Bent u een actieve en allround multimedia-gebruiker? Dan is het u opgevallen dat er enorm veel audio- en videoformaten worden gebruikt. In het bijzonder als u veel multimediabestanden beluistert en bekijkt met behulp van de webbrowser, dan kunnen er de meest vreemde dingen gebeuren. En wat te denken van het converteren, importeren en exporteren van geluid en beeld? Bij deze presenteren we u dan ook een overzicht van de meest gebruikte audio- en videoformaten...

Bent u een actieve en allround multimedia-gebruiker? Dan is het u opgevallen dat er enorm veel audio- en videoformaten worden gebruikt. In het bijzonder als u veel multimediabestanden beluistert en bekijkt met behulp van de webbrowser, dan kunnen er de meest vreemde dingen gebeuren. En wat te denken van het converteren, importeren en exporteren van geluid en beeld? Bij deze presenteren we u dan ook een overzicht van de meest gebruikte audio- en videoformaten...

Audioformaten

We beginnen – relatief eenvoudig – met de meest gebruikte audioformaten. In principe kunnen alle audioformaten (tenzij u het verschil écht kunt horen) dezelfde geluidskwaliteit weergeven. Ware het niet dat de uiteindelijke geluidskwaliteit wordt bepaald door (1) de hoeveelheid opslagruimte, (2) de gebruikte bitrate, (3) de mate van compressie en (4) de eigenschappen van de geluidstroom (= sample rate, mono, stereo). Merk op: onderling hebben deze vier eigenschappen álles met elkaar te maken! De truc is dan ook het gebruiken van het juiste audioformaat op het juiste moment. Een audio-track afkomstig van een audio-CD heeft niets te zoeken op een website en – omgekeerd – ‘mono streaming low bandwidth internetradio’ gaat u niet op een audio-CD branden. Hoewel? Alles is mogelijk...

AAC

AAC staat voor ‘Advanced Audio Coding’ en het levert betere compressieresultaten op dan MP3. AAC is populair geworden als het standaard bestandsformaat voor de iPod, hetgeen mede is te danken aan de DRM-techniek (= ‘Digital Rights Management’), waarmee auteursrechten kunnen worden veiliggesteld: “Het aangekochte AAC-bestand draait alleen op de geautoriseerde afspeelapparaten.” AAC wordt overigens ook wel aangeduid als ‘MPEG-4 Part 3’, hetgeen de relatie met MP3 verklaart. In de dagelijkse praktijk zijn beveiligde AAC-bestanden vrij onhandig om de omgang. Surft u dan ook naar de website voor een kopie van het hulpprogramma ‘Magic AAC to MP3 Converter’. Uiteraard beschikt u dan over iTunes en legale AAC-bestanden die kunnen worden afgespeeld op úw computer.

CDA

Met de extensie CDA (= ‘Compact Disc Audio’) slaan we de plank eigenlijk compleet mis, want het CDA-bestand van slechts 44 bytes bevat slechts een plaatsbepaling voor de daadwerkelijke ruwe (= ‘RAW’) audiogegevens die op het CD-plaatje staan. Zulks in verband met het rippen door onder andere Windows Media Player 11... Die audiogegevens op het CD-plaatje zijn akelig eenvoudig te begrijpen, want iedere losse audio-track is gesampled op 44,1 kHz in 16 bits in stereo. Het rekensommetje wordt dan ook 44100 x 2 x 2 = 176400 bytes / 1024 = 172,27 KB. En meer smaken zijn er niet... Surft u naar de website voor een kopie van de tool ‘Audiograbber’, waarmee u een audio-CD naar diverse bestandsformaten kunt rippen, waarbij u ook de eigenschappen (= sample rate, bits, kanalen) van het geluid kunt aanpassen. Omgekeerd is ook mogelijk, want als u aan de hand van losse muziekbestanden een audio-CD wilt branden, dan kunt u Windows Media Player 11 of Nero Burning Rom gebruiken.

M4A

M4A mag ook worden aangeduid als ‘MPEG-4 Audio’. M4A kennen we – net als AAC – van de iTunes Store, alwaar het wordt gebruikt om onbeveiligde (= ‘DRM-free’) muziekbestanden aan te bieden. De iTunes Store levert ook M4P-bestanden, waarvoor we u verwijzen naar de reeds genoemde extensie AAC.

MP3

MP3 is een verwijzing naar ‘MPEG-1 Audio Layer 3’ en het gaat om een audioformaat dat ongeveer gelijktijdig is – zoals de naam al aangeeft – geïntroduceerd met ‘MPEG-1 Video’; zij het dat VCD en SVCD gebruik maken van ‘MPEG-1 Audio Layer 2’. MP3 maakt gebruik van ‘lossy compression’, wat aangeeft dat er mogelijk informatie verloren kan gaan tijdens het coderen van het geluid. (Het alternatief is ‘lossless compression’, waarbij géén informatie verloren gaat. Zonder verlies dus, zoals bij RAR en ZIP...) Hoeveel informatie er verloren gaat? Dat is geheel afhankelijk van de ingestelde bitrate én van het gebruikte codeerprogramma. Verder opgemerkt dat er ‘CBR’ (= ‘Constant Bit Rate’) en ‘VBR’ (= ‘Variable Bit Rate’) kan worden gecomprimeerd. CBR garandeert een constante datastroom en VBR maakt slim gebruik van ‘stille momenten’ om bits te besparen die dan tijdens ‘drukke momenten’ kunnen worden ingezet. Bitrates van 128 Kbit/seconde en 160 Kbit/seconde mogen als standaard worden beschouwd. Even rekenen... 128 x 1024 / 8 = 16385 /1024 = 16 KB. En 5 minuten x 60 seconden x 16 KB per seconde = 4800 KB / 1024 = 4,68 MB. Surft u eens naar de website om vrijblijvend kennis te maken met ‘Magix MP3 Maker 12’. Dit programma moet u hebben geprobeerd, want het is dé standaard op het gebied van MP3-bewerking!

