Er gaat niets boven een verse Windows-installatie: lekker snel en geen problemen. Helaas is dat geluk nooit van lange duur, zeker niet wanneer u met meerdere mensen op één pc werkt: bestanden worden gewist, instellingen worden gewijzigd en een virus glipt zo naar binnen. Maar er is hoop: er bestaat soft- en hardware die u niet alleen beschermt tegen problemen, maar uw pc na elke herstart opnieuw in originele staat brengt.

Beheert u slechts één pc en werkt u met Windows XP (Professional), dan hebt u niet al te veel te vrezen van overenthousiaste mede-computergebruikers die zomaar van alles (de)installeren. U meldt zich immers aan als beheerder en uw huisgenoten moeten het stellen met een beperkt account. Het installeren van nieuwe programma's zit er voor hen (in principe) niet in en ook de toegang tot heel wat systeemtools kunt u afgrendelen. Lastiger wordt het als u andere gebruikers wél volledige toegang tot een pc moet geven en tegelijkertijd wilt voorkomen dat er allerlei wijzigingen worden doorgevoerd. Studenten bijvoorbeeld, die met alle mogelijke systeeminstellingen moeten kunnen experimenteren en naderhand niet altijd netjes de boel weer aanpassen en instellingen ongedaan maken. Nu kunt u in Windows XP (en ME) wel gebruikmaken van een ingebouwd handigheidje als systeemherstel, maar dan moet u eerst een herstelpunt maken om dat later weer (handmatig) te kunnen oproepen. Bovendien maakt zo'n herstelpunt lang niet alle wijzigingen – zoals gewiste gegevensbestanden – ongedaan. Bevroren pc Handig zijn dan ook de toepassingen die de toestand van de pc als het ware bevriezen, maar de gebruiker tegelijkertijd de illusie geven dat zijn aanpassingen volledig worden doorgevoerd. Na een herstart begint de volgende gebruiker echter weer met een schone lei. We bespreken vier van zulke toepassingen: drie softwarematige (DeepFreeze, Illusion en Clean Slate) en één hardwarematige (de Reborn Card). Er bestaan nog wel wat andere hardwareproducten in dit genre, zoals het iets voordeliger Juzt-Reboot (www.juzt-reboot.nl) of Boot & Go (www.bootandgo.com), maar wat functionaliteit en werking betreft ontlopen die elkaar niet veel. Werking Ook al is de interne werking van de producten uit de test verschillend, het algemene principe is vergelijkbaar. Elke wijziging van welke aard dan ook (zoals programma's toevoegen, bestanden wissen, instellingen wijzigen), wordt door het product ongemerkt opgevangen en opgeslagen in een verborgen cache op de schijf (zoals een speciale partitie of map, grondig afgeschermd voor de gebruiker). Zodra de pc opnieuw wordt opgestart, wordt die cache geleegd en zijn alle wijzigingen verdwenen. Het eindresultaat lijkt dus een beetje op het terugzetten van een image, zoals u die met behulp van software als Norton Ghost of Symantec Drive Image kunt maken. Alleen gebeurt bij deze tools alles geheel automatisch. U hoeft niet langer tijd of energie te stoppen in het creëren van een image en ook het terugzetten van de gegevens gebeurt (als u dat zo wenst) volautomatisch bij het opnieuw opstarten van de pc. Daarnaast bent u bij het maken van een image minder flexibel in het negeren van programma's, maar daarover later meer. De belangrijkste klanten van de zogenaamde 'schonestart-producten' blijken vooral onderwijsinstellingen te zijn, maar ook internetcafés, ziekenhuizen en bibliotheken zijn gretige afnemers. Toch kunt u ook als particulier baat hebben bij een dergelijke oplossing; u kunt immers ongestoord software uitproberen. Pas als deze helemaal aan uw wensen voldoet, schakelt u de 'schonestart-software' tijdelijk uit om de installatie permanent te kunnen doorvoeren. Verlanglijstje Dergelijke beveiligingsproducten mogen dan dé oplossing lijken voor moegestreden systeembeheerders, toch zijn er een aantal zaken waarop u moet letten. Sommige programma's functioneren bijvoorbeeld alleen goed als ze naar de harde schijf kunnen schrijven, zoals naar configuratiebestanden en/of naar bepaalde registersleutels. Anti-virusprogramma's en hun automatische updates zijn daar een typisch voorbeeld van. Het product heeft bij voorkeur dus een filtermogelijkheid, zodat dergelijke toepassingen – en alleen die – het vangnet van de cache kunnen omzeilen. Hebt u als beheerder een heel netwerk onder uw hoede, dan is het bovendien handig als u het beveiligingsproduct – en de eventuele updates – vanuit een centrale plaats kunt uitrollen. In dat geval lijkt het ons meer dan wenselijk dat u centraal de beveiliging van een of meer pc's voor allerlei onderhoudsklusjes tijdelijk kunt uitschakelen. Het spreekt voor zich dat de beveiliging van het product (zo goed als) waterdicht moet zijn. Softwareproducten die onder Windows 9x draaien, zijn in principe makkelijk te omzeilen door de uitvoering van het config.sys of autoexec.bat-bestand te onderbreken. Ga dus na of het product daartegen bestand is. U moet bij deze producten als beheerder ook zelf een handje helpen. Zo moet u de opstartvolgorde in het bios bij de harde schijf zo instellen dat het systeem altijd begint vanaf de harde schijf. Als bijvoorbeeld het diskettestation als eerste staat vermeld in de bootvolgorde, is de beveiliging eenvoudig te omzeilen. ***grotere