Je hebt boeiende verhalen die je graag wilt delen met anderen. Zit schrijven niet in je bloed, maar is vertellen wel helemaal je ding? Maak er dan audioverhalen van en zorg dat iedereen je podcasts makkelijk kan vinden.

In 2024 bestaat de podcast alweer twintig jaar. De term ‘podcast’ is een combinatie van Apples draagbare mediaspeler iPod en ‘broadcast’, dat uitzenden betekent. Een podcast is een reeks digitale audiobestanden die de luisteraar kan downloaden of streamen. Tegenwoordig omvatten podcasts ook vaak videobeelden. Dit worden ‘videopodcasts’ of kortweg ‘vodcasts’ noemt. In dit artikel richten we ons op het maken en verspreiden van audiopodcasts. Veel van de beschreven stappen zijn ook van toepassing op vodcasts. We gaan alleen niet verder in op de specifieke video-elementen.

Voor wie nieuw is met podcasts, leggen we eerst uit waar je deze vindt. Het is namelijk nuttig om vertrouwd te raken met het medium voordat je er zelf aan begint. Daarna behandelen we het productieproces: de voorbereiding, de benodigde materialen en tools en het opnemen van de podcast. Tot slot bespreken we hoe je je podcast online plaatst, zodat anderen je creaties gemakkelijk vinden en beluisteren. Er is dus wat werk aan de winkel. 

Criteria

Voordat je begint is het aan te raden om een breed scala aan podcasts te beluisteren. Dit gaat wellicht het makkelijkst via je smartphone. Er zijn hiervoor diverse apps beschikbaar. Let bij het kiezen voor een app op diverse aspecten, zoals de prijs, het gebruiksgemak, het aanbod en de zoekfunctionaliteit. Belangrijk is verder dat de app je in staat stelt je te abonneren op podcasts. Daarmee verschijnen nieuwe afleveringen automatisch.

Een limietinstelling voor opslag is nuttig om te voorkomen dat je apparaat snel vol raakt. Het is een plus als je een afspeellijst van favoriete podcasts kunt samenstellen. Audio-optimalisatiefunctionaliteiten, zoals het verbeteren van het stemgeluid of het overslaan van stiltes, zijn vaak ook handige extra’s.

Het is handig als je een abonnement op podcasts kunt nemen (en beëindigen).

Voorbeelden

Voor zowel iOS als Android is Pocket Casts een gratis optie. Deze app heeft een overzichtelijke interface. Hierop zie je direct op welke podcasts je bent geabonneerd en welke je al hebt beluisterd. Een goed alternatief voor iOS is Overcast; er is een gratis en een betaalde Premium-versie. Deze app ondersteunt slimme afspeellijsten en biedt de optie om korte clips van podcasts met medegebruikers te delen. Een andere sterke keuze is Downcast voor iOS, bekend om zijn uitgebreide functionaliteiten. Voor Android-gebruikers is er Podcast Addict, een gratis maar eenvoudige app. DoggCatcher (3,19 euro) biedt meer mogelijkheden.

Als je liever geen aparte app gebruikt, kun je terecht bij populaire muziekstreamingdiensten, zoals Spotify, Apple (Podcasts), Google (Podcasts) en Deezer. Deze diensten bieden zowel mobiele apps als web- of desktopversies, waardoor je podcasts ook eenvoudig via je pc kunt beluisteren. Verschillende van de genoemde mobiele apps hebben overigens ook een desktop- of webvariant.

Dit is Google Podcasts, vanuit de webbrowser.

Chatbots

Met een breed scala aan podcasts als inspiratiebron (je favoriete televisiestation en krant bieden ze vast ook aan), ben je nu klaar om zelf aan de slag te gaan. Belangrijk is dat je een duidelijk idee hebt van je onderwerp en doelgroep, vooral als je van plan bent meerdere afleveringen te maken.

AI-chatbots kunnen een waardevol hulpmiddel zijn bij het brainstormen, het ontwikkelen van verhaallijnen en het bedenken van titels. Platforms zoals ChatGPT, Copilot en Gemini (voorheen: Bard), geven je met gerichte prompts nuttige ideeën. Gemini is bijvoorbeeld bijzonder behulpzaam in het creëren van verhaallijnen voor opeenvolgende podcastafleveringen. Bij de volgende prompt gaf de chatbot ons meteen een bruikbare structuur, voor elke aflevering: “Ik wil een podcast maken over omgaan met je hond, zoals een goede verzorging, gezonde voeding, allerlei leervormen enzovoort. Ik voorzie een vijftal afleveringen, telkens van circa 15 minuten. Waarover kan ik het (nog) zoal hebben in deze podcastreeks?”.

AI-chatbots, zoals Gemini, kunnen je inspiratie en concrete verhaallijnen geven voor je podcasts.

