Als je op zoek bent naar een nieuwe televisie, kun je tegenwoordig kiezen tussen een lcd- en een oledscherm (of een afgeleide van die twee). Deze twee schermtechnologieën verschillen behoorlijk in beeldkwaliteit, contrast, kleuren, kijkhoeken en energieverbruik. In dit artikel bekijken we de voor- en nadelen van lcd- en oled-tv's, zodat jij een keuze kunt maken die aansluit bij je wensen én budget.

De technologie achter televisies heeft de afgelopen decennia een enorme ontwikkeling doorgemaakt, waarbij lcd (liquid crystal display) en oled (organic light emitting diode) momenteel de twee dominante schermtechnologieën zijn. Beide technologieën hebben unieke voordelen en nadelen, en de keuze tussen een lcd- of oled-tv hangt af van de specifieke behoeften en voorkeuren van de gebruiker.

Schermtechnologie

Lcd-tv's maken gebruik van vloeibare kristallen om het beeld te vormen. Deze kristallen vereisen een achtergrondverlichting – meestal in de vorm van ledverlichting – om zichtbaar te zijn. Het licht van de achtergrondverlichting schijnt door de vloeibare kristallen en produceert zo het gewenste beeld. Deze technologie zorgt ervoor dat lcd-schermen dun en licht zijn, maar de afhankelijkheid van achtergrondverlichting heeft ook enkele nadelen.

Oled-tv's gebruiken daarentegen organische verbindingen die licht geven wanneer er een elektrische stroom doorheen gaat. Elke pixel in een oledscherm is zijn eigen lichtbron, wat betekent dat er geen achtergrondverlichting nodig is. Dit maakt oledschermen nog dunner en flexibeler dan lcd-schermen. Omdat elke pixel individueel kan worden aangestuurd, biedt oled een aanzienlijk hogere beeldkwaliteit.

Ook interessant: De levensduur van een televisie: hoe lang gaat je toestel eigenlijk mee?

Beeldkwaliteit

Een van de meest opvallende verschillen tussen lcd- en oled-tv's is de beeldkwaliteit, met name op het gebied van contrast en zwartwaarden. Lcd-schermen zijn zoals gezegd afhankelijk van achtergrondverlichting, wat betekent dat ze nooit volledig zwart kunnen weergeven. Het licht van de achtergrondverlichting schijnt altijd enigszins door de pixels heen, wat resulteert in donkere grijstinten in plaats van echt diepzwart. Dat beperkt het contrast van lcd-tv's.

Oled-tv's hebben daarentegen de mogelijkheid om elke pixel individueel uit te schakelen, wat resulteert in perfect zwart. Hierdoor hebben oledschermen een oneindig contrast, wat een aanzienlijk voordeel is ten opzichte van lcd. Dat betekent dat scènes met donkere elementen en fel verlichte delen tegelijkertijd beter worden weergegeven op een oled-tv.

Wat helderheid betreft, kunnen lcd-tv's zeer helder worden, wat ze geschikt maakt voor kamers met veel omgevingslicht. Oled-tv's kunnen ook helder worden, maar zijn doorgaans minder helder dan de beste lcd-tv's. Echter, de superieure contrastverhouding van oled maakt dat meestal goed, waardoor de beeldkwaliteit in verschillende lichtomstandigheden nog steeds uitstekend is.

©Gorodenkoff Productions OU

Kleurweergave

De kleurweergave is een ander belangrijk aspect waarin lcd- en oled-tv's verschillen. Lcd-schermen hebben aanzienlijke verbeteringen in kleurweergave gezien dankzij technologieën zoals Quantum Dot, die rijkere en levendiger kleuren mogelijk maken. Toch kunnen lcd-schermen ondanks deze verbeteringen nog steeds niet tippen aan de natuurlijke en levendige kleuren die oledschermen bieden.