RA

RA staat voor ‘Real Audio’ en het is een bestandsformaat dat is ontwikkeld door RealNetworks om – met behulp van de ‘RealPlayer’ – te worden gebruikt als streaming audio voor op internet. Inderdaad, dan praten we over realtime internetradio!

WAV

WAV is min of meer een afkorting voor ‘Wave Audio Format’ en het gaat om een – meestal niet gecomprimeerde – PCM-bitstroom (= ‘Pulse Code Modulation). Een als PCM opgeslagen WAV met een sample rate van 44,1 kHz, 16-bits en stereo is identiek aan een audio-track van een audio-CD, wat maar aangeeft hoe dicht de standaard bij elkaar liggen... In tegenstelling tot een audio-track op een audio-CD, kan WAV op een groot aantal manieren worden gecodeerd: (1) met verschillende sample rates, (2) 8-bits of 16-bits, (3) stereo of mono. Daarbij hoeft niet alleen het PCM-formaat gebruikt te worden: “MP3 en WMA zijn ook mogelijk!” Snel meer weten? Dan moet u gewoon de Geluidsrecorder van Windows zélf eens proberen. En als u op zoek gaat naar een mooi audiobewerkingsprogramma, dan surft u naar ‘www.oldversion.com’ voor de tool ‘Cool Edit Pro’; tegenwoordig ‘Adobe Audition’. WAV is voor geluid, wat AVI is voor video: “Een bestandsformaat waarmee u altijd en overal terechtkunt.” En dat is dan ook meteen de énige reden dat WAV nog bestaat, want als bestandstype heeft het feitelijk afgedaan...

WMA

WMA staat voor ‘Windows Media Audio’ en het is het Microsoft-alternatief voor MP3 en RealAudio (= ‘RA’). WMA staat voor een goede kwaliteit (48 kHz, stereo) bij een lage bitrate (CBR, VBR, AVR) en tevens is rekening gehouden met beveiligingsaspecten (DRM, DES, RC4). WMA kan ook voor streaming doeleinden worden ingezet. De WMA-standaard is opgepikt door veel fabrikanten, waardoor het mogelijk is om WMA-bestanden af te spelen met behulp van DVD-spelers, mobiele telefoons, enzovoort...

Videoformaten

Wat we u over de audioformaten hebben verteld, kunt u zijdelings meenemen naar de videoformaten. U moet namelijk weten dat videobestanden kunnen bestaan uit – naast elkaar, maar intussen wel los – beeld en geluid. Afhankelijk van het videoformaat dat u gebruikt, kunnen we verschillende audioformaten worden ‘ingepakt’. En vergelijking met audio, worden de problemen (...) bij video gigantisch uitvergroot. Als u denkt dat een ongecomprimeerde audio-track afkomstig van een audio-CD met 5 minuten x 60 seconden x 172,27 KB per seconde = 51681 KB / 1024 = 50,47 MB veel ruimte in beslag neemt, dan heeft u het helemaal mis. Wat te denken van 5 minuten x 60 seconden x 25 frames x 768 PAL DVD-hoogte x 576 PAL DVD-breedte x 3 RGB-bytes = 9953280000 / 1024 / 1025 = 9492 MB? Inderdaad, dat past – nog zonder audio erbij – niet eens op een Dual Layer DVD! U kunt dus eenvoudig verzinnen dat video sowieso passend moet worden gemaakt om überhaupt werkbaar te kunnen blijven. Trucs zijn dan het verlagen van de resolutie, het terugbrengen van het aantal frames per seconde en – uiteraard – een goede compressietechniek. Daarbij worden – zeker op internet – concessies gedaan voor wat betreft de beeldkwaliteit, hetgeen weer álles te maken heeft met de gemiddelde brandbreedte van de gemiddelde internetgebruiker.

3GP

Het 3GP-bestandsformaat is een eenvoudige uitvoering van MPEG-4, welke speciaal is ontwikkeld voor gebruik met de mobiele telefoon. 3GP is bedoeld voor lage resoluties en weinig opslagruimte. Surft u naar de website voor het gratis hulpprgramma ‘Free 3GP Video Converter’, waarmee u 3GP-bestanden naar onder andere AVI kunt converteren.

ASF

ASF is de afkorting van ‘Advanced Systems Format’ en ook ‘Advanced Streaming Format’. ASF maakt deel uit van het zogeheten Windows Media Framework en het is bedoeld om streaming multimedia op niet alleen internet te zetten: “Ook direct vanaf de harde schijf moet ASF kunnen worden afgespeeld.” De meest gebruikte subcoderingen die u thans ‘in’ een ASF-bestand tegenkomt zijn WMA voor audio en WMV voor video.

AVI

AVI is de afkorting van ‘Audio Video Interleave’. De term ‘interleave’ kennen we nog van de oude langzame harde schijven, waarbij het een manier was om gegevens op niet-aansluitende sectors neer te zetten, om zodoende de doorvoersnelheid te kunnen optimaliseren. In geval van AVI slaat de term interleave op het ‘afspeeltijdtechnisch’ samenvoegen van audio en video. Immers, geluid en beeld moeten synchroon lopen... Voor dat samenvoegen van audio en video wordt gebruik gemaakt van het RIFF-mechansime (= ‘Resource Interchange File Format’), dat omschrijft hoe verschillende blokken gegevens in één bestand kunnen worden geplaatst. (Merk op: RIFF is een afgeleide van IFF dat is ontwikkeld door Electronic Arts voor de Commodore Amiga!) RIFF maakt het niet alleen mogelijk om audio en video te mengen, maar óók om verschillende audio- en videoformaten te gebruiken. Dat laatste is dan het spel dat we spelen met de audio- en de videocodecs. Helaas heeft dit weer tot gevolg dat de ene AVI de andere AVI niet is, wat zoveel betekent als dat u nooit 100 procent zeker weet of u een AVI-bestand kunt afspelen. Gelukkig is er de tool ‘GSpot’, waarmee u te weten kunt komen welke audio- en videocodec er nodig zijn om het AVI-bestand van dienst correct te kunnen openen. Als u uw systeem in één keer wilt voorzien van de meest gebruikte audio- en videocodecs, dan adviseren we het codec pack ‘K-Lite Mega’. Videobewerkingstechnisch is AVI een heerlijk bestandsformaat, want als u bent voorzien van de benodigde audio- en videocodecs dan kunt u er álle kanten mee op, omdat het algemeen wordt ondersteund. Een van de meest populaire videobewerkingsprogramma’s voor AVI is ‘VirtualDub’. Een interessant conversieprogramma voor niet alleen AVI-bestanden is ‘Total Movie Converter’.