tussenkop Software Clean Slate 3.0 Clean Slate is een flexibel product. Dat blijkt al meteen uit de mogelijkheden die het (wachtwoordbeveiligde) configuratiescherm u biedt. Het komt erop neer dat u per gebruiker(sgroep) andere instellingen van Clean Slate kunt activeren. Zo kunt u de beveiliging automatisch laten opheffen als een bepaalde groep zich aanmeldt (de administrators bijvoorbeeld of een groep die u binnen Clean Slate zelf hebt samengesteld). Het is ook mogelijk per gebruiker(sgroep) andere toepassingen, mappen, bestanden of registersleutels aan de beveiliging te onttrekken. In combinatie met een apart aan te schaffen module, Central Control, kunt u al deze gebruikers- en groepsinstellingen bovendien centraal beheren. Via Central Control is het eveneens mogelijk werkstations op afstand te herstarten of uit te loggen of de Clean Slate-beveiliging tijdelijk op te heffen voor onderhoudsklussen. Clean Slate bevat ook de optie Replication. De meest recente instellingen van het programma worden dan van de centrale server lokaal gekopieerd, zodat de beveiliging intact blijft als de computer tijdelijk niet in het netwerk hangt (zoals vaker gebeurt bij notebooks). Wijzigt u in het configuratiescherm de instellingen van Clean Slate, dan worden die direct doorgevoerd zonder dat een herstart of een nieuwe aanmelding noodzakelijk is. Dat geldt zelfs als u de beveiliging in- of uitschakelt. Uniek is de optie Commit Files, waarbij u bestandswijzigingen ondanks de actieve beveiliging toch permanent kunt doorvoeren. Dat is bijvoorbeeld handig wanneer iemand in beveiligde modus een bestand heeft gecreëerd dat anders – na een herstart – verloren dreigt te gaan. Al even handig is de optie Diagnostics, waarmee u alle lopende bestands- en registeracties kunt opvolgen. Nuttig als u bijvoorbeeld een anti-virusprogramma aan de beveiliging wil onttrekken, maar daar niet meteen in slaagt. Dankzij de diagnostische tool ontdekt u welke mappen of registersleutels u over het hoofd hebt gezien (de functionaliteit van deze tool laat zich overigens goed vergelijken met het gratis duo Filemon en Regmon, te vinden op www.sysinternals.com/ntw2k/utilities.shtml). Clean Slate heeft heel wat in huis. Wel dachten we eerst op een ernstige tekortkoming te stuiten. Als u namelijk een beheerdersaccount beveiligt met Clean Slate, kan deze gebruiker via de module voor computerbeheer de service Fortres Clean Slate Runtime simpelweg uitschakelen! Niettemin bleek (na een herstart) de beveiliging intact te blijven en herstartte de service ook automatisch. DeepFreeze Professional 5 DeepFreeze is er in drie versies: Standard, Professional en Enterprise. Op www.faronics.com/html/compare.asp krijgt u een gedetailleerd overzicht van de belangrijkste verschillen, maar het komt er feitelijk op neer dat de drie oplopende versies een steeds uitgebreidere netwerkondersteuning bieden. We bespreken hier de Professional-editie, die u binnen kleine netwerken prima kunt inzetten. In een eerste fase legt u in een speciale administrator-module de configuratie van DeepFreeze vast zoals u die later op de verschillende clients wilt installeren. Daar hoort onder meer bij welke vaste schijven u wilt beschermen (volgens de handleiding ontsnappen usb-flashdrives aan die bescherming, maar dat bleek bij ons niet het geval). U bepaalt hier ook of u een virtuele partitie wenst die aan de beveiliging ontsnapt en hoe groot die precies moet zijn: de zogenaamde thaw space. Houd er wel rekening mee dat die gegevens kunnen verdwijnen als u de installatie van DeepFreeze ongedaan maakt. Uiteraard geeft u in deze module ook het wachtwoord op waarmee u op de clients desgewenst de beveiliging kunt uitschakelen. Uniek aan dit product is dat u een 'one time password' kunt creëren, dat op één bepaald werkstation geldig blijft tot middernacht. Handig als u een gebruiker tijdelijk even de beveiliging wil laten opheffen (om een goedgekeurd programma te installeren bijvoorbeeld) zonder het echte wachtwoord te hoeven prijsgeven. Verder is het mogelijk een tijdstip te bepalen waarop een werkstation automatisch afsluit of opnieuw start. Dat kan een absolute tijd zijn, maar het kan net zo goed ook na een opgegeven periode van inactiviteit plaatsvinden. Handig is dat u het werkstation bovendien in een onbeveiligde onderhoudsmodus kunt plaatsen, waarbij gedurende een door u in te stellen tijd het toetsenbord en de muis worden uitgeschakeld (ook na een herstart in veilige modus, zo bleek). Vanaf een server kunt u vervolgens allerlei onderhoudstaken op die werkstations uitvoeren, zoals updates via een sus-server (Microsoft Software Update Services). Die onderhoudsfunctie is ook wel nodig, aangezien u de bescherming op de werkstations helaas niet voor bepaalde programma's (zoals anti-virus) en ook niet voor specifieke mappen, bestanden of registersleutels selectief kunt uitschakelen. Netwerkbeheerders zullen ongetwijfeld blij zijn met de opdrachtregel-modus van DeepFreeze. Deze maakt het mogelijk dat u bijvoorbeeld vanuit gecentraliseerde loginscripts de installatie van DeepFreeze op de werkstations makkelijker kunt controleren en bijsturen. Af en toe zagen we een 'Microsoft Windows is