, en verwijder onbekende profielen via Instellingen > Algemeen > VPN en apparaatbeheer.

4: Nagemaakte wifi-netwerken

Criminelen zetten daarnaast nepwifinetwerken op met namen als 'Airport_Free_WiFi' of 'NS_Gratis_Wifi_In_De_Trein'. Maak je daar verbinding mee, dan kan al je internetverkeer worden onderschept en kunnen je wachtwoorden of persoonlijke gegevens eenvoudig worden buitgemaakt. Gebruik op openbare wifi een VPN, bijvoorbeeld via Bitdefender Mobile Security, zodat je verbinding versleuteld blijft.

5: Malafide agenda-uitnodigingen

Krijg je een vreemde agenda-uitnodiging die je niet herkent? Verwijder die, want er zitten vaak phishinglinks in. De veiligste manier is om de hele ongewenste agenda te wissen zonder op links of knoppen in de afspraak te tikken. Druk ook niet op 'Weiger', want daarmee laat je de afzender weten dat je account actief is, wat juist tot meer spam leidt. Controleer bij twijfel onderaan in je agenda-instellingen welke kalenders zijn toegevoegd en verwijder alles wat je niet herkent.

6: AirDrop-spam

AirDrop is ideaal wanneer je snel en draadloos foto's, documenten, video's of zelfs wachtwoorden of passkeys wilt delen – of ontvangen. Voor hackers is dit ook een aantrekkelijke ingang in je iPhone. Stel, je hebt net iets gedeeld of ontvangen via AirDrop, bijvoorbeeld foto's tijdens een concert. Misschien heb je daarvoor in de instellingen Iedereen gedurende 10 minuten geselecteerd. Zet je dat na het delen of ontvangen niet uit, dan blijft je iPhone dus nog tien minuten zichtbaar voor iedereen. Beter is het om, vooral op drukke plekken, AirDrop in te stellen op Alleen contacten of zelfs te kiezen voor Ontvangen uit.

Zo merk je dat er iets mis is met je iPhone

Als je iPhone besmet of gehackt is, verschijnt er geen knipperende pop-up om je dat te vertellen. De signalen zijn subtiel – maar herkenbaar als je weet waar je op moet letten. Dit zijn de zeven meest voorkomende aanwijzingen dat je iPhone geïnfecteerd kan zijn.

1: De batterij raakt opvallend snel leeg

Malware kan continu draaien en daardoor veel stroom verbruiken. Controleer in Instellingen > Batterij welke apps dat doen. Let vooral op apps die veel actief zijn op de achtergrond, zeker als ze daar geen reden voor hebben. Een weerapp die acht uur blijft draaien terwijl je hem niet gebruikt, is bijvoorbeeld niet normaal.

2: Je dataverbruik schiet omhoog

Spyware stuurt ongemerkt gegevens door naar servers van aanvallers. Dat zie je vaak terug in Instellingen > Mobiel netwerk. Daar kun je, als je een stukje naar onder scrolt, bij Mobiele data zien of het dataverbruik ineens hoger ligt dan normaal. Let op opvallende pieken in datagebruik, onbekende apps of vreemde pictogrammen. Een simpele tool of een spel dat je zelden opent, hoort geen gigabytes aan data te verbruiken.

3: Apps crashen of lopen vast

Malware kan problemen geven met iOS of andere apps. Als apps vaak opnieuw opstarten of het toestel warm wordt, is dat verdacht.

4: Er verschijnen pop-ups of advertenties buiten Safari om

iOS hoort reclamevrij te zijn. Zie je ineens advertenties op je beginscherm of in instellingen, dan zit er waarschijnlijk adware achter.

5: Er staan onbekende apps of profielen op je toestel

Sommige aanvallers installeren via een lek of misleidende link een app die er betrouwbaar uitziet, maar in werkelijkheid data doorstuurt of instellingen wijzigt. Kijk daarom regelmatig in de Appbibliotheek of er iets tussen staat wat je niet kent. Verwijder verdachte apps meteen; op een iPhone worden daarmee ook de bijbehorende gegevens gewist. Heb je het toestel tweedehands gekocht of vertrouw je het niet helemaal, dan is een volledige fabrieksreset de veiligste keuze.

6: Je toestel is mogelijk gejailbreakt

Bij een jailbreak wordt een deel van Apple's beveiliging uitgezet om functies vrij te geven die normaal niet zijn toegestaan. Dat lijkt handig, maar maakt het systeem kwetsbaar voor apps met te veel rechten. Als je nooit bewust een jailbreak hebt uitgevoerd en toch apps als Cydia, Sileo, or Checkra1n ziet, is dat een teken dat iemand heeft geknoeid met je iPhone.

7: Je ziet vreemde uitgaande oproepen

Een gehackt toestel kan worden ingezet om spam te versturen of te bellen naar dure servicenummers. Kijk in je berichten en belgeschiedenis of er iets geks tussen staat.

Denk je dat je iPhone besmet is? Dit kun je doen

Merk je dat je iPhone zich vreemd gedraagt, begin dan met een eenvoudige reset van je browsergegevens. Open Instellingen > Apps > Safari en kies Wis geschiedenis en websitedata. Daarmee verwijder je tijdelijke bestanden en scripts die schadelijk kunnen zijn. Herstart daarna het toestel.

Blijven de problemen terugkomen, herstel dan een eerdere iCloud-reservekopie van vóór het moment waarop het misging. Helpt dat ook niet, dan is een fabrieksreset de veiligste manier om alle sporen van malware te verwijderen. Dat doe je via Instellingen > Algemeen > Stel opnieuw in > Wis alle inhoud en instellingen. Je iPhone wordt dan teruggezet naar de oorspronkelijke staat. Omdat alles gewist wordt, verdwijnt ook eventuele malware verdwijnt mee.

Zoals altijd geldt: voorkomen is beter dan genezen

De beste beveiliging blijft een combinatie van gezond verstand en actuele software. Zet automatische updates aan via Instellingen > Algemeen > Software-update > Automatische updates. Zo worden veiligheidslekken gedicht voordat ze misbruikt kunnen worden.

Gebruik op openbare netwerken altijd een VPN, en controleer verdachte links met een analyse-tool voordat je klikt. Wie extra zekerheid wil, kan een beveiligingsapp installeren die phishinglinks en onveilige wifi-verbindingen blokkeert.

Conclusie

Een iPhone is goed beveiligd, maar niet onschendbaar. De meeste risico's ontstaan niet door fouten in iOS, maar door wat jij doet: op een verkeerde link tikken, een uitnodiging openen of een netwerk gebruiken dat niet te vertrouwen is.

Wie zijn toestel up-to-date houdt, links kritisch bekijkt en een VPN gebruikt op openbare wifi, verkleint de kans op misbruik of datadiefstal aanzienlijk. iOS doet veel om je te beschermen, maar waakzaamheid blijft nodig.