DIVX

DivX is een versie van MPEG-4 en het is razend populair geworden als een van de eerste compressietechnieken waarmee een DVD-Video zonder al te veel kwaliteitsverlies op een CD-plaatje kon worden gebrand. DivX wordt ondersteund door enorm veel DVD-spelers. De truc is wel om een DVD-Video dan makkelijk te converteren naar DivX en daarvoor gebruikt u dan een tool als ‘Alive DVD Ripper’. DivX is – net als XviD – een zeer populair downloadformaat in de nieuwsgroepen en het wordt veel gebruikt in combinatie met de nieuwe lichting harddisk-multimediaspelers.

DVD

We praten hier natuurlijk over DVD-Video. MPEG-2 ‘NTSC’ voor DVD-Video gebruikt de resoluties 720 x 480, 704 x 480, 352 x 480 en 352 x 240. MPEG-2 ‘PAL’ voor DVD-Video gebruikt de resoluties 720 x 576, 704 x 576, 352 x 576 en 352 x 288. Een normale PAL DVD-Video heeft een resolutie van 720 x 576, waarbij er 25 frames per seconde worden afgepeeld. Het type datastroom is MPEG-2 met een variabele videobitrate. Het audioformaat kan eveneens variëren, zo ook de bitrate ervan. Verder kan een DVD-Video meerdere videostromen, meerdere audiostromen, meerdere ondertitelstromen en interactieve elementen bevatten. Als u in de voor DVD-Video strategische map ‘VIDEO_TS’ kijkt, dan zult u zien dat de – grote – VOB-bestanden de feitelijke multimediagegevens bevatten. U kunt een DVD-Video samenstellen aan de hand van uw eigen audio-/videobestanden met behulp van bijvoorbeeld Windows DVD Maker – van Windows Vista – of Nero Vision. Als u een DVD-Video wilt ‘rippen’, dan moet u eens kijken naar de tool ‘Xilisoft DVD Ripper Platinum’. DVD-Video’s – evenals ‘VIDEO_TS’-mappen – kunt u afspelen met behulp van Windows Media Player 11 en met ‘CyberLink PowerDVD’. Surft u eens naar de webpagina ‘www.videohelp.com’, alwaar onder andere de tools ‘IfoEdit’ en ‘VobEdit’ kunt vinden. Om geweldig en achter de schermen inzicht te krijgen in de manier waarop een DVD-Video is opgebouwd! Een DVD-Video vindt u – als bestand(en) – normaal gesproken terug in de vorm van een DVD-image of een ‘VIDEO_TS’-map. Eventueel als MPG-bestand gepresenteerd, wordt gebruik gemaakt van de hierboven genoemde omschrijving.

FLV

FLV staat voor ‘FLash Video’ en dan denken we aan Macromedia Flash, thans Adobe Flash. FLV is geadopteerd door onder andere Google Video en Yahoo Video en YouTube, wat eenvoudig verklaart waarom dit multimediaformaat zo snel zo populair is geworden. Als u FLV-bestand wilt kunnen afspelen heeft u een Flash Player nodig en die wordt – bijna – automatisch geïnstalleerd als uw webbrowser tegen een SWF- of een FLV-bestand aanloopt, dus dat mag het probleem niet zijn.

MOV

MOV is de bestandsextensie die bij te QuickTime-multimediaformaat van Apple hoort; zie ook ‘MP4’. Binnen de QuickTime-omgeving zijn MOV en MP4 uitwisselbaar, zij het dat MP4 tegenwoordig (lees: buiten de Apple-wereld) populairder is geworden. Als u MOV-bestanden wilt bekijken, dan heeft u de ‘QuickTime Player’ nodig, welke u gratis kunt downloaden.

MP4

MP4 is een directe verwijzing naar MPEG-4 en het gebaseerd op het MOV-bestandsformaat (= QuickTime) van Apple. In combinatie met de ‘QuickTime Pro’ is MP4 een bestandsformaat dat zich uitstekend leent voor conversiedoeleinden. MP4 wordt gebruikt door de iPod Video en MP4-bestanden vindt u in de iTunes Store.

MPG

MPG is het drie-letterige alternatief voor MPEG en dat staat weer voor ‘Moving Picture Experts Group’. Drie bekende MPEG-standaards zijn (1) MPEG-1 oftewel de omschrijving voor de VCD, (2) MPEG-2 oftewel de omschrijving voor SVCD en DVD en (3) MPEG-4 oftewel streaming video met DVD-kwaliteit en extra interactieve multimedia-mogelijkheden. Verder noemen we – zijdelings – MPEG-1 Audio Layer 3 oftewel MP3... De truc van MPEG zit hem in het feit dat er tussen veel videoframes weinig verschillen worden genoteerd; vaak kijkt u meerdere seconden naar dezelfde achtergrond. En informatie die reeds aanwezig is, hoeft niet nogmaals te worden bewaard! Dit gegeven kan worden gecombineerd met compressietechnieken die de gelijkwaardige beelden nog eens extra comprimeert en dan weet u meteen hoe MPEG in elkaar steekt. MPG-/MPEG-bestanden kunnen verschillende soorten MPEG-gegevenstromen bevatten, dus het is even afwachten of uw PC ermee overweg kan. Als er een allround afspeelprogramma op uw computer is geïnstalleerd, dan mogen MPG-/MPEG-bestanden geen probleem opleveren. Windows Media Player 11 kan overweg met MPG-/MPEG-bestanden, waarbij er voor wat betreft de extensie nog véél meer mogelijkheden zijn. Een ander interessant afspeelprogramma is ‘Nero ShowTime’.

