ID.nl logo
LCD-televisies: verschillende technieken bepalen de kwaliteit
Huis

LCD-televisies: verschillende technieken bepalen de kwaliteit

LCD-tv's zijn al jaren de populairste keuze. En hoewel zulke televisies volgens dezelfde principes werken, zijn er toch substantiële verschillen en heeft iedere fabrikant zo zijn eigen implementatie. Waar moet je op letten als je nu een lcd-televisie gaat kopen?

Allereerst is het natuurlijk handig om te weten hoe een lcd-televisie precies werkt, want dat maakt juist het verschil in de uiteindelijke beeldkwaliteit en de mogelijkheden van zo'n tv. De afkorting lcd is natuurlijk al best een oude term en staat - voor wie dat nog niet wist - voor Liquid Crystal Display. Een lcd-tv bestaat uit meerdere vloeibare kristallen die samen één beeld vormen. In tegenstelling tot een oled-scherm heeft een lcd-scherm achtergrondverlichting nodig om de pixels te laten oplichten.

©Eric Beeckmans

Schematische weergave van een enkele lcd-pixel.

De lichtbron aan de achterzijde van een lcd-scherm gaat eerst door een zogeheten polarisatiefilter, dat ervoor zorgt dat het licht één bepaalde richting op gaat. Vervolgens gaat het licht door een een laag vloeibare kristallen. Deze kristallen kunnen draaien wanneer er een elektrische stroom op wordt gezet door de Thin Film Transistor (TFT)-laag.

Door de hoeveelheid draaiing in de vloeibare kristallen te regelen met de elektrische stroom, kan het lcd-scherm regelen hoeveel licht er door elke pixel gaat. Tot slot gaat het licht door een andere laag, het kleurenfilter, die rode, groene en blauwe subpixels heeft. Door de intensiteit van het licht voor elke subpixel te variëren, is het mogelijk om bijna elke kleur te creëren.

LED of LCD: wat is het verschil?
Bij de eerste lcd-televisies bestond de achtergrondverlichting uit fluoriderende buizen. Hierdoor was de lichtintensiteit vaak niet overal even gelijk. Op dergelijke tv's zag je bijvoorbeeld donkere hoeken in het beeld. Tegenwoordig zijn alle lcd-tv's echter voorzien van ledverlichting. Hierbij is de achtergrondverlichting veel gelijkmatiger verdeeld. De termen led en lcd worden veel door elkaar gehaald, maar tegenwoordig is een led-tv dus gewoon een lcd-tv met een led-achtergrondverlichting.

Verschillende typen lcd

Het gebruikte lcd-paneel in een televisie is het belangrijkste onderdeel. Er bestaan verschillende soorten lcd-panelen, elk met zijn eigen voor- en nadelen. We kunnen de lcd-panelen opdelen in twee grote families: IPS en VA. Deze termen vind je ook vaak terug bij computermonitoren. Binnenin deze families zijn ook varianten te vinden, maar in grote lijnen tonen ze dezelfde karakteristieken. We bekijken de beide technieken van dichthij.

IPS: In-Plane Switching

Dit type paneel staat bekend om zijn brede kijkhoek, wat betekent dat zowel kleur als contrast goed bewaard blijven als je niet recht voor het scherm zit. IPS-panelen hebben echter een zwakkere contrastverhouding en minder goed zwartniveau in vergelijking met VA-panelen. Dit betekent dat de donkere delen van het beeld er eerder grijs dan zwart uitzien, dat komt vooral tot uiting als je bij relatief weinig omgevingslicht kijkt. IPS-panelen worden ook vaak toegepast bij laptops.

©Eric Beeckmans

Een macrofoto van de opbouw van een IPS-paneel.

VA: Vertical Alignment

VA-panelen hebben over het algemeen de beste contrastverhouding en het beste zwartniveau van alle lcd-varianten, wat resulteert in een levendiger beeld met meer diepte. De kijkhoek is echter dan weer wel beperkter dan bij IPS-panelen. Wie niet recht voor het scherm zit, ziet vooral het contrast dalen, en vaak ook de kleurweergave wat verwateren.

