LCD-tv's zijn al jaren de populairste keuze. En hoewel zulke televisies volgens dezelfde principes werken, zijn er toch substantiële verschillen en heeft iedere fabrikant zo zijn eigen implementatie. Waar moet je op letten als je nu een lcd-televisie gaat kopen?

Allereerst is het natuurlijk handig om te weten hoe een lcd-televisie precies werkt, want dat maakt juist het verschil in de uiteindelijke beeldkwaliteit en de mogelijkheden van zo'n tv. De afkorting lcd is natuurlijk al best een oude term en staat - voor wie dat nog niet wist - voor Liquid Crystal Display. Een lcd-tv bestaat uit meerdere vloeibare kristallen die samen één beeld vormen. In tegenstelling tot een oled-scherm heeft een lcd-scherm achtergrondverlichting nodig om de pixels te laten oplichten.

©Eric Beeckmans

Schematische weergave van een enkele lcd-pixel.

De lichtbron aan de achterzijde van een lcd-scherm gaat eerst door een zogeheten polarisatiefilter, dat ervoor zorgt dat het licht één bepaalde richting op gaat. Vervolgens gaat het licht door een een laag vloeibare kristallen. Deze kristallen kunnen draaien wanneer er een elektrische stroom op wordt gezet door de Thin Film Transistor (TFT)-laag.

Door de hoeveelheid draaiing in de vloeibare kristallen te regelen met de elektrische stroom, kan het lcd-scherm regelen hoeveel licht er door elke pixel gaat. Tot slot gaat het licht door een andere laag, het kleurenfilter, die rode, groene en blauwe subpixels heeft. Door de intensiteit van het licht voor elke subpixel te variëren, is het mogelijk om bijna elke kleur te creëren.

Verschillende typen lcd

Het gebruikte lcd-paneel in een televisie is het belangrijkste onderdeel. Er bestaan verschillende soorten lcd-panelen, elk met zijn eigen voor- en nadelen. We kunnen de lcd-panelen opdelen in twee grote families: IPS en VA. Deze termen vind je ook vaak terug bij computermonitoren. Binnenin deze families zijn ook varianten te vinden, maar in grote lijnen tonen ze dezelfde karakteristieken. We bekijken de beide technieken van dichthij.

IPS: In-Plane Switching

Dit type paneel staat bekend om zijn brede kijkhoek, wat betekent dat zowel kleur als contrast goed bewaard blijven als je niet recht voor het scherm zit. IPS-panelen hebben echter een zwakkere contrastverhouding en minder goed zwartniveau in vergelijking met VA-panelen. Dit betekent dat de donkere delen van het beeld er eerder grijs dan zwart uitzien, dat komt vooral tot uiting als je bij relatief weinig omgevingslicht kijkt. IPS-panelen worden ook vaak toegepast bij laptops.

©Eric Beeckmans

Een macrofoto van de opbouw van een IPS-paneel.

VA: Vertical Alignment

VA-panelen hebben over het algemeen de beste contrastverhouding en het beste zwartniveau van alle lcd-varianten, wat resulteert in een levendiger beeld met meer diepte. De kijkhoek is echter dan weer wel beperkter dan bij IPS-panelen. Wie niet recht voor het scherm zit, ziet vooral het contrast dalen, en vaak ook de kleurweergave wat verwateren.

©Eric Beeckmans

Een macrofoto van de opbouw van een VA-paneel.

Ook verschillende typen achtergrondverlichting

We noemden eerder al de fluorescentiebuizen als achtergrondverlichting voor de eerste generatie lcd-televisies, maar ook de manier waarop nu led-verlichting wordt toegepast heeft invloed op de beeldkwaliteit. We onderscheiden drie types: Direct-lit, Edge-lit en Full Array.

Direct-lit

Bij deze tv's staat een beperkt aantal led's direct achter het scherm geplaatst, gelijkmatig verdeeld over het hele paneel. In sommige televisies kunnen de led's allemaal tegelijk gedimd worden (ook wel global dimming genoemd), bijvoorbeeld bij donkere beelden, zodat de zwartweergave verbeterd wordt. Maar bij een combinatie van donker en heldere delen in beeld, moet de tv een compromis maken. Dit type tv is vaak goedkoper dan types met de andere twee type verlichting.

©Eric Beeckmans

Een voorstelling van een direct-lit-scherm.

Edge-lit

Bij edge-lit tv's zijn de led's langs de randen van het scherm geplaatst, meestal onderaan, maar soms aan alle vier de zijden. Hierdoor is het mogelijk om de tv dunner te maken. Het nadeel is echter dat de helderheid mogelijk niet gelijkmatig over het scherm wordt verdeeld, wat leidt tot minder gelijkmatige verlichting en contrast.

