Samsung brengt met deze QN85D-reeks de Neo QLED-technologie naar een mooi prijspunt. Maar met concurrenten zoals TCL en Hisense op de hielen blijft toch de vraag of dit toestel zich nog kan onderscheiden. Minileds, local dimming en quantum dots zorgen in elk geval voor mooi beeld.

Het ontwerp van de Samsung QE55QN85D is elegant met een vleugje minimalisme. Een subtiele zilveren rand omlijst het scherm, en van opzij bekeken is die net iets meer dan een centimeter breed. Het toestel zelf blijft met een diepte van nog geen 5 centimeter opvallend slank. De licht gebogen achterzijde heeft een verticale streeptextuur, aangevuld met praktische horizontale kabelgoten boven de voet. Die voet staat centraal onder het scherm. Dankzij de schroefloze voetconstructie is de montage eenvoudig, al zit er wat lichte speling tussen de nek en de voetplaat. Toch blijft de opstelling stevig en stabiel.

©Samsung

Aansluitingen

De tv beschikt over vier HDMI 2.1-aansluitingen (48Gbps bandbreedte). Dat is erg genereus (we zien dat helaas op te weinig toestellen), ook al is het vooral belangrijk voor fervente gamers. Die kunnen zo meerdere 4K120-bronnen aansluiten, zelfs als ze een soundbar gebruiken. De HDMI-poorten ondersteunen 4K120, ALLM en VRR (HDMI VRR, AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync compatible), en op poort drie is ARC/eARC beschikbaar. Met een input-lag van 13,2ms bij 4K60 en 8,8ms bij 2K120 is een goede game-ervaring in ieder geval gegarandeerd. De tv beschikt verder over twee usb-poorten, ethernet, wifi, bluetooth en een optisch digitale audio-uitgang. Live tv bekijk je via een dubbele tv-tuner voor DVB-T2/C/S2 en een CI+-slot; wie wil opnemen en/of pauzeren moet externe usb-opslag aansluiten. 

©Eric Beeckmans | ID.nl

Smart Hub: gebruiksvriendelijk en uitgebreid

Samsung's Tizen Smart Hub blinkt uit in veelzijdigheid. Naast een enorm aanbod van apps, waaronder ook alle belangrijke streamingdiensten, zijn er functies zoals MultiView en Ambient Mode. Via Workspace gebruik je de tv als computerscherm door remote in te loggen op allerlei diensten, en met de SmartThings-hub kun je een overzicht krijgen van de slimme apparaten in je huis. Fitness-apps helpen je om in vorm te blijven.

Gelukkig maakt de interface een duidelijk onderscheid tussen alles wat met gewoon tv-kijken te maken heeft en alle andere zaken. Streamingdiensten en live tv vind je op de Home-pagina. Het onderdeel Ontdekken is de plaats waar je je favoriete apps en aanbevelingen vindt. De Live-tab beperkt zich jammer genoeg alleen tot Samsung TV Plus-streams; reguliere tv-kanalen worden daar niet getoond.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Alle extra functies, zoals het SmartThings IoT-dashboard en Workspace, zijn nu gebundeld in de Daily+-sectie, bereikbaar via het navigatievenster aan de linkerzijde. Ook de Ambient Mode en zoekfunctie hebben een eigen plaats in die navigatiebalk. Onderaan in de balk krijg je toegang tot je aangesloten apparaten. Veelgebruikte aangesloten apparaten kun je ook in dezelfde lijst als je favoriete apps plaatsen. Tot slot vind je onderaan in de navigatiebalk de snelinstellingen en volledige instellingen van het toestel.

De Tizen Smart Hub werkt vlot, en navigeert bijzonder aangenaam. Er is bovendien ondersteuning voor Apple AirPlay2, maar helaas niet voor Google Cast. Dat zou het aanbod echt volledig maken. Je kunt wel je smartphone spiegelen, en YouTube en Netflix kun je wel casten.

Afstandsbediening

De Samsung afstandsbediening weerspiegelt de evolutie in ons kijkgedrag, met een focus op streaming in plaats van traditionele tv. Het compacte design beperkt zich tot de meest essentiële toetsen. Voor sommige gebruikers kan dat even wennen zijn, maar uiteindelijk blijkt het erg praktisch. Nummertoetsen en kleurtoetsen en de snel te bereiken instellingen zijn beschikbaar via een on-screen menu, toegankelijk via de knop links onder de power-toets. Alleen een directe ingang-toets ontbreekt in deze minimalistische opzet. De remote is licht, ligt erg goed in de hand, en heeft een duidelijke toetsaanslag. Hij is voorzien van een oplaadbare batterij die je kunt bijladen via het zonnepaneeltje op de achterzijde of – sneller – via usb-c. 