hersteld van een ernstige fout'-melding bij het omschakelen tussen beveiligde (frozen) en onbeveiligde (thawed) modus op de werkstations. Illusion 2000 2.10 Illusion laat zich snel installeren, alleen dient u wel eerst de systeemherstelfunctie van Windows uit te schakelen. Op zich bevat deze tool geen faciliteiten voor gecentraliseerd beheer, maar het extra pakket Network Manager (voorlopig gratis meegeleverd vanaf tien licenties) vult die lacune op. U kunt dan centraal onder meer (de beveiliging van) alle werkstations in- en uitschakelen. Om uw beveiligde clients probleemloos te laten inloggen op een domeinserver is wel ook nog een kleine ingreep – op clients en server – noodzakelijk. U bedient Illusion via een pictogram in het configuratiescherm, na het intikken van een wachtwoord. Standaard staat bij de beveiliging de functie 'Autorestore' geactiveerd, zodat na een herstart automatisch alle wijzigingen weer ongedaan worden gemaakt. Eventueel kunt u dat automatische herstel ook uitschakelen en zelf het tijdstip van het herstel bepalen door de knop Restore now in te drukken. Vreemd genoeg werkte die functie tijdens onze tests niet naar behoren. Na elke herstart volgde een automatisch herstel, met of zonder Autorestore. De producent beloofde ons een verbetering in een eerstvolgende update. Vanuit de configuratiemodule kunt u ook instellen welke (lokale) schijven u al dan niet wenst te beveiligen. Heel nuttig zijn de functies Exceptions en Programs. Hier kunt u mappen en programma's (processen) aangeven waarop de beveiliging geen impact heeft. Binnen zo'n 'open' map kunt u ook nog aangeven welke bestandsextensies daar wel of niet aan ontsnappen. De gewenste uitzonderingen vinden is overigens lang niet altijd makkelijk. Sommige toepassingen blijken namelijk met verschillende extensies te werken (Word bijvoorbeeld maakt naast doc-bestanden ook tmp-bestanden aan) en andere applicaties blijken uit verschillende processen te bestaan, die u dan zelf maar moet zien te detecteren. Jammer is dat u in Illusion 2000 geen uitzonderingen voor registersleutels kunt maken (die optie zal wel beschikbaar zijn in versie 2004, die later dit jaar verwacht wordt). Illusion blijkt over het algemeen goed te functioneren. Wel kunnen we in beveiligde modus via het schijfbeheer toch nog de volumenaam van een station wijzigen, maar andere aanpassingen (zoals het uitschakelen van services, het wissen van registersleutels, enzovoorts) worden probleemloos opgevangen. ***grotere tussenkop Hardware Reborn Card PCI-XP Extra 2.3 Een hardwarematige toepassing is de Reborn Card. Deze heeft een Nederlandstalige handleiding, maar de beschreven installatieprocedure klopt niet met wat we op het scherm zien. U moet goed opletten bij de installatie. Zo krijgt u de keuze tussen een Express- en een Custom-installatie en bij nader inzien blijkt alleen de eerste keuze de huidige gegevens intact te laten. De tweede keuze is vooral bedoeld voor wie zijn schijf met de ingebouwde tool tot een multiboot-systeem wil omvormen. Reborn biedt u twee hoofdmodi: Instant Restoration en Backup Restoration. In het tweede geval kunt u van de systeempartitie een exacte kopie laten maken naar een vrijgemaakte partitieruimte. De modus Instant Restoration biedt functionaliteit die meer lijkt op de werking van de softwarepakketten uit dit artikel. Het systeem keert dan naar de originele toestand terug, ofwel bij elke herstart, ofwel na een door u ingestelde periode, ofwel handmatig. Daarvoor snoept Reborn wel 50 procent af van uw huidige partitieruimte (tot een maximum van 502 MB). Ook kunt u nog een Shared en een Private Data Partition creëren. De gegevens die hierop terechtkomen worden dan ongemoeid gelaten door de hersteloperaties van Reborn. Tijdens de installatie vraagt Reborn steevast naar de meegeleverde diskette. Hebben uw computers geen diskettestation, dan hebt u een probleem (volgens de supportafdeling zouden de Max-versies van Reborn wel de installatie vanaf cd-rom ondersteunen, maar ook pas na een kleine ingreep). Op een van onze testsystemen (met een AOpen moederbord) gaf de Reborn Card af toe problemen: het systeem liep soms vast. Net als bij DeepFreeze – en bij de softwarematige tegenhanger van de Reborn Card genaamd Reborn Laptop – ontbreekt hier de mogelijkheid om specifieke bestanden, mappen, toepassingen of registersleutels aan de beveiliging te onttrekken. Wel kunt u bij het starten via de K-toets (Keep) de wijzigingen uit de vorige sessie toch laten doorvoeren. Vreemd genoeg is deze optie niet beveiligd met een wachtwoord. U kunt dit als beheerder wel uitschakelen, maar dan hebt u er natuurlijk ook niets aan. Conclusie De vier producten doen hun werk, maar Clean Slate 3.0 is ongetwijfeld de meest flexibele tool. Clean Slate sleept dan ook het predikaat PCM Keuze Beste Product in de wacht. Door zijn scherpe prijsstelling verdient deze toepassing ook de PCM Keuze Beste Koop, maar niet zonder een kleine kanttekening. Schaft u dit product als netwerkbeheerder aan, dan kunt u namelijk moeilijk zonder de beheermodule Central Control en daarvoor bent u wel zo'n € 500 extra kwijt. Illusion 2000 gunnen we graag de tweede plaats op het erepodium.

