Wil je muziek streamen naar een browser of app op je smartphone, vanaf je eigen server? Navidrome is een uitstekende optie: het is eenvoudig te installeren, werkt snel en efficiënt, en ondersteunt talloze apps van derden. Je hebt zelfs controle over de kwaliteit van de streams. Dit maakt het een waardig alternatief voor bijvoorbeeld Spotify.

Streamingdiensten leveren niet alleen maar blije gezichten op. Abonnementsprijzen staan onder druk, of je moet bijbetalen voor een betere kwaliteit. Zo zou bij Spotify al een verbeterd Pro-abonnement in de steigers staan. Zo nu en dan boycotten bands de streamingdiensten, vaak vanwege onenigheid over de compensatie. Weliswaar keren ze meestal op hun schreden terug, maar het is toch jammer als je favoriete band opeens verdwijnt. Ook zijn er zorgen over de privacy. Spotify ontving recent nog kritiek (en een boete) omdat het niet voldoende duidelijk maakt waarvoor het de persoonlijke gegevens van klanten gebruikt.

Heb je zorgvuldig een eigen muziekverzameling opgebouwd? Dan kun je daar prima zelf iets omheen bouwen. Je spaart zodoende een abonnement uit en kunt in elke gewenste kwaliteit naar je muziek luisteren. Er zijn genoeg opties, maar streamen vanaf een eigen server heeft vaak de voorkeur en is ook helemaal niet lastig in te stellen.

In dit artikel gaan we aan de slag met Navidrome. Je kunt hiermee niet alleen luisteren via een browser, maar ook een van de vele apps gebruiken, die we ook zullen uitlichten. Verder kun je ook accounts voor gezinsleden maken en toegang op afstand mogelijk maken.

1 Wat heb je nodig

Je kunt Navidrome op verschillende systemen installeren. Wij kiezen voor een installatie via Docker op een Linux-systeem en een Synology-NAS. Daarvoor heb je natuurlijk een map nodig met goed georganiseerde muziek (zie de volgende stap). Dat mag ook een map op de NAS zijn. Merk op dat Navidrome maar één map indexeert, maar wel alle onderliggende mappen meeneemt. Het verandert niet de indeling of inhoud, en leest dus alleen je mappen en bestanden. Het indexeren gaat snel en automatisch. Na de installatie kun je door al je muziek bladeren via je browser, afspeellijsten maken, favorieten beheren en instellingen wijzigen. Ook kun je een van de vele apps gebruiken die we later in dit artikel nog zullen benoemen.

2 Muziek organiseren

Wil je optimaal gebruikmaken van je persoonlijke muziekverzameling? Er is één gouden regel: voorzie al je bestanden van de juiste tags! Dat maakt het gebruik van Navidrome of een van de vele alternatieven als Airsonic, Plex en Volumio veel gemakkelijker. Bijna alle details, zoals album, artiest en titel, worden overgenomen van de tags. Je kunt je mappen nog steeds zelf indelen in de vorm /artiest/album, maar dit heeft geen invloed op de indexering. Navidrome biedt zelf ook geen mogelijkheid om door mappen te bladeren. Een extra motivatie dus om de tags goed bij te houden. Diverse toepassingen nemen je dit werk uit handen. De beste ervaringen hebben we met Beets dat eventueel ook werkt vanaf een server. Op je pc zijn MusicBrainz Picard en foobar2000 goede opties. Navidrome honoreert ook de tag voor compilaties (zoals verzamelalbums) en voor albumartiest, mocht een album verschillende (meewerkende) artiesten hebben. Zo voorkom je dat één album opeens een groot aantal artiesten laat zien.

3 Kwaliteit

Het is raadzaam om muziek in hoge kwaliteit te bewaren. Het omzetten van je originelen naar een lagere kwaliteit lijkt soms aantrekkelijk om opslagruimte te besparen of om het dataverkeer richting mobiele apps te beperken, maar je hebt dan nooit meer de mogelijkheid om de nummers op hogere kwaliteit te beluisteren. Bovendien kun je met veel toepassingen, waaronder Navidrome, gewoon in lagere kwaliteit streamen naar bijvoorbeeld je smartphone, ook wel transcoderen genoemd. Bij Navidrome is de kwaliteit zelfs per muziekspeler apart in te stellen.

