Het iconische speelgoedmerk LEGO heeft een eigen versie van de arcade-klassieker Pac-Man uitgebracht. Iedereen met heimwee naar deze game-klassieker of Lego-fans die op zoek zijn naar een paar uur verrassend veel bouwplezier heeft er een prachtige koop aan.

Wie is er niet mee opgegroeid? LEGO-steentjes? Nee, Pac-Man! Dit videospel behoort tot de absolute top in de geschiedenis van de arcadespellen en staat in hetzelfde rijtje als Pong, Space Invaders en Donkey Kong. Ondanks dat het aanvankelijk alleen op geldverslindende spelautomaten in donkere speelhallen en hoekjes van cafés en snackbars gespeeld kon worden, werd het al vroeg razend populair. Pac-Man was dan ook een van de eerste spellen die uitkwamen voor spelcomputers als de Commodore 64, de Sega, Nintendo en natuurlijk ook de pc. Op al die plaatsen en inmiddels natuurlijk ook online wordt het tot op de dag van vandaag gespeeld. Met 54 jaar is het spel ook maar even jonger dan LEGO, een ander iconisch merk en product. De laatste brengt nu een erg mooie bouwset uit met verrassende elementen waarmee Pac-Man op een (half hoge) speelhalautomaat helemaal tot leven komt.

Voor alle afbeeldingen geldt: klik erop voor een grotere weergave.

Arcade-klassieker

Pac-Man is een doolhofspel waarbij het hoofdkarakter alle punten in het parkoers moet opeten zonder door de oprukkende spoken te worden vermorzeld. Het speelveld is tweedimensionaal en ook verder ontbreekt het aan elke vorm van aansprekende animaties. Het is juist die subtiele eenvoud die Pac-Man zo intens maakt om te spelen. Stoppen is eigenlijk niet mogelijk, net zoals het na een Game-Over ook niet mogelijk is om níet direct opnieuw te beginnen. De figuren uit het spel - de driekwart pizza Pac-Man en ook de vier spoken Blinky, Pinky, Inky en Clyde - zijn iconen geworden die vaak ook buiten het spel worden gebruikt in reclames en films.

LEGO kent zijn klassiekers

Pac-Man is niet de eerste game-klassieker die LEGO uitbrengt. Eerder waren er de Atari 2600 en het Nintendo Entertainment System, de laatste compleet met jaren tachtig retro-tv én een werkende Super Mario Bros. En nu dus een zeer fraaie LEGO-versie van een Pac-Man speelhalkast compleet met subtiele extra’s of, in computergame-termen, een easter-egg.

Hoewel aangemerkt als 18+ is er eigenlijk geen bezwaar de set ook door jongere kinderen te laten bouwen. Heel moeilijk wordt het niet, al zijn er zeker wel enkele momenten waarop geconcentreerd bouwen vereist is. Toch zal de set zeker vooral AFOLS aanspreken, de Adult Fans of LEGO. Zij zijn de belangrijkste doelgroep van dit soort sets, die vooral bedoeld zijn om eenmalig te bouwen en dan een mooie plek te geven, in plaats van ze na de eerste opbouw weer af te breken en de steentjes gebruiken om er iets anders mee te bouwen. Dat LEGO hiermee verder van de oorspronkelijke visie op spelen en leren staat is duidelijk, maar het succes van deze 18+-producten doet alle kritiek verstommen. Om deze reden is de serie waarin deze display-modellen nu uitkomen ook veranderd van Creator Expert naar LEGO Icons.

Bouwtekening 

De Pac-Man-set van LEGO bestaat uit 2651 bouwstenen. Een deel daarvan is onvermijdelijk erg klein en minder geschikt voor alternatieve bouwsels. Gegeven de adviesprijs van LEGO komt dat tot een prijs van 10,18 cent per steen, een prijs die LEGO-fans doorgaans nog net acceptabel achten. Om de set volledig op te bouwen kost het je, afhankelijk van je ervaring met het bouwen van LEGO, tussen de vijf en zeven uur. De handleiding is in print beschikbaar, maar ook online als pdf. De laatste is handiger: wanneer je de pdf namelijk bekijkt op een tablet of laptop, kun je inzoomen als iets eens net even minder duidelijk te zien is. In totaal zitten er 459 stappen in het bouwproces; enkele daarvan zijn nog opgedeeld in kleinere stapjes. Opvallend (en iets wat niet vaak voorkomt bij LEGO) is dat bij stap 57 ook weer stenen losgemaakt moeten worden omdat ze alleen nodig blijken te zijn geweest om drie losse delen te fixeren. Later worden al deze stenen ook nog weer gewoon gebruikt.  