Informatie

Chatbots kunnen inderdaad gebruikt worden voor het opzoeken van informatie, maar het is belangrijk om alert te zijn op onjuiste informatie (hallucinaties), bevooroordeelde informatie (bias) en auteursrechtenkwesties. Voor het raadplegen van betrouwbare bronnen zijn peer-reviewed bronnen aan te bevelen. Voor wetenschappelijke podcasts kan de plug-in ScholarAI nuttig zijn. Die biedt toegang tot een database van tweehonderd miljoen hoofdzakelijk Engelstalige artikelen. Dit is gratis tot vijfentwintig verzoeken per week voor betaalde versies van ChatGPT en Copilot.

Voor het overzichtelijk beheren van verzamelde informatie kun je diverse tools gebruiken. Microsoft OneNote, Evernote of Google Keep zijn populaire keuzes. Een onbekendere, maar handige app is TreeSheets. Dit is een wat eigenzinnige combinatie van een spreadsheet, tekstverwerker, takenplanner en mindmaptool.

Lees ook ons artikel over TreeSheets: TreeSheets: een kruising tussen het beste van Word en Excel

Zet je ook hier graag AI in? Bekijk dan zeker Notion AI. Daarmee kun je bestanden en gegevens van andere apps importeren, zoals Word, Evernote en Google Docs. En je kunt inhoud laten genereren, denk aan samenvattingen van verslagen, notities organiseren en data visualiseren.

De chatbot plug-in ScholarAI geeft je links naar wetenschappelijk onderbouwde artikelen.

Opzet

Je hebt nu alle benodigde informatie verzameld en deze in een logische structuur gegoten, mogelijk verdeeld over meerdere afleveringen. Nu is je script gereed om te worden omgezet in boeiende podcasts. Afhankelijk van je opzet zijn er diverse methoden en hulpmiddelen voor het productieproces.

Voor een solopodcast, waarbij één persoon spreekt, is offline werken aan te raden om internetproblemen te vermijden. Dit is ook mogelijk voor podcasts met meerdere sprekers, maar hier is online produceren vaak handiger. Doe je dit toch offline, dan raden we je voor een professioneel resultaat een audio-interface aan. Hieronder volgen enkele specifieke aanbevelingen voor je podcasthardware.

Ook voor een solopodcast is een goede microfoon van belang. Dit is de populaire Shure MV7 Podcast Kit.

Benodigdheden

Voor een optimale podcastopname kies je een ruimte die goed is geïsoleerd, zodat je geen storende geluiden van buitenaf en een galm hebt. Je kunt eventueel geluidsabsorberende wandpanelen plaatsen. Het is essentieel dat je beschikt over een betrouwbare pc of laptop en over een kwalitatieve koptelefoon, bij voorkeur een met noise cancelling om imperfecties beter te horen.

Een goede microfoon is cruciaal. Overweeg een dynamische microfoon voor minder gevoeligheid en minimale vervorming bij hoge geluidsniveaus, of eventueel een condensatormicrofoon, als je vooral ook meer subtiele en hogere geluiden wilt opnemen. Op https://podcast.adobe.com vind je een handige Mic Check die verschillende geluidsaspecten controleert.

Met deze microfoon(opstelling) komen we er volgens Mic Check helaas niet.

Voorbeelden van kwalitatieve, dynamische usb-microfoons zijn de Joby Wavo POD en de Sennheiser Profile Streaming Set, inclusief arm.

Een microfoonarm (vanaf circa 30 euro) is aan te raden voor nauwkeurige positionering, evenals een popfilter (tussen de 10 en 40 euro) om ongewenste plofgeluiden tijdens het spreken te onderdrukken.

Bij opnamen met meerdere personen is een audio-interface met multitrackrecording aan te bevelen. Hierop sluit je de nodige microfoons aan (met een xlr-connector), zodat je elke stem apart kunt beluisteren en bewerken. Voorbeelden zijn de Focusrite Scarlett 2i2 4th Gen (ongeveer 200 euro) en de duurdere Rode RODECaster Pro II (zo’n 670 euro).

Voor meerdere sprekers gebruik je het liefst een audio-interface, zoals deze Focusrite Scarlett 2i2.

Offline tools

Bij offline opnamen is het gebruik van goede opnamesoftware belangrijk. Professionele opties, zoals Adobe Audition of Avid Pro Tools Artist, zijn beschikbaar. Alleen deze abonnementen kunnen prijzig zijn. Gelukkig zijn er ook gratis alternatieven, zoals Ocenaudio, WavePad of het populaire Audacity. Met de laatste kun je eenvoudig audio bewerken, zoals trimmen, knippen en verplaatsen. Je kunt audio ook optimaliseren, bijvoorbeeld door klikgeluiden of ruis te verwijderen. Verder kun je diverse creatieve effecten toepassen.

Voor het exporteren van audio voor podcasts bevelen de makers van Audacity aan om mp3-codering met een constante bitrate-modus (CBR) te gebruiken. Voor alleen stemopnamen is mono voldoende, waarbij 96 kilobit per seconde kan volstaan. Is er ook muziek, dan is 192 kilobit per seconde in stereo aan te raden. Voor streaming valt 256 kilobit per seconde niet aan te bevelen.

Stel de audiocodering optimaal in voor je podcasts.