Inloggen met enkel een wachtwoord blijft riskant. Steeds vaker stappen diensten daarom over op tweestapsverificatie of op volledig wachtwoordloos inloggen. In combinatie met een fysieke beveiligingssleutel leveren beide een nog robuustere bescherming op. Hoe werkt dit precies en wat zijn enkele concrete mogelijkheden?

We hoeven je niet meer uit te leggen dat inloggen met alleen een wachtwoord niet veilig is, zeker niet als je hetzelfde eenvoudige wachtwoord bij meerdere diensten gebruikt. Een wachtwoordbeheerder als Bitwarden helpt je wel complexere en verschillende wachtwoorden te gebruiken, maar de zwakheden blijven: wachtwoorden kunnen via phishing worden onderschept, bij een datalek buitgemaakt of met brute-force achterhaald. Daarom winnen alternatieve loginmethodes aan populariteit. Denk aan tweestapsverificatie, waarbij je naast je wachtwoord nog een extra factor gebruikt, zoals een code of biometrie, en aan wachtwoordloos inloggen, een methode op basis van een cryptografisch sleutelpaar. Beide methoden verhogen de beveiliging, maar met een fysieke beveiligingssleutel kun je het nog veiliger maken.

Fysieke sleutel

Zo’n fysieke sleutel is een stukje hardware van doorgaans zo’n 4 cm lang en 2 cm breed, enkele mm dik en met een gewicht van circa 4 gram. Er bestaan ook wel kleinere sleutels in de vorm van een usb-c-dongel, die nauwelijks uitsteken uit de poort van een computer. Verderop bekijken we enkele concrete, uiteenlopende toepassingen, maar hoe werkt zo’n sleutel eigenlijk?

Wanneer je een sleutel voor het eerst koppelt aan een dienst of account, wordt er een cryptografisch sleutelpaar aangemaakt. De private sleutel blijft altijd veilig in een aparte chip van de beveiligingssleutel, terwijl de publieke sleutel naar de server van de betreffende dienst wordt doorgestuurd. Wanneer je vervolgens inlogt op de site, vraagt de server via je browser de sleutel om een cryptografische handtekening te zetten.

Veiligheid

De sleutel checkt daarbij welke domeinnaam in de browser actief is, bijvoorbeeld account.google.com, en zet de handtekening alleen als dit overeenkomt met het domein waarvoor je de sleutel eerder hebt geregistreerd. Daardoor is het systeem nagenoeg phishing-bestendig, in tegenstelling tot bijvoorbeeld sms- of OTP-codes. Zo’n code kun je immers ook op een valse site intypen, waarna een aanvaller deze meteen kan doorsturen naar de echte site. Bij wachtwoorden, sms en OTP bestaan bovendien gedeelde geheimen, zoals codes of hashes, die bij een datalek gestolen kunnen worden, terwijl er bij een fysieke sleutel zelfs bij een serverdatalek niets bruikbaars te halen valt. Een smartphone kan bovendien malware bevatten of gestolen worden, waardoor een aanvaller toegang kan forceren; een fysieke sleutel daarentegen bewaart de geheime sleutel veilig in een niet-uitleesbare chip.

