Probeer je af te vallen, maar kun je de chips, koekjes en chocolade 's avonds maar niet weerstaan? Dikke kans dat je snackt vanuit een bepaalde emotie. Diëtist en dieetpsycholoog Eveline van de Waterlaat geeft advies.

In dit artikel leggen we je uit wat emotie-eten is en waardoor het wordt getriggerd. We vertellen je wanneer het een probleem wordt en wat je eraan kunt doen. Ook we leggen uit hoe je emotionele honger van lichamelijke honger kunt onderscheiden.

Wat is emotie-eten?

Bij emotie-eten wil je een emotie die een probleem oplevert ontkennen, verzachten of 'goedpraten' met eten. “De meeste mensen herkennen emotie-eten wel in enige mate,” zegt Eveline van de Waterlaat, diëtist, dieetpsycholoog en schrijver van het boek Nu afvallen en nooit meer aankomen (ook verkrijgbaar via Bol.com), “maar het wordt pas echt een probleem als je er last van krijgt en als het met veel negatieve emoties gepaard gaat.”

In onze cultuur staan eten en drinken vaak voor gezelligheid, ontspanning en leuke dingen doen. Het roept gevoelens op die fijn zijn en verbondenheid geven. Als we te maken hebben met negatieve gevoelens, grijp je bij emotie-eten ook naar eten om te proberen dat fijne gevoel te creëren. Het is een enorme valkuil als je juist wilt afvallen of gezond leven.

Van de Waterlaat: “In plaats van negatieve gevoelens te begrijpen en op te lossen, kies je ervoor om ze te omzeilen door te eten. Ook kan het zijn dat je die negatieve gevoelens simpelweg ontkent. Als je het probleem van je overgewicht ontkent, kun je namelijk gewoon lekker blijven eten. En ook in positieve situaties kun je gaan eten. Bijvoorbeeld als je blij bent of als je je lekker wilt ontspannen. Uiteindelijk eindigt zo’n positieve aanleiding toch weer in negativiteit en schuldgevoel.”

Hoe ontstaat emotie-eten?

Emotie-eten hangt vaak samen met jojo-gedrag (meer weten daarover? Lees dan dit artikel). Er is een emotionele prikkel die bepaald eetgedrag veroorzaakt. Dit gedrag is er in de loop der jaren ingeslopen en gaat zich herhalen. Meestal zijn die gevoelens of emoties negatief. “Dat kan heel diep gaan,” zegt de dieetpsycholoog. “Het kan komen door opvoeding, bijvoorbeeld als je moeder in je jeugd ook een emotie-eter of altijd aan het diëten was.” Een andere oorzaak is chronische stress en moeite hebben om je gevoelens te uiten en te identificeren.

Bij emotie-eten gaat de honger niet over door te eten, dus eigenlijk heb je geen behoefte aan eten. Het onderliggende probleem is niet het eten zelf. “Het is vergelijkbaar met een soort junk,” zegt Van de Waterlaat. “Even alles verdoven of wegdrukken, en even niet voelen.” Het maakt afvallen een haast onmogelijke opgaaf.

“Je kunt gaan emotie-eten uit verveling, of doordat je je niet gezien voelt,” legt de dieetpsycholoog uit. “Het kan ook zijn dat je een baan hebt waarbij je onvoldoende uitdaging ervaart. Of dat je veel stress hebt met de kinderen en dat niet met je partner kunnen bespreken. Wat ik heel vaak zie in mijn praktijk bij emotie-eten is gedrag in een vorm van perfectionisme, pleasen en jezelf op de laatste plaats zetten.”

©lenushkab - stock.adobe.com

Emotie-eten: smal, medium, large en extra-large

Van de Waterlaat heeft het over small- en mediumvarianten van emotie-eten. Die doemen vaak op bij een heftige gebeurtenis of juist bij iets leuks zoals vakanties en feestjes. De dieetpsycholoog: “Bij de large en extra-large emotie-eters is vaak sprake van een oude pijn uit het verre verleden. Die pijn voel je nu, vaak onbewust, nog steeds. De pijn van leegte, gebrek en angst wordt gecompenseerd door iets dat wel fijn voelt, in dit geval eten.”

Snacktrek: hoe werkt emotie-eten in je lijf?