Online extra’s

Heb je achtergrondmuziek of geluiden nodig, dan kun je hiervoor terecht bij diverse online collecties, zoals Freesound, Incompetech, ccMixter, Bensound en Free Music Archive. Houd er wel rekening mee dat sommige attributie vereisen of beperkingen hebben voor commercieel gebruik.

Je kunt ook de AI-audiogenerator Soundraw inzetten. Nadat je de lengte van de muziektrack, tempo, genre, stemming en thema hebt ingesteld, kun je al direct verschillende tracks beluisteren, of vergelijkbare muziek opvragen. Downloaden kan helaas alleen met een betaald abonnement, vanaf 16,99 dollar per maand. Voor stemopnamen kun je de gratis tool Enhance Speech van Adobe Podcast uitproberen. Die verbetert op basis van AI merkbaar de geluidskwaliteit. Ook wordt je opname van storende achtergrondgeluiden verlost. Je haalt het resultaat op als wav-bestand. Er zijn gratis convertors die je audio vervolgens naar mp3 kunnen omzetten, zoals VSDC Free Audio Converter.

Soundraw: genereert muziek met behulp van AI.

Hosting

Nu je een of meer podcastafleveringen klaar hebt, is de volgende stap deze online beschikbaar maken. Je wilt dat luisteraars ze eenvoudig kunnen vinden en zich erop kunnen abonneren via hun favoriete podcastapp. Hoewel je de audiobestanden in principe op een online opslagplaats kun zetten, zoals cloudopslag of webruimte, vereist dit het zelf creëren van een rss-feed 2.0 met specifieke parameters. Dit heb je nodig voor de koppeling met andere platforms en zogeheten podcast directories. Daar vertellen we zo meer over.

Je server byterange moet ook verzoeken kunnen verwerken, eventueel in combinatie met adaptieve streamingtechnologieën, zoals HLS (HTTP Live Streaming).

Het is daarom aan te raden een hostingplatform te gebruiken dat specifiek op podcasting is gericht. Er zijn verschillende opties, zoals PodBean, Fusebox, Captivate, Simplecast en Buzzsprout. Zulke platforms bieden vaak extra diensten; onder meer eenvoudige koppelingen naar podcastdirectories, analyse en statistieken, mogelijkheden voor monetisatie en ondersteuning bij marketing en promotie.

Een hostingplatform, zoals PodBean, gidst je stap voor stap door het podcastproces; van upload tot publicatie.

Buzzsprout

Buzzsprout is een gebruiksvriendelijk platform en prima geschikt als voorbeeld. Het biedt een gratis optie met tot twee uur upload per maand, met een retentie van maximaal negentig dagen. Ook zijn er betaalde abonnementen, vanaf 12 dollar per maand, met meer mogelijkheden.

Selecteer om te beginnen Get Started Free, registreer je en klik je op Create My Podcast. Kies voor I’m a New Podcaster en voer een passende titel en omschrijving in. Bevestig met Done. Let’s start podcasting. Voor het uploaden van een aflevering, klik je op Upload a New Episode en selecteer je het audiobestand van je podcast.

Voeg een titel en beschrijving toe voor deze aflevering. Je kunt hier ook een footer en een bijbehorende afbeelding (podcastartwork) uploaden, eventueel via een directe link naar de online dienst Canva. Onderaan is er een link voor extra informatie, zoals artiestgegevens en metatags. Kies voor Publish Immediately (of eventueel Schedule for Future) en bevestig met Save Episode Details. Je podcast is nu te vinden bij Episodes en staat online. Met Upload a New Episode kun je meer afleveringen toevoegen.

Een kant-en-klare podcast op een hosting platform als Buzzsprout plaatsen duurt niet lang.

Directories

Op het tabblad Players van Buzzsprout kun je de code vinden om je podcast op je website of blog te plaatsen. Om je podcast ook toegankelijk te maken via verschillende podcastdiensten en -apps, moet je de rss-feed delen met podcastdirectories.

Hoewel je dit handmatig kunt doen bij elke dienst, vereenvoudigt een platform als Buzzsprout dit proces. Je kunt de rss-feed van je podcast bekijken bij Podcast Info en dan RSS Feed. Klik eventueel ook even op de url en kies Paginabron bekijken in je browser, maar dit is niet noodzakelijk. Ga in plaats naar het tabblad Directories, waar je een lijst vindt met diensten, zoals Apple Podcasts, Spotify, Google Podcasts en iHeartRadio. Klik op Get Listed bij de gewenste directory en volg de instructies.

Voor Apple Podcasts klik je op Get Listed en vervolgens op Launch Apple Podcasts Connect Website. Log in met je Apple ID of maak er gratis een aan. Je RSS Feed URL verschijnt dan automatisch. Klik op Add, vul de gevraagde gegevens in en druk op Publish. Na goedkeuring wordt je podcast opgenomen en verschijnt ook de knop Listed naast Apple Podcasts in het tabblad Directories, inclusief een link naar je podcast-aflevering.

Buzzsprout maakt het je makkelijk om je podcast in verschillende directories op te nemen.