©Eric Beeckmans

Een macrofoto van de opbouw van een VA-paneel.

Ook verschillende typen achtergrondverlichting

We noemden eerder al de fluorescentiebuizen als achtergrondverlichting voor de eerste generatie lcd-televisies, maar ook de manier waarop nu led-verlichting wordt toegepast heeft invloed op de beeldkwaliteit. We onderscheiden drie types: Direct-lit, Edge-lit en Full Array.

Direct-lit

Bij deze tv's staat een beperkt aantal led's direct achter het scherm geplaatst, gelijkmatig verdeeld over het hele paneel. In sommige televisies kunnen de led's allemaal tegelijk gedimd worden (ook wel global dimming genoemd), bijvoorbeeld bij donkere beelden, zodat de zwartweergave verbeterd wordt. Maar bij een combinatie van donker en heldere delen in beeld, moet de tv een compromis maken. Dit type tv is vaak goedkoper dan types met de andere twee type verlichting.

©Eric Beeckmans

Een voorstelling van een direct-lit-scherm.

Edge-lit

Bij edge-lit tv's zijn de led's langs de randen van het scherm geplaatst, meestal onderaan, maar soms aan alle vier de zijden. Hierdoor is het mogelijk om de tv dunner te maken. Het nadeel is echter dat de helderheid mogelijk niet gelijkmatig over het scherm wordt verdeeld, wat leidt tot minder gelijkmatige verlichting en contrast.

Ook edge-lit tv’s kunnen global dimming gebruiken, maar sommige modellen kunnen de led's in groepen dimmen, we spreken dan van local dimming. De mogelijkheden zijn echter beperkt. Als de led's onderaan het scherm zitten, kan het beeld bijvoorbeeld in een beperkt aantal kolommen (+/- 10) verdeeld worden. De tv moet echter vermijden dat je plots een heldere kolom in beeld ziet, en dus is het effect van deze local dimming vrij beperkt.

©Eric Beeckmans

Voorbeeld van de werking van een edge-lit-paneel.

Full Array

Bij deze tv's is een groot aantal led's gelijkmatig verdeeld over de hele achterkant van het scherm. Het grote verschil met direct-lit tv’s is dat Full Array-tv’s allemaal gebruik maken van local dimming. Dat wordt ook wel Full Array Local Dimming (FALD) genoemd.. De led's zijn onderverdeeld in groepen die onafhankelijk van elkaar gedimd of verlicht worden op basis van de inhoud die wordt weergegeven.

Dit verbetert de contrastratio enorm en zorgt voor een dynamischer beeld, met diepere zwarttinten en helderder wit. Full Array-tv’s hebben vanaf 100 tot meer dan 1000 zones. Des te meer zones, des te beter de tv controle heeft over het contrast binnen het beeld. Maar ook hier is het erg belangrijk dat de tv het onzichtbaar kan vermijden dat individuele zones in het scherm oplichten.

©Eric Beeckmans

Voorbeeld van de werking van een Full Array-panel.

MiniLED - nog een variant?
MiniLED-tv’s zijn over het algemeen allemaal Full Array tv’s. Het belangrijkste verschil is dat ze gebruik maken van een heel klein type led, waardoor er heel veel led's (tot wel 10.000) gebruikt worden in de achtergrondverlichting. Daardoor is de tv slanker en kan hij veel meer zones gebruiken in de achtergrondverlichting. Toch blijft 1000 zones min of meer de bovengrens voor huidige modellen.

QLED en andere varianten die kleur beïnvloeden

De achtergrondverlichting is normaal gezien opgebouwd uit witte led's. Het kleurfilter zet dat witte licht om in rood, groen en blauw. Om een zo groot mogelijk kleurenpalet te creëren, is het belangrijk dat het rood, groen en blauw licht dat in het witte licht zit zo puur mogelijk is. Sommige technologieën grijpen daarop in.

©Eric Beeckmans

De schematische voorstelling van één QLED LCD-pixel.