Wat er precies gebeurt in je lichaam bij emotie-eten is onduidelijk. Waarschijnlijk zorgen alle genoemde oorzaken voor (chronische) stress. Chronische stress verhoogt je cortisol-gehalte. De één is hier gevoeliger voor dan de ander. Dit cortisol-gehalte verhoogt je behoefte aan voedingsmiddelen met veel calorieën. Funest als je wilt afvallen.

Cortisol geeft een signaaltje aan je hersenen waardoor je honger krijgt. Je krijgt dan met name trek in voedingsmiddelen met veel vet en suiker. Oftewel: snacktrek! Ook zijn er aanwijzingen dat suikerrijke voedingsmiddelen je cortisol kunnen verhogen. Daardoor kom je in een vicieuze cirkel terecht. Ook alcohol zou je cortisol kunnen verhogen.

Is emotie-eten schadelijk?

“Dat hoeft niet, maar als het een probleem wordt wél,” zegt Van de Waterlaat. “Je merkt dat vooral vrouwen een verminderd zelfbeeld krijgen. Niet alleen omdat ze zwaarder worden, maar ook omdat ze het idee krijgen: het lukt mij niet. We denken vaak dat we gewoon wat meer discipline of doorzettingsvermogen moeten hebben en als het dan niet lukt, voelt het als falen. Daarnaast kom je ervan aan. Als je er steeds meer last van krijgt, kan het ook overgaan in een eetstoornis.”

©somemeans - stock.adobe.com

Binge-eating bij mannen en bij vrouwen

Emotie-eten lijkt op het eerste oog veel vaker voor  te komen bij vrouwen dan bij mannen. Maar het percentage binge-eating (binge eating disorder: BED, ofwel eetbui-stoornis) bij vrouwen en mannen is bijna gelijk: 1-4 % van de vrouwen en 1-3% bij mannen. “Waarschijnlijk hebben mannen meer last van emotie-eten dan gedacht wordt,” zegt de dieetpsycholoog, “maar ze praten er minder over. Je ziet dat de druk van het schoonheidsideaal ook bij mannen meer een rol gaat spelen.”

Wanneer wordt emotie-eten een eetstoornis?

Emotie-eten kan uiteindelijk tot een eetbuistoornis lijden wanneer je frequent, namelijk minimaal één keer per week gedurende minimaal drie maanden, forse eetbuien hebt en gevoelens van controleverlies ervaart. “Bij een eetbui-stoornis is de lijdensdruk forser en is er een extreem gevoel van schaamte- en schuldgevoel. De ernst van de stoornis wordt bepaald door de frequentie van de eetbuien,” legt Van de Waterlaat uit. “Een gemiddelde van één tot drie eetbuien per week is qua ernst licht; veertien of meer keer per week is zeer ernstig.”

Wat kun je doen tegen emotie-eten?

“Het jezelf niet kwalijk nemen. Daar begint het mee,” zegt de dieetpsycholoog. “En het krijgen van inzicht. Vaak komt het doordat we onze emoties of gevoelens niet goed kunnen duiden. Dan ontstaat er onrust en stress in je lichaam. Dan moet je gaan onderzoeken in je lichaam: waar heb ik nu echt behoefte aan? Hoe vaker je daarmee gaat oefenen, hoe meer je in het moment kunt ontdekken wat je behoefte is, en daarnaar luisteren.”

De uitdaging zit 'em dus in jezelf en je persoonlijkheid leren kennen. Daarnaast is de uitdaging om voor voldoende ontspanning, beweging en gezonde basisvoeding te zorgen. Van de Waterlaat: “Je ziet vaak emotie-eten als je de rest van de dag niet goed hebt gegeten; de gedachte dat gezond eten die dag toch al mislukt is, speelt hierbij een grote rol. Ook voldoende slaap en de slaapkwaliteit zijn heel belangrijk.”

Het verschil tussen lichamelijke honger en emotionele honger herkennen

Dit is één van de eerste dingen die dieetpsycholoog Eveline van de Waterlaat bespreekt met cliënten in haar praktijk die willen afvallen: het verschil tussen lichamelijke en emotionele honger. Hoe kun je dat onderscheiden van elkaar? Check dan onderstaande tabel.

