LCD-tv's zijn al jaren de populairste keuze. En hoewel zulke televisies volgens dezelfde principes werken, zijn er toch substantiële verschillen en heeft iedere fabrikant zo zijn eigen implementatie. Waar moet je op letten als je nu een lcd-televisie gaat kopen?

Allereerst is het natuurlijk handig om te weten hoe een lcd-televisie precies werkt, want dat maakt juist het verschil in de uiteindelijke beeldkwaliteit en de mogelijkheden van zo'n tv. De afkorting lcd is natuurlijk al best een oude term en staat - voor wie dat nog niet wist - voor Liquid Crystal Display. Een lcd-tv bestaat uit meerdere vloeibare kristallen die samen één beeld vormen. In tegenstelling tot een oled-scherm heeft een lcd-scherm achtergrondverlichting nodig om de pixels te laten oplichten.

©Eric Beeckmans

Schematische weergave van een enkele lcd-pixel.

De lichtbron aan de achterzijde van een lcd-scherm gaat eerst door een zogeheten polarisatiefilter, dat ervoor zorgt dat het licht één bepaalde richting op gaat. Vervolgens gaat het licht door een een laag vloeibare kristallen. Deze kristallen kunnen draaien wanneer er een elektrische stroom op wordt gezet door de Thin Film Transistor (TFT)-laag.

Door de hoeveelheid draaiing in de vloeibare kristallen te regelen met de elektrische stroom, kan het lcd-scherm regelen hoeveel licht er door elke pixel gaat. Tot slot gaat het licht door een andere laag, het kleurenfilter, die rode, groene en blauwe subpixels heeft. Door de intensiteit van het licht voor elke subpixel te variëren, is het mogelijk om bijna elke kleur te creëren.

Verschillende typen lcd

Het gebruikte lcd-paneel in een televisie is het belangrijkste onderdeel. Er bestaan verschillende soorten lcd-panelen, elk met zijn eigen voor- en nadelen. We kunnen de lcd-panelen opdelen in twee grote families: IPS en VA. Deze termen vind je ook vaak terug bij computermonitoren. Binnenin deze families zijn ook varianten te vinden, maar in grote lijnen tonen ze dezelfde karakteristieken. We bekijken de beide technieken van dichthij.

IPS: In-Plane Switching

Dit type paneel staat bekend om zijn brede kijkhoek, wat betekent dat zowel kleur als contrast goed bewaard blijven als je niet recht voor het scherm zit. IPS-panelen hebben echter een zwakkere contrastverhouding en minder goed zwartniveau in vergelijking met VA-panelen. Dit betekent dat de donkere delen van het beeld er eerder grijs dan zwart uitzien, dat komt vooral tot uiting als je bij relatief weinig omgevingslicht kijkt. IPS-panelen worden ook vaak toegepast bij laptops.

©Eric Beeckmans

Een macrofoto van de opbouw van een IPS-paneel.

VA: Vertical Alignment

VA-panelen hebben over het algemeen de beste contrastverhouding en het beste zwartniveau van alle lcd-varianten, wat resulteert in een levendiger beeld met meer diepte. De kijkhoek is echter dan weer wel beperkter dan bij IPS-panelen. Wie niet recht voor het scherm zit, ziet vooral het contrast dalen, en vaak ook de kleurweergave wat verwateren.

©Eric Beeckmans

Een macrofoto van de opbouw van een VA-paneel.

Ook verschillende typen achtergrondverlichting

We noemden eerder al de fluorescentiebuizen als achtergrondverlichting voor de eerste generatie lcd-televisies, maar ook de manier waarop nu led-verlichting wordt toegepast heeft invloed op de beeldkwaliteit. We onderscheiden drie types: Direct-lit, Edge-lit en Full Array.

Direct-lit

Bij deze tv's staat een beperkt aantal led's direct achter het scherm geplaatst, gelijkmatig verdeeld over het hele paneel. In sommige televisies kunnen de led's allemaal tegelijk gedimd worden (ook wel global dimming genoemd), bijvoorbeeld bij donkere beelden, zodat de zwartweergave verbeterd wordt. Maar bij een combinatie van donker en heldere delen in beeld, moet de tv een compromis maken. Dit type tv is vaak goedkoper dan types met de andere twee type verlichting.

©Eric Beeckmans

Een voorstelling van een direct-lit-scherm.