RM, RV

De extensies RM (= ‘Real Media’) en RV (= ‘Real Video’) worden niet zelden door elkaar heen gebruikt. Zij het dat RM een bundeling is van RA (= ‘Real Audio’) en RV. De bedenker van dit voor streaming doeleinden en live internettelevisie ontwikkelde bestandsformaat is RealNetworks. Real Video wordt afgespeeld met behulp van de ‘RealPlayer’ en is niet bedoeld om te worden bewaard op uw harde schijf. RV is dan ook een – laten we zeggen – ‘vluchtig’ bestandsformaat. Gelukkig zijn er tools waarmee u RA, RM en RV in realtime kunt grabben en bewaren. Probeert u de tool ‘Audio Video Streaming Capture Suite’ maar eens, welke u kunt vinden op de website ‘www.applian.com’!

SVCD

SVCD staat voor ‘Super Video Compact Disc’ en het rust op een gespecificeerde MPEG-2 standaard. Als extensie komt u SVCD niet tegen, wel als imagebestand dat u op een CD-plaatje kunt branden. MPEG-2 ‘NTSC’ voor SCVD gebruikt de resolutie 480 x 480. MPEG-2 ‘PAL’ voor SVCD gebruikt de resolutie 480 x 576. Een PAL SVCD heeft een resolutie van 480 x 576, waarbij er 25 frames per seconde worden afgepeeld. Het type datastroom is MPEG-2 met een vaste of variabele videobitrate van 2600 kbit/seconde. Het audioformaat is MPEG-1 Audio Layer 2 met een vaste bitrate van maximaal 384 kbit/seconde. U kunt een SVCD tegenkomen in de vorm van een MPG-bestand en dan wordt gebruikt gemaakt van de hierboven genoemde specificaties.

VCD

VCD staat voor ‘Video Compact Disc’ en het rust op een gespecificeerde MPEG-1-standaard. Let wel, VCD is géén bestandsextensie! Een VCD wordt samengesteld door een brandpakket en als los bestand is het een CD-image. MPEG-1 ‘NTSC’ voor VCD gebruikt de resolutie 352 x 240. MPEG-1 ‘PAL’ voor VCD gebruikt de resolutie ‘352 x 288’. Een PAL VCD heeft een resolutie van 352 x 288, waarbij er 25 frames per seconde worden afgepeeld. Het type datastroom is MPEG-1 met een vaste videobitrate van 1150 kbit/seconde. Het audioformaat is MPEG-1 Audio Layer 2 met een vaste bitrate van 224 kbit/seconde. U kunt een VCD tegenkomen in de vorm van een MPG-bestand en dan wordt gebruikt gemaakt van de hierboven genoemde specificaties.

WMV

WMV (we kennen de versies 7, 8 en 9) staat voor ‘Windows Media Video’ en is (gebaseerd op MPEG-4) in principe het Microsoft-alternatief voor DivX, RealVideo (= ‘RV’), XviD en natuurlijk MPEG-4. Versie 9 van WMV is intussen een algemeen erkende videocompressiestandaard die is opgepikt door meerdere fabrikanten; met onder andere een iets aangepaste resolutie zien we WMV 9 ook terug op niet-Microsoft-afspeelapparaten. WMV is verrassend allround met zowel CBR, VBR als ABR (= ‘Average Bit Rate’) en er worden evenzo verrassende compressieresultaten geboekt: “Bij een gelijkwaardige beeldkwaliteit serieus kleiner dan MPEG-4!” Afhankelijk van wijze waarop een WMV-bestand is gecodeerd, kan het ook worden gebruikt voor streaming-doeleinden op internet. Programma’s als Windows Movie Maker, Windows Media Player 11 en (te vinden in het Downloadcentrum van Microsoft) Windows Media Encoder kunnen geweldig overweg met WMV. Met een speciale vermelding voor Windows Media Encoder, want dat is een tool die uw aandacht beslist verdient! Als u WMV-bestanden niet kunt importeren, dan attenderen we u op de freeware utility ‘STOIK Video Converter’, welke is te vinden op de webpagina ‘www.stoik.com/products/svc’.

XVID

XviD is de freeware versie van DivX en daarom al snel razend populair geworden op de P2P-netwerken en in de nieuwsgroepen. Wat mede te danken is aan het feit dat XviD – in tegenstelling tot DivX – op alle platforms draait. Net als DivX (en MPEG-4) wordt XviD ondersteund door de nodige DVD-spelers, wat betekent dat u complete speelfilms van CD kunt afspelen. XviD is, net als DivX, een afgeleide van MPEG-4.

Offline en online

Na het bovenstaande nog iets over offline en online multimediabestanden. Het verschil tussen offline en online zit hem in het direct kunnen adresseren van – let op! – het complete multimediabestand. Offline staat het multimediabestand op een harde schijf, op een geheugenkaart of op een CD-/DVD-plaatje. Met behulp van het bestandssysteem kunt u dan razendsnel de positie ‘in’ het multimediabestand bepalen, om vanaf die plek verder te spelen. Met behulp van trucs kunt u een multimediabestand zélfs achterstevoren afspelen! Dat alles kan eenvoudig, omdat álle gegevens direct kunnen worden geadresseerd. Staat een multimediabestand daarentegen online, dan zijn er twee problemen: (1) het niet direct op uw afspeelapparaat kunnen benaderen van alle gegevens en (2) de tijd die nodig is om de gegevens te kunnen downloaden. Dat eerste maakt het – bijna – onmogelijk om door het multimediafragment te bladeren voordat het van online naar offline is gehaald (= compleet gedownload). Dat tweede is van belang, omdat u tijdens het downloaden van een multimediafragment in realtime wilt kunnen meeluisteren en/of meekijken: “De downloadbitrate moet dan minimaal gelijk zijn aan de afspeelbitrate!” Een multimediafragment dat u direct tijdens het downloaden kunt afspelen noemen we ‘streaming’. Niet alle audio- en videoformaten lenen zich voor streaming, waarbij de tussenkomst van het afspeelprogramma verschil kan uitmaken. Immers, audio en video zijn chronologisch gecodeerd en zo beschouwd is het in principe altijd mogelijk – zij het met horten en stoten – om direct te beginnen met afspelen.