Nadelen

Zo’n fysieke sleutel geldt dus als een van de veiligste methoden, al zijn er ook enkele praktische nadelen. Zo moet je de sleutel bij je hebben tijdens het inloggen en bij verlies of diefstal riskeer je buitengesloten te raken als je geen back-up hebt, bijvoorbeeld in de vorm van back-upcodes of een tweede, veilig bewaarde sleutel. Bovendien ondersteunen nog niet alle sites of diensten zo’n sleutel. Op onder meer www.kwikr.nl/f2sup en www.kwikr.nl/yubisup vind je wel lijsten met diensten die via een of ander protocol inloggen met een fysieke sleutel ondersteunen. Tot slot kost een sleutel ook wel iets: tussen de 30 en 80 euro, afhankelijk van de ondersteunde functies en standaarden.

Inloggen via 2FA

We weten nu hoe een sleutel eruitziet, hoe die werkt en waarom die zo veilig is. Dat volstaat om er zelf mee aan de slag te gaan, in verschillende scenario’s en met diverse protocollen. In dit artikel gebruiken we een YubiKey 5(C) NFC die ongeveer 65 euro kost, maar je kunt ook andere sleutels inzetten zolang ze de vereiste protocollen ondersteunen. Sleutels die enkel FIDO U2F en FIDO2 ondersteunen, zijn al verkrijgbaar vanaf 15 euro.

Laten we als voorbeeld starten met de sleutel als tweede factor bij een Facebook-account. Hiervoor volstaat een sleutel met FIDO U2F, al accepteren niet alle diensten U2F. Zo vereisen Apple en Microsoft in dit geval een FIDO2-sleutel.

Meld je aan bij je Facebook-account via https://accountscenter.facebook.com. Ga in Accountinstellingen naar Wachtwoord en beveiliging. Open Tweestapsverificatie en selecteer je Facebook-account. Na het invullen van een verificatiecode via mail kies je de gewenste methode. Klik op Beveiligingssleutels en bevestig met Doorgaan. Na de controle van de beveiligingscode klik je op Beveiligingssleutel registreren. Selecteer Beveiligingssleutel, druk op Volgende en OK. Plaats de sleutel, raak deze even aan en klik opnieuw op OK. Bevestig ten slotte met je wachtwoord zodat de sleutel als tweede factor wordt toegevoegd.

2FA in Bitwarden

Zolang je nog met wachtwoorden werkt, is een wachtwoordbeheerder sterk aan te raden. Een degelijke en gratis te gebruiken tool is Bitwarden. We gaan ervan uit dat je deze hebt gedownload en geïnstalleerd (via www.kwikr.nl/bwpers; beschikbaar voor Windows, macOS en Linux) en dat je een Bitwarden-account hebt aangemaakt. Handig is ook de Bitwarden-browserextensie, die automatisch invullen en opslaan van wachtwoorden in je browser veel eenvoudiger maakt, maar daar gaan we hier niet verder op in. We bekijken hier namelijk vooral het koppelen van je fysieke sleutel aan je Bitwarden-account.

Meld je aan op https://vault.bitwarden.com. Open Instellingen en kies Beveiliging. Ga naar het tabblad Tweestapsaanmelding en klik op Beheren bij FIDO2 WebAuthn. Vul je Bitwarden-hoofdwachtwoord in en voer bij Naam een korte beschrijving van de sleutel in. Plaats je sleutel (via usb of NFC) en klik op Sleutel lezen. Als de sleutel om een pincode vraagt, vul je die in en raak je de sleutel kort aan. Bevestig met OK en klik op Opslaan zodat de sleutel wordt toegevoegd. Op dezelfde manier kun je ook een andere sleutel als reserve koppelen (zie ook verderop ‘10 Voorzorgsmaatregelen’). Bij het inloggen, ook via de Bitwarden-app, moet je nu naast je wachtwoord ook je sleutel gebruiken.

Inloggen met passkey

Steeds meer diensten ondersteunen wachtwoordloze aanmeldingen via toegangssleutels, oftewel passkeys. Wil je hiervoor je fysieke sleutel gebruiken, dan moet deze FIDO2/WebAuthn ondersteunen, waarbij de private sleutel van het cryptografische sleutelpaar op de sleutel zelf wordt bewaard. Om in te loggen hoef je de sleutel enkel te plaatsen of via NFC op je smartphone te gebruiken, als dit wordt ondersteund, en daarna te bevestigen met pincode en aanraaksensor. Kortom, je sleutel wordt je loginmiddel. We tonen dit met een Google-account.