Edge-lit

Bij edge-lit tv's zijn de led's langs de randen van het scherm geplaatst, meestal onderaan, maar soms aan alle vier de zijden. Hierdoor is het mogelijk om de tv dunner te maken. Het nadeel is echter dat de helderheid mogelijk niet gelijkmatig over het scherm wordt verdeeld, wat leidt tot minder gelijkmatige verlichting en contrast.

Ook edge-lit tv’s kunnen global dimming gebruiken, maar sommige modellen kunnen de led's in groepen dimmen, we spreken dan van local dimming. De mogelijkheden zijn echter beperkt. Als de led's onderaan het scherm zitten, kan het beeld bijvoorbeeld in een beperkt aantal kolommen (+/- 10) verdeeld worden. De tv moet echter vermijden dat je plots een heldere kolom in beeld ziet, en dus is het effect van deze local dimming vrij beperkt.

©Eric Beeckmans

Voorbeeld van de werking van een edge-lit-paneel.

Full Array

Bij deze tv's is een groot aantal led's gelijkmatig verdeeld over de hele achterkant van het scherm. Het grote verschil met direct-lit tv’s is dat Full Array-tv’s allemaal gebruik maken van local dimming. Dat wordt ook wel Full Array Local Dimming (FALD) genoemd.. De led's zijn onderverdeeld in groepen die onafhankelijk van elkaar gedimd of verlicht worden op basis van de inhoud die wordt weergegeven.

Dit verbetert de contrastratio enorm en zorgt voor een dynamischer beeld, met diepere zwarttinten en helderder wit. Full Array-tv’s hebben vanaf 100 tot meer dan 1000 zones. Des te meer zones, des te beter de tv controle heeft over het contrast binnen het beeld. Maar ook hier is het erg belangrijk dat de tv het onzichtbaar kan vermijden dat individuele zones in het scherm oplichten.

©Eric Beeckmans

Voorbeeld van de werking van een Full Array-panel.

QLED en andere varianten die kleur beïnvloeden

De achtergrondverlichting is normaal gezien opgebouwd uit witte led's. Het kleurfilter zet dat witte licht om in rood, groen en blauw. Om een zo groot mogelijk kleurenpalet te creëren, is het belangrijk dat het rood, groen en blauw licht dat in het witte licht zit zo puur mogelijk is. Sommige technologieën grijpen daarop in.

©Eric Beeckmans

De schematische voorstelling van één QLED LCD-pixel.

De bekendste is QLED, een term die is bedacht door Samsung en nu ook wordt gebruikt door andere fabrikanten zoals TCL. QLED-tv’s gebruiken een achtergrondverlichting die opgebouwd is uit blauwe leds, met daarboven een laag quantum dots. Dat zijn nanokristallen die het blauwe licht omzetten naar zeer puur rood en groen. Daardoor leveren QLED-tv’s een breder kleurpalet, maar ook een hoger helderheidsniveau. LG gebruikt een variant van dit principe onder de naam QNED, zoals de 65QNED866.

Welke tv heeft welk type paneel?

Als consument is het niet eenvoudig om te achterhalen tot welke familie een bepaald tv-model toebehoort. Het type lcd-paneel kun je eigenlijk alleen afleiden uit een macroshot van de pixelstructuur, dat kan zelfs met een smartphone en goedkope macrolens. Maar zelfs tussen diverse types VA-panelen kan toch een aanzienlijk verschil zitten.

©Samsung Electronics

Het type achtergrondverlichting, of hoeveel zones er nu precies in de achtergrondverlichting zitten, daarover geven fabrikanten zelden of nooit informatie, al vind je soms wel de vermelding Full Array terug bij de specificaties. Termen zoals QLED, QNED of NanoCell worden dan weer wel duidelijk aangegeven, omdat dit merk-specifieke benamingen zijn.

Het klinkt banaal, maar uiteindelijk is de prijs toch ook hier vaak een goede indicatie, althans binnen hetzelfde merk. Duurdere modellen gebruiken over het algemeen meer dimming zones, zijn helderder en hebben een krachtigere processor voor beeldverwerking. Maar dat zie je dus ook terug in de prijs.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Vandaag richten we onze blik op laptops met een vingerafdruklezer: dé manier om snel én veilig in te loggen.