Oledschermen bieden een zeer nauwkeurige kleurweergave en kunnen diepere en rijkere kleuren produceren dankzij de mogelijkheid om elke pixel afzonderlijk aan te sturen. Dat resulteert in een beeld dat dichter bij de werkelijkheid ligt, met meer nuances en details in kleuren, wat vooral merkbaar is bij het bekijken van HDR (high dynamic range) inhoud.

Kijkhoeken

Ook bij het vergelijken van de kijkhoeken tussen lcd- en oled-tv's komt oled als duidelijke winnaar naar voren. Lcd-schermen hebben vaak last van kleurverandering en contrastverlies bij het kijken vanuit een hoek. Dat kan een nadeel zijn in grotere kamers of bij het kijken met meerdere mensen, omdat niet iedereen dan de optimale kijkervaring krijgt.

Oledschermen behouden hun beeldkwaliteit vanuit vrijwel elke kijkhoek. De kleuren en het contrast blijven dus consistent, ongeacht waar je zit. Dat maakt oled-tv's ideaal voor brede zitopstellingen en zorgt ervoor dat iedereen in de kamer dezelfde kijkervaring heeft.

Reactietijd en bewegingsonscherpte

Een ander belangrijk verschil tussen lcd- en oled-tv's is de reactietijd en de mate van bewegingsonscherpte. Lcd-schermen hebben doorgaans een tragere reactietijd, wat kan leiden tot bewegingsonscherpte bij snel bewegende beelden. Dat kan storend zijn als je een voetbalwedstrijd of actiefilm zit te kijken.

Oledschermen hebben daarentegen een zeer snelle reactietijd, wat betekent dat ze bewegende beelden veel beter kunnen weergeven zonder onscherpte. Dat resulteert in vloeiender en scherpere weergave van snel bewegende scènes, wat vooral belangrijk is voor gamers en sportliefhebbers.

Meer daarover lees je hier!

©haizon

Energieverbruik

Lcd-tv's verbruiken over het algemeen meer energie omdat de achtergrondverlichting continu aanstaat, ongeacht het beeld op het scherm. Dat betekent dat zelfs donkere scènes energie verbruiken om de achtergrondverlichting te laten schijnen.

Oled-tv's zijn wat dat betreft energiezuiniger, vooral bij het weergeven van donkere beelden, omdat elke pixel individueel kan worden uitgeschakeld. Zwarte of donkere scènes verbruiken dus minder energie, wat kan leiden tot een lagere elektriciteitsrekening op de lange termijn.

Ook lezen: Hoe energiezuinig is een televisie?

Levensduur en inbrandrisico

Hoewel oled-tv's allerlei voordelen bieden, is er wel iets dat genoemd moet worden: inbranden. Inbranden kan optreden wanneer een statisch beeld gedurende langere tijd op het scherm blijft staan, wat leidt tot permanente 'schaduwen' of 'geesten' van dat beeld. Moderne oled-tv's beschikken over trucjes om inbranden te verminderen, zoals het verschuiven van pixels en schermbeveiligers.

Bij lcd-tv's is geen risico op inbranden. Zij hebben over het algemeen ook een langere levensduur. Dat kan een overweging zijn voor gebruikers die hun tv intensief gebruiken of voor lange periodes dezelfde beelden op het scherm laten staan, zoals in winkels of cafés.

Prijskaartje

Tot slot speelt de prijs natuurlijk een rol bij de keuze tussen een lcd- en een oled-tv. Oled-tv's zijn nu eenmaal een stuk duurder dan hun lcd-tegenhangers, voornamelijk vanwege de complexiteit van de productie en de superieure beeldkwaliteit. Niettemin zijn de prijzen van oled-tv's de afgelopen jaren enigszins gedaald, waardoor ze steeds iets betaalbaarder worden voor de gemiddelde consument.

Lcd-tv's zijn over het algemeen goedkoper en bieden een goede prijs-kwaliteitverhouding, vooral voor grotere schermformaten. Mocht je dus vooral groot-groter-grootst willen, dan is lcd jouw beste optie. Als het je puur om de beeldkwaliteit gaat en het budget speelt een minder belangrijke rol, dan moet je absoluut voor oled gaan.