De bekendste is QLED, een term die is bedacht door Samsung en nu ook wordt gebruikt door andere fabrikanten zoals TCL. QLED-tv’s gebruiken een achtergrondverlichting die opgebouwd is uit blauwe leds, met daarboven een laag quantum dots. Dat zijn nanokristallen die het blauwe licht omzetten naar zeer puur rood en groen. Daardoor leveren QLED-tv’s een breder kleurpalet, maar ook een hoger helderheidsniveau. LG gebruikt een variant van dit principe onder de naam QNED, zoals de 65QNED866.

Welke tv heeft welk type paneel?

Als consument is het niet eenvoudig om te achterhalen tot welke familie een bepaald tv-model toebehoort. Het type lcd-paneel kun je eigenlijk alleen afleiden uit een macroshot van de pixelstructuur, dat kan zelfs met een smartphone en goedkope macrolens. Maar zelfs tussen diverse types VA-panelen kan toch een aanzienlijk verschil zitten.

Steeds vaker jaartallen bij aanduiding tv
We zien steeds vaker dat webshops bij het aanbod van televisies ook het jaartal vermelden. Hierdoor wordt het voor de consument (en voor de winkelier) weer wat makkelijker gemaakt bij de keuze voor een recent of juist minder courante (en dus goedkopere) televisie. Het jaartal geeft aan voor welke periode de televisie is gelanceerd, maar dat hoeft niet te betekenen dat de televisie dan ook in dat jaar is geproduceerd. Zo kan een 2023-model bijvoorbeeld al in 2022 zijn gemaakt. Maar die periode tussen fabricage en de daadwerkelijke verkrijgbaarheid zal over het algemeen nooit langer zijn dan een jaar.

©Samsung Electronics

Het type achtergrondverlichting, of hoeveel zones er nu precies in de achtergrondverlichting zitten, daarover geven fabrikanten zelden of nooit informatie, al vind je soms wel de vermelding Full Array terug bij de specificaties. Termen zoals QLED, QNED of NanoCell worden dan weer wel duidelijk aangegeven, omdat dit merk-specifieke benamingen zijn.

Het klinkt banaal, maar uiteindelijk is de prijs toch ook hier vaak een goede indicatie, althans binnen hetzelfde merk. Duurdere modellen gebruiken over het algemeen meer dimming zones, zijn helderder en hebben een krachtigere processor voor beeldverwerking. Maar dat zie je dus ook terug in de prijs.

▼ Volgende artikel
Review Philips Hue Essential: goedkoper aan de slag met Hue-lampen
© Rens Blom
Zekerheid & gemak

Review Philips Hue Essential: goedkoper aan de slag met Hue-lampen

Philips Hue is voor velen hét merk als het om slimme lampen gaat, maar de verlichting is niet goedkoop. Dat weet de fabrikant ook. Een nieuwe lijn Essential-lampen sluit een paar compromissen in ruil voor een veel lagere prijs. In deze review lees je hoe de Philips Hue Essential-lampen bevallen en waar je op inlevert ten opzichte van reguliere Hue-verlichting.

Uitstekend
Conclusie

De Philips Hue Essential-lampen sluiten een paar begrijpelijke compromissen ten opzichte van de reguliere Hue-verlichting. Die compromissen vinden wij niet storend. De Essential-verlichting bevalt ons goed, zeker als je weet dat drie E27 Essential-peertjes 50 euro kosten en drie normale E27 Hue-peertjes ruim 100 euro.

Plus- en minpunten
  • Scherpe prijs
  • Goede kennismaking met Hue-ecosysteem
  • Fijne slimme lampen, ook als uitbreiding van bestaand Hue-ecosysteem
  • Werkt pas voluit met optionele Hue Bridge (Pro)
  • Kortere levensduur t.o.v. reguliere Hue-verlichting

De Hue Essential-lijn is verkrijgbaar in diverse uitvoeringen, waaronder de door ons geteste E27-lampen die wittinten en kleuren kunnen tonen. We ontvingen een doos met drie E27-peertjes, die samen 50 euro kosten en die je direct kunt gebruiken - ook zonder Philips Hue-bridge. De lampen communiceren namelijk via bluetooth. Met een duidelijke maar: om de lampen te bedienen, moet je namelijk binnenshuis zijn. Wil je op een andere locatie je verlichting aanpassen, dan is er geen bluetooth-verbinding en kun je weinig uithalen. De Bridge (50 euro of 90 euro voor de Bridge Pro) lost dit probleem op. De bridge communiceert met de lampen en is zelf via wifi benaderbaar, waardoor jij overal met een internetverbinding je lampen kunt aansturen.