©Eric Beeckmans | ID.nl

Neo QLED voor prima contrast…

Een achtergrondverlichting die gebruikmaakt van minileds en quantum dots is op middenklasse toestellen erg populair. Bij Samsung heet dat Neo QLED. Maar in tegenstelling tot wat we bij TCL en Hisense zien, waar de achtergrondverlichting meer dan 500 zones telt, is die bij de Samsung QN85D beperkt tot 12x10 (120) zones. Het lcd-paneel biedt wel een uitstekend eigen ANSI-contrast van 6905:1 en met de dimming geactiveerd kan Samsung dat optrekken tot een respectabele 13.200:1 en zelfs substantieel hoger op eenvoudigere testpatronen

De aansturing activeert vaak veel omliggende zones, om zo zichtbare zonegrenzen zo goed mogelijk te vermijden. Kleine lichtaccenten zijn om dezelfde reden vaak ook wat minder intens. In onze donkere testscènes blijkt dat geen sterk nadelige gevolgen te hebben. Ondertitels in donkere scènes kunnen de zwarte balk onder een film lichtjes doen oplichten, maar je moet er echt op letten om het te zien. Sterrenhemels zijn mooi, ook al zijn ze niet perfect zwart zoals op een OLED-toestel, en er is bijzonder veel schaduwdetail. Kortom: de contrastprestaties zijn erg goed. De kijkhoek is eerder matig, van opzij bekeken kun je wel duidelijke halo's zien rond heldere voorwerpen op een donkere achtergrond.

©Samsung

… en goede helderheid

Naast prima contrast mag je ook een goede piekhelderheid verwachten. De QN85D laat 1238 nits zien op het 10% venster, en zelfs op het volledige witte scherm houd je nog 769 nits over. De quantum dot-achtergrondverlichting zorgt bovendien voor een kleurbereik van 95% P3. Daarmee zijn alle ingrediënten beschikbaar voor een mooie HDR-ervaring. Alleen jammer dat Samsung hardnekkig Dolby Vision-ondersteuning blijft weren. In de Filmmaker-mode blijken de HDR10-beelden echter al snel erg overtuigend. Er is veel witnuance, maar voor de zekerheid zet je het best HDR Toontoewijzing in de stand Actief stand. Dat zorgt ervoor dat zelfs zeer helder gemasterde content correct weergegeven wordt, al blijft er dan een minimaal verlies van witdetail. Ook de schaduwnuances toont deze tv bijzonder goed, zelfs in onze moeilijkste HDR-testscène waar alle schaduwtinten prima te zien zijn, inclusief die met wat kleur. De Filmmaker-mode is goed gekalibreerd, maar toonde een kleine afwijking in de grijsschaal. Daardoor zijn er in heldere wittinten soms kleine kleurverschillen waar te nemen. Of dat op alle toestellen zo is, valt onmogelijk te zeggen; vaak zijn dit soort kalibratiefouten eerder exemplarisch. De algemene resultaten van de Filmmaker-mode zijn uitstekend. Eenzelfde soort afwijking was zichtbaar in de SDR Filmmaker-mode, maar die komt daar eerder naar voren in de middentinten. 

Zeer goede beeldverwerking

De QN85D is uitgerust met dezelfde processor als het topmodel, de S95D, namelijk de Samsung NQ4 AI Gen 2 processor. Die levert bijzonder mooie resultaten. De upscaling is uitstekend en oudere beelden die wat last hebben van ruis kan hij erg goed opschonen, zelfs als je de laagste instelling ('standaard') selecteert. Enkel voor erg opvallende kleurstroken in kleurovergangen, zoals onze Game of Thrones-test, is de ruisonderdrukking niet sterk genoeg. De zachtere of subtielere varianten van dat probleem kan hij wel elimineren.

©Samsung

Het lcd-scherm heeft een goede bewegingsscherpte, enkel het fijnste detail in snel bewegende beelden blijft verborgen. Een object dat snel over het scherm zoeft, kan soms een klein sleepspoor tonen. Beide problemen kun je elimineren door LED Clear Motion te activeren, maar die techniek maakt het beeld wel donkerder. Meestal veroorzaakt dat ook zichtbare flikkeringen in het beeld, maar die bleken in dit geval nauwelijks zichtbaar. Wie er erg gevoelig voor is, laat LED Clear Motion daarom beter uit staan. De motion interpolation werkt snel en betrouwbaar. Snelle camerabewegingen in filmbeelden blijven zo vrij van hinderlijke gestotter. Activeer daarvoor Trilvermindering onder de beeldscherpte-instellingen, of zet de gehele sectie op auto.