Printplaat

Het meest uitdagende is de bouw van de eigenlijke game. De bouw van dit deel lijkt heel toepasselijk op het solderen van componenten op een printplaat. Het begint met twee zwarte Technic-baseplates vol gaten die aan elkaar gekoppeld worden en daarna gat voor gat gevuld met ofwel een van de vele puntjes op het parkoers ofwel juist een routedeel. Hier komt ook bij uitstek het vakmanschap van de LEGO-designers naar voren: zij weten niet alleen op ongekend verrassende wijze een Pac-Man-doolhof te herscheppen, maar brengen daarbinnen ook nog eens een reeks elkaar najagende en bewegende Pac-Man-figuren tot leven. Dit is echt een prachtig onderdeel om te bouwen. Opvallend is dat wanneer het echt complex wordt, LEGO in de handleiding een techniek toepast die tot dusverre vooral alleen door concurrerende merken bouwsteentjes gebruikt werd, namelijk het uit-grijzen van alles wat al in de voorgaande stappen is gebouwd. Is het een voorbode dat dit vaker gaat gebeuren? Een aanpassen aan de oudere LEGO-bouwer? Of misschien juist wel om het weer ontdekken van LEGO voor de oudere fans gemakkelijker te maken? Hoe dan ook, handig is het zeker.

Bewegende figuurtjes

De beweging van de Pac-Man-figureren in het doolhof komt niet van een motor, maar wordt met een kleine zwengel aan de rechterkant van de arcade-kast aangestuurd. Hiervoor worden als 'de printplaat' bijna klaar is aan de achterzijde een klein aantal tandwielen en assen geplaatst. Het werkt probleemloos. Dat er op de doos van de LEGO-set Batteries included staat komt dus niet omdat er hubs of motoren in de set zitten, maar doordat er een Electric Light-brick wordt gebruikt. Dit is een met een kleine LED uitgeruste transparante steen. Deze zit aan de rechtervoorzijde achter het venster bij de sleuf waar je op de originele kast 25 dollarcent moest inwerpen voor de volgende game.  Hier niet nodig, maar wel mooi dat ook dit detail het in het LEGO-ontwerp heeft gehaald. Onbekend is hoe lang de LED meegaat en hoe je die ooit moet vervangen. Maar omdat de LED alleen aanspringt wanneer er op een grote knop wordt gedrukt, zal dit wel niet heel snel nodig zijn. 

Liefde voor details

De waardering voor deze LEGO-set komt ook door de liefde waarmee het product is ontworpen. Dit laatste is namelijk geen garantie bij de Deense speelgoedfabrikant, maar gelukkig wel bij dit jaren tachtig-icoon. Dit blijkt uit de geprinte bouwhandleiding waarin behalve goede uitleg over de bouw ook informatie over het ontwerpproces én de geschiedenis van het spel wordt gegeven. Hoewel zeker geen koffietafelboek, is het mooi dat LEGO de moeite neemt ook jongere bouwers die misschien Pac-Man wel helemaal niet kennen, mee te nemen in die geschiedenis. Subtiel is ook de kleine Pac-Man die onderaan de pagina laat zien hoe ver je bent in de totale bouw.

Easter-egg

Maar het blijkt ook uit de bouw zelf. Want naast de prachtige printplaat en uiteindelijk de hele speelhalkast zitten er nog twee extra onderdelen in de set. Eén daarvan is een grote Pac-Man met twee spoken (10 x 15 centimeter groot). Een bescheiden aantal raderen onder de figuren zorgt ervoor dat, wanneer je een knop aan de achterzijde indrukt, de drie figuren 180 graden omdraaien. Pac-Man wordt van gejaagde de jager én, net als in de game, het uiterlijk van de spoken verandert. Van gekleurde jagers zijn zij ineens de blauwe gejaagden op de vlucht voor Pac-Man. Dit simpele omkeereffect is briljant in al zijn eenvoud. 

