Niets zo frustrerend als een serie of film kijken en de dialogen nauwelijks kunnen volgen. Acteurs mompelen, fluisteren of praten binnensmonds, terwijl muziek en achtergrondgeluid alles dreigen te overstemmen. Hoe zorg je ervoor dat je wél hoort wat er gezegd wordt, zonder steeds terug te hoeven spoelen of de ondertiteling aan te zetten?

Lees ook: Zo verbeter je het geluid van je televisie

Waarom dialogen op tv vaak lastig te verstaan zijn

Voor steeds meer mensen zijn de gesprekken in films en series lastig te volgen. Op het eerste gezicht vreemd, want moderne geluidssystemen zouden juist voor beter geluid moeten zorgen. Toch werkt dat in de praktijk niet altijd zo. Daar zitten meerdere oorzaken achter.

🔻 Platte tv's missen ruimte voor goede speakers

Televisies zijn door de jaren heen steeds dunner geworden. Mooi voor het oog en gunstig voor de beeldkwaliteit, maar het geluid lijdt eronder. Goede luidsprekers hebben simpelweg ruimte nodig voor het produceren van warme klanken, natuurlijke stemmen en duidelijke scheiding tussen geluiden. In die platte behuizing is daar nauwelijks plek voor. Het gevolg: stemmen klinken vlakker, verdwijnen sneller in muziek en achtergrondgeluiden en zijn minder goed te onderscheiden.

🔻 Allerlei soorten audiosystemen

Waar vroeger vrijwel iedereen met twee simpele speakers naar tv keek, is het aanbod nu veel breder. Van surroundsets met meerdere kanalen tot soundbars, draadloze koptelefoons of het geluid van je laptop of tablet: elk systeem klinkt anders. Dat maakt het voor filmmakers lastig om het geluid zó te mixen dat het op elk apparaat goed overkomt. Wat op een bioscoopsysteem perfect in balans is, kan op een tv-speaker ineens dof of rommelig klinken.

Optimaliseer je geluidsinstellingen

Dat dialogen lastig te verstaan zijn, komt deels doordat er zoveel manieren zijn om geluid af te spelen. Juist daarom loont het om de instellingen thuis goed af te stemmen op jouw situatie. Zo haal je meer uit het geluid, en dus ook uit de dialogen.

🔻 Kies de juiste output

In het menu van je televisie kun je aangeven waar het geluid naartoe moet. Kijk je via een soundbar, een surroundset of luister je met een koptelefoon? Dan is het belangrijk dat je tv dat weet. Meestal vind je deze optie onder een submenu met audio- of geluidsinstellingen. Door de juiste uitgang te kiezen, voorkom je dat het geluid wordt ‘platgeslagen’ of verkeerd wordt doorgestuurd.  

🔻 Geluidsschema aanpassen

Veel televisies bieden vooraf ingestelde geluidsprofielen zoals 'Bioscoop', 'Muziek', 'Sport' of 'Standaard'. Die klinken soms spectaculair, maar maken dialogen niet per se beter hoorbaar. Stemgeluid raakt in die mix juist vaak ondergesneeuwd. De enige manier om te weten wat bij jou past, is testen. Probeer de verschillende profielen uit en luister welke instelling stemmen het best naar voren laat komen.

©MG | ID.nl

🔻 Een specifieke setting voor dialogen

Sommige televisies hebben een instelling die speciaal bedoeld is om stemmen beter hoorbaar te maken. Die heet bijvoorbeeld 'Stemversterking', 'Clear Voice' of 'Dialoogmodus'. Deze functie zet de spraak iets harder en drukt de rest wat naar achter. Je vindt de setting onder audio-instellingen. Beschikt jouw televisie over deze optie? Dan is het zeker de moeite waard om hem aan te zetten.

🔻 Minder bas, meer stem

Een diepe bas kan spectaculair klinken, zeker bij actie of muziek. Maar voor het verstaan van stemmen is dat juist nadelig. Lage tonen nemen veel ruimte in en drukken gesprekken naar de achtergrond. Veel televisies en geluidssystemen hebben een aparte instelling om de bas te versterken – vaak 'Bass boost' genoemd. Zet die uit als je stemmen beter wilt horen. Het geluid wordt misschien iets minder bombastisch, maar je verstaat wel meer.

🔻 Persoonlijk audioprofiel

Sommige televisies en audiosystemen bieden de mogelijkheid om met een equalizer je eigen geluidsprofiel te maken. Daarmee stel je per toonhoogte het volume in. Geluiden onder de 80 Hz dragen niet bij aan spraak, dus die kun je zonder bezwaar terugschroeven. De laag-middenfrequenties, tussen 80 en 250 Hz, geven stemmen hun volle klank, maar kunnen ze ook wat 'modderig' maken. Door die iets te temperen maak je ruimte voor duidelijkere dialogen.