Log in via https://myaccount.google.com. Ga naar Beveiliging en klik bij Inloggen bij Google op Tweestapsverificatie. Klik indien nodig op Tweestapsverificatie aanzetten. Voeg desgewenst een telefoonnummer toe en klik bij Toegangssleutels en beveiligingssleutels op Beveiligingssleutel toevoegen. Klik vervolgens op + Toegangssleutel maken en kies Ander apparaat gebruiken. Selecteer in het pop-upvenster Beveiligingssleutel. Druk op Volgende en daarna tweemaal op OK. Plaats nu de sleutel en voer de pincode in, of maak een nieuwe aan als de sleutel nieuw of gereset is. Bevestig met OK en raak de sleutel kort aan. De sleutel staat nu in de lijst met toegangssleutels in je Google-account.

Wanneer je je daarna bij Google afmeldt en opnieuw aanmeldt, zul je merken dat je je wachtwoord – op ondersteunde browsers en platformen – niet meer hoeft in te geven en met de sleutel kunt aanmelden. Google acht deze methode namelijk veilig genoeg. Wil je dit toch niet, open dan opnieuw Beveiliging, klik bij Inloggen bij Google op Wachtwoord overslaan als dat mogelijk is en schakel deze optie uit. Je sleutel fungeert dan enkel nog als tweede factor, waarvoor in principe FIDO U2F volstaat.

Passkey bij Microsoft

Bij veel diensten werkt het koppelen vergelijkbaar als bij Google. We tonen je wel kort hoe je een beveiligingssleutel inzet in een wachtwoordloze oplossing bij Microsoft, die hiervoor een wat eigenzinnige werkwijze en terminologie hanteert.

Meld je aan via https://account.microsoft.comen open Beveiliging. Klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een methode voor aanmelden of verifiëren kiezen. Selecteer Gezicht, vingerafdruk, pincode of beveiligingssleutel en kies Beveiligingssleutel. Druk op Volgende en daarna tweemaal op OK, plaats de sleutel, voer desgevraagd de pincode in en raak de sleutel aan. Klik opnieuw op OK, geef de sleutel een naam en bevestig met Volgende en OK. De sleutel verschijnt nu in de lijst bij Een wachtwoordcode gebruiken (waar je hem ook kunt hernoemen of verwijderen). Je kunt de sleutel vanaf nu als tweede inlogfactor inzetten, ook op andere apparaten.

Wil je de sleutel volledig wachtwoordloos gebruiken, dan verplicht Microsoft je eerst de Microsoft Authenticator-app te installeren en hier via de plusknop je Microsoft-account toe te voegen. Klik daarna op je accountpagina in de rubriek Beveiliging op Inschakelen bij Account zonder wachtwoord en druk op Volgende. In de Authenticator-app verschijnt nu een melding die je bevestigt met Goedkeuren, waarna op de website wordt gemeld dat je wachtwoord is verwijderd. Voortaan kun je ook zonder wachtwoord inloggen, met je beveiligingssleutel.

Lokaal Windows-account

Het leek veelbelovend: open je in Windows de Instellingen en ga je naar Accounts / Aanmeldingsopties, dan zie je wellicht Beveiligingssleutel staan. Voor lokale of persoonlijke Microsoft-accounts werkt dit helaas niet. Dit blijkt enkel mogelijk bij zakelijke Active Directory- of Entra ID-accounts.

Heb je een compatibele Yubico-sleutel, zoals de YubiKey 5(C) NFC, dan kun je deze wel als tweede inlogfactor gebruiken voor een lokaal Windows-account. Hiervoor heb je de gratis tool Yubico Login for Windows nodig (www.kwikr.nl/yubilogin). Zorg wel dat je de gebruikersnaam en het wachtwoord van het lokale account kent. Installeer de tool en herstart Windows. Meld je daarna aan met je lokale account via de optie Yubico Login en start de app Login Configuration als administrator. Gemakshalve kun je Express configuration kiezen. Plaats de sleutel en volg de instructies (zie ook www.kwikr.nl/yubiwin). Bewaar de herstelcode zorgvuldig. Voor de gekozen gebruiker is voortaan naast gebruikersnaam en wachtwoord ook de beveiligingssleutel vereist.

Je kunt een YubiKey ook als tweede factor inzetten voor je Windows-login.

Inloggen met TOTP

Als je beveiligingssleutel ook OATH-TOTP ondersteunt (Initiative for Open AuTHentication - Time-based One-Time Password), kun je die gebruiken om een eenmalige code te genereren, net als met authenticator-apps van Google, Microsoft, Proton of Authy. Veel apps en diensten ondersteunen deze 2FA-methode.