Dat geldt iets minder voor de easter-egg die in de kast zelf zit. Wie de achterzijde van de gamehalkast opent, ziet daar een miniatuurweergave van dezelfde gamehalkast mét Pac-Man op het scherm, een lamp, barkruk, prullenbak en een LEGO-minifiguur.   

Stickers

Een punt waar de liefde iets minder lijkt, is bij de stickers. 18 telt deze set er en enkele daarvan zeer groot én prominent aanwezig. LEGO-stenen die een opdruk behoeven kunnen of zelf door LEGO-fabriek bedrukt worden, of bouwers moeten ze zelf voorzien van een sticker. LEGO-fans zijn geen liefhebbers van de stickers. Een steen met een sticker wordt na jaren altijd vies rondom de sticker en bovendien lukt het LEGO maar matig de kleur van een sticker volledig gelijk te krijgen aan die van de stenen. Stickers vallen dus op en dan niet in positieve zin. Gelukkig zijn de drie platen die bovenin de naam Pac-Man vormen wel bedrukt, evenals de 113 blauw-zwarte elementen die het parkoers van Pac-Man markeren. Stickers horen niet op een iconisch showmodel.

Al met al: een aanrader

LEGO 10323 Pac-Man is een geslaagde LEGO-set. Het is een plezier om te bouwen en het resultaat is aansprekend. De slimme manier waarop in de set Pac-Man en de spoken tot leven komen is echt heel mooi gemaakt én een genot om zelf te maken. Samen met de easter-egg en de grote Pac-Man met omkeereffect is het een heel leuke set geworden die voldoende aanspreekt en veel herinneringen oproept. Gezien de doelgroep van het product en de prijs zou je dan wel mogen verwachten niet nog eens met stickers bezig te moeten zijn voor de laatste aankleding. Op dit punt kan LEGO nog verbeteren. Verstandige AFOLS laten de stickers achterwege; ook zonder verdient LEGO Pac-Man het ergens in huis of mancave een mooie plek te krijgen.

🎮 P.S. Echt helemaal fan van Pac-Man? Dan is dit peper-en-zoutstel vast iets voor jou!

🎮 P.S. 2: Lees ook: Terug naar toen met een ‘mini’ of tv-game

Vind je dat Chrome af en toe traag presteert en ervaar je zelfs vastlopers? De efficiëntiemodus van Windows 11 is mogelijk de boosdoener. Gelukkig kun je die uitschakelen. We geven je een plan van aanpak waarmee Chrome een heel stuk sneller werkt en reageert.

De efficiëntiemodus is bedoeld om langer te kunnen werken met een volle accu, om minder ventilatorgeluid te produceren en betere prestaties te halen. De functie werd geïntroduceerd in Windows 11. Het is een systeemfunctie die automatisch het brongebruik van apps aanpast op basis van hun gebruik en prioriteit. Deze modus staat standaard ingeschakeld voor bepaalde applicaties zoals Chrome.

Wanneer je bijvoorbeeld meerdere tabbladen in Chrome hebt geopend, terwijl je er slechts één gebruikt, dan kan de efficiëntiemodus een aantal tabbladen in rust zetten. Hierdoor komen die in een energiebesparende stand te staan. Nadeel is dat deze tabbladen mogelijk niet langer worden bijgewerkt, of zelfs helemaal niet meer reageren wanneer je ernaar overschakelt. Wat aanvankelijk bedoeld is als een voordeel, pakt hierdoor soms uit als hinderlijk. Extra geheugen dat wordt vrijgemaakt lijkt op het eerste gezicht interessant, maar als hierdoor browsertabbladen niet laden of websites crashen dan is dit behoorlijk irritant. Tijd om hier wat aan te gaan doen.

Eerst controleren

We gaan eerst controleren of de efficiëntiemodus inderdaad is ingeschakeld en of die zijn werk doet. Heb je Windows 11 geüpdatet naar versie 22H2 of hoger, dan is de kans groot dat de efficiëntiemodus in Google Chrome al actief is. Controleer dit met Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en selecteer Taakbeheer.