Concreet betekent het dat je bijvoorbeeld lokaal via je browser in de hoogste kwaliteit naar je muziek kunt luisteren, maar voor de app op je smartphone transcoding kunt inzetten in bijvoorbeeld mp3-, aac- of opus-formaat met de gewenste bitrate. Voor transcoderen is het ideaal als je originele muziek losless is bewaard, zoals in het populaire flac-formaat (Free Lossless Audio Codec). Bij die vorm van compressie blijven namelijk alle oorspronkelijke gegevens behouden. Bij een conversie van losless naar lossy (zoals mp3, aac of opus) houd je een veel betere kwaliteit over dan bij een conversie tussen twee lossy formaten (zoals van mp3 naar opus). Al is dit verhaal vooral op kritische luisteraars van toepassing.

Lees zeker ook: Wat is het verschil tussen lossy en lossless audio?

4 Installatie

Navidrome kun je op verschillende manieren installeren. In dit artikel gaan we uit van installatie op een Linux-server via Docker Compose. Eventueel is ook een handmatige installatie mogelijk. In de documentatie vind je verschillende opties, onder meer voor Ubuntu. Er worden zelfs pakketten bijgehouden door de gebruikersgemeenschap voor installatie op verschillende systemen.

Wil je Navidrome op een NAS installeren? Er is een pakket voor Qnap beschikbaar, maar (nog) niet voor Synology. Bij een Synology-NAS is daarom een installatie via Docker de beste optie (zie het kader ‘Installatie op een Synology-NAS’) waarmee je snel operationeel bent. Verder zou je natuurlijk ook een server in de cloud kunnen gebruiken, zoals een goedkope VPS.

5 Docker Compose

Docker en Docker Compose zijn wellicht geen onbekenden meer voor je, daarom behandelen we de installatie hiervan niet in detail. Er zijn echter goede handleidingen voor, zoals via DigitalOcean, of lees het artikel op ID.nl: Instapcursus Docker Desktop: geen gedoe met losse applicatiebestanden. Maak een map voor Navidrome aan en bewerk vervolgens met nano docker-compose.yml het configuratiebestand. Zet daarin de volgende inhoud:

In ons voorbeeld is /mnt/nas/music/albums de map met de muziekbestanden. Hier gebruiken we een map op de NAS die is gemount. Maar je kunt natuurlijk ook een lokale map op de server aanwijzen. We zorgen er verder voor dat Navidrome zijn database en andere gegevens op de host bewaart in de onderliggende map ./data. Eventuele problemen met rechten kun je oplossen door achter user: de uid en gid van de gebruiker in te vullen die toegang heeft tot de map met muziek. Start Navidrome ten slotte met: docker-compose up -d.

Daarna verwijs je je browser naar http://ipadres:4533.

6 Gebruikers en instellingen

Als je Navidrome voor het eerst start, word je gevraagd om een account aan te maken. Dit eerste account is een beheerdersaccount waarmee je alle onderdelen van Navidrome kunt beheren en ook nieuwe gebruikers aan kunt maken. Je kunt nu vrijwel direct door de geïndexeerde muziek bladeren en naar albums luisteren. Op de achtergrond wordt ondertussen de rest van de muziek geïndexeerd. Als er een m3u-bestand wordt gevonden, wordt hier automatisch een afspeellijst voor gemaakt. Uiteraard kun je ook handmatig afspeellijsten maken door bij Playlists op het instellingenicoontje te klikken. Zet een vinkje bij Public als je alle gebruikers toegang tot de afspeellijst wilt geven. Rechtsboven kun je het menu openen, via het gebruikersicoontje. Onder Personal kun je eventueel de taal naar Nederlands veranderen, het thema aanpassen, of met de optie ReplayGain het volume normaliseren. Via hetzelfde menu kun je extra gebruikers toevoegen, eventueel met beheerdersrechten, en transcoding per muziekspeler instellen, waar we in stap 10 nog op terug komen.