We nemen Dropbox als voorbeeld. Meld je aan op www.dropbox.com, klik op je profielicoon rechtsboven, kies Instellingen en open het tabblad Beveiliging. Schakel Tweestapsverificatie in, selecteer Authenticatie-app en druk op Verzenden. Je ziet nu een QR-code en de bijbehorende geheime sleutel.

Download en installeer vervolgens de gratis app Yubico Authenticator (www.kwikr.nl/yubiauth). Start de app, plaats je beveiligingssleutel en open Accounts. Klik op Add account en kies Scan QR code als je een camera hebt, of voer de geheime code handmatig in bij Secret Key. Vul bij Issuer bijvoorbeeld Dropbox in en bij Account name het e-mailadres van je Dropbox-account. Bevestig met Save. In de app verschijnt een cijfercode die je op de Dropbox-site invult bij Bevestigingscode. Noteer de herstelcodes, bewaar ze goed en rond af met Voltooien.

Bij het aanmelden op Dropbox tik je eerst je wachtwoord in en daarna de actuele eenmalige code die je in Yubico Authenticator bij je Dropbox-account ziet.

Challenge/Response

Tot slot tonen we je nog de challenge-response-methode. Hierbij genereert een dienst of app een willekeurige wiskundige vraag (challenge) in de vorm van een bitreeks. Deze gaat naar je beveiligingssleutel, die de overeenkomstige cryptografische response berekent en terugstuurt. Als de codes overeenkomen, krijg je toegang. We lichten dit kort toe voor de gratis wachtwoordbeheerder KeePassXC (www.keepassxc.org; Windows, macOS, Linux) om een lokaal bewaarde wachtwoordkluis te openen.

Verschillende sleutels ondersteunen deze methode, waaronder de meeste YubiKeys. Download en installeer voor zo’n sleutel eerst de gratis YubiKey Manager (zie kader ‘Sleutelbeheer’). Start de app, ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response, klik op Generate voor de geheime sleutel, zet eventueel een vinkje bij Require touch voor extra veiligheid en sluit af met Finish.

Open vervolgens KeePassXC en laad je database. Ga naar Database / Database beveiliging, kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen, selecteer het juiste slot van je geplaatste sleutel en bevestig met OK. Voortaan is je wachtwoordkluis enkel toegankelijk met je wachtwoord en je beveiligingssleutel.

Sleutelbeheer

Beschik je over een beveiligingssleutel, dan zul je vroeg of laat de beheertool van de producent nodig hebben. Als voorbeeld nemen we de YubiKey Manager (www.kwikr.nl/yuman), die je het best als administrator opstart. Hiermee kun je functies of interfaces uitschakelen (OTP, FIDO U2F, FIDO2, OpenPGP, PIV en OATH), een pincode instellen of resetten voor FIDO2 of PIV, statische wachtwoorden of OTP-slots programmeren en certificaten beheren in PIV-modus (smartcardfunctie).

In de beheertool kun je ook specifieke protocollen uitschakelen, mocht je dat willen (hier: YubiKey Manager).

Voorzorgsmaatregelen

In het artikel hebben we al, ook tussen de regels door, enkele tips gegeven om (veiligheids)problemen te vermijden. We sommen ze kort nog even op.

Zo registreer je best altijd twee fysieke sleutels bij elke dienst, zodat je bij verlies of diefstal via de back-upsleutel toegang behoudt. Bewaar deze op een veilige plaats en test af en toe of de sleutel nog werkt. Activeer daarnaast bij elke dienst een alternatieve 2FA- of noodmethode, zoals TOTP-toegang via een authenticator-app, en druk back-upcodes af die je veilig bewaart. Zo kun je ook zonder sleutel nog aanmelden, al is dit wat minder robuust. Tot slot, ook al beschermt een beveiligingssleutel je technisch goed tegen phishing, blijf alert. Krijg je bijvoorbeeld een onverwachte vraag om de PIN-code van je sleutel in te voeren, wees dan op je hoede.

Tefal lanceert een compact model tosti-ijzer dat met allerlei extra platensets te gebruiken is voor allerlei gerechten: van panini's en wafels in allerlei vormen en maten tot aan donuts en madeleines. Is de Snack Collection echt zo veelzijdig? ID.nl ging ermee aan de slag.

Tafelgrills en tosti-apparaten zijn in bijna elk huishouden te vinden. Vaak gaat het om apparaten met een geribbelde grillplaat boven en onder, waar je je tosti tussen legt om die een paar minuten erna bruin en krokant uit te halen, met een lekker warme vulling. Het zijn eenvoudige apparaten die goed zijn in waarvoor ze ontwikkeld zijn. Meer dan je tosti erin maken kan vaak niet. Tefal komt nu met de compacte Snack Collection, een apparaat dat je koopt met twee bijgeleverde typen grillplaten en nog eens kunt uitbreiden door losse sets erbij te kopen.

