Warmtepompen zijn er in verschillende soorten en maten. Naast de bodemwarmtepomp, de (hybride) luchtwaterwarmtepomp en de ventilatiewarmtepomp is er ook de warmtepompboiler. Dit is waarschijnlijk het minst bekende lid van de warmtepomp-familie, dus hoog tijd om ook de voordelen van deze oplossing te bespreken.

In samenwerking met LG

Een warmtepompboiler is een compacte warmtepomp, gekoppeld aan een wateropslagvat (boiler). De enige functie van de boiler is om te zorgen voor warm tapwater (douchewater), en dus niet om de woning te verwarmen. Dat maakt de warmtepompboiler anders dan een ‘gewone’ warmtepomp. Bij een warmtepompboiler passen de warmtepomp en de boiler samen in één behuizing. Het apparaat is qua grootte te vergelijken met een koelkast. Deze ‘koelkast’ staat binnen in je huis en er is geen aparte buitenunit nodig.

Boiler bij de cv-ketel

De warmtepompboiler wordt in de regel vlak bij de cv-ketel geplaatst en gekoppeld aan de leidingen die tapwater transporteren door je woning. Door het ontbreken van een buitenunit is het aansluiten van een warmtepompboiler relatief eenvoudig. De binnenunit heeft, net als een wasdroger, alleen een doorvoer naar buiten nodig om koude lucht te kunnen afvoeren. De aanvoer van lucht haalt de warmtepompboiler uit de ruimte waarin hij is geplaatst. In sommige gevallen kan hij ook extra lucht van buiten aanzuigen.

Een warmtepompboiler is dus vooral interessant als een relatief groot deel van het totale gasverbruik wordt gebruikt voor het verwarmen van tapwater. Hoe zit dat en wanneer is dat zo?

Waar gaat het gas naartoe?

Bij goed geïsoleerde woningen met veel gezinsleden gaat een relatief groot deel van het gasverbruik op aan het verwarmen van tap-/douchewater. Als vuistregel kun je aanhouden dat je per gezinslid gemiddeld 80-100 kubieke meter (m³) gas per jaar gebruikt voor het maken van warm tapwater. Bestaat je gezin uit vijf mensen, dan verbruik je zo’n 400-500 kuub aardgas alleen voor douchen. Om dat in perspectief te plaatsen: voor een twee-onder-een-kapwoning uit 2016 is een totaalverbruik van 1200 kuub gas per jaar niet ongewoon. Omdat zulke woningen goed geïsoleerd zijn, beslaat het gasverbruik voor tapwater voor een familie met 5 gezinsleden dus een aanzienlijk deel (40 procent) van het totale gasverbruik.

Het grote aandeel gasverbruik voor tapwater maakt de impact van een hybride warmtepomp in dit voorbeeld relatief beperkt. Dus wil je toch niet meteen van het gas af, maar wel serieus op gas besparen, dan is in deze situatie waarschijnlijk een warmtepompboiler een interessantere optie dan een hybride warmtepomp, omdat een warmtepompboiler goedkoper is. Andersom: bij oudere woningen en minder gezinsleden is het aandeel tapwater in het totale gasverbruik juist kleiner en de relatieve besparing met een hybride warmtepomp in potentie veel groter.

Stap voor stap verduurzamen

Wat het bouwjaar van de woning ook is, een warmtepompboiler is een interessant startpunt voor het stap voor stap verder verduurzamen van je huis. Een warmtepompboiler kan ongeacht de woningisolatie altijd geplaatst worden, mits er ruimte is voor een apparaat ter grootte van een koelkast. Is verbetering van de woningisolatie nodig, dan kan eventueel na renovatie een tweede warmtepomp voor verwarming van de woning worden bijgeplaatst. Toch kan ook deze eerste stap het gasverbruik al aanzienlijk verminderen.

Maar hoeveel bespaar je uiteindelijk in euro’s met een warmtepompboiler? Met een variant op de vuistregel uit een van de vorige alinea’s kun je het gasverbruik ook uitdrukken in kilowatturen (kWh) energie. In huishoudens tot 3 gezinsleden wordt vaak uitgegaan van 1000 kWh energie voor warm tapwater per gezinslid per jaar. Daarboven vlakt dit verbruik iets af. Voor een huishouden met 4 gezinsleden wordt gerekend met 3500 kWh. 