🔻 Stemfrequenties versterken

De frequenties tussen 250 en 3000 Hz zijn het meest bepalend voor hoe goed je spraak kunt verstaan. Door dit bereik wat op te krikken, komen stemmen vanzelf beter naar voren. Met een lichte versterking van de hogere middentonen (tussen 3000 en 6000 Hz) voeg je extra helderheid toe. Let wel op dat je het niet overdrijft, want dan kan het geluid schel of onnatuurlijk worden.

Andere manieren om dialogen beter te verstaan

Niet alleen de instellingen van je tv of speakers zijn van invloed op hoe goed je gesprekken kunt volgen. Ook de ruimte en je kijkgewoonten spelen een rol. Met de volgende tips verbeter je de verstaanbaarheid merkbaar hoorbaar.

🔻 Zorg voor betere akoestiek in huis

Een kamer met veel harde oppervlakken zorgt al snel voor galm, en dat maakt stemmen minder goed te volgen. Een simpele manier om dat te verbeteren, is door meer textiel toe te voegen. Denk aan een dik vloerkleed, gordijnen of stoffen meubels. Daarmee demp je reflecties en klinkt het geluid rustiger en helderder.

©photology1971

🔻 Zet de ondertiteling aan

Het lost het geluidsprobleem niet op, maar het helpt wél. Ondertiteling zorgt ervoor dat je niets mist, ook als het geluid niet helemaal duidelijk is. Veel mensen ervaren bovendien dat het lezen van dialogen de indruk wekt dat ze beter te verstaan zijn.

🔻 Kiezen voor een ander geluidssysteem

De ingebouwde speakers van platte televisies schieten vaak tekort. Door het gebrek aan ruimte kunnen ze stemgeluid niet goed scheiden van andere klanken. Een los audiosysteem, zoals een soundbar of een compacte speaker set, biedt al snel een flinke stap vooruit. Zelfs een betaalbare soundbar levert doorgaans een veel helderder resultaat op dan de speakers van je tv.

Je hebt net een klein fortuin uitgegeven aan een gloednieuwe 4K- of zelfs 8K-televisie. Je installeert hem, start je favoriete filmklassieker en zakt onderuit op de bank. Maar in plaats van een bioscoopervaring bekruipt je het gevoel dat je naar een goedkope soapserie of een homevideo zit te kijken. De acteurs bewegen vreemd soepel, de actiescènes lijken versneld en de magie is ver te zoeken. Geen zorgen, je televisie is niet stuk. Hij doet eigenlijk iets te goed zijn best.

Dit fenomeen is zo wijdverspreid dat er een officiële term voor is: het 'soap opera effect'. In technische kringen wordt dit ook wel bewegingsinterpolatie of 'motion smoothing' genoemd. Hoewel fabrikanten deze functie met de beste bedoelingen in hun televisies bouwen, is het voor filmfanaten vaak een doorn in het oog. Gelukkig is het eenvoudig op te lossen... als je tenminste weet waar je moet zoeken.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

Wat is het 'soap opera effect' precies?

Om te begrijpen wat er misgaat, moeten we kijken naar hoe films worden gemaakt. De meeste bioscoopfilms en veel dramaseries worden opgenomen met 24 beelden per seconde. Die snelheid geeft films hun karakteristieke, dromerige uitstraling. Een beetje bewegingsonscherpte hoort daarbij; dat is wat onze hersenen associëren met 'cinema'. Moderne televisies verversen hun beeld echter veel vaker: meestal 60 of zelfs 120 keer per seconde.

Om dat verschil te overbruggen, verzint je slimme televisie er zelf beelden bij. De software kijkt naar beeld A en beeld B, en berekent vervolgens hoe een tussenliggend beeld eruit zou moeten zien. Dit voegt de tv toe aan de stroom. Het resultaat is een supervloeiend beeld waarin elke hapering is gladgestreken.

Voor een voetbalwedstrijd of een live-uitzending is dat geweldig, omdat je de bal en spelers scherper kunt volgen. Maar bij een film zorgt die kunstmatige soepelheid ervoor dat het lijkt alsof je naar een achter de schermen-video zit te kijken, of dus naar een soapserie zoals Goede Tijden, Slechte Tijden, die traditioneel met een hogere beeldsnelheid werd opgenomen. De filmische illusie wordt hierdoor verbroken.

