Niets zo frustrerend als een serie of film kijken en de dialogen nauwelijks kunnen volgen. Acteurs mompelen, fluisteren of praten binnensmonds, terwijl muziek en achtergrondgeluid alles dreigen te overstemmen. Hoe zorg je ervoor dat je wél hoort wat er gezegd wordt, zonder steeds terug te hoeven spoelen of de ondertiteling aan te zetten?

Lees ook: Zo verbeter je het geluid van je televisie

Waarom dialogen op tv vaak lastig te verstaan zijn

Voor steeds meer mensen zijn de gesprekken in films en series lastig te volgen. Op het eerste gezicht vreemd, want moderne geluidssystemen zouden juist voor beter geluid moeten zorgen. Toch werkt dat in de praktijk niet altijd zo. Daar zitten meerdere oorzaken achter.

🔻 Platte tv's missen ruimte voor goede speakers

Televisies zijn door de jaren heen steeds dunner geworden. Mooi voor het oog en gunstig voor de beeldkwaliteit, maar het geluid lijdt eronder. Goede luidsprekers hebben simpelweg ruimte nodig voor het produceren van warme klanken, natuurlijke stemmen en duidelijke scheiding tussen geluiden. In die platte behuizing is daar nauwelijks plek voor. Het gevolg: stemmen klinken vlakker, verdwijnen sneller in muziek en achtergrondgeluiden en zijn minder goed te onderscheiden.

🔻 Allerlei soorten audiosystemen

Waar vroeger vrijwel iedereen met twee simpele speakers naar tv keek, is het aanbod nu veel breder. Van surroundsets met meerdere kanalen tot soundbars, draadloze koptelefoons of het geluid van je laptop of tablet: elk systeem klinkt anders. Dat maakt het voor filmmakers lastig om het geluid zó te mixen dat het op elk apparaat goed overkomt. Wat op een bioscoopsysteem perfect in balans is, kan op een tv-speaker ineens dof of rommelig klinken.

Optimaliseer je geluidsinstellingen

Dat dialogen lastig te verstaan zijn, komt deels doordat er zoveel manieren zijn om geluid af te spelen. Juist daarom loont het om de instellingen thuis goed af te stemmen op jouw situatie. Zo haal je meer uit het geluid, en dus ook uit de dialogen.

🔻 Kies de juiste output

In het menu van je televisie kun je aangeven waar het geluid naartoe moet. Kijk je via een soundbar, een surroundset of luister je met een koptelefoon? Dan is het belangrijk dat je tv dat weet. Meestal vind je deze optie onder een submenu met audio- of geluidsinstellingen. Door de juiste uitgang te kiezen, voorkom je dat het geluid wordt ‘platgeslagen’ of verkeerd wordt doorgestuurd.  

🔻 Geluidsschema aanpassen

Veel televisies bieden vooraf ingestelde geluidsprofielen zoals 'Bioscoop', 'Muziek', 'Sport' of 'Standaard'. Die klinken soms spectaculair, maar maken dialogen niet per se beter hoorbaar. Stemgeluid raakt in die mix juist vaak ondergesneeuwd. De enige manier om te weten wat bij jou past, is testen. Probeer de verschillende profielen uit en luister welke instelling stemmen het best naar voren laat komen.

©MG | ID.nl

🔻 Een specifieke setting voor dialogen

Sommige televisies hebben een instelling die speciaal bedoeld is om stemmen beter hoorbaar te maken. Die heet bijvoorbeeld 'Stemversterking', 'Clear Voice' of 'Dialoogmodus'. Deze functie zet de spraak iets harder en drukt de rest wat naar achter. Je vindt de setting onder audio-instellingen. Beschikt jouw televisie over deze optie? Dan is het zeker de moeite waard om hem aan te zetten.

🔻 Minder bas, meer stem

Een diepe bas kan spectaculair klinken, zeker bij actie of muziek. Maar voor het verstaan van stemmen is dat juist nadelig. Lage tonen nemen veel ruimte in en drukken gesprekken naar de achtergrond. Veel televisies en geluidssystemen hebben een aparte instelling om de bas te versterken – vaak 'Bass boost' genoemd. Zet die uit als je stemmen beter wilt horen. Het geluid wordt misschien iets minder bombastisch, maar je verstaat wel meer.

🔻 Persoonlijk audioprofiel

Sommige televisies en audiosystemen bieden de mogelijkheid om met een equalizer je eigen geluidsprofiel te maken. Daarmee stel je per toonhoogte het volume in. Geluiden onder de 80 Hz dragen niet bij aan spraak, dus die kun je zonder bezwaar terugschroeven. De laag-middenfrequenties, tussen 80 en 250 Hz, geven stemmen hun volle klank, maar kunnen ze ook wat 'modderig' maken. Door die iets te temperen maak je ruimte voor duidelijkere dialogen.

🔻 Stemfrequenties versterken

De frequenties tussen 250 en 3000 Hz zijn het meest bepalend voor hoe goed je spraak kunt verstaan. Door dit bereik wat op te krikken, komen stemmen vanzelf beter naar voren. Met een lichte versterking van de hogere middentonen (tussen 3000 en 6000 Hz) voeg je extra helderheid toe. Let wel op dat je het niet overdrijft, want dan kan het geluid schel of onnatuurlijk worden.

Andere manieren om dialogen beter te verstaan

Niet alleen de instellingen van je tv of speakers zijn van invloed op hoe goed je gesprekken kunt volgen. Ook de ruimte en je kijkgewoonten spelen een rol. Met de volgende tips verbeter je de verstaanbaarheid merkbaar hoorbaar.

🔻 Zorg voor betere akoestiek in huis

Een kamer met veel harde oppervlakken zorgt al snel voor galm, en dat maakt stemmen minder goed te volgen. Een simpele manier om dat te verbeteren, is door meer textiel toe te voegen. Denk aan een dik vloerkleed, gordijnen of stoffen meubels. Daarmee demp je reflecties en klinkt het geluid rustiger en helderder.

©photology1971

🔻 Zet de ondertiteling aan

Het lost het geluidsprobleem niet op, maar het helpt wél. Ondertiteling zorgt ervoor dat je niets mist, ook als het geluid niet helemaal duidelijk is. Veel mensen ervaren bovendien dat het lezen van dialogen de indruk wekt dat ze beter te verstaan zijn.

🔻 Kiezen voor een ander geluidssysteem

De ingebouwde speakers van platte televisies schieten vaak tekort. Door het gebrek aan ruimte kunnen ze stemgeluid niet goed scheiden van andere klanken. Een los audiosysteem, zoals een soundbar of een compacte speaker set, biedt al snel een flinke stap vooruit. Zelfs een betaalbare soundbar levert doorgaans een veel helderder resultaat op dan de speakers van je tv.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.