Op papier (!) voegt de Amazon Kindle Paperwhite niet ontzettend veel toe. Maar de aanpassingen kunnen wel waardevol zijn voor iedereen die al jaren een (verouderde) Kindle-versie heeft. Wat brengt de 2024-variant?

We vallen meteen met de deur in huis. Mocht je de 2021-versie van de Amazon Kindle Paperwhite gekocht hebben, dan zal de stap naar de 2024-variant te klein zijn om opnieuw 180 euro uit te geven aan een (eerlijk is eerlijk: voortreffelijke) e-reader. Maar als jouw Kindle uit 2018 of eerder komt, dan is het wél tijd om de overstap te maken. De Amazon Kindle van de twaalfde generatie heeft namelijk twee belangrijke en waardevolle aanpassingen.

Ten eerste is het systeem nu tot 25 procent sneller. Amazon geeft weinig informatie vrij over de processor en andere specificaties; maar als je een oude en nieuwe Kindle naast elkaar houdt, merk je dat verschil. Het menu reageert vlotter op je aanrakingen, waardoor je minder lang hoeft te wachten. Dit is met name merkbaar wanneer je iets moet intypen, als je een boek zoekt bijvoorbeeld.

Daarnaast is het scherm ten opzichte van de 2021-editie is het scherm met een inch gegroeid. Er past nu net wat meer op het scherm: wat ons betreft betekent dat vooral meer leesplezier. Dat hij daardoor een paar gram zwaarder en wat groter is dan de voorgaande Paperwhite mag eigenlijk geen naam hebben. Met een gewicht van 211 gram en een scherm van 7 inch blijft de 2024-variant namelijk nog steeds een e-reader die niet zwaar of ontzettend groot is. Het is nog steeds een compact apparaat dat je vrijwel overal mee naartoe kunt nemen.

©Wesley Akkerman

Kleine frustratie

Het apparaat ligt lekker in de hand, maar is tevens ontzettend glad waardoor we een hoesje eigenlijk verplicht vinden. Zo voorkom je dat je de e-reader stevig vast wilt houden, waardoor je mogelijk met je duim op het e-inkt-scherm tikt.

Tikken op het scherm betekent dat je van pagina wisselt in een boek of comic. Dat wil je natuurlijk niet per ongeluk doen, want dat kan je een beetje uit het lezen halen. Het is geen groot probleem, maar wel een kleine smet op de ervaring. Verder hebben we weinig aan te merken op het ontwerp. Onderop zit de knop waarmee je hem uit de slaapstand haalt. Ook zit hier de usb-c-poort waarmee je hem oplaadt. De accu kan het tot drie maanden uithouden.

©Wesley Akkerman

(Bijna) hetzelfde, verbeterd

Net als bij andere Kindle-modellen kun je de kwaliteit van het scherm aanpassen op je eigen zicht. Zo heb je verschillende niveaus van helderheid, die er zowel in de avond als overdag prima uitzien. Daarnaast ben je in staat de warmte van het scherm te veranderen. Dan maak je de digitale pagina's in feite meer geel dan wit, maar dat vinden we geen groot probleem. Na een seconde is je zicht daaraan gewend en lees je de woorden prettig van het schermpje. Ook de contrastverhouding is nu hoger. Dat zie je voornamelijk wanneer je comics of graphic novels leest. Een verbetering waarvan we zeggen: meer dan welkom. Maar...

©Wesley Akkerman

Oude(re) Kindle vervangen of niet?

...Ondanks de verbeteringen wat betreft snelheid, schermgrootte en de hierboven beschreven contrastverhouding is de sprong tussen de variant uit 2021 en deze uit 2024 ook weer niet zó groot dat we meteen roepen dat je er nu een moet bestellen. Ja, de ervaring is beter – maar ook weer niet zó veel beter.