Microsoft Surface Laptop Go 3

Wie veel onderweg is of graag flexibel werkt, heeft baat bij een lichte en compacte laptop. De Surface Laptop Go 3 past perfect in dat plaatje. Met zijn gewicht van net iets meer dan een kilo stop je 'm moeiteloos in je tas en neem je 'm overal mee naartoe. Het 12,4 inch touchscreen maakt navigeren prettig en intuïtief, terwijl de krachtige Intel Core i5-processor samen met 16 GB RAM zorgt voor vloeiende prestaties. Of je nu documenten bewerkt, presentaties voorbereidt of even een serie kijkt: deze laptop draait er zijn hand niet voor om. Dankzij de vingerafdruklezer op de aan-uitknop hoef je geen wachtwoorden meer te onthouden: één aanraking volstaat. De batterij houdt het makkelijk een dag vol, zodat je niet steeds naar een stopcontact hoeft te zoeken.

Toepassingen: studie, lichte kantoorwerkzaamheden, streaming
Bijzonderheden: compact formaat, touchscreen, snelle vingerafdruklogin

Apple MacBook Air (2025, 15 inch)

Werk je graag met Apple-producten en zoek je een laptop die snel, stil en betrouwbaar is? Dan is deze MacBook Air met M4-chip een uitstekende keuze. Deze uitvoering combineert een fraai design met stevige prestaties. Het 15,3-inch Liquid Retina-display zorgt voor een helder en kleurecht beeld, wat prettig is voor wie veel met beeldmateriaal werkt. Touch ID is subtiel in het toetsenbord verwerkt, waardoor je zonder extra handelingen je laptop ontgrendelt. De combinatie van 16 GB werkgeheugen en 512 GB opslag maakt dat je met gemak meerdere programma's tegelijk draait. Dankzij de energiezuinige chip hoef je je bovendien niet snel zorgen te maken over een lege accu – opladen kan gewoon wachten tot je thuis bent.

Toepassingen: fotobewerking, multimedia, productiviteit
Bijzonderheden: strak design, lange batterijduur, naadloze Apple-integratie

Lenovo ThinkPad L16 Gen 1

Heb je een betrouwbare werklaptop nodig die tegen een stootje kan? De ThinkPad L16 Gen 1 is speciaal ontwikkeld voor veeleisende gebruikers die veel onderweg zijn of in dynamische omgevingen werken. De robuuste behuizing voldoet aan militaire duurzaamheidseisen, waardoor je je geen zorgen hoeft te maken over waterschade of een val van je bureau. Het 16-inch scherm met matte afwerking voorkomt reflecties, zodat je ook bij fel licht gewoon door kunt werken. Dankzij 16 GB RAM (uitbreidbaar tot 64 GB) en een snelle SSD kun je zonder haperingen multitasken. Inloggen gaat veilig en snel via de vingerafdrukscanner. Bovendien is deze ThinkPad uitgerust met allerlei aansluitingen, van usb-c tot HDMI, zodat je nooit misgrijpt.

Toepassingen: zakelijk gebruik, multitasking, werken onderweg
Bijzonderheden: uitbreidbaar geheugen, mat scherm, stevige behuizing

Samsung Galaxy Book4 NP750XGJ-KS1N

Met de Samsung Galaxy Book4 haal je een allround laptop in huis die zowel geschikt is voor werk als voor ontspanning. Het grote 15,6 inch Full HD-scherm met IPS-technologie zorgt voor een prettig beeld met natuurgetrouwe kleuren. Handig als je vaak documenten leest, foto's bewerkt of simpelweg geniet van een goede film. De vingerafdrukscanner zit handig boven het toetsenbord, zodat je vlot aan de slag kunt. Binnenin draait alles op een krachtige Intel Core i7-processor en 16 GB RAM, ruim voldoende voor multitasking. Ook fijn: de laptop voelt stevig aan dankzij de aluminium behuizing, maar blijft toch goed draagbaar.

Toepassingen: studie, entertainment, foto- en tekstbewerking
Bijzonderheden: anti-reflectiescherm, ruime opslag, aluminium behuizing

Acer Swift Go 14 OLED

Ben je op zoek naar een laptop met een hoogwaardig scherm en vlotte prestaties? De Acer Swift Go 14 OLED combineert het beste van twee werelden. Met een 2,8K OLED-scherm zie je haarscherpe details en levendige kleuren. Het compacte 14-inch formaat en het lage gewicht van slechts 1,3 kilo maken deze laptop erg geschikt om mee te nemen. De AMD Ryzen 5-processor en 16 GB werkgeheugen zorgen ervoor dat je probleemloos meerdere apps naast elkaar kunt draaien. Dit maakt de Swift Go een prettige metgezel voor onderweg en thuis.