Bij een cv-ketel staat 3500 kWh energie gelijk aan een verbruik van circa 390 kuub gas per jaar. De kosten daarvan zijn bij 1,50 euro per kuub ongeveer 600 euro per jaar. Met een warmtepompboiler kun je dit bedrag aan gas besparen. Je krijgt er dan wel een stijging van de stroomrekening voor terug. Om dezelfde 3500 kWh warmte op te wekken met een warmtepompboiler is per jaar circa 1000 kWh aan elektriciteit nodig. Dat kost zo’n 300 euro per jaar, natuurlijk afhankelijk van de actuele stroomtarieven. In dit voorbeeld kun je hiermee netto dus ongeveer 300 euro per jaar besparen .

Besparen met zonnepanelen

De aanwezigheid van zonnepanelen maakt een warmtepompboiler nog interessanter, omdat hij opgewekte zonnestroom kan omzetten in warm water dat je kunt opslaan. De warmtepompboiler functioneert dan eigenlijk als een ‘warmwaterbatterij’. Door zonnestroom om te zetten in warm water, wordt de opgewekte energie lokaal gebruikt en bewaard voor later gebruik (douchen), en niet teruggeleverd aan het energienet. Dat is interessant, omdat het terugleveren van stroom aan het energienet financieel steeds minder aantrekkelijk wordt. De salderingsregeling voor zonne-energie wordt afgebouwd, waardoor je deze opgewekte stroom beter lokaal (binnen de woning) kunt benutten. Met een warmtepompboiler kan dat.

Zonneboiler

Ten slotte willen we nog een spraakverwarring voorkomen. Naast de warmtepompboiler is er namelijk ook nog  de zonneboiler. Beide apparaten zijn makkelijk door elkaar te halen, maar een zonneboiler werkt wezenlijk anders. Een zonneboiler bestaat uit zonnecollectoren op het dak en een boiler om het warme water in op te slaan. Zonnecollectoren lijken op zonnepanelen, maar ze wekken geen stroom op. De collectoren nemen de warmte van de zon op, en geven deze af aan het water dat door de leidingen in het paneel stroomt. Het grote voordeel is dat de warmte van de zon gratis is. Het nadeel is dat in Nederland een zonneboiler vrijwel nooit voldoende capaciteit heeft om al het warmtapwater te maken; je bespaart ongeveer de helft van de energiekosten voor warmtapwater. Je hebt voor de andere helft dus altijd nog een andere oplossing nodig, zoals een warmtepomp of een cv-ketel. Zonneboilers zijn bovendien in vergelijking met warmtepompboilers tot twee keer zo duur in aanschaf en installatie.

Energiezuinige oplossing

Een interessant voorbeeld van deze warmtepompboiler is de Inverter warmtepompboiler van LG. Dit is een energiezuinige warmwateroplossing die warmtepomptechnologie combineert met LG's smart control. Deze LG-warmtepomp haalt 75 procent van zijn energie uit de buitenlucht. De LG Inverter warmtepompboiler heeft een hoge efficiëntie en kan dankzij de zogeheten DUAL Inverter Compressor meer dan 70 procent besparen vergeleken met een conventionele elektrische boiler. Door een strak design kan de nieuwe LG Inverter warmtepompboiler worden geïnstalleerd in de garage, de keuken, de wasruimte, de badkamer en elke andere ruimte in huis.

Waarschijnlijk staat er een massa lettertypes op je pc, maar soms wil je voor een project een meer uitgebalanceerde typografie. Er zijn genoeg websites die allerlei lettertypes aanbieden, maar vaak merk je dat die fonts toch niet professioneel ogen en dat bepaalde lettertekens zelfs niet beschikbaar zijn. Dan komt Google Fonts in beeld, met een enorme bibliotheek kwaliteitsletters waaruit je gratis een keuze kunt maken.

Tip 1 Fonts en lettertypes

Google Fonts heeft stormenderhand de wereld van de typografie veroverd. De tijd dat alle websites met dezelfde twaalf lettertypes werden gemaakt ligt ver achter ons. Volgens Typewolf, dat de trends op vlak van typografie volgt, zijn vier van de tien populairste webfonts afkomstig van Google. Oorspronkelijk is Google Fonts een uitgebreide verzameling van lettertypes die speciaal zijn ontworpen voor gebruik op het web. Toch kun je deze lettertypes ook gebruiken voor onlinetoepassingen als Google Docs of Canva, en zelfs voor offline desktopapplicaties zoals Microsoft Word of PowerPoint.