In de app die opent, zoek je nu het proces Google Chrome. Klik op het pijltje ernaast om deze groep uit te vouwen. In de kolom Status staat Efficiëntiemodus naast alle processen waarvoor deze functie is ingeschakeld. Wanneer je dit label aantreft, weet je dat deze modus over het algemeen actief is voor Google Chrome. De efficiëntiemodus is ook herkenbaar aan een pictogram van een groen blaadje.

Het groene blaadje geeft aan dat bij deze processen de efficiëntiemodus actief is.

Efficiëntiemodus uit

Je kunt de efficiëntiemodus voor Google Chrome in Windows 11 tijdelijk uitschakelen in Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op een van de subprocessen waar de waarde Efficiëntiemodus in de kolom Status te zien is. Klik daarna met de rechtermuisknop op het label Efficiëntiemodus om het vinkje weg te halen. Herhaal deze stap bij alle Chrome-subprocessen waar de efficiëntiemodus actief is, tot in de groep Google Chrome geen enkel groen blaadje meer staat. Hierdoor wordt de efficiëntiemodus voor deze subprocessen tijdelijk uitgeschakeld.

De proceslijst verandert en wordt continu bijgewerkt wanneer je nieuwe tabbladen opent en sluit. Het is dus mogelijk dat je deze stappen meerdere keren moet herhalen om ervoor te zorgen dat de wijzigingen van kracht blijven. Ook als je Chrome later sluit en opnieuw start, wordt de modus opnieuw ingeschakeld. Hetzelfde geldt wanneer je de pc opnieuw opstart.

Haal het vinkje weg bij Efficiëntiemodus.

Twee versies

Als je de vorige methode niet elke keer opnieuw wilt herhalen nadat je Google Chrome hebt gestart, dan kun je werken met Chrome-snelkoppelingen. In dit voorbeeld gebruik je een snelkoppeling om Chrome in de standaardinstelling (met de efficiëntiemodus actief) te gebruiken en daarnaast maak je een snelkoppeling om Chrome te gebruiken zónder de efficiëntiemodus.

Begin met het plaatsen van een snelkoppeling voor Chrome op het bureaublad. Binnen Windows 11 verloopt dat anders dan in Windows 10. Klik op Start en selecteer rechtsboven de optie Alles. Hiermee verschijnt er een alfabetische lijst met alle apps. Zoek Google Chrome en sleep dit pictogram naar het bureaublad. Daar is de eerste snelkoppeling. Klik met rechts op deze snelkoppeling en kies Kopiëren. Daarna klik je op het bureaublad met rechts en je selecteert Plakken.

Sleep een snelkoppeling op het bureaublad vanuit Alle apps.

Zonder efficiëntiemodus

Zo, vanaf nu heb je twee snelkoppelingen voor Chrome op het bureaublad. Bij de tweede verander je de naam bijvoorbeeld in Google Chrome zonder efficiëntiemodus. Klik met de rechtermuisknop op deze tweede snelkoppeling en kies Eigenschappen in het contextmenu. Klik in het venster Eigenschappen / Snelkoppeling op het veld Doel. Daar zie je het pad: C:\Program Files\Google\Chrome\Application\chrome.exe. Voeg daar de volgende opdracht aan toe. Zet de cursor achter chrome.exe, plaats een spatie en daarachter typ of plak je --disable-features=UseEcoQoSForBackgroundProcess. Het totale pad ziet er dus als volgt uit:

Klik op Toepassen in de rechterbenedenhoek van het venster. Door deze toevoeging schakel je de Eco QoS (Eco Quality of Service) voor achtergrondprocessen uit. Hierdoor gebruikt Chrome niet langer de functie die is ontworpen om het energieverbruik te optimaliseren. Windows vraagt je in sommige gevallen om de beheerrechten te verlenen om door te kunnen gaan. Klik dan gewoon op Doorgaan. Sluit het venster Eigenschappen van Google Chrome als je klaar bent. Start nu Google Chrome opnieuw op.

Wijzig de gegevens in het veld Doel.