Online productie

Het online produceren van podcasts is een handig alternatief voor als je met meerdere personen werkt die niet fysiek kunnen samenkomen. Je hebt nog steeds een goede microfoon en een geschikte ruimte nodig. Een online studio, zoals die van Adobe Podcast, biedt mogelijkheden voor opnemen, bewerken en optimaliseren direct vanuit je browser. Je vindt Adobe Podcast via https://podcast.adobe.com. Er is alleen helaas een wachtlijst. Alternatieven zijn Spotify for Podcasters (voorheen Anchor), PodBean, Riverside en Zencastr. De laatste is vooral handig bij het doen van interviews.

Riverside biedt uitgebreide opties voor audio en video. Maak een account aan, vul je profiel in en kies voor Upload recording of Go to studio. Geef toestemming voor het gebruik van je microfoon (en camera) en bevestig met Join Studio. Riverside neemt lokaal op en uploadt je audio vervolgens naar de online studio. Bekijk je opnamen via View Recordings. De betaalde versie (15 dollar per maand) biedt extra’s, zoals het verwijderen van watermerken, meerdere deelnemers en de mogelijkheid om live te streamen naar verschillende platforms en sociale media.

Je kunt je podcast ook opnemen vanuit een online studio als Riverside.

De Flip 7 voegt heel wat toe aan het beproefde succesrecept van JBL. Is dat voldoende om de iconische bluetooth-speaker weer de publieksfavoriet te maken? Dat lees je in deze review.

Met de Flip 7 brengt JBL een update uit voor een wel zeer populaire bluetooth-speaker. Zoals die '7' al aangeeft, is dat verre van de eerste keer dat dit gebeurt. Deels gaat het dan om kleuren en design, zodat een nieuwe Flip helemaal de laatste trends volgt. Maar ook deze keer weet het bedrijf weer op technisch vlak wat verbeteringen toe te voegen. Auracast en AI Sound Boost zijn de belangrijkste, naast een verhoogde batterijduur van 16 uur.

Beschikbaar in zeven kleuren 

Even belangrijk zijn de nieuwe kleurtjes, met een weelderig paars als de opvallendste. Een 'Squad' camouflage-editie ontbreekt ook niet, terwijl een oranje randje rond het JBL-letterlogo een subtielere toevoeging is. De adviesprijs blijft 149,99 euro, dat blijft onveranderd.

©JBL

De Flip 7 is verkrijgbaar in zeven kleuren, waaronder een aantal nieuwe.

Het design van de Flip is grotendeels onveranderd gebleven sinds de eerste versie uit 2012. Ook de Flip 7 is een kleine cilinder, ongeveer even groot als een blik bier van een halve liter. Je kunt hem neerleggen of recht plaatsen. En aan elke uiteinde vind je een (passieve) woofer met het JBL-logo. Zodra je muziek iets luider zet, zie je ze heen en weer dansen. Een iconische gimmick mag je het noemen, maar het verhoogt wel de fun-factor. Hetzelfde design zie je ook terugkomen bij de grotere bluetooth-speakers van JBL, zoals de even nieuwe Charge 6 en de Xtreme 4.  

Met haak of lus te gebruiken

Niet zoveel veranderingen op designvlak dus. Maar details zijn belangrijk en dat is ook waar JBL zijn pijlen op richt. Een opvallend toevoeging is de mogelijkheid om een lus van stevig textiel of een karabijnhaak aan de speaker vast te maken. Beide accessoires vind je in de doos. Hoewel je de haak of lus kunt verwijderen via een kliksysteem, zit het muurvast genoeg om de Flip 7 zorgeloos aan een rugzak te hangen. 

©JBL

De haak of lus zit muurvast via een handig mechanisme.

Bestand tegen water en stof 

De Flip 7 is gemaakt om overal mee naartoe te nemen. Het IP68-etiket maakt duidelijk dat er weinig is waar deze speaker niet tegen kan. Stof en water deren hem niet gauw. Je kunt deze speaker in het (ondiepe) zwembad laten vallen en hem gewoon daarna weer gebruiken. De Flip 7 is daarmee ook net iets meer waterbestendig dan zijn voorganger. De hele behuizing is bovendien heel robuust, met dikke rubberen dopje aan de uiteinden. Het geeft echt de indruk dat je deze bluetooth-speaker niet gauw kapot zou krijgen. Handig op de camping, maar ook gewoon thuis in een tienerkamer.

©Jamie Biesemans

In de JBL Portable-app vind je niet veel opties.

Zeer goede batterijduur

Qua vermogen gaat de Flip 7 er niet echt op vooruit, maar 35 W is wel indrukwekkend voor zo'n klein ding. Door het gebruik van AI Sound Boost kan de speaker wel luid én helder blijven spelen, wat best indrukwekkend is. AI is natuurlijk een geweldig buzzwoord momenteel; hier worden AI-algoritmes in ieder geval gebruikt om de woofer en tweeter optimaal te laten presteren. Playtime Boost heeft ook een impact op de klank. Schakel dit via de JBL Portable-app in en de speelduur wordt verlengd van 14 tot maximaal 16 uur. Houd er wel rekening mee dat je dan geen audiopreset van de equalizer kunt gebruiken.