©Rens Blom

Installeren

De Essential-lampen installeren is een fluitje van een cent. Je pakt de Philips Hue-app erbij, scant de qr-code op een peertje en draait hem in een lamp. Daarna bepaal je de kleur van de lamp en kun je eventueel andere instellingen aanpassen. Dit werkt allemaal als een trein, zoals we van Philips Hue-verlichting gewend zijn. De Essential-lampen functioneren ook helemaal naar behoren binnen ons bestaande Hue-ecosysteem met niet-Essential-lampen. Scènes, automatiseringen en accessoires zijn allemaal te koppelen. Hier merk je duidelijk dat je producten van hetzelfde merk gebruikt.

©Rens Blom

Een peertje installeren is zo gepiept via de fijne Philips Hue-app.

Verschillen met reguliere Hue-lampen

Om de Essential-peertjes goedkoper in de markt te zetten, sluit Philips Hue een paar compromissen. De levensduur van een Essential-lamp is volgens de fabrikant maximaal 15 duizend uur, tegenover maximaal 25 duizend uur voor een reguliere Hue-lamp. Dat kun je op de lange termijn dus merken: je hebt dan sneller een nieuw peertje nodig. Twee andere verschillen kun je juist elke dag ervaren, al hangt dat ervan af of je ook duurdere Hue-lampen gebruikt. Want waar de standaard Hue-verlichting dimbaar is tot 0,2 procent, dimt een Essential-lamp tot 2 procent. Een Essential-lampje geeft op zijn laagste stand dus meer licht, wat mogelijk storend kan zijn als je de lamp als permanent nachtlampje gebruikt. Wij hebben ons er niet aan gestoord.

©Rens Blom

Je hebt een optionele Hue Bridge (Pro) nodig om alles uit de Essential-verlichting te halen.

Tot slot het derde verschil: de zogeheten kleurmenging. Een reguliere Hue-lamp gebruikt een geavanceerdere technologie om zijn kleuren af te geven, wat een mooie egale lichtgloed geeft. De Essential-verlichting gebruikt 'basis kleurmenging', stelt Philips Hue. Het licht komt daarom wat minder egaal uit het peertje. Dat zien wij als we onze premium Hue-lampen ernaast houden, maar op zichzelf produceren de Essential-lampen 'gewoon mooi' licht. Via de Hue-app kun je kiezen uit allerlei kleuren en scènes, van lavalamp-blauw tot een kaarsachtige gloed, inclusief bewegingen gesimuleerd door het peertje.

©Rens Blom

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Essential kopen?

De Philips Hue Essential-lampen sluiten een paar begrijpelijke compromissen ten opzichte van de reguliere Hue-verlichting. Die compromissen vinden wij niet storend. De Essential-verlichting bevalt ons goed, zeker als je weet dat drie E27 Essential-peertjes 50 euro kosten en drie normale E27 Hue-peertjes ruim 100 euro.

▼ Volgende artikel
Je slimme huis? Dat is misschien minder veilig dan je denkt, waarschuwt Bitdefender
© ImageFlow - stock.adobe.com
Huis

Je slimme huis? Dat is misschien minder veilig dan je denkt, waarschuwt Bitdefender

Je huis is slimmer dan je misschien denkt. Van smart-tv's tot beveiligingscamera's, van streamingapparaten tot slimme speakers: een gemiddeld huishouden telt inmiddels 22 verbonden apparaten. Maar die verbondenheid maakt het huis ook kwetsbaarder voor digitale aanvallen, waarschuwt cybersecuritybedrijf Bitdefender in het nieuwe 2025 IoT Security Landscape Report, opgesteld met Netgear.

