Als je een product koopt in de winkel, krijg je garantie. Hoe lang die garantie is hangt van een aantal zaken af. Ook bij een faillissement kan het zijn dat je nog steeds garantie hebt, maar in die gevallen kun je niet (meer) aankloppen bij de winkel waar je je product hebt aangeschaft. Hoe zit dat? We zetten de feiten voor je op een rijtje.

Je hoopt natuurlijk dat een product lang blijft werken, maar soms valt het tegen. Stel dat een televisie er na drie jaar mee ophoudt: bel je dan een reparateur of ga je terug naar de winkel? Veel mensen kiezen de reparateur. Niet verstandig, want het heeft zeker zin om na drie, vier of zelfs vijf jaar de verkoper te benaderen. Er gelden wel enkele voorwaarden en kanttekeningen. Ook belangrijk is wat je moet weten als een bedrijf failliet gaat, want hoe zit het dan met je rechten?

Wat staat er in de wet?

In artikel 7:17 van het Burgerlijk Wetboek staat dat een consument recht heeft op een deugdelijk product. Het apparaat moet gedurende een redelijke periode probleemloos functioneren. Voorwaarde is dat de consument er normaal mee omgaat. “Als een computer bijvoorbeeld 24 uur per dag wordt gebruikt als netwerkcomputer, is dat geen normaal gebruik,” zegt Saskia Bierling van ConsuWijzer, onderdeel van de Autoriteit Consument & Markt (ACM).

Verwarring over garantietermijn

Ook over de garantietermijn zelf is vaak wat verwarring. Dat komt door deze twee oorzaken:

1. In de Europese Richtlijn Koop en Garantie wordt wel degelijk de termijn van twee jaar genoemd. Dat is een minimumtermijn waarbinnen het product – in ieder geval – aan de normale verwachtingen van de consument moet voldoen. In Nederland is besloten die specifieke termijn niet op te nemen in de wet. De gedachte erachter is dat sommige producten zelfs veel langer horen mee te gaan. Wasmachines en televisies zijn hiervan goede voorbeelden.

2. De verwarring wordt versterkt doordat er op veel producten fabrieksgarantie zit. Die is vaak twee jaar en kun je zien als extraatje. Verkopers vermelden die periode graag bij de verkoop. Dat er daarnaast wettelijke regels bestaan over hoelang een product mee moet gaan, zeggen ze er meestal niet bij.

Fabrieksgarantie en de wet

Het is belangrijk om het onderscheid te maken tussen wat er wettelijk is bepaald rond garantie enerzijds en fabrieksgarantie anderzijds. De wettelijke garantie verplicht een verkoper om een ondeugdelijk product gratis te herstellen of te vervangen. “Als hij dat niet kan, heeft de consument recht op terugbetaling,” legt Bierling uit. Fabrieksgarantie kun je zien als extraatje, die komt dus bovenop de wettelijke garantie. Over fabrieksgarantie staat niets in de wet. De fabrikant mag zelf de voorwaarden bepalen. Maar de wettelijke garantie gaat voor fabrieksgarantie. “Indien de verkoper wordt aangesproken, kan hij zich niet verschuilen achter het beleid van de fabrikant.”

©PXimport

Bedrijf failliet: hoe zit het dan met de garantie?

Heb je een product gekocht bij een winkel of bedrijf dat failliet is? Dan kun je bij die winkel of dat bedrijf niet meer aankloppen om het product te laten repareren. Dat geldt ook als je je product wil ruilen. Een bedrijf dat failliet is mag namelijk geen geld teruggeven aan de klant, omdat dat geld wordt vastgehouden door de curator. Ook ruilen voor een ander product is niet mogelijk; alle producten zijn op het moment van een faillissement eveneens eigendom van de curator.

Gaat een product binnen de garantietermijn kapot, maar is de winkel waar je het product hebt gekocht, failliet? Dan heb je nog wel gewoon recht op de garantie, maar in dat geval moet je dan aankloppen bij de fabrikant van het product. De kassakoopbon van de (failliete) winkel mag dan als bewijs fungeren voor de datum dat je het product hebt gekocht.

Product is al ter reparatie bij de failliete winkel

Heb je een product ter reparatie aangeboden bij een winkel, maar is deze winkel in de tussentijd failliet verklaard? Dan is de kans erg klein dat je het product (al dan niet gerepareerd) snel terugkrijgt. Bij een faillissement hebben schuldeisers zoals de Belastingdienst en het UVW (voor de doorbetaling van het loon van ontslagen medewerkers) altijd voorrang op consumenten. Je zult dan heel lang moeten wachten op teruggave van het product, meestal pas tot het moment dat het bedrijf is overgenomen. Vindt er géén overname plaats, dan ben je je product waarschijnlijk voorgoed kwijt.