Bouw een feestje met meerdere speakers

De JBL Portable-app heb je eigenlijk niet echt nodig om de speaker te bedienen, tenzij je via de equalizer nog de klank wilt aanpassen of een stereopaar wil vormen met een tweede Flip 7. Je kunt daarnaast meerdere compatibele JBL-speakers koppelen zodat ze allemaal dezelfde muziek spelen. Leuk om op een feestje met vrienden een groot muzieksysteem te bouwen. Dit kon vroeger ook al, via PartyTogether in de app, maar nu voegt JBL ook Auracast aan de Flip 7 (en de Charge 6) toe. Je kunt echter geen oude en nieuwe speakers combineren.

©Jamie Biesemans

De Auracast-knop licht op als je deze functie gebruikt.

Even tikken op het knopje met het A-logo op de speaker volstaat zo om de Flip 7 een Auracast-stream te laten afspelen. En je kunt compatibele speakers blijven toevoegen, er lijkt geen rem op het aantal te staan.

Luider zonder vervorming

Op het vlak van geluidskwaliteit is de Flip 7, onder andere dankzij AI Sound Boost, een indrukwekkende speaker geworden. Zelfs als je hem hard zet, wordt muziek open neergezet – zeker als je rekening houdt met het formaat van deze speaker. JBL opteert natuurlijk graag voor wat extra bass, wat de Flip 7 heel geschikt maakt voor feestjes of om even stoom af te blazen tussen het studeren door.

Lage tonen zijn vaak het moeilijkst voor kleine speakers, maar hier kun je dankzij de diepe audiokennis van JBL rekenen op bassen die merkbaar aanwezig zijn. Stemmen worden goed geplaatst, waardoor je helder podcasts kunt beluisteren.

©JBL

De speaker klinkt ook buiten zeer goed.

Warmer geluid

Door zijn kleinere formaat en relatief eenvoudige opbouw (met slechts één tweeter) is de Flip 7 wel nogal directioneel. Dat heb je vaak bij dit type speakers. Heel dichtbij hoor je het snel doffer worden als je wat schuiner gaat zitten. Ideaal is als je de Flip 7 wat verder weg plaatst en met het JBL-logo naar je feestgezelschap richt. Dan wordt Stromae's 'Ma Meilleure Ennemie' van het tweede seizoen van het indrukwekkende 'Arcane' heel vol in de kamer geplaatst, met een afgemeten beat die de track zijn snelheid geeft. Het is zeker een warm geluid, wat het heel oorvriendelijk maakt als 'Colors' van Black Pumas in de achtergrond speelt. Als het gaat om een feestje of gewoon een gezellig moment, dan doet de Flip 7 uitstekend zijn werk.

Conclusie

Met een prijs van bijna 150 euro is de Flip 7 niet de goedkoopste bluetooth-speaker die je kunt aanschaffen. Je krijgt wel heel wat voor die prijs. Want niet alleen is deze JBL heel goed opgewassen tegen een slechte behandeling, hij projecteert muziek met veel emotie de kamer in. Ook buiten heeft de Flip 7 de power om een feestje te bouwen. Het betere batterijleven en de gecontroleerde bassen van deze generatie zijn upgrades ten opzichte van de Flip 6, al vind je misschien die oude versie voor een veel lagere prijs. Dan is het afwegen wat je belangrijk vindt. 

Houd je van knutselen én automatiseer je alles in en om je huis met Home Assistant? Kijk dan zeker eens naar ESPHome. Je kunt eindeloos variëren met componenten. Dankzij de koppeling met Home Assistant bouw je gemakkelijk en voor weinig geld een lichtschakelaar of sensor, om maar wat te noemen. De LVGL-bibliotheek zorgt ervoor dat je nu ook eenvoudig met een touchscreen en zelfbedachte gebruikersinterface kunt werken. We laten zien hoe dat werkt met tips voor passende projecten.

ESPHome maakt het heel makkelijk om apparaten te maken voor een slim huis, zoals je eigen sensors. Zo bouwden we eerder al eens een luchtkwaliteitsmonitor, een infraroodzender/ontvanger en een controller met drukknoppen en leds, waarmee je apparaten kunt bedienen en de status aflezen. Hoe je dat doet, lees je in dit artikel: Zo maak je met ESPHome apparaten geschikt voor je smarthome.

De basis voor ESPHome is een kleine, voordelige en zuinige microcontroller, meestal de ESP32. ESPHome ondersteunt enorm veel componenten en biedt daardoor haast onbegrensde mogelijkheden. We helpen je kort op weg met ESPHome, maar gaan ook meteen een stapje verder met de toevoeging van een touchscreen en de LVGL-bibliotheek. Daar kun je sinds augustus 2024 officieel gebruik van maken binnen ESPHome.

Met LVGL kun je aan de hand van widgets een grafische gebruikersinterface opbouwen en weergeven (zie kader ‘Grafische interfaces met widgets’). Soms kom je de term HMI (Human Machine Interface) tegen, waarmee een grafische gebruikersinterface voor het bedienen van apparatuur wordt bedoeld.