Ook edge-lit tv’s kunnen global dimming gebruiken, maar sommige modellen kunnen de led's in groepen dimmen, we spreken dan van local dimming. De mogelijkheden zijn echter beperkt. Als de led's onderaan het scherm zitten, kan het beeld bijvoorbeeld in een beperkt aantal kolommen (+/- 10) verdeeld worden. De tv moet echter vermijden dat je plots een heldere kolom in beeld ziet, en dus is het effect van deze local dimming vrij beperkt.

©Eric Beeckmans

Voorbeeld van de werking van een edge-lit-paneel.

Full Array

Bij deze tv's is een groot aantal led's gelijkmatig verdeeld over de hele achterkant van het scherm. Het grote verschil met direct-lit tv’s is dat Full Array-tv’s allemaal gebruik maken van local dimming. Dat wordt ook wel Full Array Local Dimming (FALD) genoemd.. De led's zijn onderverdeeld in groepen die onafhankelijk van elkaar gedimd of verlicht worden op basis van de inhoud die wordt weergegeven.

Dit verbetert de contrastratio enorm en zorgt voor een dynamischer beeld, met diepere zwarttinten en helderder wit. Full Array-tv’s hebben vanaf 100 tot meer dan 1000 zones. Des te meer zones, des te beter de tv controle heeft over het contrast binnen het beeld. Maar ook hier is het erg belangrijk dat de tv het onzichtbaar kan vermijden dat individuele zones in het scherm oplichten.

©Eric Beeckmans

Voorbeeld van de werking van een Full Array-panel.

QLED en andere varianten die kleur beïnvloeden

De achtergrondverlichting is normaal gezien opgebouwd uit witte led's. Het kleurfilter zet dat witte licht om in rood, groen en blauw. Om een zo groot mogelijk kleurenpalet te creëren, is het belangrijk dat het rood, groen en blauw licht dat in het witte licht zit zo puur mogelijk is. Sommige technologieën grijpen daarop in.

©Eric Beeckmans

De schematische voorstelling van één QLED LCD-pixel.

De bekendste is QLED, een term die is bedacht door Samsung en nu ook wordt gebruikt door andere fabrikanten zoals TCL. QLED-tv’s gebruiken een achtergrondverlichting die opgebouwd is uit blauwe leds, met daarboven een laag quantum dots. Dat zijn nanokristallen die het blauwe licht omzetten naar zeer puur rood en groen. Daardoor leveren QLED-tv’s een breder kleurpalet, maar ook een hoger helderheidsniveau. LG gebruikt een variant van dit principe onder de naam QNED, zoals de 65QNED866.

Welke tv heeft welk type paneel?

Als consument is het niet eenvoudig om te achterhalen tot welke familie een bepaald tv-model toebehoort. Het type lcd-paneel kun je eigenlijk alleen afleiden uit een macroshot van de pixelstructuur, dat kan zelfs met een smartphone en goedkope macrolens. Maar zelfs tussen diverse types VA-panelen kan toch een aanzienlijk verschil zitten.

©Samsung Electronics

Het type achtergrondverlichting, of hoeveel zones er nu precies in de achtergrondverlichting zitten, daarover geven fabrikanten zelden of nooit informatie, al vind je soms wel de vermelding Full Array terug bij de specificaties. Termen zoals QLED, QNED of NanoCell worden dan weer wel duidelijk aangegeven, omdat dit merk-specifieke benamingen zijn.

Het klinkt banaal, maar uiteindelijk is de prijs toch ook hier vaak een goede indicatie, althans binnen hetzelfde merk. Duurdere modellen gebruiken over het algemeen meer dimming zones, zijn helderder en hebben een krachtigere processor voor beeldverwerking. Maar dat zie je dus ook terug in de prijs.

Natuurlijk, een kipsateetje of hamburger blijft het goed doen op de barbecue. Maar wie meer wil, kan zich vast helemaal vinden in de barbecue-trends die dit jaar populair zijn. Van koken op open vuur tot wereldsmaken: de barbecue verandert mee met de tijd – en dat proef je.

Lees ook: Houtskool, elektrisch, gas of kamado: welke barbecue past bij jou?

Koken op open vuur

Barbecueën zonder poespas wint terrein. Terug naar het vuur, letterlijk. Steeds meer mensen kiezen voor koken op hout of houtskool, zonder gas of stekkers. Het vraagt wat oefening, maar geeft een intense smaak en een ambachtelijke sfeer. Denk aan gietijzeren pannen boven smeulende kolen of een stuk vis in een zelfgebouwde vuurplaats. Oergezellig én smaakvol.

Technologie op de grill

Aan de andere kant zie je ook het tegenovergestelde: hightech barbecues met wifi, apps en automatische temperatuurregeling. Vooral pellet grills zijn in trek. Die gebruiken houtpellets als brandstof en houden de temperatuur constant, zodat je rustig achterover kunt leunen. Ideaal voor wie wil grillen zonder stress, maar wel met smaak.

©Aleksei Isachenko

Wereldsmaken op het rooster

De barbecue wordt steeds internationaler. Klassiekers als saté en hamburgers maken ruimte voor gerechten met een twist. Spareribs met gochujang, geroosterde aubergine met tahin, of kip met ras el hanout. Deze mix van keukens levert verrassende combinaties op – ga vooral lekker experimenteren!