We gebruiken hier de termen ‘lettertype’ en ‘font’ door elkaar. Hoewel ze zeker aan elkaar verwant zijn, is er wel een verschil. Arial, Helvetica en Times New Roman zijn bekende lettertypes. Een font is de combinatie van het lettertype en de manier hoe het wordt gebruikt, zoals de stijl en de grootte. Helvetica Light Italic is een font. Een lettertype is meer dan een manier om tekst weer te geven. Het bepaalt voor een groot deel de sfeer en de uitstraling van het project.

Op het moment van schrijven staan er 1796 lettertypefamilies in de bibliotheek.

Tip 2 Veel is niet genoeg

Een van de belangrijkste voordelen van Google Fonts is dat je ze gratis mag gebruiken voor zowel persoonlijke als commerciële projecten. Je hoeft je dus geen zorgen te maken over dure lettertype-licenties. Bovendien wordt de collectie regelmatig bijgewerkt met nieuwe kwaliteitsletters en verbeteringen aan bestaande lettertypes. Ten slotte is er een grote ondersteunende community van ontwerpers en ontwikkelaars met tutorials en forums.

Ga naar https://fonts.google.com. Er wordt gevraagd om in te loggen met je Google-account of om een nieuw account aan te maken. Het zal je opvallen dat er ontzettend veel lettertypes zijn. Laat je niet intimideren door het overweldigende aanbod. Er zijn slimme manieren om snel geweldige lettertypes te vinden die bij je project passen. Aan de linkerkant zie je het vak Preview. Typ hier een zin of een stukje tekst dat Google Fonts zal overnemen om de lettertypes te presenteren. Doe je dat niet, dan gebruikt Google Fonts gewoon een eigen standaardzin. Daaronder staat een schuifje waarmee je de lettergrootte van de voorbeeldtekst regelt.

In het vak Preview typ je een stukje tekst als proefzin.

Tip 3 Aanbod bekijken

Wanneer je op de overzichtspagina komt, kun je door de bibliotheek scrollen en een preview bekijken van iedere lettertypefamilie. Bijna elk lettertype is verkrijgbaar in verschillende stijlen en diktes, zoals extra vet (bold of heavy) en cursief (italic). Dit staat bekend als een lettertypefamilie.

Als je tijdens het scrollen het overzicht verliest, dan klik je op het pijltje in de rechterbenedenhoek van het scherm om terug te gaan naar het begin van de resultatenlijst. Aan de hand van twee knoppen bepaal je hoe de fonts op het scherm verschijnen. Je kunt ze bekijken in een raster, waarbij je de fonts in verschillende fiches ziet of je overloopt ze in de lijstweergave. Bovendien kun je de resultaten sorteren in Trending, Most popular, Newest en Name. Met de laatste keuze krijg je ze in alfabetische volgorde. Dit helpt, maar het blijft overrompelend en na een tijdje lijken de lettertypes allemaal op elkaar.

Je kunt het aanbod in rastervorm bekijken.

Tip 4 Filters opbouwen

Om het aanbod behapbaar te maken, moet je de bibliotheek vanuit de linkerkant filteren. Begin met de taalinstelling. Eerst kies je het schrift. Het schrift dat je op dit moment leest, is het Latijnse schrift. Hoewel het Frans, Duits, Noors en Portugees hun eigen lettertekens hebben, valt dat allemaal onder Latijns. Google Fonts ondersteunt vrijwel alle schriftsystemen, zoals Cyrillisch, Arabisch, Koreaans en meer … Daarna selecteer je de taal, bijvoorbeeld Dutch. De filters die je toepast, worden gecombineerd. Dat kun je bovenaan de pagina volgen. Het is de bedoeling dat je filters combineert om uiteindelijk bij een beperkte set interessante voorstellen te komen. Om een filter te verwijderen klik je op het x-teken naast de naam van de filter. Met Clear all verwijder je alle filters die je hebt vastgelegd.

De filters die je toepast, worden samengevoegd.

Tip 5 Filteren op uiterlijk

Wil je afgaan op het gevoel dat een lettertype bij je oproept, dan klik je het criterium Feeling open en dan maak je een keuze uit achttien stijlen zoals: Business, Calm, Vintage, Childlike, Sophisticated, Stiff … Daaronder staat nog een reeks stijlen onder de noemer Appearance en dan kies je tussen Wood type, Monospaced, Medieval en meer.