Anders is het als je defecte product door de failliete winkel is opgestuurd naar een fabrikant. Dan zou je in principe moeten kunnen aankloppen bij die fabrikant, maar dan moet je wel zeker weten dat jouw product daar inderdaad ter reparatie is aangeboden. Contact opnemen met de failliete winkel is echter vaak zeer lastig.

Cadeaubonnen en faillissement

Heb je een cadeaubon van een bedrijf dat failliet is? Dan heeft deze bon op dat moment geen waarde meer. Ook in die gevallen beland je dus achterin de rij als je bij een failliet bedrijf aanklopt om de waarde van de bon terug te krijgen. Nou zal dat laatste sowieso nooit het geval is, want het gaat dan om een tegoed: het geeft je geen recht op (teruggave) van geld; alleen in goederen. In het geval van het recent failliet verklaarde BCC kan het zijn dat een cadeaubon van dat bedrijf nog wel geldig is tijdens een faillisementsuitverkoop.

Hoelang is de wettelijke garantie?

Terug naar de algemene garantie op producten. De wet is vrij vaag over hoelang de wettelijke garantie precies is. Er geldt geen vaste termijn; het product moet een redelijke periode goed functioneren. Maar wat is redelijk? Dit hangt af van het type product, de prijs en wat er is verteld bij aankoop. Bierling: “Het hangt samen met mededelingen die in bijvoorbeeld reclame-uitingen zijn gedaan.” Omdat de wet geen exacte termijn noemt, heeft de brancheorganisatie voor elektronica UNETO-VNI richtlijnen opgesteld. Die wordt gehanteerd door winkels die zich hierbij hebben aangesloten. Dit geldt voor veel elektronicawinkels. Welke dat zijn, is na te zoeken op www.uneto-vni.nl. De richtlijn bepaalt dat een televisie van duizend euro of meer het minstens zes jaar moet doen. Een radio van 250 euro moet minimaal drie jaar blijven werken. In de tabel zijn de termijnen voor enkele veelvoorkomende categorieën te vinden.

©PXimport

Wordt in deze periode alles vergoed?

In principe moet een winkelier het product in de genoemde periode herstellen of vervangen. Als dat niet lukt, moet het aankoopbedrag worden teruggestort. Als het product al meerdere jaren is gebruikt, is het volgens ConsuWijzer wel redelijk als de klant een deel van de reparatie meebetaalt. Dat geldt ook bij vervanging door een nieuw exemplaar of ontbinding van de koop. “Als een televisie het vijf jaar heeft gedaan, kan het zijn dat de consument niet het volledige bedrag terugkrijgt,” zegt Bierling. Ook Media Markt hanteert die regel. “De verdeling van bijvoorbeeld de reparatiekosten is naar rato van het aantal maanden dat het product in bezit is geweest in verhouding met de gemiddelde levensduur,” vertelt woordvoerder Ruth Leijting over het beleid dat elektronicawinkel hanteert. “Wanneer een klant niet wenst mee te betalen, is er de mogelijkheid om de koopovereenkomst te ontbinden. De waarde van het product wordt dan berekend naar rato van de leeftijd en de gemiddelde levensduur.”

Een tegoedbon, mag dat?

Als de winkelier tegenstribbelt

Het kan voorkomen dat de winkelier niet meewerkt. Hij beweert bijvoorbeeld dat het product niet netjes is behandeld en daardoor stuk is gegaan. In de wet staat dat de bewijslast gedurende de eerste zes maanden bij de verkoper ligt. Hij moet dan bewijzen dat je het product onzorgvuldig hebt gebruikt. Na dat eerste halfjaar is het aan de consument om met bewijs te komen. Het varieert hoe streng winkels hiermee omgaan. Leijting over het beleid van Media Markt: “Dit bewijzen is vaak moeilijk of zelfs onmogelijk voor de koper. Om het niet onnodig moeilijk te maken, ontnemen wij de bewijslast. Tenzij er duidelijk sprake is van een defect als gevolg van externe onheil zoals vocht, een val, stootschade of verkeerd gebruik.”

Geschillencommissie

Altijd terug naar verkoper

Om gebruik te maken van garantie, ga je altijd terug naar de verkoper. Het niet verstandig om de fabrikant rechtstreeks aan te spreken, want de koopovereenkomst is gesloten met de verkoper. Hij moet juridisch gezien dus het probleem oplossen. Bij een faillissement is dat wel anders, dan mag je meestal wel aankloppen bij de fabrikant.