Volgens het onderzoek krijgt een gemiddeld huishouden te maken met 29 aanvallen per dag, bijna drie keer zoveel als in 2024, toen Bitdefender nog ongeveer tien aanvallen per dag registreerde. De cijfers zijn gebaseerd op gegevens van 58 miljoen apparaten in 6,1 miljoen huishoudens verspreid over de VS, Europa en Australië. In totaal werden 13,6 miljard IoT-aanvallen en 4,6 miljard pogingen tot kwetsbaarheidsmisbruik geanalyseerd.

Bitdefender zegt wereldwijd meer dan twaalf miljoen digitale bedreigingen per dag te blokkeren via zijn slimme thuisbeveiliging, waaronder Netgear Armor. Volgens het bedrijf komt 93 procent van alle netwerkverkeer dat wordt onderschept van geautomatiseerde portscans – bots die voortdurend zoeken naar open verbindingen. Daarmee is het internet volgens de onderzoekers een constante bron van achtergrondactiviteit waarin elk apparaat vroeg of laat wordt geraakt.

©Production Perig

Bijna driekwart van de gevonden kwetsbaarheden (74 procent) valt in de categorie hoog risico met een CVSS-score tussen 7,0 en 7,8. Nog eens 8 procent wordt als kritiek beoordeeld, wat betekent dat aanvallers volledige controle over een apparaat kunnen krijgen. Vooral streamingapparaten, smart-tv's en IP-camera's vormen een risico: samen zijn ze goed voor meer dan de helft van alle kwetsbare IoT-apparaten.

Wat is een CVSS-score?

De CVSS-score (Common Vulnerability Scoring System) is een internationale standaard die aangeeft hoe ernstig een beveiligingslek is. De schaal loopt van 0 tot 10: hoe hoger de score, hoe groter het risico.
Kwetsbaarheden met een score tussen 7,0 en 8,0 worden als hoog risico gezien en kunnen bijvoorbeeld leiden tot dataverlies of uitval van apparaten. Scores boven 9,0 gelden als kritiek en maken het mogelijk dat aanvallers op afstand volledige controle krijgen over een systeem.

Bitdefender noemt daarnaast slimme stekkers en netwerkopslag (NAS) als steeds vaker aangevallen apparaten. Ze zijn vaak altijd online, maar krijgen zelden updates. Daardoor kunnen ze eenvoudig worden misbruikt als toegangspunt tot het thuisnetwerk of als onderdeel van botnets die worden ingezet voor grootschalige DDoS-aanvallen.

Volgens Bitdefender maakt de groei van het aantal verbonden apparaten huishoudens kwetsbaarder dan ooit. Beveiliging zou daarom niet pas op apparaatniveau moeten beginnen, maar al bij de router.

Zorg dat de software op je slimme apparaten up-to-date is.

Wat kun je zelf doen?

Er is veel dat je zelf kunt doen om je slimme huis beter te beveiligen. Bitdefender noemt onder meer de volgende maatregelen:

  • Weet wat er verbonden is. Houd bij welke apparaten aan je wifi hangen en schakel apparaten uit die je niet meer gebruikt.

  • Vervang oude hardware. Apparaten die geen beveiligingsupdates meer krijgen, blijven kwetsbaar.

  • Installeer updates direct. Nieuwe firmwareversies dichten vaak bekende lekken waar aanvallers op mikken.

  • Splits je netwerk. Maak een apart wifi-netwerk voor slimme apparaten, zoals beveiligingscamera's en stekkers. Gebruik je hoofdnetwerk alleen voor persoonlijke apparaten, zoals je laptop en smartphone..

  • Gebruik een router met ingebouwde beveiliging. Routers met functies zoals Netgear Armor blokkeren verdachte verbindingen automatisch.

  • Laat apparaten niet onnodig openstaan voor het internet. Beperk externe toegang tot alleen wat echt nodig is.