Er is ook een filter om kalligrafische lettertypes te vinden. En dan zijn er de filters Serif en Sans Serif. Serif-lettertypen of schreefletters worden gekenmerkt door een klein lijntje aan het einde van een streek in elke letter. Sans serif is Frans voor schreefloos. Een letterteken waarbij zulke dwarsstreepjes staan (bijvoorbeeld Times), noemen we een schreeflettertype of een serif-lettertype. Een lettertype zonder dwarsstreepjes, zoals Arial, noemen we een schreefloos lettertype of een sans serif-lettertype. Er is ook een rubriek Technology en Seasonal. In die laatste groep vind je bijvoorbeeld de Valentijns-, Halloween en kerstlettertypes. Met het schuifje Properties specifieer het aantal stijlen dat je wilt zien.

Pas verschillende filters toe om de resultaten te beperken.

Tip 6 Type tester en Glyphs

Er is ook een zoekvak waar je via de naam een lettertype kunt vinden. Klik op een gevonden lettertype om alle opties te bekijken. Die bestaan uit vijf tabs: Specimen, Type tester, Glyphs, About en License. In Specimen kun je de lettergrootte aanpassen door middel van een schuifje. Interessanter is het tabblad Type tester, waar je de verschillende Heading-stijlen kunt bekeken en waar het zelfs mogelijk is om de kleur van het lettertype aan te passen. Glyphs toont een rooster waarin alle letters, cijfers en symbolen staan die in dit lettertype aanwezig zijn. Bij About en License lees je meer informatie over de designer en over het aantal websites dat dit lettertype ondertussen gebruikt.

//06-googlefonts.png/

Je kunt schakelen tussen de lichte en donkere weergave.

Tip 7 Insluiten in een site

Om een Google Font toe te voegen aan je website, begin je bij de pagina met de lettertypedetails. Dan gebruik je de knop Get font en vervolgen ga je voor de optie Get embed code. Bovenaan in de rechterbalk krijg je de code om in de heading van het html-bestand te plakken. In het vak Embed code in the <head> of your html klik je op de knop Copy code. Zoek de <head>-sectie van je html-document en plak de code die je net hebt gekopieerd. Vervolgens moet je nog aanduiden welke css-stijl je wilt koppelen aan het gekozen lettertype. Dus kopieer je ook de css-regels in de pagina van Google Font. En daarna open je het css-bestand van de webpagina met een teksteditor en plak je de gekopieerde css-regel in een sectie.

Je krijgt de code om die in de head-sectie en de css van je website te plakken.

Tip 8 Google Docs

Google Fonts zit geïntegreerd in Google Docs. Dat betekent dat je daar heel snel ieder lettertype van de bibliotheek kunt toepassen. Wanneer je een document opmaakt, kun je via het vak Lettertype een van de inmiddels geïnstalleerde lettertypes selecteren. Om rechtstreeks in de bibliotheek van Google Fonts te duiken, kies je in het lettertype-menu de optie Meer lettertypen. Dan opent een selectiescherm waar je de bekende filters van Google Fonts toepast.

Eerst krijg je een selectie van populaire Google Fonts. Je selecteert een schrift, een taal, een stijl en sorteert op populariteit, alfabetisch, op datum van toevoeging of trends. Het lettertype dat je op die manier selecteert, wordt in de kolom Mijn lettertypen toegevoegd, zodat je het voortaan kunt gebruiken in Google Docs. Het is mogelijk om een toegevoegd Google Fonts-lettertype te verwijderen door op het kruisje achter de naam van het lettertype te klikken. Op die manier maak je de lijst korter. Je kunt geen systeemfonts of lettertypes van Google Docs verwijderen, maar wel de lettertypes die je vanuit Google Fonts hebt geïmporteerd. De rechtstreekse koppeling tussen Google Fonts werkt trouwens op dezelfde manier met Google Spreadsheets en Google Presentaties.

Alle Google Fonts kun je rechtstreeks aanspreken in Google Docs.