Controle

Om te controleren of de functie is uitgeschakeld open je de snelkoppeling zonder efficiëntiemodus. Typ in het adresvak chrome://version en druk op Enter. Hierdoor zullen de details van Chrome op je pc in beeld komen. En daar zul je de opdrachtparameters lezen die je zojuist hebt toegevoegd. Als je Chrome opent vanaf de eerste snelkoppeling (met efficiëntiemodus) en je typt chrome://version, dan zul je deze parameters niet terugvinden. Ook wanneer je het oorspronkelijke Chrome-uitvoerbare bestand start vanuit de map C:\Program Files\Google\Chrome\Application zul je ontdekken dat de efficiëntiemodus nog steeds aan staat.

Deze aanpassing schakelt de efficiëntiemodus alleen uit als je Chrome start vanuit de bewerkte snelkoppeling.

Geheugenbesparing uitzetten

Behalve de efficiëntiemodus gebruikt Chrome ook functies voor geheugen- en energiebesparing. Beide verminderen het stroomverbruik van de browser door bepaalde functies en mogelijkheden te beperken, maar ze kunnen ook de browserprestaties vertragen. Om ze uit te schakelen, tik je op de drie puntjes in de rechterbovenhoek en ga je via Instellingen naar Prestaties. Je kunt ook in het adresvak chrome://settings/performance typen en dan op Enter drukken. Hiermee kom je op het tabblad Prestaties. In dit tabblad kun je de schuifjes bij Geheugen / Geheugenbesparing en Voeding / Energiebesparing uitschakelen.

Deze laatste optie is alleen beschikbaar op Chrome die op een laptop draait. Een van de bekende problemen van Geheugenbesparing is dat het tabblad automatisch bevriest of opnieuw gaat laden wanneer je ernaar teruggaat. Energiebesparing kan ook de oorzaak zijn dat de visuele effecten in de browser worden beperkt. Hierdoor zal bijvoorbeeld smooth scrolling niet meer werken en ook videoframerates kunnen hierdoor vertragen.

Probeer Geheugenbesparing uit te zetten en kijk of het probleem hiermee is opgelost.

Sluit ongebruikte tabs

Chrome opent voor elk tabblad zijn eigen proces. Als er veel tabbladen openstaan, dan verbruiken die veel geheugen, wat kan leiden tot vertraging. Om te weten hoeveel systeembronnen Chrome aanspreekt, ga je naar Taakbeheer en bekijk je het lopende verbruik. De oplossing is simpel: sluit onnodige tabbladen om te zien of Chrome hierdoor sneller wordt.

Alle open tabbladen spreken gezamenlijk veel geheugen aan.

Cache en cookies wissen

Wanneer je de Chrome-browser lang gebruikt, verzamel je heel wat gegevens in de browsercache en ook veel cookies, wat de browser kan vertragen. Je kunt dit probleem oplossen door de browsegegevens te wissen. Klik op de drie puntjes in de rechterbovenhoek van de browser. Selecteer Browsegegevens wissen. Vervolgens selecteer je de vakjes Cache en Cookies en je klikt op Gegevens wissen. Als dat is gebeurd, start je Chrome opnieuw op en kijk je of het programma nog steeds traag is.

De gecachte afbeeldingen en bestanden nemen 320 MB in beslag.

Een 'gewoon prima' smartphone hoeft echt geen vele honderden euro's te kosten, weten we inmiddels. De nieuwe Motorola Edge 60 Fusion is daar een mooi voorbeeld van, lees je in deze review. Voor een adviesprijs van 329 euro krijg je een telefoon die luxe oogt, fijne specificaties heeft en zes jaar updates ontvangt.

De Edge 60 Fusion is het goedkoopste model in Motorola's Edge 60-serie en verkrijgbaar in drie kleuren: blauw, roze en het geteste turquoise. Niet de meeste alledaagse kleuren voor een smartphone, en het veilige grijs, zwart en wit ontbreken. Wij kunnen dat wel waarderen.

Opvallend ontwerp

De Edge 60 Fusion valt lekker op in de saaie massa. Een hoesje kan handig zijn om de telefoon beter te beschermen, maar is niet nodig voor grip. De nepleren achterkant biedt namelijk veel grip. Motorola schermt bovendien met een MIL-STD-810H-certificering, die aangeeft dat de Edge 60 Fusion niet stuk zou moeten gaan door een val van maximaal 1,2 meter hoogte.