©ER | ID.nl

De winkelmodus is ook een boosdoener

Naast beweging is er nog een reden waarom het beeld er thuis soms onnatuurlijk uitziet: de beeldinstellingen staan nog op standje zonnebank. Veel televisies staan standaard in een modus die 'Levendig' of 'Dynamisch' heet. Deze stand is ontworpen om in een felverlichte winkel de aandacht te trekken met knallende, bijna neon-achtige kleuren en een extreem hoge helderheid. Bovendien is de kleurtemperatuur vaak nogal koel en blauw, omdat dat witter en frisser oogt onder tl-licht. In je sfeervol verlichte woonkamer zorgt dat echter voor een onrustig beeld waarbij huidtinten er onnatuurlijk uitzien en details in felle vlakken verloren gaan.

Hoe krijg je de magie terug?

Het goede nieuws is dat je deze 'verbeteringen' gewoon kunt uitzetten. De snelste manier om van het soap opera effect en de neonkleuren af te komen, is door in het menu van je televisie de beeldmodus te wijzigen. Zoek naar een instelling die Film, Movie, Cinema of Bioscoop heet. In deze modus worden de meeste kunstmatige bewerkingen, zoals bewegingsinterpolatie en overdreven kleurversterking, direct uitgeschakeld of geminimaliseerd. Het beeld wordt misschien iets donkerder en warmer van kleur, maar dat is veel dichter bij wat de regisseur voor ogen had.

Sinds kort hebben veel moderne televisies ook de zogeheten Filmmaker-modus. Dat is de heilige graal voor puristen. Als je deze modus activeert, zet de tv met één druk op de knop alle onnodige nabewerkingen uit en respecteert hij de originele beeldsnelheid, kleuren en beeldverhouding van de film.

Wil je de beeldmodus niet volledig veranderen, maar alleen dat vreemde, soepele effect kwijt? Dan moet je in de geavanceerde instellingen duiken. Elke fabrikant geeft het beestje een andere naam. Bij Samsung zoek je naar Auto Motion Plus of Picture Clarity, bij LG-televisies ga je naar TruMotion, bij Sony naar Motionflow en bij Philips naar Perfect Natural Motion. Door deze functies uit te schakelen of op de laagste stand te zetten, verdwijnt het goedkope video-effect en krijgt je film zijn bioscoopwaardige uitstraling weer terug.

Een apparaat op afstand bedienen hoeft geen geld te kosten en is verrassend eenvoudig. Of je nu bestanden wilt openen, technische problemen wilt oplossen of meerdere toestellen wilt beheren: met Chrome Remote Desktop kan het allemaal, gratis en zonder gedoe.

De helper begint

Een groot voordeel van Chrome Remote Desktop is de brede compatibiliteit: het werkt met Windows, macOS, Linux en ChromeOS. Bovendien is het veilig – verbindingen worden versleuteld – en je hebt alleen een Chrome-browser nodig. We beginnen aan de kant van degene die op afstand toegang wilt tot een andere computer, degene die ondersteuning biedt vanaf computer A. Op computer A opent de gebruiker Chrome en surft naar https://remotedesktop.google.com. Daar verschijnen twee opties: Dit scherm delen en Verbinding maken met een andere computer. Omdat computer A support wil geven aan een extern apparaat, kiest de gebruiker voor de tweede optie. In dat scherm verschijnt een veld om een toegangscode in te geven, de code volgt zo meteen.

Acties voor de hulpvrager

Op computer B, de computer die toegang zal verlenen, moet de gebruiker ook in Chrome surfen naar dezelfde website. Daar kiest hij voor de optie Dit scherm delen. Voordat dat mogelijk is, moet Chrome Remote Desktop eerst worden gedownload en geïnstalleerd. De gebruiker klikt daarvoor op de ronde blauwe knop met het witte downloadpijltje. Hiermee wordt een Chrome-extensie geïnstalleerd. Na de installatie verschijnt in het vak Dit scherm delen een blauwe knop met de tekst Code genereren. Wanneer de gebruiker daarop klikt, wordt een toegangscode van 12 cijfers aangemaakt. Die code geeft hij of zij door aan gebruiker A.

Scherm delen

Op computer A geeft de gebruiker de code op in Chrome Remote Desktop. Vervolgens wacht hij tot gebruiker B bevestigt dat A toegang mag krijgen tot zijn scherm. Zodra dat is gebeurd, verschijnt het volledige bureaublad van computer B in een nieuw Chrome-venster op computer A. Door dit venster schermvullend weer te geven, kan A probleemloos handelingen uitvoeren op de pc van B. Voor de veiligheid beschikken beide gebruikers over een knop om de sessie op elk moment te beëindigen. Uiteraard is een stabiele internetverbinding noodzakelijk. Daarnaast krijgen beide partijen de melding dat ze klembordsynchronisatie kunnen inschakelen. Hiermee wordt het mogelijk om eenvoudig tekst of bestanden te kopiëren en te plakken tussen beide apparaten.