De kracht van ESPHome is dat je niet alleen lokaal aangesloten apparaten bedienbaar kunt maken, bijvoorbeeld via een relais, maar ook alle apparaten die je binnen Home Assistant gebruikt.

1 Wat gaan we doen?

Met ESPHome kun je relatief eenvoudig apparaatjes voor je slimme huis maken. Een voordeel ten opzichte van bijvoorbeeld Arduino en MicroPython is dat je niet hoeft te programmeren. Je hoeft alleen een configuratiebestand te maken waarin je de gebruikte microcontroller, verbindingsgegevens voor je wifi-netwerk en alle aangesloten componenten aanduidt. Hierna wordt firmware gemaakt en weggeschreven op je microcontroller. Alleen die eerste keer is dit soms wat lastig. Heb je het eenmaal werkend? Alle keren erna kun je heel eenvoudig de configuratie aanpassen en over-the-air (OTA) naar de microcontroller sturen.

In dit artikel gaan we met LVGL werken. Hiermee kun je binnen ESPHome grafische interfaces maken via widgets. Voor veel projecten zul je daarom niet eens componenten hoeven aan te sluiten, maar heb je genoeg aan een touchscreen. Denk bijvoorbeeld aan een lichtknop en helderheidsregeling voor een slimme lamp in Home Assistant, zoals we in dit artikel demonstreren. Je kunt natuurlijk ook geavanceerdere gebruikersinterfaces maken voor vrijwel elk apparaat in Home Assistant.

©pozitivo - stock.adobe.com

Je kunt bijvoorbeeld zelf een gebruikersinterface voor je slimme lampen bouwen, zodat je ze eenvoudig kunt bedienen.

2 Wat heb je nodig?

Wat hardware betreft, is het vrij eenvoudig. De ESP32-chip heeft snel de voorkeur boven de verouderde ESP8266-versie, zeker als je met een touchscreen gaat werken. De Raspberry Pi Pico W (zie gelijknamig kader) is ook een optie, maar die wordt nog niet volledig ondersteund binnen ESPHome.

Makkelijk om mee te starten is een eenvoudig ontwikkelbordje rondom de ESP32 dat je voor ongeveer 5 euro kunt aanschaffen. Het is wel fijn als je hier goede documentatie bij hebt, zodat je op zijn minst weet waar alle aansluitingen zitten.

Er zijn diverse varianten van de ESP32-module. Bekende opties zijn de ESP-WROOM-32E, ESP32-C3 en ESP32-S3. De ESP32-C3 wordt vaak in extra compacte bordjes gebruikt, die je onder de naam ‘super mini’ tegenkomt – handig als je niet veel aansluitingen nodig hebt of niet veel ruimte hebt.

De ESP32-S3 is een fijne optie vanwege de beschikbaarheid van PSRAM (Pseudo Static RAM), een voordelig type werkgeheugen dat onder meer nuttig is bij grafische toepassingen. Staat een touchscreen centraal in jouw project en wil je snel van start, overweeg dan een model met ingebouwde ESP32-chip (zie volgende paragraaf).

De ESP32-module is in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar.

3 Touchscreen

Als je een touchscreen gaat gebruiken in je ESPHome-project, dan kun je eventueel een los exemplaar op de microcontroller aansluiten en configureren. Maar je kunt ook een touchscreen met ingebouwde ESP32 kiezen. Dat is vaak veel handiger en goedkoper. Je hoeft niet te solderen en kunt direct een gebruikersinterface bouwen in YAML-code. Het scheelt ook wat tijd. Bovendien zijn er zelfs modellen compleet met behuizing.

Kies een scherm dat door ESPHome wordt ondersteund. De website van ESPHome geeft goede suggesties. Je kunt ook afgaan op ervaringen van anderen. Het kan dan een iets grotere uitdaging zijn om de juiste configuratie voor je display in ESPHome te vinden. Je zult daarbij waarschijnlijk wel even moeten experimenteren, niet alleen bij het instellen van je display, maar ook bijvoorbeeld voor het touchgedeelte. Zelfs bij het vrij gangbare touchscreen dat we in dit artikel gebruiken, was dat een beetje prutsen.

Kies een touchscreen dat door ESPHome wordt ondersteund.

4 Scherm met ESP32

Voor dit artikel hebben we een eenvoudige ESP32-2432S028 gebruikt, met een resistief touchscreen van 2,8 inch met 240 × 320 pixels. Dit model wordt ook wel de ‘Cheap Yellow Display’ genoemd, wat vooral met de gele printplaat te maken heeft.

Er zijn meerdere varianten. Zo wordt in de schermpjes vaak de ILI9341-chip als aansturing gebruikt, maar soms ook de ILI9342, zoals in ons exemplaar. Dat vergt dan een heel kleine, maar noodzakelijke aanpassing in je configuratie.