Maar als onder normale omstandigheden een verkoper niet wordt ingelicht dat je de fabrikant rechtstreeks benadert, kan hij later een klacht afwijzen. Hij kan bijvoorbeeld tegenwerpen dat hem niet de kans is gegund om het product zelf te repareren, wat goedkoper uit had kunnen pakken. “In de praktijk zien we dat winkels vaak doorverwijzen naar de fabrikant,” zegt Bierling. “Dit kan soms sneller werken, omdat de winkelier het product zelf ook moet doorsturen.” Toch gaat daar nog weleens wat mis mee. “We krijgen meldingen dat de verkoper uit beeld verdwijnt en de consument het met de fabrikant uit moet zoeken.” Het komt ook voor dat een fabrikant zich aan eigen opgestelde garantievoorwaarden houdt, terwijl de consument op basis van de wet recht heeft op herstel, nieuw product of geld terug.

Help, het bonnetje is kwijt!

Wie teruggaat naar de winkel voor garantie, wordt meestal gevraagd om het aankoopbewijs te overleggen. Het is dus zaak het bonnetje goed te bewaren. Volgens de Consumentenbond is een kopie of foto van een bonnetje overigens ook geen probleem. Als dat toch ontbreekt, is het mogelijk om een ander bewijs te overhandigen. Denk aan een bankafschrift als je hebt betaald via internetbankieren of een pinautomaat. Als daar overtuigend uit blijkt dat het product is aangeschaft, is dat voldoende. Bij een faillissement is het altijd slim om het bonnetje te bewaren.

Extra garantie afsluiten

Soms bieden verkopers tegen bijbetaling extra garantie aan. Voor een winkel is dat aantrekkelijk: het zorgt voor extra omzet. Maar is het verstandig? Vaak is het overbodig. De winkelier is verplicht een product te leveren dat een redelijke termijn meegaat. Als het apparaat eerder kapotgaat, moet hij zorgen voor reparatie, nieuw product of geld terug. Een voordeel van extra garantie is dat er minder moeilijk wordt gedaan over de bewijslast. De klant hoeft ook na zes maanden niet te bewijzen zorgvuldig om te zijn gegaan met het apparaat. Extra garantie kun je ook overwegen als de garantietermijn duidelijk langer is. Denk aan een garantie voor vijf jaar, terwijl de wettelijke garantie maar drie jaar geldt.

Moet je een refurbished apparaat accepteren?

De laatste tijd worden steeds meer refurbished apparaten verkocht. Het zijn tweedehands apparaten die zijn nagekeken en – waar nodig – hersteld. Sommige winkeliers stellen voor een kapot product te vervangen voor een refurbished exemplaar. Dat hoeft een klant niet te accepteren. Hij heeft (als reparatie niet lukt) recht op een volledig nieuw exemplaar. De rechter heeft zich hier tot tweemaal toe over uitgesproken in een zaak tegen Apple.

Let ook goed op bij de aankoop van een refurbished of 'tweede kans'-artikel, er is namelijk een verschil. Een refurbished apparaat zoals bijvoorbeeld een telefoon of laptop kan gebruikssporen bevatten, zoals een licht beschadigd scherm of toetsen die ietwat versleten zijn.

Een tweede kans-product is een apparaat dat even uit de verpakking is gehaald, maar niet of nauwelijks is gebruikt. Vaak is dan alleen de verpakking beschadigd. Een tweede kans-artikel is dus heel kort gebruikt, terwijl een refurbished product grondig door de verkoper is gecontroleerd en eventueel is gerepareerd, bijvoorbeeld door het glas van een telefoon te vervangen. Een refurbished product is doorgaans vele malen goedkoper dan het product als nieuw is, terwijl er bij een tweede kans-product vaak maar echt een heel klein stukje van de prijs af gaat.

Ook hier speelt garantie een rol. Een refurbished product moet minimaal 6 maanden garantie hebben. Bij tweede kans-producten is de garantie gelijk als het product nieuw zou zijn, dus doorgaans is dat twee jaar.

©PXimport

Garantie in andere Europese landen

Bij aankoop van een product in een land dat behoort tot de Europese Unie (plus Liechtenstein, Noorwegen en IJsland) gelden de bepalingen die in de Europese richtlijn Koop en Garantie zijn vastgelegd. Je hebt dus minimaal twee jaar recht op reparatie of vervanging. Dat moet bovendien binnen redelijke termijn gebeuren. Als dat niet mogelijk is, dan moet de klant zijn geld terugkrijgen. In sommige landen moet je een defect wel binnen twee maanden na constateren melden, zo ook in Nederland. Als een bedrijf binnen de EU een garantiegeval niet goed afhandelt, kun je een klacht indienen bij het Europees Consumenten Centrum (ECC). Deze organisatie is in het leven geroepen om klanten te helpen hun klachten neer te leggen bij de geschillencommissie in het land van aankoop.