Afspeelapparaten

Tot slot nog iets over de alternatieve afspeelapparaten en dan praten we over Archos, Apple TV, Creative Zen Vision, iPod, iPhone, XBox en Zune. Nog los van de verschillende mobiele telefoons en de DVD-spelers die méér kunnen afspelen dan DVD-Video alléén. Welnu, voor de meeste van deze alternatieve afspeelapparaten geldt dat ze versies van de hierboven genoemde audio- en videoformaten kunnen afspelen, zij het dat de bitrate en de resolutie zo nu en dan aan specifieke voorwaarden moeten voldoen. Niet persé iets waarover u zich zorgen hoeft te maken, want op internet vindt u allerlei conversietools die u graag behulpzaam zijn...

De Philips Hue Bridge Pro volgt de tien jaar oude Bridge op en doet dat met verve. Het apparaat biedt nieuwe functies en is toekomstbestendig, wat hem boeiend maakt voor bestaande én nieuwe Philips Hue-gebruikers. In deze review leggen we je uit waarom.

Als je thuis slimme verlichting van Philips Hue hebt, is de kans groot dat je gebruikmaakt van de witte Hue Bridge. Dit kleine kastje verbindt met je lampen en bijbehorende accessoires en stelt je in staat om de verlichting ook te bedienen als het internet even is uitgevallen. Na een decennium is er nu een Bridge Pro, goed te herkennen aan zijn zwarte ontwerp. De Bridge Pro kost 90 euro, waar de reguliere Bridge (versie 2.1) circa 50 euro kost. Ja, dat is een relatief forse meerprijs, maar als je het systeem tien jaar wilt gebruiken juist weer een kleine extra investering.

©Rens Blom

Veel meer lampen

De Bridge Pro biedt belangrijke voordelen ten opzichte van de normale Bridge, zowel voor bestaande als nieuwe gebruikers. Zo kun je hem nog steeds via ethernet gebruiken, maar is dat niet verplicht. Er is namelijk ook - nieuw - wifi-ondersteuning. De voeding is bovendien geen specifieke stroomkabel meer, maar een usb-c-kabel. Die kun je eenvoudiger vervangen.

©Rens Blom

De belangrijkste vernieuwing? Een compleet nieuwe processor, meer werkgeheugen en meer opslagcapaciteit, waardoor de Hue Bridge Pro veel krachtiger is dan zijn voorganger. Dat is geen mooie marketingpraat, maar goed zichtbaar aan het totaal aantal gadgets dat de bridge kan aansturen. Bij de reguliere Bridge zijn dat 50 lampen en 12 accessoires (zoals draadloze afstandsbedieningen), waar de Bridge Pro 150 lampen en 50 accessoires ondersteunt. Heb je een huis (en misschien ook tuin) vol Hue-producten, dan loop je bij de normale Bridge waarschijnlijk (snel) tegen de limieten aan. Bij de Bridge Pro moet je daar echt je best voor doen.

Je kunt met de Bridge Pro ook veel meer scènes (500) opslaan in de Hue-app dan met de normale Bridge (200), wat voor sommigen handig zal zijn. De Bridge Pro biedt ook nieuwe optionele foefjes, zoals je lampen inzetten als bewegingssensoren om je te attenderen bij beweging in bepaalde kamers. Ook is de Bridge Pro standaard geschikt voor Matter, het nieuwe smarthomeprotocol waar veel merken ondersteuning voor bieden.

©Rens Blom

Overzetten is zo gebeurd

Van oude technologie naar nieuwe technologie overstappen kan soms frustrerend zijn, maar dat geldt zeker niet wanneer je de Bridge verruilt voor de Bridge Pro. De stappen in de Philips Hue-app zijn duidelijk en wij waren binnen tien minuten klaar, waarna de app op de achtergrond veertig minuten nodig had voor de echte migratie.

Al onze instellingen zijn behouden, de accessoires en lampen zijn overgezet en de reguliere Bridge mag na tien jaar met pensioen. Begin je pas met Philips Hue, dan stel je de Bridge Pro vanzelfsprekend in als je eerste bridge. Ook dat is een fluitje van een cent.

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Bridge Pro kopen?

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

Een computer laat het vaak afweten op het slechtste moment. Of het nu gaat om een zwart scherm, geen internetverbinding of verdwenen bestanden: wie goed voorbereid is, bespaart tijd en ergernis. In dit artikel lees je welke hardware- en softwaretools je het best vooraf klaarzet, voor jezelf of om anderen te helpen – desnoods vanaf afstand.

Tip 1 - Gerichte aanpak

Een computer en zeker een (thuis)netwerk vormen een complex geheel van componenten, waardoor het lastig kan zijn om snel de juiste oorzaak van een probleem te achterhalen en het op te lossen. Het kan aan hardware liggen (zoals een defecte adapter of slechte kabel), maar ook aan software (zoals een configuratiefout, malware of een incompatibel stuurprogramma). Het is dus verstandig om op zowat alles voorbereid te zijn. Dit vraagt niet alleen kennis en ervaring, maar ook een doordachte aanpak.

Begin met een gerichte observatie van fout­meldingen of gedrag, en voer dan systematisch tests uit. Start bij de eenvoudigste oorzaken, zoals herstarten of bekabeling. Sluit stapsgewijs andere mogelijke oorzaken uit. Noteer wat je test en welk resultaat je krijgt. Bij netwerkproblemen werk je het best van buiten naar binnen: controleer eerst randapparatuur en verbindingen, daarna besturingssysteeminstellingen, en tot slot software of hardware.