Je kunt het scherm flexibel inzetten voor je IoT-projecten. Zoek je een wat groter touchscreen, dan kun je bijvoorbeeld de CrowPanel van Elecrow overwegen. Die is er in een versie van 5 inch (ca. 32 euro) en 7 inch (ca. 42 euro), inclusief acrylbehuizing en verzending via de fabrikant. Beide versies hebben een touchscreen met hoge resolutie van 800 × 480 pixels en zijn voorzien van de modernere ESP32-S3-chip. Het touchscreen is capacitief, wat zeker voor kleinere bedieningselementen fijner werkt dan het resistieve touchscreen in ons goedkope alternatief.

Tegenwoordig bestaan er ook ronde touchscreens. Een leuke optie (zij het met beperkte schermruimte) is de ESP32-2424S012 met een ESP32-C3-microcontroller, een rond kleuren-touchscreen van 1,28 inch en in een witte of zwarte behuizing. Makerfabs heeft een vergelijk schermpje zonder behuizing. De LilyGo T-RGB heeft een wat groter 2,1inch-scherm (zonder behuizing), maar is ruim twee keer zo duur.

De ESP32-2432S028 is een voordelig scherm (onder), een wat duurder alternatief is het capacitieve 5inch-aanraakscherm met ESP32 van Elecrow (boven).

5 Add-ons voor ESPHome

Hoewel je bijvoorbeeld een pc met Python kunt gebruiken voor het bewerken van je configuratiebestanden en het flashen van de microcontroller met de software voor ESPHome, is het meestal veel makkelijker om de add-on voor ESPHome binnen Home Assistant te gebruiken. Dat geeft ook een ander groot voordeel: je kunt de configuratie voor alle apparaten met ESPHome binnen Home Assistant beheren. Je zult zeker in de testfase veel wijzigingen aan de configuratie moeten maken.

Via de add-on voor ESPHome voeg je eenvoudig microcontrollers toe.

6 Microcontroller toevoegen

We gaan nu een verse microcontroller toevoegen. Je kunt eventueel ESPHome Web gebruiken om de microcontroller voor te bereiden voor gebruik met ESPHome, maar wij geven zoals gezegd de voorkeur aan de ESPHome-add-on, die je binnen Home Assistant kunt openen.

Je kunt voor deze methode de microcontroller gewoon via usb aansluiten op je eigen pc, maar dit vereist wel dat je Home Assistant opent via een beveiligde https-verbinding. Lukt dat niet? Als alternatief kun je de microcontroller ook via usb aansluiten op het systeem met Home Assistant zelf, voordat je verder gaat in ESPHome.

Het dashboard van ESPHome toont alle toegevoegde apparaten.

Ook leuk: Werk met wat je hebt: creëer je eigen alarmsysteem met Home Assistant

7 Configuratie

Klik binnen ESPHome op New device om een nieuwe microcontroller te initialiseren. Vul bij Name een naam in voor het apparaat. Bij Network name vul je de naam (SSID) in van het wifi-netwerk waarmee de microcontroller moet verbinden en bij Password het bijbehorende wachtwoord. Klik dan op Next.

In de volgende stap zal ESPHome een configuratiebestand maken, firmware bouwen en de microcontroller flashen. Klik daarvoor dus eerst op Connect. Als het goed is, kun je nu de com-poort selecteren waarmee de microcontroller is verbonden. Zie je geen com-poort, dan zul je eerst drivers moeten installeren. De instructies krijg je als je het venster sluit zonder een com-poort te selecteren. Als de verbinding is gelukt, zal de installatie verdergaan. Lukt het niet? Dan kun je kiezen voor Skip this step gevolgd door een handmatige configuratie.

Vul een naam in en de details voor het wifi-netwerk.

8 Touchscreen met ESP32

We gebruiken in dit artikel zoals gezegd de ESP32-2432S028 als voorbeeld. Dit is een touchscreen met ingebouwde ESP32-chip. Dit apparaatje kun je direct toevoegen aan ESPHome: precies zoals in paragraaf 7 staat omschreven, al moesten we in dit geval na het aanwijzen van de com-poort wel de boot-knop even indrukken.

Overigens bevat het apparaat meestal een voorgeprogrammeerde demo met een gebruikersinterface op basis van LVGL. Die zie je als je hem zo uit de doos op een voeding aansluit. Je kunt daarmee meteen de werking controleren. Je zult bij een model met resistief aanraakscherm overigens iets harder moeten drukken dan je misschien gewend bent.

We gebruiken dit voordelige 2,8inch-aanraakscherm, dat ook wel ‘Cheap Yellow Display’ wordt genoemd.

9 Schermconfiguratie

Na het toevoegen van je touchscreen heb je direct een basisconfiguratie voor ESPHome. Via Edit kun je deze configuratie aanpassen. Zowel voor het aansturen van het display als de registratie van het aanraken wordt SPI (Serial Peripheral Interface) gebruikt. Voor onze ESP32-2432S028 is dit de configuratie, rekening houdend met de gebruikte interne GPIO-pinnen:

We voegen nu eerst de configuratie van het display toe en in paragraaf 11 het touchgedeelte. Voor het display is de configuratie als volgt:

Merk op dat er ook een (oudere) variant van dit touchscreen is met de ILI9341. In dat geval gebruik je model: ILI9341 en invert_colors: false. Na het maken van de aanpassingen kies je Install. Je kunt nu kiezen hoe je de firmware wilt overbrengen. Meestal kies je Wirelessly voor over-the-air-updates. Het apparaat hoeft daarbij niet meer met jouw pc te zijn verbonden.