©PXimport

Garantie buiten Europa

Wie een product koopt buiten de Europese Unie, heeft te maken met de regels van het land van aankoop. Met een uitzondering: als de buitenlandse winkel zich nadrukkelijk richt op de Nederlandse markt, gelden dezelfde regels als in Nederland. Beroep op garantie in het buitenland is altijd lastiger dan bij een Nederlandse winkel. Niet alleen door de afstand, maar ook door de taalbarrière. Dat geldt zeker voor Chinese webwinkels. Om Europese klanten tegemoet te komen heeft het Chinese AliExpress wel geregeld dat smartphones en tablets een jaar garantie hebben. Dit wordt afgehandeld door verzekeraar Allianz. Voor andere producten is het afwachten hoe er met garantie wordt omgegaan. Houd sowieso rekening met een lange reparatietijd. Ook moet je soms een video toesturen waarin je het defect bewijst. Wie koopt in Amerika vindt bij Amazon de nodige informatie over garantie, maar ook hier geldt dat het versturen van een kapot product voor vertraging kan zorgen.

©PXimport

Laptop laten vallen, garantiegeval?

Garantie dekt niet onzorgvuldig gebruik. Wie zijn laptop laat vallen, kan geen aanspraak maken op garantie. In zo’n geval kun je wel uitzoeken of een verzekering de schade dekt. Als het in huis gebeurt, valt de schade mogelijk onder de inboedelverzekering. Er gelden wel voorwaarden, want je mag niet roekeloos zijn omgegaan met het apparaat. Bovendien wordt schade die je zelf veroorzaakt niet altijd vergoed. Als een partner of kind het heeft gedaan, is het wel gedekt. Exacte voorwaarden zijn te vinden in de polis van de verzekeraar. Een inboedelverzekering geldt alleen binnenshuis. Een ongelukje in de tuin wordt dus niet vergoed. Soms wordt een ongeluk in een ander huis wel vergoed, bijvoorbeeld een vakantiehuis. Verder sluiten verzekeraars soms smartphones en tablets uit. Om ze toch te kunnen verzekeren, kun je een kostbaarhedenverzekering overwegen. Wie op vakantie is, kan schade proberen te verhalen op de reisverzekering. Die vergoedt meestal een dagwaarde met een maximum. Als er in de voorwaarden staat dat je maximaal 300 euro vergoed krijgt, is dat voor een splinternieuwe laptop dus niet zo’n hoog bedrag. Overweeg in zo’n geval een hogere dekking af te sluiten. Ook smartphones zijn gedekt, met een maximum.

Dit wordt veel gerepareerd

Kijk naar buiten en het is meteen duidelijk: de herfst is begonnen. Moet jij ook op de fiets door de regen? Je houdt het droog met goede regenkleding. Van poncho tot pak: zo valt je fietstocht niet in het water!

Lees ook: Je regenjas wassen én waterdicht houden: natuurlijk kan dat!

Waar gebruik jij je fiets voor?

Welke regenkleding het best bij je past, hangt af van hoe je fietst. Leg je vaak flinke afstanden af, dan telt vooral comfort. Kies dan voor ademende materialen die soepel meebewegen en niet knellen. Gebruik je je (elektrische) fiets vooral voor het woon-werkverkeer of om naar school te gaan, dan is gemak belangrijker: regenkleding die je snel kunt aantrekken en weer uitdoen is dan ideaal.

Verschillende soorten regenkleding

Daarna kun je kijken welk type regenkleding het best bij je past. Een compleet regenpak met jas en broek is handig als je vaak fietst en goed beschermd wilt zijn. Toch vinden veel mensen vooral het aantrekken van de broek onhandig. In dat geval is een losse regenjas of een regenponcho een praktischer optie. Houd er wel rekening mee dat je benen dan bij stevige regen sneller nat worden. Misschien zijn regenchaps wat voor jou: hiermee bedek je alleen de voorkant van je bovenbenen. Ook slim: alvast nadenken over regenschoenen. Wanneer je echt een hekel hebt aan natte voeten, zijn overschoenen een welkome aanvulling op je regenoutfit!

Traditioneel regenpak

De klassieker onder de regenkleding is natuurlijk het regenpak. Dat bestaat uit een jas en een broek en is meestal gemaakt van waterdicht materiaal zoals PVC of nylon. Het voordeel is dat je praktisch helemaal bedekt bent, van je nek tot je enkels. Het nadeel? Vooral goedkope regenpakken kunnen wat minder ademend zijn, waardoor je bezweet kunt aankomen.