Bron tabel: Slank Denken, Slank Leven, Doris Wild Helmering D. Hales

Vind je het moeilijk om een ongezond voedingspatroon te doorbreken? Hulp vragen kan ook de oplossing zijn. Bijvoorbeeld bij een coach, psycholoog of een diëtist die gespecialiseerd is in emotie-eten.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een koelkast die hoge ogen gooit bij andere gebruikers? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Hisense RB329N4AWE

De Hisense RB329N4AWE is een goede betaalbare koelkast. Ruim twintig reviewers komen tot een gemiddelde score van een 8,7. Naast de lage prijs waarderen diverse consumenten onder meer de stille werking (38 decibel) en ruime inhoud. Daarnaast valt de no frost-functie in de smaak, want hierdoor is er in het vriesgedeelte nooit sprake van ijsvorming. Dat scheelt weer ontdooien. Is de draairichting ongunstig? Geen probleem, want je kunt de deur omkeren. De bediening is eenvoudig, want bovenaan het koelvak bevinden diverse knopjes. Daarmee selecteer je onder meer de gewenste temperatuur.

Deze koelkast bevat meerdere ventilators die de koude lucht gelijkmatig verdelen. Dat komt de houdbaarheid van de producten ten goede. Voor het snel invriezen van voedsel activeer je desgewenst de Fast Freeze-optie. Zo bewaar je beter de smaak van producten. Het koelgedeelte heeft een inhoud van 188 liter, terwijl het vriesvak goed is voor 67 liter. Deze vrijstaande koelkast is 180 centimeter hoog. Tot slot is de diepte van 56 centimeter een pluspunt. Hierdoor plaats je de RB329N4AWE netjes in een standaard keuken.

Samsung RS65DG5403S9EF

Met een totale inhoud van 635 liter is de Samsung RS65DG5403S9EF een perfecte koelkast voor gezinnen. Het betreft een Amerikaans model met twee deuren. Achter de linkerdeur bevindt zich een vrieskast van 218 liter. Met vier legplanken en twee transparante lades kun je heel wat etenswaren invriezen. Er is in de deur ook nog een ijsblokjesmaker verwerkt. Het koelgedeelte heeft dezelfde indeling als het vriesvak, maar is een stuk breder. Daardoor bedraagt de inhoud van dit compartiment maar liefst 417 liter.

Zoals je van een moderne koelkast in deze prijsklasse mag verwachten, ondersteunt de RS65DG5403S9EF diverse nuttige functies. Verbind het apparaat bijvoorbeeld met wifi en houd in een app op je smartphone het actuele stroomverbruik in de gaten. Verder ondersteunt dit model no frost, zodat je de vrieskast niet hoeft te ontdooien. Een ander pluspunt is het lage geluidsniveau van slechts 37 decibel. Vijf Kieskeurig.nl-testers voelden deze Amerikaanse koelkast al eens aan de tand. Zij deelden alleen maar achten en negens uit. Lees hier hun testverslagen. Het product is in een zilverkleurige en zwarte uitvoering te koop.

Liebherr CNC 5703 Pure

Het Duitse merk Liebherr staat bekend om zijn kwalitatieve witgoedproducten. De CNC 5703 Pure is daarvan een goed voorbeeld. Niet voor niets beoordelen een kleine twintig Kieskeurig.nl-bezoekers het product met een gemiddeld cijfer van een 9. Je hoeft deze koelkast niet ergens in de bijkeuken of schuur neer te zetten, want het apparaat maakt nauwelijks geluid. Het opgegeven volumeniveau bedraagt slechts 35 decibel. Zet hem dus gerust naast een bank of keukentafel. Dankzij de geïntegreerde deurgrepen is de buitenzijde helemaal vlak. Handig voor het afnemen van vuil en stof!

De koelkast is ruim twee meter hoog. Dit resulteert in flink wat ruimte. Het koelvak heeft dan ook een riante inhoud van 268 liter. Met 103 liter is het vriesgedeelte eveneens erg ruim. Van ijsvorming is geen sprake, want de CNC 5703 Pure ondersteunt no frost. Voor het bewaren van groente en fruit komt de zogenoemde EasyFresh-lade goed van pas. Dankzij een hoge luchtvochtigheid blijven de producten hierin langer goed. Wie dit product binnen een half jaar kosteloos registreert, ontvangt acht jaar garantie op alle onderdelen en het arbeidsloon. Naast de hier besproken witte uitvoering is deze koelkast ook in een RVS-variant verkrijgbaar.