Tip 9 In Office toepassen

Nu je weet hoe je een leuk lettertype in de bibliotheek van Google vindt, is het niet moeilijk om deze lettertypes te gebruiken in Microsoft Word of een andere Office-applicatie. Nadat je het perfecte font hebt gevonden in Google Fonts, klik je in de rechterbovenhoek op de knop Get font. In plaats dat je Get embed code selecteert, gebruik je de optie Download all. Hierdoor komt er een zip-bestand in de map Downloads van je computer terecht. Dubbelklik op dit zip-bestand om dit uit te pakken en daarna klik je op het bestand dat eindigt op .ttf, de afkorting van True Type Font-file. Je Windows-computer zal eerst een voorvertoning tonen van het geselecteerde lettertype. Klik op de knop Installeren boven deze voorvertoning. Eenmaal geïnstalleerd zul je dit nieuwe lettertype in Word terugvinden in het dropdown-menu onder het blokje Lettertype. Mocht je Microsoft Word al geopend hebben, dan moet je het programma wellicht eerst even herstarten.

Op de Mac dubbelklik je ook op het zipje in de map Downloads om het archief te extraheren. Daarna klik je met de rechtermuisknop op .ttf-bestand en in het contextueel menu ga je voor de opdracht Openen met Lettertypecatalogus. Daar zul je merken dat het nieuwe lettertype klaarstaat om geïnstalleerd te worden. Het enige wat je moet doen, is op de knop Installeer lettertype klikken.

Klik op de knop Installeren om het lettertype aan het lokaal systeem toe te voegen.

Tip 10 Embedden

Wanneer je een nieuw lettertype toevoegt aan een Word-document of een PowerPointpresentatie en je dat document naar iemand anders stuurt, dan weet je nooit zeker of de ontvanger de inhoud zal zien zoals jij hem hebt opgemaakt. Als je bijvoorbeeld een Google Font-lettertype hebt gebruikt dat de ander niet op zijn computer heeft staan, dan krijgt de ontvanger een ander lettertype te zien. Om dit probleem te voorkomen, kun je zowel in Word als in PowerPoint de gebruikte lettertypes insluiten, ofwel embedden.

Hierdoor zal het document wel een beetje groter worden, maar je weet dan wel zeker dat de ander de opmaak ziet zoals jij die hebt bedoeld. Om een lettertype in te sluiten, klik je in het lint op Bestand en dan op Opties. In het geopende venter klik je links op Opslaan en rechts schakel je de optie Lettertypen in het bestand insluiten in. Wanneer je heel veel lettertypes hebt gebruikt, kun je de optie daaronder activeren: Alleen in het document gebruikte tekens insluiten. Hierdoor worden alleen de echt gebruikte lettertekens mee opgeslagen.

Soms is handig om de gebruikte lettertypes in het document in te sluiten.

Robots worden steeds menselijker en kunnen steeds meer: ze serveren drankjes in restaurants, helpen ouderen bij dagelijkse taken of werken als receptionisten in hotels. Maar wat je waarschijnlijk nog nooit hebt gezien, is humanoïde robots die elkaar te lijf gaan in een echte boksring...

Het Chinese Unitree gaat nu viral met spectaculaire beelden van hun humanoïde robots die elkaar te lijf gaan in de boksring. Tijdens het  CMG World Robot Tournament –  Mecha Combat Arena streden zes humanoïde robots om de winst. Elke robot werd aangestuurd door een team mensen, dat met afstandsbedieningen buiten de ring stond. De robots beschikten over verschillende vechttechnieken: directe stoten, hoeken, uppercuts, knieën en trappen. Ze konden draaien, stappen zetten en (belangrijk bij een bokswedstrijd!) zelfstandig weer overeind komen na een val.

De wedstrijden waren geen vooraf geprogrammeerde show, maar een echt (dynamisch!) samenspel tussen menselijke commando's en door AI aangestuurde bewegingen. De robots reageerden op data van sensoren in hun lichaam. Via simulaties hadden ze al geleerd hoe ze hun evenwicht konden bewaren en aanvallen konden uitvoeren.

Unitree, dat sinds 2016, maakte al eerder furore met hun viervoetige robotdieren. Die worden gebruikt voor serieuze industriële toepassingen. Ze worden bijvoorbeeld ingezet bij de brandweer, bij energiebedrijven voor inspecties en op gevaarlijk terrein waar mensen lastig kunnen komen.

Zelf zo'n boksrobot kopen? De G1 is verkrijgbaar vanaf 16.000 dollar.

P.S. Wij moeten het voorlopig thuis nog doen met deze robots ... 👇🏻