Losse regenjas

Een losse regenjas is handig wanneer je al een waterdichte broek hebt (of natuurlijk wanneer je het niet erg vindt als je benen natregenen). Regenjassen zijn vaak stijlvoller en kunnen bij slecht weer ook als gewone jas gedragen worden (iets wat je met een traditioneel regenpak niet zo snel zult doen). Let op details: getapete naden en een hoge kraag zorgen dat je beter beschermd bent tegen de regen.

Regencape/regenponcho

Hoef je maar een kort stukje te fietsen? Dan is een regencape of - poncho ideaal: gewoon een kwestie van omslaan of over je hoofd aantrekken. Met een cape of poncho heb je veel bewegingsvrijheid, maar bij harde wind kunnen ze een beetje onhandig zijn. Er zijn ook regencapes die bijvoorbeeld elastieken aan de mouwen hebben die je aan het stuur kunt vastmaken, of een extra koord om je middel waardoor de cape minder wappert en klappert in de wind.

Regenoverschoenen

Niets zo vervelend als helemaal droog blijven dankzij een goed regenpak, maar aankomen met doorweekte schoenen. Regenoverschoenen zijn dé oplossing. Ze zijn gemaakt van waterdicht materiaal en je schuift ze makkelijk over je normale schoenen heen.

©iuricazac - stock.adobe.com

Waar moet je op letten bij het kiezen van regenkleding?

➜ Waterdichtheid

Dit is natuurlijk het allerbelangrijkste om op te letten! Om te weten hoe goed een regenjas je droog kan houden, kijk je naar de waterkolomwaarde op het etiket. Hoe hoger de waarde, hoe beter de waterdichtheid. Een waarde van 10.000 mm of meer is uitstekend. In de tabel hieronder zie je hoe goed verschillende waterkolomwaarden je beschermen.

➜ Ademend vermogen

Je wilt droog blijven, maar je wilt ook dat je eigen zweet niet blijft hangen in je regenpak. Materialen zoals Gore-Tex zijn waterdicht maar toch ademend.

➜ Materiaal

Het materiaal is ook iets om rekening mee te houden. Polyester is licht en ademend maar minder duurzaam. PVC is zwaarder maar gaat langer mee. Kies wat bij jou en je fietsgedrag past.

➜ Prijs-kwaliteitverhouding

Goedkoop is vaak duurkoop, vooral als je dagelijks fietst. Investeer in kwalitatief goede regenkleding die jaren meegaat.

Tabel: waterdichtheid

Waterdichtheid van regenkleding wordt gemeten in millimeters waterkolom (mm). Dit geeft aan hoe hoog een kolom water kan zijn voordat deze door de stof heen dringt. Voor regenkleding voor de fiets is minimaal 5.000 tot 10.000 mm aan te raden.

➜ Zomer of winter?

Wat voor regenkleding je kiest, hangt ook af van het seizoen en van wat je allemaal op de fiets doet.

Zomer

In de zomer is lichte, ademende kleding het prettigst. Ga voor materialen die waterdicht én ventilerend zijn, zoals Gore-Tex. Dat houdt regen buiten maar laat vocht van binnen ontsnappen. Zo blijf je droog van de regen én raak je overtollige warmte kwijt tijdens het fietsen. Ideaal dus voor warme, wisselvallige dagen waarop je actief bent.

Winter

In de winter draait het juist om warmte. Een regenjas met thermische voering houdt je niet alleen droog, maar ook behaaglijk. Veel modellen hebben een uitneembare voering, zodat je dezelfde jas ook in het voor- en najaar kunt dragen. Houd wel rekening met een hogere prijs, maar daar krijg je meer comfort en veelzijdigheid voor terug.

Welk merk fietskleding moet je kiezen?

In Nederland zijn er verschillende bekende merken die regenkleding van hoge kwaliteit aanbieden. Dit zijn enkele van de meest populaire:

1: Agu

Dit Nederlandse merk is vooral bekend onder fietsers en biedt een breed scala aan regenkleding, van jassen tot broeken en overschoenen.

2: Rains

Dit Deense merk is ook populair in Nederland en staat bekend om zijn minimalistische en stijlvolle regenjassen.

3: Mac in a Sac

Dit merk biedt lichtgewicht en opvouwbare regenkleding die gemakkelijk op te bergen is.

4: Vaude

Dit Duitse merk is populair onder outdoorliefhebbers en biedt duurzame en milieuvriendelijke regenkleding.