Lees ook: 🧊 Houd je eten langer vers: zo deel je je koelkast optimaal in

Inventum KV550B

Zoek je een tafelmodel met een goede reputatie? Kijk dan eens naar de Inventum KV550B. Op Kieskeurig.nl heeft deze compacte koelkast een gemiddelde score van een 9,1. De reviewers prijzen onder andere de stille werking (39 decibel), geïntegreerde verlichting en ruime groentelade. Verder heeft de koelkast ook nog twee legplanken en drie deurvakken. Dankzij de superkoelen-functie breng je vers bewaarde etenswaren snel op temperatuur.

De afmetingen zijn 85 × 55 × 58 centimeter, waardoor je deze koelkast makkelijk in een hoekje van een garage, schuur, tuinhuis of (bij)keuken kwijt kunt. Ondanks het compacte formaat heeft de koelkast een inhoud van 113 liter. Daarnaast is er ook nog een apart vriesvak van 16 liter. Plaats hierin bijvoorbeeld ijsjes of een heel brood. Nuttig om te weten is dat je de draairichting van de deur zo nodig kunt omkeren. Deze koelkast is in een zwarte en witte behuizing te koop.

ETNA AKV678RVS

Met een prijskaartje van minder dan duizend euro is deze Amerikaanse koelkast van ETNA momenteel goedkoper dan ooit. Bovendien heeft de AKV678RVS ook nog eens een hoge gemiddelde beoordeling van een 8,6. Buiten deze zilverkleurige uitvoering kun je als alternatief de zwarte versie overwegen. Achter de linkerdeur heb je toegang tot een vrieskast van 185 liter. De twee beschikbare lades vriezen wegens no frost-ondersteuning niet aan. Verder heeft de vriezer vijf legplanken en vier deurvakken.

Aan de rechterkant bevindt zich het koelgedeelte met een inhoud van 334 liter. Dankzij vijf draagplateaus, twee lades en drie deurvakken kun je een heleboel producten koel bewaren. Houd vanwege de hoge capaciteit wel rekening met een behoorlijke omvang van 178,6 × 91 × 64,3 centimeter. Een voordeel is het fluisterstille geluidsniveau van 35 decibel. Hierdoor ervaar je tijdens het televisiekijken en muziek luisteren geen hinder. Je stelt via het bedieningspaneel aan de buitenzijde de gewenste temperatuur in.

In de koude wintermaanden is wat extra warmte in huis geen overbodige luxe. Steeds meer mensen kiezen daarom voor een elektrische deken: zo blijf je niet alleen heerlijk warm, maar bespaar je ook op stookkosten. Hoe je een elektrische deken kiest die bij je past, lees je hier.

Lees ook: 10 tips om warm te blijven zonder te stoken

Soort deken

Er zijn twee soorten elektrische dekens: onderdekens en bovendekens. Een onderdeken verwarmt je bed, een bovendeken is ideaal voor op de bank. Lig je dus elke avond te klappertanden in bed, dan is een onderdeken voor jou waarschijnlijk de beste keuze. Vind je het lekker om 's avonds onder een (warm!) kleedje op de bank te kruipen én wil je misschien je stookkosten wat omlaag brengen, dan kies je voor een bovendeken.

Een onderdeken plaats je tussen je matras (of topper) en hoeslaken, zodat de deken het bed van onderaf verwarmt. Je kunt een onderdeken aanzetten op het moment dat je in bed stapt, maar vaker worden onderdekens met behulp van een timer ingeschakeld vóór het liggen, zodat het bed al heerlijk warm is. Vaak regelt een timer ook dat de deken zichzelf na een uur (of twee) vanzelf uitschakelt, zodat er tijdens het slapen geen veiligheidsrisico's ontstaan.

©Leonid Iastremskyi

In tegenstelling tot een elektrische onderdeken leg je een elektrische bovendeken (zoals de naam al zegt) bovenop je, bijvoorbeeld als je op de bank of je favoriete stoel zit. Je herkent deze dekens aan hun extra zachte materiaal, zoals fleece of microvezel. Een bovendeken zet je pas aan op het moment dat je eronder gaat zitten of liggen. Net als onderdekens schakelen de meeste bovendekens zichzelf na verloop van tijd vanzelf uit. Je kunt een bovendeken natuurlijk ook mee naar bed nemen voor wat extra warmte, dus eigenlijk zijn deze dekens multifunctioneel!

