Is vintage jouw middle name? Dan is schatzoeken op markten en tweedehands sites dé manier om jouw interieur bij elkaar te sprokkelen. Die stoel uit de fifties kan met een nieuwe bekleding nog jaren mee, en lampen en meubels uit die tijd zijn nog volop te vinden. Maar hoe zit dat met keukenapparaten zoals een koelkast en koffiezetapparaat, is het slim en duurzaam om daar een vierdehands exemplaar van te kopen?

In dit artikel lees je of het slim is om tweedehands keukenapparatuur te komen. Wat zijn de energieslurpers en welke apparaten kun je prima tweede- of derdehands kopen? Plus tips voor het vinden van nieuwe apparaten met een vintage look.

Lees ook: Design of budget: zo vind je meubels die bij jouw portemonnee passen

Niet doen: energieslurpers

Om maar meteen antwoord te geven op bovenstaande vraag: over het algemeen is het niet slim om een ouder apparaat te kopen, al zijn de looks vele malen beter dan de nieuwste apparatuur. Vooral oudere koelkasten en vriezers zijn echte energieslurpers en daarom niet duurzaam en al helemaal niet fijn voor de portemonnee. Bovendien zal er sneller iets kapotgaan en de vraag is of er nog onderdelen te vinden zijn. Vervang die oude apparaten dus door de veel zuinigere nieuwe versies in een mooi retro-model. Net echt, maar helemaal van nu.

Volgens Milieucentraal is het altijd beter om een koelkast of vriezer van 10 jaar of ouder te vervangen door een nieuw exemplaar, ook als hij het nog doet. Kies dan voor eentje met een zuinig, donkergroen energielabel.

©altitudevisual - stock.adobe.com

Wél door naar een volgende ronde

Gaat het om een apparaat dat je niet zo vaak gebruikt, zoals een broodrooster of keukenmachine? Dan is een tweedehands exemplaar van iemand overnemen juist milieuvriendelijker dan een nieuwe aanschaffen. Meestal zijn dit soort apparaten niet veel zuiniger geworden de afgelopen jaren en kun je er dus nog prima jaren mee voort. En zijn ze kapot, dan is repareren vaak nog een optie en duurzamer dan een nieuw exemplaar aanschaffen. Gaat het om een apparaat met een energielabel, zoals een oven, dan kun je deze meestal beter wel vervangen.

Twee tips voor het kopen van een ouder apparaat

Meer tips over de aankoop van tweedehands apparatuur vind je op Kieskeurig.nl

Repareren kun je leren

Hoe ouder het apparaat, des te meer kans dat ie het op een dag laat afweten omdat er een onderdeel kapot is. Wil je nog geen afstand doen van je favoriete vintage keukenapparaat, dan kom je al googelend en met how-to video's op YouTube een heel eind. Toch een beetje tricky, dat gepriegel met elektriciteit? Bezoek dan eens een Repair Café bij jou in de buurt. Hier vind je vrijwilligers met gouden handen die je graag helpen een apparaat te repareren.

©Eugene Sergeev

Refurbished keukenapparatuur

Refurbished telefoons en computers ken je vast wel, maar wist je dat er ook tweedehands keukenapparaten zijn die je - gecheckt en voorzien van garantie - kunt aanschaffen? Het is een duurzame keuze en je betaalt voor de wat duurdere merken soms wel 40 procent minder dan voor een nieuw apparaat. Refurbished apparaten zien eruit als nieuw en functioneren ook zo. Meestal krijg je er een jaar garantie op.

Retro versus vintage

Zijn de nieuwste keukenapparaten voor jou veel te strak en saai, dan word je waarschijnlijk heel gelukkig van meer kleur en rondere vormen in huis. Veel merken snappen dat en brengen daarom collecties op de markt die uit de fifties lijken te komen, maar toch echt kortgeleden van de band zijn gerold. De barbieroze en mintgroene koelkast van Smeg is hier een goed voorbeeld van en mateloos populair. Dit merk heeft sowieso een aantal retro parels in het assortiment om je vingers bij af te likken. Wat dacht je van een waterkoker of een broodrooster

Het verschil tussen retro en vintage

De termen retro en vintage worden vaak door elkaar gehaald en gebruikt, maar dat is niet juist. Vintage betekent namelijk dat iets écht oud is en retro is zo gemaakt dat het líjkt alsof het oud is. Vintage betekent dat het meubel, accessoire of apparaat uit de jaren 50 tot 80 van de vorige eeuw stamt en meestal gaat het dan ook om iets dat echt kenmerkend voor die tijd is. De ronde vormen en kleuren van de sixties bijvoorbeeld of de teakhouten kasten van de jaren 50.

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!