5: Columbia

Dit Amerikaanse merk is ook in Nederland verkrijgbaar en biedt een breed scala aan regenkleding, vaak gemaakt van hun gepatenteerde Omni-Tech-materiaal dat zowel waterdicht als ademend is.

©Martin - stock.adobe.com

✅ Checklist regenkleding kopen

☐ Bepaal je behoeften: dagelijks gebruik, lange ritten, woon-werkverkeer.
☐ Kies het type regenkleding: regenpak, losse jas, cape/poncho, overschoenen.
☐ Controleer de waterdichtheid: zoek naar de waterkolomwaarde.
☐ Let op het ademend vermogen: materialen zoals Gore-Tex zijn ideaal.
☐ denk om het seizoen: licht en ademend voor de zomer, geïsoleerd voor de winter.
☐ Check de prijs-kwaliteitverhouding: goedkoop is niet altijd beter.
☐ Pas verschillende maten: houd rekening met de kleding die je eronder draagt.
☐ Test de kleding indien mogelijk: gebruik een tuinslang of lees online reviews.
☐ Lees het waslabel: sommige kledingstukken hebben speciale zorg nodig.
☐ Overweeg extra's: zoals reflecterende strips voor veiligheid.

We vinden het intussen al bijna normaal dat generatieve AI-modellen leuke tekeningen kunnen maken en teksten kunnen schrijven. Maar de AI-evolutie staat niet stil: er verschijnen steeds krachtigere AI-agents op die zelfstandig ook diverse taken kunnen aanpakken. Hoe je ze zelf gebruikt of bouwt, lees je in dit artikel.

Het begrip 'AI-agent' komt misschien wat verwarrend over omdat 'agent' vaak met ordehandhaving of spionage wordt geassocieerd, maar hier betekent het iets heel anders. In de informatica verwijst de term naar een entiteit die namens iemand anders handelt, afgeleid van het Latijnse agere (handelen). Je kunt het vergelijken met een reisagent die taken uitvoert in opdracht van zijn klant.

Een agent is hier een systeem dat autonoom handelt, vaak in opdracht van een gebruiker, om bepaalde en soms complexe taken uit te voeren. Zo zou je een robotstofzuiger een fysieke agent kunnen noemen: hij ziet obstakels, beslist waar hij rijdt en voert deze actie uit. Een e-mailbot is een virtuele agent: hij leest je mails, classificeert ze en beantwoordt bepaalde mails automatisch.

Een AI-agent gaat nog een stap verder en gebruikt kunstmatige intelligentie om beslissingen te nemen – iets wat sommige robotstofzuigers of e-mailbots inmiddels trouwens ook wel doen. Hiervoor gebruikt men ook wel de term 'agentic AI'.

©iRobot

Werking

Voordat we een paar voorbeelden van een AI-agent bekijken en ook zelf samenstellen, leggen we kort uit hoe zo'n agent werkt. In een eerste fase neemt de agent zijn omgeving waar. Dat kan via visuele input van afbeeldingen of camera's, geluidsdata van een microfoon of spraakopname, numerieke data uit logs of sensors, of via tekst zoals prompts, mail- of chatberichten.

De agent probeert vervolgens deze ruwe invoer te interpreteren. Bij tekst bijvoorbeeld gebeurt dit doorgaans met een groot taalmodel (Large Language Model, kortweg LLM), een deep-learning-systeem dat natuurlijke taal begrijpt en genereert, zoals ChatGPT, Claude of Gemini. Dankzij zo'n LLM kan de agent doelen begrijpen en indien nodig ook opsplitsen in subtaken. Als een taak beperkt blijft tot tekstgeneratie, zoals het beantwoorden van een bericht, volstaat het LLM. Maar vaak zijn er ook externe tools nodig (zogeheten tool calling) om aanvullende of realtime gegevens op te halen of (sub)taken uit te voeren, bijvoorbeeld via API's, zoals voor weerinformatie, databases of andere AI-modellen.

Met een efficiënt geheugensysteem kan de agent tijdens het uitvoeren van taken de resultaten bijhouden, feedback verwerken en daaruit nieuwe subtaken afleiden. Hij kan deze informatie ook bewaren, wat ook bij latere interacties voor meer consistentie zorgt.

Voor- en nadelen

Geoptimaliseerde AI-agents bieden duidelijke voordelen. Ze verhogen vaak de productiviteit doordat ze repetitieve en tijdrovende taken kunnen overnemen. Daarnaast verwerken ze in korte tijd enorme hoeveelheden data en kunnen ze meerdere (sub)taken tegelijk uitvoeren. AI-agents leveren doorgaans nauwkeurige en consistente resultaten en zijn goed schaalbaar. Mits goed geïntegreerd in de workflow, kunnen ze dus flink wat tijd en kosten besparen.