©Saskia van Weert

Testexemplaar en meegeleverde platen

Ter review ontving de redactie een blauw testmodel, voorzien van twee grill/panini-platen (één boven, één onder in het apparaat) en twee platen om Brusselse wafels mee te maken. De Snack Collection is met zijn 28,5 centimeter breedte, 20,6 centimeter lengte en 34,5 centimeter hoogte een betrekkelijk klein apparaat dat makkelijk op te bergen is. Het snoer is aan de onderkant op te bergen, er zit een aan-uitknop aan de voorzijde, net als een vergrendeling om het ijzer op slot te zetten. Ook zit er een lampje aan de voorzijde dat groen oplicht als het apparaat is voorverwarmd. Hij heeft een vermogen van 700 watt en een maximale temperatuur van 230 graden. De temperatuur is niet handmatig in te stellen.

©Saskia van Weert

Inhoud van de doos en wisselen van platen

In de machine zit al een set grillplaten. Verder vind je in de doos twee verpakkingen die nog het meest doen denken aan videobandhoezen van vroeger. Ze zijn van harde kunststof en gaan wat lastig open. De ene doos is uiteraard leeg, want daar zaten de panini-platen in, maar we vinden er wel een receptenboekje in. In de andere doos zit de uitbreiding; in ons testexemplaar zijn dat de wafelplaten. De platen zijn los te halen uit de machine via een knopje boven en onder, en de platen kunnen er op maar één manier in vastklikken. Je kunt ze dus niet verkeerd bevestigen. Ze mogen in de vaatwasser; de machine zelf uiteraard niet.

©Saskia van Weert

Gebruik en bediening

Zoals wel vaker bij dit type apparaten is de werking enorm simpel. Je bevestigt de gewenste platen in de machine, doet de stekker in het stopcontact en zet hem aan. Dan wacht je tot het groene lampje aangaat, open je de machine, doe je je gerecht erin, sluit je alles weer netjes en wacht je tot je eten klaar is. Eet smakelijk!

©Saskia van Weert

Test: tosti's

De bijgeleverde grill/panini-plaat is net wat te klein voor een reguliere tosti van boterhammen uit de supermarkt; het korstje steekt net wat boven de plaat uit. Maar dat bleek voor het resultaat niet uit te maken: alle geteste tosti’s kwamen prima uit de Tefal. Opwarmen duurde wel wat lang, ongeveer 4 minuten.

Lees ook: Gezonde tosti’s om de hele middag op door te gaan

Test: panini

De test met een panini had wat voeten in de aarde. De supermarkten in onze woonplaats verkochten geen panini-broodjes, maar een XL-shop in een andere plaats wel. Panini-broodjes zijn hoger dan normale afbakbroodjes en standaard voorzien van grillstrepen. Het deksel van de Snack Collection moest wel wat worden aangedrukt om de machine te kunnen sluiten met de vergrendeling, maar ook dat verliep verder prima.

Schoonmaken en opbergen 

De platen komen weer brandschoon uit de vaatwasser en klikken makkelijk vast in het apparaat. Door de betrekkelijk kleine afmetingen van dit keukenapparaat is het makkelijk op te bergen.

©Tefal

Uitbreidingssets (assortiment)

Dan de uitbreidingssets. Deze hebben we niet kunnen testen, maar zijn uiteraard te bekijken via de site van Tefal. Er is een aantal platen voor tosti’s in bijzondere vormen, zoals een schelpvorm of juist meteen als driehoek. Verder zijn er onder meer vormen voor bagels te verkrijgen. Tefal mikt duidelijk op een internationaal publiek, want er is ook een vorm voor madeleines (Franse zoete cakejes) verkrijgbaar.

Conclusie

De Tefal Snack Collection is een compact tosti-apparaat met verwisselbare platen, bedoeld voor wie met één toestel meerdere snacks wil maken. In de test leverde het apparaat nette resultaten op: tosti's kwamen goed uit de grill en panini's lukten eveneens prima na het sluiten met de vergrendeling. De platen klikken stevig vast, zijn uitneembaar en kunnen in de vaatwasser. Dankzij het kleine formaat en het opbergsysteem voor het snoer is het toestel eenvoudig weg te zetten. Het apparaat heeft een vermogen van 700 watt, een maximale temperatuur van 230 graden en een indicatielampje dat aangeeft wanneer voorverwarmen is voltooid.

Aandachtspunten: het grillvlak is aan de krappe kant voor standaardboterhammen, de opwarmtijd ligt rond de 4 minuten en de temperatuur is niet handmatig regelbaar. De uitbreidingsmogelijkheden zijn groot (onder meer wafels, donuts, madeleines en bagels), maar deze extra platen zijn in deze test niet inhoudelijk beoordeeld.

Per saldo is de Snack Collection een praktisch en ruimtebesparend apparaat voor de liefhebbers van tosti's die ook graag eens experimenteren met andere bereidingen.