Ben je op zoek naar een nieuwe televisie? Grote kans dat de afkortingen je om de oren vliegen. 4K, OLED, QLED... en dan ook nog die eindeloze lijst aan HDR-formaten. Vandaag zoomen we in op een specifieke term die je vaak op de doos ziet staan, vooral bij televisies van Samsung, Panasonic en Philips: HDR10+. Is het een marketingkreet of zie je het echt?

Het is een bekend scenario: je staat in de elektronicawinkel of scrolt door een webshop, en de specificatielijst van je droomtelevisie lijkt wel een geheimtaal. Fabrikanten beloven gouden bergen met termen die indrukwekkend klinken, maar waarvan de betekenis vaak vaag blijft. Toch is het zonde om deze termen zomaar te negeren, want achter die cryptische afkortingen gaan technieken schuil die je filmavond aanzienlijk kunnen upgraden. Het gaat tegenwoordig namelijk niet meer alleen om hoeveel pixels je scherm heeft, maar vooral om de kwaliteit van die pixels. Om te begrijpen waarom die plus in de naam HDR10+ zo belangrijk is, moeten we terug naar de basis.

Eerst even terug: Wat is HDR ook alweer?

HDR staat voor High Dynamic Range. Simpel gezegd zorgt deze techniek ervoor dat de beelden op je tv een groter contrast en meer kleuren hebben. Het zwart is dieper zwart en de felle lichten, zoals een explosie of de zon, knállen echt van je scherm zonder dat de rest van het beeld flets wordt. De standaardvorm hiervan heet HDR10. Dit is de basislaag die bijna elke moderne 4K-televisie ondersteunt. Maar HDR10 heeft één beperking: hij bepaalt aan het begin van de film de instellingen voor helderheid en contrast, en houdt die vervolgens de hele film vast.

©ER | ID.nl

De plus maakt het dynamisch

Hier komt HDR10+ om de hoek kijken. Die plus staat eigenlijk voor dynamische metadata. In plaats van één instelling voor de hele film, stuurt HDR10+ extra informatie mee naar je tv. Hierdoor kan de televisie het beeld scène voor scène of zelfs frame voor frame aanpassen. Zie het als een lichttechnicus die continu aan de knoppen draait om te zorgen dat elk specifiek shot er perfect uitziet, in plaats van dat hij het licht aan het begin instelt en daarna rustig koffie gaat drinken.

Wanneer zie je het verschil echt?

Klinkt goed op papier, maar merk je dit in de praktijk? Het antwoord is ja, vooral in films met veel wisselingen tussen licht en donker. Stel, je kijkt een film die begint met een scène in een zonovergoten woestijn, gevolgd door een scène in een pikdonkere grot. Bij standaard HDR10 stelt de tv zich in op het gemiddelde van de hele film. Omdat die woestijn zo fel is, kan de grot-scène er daarna wat te donker of dichtgelopen uitzien, waardoor details in de schaduw wegvallen.

Bij HDR10+ krijgt je tv, zodra de camera de grot in gaat, een seintje dat het donker wordt en het contrast moet worden aangepast. Hierdoor zie je opeens wél de details op de rotswanden en de texturen in de schaduw, terwijl de felle scènes nog steeds spathelder blijven. Kortom, HDR10+ haalt meer detail uit zowel de donkerste schaduwen als de felste hooglichten, precies op het moment dat het nodig is.

©Gorodenkoff - stock.adobe.com

Wat heb je nodig?

Om van HDR10+ te genieten, moeten alle schakels in de ketting kloppen. Allereerst heb je een geschikte televisie nodig. Vooral Samsung is de grote aanjager van HDR10+, maar ook merken als Panasonic, Philips en TCL ondersteunen het vaak. Let er wel op dat LG en Sony meestal kiezen voor de concurrent Dolby Vision.

Daarnaast moet de content (de film of serie die je kijkt) in HDR10+ geschoten zijn. Amazon Prime Video is de grootste aanbieder van HDR10+-materiaal op streaming-gebied, maar ook Apple TV+ en Google Play Movies bieden het aan. Netflix gebruikt helaas voornamelijk concurrent Dolby Vision. Tot slot ondersteunen veel 4K Ultra-HD Blu-rays het formaat ook als je liever fysieke schijfjes kijkt.

Direct aanschaffen dan maar...?

Is HDR10+ een reden om je huidige tv direct bij het grofvuil te zetten? Nee, dat niet. Maar sta je op het punt een nieuwe tv te kopen, bijvoorbeeld een Samsung, dan is het wel een hele fijne bonus. Het zorgt ervoor dat je films en series ziet zoals de regisseur ze bedoeld heeft: levendig, contrastrijk en vol detail. En ze hoeven tegenwoordig al helemaal niet meer de wereld te kosten.