Degelijke audioprestaties

De QN85D is dan wel slank, maar er is blijkbaar genoeg ruimte voor een 2.2-opstelling met 40W die goed klinkt. Dat was op de S95D met zijn hyperslanke profiel helaas niet het geval. We kregen behoorlijk wat volume uit deze tv, al is er wel wat vervorming merkbaar als je de volumeknop boven 60 zet. De bas is duidelijk hoorbaar, en de dialogen zijn klaar en helder. Samsung biedt geen verschillende audiopresets voor muziek of film, maar de algemene instellingen bleken goed voor beide types audio. In de Intelligente instellingen kun je ook AI sound-verbetering activeren. Dat gaf de klank wat meer surroundgevoel, en verbeterde de muziekervaring. De tv ondersteunt Dolby Atmos, maar geen DTS. Voor typisch woonkamergebruik zal dit ruim volstaan, maar wie bioscoopaudio wil ontkomt niet aan een soundbar.

©Samsung

Conclusie

De Samsung QE55QN85D levert erg mooie beelden. Ondanks het beperkt aantal zones levert hij goed contrast en prima schaduwnuances. De Neo QLED-achtergrondverlichting levert ook flink wat helderheid en een ruim kleurbereik. Mooie kleuren en uitstekende beeldverwerking maken het plaatje compleet. Hierdoor is hij geschikt voor films bij matige verlichting en voor sport of games bij meer omgevingslicht. De kalibratie van de Filmmaker-mode is zeer goed, maar ons testmodel vertoonde lichte verkleuring van de grijsschaal, wat in sommige beelden zichtbaar was.

Wie een QN85D in huis haalt, moet ook weten dat dit Samsung-model geen Dolby Vision of DTS ondersteunt, twee zaken die Samsung helaas al lang weigert. De Smart Hub-omgeving biedt volop functionaliteit en is, dankzij de heldere manier waarop alles georganiseerd is, makkelijk in gebruik. Gamers kunnen met vier HDMI 2.1-poorten ook zonder zorgen al hun bronnen aansluiten. Om de concurrentie van TCL en Hisense aan te kunnen, is de adviesprijs wat ons betreft wel te hoog, maar je vindt deze televisie al snel goedkoper online. En dan is deze Samsung zeker een uitstekende optie.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Woor wie graag en veel leest en dat ook op vakantie wil doen, loopt al snel tegen de beperkingen aan voor wat betreft het menemen van boeken. Een e-reader is dan een uitkomst: een enkel apparaat kan zo je hele boekencollectie opslaan. Dat scheelt kilo's en kostbare kofferruimte.

Ben je een boekenwurm die graag leest aan het zwembad, aan zee of in bad? Dan is een waterdichte e-reader een absolute uitkomst! We hebben vijf e-readers met een lekker groot scherm voor je gevonden.

Kobo Sage

Deze e-reader is ontworpen voor de serieuze lezer die meer wil dan alleen boeken verslinden. Het grote, haarscherpe E Ink Carta 1200-scherm zorgt ervoor dat tekst er fantastisch uitziet en pagina's vlot omslaan. Handig is ook de ondersteuning voor de Kobo Stylus. Hiermee kun je direct aantekeningen maken in boeken en pdf-bestanden. Daarnaast kun je via Bluetooth ook luisterboeken afspelen, waardoor je moeiteloos wisselt tussen lezen en luisteren. De behuizing is waterdicht, dus een boek lezen in bad of aan het zwembad is geen enkel probleem. Met 32 GB aan opslag heb je bovendien genoeg ruimte voor duizenden boeken en notities.

PocketBook InkPad 4

De PocketBook InkPad heeft een iets kleiner 7,8-inch scherm. Uniek is de ingebouwde luidspreker, waarmee je direct luisterboeken kunt afspelen zonder een koptelefoon te hoeven koppelen, al is die optie er via Bluetooth natuurlijk ook. De InkPad 4 is waterbestendig en het scherm heeft daarnaast ook een extra beschermlaag tegen krassen, dus prettig als je iets minder voorzichtig met je spullen omgaat. Met de SMARTlight-functie pas je niet alleen de helderheid aan, maar ook de kleurtemperatuur van het licht, zodat je op ieder moment van de dag comfortabel kunt lezen. Dankzij de ondersteuning voor een breed scala aan bestandsformaten, inclusief stripboekformaten, hoef je je zelden zorgen te maken over het converteren van bestanden.