Formaat

Zowel onder- als bovendekens zijn verkrijgbaar in verschillende afmetingen. Bedenk dus van tevoren goed hoe groot je je elektrische deken wenst. Onderdekens komen qua breedte overeen met de standaardafmetingen van matrassen: een eenpersoons-onderdeken is meestal 80 centimeter breed, een tweepersoons-onderdeken 140 centimeter. In de lengte zijn ze doorgaans iets korter dan een matras, omdat ze alleen het lichaam hoeven te verwarmen. Handig: veel tweepersoons-onderdekens beschikken over twee schakelaars waarmee je de temperaturen van beide helften apart van elkaar kunt instellen. Scheelt weer geruzie met je partner.

Bovendekens zijn er in compacte, middelgrote en extra grote varianten. Compacte bovendekens hebben een afmeting van (rond de) 100 x 70 centimeter en zijn bedoeld om alleen je schoot of bovenlichaam mee te verwarmen. Middelgrote dekens gaan richting de 150 x 70 centimeter en zijn perfect om je hele lichaam in tewikkelen. Kruip je het liefst samen met je partner onder een kleed? Ga dan voor een extra grote variant van bijvoorbeeld 180 x 130 centimeter.

Warmtestanden

Aan een elektrische deken wil je geen honderden euro's uitgeven, en dat hoeft natuurlijk ook niet. Maar gris ook niet de eerste de beste deken uit de schappen. Sommige elektrische dekens (en dan met name de goedkopere) beschikken namelijk maar over één warmtestand, en de kans is groot dat jij die stand nét te warm of juist te koud vindt. Ook als je de deken op verschillende plekken in huis gaat gebruiken – misschien is je slaapkamer een stuk frisser dan je woonkamer – is het fijn als je de temperatuur van je elektrische deken naar wens kunt instellen. De meeste standaardmodellen hebben vier tot zes warmtestanden, maar er zijn ook dekens met meer dan zeven warmtestanden. Sommige elektrische onderdekens beschikken zelfs over verschillende warmtezones voor schouders, rug en voeten – extra fijn als je snel koude voeten hebt!

Veiligheid

Comfortabel onder (of op) een elektrische deken liggen gaat alleen als je weet dat de deken honderd procent veilig is. Kies voor je eigen gemoedsrust dus voor een deken van een betrouwbaar merk; daarmee weet je zeker dat je een veilig product in huis haalt. Let er ook op dat de deken een automatische uitschakelfunctie én een oververhittingsbeveiliging heeft, zodat-ie nooit te heet wordt. Vermijd het kopen van een tweedehandsdeken, omdat een versleten of beschadigd deken vatbaarder is voor brand en kortsluiting.

©Mariana Rusanovschi

Wasbaarheid

Ook het gemak waarmee een elektrische deken gewassen kan worden, is voor veel mensen belangrijk. Vooral als je kleine kinderen hebt die maar al te graag onder de warme deken kruipen, is de kans op morsen of andere ongelukjes groot. En als je een onderdeken op je bed hebt liggen, wil je die natuurlijk ook regelmatig kunnen opfrissen. Gelukkig kunnen de meeste elektrische dekens na het verwijderen van de elektrische bediening gewoon op 30 graden in de wasmachine worden gewassen. Check wel altijd goed de instructies, want dit geldt niet voor iedere elektrische deken. Elektrische dekens kunnen meestal niet in de droger.

Hoe zuinig is een elektrische deken?

Kun je nauwelijks meer onder je elektrische deken vandaan komen en begin je je zorgen te maken over je energierekening? Nergens voor nodig: een elektrische deken kost namelijk niet meer dan een paar cent per avond. Ja, je leest het goed! Gemiddeld verbruikt een elektrische deken zo'n 50 watt per uur (0,05 kWh), wat met een stroomprijs van € 0,40 neerkomt op twee cent. Lig je dus drie uur onder je heerlijke warme deken, dan ben zo'n zes cent kwijt. Ter vergelijking: een paar uur de verwarming aan kost je al snel twee euro. Als je daadwerkelijk wilt besparen met je elektrische deken is het natuurlijk wel slim om de verwarming lager of helemaal uit te zetten, anders schiet je er alsnog weinig mee op.