©Rens Blom

De Edge 60 Fusion valt lekker op.

De gebruikservaring van de Motorola-smartphone is uitstekend. Met 178 gram is het toestel relatief licht, door de gekromde randen aan de zijkanten heb je het idee dat je een hele dure telefoon in handen hebt en het 6,67 inch-oledscherm ziet ook heel goed uit. De verversingssnelheid is 120 Hz en de resolutie wat hoger dan Full-HD, waardoor het scherm scherp oogt.

Complete smartphone

We zijn ook blij dat Motorola de scherp geprijsde smartphone zo compleet heeft gemaakt. De Edge 60 Fusion is bijvoorbeeld waterbestendig, ondersteunt een e-sim en heeft lekker veel (256 GB) opslagcapaciteit. Ook het werkgeheugen is van gebruikelijke grootte (8 GB) en de gangbare accucapaciteit van 5200 mAh levert een meer dan prima accuduur op. Wij kunnen de smartphone bij redelijk intensief gebruik, ook buiten de deur, zeker een lange dag gebruiken. 's Avonds opladen kan, maar de volgende ochtend redt het toestel ook.

©Rens Blom

Het grote scherm ziet er goed uit

Je dient wel zelf een oplaadadapter te regelen, en het liefst een krachtige. Motorola levert – vanwege nieuwe EU-wetgeving – namelijk alleen een usb-c-kabel in de doos van de Edge 60 Fusion mee. Met de juiste adapter kan de smartphone overigens lekker rap opladen, namelijk met 68 watt. Wat dat zegt? Dat het drie kwartier duurt om de telefoon van 0 naar 100 procent te brengen.

Is de Edge 60 Fusion zonder compromissen? Nee. De gebruikte MediaTek-processor is niet zo snel, waardoor de telefoon ons af en toe niet kan bijhouden. Geen ramp, maar wel een aandachtspunt. Toestellen worden door de jaren heen namelijk wat trager door alle apps en bestanden die je erop hebt gezet, en de Edge 60 Fusion is dus vanaf dag één al niet de snelste in zijn segment.

©Rens Blom

Camera's

De camera's van de smartphone zijn wat verwarrend. Achterop lijken drie cameralenzen te zitten, aangevuld met een flitser. Er zijn echter maar twee camera's: een hoofdcamera en een groothoekcamera. De Edge 60 Fusion kan ook inzoomen, maar gebruikt daar zijn hoofdcamera voor. Hoewel de camera's prima zijn gelet op de prijs, merken we duidelijk dat duurdere smartphones betere kiekjes schieten. Een begrijpelijk compromis, en we zijn blij dat Motorola de groothoeklens voorzien heeft van een macrofunctie, om van heel dichtbij te fotograferen. Dat kunnen lang niet alle telefoons in dit prijssegment.

Hieronder zie je twee fotoseries met van links naar rechts de hoofdcamera, groothoekcamera en zoomfunctie (2x) aan het werk.

©Rens Blom

©Rens Blom

Zes jaar updates

Prettig aan de Motorola Edge 60 Fusion is dat de telefoon drie Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates krijgt. Je kunt het toestel dus heel lang veilig gebruiken. Motorola installeert ook heel wat AI-functies op het toestel. Sommige functies zijn nuttig, andere niet. Vertrouwd prettig blijven de gebaren om de smartphone efficiënt te bedienen. Motorola's tijdlijn met artikelen in allerlei categorieën toont ons om onduidelijke redenen alleen Engelstalige content, aangevuld met advertenties. Google's nieuwsfeed blijft dus relevanter.

©Rens Blom

Sommige onderdelen van Motorola's software bevallen goed, andere delen minder.

Conclusie: Motorola Edge 60 Fusion kopen?

De Motorola Edge 60 Fusion is niet de snelste smartphone in zijn prijsklasse, maar scoort op alle andere belangrijke punten wel (erg) goed. We zijn ook blij met het updatebeleid van zes jaar. Voor iets meer dan 300 euro koop je zo een telefoon waar je veel plezier aan kunt beleven.