Duurzamer barbecueën

Ook bij de barbecue zie je dat duurzaamheid steeds belangrijker wordt. Houtskool uit verantwoord bosbeheer, minder wegwerpartikelen en vaker lokaal en seizoensgebonden inkopen. Herbruikbare accessoires vervangen aluminium bakjes en houten prikkers. En wie kiest voor plantaardige gerechten, verkleint zijn ecologische voetafdruk nog verder.

Meer plantaardig op de grill

Barbecueën zonder vlees is allang geen uitzondering meer. Groenten krijgen een hoofdrol: bloemkool, maïskolven, paddenstoelen, paprika, allemaal gaan ze direct op het rooster of in een gietijzeren schaal. Vleesvervangers zijn er in alle soorten en smaken, van burgers tot worstjes. De barbecue wordt daardoor breder inzetbaar – ook als je geen vlees eet.

©sai-chan

Zoete afsluiters

Tot slot: desserts van de barbecue. Gegrilde ananas, gebakken banaan of marshmallows tussen twee biscuitjes (s'mores). Ook cakes of broodpudding in een skillet doen het goed. Daarmee sluit je een barbecue niet alleen warm, maar ook origineel af.

Conclusie

In 2025 barbecue je minder op routine en meer met aandacht. Dat kan met een zelfgestookt vuurtje of een slimme grill, zolang het maar draait om smaak, delen en ontdekken!

De vaatwasser is je trouwe keukenmaatje. Dag in, dag uit maakt hij pannen, glazen en borden blinkend schoon. Maar wie zorgt er eigenlijk voor hem? Een beetje liefde en onderhoud doet wonderen: je vaat blijft fris, je machine gaat langer mee én je voorkomt nare geurtjes. Met deze simpele tips blijft je afwasmachine in topconditie.

Elke dag verdwijnt er van alles in de vaatwasser: vet, etensresten, kalk, noem maar op. Vooral het filter en de afvoer krijgen het zwaar te verduren. Draai je vaak korte of lauwe programma's, dan hoopt vuil zich nóg sneller op, met doffe glazen of een vieze geur als gevolg. Daarom is regelmatig schoonmaken bepaald geen overbodige luxe. Zo houd je het bij:

©Lazy_Bear - stock.adobe.com

Het filter: de stille held van je vaatwasser

Het filter is dé plek waar alle etensresten samenkomen. En net als het zeefje in je gootsteen moet ook dit onderdeel regelmatig worden geleegd. Klik het filter eruit, verwijder alle viezigheid en spoel het ten slotte grondig af onder heet water. Een beetje afwasmiddel erbij kan geen kwaad. Binnen een minuut gefixt, en je voorkomt bovendien verstoppingen en nare luchtjes.

Af en toe flink heet spoelen

Die snelle Eco-stand is handig, maar niet altijd afdoende. Draai daarom om de paar maanden een leeg programma op de hoogste temperatuur. Zo los je vetresten op die zich anders aan de wanden hechten. Wil je extra grondig te werk gaan? Giet dan wat schoonmaakazijn op de bodem en leg een paar schijfjes citroen in het bestekmandje. Daarna gewoon de machine zijn werk laten doen.

Liever geen azijn? Dan is baking soda een goed alternatief. Let wel op: een klein theelepeltje in het zeepbakje is genoeg. Te veel soda kan de rubbers aantasten.

©Lazy_Bear - stock.adobe.com

Sproeiarmen schoonmaken: zo gepiept

Zit er plotseling nauwelijks nog kracht achter de waterstralen? Grote kans dat een van de sproeiarmen verstopt zit. Meestal heeft je vaatwasser er twee: eentje onderin en eentje onder het bovenste rek. Je haalt ze los door ze iets in te duwen en naar links te draaien, maar check bij twijfel vooral even de handleiding.

Spoel de sproeiarmen af onder de kraan en prik eventuele verstoppingen open met een satéprikker. Zijn ze erg vies? Laat ze dan een uurtje weken in heet water met wat soda.

Rubbers: vaak vergeten, maar o zo belangrijk

De rubbers rondom de deur zijn een broedplaats voor viezigheid. Tussen de plooien kunnen zich etensresten, schimmels en bacteriën ophopen – en dat ga je op den duur ruiken. Bovendien kunnen versleten of vieze rubbers gaan lekken.

Maak de rubbers schoon met een warm sopje van afwasmiddel en water. Een doekje werkt prima, maar voor de kleine kiertjes is een oude tandenborstel ideaal. Vermijd agressieve middelen: die tasten het rubber aan, en dan ben je nog verder van huis.

©Kislev | Julia - stock.adobe.com

Vergeet de zijkanten van de deur en de rubbers niet schoon te maken.

Mocht je toch op zoek zijn naar een nieuwe vaatwasser, dan kun je uiteraard terecht bij de bekende webwinkels.