Tegelijk zijn er wel wat dingen waar je op moet letten. AI-agents zijn namelijk vaak afhankelijk van grote hoeveelheden data, waaronder soms privacygevoelige of bedrijfsinformatie. Houd bijvoorbeeld in een bedrijfscontext dus rekening met richtlijnen als de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming). En omdat veel agents werken met LLM's die getraind zijn op grote hoeveelheden tekst waarin ook vooroordelen en stereotypen voorkomen, kunnen zulke vertekeningen onbewust doorsijpelen in de resultaten en leiden tot discriminerende uitkomsten. Tot slot vraagt het ontwikkelen en trainen van zulke (bedrijfs)systemen de nodige tijd en rekenkracht.

Manus

AI-agents kunnen dus goed bruikbaar zijn in bedrijfsomgevingen, maar ook daarbuiten kun je er je voordeel mee doen. Ga bijvoorbeeld naar www.manus.im (van Chinese origine) en klik op Use cases voor een reeks praktijkvoorbeelden, ingedeeld in rubrieken als Life, Data Analysis en Education. Zo kan deze algemene AI-agent je bijvoorbeeld helpen bij het opstellen van een cursus of het plannen van een reis. Het voorbeeld Trip to Japan in april (in de rubriek Featured) laat dit duidelijk zien. Klik hierop om het volledige proces te kunnen volgen: links de uitvoer, rechts het scherm van de agent. Je kunt ook altijd klikken op Skip to results of Watch again.

Wil je Manus ook zelf proberen, dan kun je met een gratis proefversie met duizend credits aan de slag, na goedkeuring van je aanvraag (de betaalde versie start vanaf 19 dollar per maand, dat is ongeveer 20 euro inclusief btw). We merkten dat zo'n goedkeuring sneller verloopt via de mobiele Manus-app.

Voor de eindgebruiker is het hele proces vrij eenvoudig. Zoals bij een gewone AI-chatbot geef je eerst een uitgebreide prompt met je opdracht. Daarna gaat Manus aan de slag en zie je stap voor stap hoe de taak wordt aangepakt. Je kunt dit proces ook in realtime bijsturen met extra informatie of instructies. Is de hoofdtaak voltooid, dan krijg je een melding, tenzij je credits eerder op zijn of de agent vastloopt op bijvoorbeeld een niet-bereikbare webpagina.

AgentGPT

Ook met AgentGPT kun je op een toegankelijke manier toe, ook gratis, een AI-agent in je browser gebruiken. Het platform is een gebruiksvriendelijke webinterface (geïnspireerd op Auto-GPT), waarmee je een opdracht kunt lanceren voor een autonome agent die meerdere stappen zelf bedenkt en uitvoert.

Je hoeft enkel een naam voor je agent in te vullen en bij Doel een duidelijke opdracht te schrijven, zoals 'Plan een veertiendaagse rondreis met 4x4 in Namibië' of 'Voer een onderzoek uit naar de duurzaamste bouwmaterialen in Nederland'.

Controleer bij Tools of de benodigde functies zijn ingeschakeld: Image (voor AI-beelden), Search (voor online opzoekwerk), Code (voor scripting) en Connect Your Data. Deze laatste biedt via een account bij SID, een vorm van Retrieval Augmented Generation (RAG), waarbij eigen gegevens van bijvoorbeeld Google Drive of Gmail kunnen worden verwerkt en doorzocht.

Bevestig met de blauwe afspeelknop en de agent gaat meteen aan de slag. Je kunt de deeltaken volgen, pauzeren en via een prompt het proces bijsturen. De kans bestaat dat de agent niet alle stappen voltooit met een gratis account, maar via Summarize kun je wel alvast een tussentijds resultaat bekijken. Voor een uitgebreider abonnement betaal je 40 dollar per maand (ongeveer 43 euro inclusief btw). Bij Settings kun je eventueel ook een OpenAI API-sleutel invoeren als je er een hebt.

Agent-bibliotheken

Op de webpagina van het hierboven vermelde AgentGPT kun je ook uit twintig sjablonen kiezen. Dit zijn kant-en-klare agenten, met prompts gericht op een bepaald taaktype, zoals rapportanalyse, reisplanning of marketing strategieën. Maar er bestaan intussen ook diensten met een bibliotheek AI-agents, zoals Agent.AI. Je kunt zoeken op naam of op tags, binnen categorieën zoals Social, Customer Service, Image en Lifestyle. Filter je op Image, dan krijg je agents zoals Logo Creator, Youtube Thumbnail Generator en MindmapGenerator.