Daarnaast is het jammer dat Amazon de Amazon Kindle Paperwhite voorziet van slechts 16 GB aan opslagruimte. Nu zal dat voor je verzameling oude en nieuwe boeken en novels meer dan voldoende zijn, maar fans van audioboeken kunnen beter naar een model kijken met iets meer ruimte. De Paperwhite Signature Edition heeft bijvoorbeeld 32 GB aan opslagruimte, maar kost met 199 euro ook meteen twee tientjes meer.

©Wesley Akkerman

Een Kindle zoals verwacht

Het zal niemand verrassen dat de Amazon Kindle Paperwhite presteert zoals verwacht. Zoals altijd kun je heel fijn je boeken lezen op dit apparaat, zonder vermoeide ogen. De interface is toegankelijk en boeken aanschaffen is zo gepiept. Dat kan direct op de e-reader, met een Amazon-account, of via de website. Dan worden ze naar de e-reader gestuurd. Gekochte boeken worden verder netjes gepresenteerd op het thuisscherm van het apparaat. Zoals altijd is het ook mogelijk gratis epubs met een omweg naar het product te sturen.

Het apparaat biedt een aantal opties voor het aanpassen van de tekstgrootte en het lettertype, maar voelt tegelijkertijd ook een beetje beperkt. We zien graag meer opties in het menu staan. Daarnaast is het jammer dat de nieuwe Paperwhite geen koptelefoonaansluiting heeft en dat je voor luisterboeken bent aangewezen op bluetooth – zeggen we in het kader van veelzijdigheid.

©Wesley Akkerman

Amazon Kindle Paperwhite kopen?

Hoewel we enthousiast zijn over de Amazon Kindle Paperwhite (2024) en de aanpassingen zeker de moeite waard vinden, betekent dat niet dat we iedereen met een 2021-model aanraden om over te stappen – want daarvoor zijn de stappen te klein. Maar heb je een veel ouder model, dan kun je dat met een gerust hart wél doen. De basis is vertrouwd gebleven, en ondanks een paar kleine minpunten is dit zeker geen miskoop.

Of het nu gaat om pizza's, ijs of zelf ingevroren maaltijden: een goede vriezer is onmisbaar. Maar kies je voor een vrieskast, vrieskist of koelvriescombinatie? In dit artikel zetten we de verschillen op een rij, zodat jij de beste keuze kunt maken.

Lees ook: Hier moet je op letten bij de aanschaf van een nieuwe vriezer

Voordat je je zoektocht naar het juiste model vriezer start, is het belangrijk om te bepalen hoeveel vriesruimte je nodig hebt. Het zou zonde zijn als je een duur apparaat in de keuken of schuur hebt staan dat uiteindelijk te weinig opbergruimte blijkt te hebben, of juist een apparaat dat altijd maar tot de helft gevuld is en daardoor onnodig veel energie verbruikt. Of je nu een vrieskast, vrieskist of koelvriescombinatie kiest: voor alle modellen geldt dat je zo'n 50 liter vriesruimte per persoon rekent. Bestaat jouw huishouden uit vier mensen, dan heb je dus een vriezer met een inhoud van minstens 200 liter nodig. Met z'n tweeën heb je vaak genoeg aan 100 tot 150 liter.

Vrieskast

Een vrieskast lijkt door zijn verticale model veel op een koelkast, met als verschil dat de gehele kast bedoeld is om te vriezen. De binnenkant van een vrieskast bestaat dan ook uitsluitend uit lades. Het fijne daaraan is dat een vrieskast erg overzichtelijk is: als je ervoor staat, zie je in één oogopslag welke producten waar liggen. Dat is anders bij een vrieskist, waarin diepvriesproducten op elkaar gestapeld liggen in één groot vriesvak. Ook kun je in een vrieskast over het algemeen erg veel producten kwijt, in tegenstelling tot bijvoorbeeld het compacte vriesgedeelte van een koelvriescombinatie. Vrieskasten zijn er ook in tafelmodellen, die ideaal zijn voor kleinere keukens of huishoudens. Een tafelmodel plaats je bijvoorbeeld onder het keukenblad, waardoor hij geen extra ruimte in je keuken inneemt.