Toepassingen: creatieve projecten, onderweg werken, films kijken
Bijzonderheden: OLED-display, lichtgewicht, hoogwaardige kleurweergave

Wie zijn airfryer vaak gebruikt, komt het vroeg of laat tegen: hij verspreidt een vreemd geurtje. Zelfs als je de mand en bak na elke sessie schoonmaakt, kan hij gaan stinken. Maar geen nood, met onze tips maak je een einde aan de onprettige luchtjes.

Lees ook: Review Ninja Foodi Dual Zone-airfryer – Toegankelijke alleskunner

Hoe ontstaat een nare geur in de airfryer?

Een veelvoorkomende oorzaak van luchtjes is opgehoopt vet of achtergebleven voedselresten. Tijdens het bakken vallen er regelmatig kruimels, vet uit vlees of snacks of stukjes voedsel op de bodem van het apparaat, waar ze bij volgende sessies kunnen verbranden. Die deeltjes worden heet, waardoor je ze ruikt. Ze kunnen ook rookontwikkeling veroorzaken.

Ook als je sterk ruikende etenswaren bereidt, zoals vis of broccoli, ruik je dit tijdens het bakken en vaak ook de keer erna, als je je airfryer opwarmt.

Ook is het verwarmingselement gevoelig voor vervuiling. Als vet tijdens het bakken opspat en zich hecht aan het element, zal dit bij volgende keren verbranden, wat opnieuw geur- en rookoverlast veroorzaakt. Het element zit doorgaans boven in je apparaat, of achter de mand, waardoor je er eigenlijk niet goed bij kunt om even met een natte doek af te nemen.

Schoonmaken: de eerste stap naar een frisse airfryer

Reiniging van losse onderdelen

Begin bij de lade en het mandje van de airfryer. Laat deze componenten 15 tot 30 minuten weken in warm water met afwasmiddel. Gebruik daarna een zachte borstel of spons om achtergebleven vet en vuil te verwijderen. Als je een schuurspons gebruikt, kies dan de zachte kant.

Voor hardnekkige vervuiling is baking soda een probate oplossing. Strooi het poeder op aangekoekte delen en schenk er een zure vloeistof over, zoals azijn. Het gaat dan bruisen. Laat even inwerken en neem af met een zachte doek.

©ID.nl

Reiniging van het verwarmingselement

Het verwarmingselement wordt vaak vergeten, terwijl dit juist de plek is waar hardnekkig aangekoekt vet gaat stinken. Zet de airfryer uit, haal de stekker uit het stopcontact en kantel het apparaat voorzichtig zodat het element goed bereikbaar is. Gebruik een zachte doek of borstel, eventueel met een milde ontvetter, om vetresten voorzichtig te verwijderen. Let erop dat je geen agressieve schoonmaakmiddelen of harde schuurmaterialen gebruikt – die kunnen het element beschadigen. Klaar? Gebruik dan een vochtige doek om eventuele resten van het schoonmaakmiddel weg te vegen.

Neutraliseren van geuren

Is je airfryer nog redelijk schoon of nieuw, dan kun je hem opfrissen met een simpele truc. Leg enkele plakjes citroen in een ovenschaaltje met water, zet dit in de airfryer en laat het apparaat circa tien minuten draaien op 180 graden. De stoom neutraliseert geurtjes en maakt het vet alvast wat los, zonder dat je hoeft te schrobben.

Een alternatief is het gebruik van azijn. Vul een hittebestendig schaaltje met een scheut witte azijn, plaats dit in de airfryer en laat het apparaat vijf minuten verwarmen op circa 160 graden. De dampen nemen geurtjes op – helemaal natuurlijk.

Voorkomen is beter dan genezen

Het structureel schoonhouden van de airfryer voorkomt dat geuren zich überhaupt kunnen ontwikkelen. Een van de handige manieren om geurtjes te voorkomen is om speciaal voor de airfryer ontwikkeld bakpapier te gebruiken, of herbruikbare siliconen vormen.

Maak er dus een gewoonte van om je airfryer na elk gebruik even schoon te maken. Ook als alles er schoon uitziet, blijven er vaak toch vetresten achter. Laat de bak en mand afkoelen en was ze daarna af – of zet ze in de vaatwasser, als dat kan. Neem tot slot het binnenwerk af met een vochtige doek.

©Hazal

Ideale aanpak

Een schone airfryer ruikt niet alleen frisser, maar werkt ook beter. Door regelmatig schoon te maken, af en toe citroen of azijn te gebruiken en ook het verwarmingselement niet over te slaan, voorkom je dat het apparaat gaat stinken.