We nemen even Mindmap Generator als voorbeeld. Klik hier op Goagent en geef een geschikte prompt, bijvoorbeeld een onderwerp voor je mindmap. Bevestig met Go en de agent gaat aan de slag. Daarna kies je tussen Fully automatic (waarbij je alles aan de agent overlaat) of Interactive (waarbij je stap voor stap het voorlopige ontwerp kunt aanpassen of uitbreiden).

Ook bij MindStudio vind je een ruime collectie AI-agents, verdeeld in rubrieken zoals Research, Analyze Content, For Creators, For Students en YouTube. Na aanmelding kun je ze vanaf het platform uitvoeren via de knop Run (Pro Agents enkel na betaling) of via een Chromium-browserextensie, zodat de agent direct met een specifieke webpagina kan werken.

Houd er rekening mee dat het onderscheid tussen een slimme AI-assistent en een autonome AI-agent ook hier niet altijd duidelijk is.

Zelf bouwen met MindStudio

Zowel Agent.AI als MindStudio laten je niet alleen bestaande agents gebruiken, maar bieden ook tools om zelf een AI-agent te bouwen. We laten kort zien hoe je dit aanpakt in MindStudio, bijvoorbeeld voor een agent die een webpagina, pdf of YouTube-video samenvat (bij deze laatste door zelf het bijbehorende transcript op te halen).

Ga naar https://app.mindstudio.ai en open links het onderdeel Build. Klik rechtsboven op Create New Agent en zorg dat het tabblad Automations actief is. Klik op het blauwe Start-blok; rechts verschijnen dan enkele configuratie-opties. Wil je de agent beschikbaar maken in de browserextensie van Agent.AI, klik dan bij Run Mode op het pijlknopje en kies Browser Extension. Er verschijnen nu data zoals url, metadata en pageContent, die beschikbaar komen voor de agent.

Klik rechts van het Start-blok op de knop met het plusje om een AI-module toe te voegen. Voor ons voorbeeld kies je Generate Text, een van de meest gebruikte modules. Andere opties zijn Generate Image, User Input, Scrape URL of je klikt op View All Blocks voor alle beschikbare modules. Na selectie van Generate Text zie je rechts bij ModelSettings dat standaard Claude 3.5 Haiku gebruikt wordt. Je kunt ook kiezen uit andere ondersteunde LLM's, waaronder enkele gratis modellen.

Verder uitwerken

Met de LLM geselecteerd kun je rechts nog extra instellingen aanpassen via parameters als Temperature (hoe lager, hoe voorspelbaarder het antwoord), Max Response Size (hoe lager, hoe beknopter het antwoord) en andere. Bovenaan staat het promptvenster waar je een duidelijke instructie voor de LLM geeft, bijvoorbeeld: 'Vertel me alles wat ik moet weten over deze webpagina.'

Om de inhoud van de webpagina door te geven, gebruik je de eerder vermelde variabele pageContent (je kunt deze variabele eerst kopiëren naar het klembord) die je onder je prompt met {{pageContent}} aanroept.

Klik linksboven op Untitled AI Agent en geef je agent een naam. Je kunt ook een korte omschrijving toevoegen en een pictogram kiezen. Klik vervolgens rechtsboven op Preview / Open Draft Agent. Je test je agent door een url in te vullen, op Load Site te klikken en daarna op Run Agent.

Wil je de agent publiceren (en aan de browserextensie koppelen via het knopje met de drie puntjes), dan heb je wel een Pro-versie nodig. Deze kost 12 dollar per maand (ongeveer 13 euro inclusief btw) voor onbeperkte agents, exclusief eventuele kosten voor API-calls van betaalde AI-modellen.

Automatische prompt

Je kunt ook een bestaande agent dupliceren en deze via Edit snel aanpassen voor een ander doel. Daarnaast is het mogelijk om de prompt automatisch te laten genereren. Klik hiervoor rechtsonder het promptvenster op het bijbehorende knopje en kies Generate. Typ bijvoorbeeld 'Vat deze webpagina uitgebreid en overzichtelijk samen' of 'Analyseer deze X-berichtreeks' en klik opnieuw op Generate. Even later verschijnt een veel uitgebreidere (standaard Engelstalige) prompt, waarbij de opdracht wordt opgesplitst in subtaken, zodat je agent gestructureerder te werk kan gaan. Vergeet ook hier niet de variabele {{pageContent}} toe te voegen.

Op vergelijkbare manier kun je nog veel andere agents maken. Experimenteer gerust met alle beschikbare opties en mogelijkheden.