©carballo

Vrieskist

Iets minder populair dan de vrieskast en koelvriescombinatie is de vrieskist: een liggende vriezer met een deksel bovenop. Het voordeel van dit type vriezer is ook meteen een nadeel: een vrieskist is erg groot, waardoor hij niet in de gemiddelde keuken past. Vrieskisten scoren ook op esthetisch gebied wat minder hoog, waardoor de meeste mensen dit apparaat sowieso niet snel in de keuken zouden plaatsen. Toch kunnen vrieskisten juist vanwege hun grote formaat ontzettend handig zijn. Bijvoorbeeld als je vaak in bulk koopt, hobbykok bent, een moestuin hebt of in de zomer veel ijsjes of ijsblokjes wilt bewaren. Sommige vrieskisten hebben zelfs een netto inhoud van 600 liter! Als je ruimte overhebt in je schuur of garage en vaak voedsel invriest, is een vrieskist dus zeker het overwegen waard. Vrieskisten zijn daarnaast relatief goedkoop én energiezuinig, omdat de kou na het openen van het deksel direct weer terug in de kist 'valt'. Het apparaat hoeft na openen dus niet extra hard te werken om de vriesruimte weer op de juiste temperatuur te krijgen.

Lees ook: Een vrieskast in de schuur of garage? Een koud kunstje!

©Vinícius Bacarin

Koelvriescombinatie

Veruit de meeste huishoudens hebben een koelvriescombinatie: een koelkast en vriezer ineen. De vriezer bevindt zich meestal boven of onder het koelgedeelte. Zo'n koelvriescombinatie is natuurlijk hartstikke handig, want het bespaart een hoop ruimte in de keuken. Ook is een koelvriescombinatie over het algemeen goedkoper dan een losse koelkast en vriezer. En omdat er maar één compressor hoeft te draaien, is een koelvriescombinatie vaak ook energiezuiniger dan twee losse apparaten bij elkaar. Maar zo'n twee-in-één-apparaat heeft ook een nadeel: je kunt er veel minder diepvriesproducten in kwijt dan in een losse vrieskast of -kist. Vaak beslaat de koelruimte het grootste gedeelte van het apparaat, en blijven er drie tot vijf lades over voor het vriezen. Voor een gemiddeld gezin dat af en toe wat invriest is dat meestal wel voldoende. Heb je meer vriesruimte nodig, bijvoorbeeld omdat je vaak aanbiedingen koopt of aan mealpreppen doet? Dan heb je aan een koelvriescombinatie mogelijk niet genoeg en is een vrieskast of -kist voor jou een beter idee.

©Indofootage

Extra functies

Als je eenmaal besloten hebt voor welk type vriezer je gaat, zou je ook nog kunnen kijken welke functies je wilt dat het apparaat heeft. Veel moderne vrieskasten, -kisten en koelvriescombinaties beschikken over allerlei slimme functies die helpen om voedsel langer vers te houden en het apparaat efficiënt te laten werken. Zo hoef je met No Frost nooit meer te ontdooien, is de snelvriesfunctie handig voor het snel invriezen van nieuwe boodschappen en voorkomt een deuralarm dat warme lucht de vriezer binnendringt. Bij vrieskisten is binnenverlichting extra belangrijk, zodat je niet eindeloos hoeft te graaien als je een product zoekt. Let ook op het energielabel van je nieuwe vriezer, want vriezers vreten behoorlijk wat stroom. Wil je een zo zuinig mogelijk apparaat, ga dan voor een vriezer met energielabel C of hoger (tot A). Je kunt ook het energieverbruik in kWh/jaar gebruiken om apparaten te vergelijken; dit geeft het absolute verbruik van een vriezer aan.