Daarvoor heb je natuurlijk ook het juiste ­materiaal nodig, en dat is nu net onze focus. We bekijken eerst welke hardwaretools nuttig zijn, zowel vrij eenvoudige gereedschappen als meer geavanceerde tools. Je kiest uiteraard zelf hoe ver je hierin wilt gaan. Daarna bespreken we handige softwaretools voor diagnose, herstel en reparatie, gebundeld op een multibootstick. Tot slot bekijken we nog enkele opties voor hulp op afstand.

©Angela - stock.adobe.com

Tip 2 - Basisgereedschap

We starten met het basisgereedschap. Kleine dingen die je weleens over het hoofd kunt zien, maar die soms goed van pas komen! We denken bijvoorbeeld aan plakband of ducttape (bijvoorbeeld voor het (tijdelijke) herstel van een gescheurde kabel) en labeltape of markeerstickers om bepaalde (te verplaatsen) onderdelen duidelijk te identificeren. Enkele fijne permanente kleurmarkers kunnen hiervoor ook nuttig zijn. Zorg ook dat je een pincet of fijn tangetje bij de hand hebt, evenals een usb-lampje of een mini-zaklamp (eventueel gebruik je de led van je smartphone). Schroevendraaiers mogen uiteraard evenmin ontbreken: zowel kruiskopschroevendraaiers (Phillips PH0, PH1, PH2), als sleufschroevendraaiers, als torx-modellen (vooral T5 tot T10). Eventueel stop je er ook een paar drie- en zeskantige schroevendraaiers bij, evenals pentalobe-modellen (zoals voor Apple-laptops). Het is wel zo makkelijk als je schroevendraaiers magnetisch zijn om kleine schroefjes (in de systeemkast) niet te verliezen. Let wel op dat je hiermee geen elektronische onderdelen aanraakt. Een handige allround-oplossing is een precisie-schroevendraaierset met magnetische houder en verwisselbare bits.

Voor het schoonhouden van je apparatuur heb je ook altijd een spuitbus met perslucht in de buurt, evenals een luchtblazer (rubberen balgpompje), enkele watten- of schuimstaafjes en een paar micro­vezeldoekjes. Voor het reinigen van contactpunten, sockets, toetsenborden en behuizingen is een goed afsluitbare fles isopropyl-alcohol handig (liefst minimaal 99,9 procent). Zorg ook voor een anti­statische polsband of mat om elektrostatische schade te voorkomen. Denk verder ook aan een usb-stick, usb-hub (met eigen voeding) en een paar netwerk-patchkabels (bij voorkeur CAT 6). Bij elkaar kost dit hele setje basisgereedschap zo’n 160 euro.

©Nikolay - stock.adobe.com

Tip 3 - Extra gereedschap

Kant-en-klare netwerkkabels hebben onze voorkeur, maar soms is een zelfgemaakte kabel op maat handiger. Daarvoor heb je een krimptang nodig en wat handigheid om de connector goed te plaatsen. Op YouTube vind je genoeg instructievideo’s; na enige oefening lukt dat vlot. Zorg ook voor een RJ45-netwerktester. Er bestaan complete netwerksets met krimptang, stripper en tester.

Stop een paar lithium-knoopcellen (CR2032) in je kit, want het CMOS-geheugen van veel computers krijgt stroom van zo’n batterij en die dien je na enkele jaren te vervangen. Een batterijtester die ook geschikt is voor knoopcellen, is ook altijd handig (circa 10 euro). Voor het uitlezen van SD-kaarten gebruik je het liefst een externe SD-kaartlezer. Om problemen met draadloze muizen of toetsenborden te vermijden, zijn een usb-muis en -toetsenbord ­nuttig (samen vanaf zo’n 20 euro).

Ook enkele typische adapters zijn onmisbaar. Denk aan een usb-naar-wifi-adapter, usb-naar-ethernet-adapter (voor als de interne netwerkpoort niet werkt), usb-naar-SATA-adapter (om een interne schijf via usb op je eigen pc aan te sluiten), en een usb-c-multi-adapter. De geschatte totaalprijs van de spullen uit deze tip is zo’n 190 euro.

©kvladimirv - stock.adobe.com

Tip 4 - Voor de echte techneut

Ben je intussen de vaste computerreparateur geworden voor buren, kennissen en familie, dan is het misschien tijd om je reparatiekit verder te professionaliseren. Een psu-tester en een multimeter horen daar zeker bij. Met een psu-tester controleer je eenvoudig een pc-voeding (Power Supply Unit): sluit de ATX-stekker (van de desktop) en eventueel andere connectors (als cpu of PCIe) aan, waarna je per lijn de spanning uitleest (zoals 3,3V, 5V, 12V en andere). Een multimeter is veelzijdiger: je meet er spanning, stroom en weerstand mee (categorie 2 is geschikt tot 230V). Zo’n apparaat vergt wel enige ervaring, maar YouTube-video’s helpen je vast op weg.

Een (snelle) externe usb-ssd van bijvoorbeeld 2 TB komt ook van pas, bijvoorbeeld voor systeemback-ups. Bij schermproblemen is een klein reservescherm met voldoende resolutie (én HDMI en usb-c-aansluitingen) handig. Zorg eveneens voor een tubetje thermische pasta, voor als je cpu-koelers moet (ver)plaatsen of bij oververhittingsproblemen.

Eventueel kun je een diagnostische POST-kaart (Power-On Self Test) toevoegen, die je via PCIe (x1) op een (desktop)computer aansluit. Bij het opstarten voert het UEFI/BIOS een POST-routine uit, waarbij het systeem per stap een hex-code via de systeembus doorstuurt. Zo’n kaart vangt deze codes op en toont ze op een leddisplay. De betekenis lees je af in een POST-tabel (online of in de onderhoudshandleiding), zodat je gericht kunt testen. Eenvoudige modellen vind je al vanaf zo’n 10 euro. De geschatte totaalprijs van deze spullen is zo’n 280 euro.