Pocketbook InkPad Color 3

Voor wie zijn leeservaring letterlijk meer kleur wil geven, is er de PocketBook InkPad Color 3. De IkPad Color 3 heeft - zoals de naam al doet vermoeden - een 7,8-inch kleurenscherm van de nieuwste generatie dat 4096 kleuren kan weergeven. Dit maakt het apparaat perfect voor het lezen van tijdschriften, graphic novels, en kinderboeken, waarbij illustraties echt tot leven komen. De kleuren zijn weliswaar subtieler dan op een tablet, maar het grote voordeel blijft het rustige, niet-reflecterende e-ink scherm. Net als zijn zwart-wit broertje hierboven heeft dit model een ingebouwde luidspreker, Bluetooth, waterbestendigheid en de aanpasbare SMARTlight-verlichting. Een goede keuze als je vaak content met beeldmateriaal leest.

Kobo Libra Colour

Deze Kobo Libra Colour met zijn 7-inch kleurenscherm biedt een prachtige middenweg als je een iets kleinere e-reader zoekt. Dit model brengt de voordelen van een kleurenscherm naar een compacter en betaalbaarder niveau. Je kunt er niet alleen boekomslagen in kleur op zien, maar ook direct in je boeken arceren en notities maken met de los verkrijgbare Kobo Stylus 2. Het ergonomische ontwerp met fysieke bladerknoppen wordt als zeer prettig ervaren, omdat je de e-reader stevig kunt vasthouden zonder het scherm aan te raken. Uiteraard is ook dit model waterdicht. Hij is ook voorzien van ComfortLight PRO dat blauw licht filtert zodat het prettiger is voor je ogen.

PocketBook Era

De PocketBook Era is een andere goede kandidaat in de 7-inch categorie. Het model is robuust en strak vormgegeven, met een dunne rand en fysieke bladerknoppen aan de zijkant voor de bediening. Dit model leest vrijwel alle bestandsformaten die je maar kunt bedenken, heeft een ingebouwde luidspreker voor audioboeken en is waterdicht. Hoewel het een zwart-wit scherm heeft, is de schermkwaliteit uitstekend dankzij de E Ink Carta 1200-technologie, wat zorgt voor een hoog contrast en snelle reactietijden. Als je geen behoefte hebt aan een kleurenscherm of stylus-ondersteuning, dan is de PocketBook Era een prima keuze.

De Fairphone 6 is de meest duurzame smartphone die je kunt kopen, maar ook de meest toegankelijke telefoon van het - Nederlandse! - merk tot dusver. De Fairphone 6 is een smartphone die voor iedereen boeiend is, vertelt de fabrikant vol trots. Is dat echt zo? Je leest het in deze Fairphone 6-review.

Het verhaal van Fairphone is nobel: het maakt smartphones (en audioproducten) met respect voor mens en milieu, onder andere door zoveel mogelijk duurzaam gewonnen grondstoffen te gebruiken en Chinese fabrieksarbeiders goed te behandelen en te betalen. De telefoons zelf zijn deels door jou als gebruiker te repareren en krijgen vele jaren software-updates. Alles voor een zo duurzaam mogelijke smartphone die jij zo lang mogelijk kunt gebruiken. Een streven waar niemand op tegen kan zijn, maar een groot verkoopsucces zijn Fairphones nooit geworden. Wij denken dat dat onder andere komt omdat Fairphone vaak koos voor technisch wat minder goede onderdelen, waardoor een Fairphone op papier en in de praktijk minder goed presteerde dan even dure – maar veel minder duurzame – smartphones van andere merken. 

©Rens Blom

De batterij kun je zelf uit de smartphone halen.

©Rens Blom

De batterij uit de behuizing.

©Rens Blom

Een nieuwe batterij is zo in de smartphone te stoppen.

De Fairphone 6 moet dat verhaal veranderen. Het 193 gram wegende toestel is net als zijn voorgangers erg duurzaam, krijgt updates tot 2033 en is grotendeels zelf te repareren. Fairphone belooft die reserve-onderdelen ook te blijven verkopen tot 2033. Bovendien krijg je vijf jaar garantie op de hardware van de smartphone, tegenover twee jaar die de meeste andere merken bieden. Tot zover de aspecten die Fairphone interessant maken voor de bekende doelgroep. 