Binnen ESPHome kun je eenvoudig de configuratie bewerken.

10 LVGL-bibliotheek

Binnen ESPHome kon je voorheen met displays werken door binnen de component display met lambda bijvoorbeeld teksten met een bepaald lettertype naar je scherm te sturen. Als je LVGL gaat gebruiken, gebruik je geen lambda meer, maar alleen LVGL en widgets. Als eerste voegen we de LVGL-bibliotheek toe aan de YAML-code:

De optie buffer_size is ons geval noodzakelijk, vanwege de afwezigheid van PSRAM. In paragraaf 13 voegen we ook nog widgets toe. Omdat we dat hier nog niet hebben gedaan, zie je na het flashen als het goed is een demo met een knop, checkbox, cirkel met tekst en schuifbalk.

11 Configuratie touchscreen

Bediening via het scherm is nog niet mogelijk. Daarvoor moeten we het touchscreen toevoegen aan de configuratie van ESPHome:

Bewaar de aanpassingen en installeer de nieuwe firmware. Controleer of je de demo goed kunt bedienen. De regels onder on_touch zorgen dat in de logs de geregistreerde coördinaten worden getoond. Er kunnen aanpassingen nodig zijn in de regels onder calibration en transform.

12 Backlight

Het display is voorzien van een achtergrondverlichting (backlight) via pin 21. We definiëren deze output als volgt:

Daarna configureren we de achtergrondverlichting, waarbij we verwijzen naar de hierboven gedefinieerde output.

Na het flashen zal de backlight standaard aanstaan. Eventueel kun je deze vanuit Home Assistant aan- en uitzetten en de helderheid ervan regelen, bijvoorbeeld op basis van afwezigheid. Je kunt ook een script maken om de helderheid bij inactiviteit terug te brengen. Daarvoor verwijzen we je naar het uitgewerkte voorbeeld op GitHub (zie kader ‘Code downloaden’).

Binnen Home Assistant kun je eventueel ook de backlight aan- en uitzetten.

13 Widgets toevoegen

Onder de regel lvgl kun je nu de gewenste LVGL-componenten toevoegen aan je YAML-configuratie. Denk aan bijvoorbeeld knoppen, schuifregelaars, grafieken of labels. In dit voorbeeld voegen we aan de bovenkant alleen twee widgets toe voor een dimbare led, te weten een schakelaar (button) en schuifregelaar (slider).

De meeste opties dienen voor het positioneren van de widget. We geven bijvoorbeeld de breedte (width) en hoogte (height) aan, halen de widgets iets van de rand of met x en y, en regelen de uitlijning met align. Het gedeelte bij on_click zorgt dat de bewuste lamp in Home Assistant wordt omgeschakeld bij het klikken op de button. Voor de slider doen we hetzelfde onder on_release. Die acties zijn overigens om veiligheidsredenen niet direct mogelijk. In paragraaf 16 leggen we uit hoe je dit kunt toestaan.

We voegen in dit voorbeeld alleen twee eenvoudige widgets toe.

14 Interactie met Home Assistant

De entiteit voor de dimbare lamp heeft in Home Assistant de naam light.wledkantoor. De waardes zijn nodig om de widgets de juiste status te kunnen geven. Daarom voegen we hieronder een binary_sensor toe voor de status (aan of uit) en een sensor voor het helderheidsniveau. We werken vervolgens bij on_state en on_value de widgets bij als de status verandert in Home Assistant. Bij id vul je uiteraard de id van de betreffende widget in.

Gebruik de logfunctie om te zien of bijvoorbeeld een status verandert.

15 Toevoegen aan Home Assistant

De add-on voor ESPHome hebben we gebruikt om de microcontroller van firmware te voorzien. Maar je zult het apparaat hierna nog wel moeten toevoegen aan Home Assistant. Dat is heel eenvoudig: het wordt automatisch gevonden. In Home Assistant zie je via Instellingen / Apparaten en diensten het bewuste apparaat direct terug op het tabblad Integraties. Klik op de knop Toevoegen om het aan Home Assistant toe te voegen.

Het apparaat met ESPHome moet je nog toevoegen aan Home Assistant.

16 Acties toestaan

Als je het touchscreen bedient, zal Home Assistant een melding geven dat het ESPHome-apparaat heeft geprobeerd een actie in Home Assistant uit te voeren. Standaard is dit om veiligheidsredenen niet toegestaan, maar dit is eenvoudig op te lossen.

Ga naar Instellingen / Apparaten en klik dan onder het kopje Geconfigureerd op ESPhome. Achter het bewuste apparaat klik je vervolgens op Configureren. Zet een vinkje bij Toestaan dat het apparaat Home Assistant-acties uitvoert. Klik op Verzenden. Hierna zijn alle acties zoals het omschakelen van de lamp en regelen van de helderheid wel toegestaan.

Zorg dat het apparaat acties in Home Assistant mag uitvoeren.