©Mr.Norasit Kaewsai

Tip 5 - Programma's verzamelen

Je EHBO-kit is inmiddels goed gevuld met tools voor hardwareproblemen. Maar wat als de oorzaak bij software ligt? Zulke fouten los je doorgaans software­matig op, dus verzamel je het best vooraf alvast de meest geschikte programma’s voor diagnose en herstel. Deze tools kunnen sterk variëren, want ook de oorzaken van problemen verschillen. Denk aan corrupte drivers of systeembestanden, foutgelopen updates, conflicterende software, malware, ­verkeerde configuraties en beschadigde opstartitems. Je hebt dus tools nodig die malware kunnen opsporen en verwijderen, bootstructuren (tot op sectorniveau) kunnen controleren en herstellen, schijven kunnen herpartitioneren, data kunnen redden van nukkige systemen, wachtwoorden kunnen achterhalen of wissen en meer.

Daarnaast moet je de juiste manier vinden om de software te starten. Soms lukt dat via een koppeling van de interne schijf van het defecte systeem aan je eigen computer. In de praktijk werkt het meestal handiger als je de EHBO-software rechtstreeks op het probleemtoestel kunt draaien. Als een ­normale start niet lukt, zelfs niet in de veilige modus (Windows), biedt een bootstick uitkomst. Dit is een opstartbare usb-stick met een eigen besturingssysteem, zoals Windows of Linux. Idealiter kies je voor een multibootstick, met meerdere systemen of tools, zodat je vlot de meest geschikte diagnose- of herstelomgeving kunt selecteren. We behandelen in dit artikel twee uitstekende, gratis oplossingen.

Tip 6 - YUMI-stick maken

YUMI (Your Universal Multiboot Installer) is een tool waarmee je zo’n multibootstick kunt maken. Deze tool is handig omdat je uit tal van besturingssystemen kunt kiezen, zonder die zelf te hoeven zoeken. Surf naar www.kwikr.nl/yumi, scrol tot bij YUMI exFAT Download en klik op Download YUMI. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de portable tool te starten. Klik op I Agree en plaats een (lege) usb-stick in je pc, bij voorkeur 3.x en met voldoende ruimte voor alle gewenste distributies. Klik indien nodig op Redetect Disks als het station niet zichtbaar is bij Step 1: You Chose. Selecteer de juiste stick en klik op Prepare this Device, zodat de stick correct geformatteerd wordt. Bevestig met Ja als je zeker weet dat de stick geen belangrijke gegevens bevat. Na afloop verschijnt een exFAT-partitie in Verkenner met de naam YUMI. Voor wie technisch geïnteresseerd is: via Schijfbeheer zie je ook een kleine FAT-partitie (VTOYEFI). Dit is de EFI-systeempartitie, maar daar hoef je je verder niet om te bekommeren.

Bij Step 2: Select a Distribution […] kies je vervolgens de gewenste distributie. Er zijn er meer dan 100, vooral Linux-distributies, maar ook systemen als back-uptools, partitiebeheerders, wachtwoordkrakers, geheugentesters, penetratietesters en allround-troubleshooters zoals Ultimate Boot cd, SystemRescue (Linux) en Hiren’s BootCD PE (Windows). Op enkele hiervan komen we straks nog even terug.

Tip 7 - YUMI-distributies

Selecteer de eerste gewenste distributie. De verwijzing naar het bijbehorende schijfkopiebestand kleurt oranje als YUMI dit in de YUMI-map detecteert, althans wanneer je het daar zelf al had geplaatst. Kleurt dit rood, dan kun je via Browse naar de juiste downloadmap navigeren. Staat het bestand nog niet op je schijf, klik dan op Download link om het te downloaden. Of klik op Visit the […] site om het zelf binnen te halen van de site van de producent. Bij sommige distributies, zoals Ubuntu, verschijnt een extra optie (Step 4) waarmee je optioneel opslagruimte reserveert voor persistente wijzigingen. Zodra de juiste distributie is geladen bij Step 3, klik je op Create en bevestig je met Ja. De voortgang volg je in het logvenster. Na afloop klik je op Next en op Ja om extra distributies toe te voegen aan het YUMI-bootmenu, op dezelfde manier als daarnet. Dat kan ook later nog, zolang je YUMI opnieuw start zonder de stick opnieuw te formatteren.

Wil je een toegevoegde distributie verwijderen, plaats dan een vinkje bij View or Remove Installed Distros, selecteer het ongewenste systeem en klik op Remove.

Tip 8 - Ventoy

Lukt het om een of andere reden niet met YUMI of wil je liever een andere tool gebruiken, dan is Ventoy een prima alternatief. Download de recentste versie van het portable programma via www.kwikr.nl/ventoy. Pak het zip-bestand uit en start de tool. In het Language-menu kies je eventueel voor Dutch (Nederlands).

Plug een geschikte (lege) usb-stick in en dubbelklik op het bestand Ventoy2Disk.exe. Klik op de ronde pijlknop zodat Ventoy de stick correct herkent. Open nu eerst even het menu Opties. Bij Partitietabel staat standaard MBR geselecteerd. In de meeste gevallen is dat de beste optie, tenzij je zeker weet dat je de stick enkel op moderne UEFI-systemen gebruikt; in dat geval kun je GPT selecteren. Laat ook de optie voor Secure Boot aangevinkt, behalve als je weet dat je de stick enkel op oudere systemen zonder secure boot gebruikt of bereid bent secure boot tijdelijk uit te schakelen (zonder de UEFI-bootmodus te wijzigen). In dit menu vind je ook de optie Ventoy verwijderen: hiermee maak je de stick leeg en verwijder je de partities als je dit wenst.

Tip 9 - Distributies plaatsen

Er rest nu nog maar één stap. Klik op Installeren (Bijwerken is bedoeld voor een update naar een recentere Ventoy-versie) en bevestig dit tweemaal met Ja. Alle data op de stick worden gewist en, net als bij YUMI, verschijnen er twee partities: een grote VENTOY-datapartitie en een kleine VTOYEFI-systeempartitie. Het hele proces duurt slechts enkele seconden.