©Rens Blom

Prima specificaties

Fairphone heeft echter ook stappen gezet om zijn nieuwste smartphone interessanter te maken voor een grotere doelgroep. In de Fairphone 6 zitten meer gangbare specificaties, zoals een prima Qualcomm-processor en — net als in de Fairphone 5 – 8 GB werkgeheugen en 256 GB opslagcapaciteit. De Fairphone 6 heeft een beter oledscherm gekregen. Dat scherm is met 6,3 inch redelijk goed met één hand te bedienen, oogt soepel dankzij de 120Hz-verversingssnelheid en kan ook op andere vlakken aardig meekomen met de concurrentie. 

©Rens Blom

De camera's zijn ook vernieuwd en bevallen ons heel aardig. Met de 50megapixel-hoofdcamera schiet je in veel omstandigheden realistische foto's en de 13megapixel-groothoekcamera doet ook keurig zijn werk. Er zijn in dit prijssegment wel smartphones met nog betere camera's. Voor de batterij geldt hetzelfde. De Fairphone 6 beschikt over een 4415mAh-accu die probleemloos een dag meegaat, maar daar houdt het op. Veel concurrerende toestellen hebben grotere accu's en gaan langer mee. Opladen doet de Fairphone 6 met maximaal 30 watt via usb-c, waardoor de accu snel genoeg vol zit. 

Rustgevende modus

Om een bredere doelgroep aan te spreken, heeft Fairphone meer gedaan dan een technisch fijne smartphone maken. De Fairphone 6 heeft echt een eigen smoel, komt – ondanks dat je hem grotendeels uit elkaar kunt schroeven – degelijk over en houdt prettig vast. Een speciale knop laat je overschakelen naar een rustgevende modus met slechts vijf apps, zonder meldingen. Helaas ervaren wij nogal wat bugs in deze modus.

©Rens Blom

De rustgevende modus.

©Rens Blom

Met deze gele knop schakel je de rustgevende modus in en uit.

We vinden het ook leuk en slim bedacht dat je officiële accessoires kunt kopen om op de achterkant te schroeven. Denk aan een kaarthouder, nekkoord en verticaal rubber handvat voor meer grip. De accessoires bevestigen en verwijderen gaat erg eenvoudig en doet ons veel denken aan de aanpak van de concurrerende CMF Phone 1 die begin 2024 uitkwam. 

©Rens Blom

©Rens Blom

©Rens Blom

Wat CMF niet doet en andere merken vrijwel ook niet, is jou de telefoon laten openschroeven om onderdelen als het scherm, de batterij en luidspreker te vervangen bij schade of een defect. Fairphone doet dit wel en profileert zich zo niet alleen als een duurzaam merk, maar ook als een merk dat jou als gebruiker verder helpt bij problemen. Die filosofie waarderen we.

Software nog met bugs

Fairphone belooft zijn nieuwste smartphone tot 2033 software-updates te geven, een belofte die bij oude toestellen is waargemaakt. Het merk heeft langer nodig dan andere fabrikanten om updates uit te rollen, maar heeft wel een lange adem. Opmerkelijk is dat wij en veel andere vroege gebruikers nogal wat softwareprobleempjes ervaren met de Fairphone 6. Een topman van Fairphone (h)erkent de bugs en belooft deze zomer updates met oplossingen. Fijn, maar als vroege koper kunnen de eerste weken tot maanden met je nieuwe Fairphone 6 dus ook frustrerend zijn.  

©Rens Blom

Dan blijft alleen nog de prijs over. De eerste Fairphones waren niet heel duur, maar technisch ook niet zo geavanceerd. De Fairphone 5 uit 2023 was technisch een stuk beter, maar kostte een serieuze 699 euro. We vinden het dan ook een goede stap dat de Fairphone 6 verschijnt voor 599 euro – een prijs die in potentie meer mensen aanspreekt. Zeker omdat de smartphone technisch echt prima bevalt.

Conclusie: Fairphone 6 kopen?

De Fairphone 6 is de meest duurzame smartphone die je kunt kopen, wat een goed gevoel geeft. Je profiteert er zelf ook van, want het toestel is eenvoudig te repareren en krijgt liefst acht jaar software-updates. Tel daar een prima gebruikservaring bij op en je kunt voor 599 euro een erg interessante smartphone kopen. Een smartphone die wij om de combinatie van genoemde redenen veel mensen kunnen aanraden, al moeten vroege kopers dus rekening houden met bugs in de software.