7 Apps voor desktop

Er zijn veel apps die samenwerken met Navidrome. Via de website van Navidrome vind je diverse suggesties. Op je desktop heb je dankzij de vlotte gebruikersinterface in je browser wellicht niet zo snel een app nodig. Zoek je dat toch, dan is Feishin voor Windows, macOS en Linux een aanrader. Deze werkt niet alleen samen met Navidrome, maar ook met Jellyfin. De laatste release vind je door te klikken op Latest. Open Feishin na de installatie en kies Open menu. Kies Manage servers en dan Add Server. Op het tabblad Navidrome kun je de details van je server opgeven. Vul ook je accountgegevens in en leg deze vast met Save Password.

8 Apps voor smartphone

Hoewel je Navidrome via de browser op je smartphone kunt openen, werkt een app meestal prettiger. Ook krijg je doorgaans veel extra functionaliteit. Twee goede opties voor Android zijn DSub en Symfonium. DSub was al populair in combinatie met het oude Airsonic en werkt goed en stabiel, ook al is Airsonic zelf al jaren niet meer bijgewerkt. Met Navidrome werkt het ook goed samen. De overstap is makkelijk, je kunt Navidrome gewoon als extra server toevoegen en ertussen wisselen. Symfonium wordt wat actiever onderhouden en is heel compleet. Je kunt Navidrome als Subsonic-server toevoegen. Op een iPhone of iPad kunnen we play:Sub aanraden.

9 Transcoding

In enkele situaties kan transcoding nodig of wenselijk zijn. Heb je bepaalde muziek, bijvoorbeeld in een exotisch bestandsformaat, die niet door de browser wordt ondersteund, dan kun je er middels transcoding voor zorgen dat het toch kan worden afgespeeld. Of heb je muziek in een hoge kwaliteit zoals flac opgeslagen, en wil je luisteren via je smartphone, dan beperkt transcoding het dataverkeer.

In Navidrome kun je transcoding per app apart instellen. Bij DSub kun je daar het beste alleen een codec kiezen (zoals opus) en geen bitrate. Die kun je namelijk via de instellingen van DSub beperken, onder Cache/Netwerk, met een aparte bitrate voor wifi en mobiel.

10 Per app instellen

In Navidrome kun je per muziekspeler kiezen of er transcoding moet worden gebruikt. Daarvoor open je Navidrome als beheerder in de browser en klik je rechtsboven op je gebruikersicoontje. Kies vervolgens onder Players de gewenste muziekspeler. Je kunt nu kiezen of aac, mp3 of opus moet worden gebruikt met eventueel een maximale bitrate. Wil je testen of de speler dit honoreert? Het zal snel duidelijk zijn als je in Navidrome eerst bijvoorbeeld kiest voor mp3 met 32 kbit/s als maximale bitrate en daarna omschakelt naar opus met 160 kbit/s. Weet je niet wat te kiezen? We raden meestal het moderne en efficiënte opus aan, omdat dat ook bij een lagere bitrate van bijvoorbeeld 128 kbit/s nog een heel goede kwaliteit biedt. In de toekomst krijgt Navidrome mogelijk een update waarmee je specifieker kunt aangeven wanneer transcoding moet worden gebruikt.

11 Meer opties

Navidrome biedt nog wat extra opties. Zo kun je enkele integraties activeren, waaronder Last.fm. Daarmee kan Navidrome biografieën van artiesten tonen, de populairste nummers weergeven of vergelijkbare artiesten laten zien. Integratie met Spotify zorgt ervoor dat Navidrome afbeeldingen van artiesten kan laten zien. Voor zowel Last.fm als Spotify volstaat een gratis account. In de documentatie vind je de stappen om de integraties toe te voegen. Wil je nog een stapje verdergaan, dan zou je de status van Navidrome kunnen monitoren via een dashboard in Grafana.

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.