Daarna mag je Ventoy sluiten: je stick is nu klaar om de eerste distributies te ontvangen. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Je hoeft enkel het schijfkopiebestand (meestal een iso-bestand) van een distributie naar de VENTOY-partitie te kopiëren, desgewenst in aparte mappen (zoals \allround, \antivirus, \backup, \dataherstel, \partitiebeheer enzovoort). Dit kan gewoon via Verkenner. Dit geldt trouwens ook voor een YUMI-stick, aangezien die onderliggend gebruikmaakt van Ventoy-technologie. In het tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’ vermelden we enkele uitstekende tools, inclusief hun downloadlocaties.

Tip 10 - Bootstick opstarten

Het is nu de bedoeling dat je je multibootstick opstart op een (problematisch) systeem. Daarbij maakt het weinig uit of je een YUMI- of een Ventoy-stick gebruikt. Tijdens het opstarten druk je enkele keren op een sneltoets, zoals ESC, F8 of F12, om het opstartmenu te openen. Op oudere toestellen moet je mogelijk eerst het BIOS-setupmenu oproepen via een sneltoets en daar bij Boot order (priority) de usb-stick als eerste opstartmedium instellen.

Gaat het om een moderner UEFI-systeem, dan staat secure boot waarschijnlijk ingeschakeld, wat kan verhinderen dat je bootstick opstart. Voor een YUMI-stick moet je deze functie wellicht eerst tijdelijk uitschakelen om te kunnen opstarten. Een Ventoy-stick start meestal wél op als je eerder de optie Secure Boot had aangevinkt (zie tip 8). In dit geval moet je bij de allereerste opstart wel nog een korte procedure doorlopen, zoals beschreven op www.kwikr.nl/vensec. Je kunt eventueel ook hier eerst secure boot tijdelijk uitschakelen.

Het startmenu van je bootstick verschijnt nu. Laten we Ventoy als voorbeeld nemen. Je ziet hier alle toegevoegde distributies als menu-opties. Met F3 kun je ook overschakelen naar een mapweergave, waarbij je eerst een map opent (zoals \allround, \antivirus enzovoort) en daarna de gewenste distributie start. Zo start je vanaf één stick moeiteloos allerlei distributies en tools, en kun je meteen gericht troubleshooten.

Tip 11 - Extra tools

De kans is groot dat je met de applicaties uit de kadertekst ‘Onmisbare reddingstools’ al vrijwel alle nodige tools hebt. Toch kun je gaandeweg nog programma’s ontdekken die je graag aan je bootstick toevoegt. Dat werkt zowel op een YUMI- als op een Ventoy-stick heel eenvoudig.

Op www.portableapps.com/apps kun je alvast terecht voor meer dan 1100 apps, waaronder zo’n 160 uiteenlopende hulpprogramma’s. Download het .paf.exe-bestand van de gewenste tool en voer dit uit in een tijdelijke map op je eigen systeem. Kopieer daarna de uitgepakte bestanden naar een aparte submap op je bootstick, bijvoorbeeld in \tools\<naam\_app>.

Daarna open je binnen een opgestarte distributie (zoals de Windows Verkenner in Hiren’s BootCD PE: zie tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’) gewoon deze map en start je de portable exe-app van daaruit. Zo stem je je bootstick volledig af op je eigen voorkeuren en behoeften (zie ook tekstkader ‘AIO-pakketten’).

Tip 12 - Quick Assist

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je als troubleshooter fysiek aanwezig bent om het probleem op te lossen. Maar er zal vast weleens iemand vanaf afstand je hulp inroepen. We veronderstellen dan wel dat die persoon zijn systeem nog kan opstarten, eventueel in de veilige modus, en zo een tool voor afstandsbeheer kan openen.

Eerst stellen we kort een app voor die standaard met Windows wordt meegeleverd: Quick Assist. Begin aan de helperszijde door de app te starten, klik op Iemand helpen en meld je aan met je Microsoft-account. Noteer de beveiligingscode en geeft die door aan de hulpvrager, bijvoorbeeld via telefoon of bericht. Deze persoon start daarna ook Quick Assist en vult de beveiligingscode in bij Beveiligingscode van assistent. Na een klik op Verzenden verschijnt een bevestigingsvraag: hij plaatst een vinkje en klikt op Toestaan. Zijn bureaublad zou nu zichtbaar moeten zijn in een schaalbaar venster op jouw systeem.

Om het systeem over te nemen klik je bovenaan op Besturing aanvragen. Na een bevestiging van de hulpvrager via Toestaan krijg je toegang tot zijn pc. Boven in het venster vind je knoppen als Laserpointer, Aantekening en Chat (voor communicatie via een apart venster). Als er meerdere schermen zijn aangesloten, kun je via Scherm selecteren het gewenste scherm kiezen. Je kunt de overname stopzetten met Stop best. of Besturing annuleren, en met Verlaten sluit je de sessie volledig af.

Tip 13 - AnyDesk

Quick Assist werkt uitsluitend op Windows, maar er bestaan ook tools als AnyDesk die meerdere platformen ondersteunen, waaronder Windows, macOS en mobiele systemen (www.anydesk.com; gratis voor persoonlijk gebruik). Hier gaan we uit van de Windows-versie.

Start de app op, zowel aan jouw kant als aan die van de hulpvrager. Vraag hem vervolgens via telefoon of bericht om de identificatiecode van zijn werkplek: dit is een 10-cijferige code bovenaan in het venster. Vul deze code in op je eigen app, bij Voer remote adres in. Druk op Enter en geef je firewall desgevraagd toestemming.

De hulpvrager klikt nu op de knop Accepteren met het schildicoon om een sessie met beheerrechten toe te staan. Even later verschijnt zijn bureaublad op jouw scherm en kun je zijn pc op afstand bedienen.

AnyDesk biedt meer opties dan Quick Assist. Zo is er een chatfunctie, een schermopnamefunctie, een whiteboard en een handige datatransferfunctie om snel bestanden tussen beide systemen te verplaatsen. Je kunt de schermweergave aanpassen en via de knop Acties bijvoorbeeld een screenshot maken of de toegangsrichting omkeren. Uiteraard kunnen ook hier beide partijen de verbinding op elk moment stopzetten.