Bij een gezond binnenklimaat is niet alleen goed ventileren belangrijk, ook de juiste vochtigheidsgraad binnenshuis is een punt geworden. Vooral jonge ouders willen met een luchtbevochtiger de longproblemen van hun kinderen verlichten. Soms zelfs op advies van een arts. Toch bestaan er sterke twijfels over het nut van luchtbevochtigers. Sterker nog, vooral de oude modellen zijn zelfs behoorlijk ongezond!

Te droge lucht is slecht voor de huid. Het kan zelfs de oorzaak zijn van een bloedneus, droge ogen en uitgedroogde of gebarsten lippen. Bovendien wordt het risico op KNO-problemen (keel-neus-oor) verhoogd omdat de slijmvliezen droog worden waardoor ze bacteriën en virussen minder goed zouden tegenhouden. Vooral in de wintermaanden is de lucht binnen vaak droger, zodat een luchtbevochtiger kan helpen.

Ideaal is 50% luchtvochtigheid

Daarom adviseert men een luchtvochtigheidsgraad (een hygrometrie) tussen 40% en 70%. Ideaal is 50%. Door de verwarming in de winter kan de luchtvochtigheid in dit seizoen soms onder de 40% zakken. Die vochtigheidsgraad kun je met een eenvoudige hygrometer meten. We vonden al een hygrometer die ook meteen de temperatuur weergeeft voor nog geen tien euro. 

©Дарья Сахарова

Hete stoom, koude stoom, ultrageluid en ultraviolette straling

Omdat de lucht soms te droog lijkt, gebruiken mensen vaak luchtbevochtigers. Er zijn verschillende types. Luchtbevochtigers met hete stoom zijn gevaarlijk in kinderkamers wegens het risico op verbranding. Daarnaast zijn er modellen die werken op koude stoom, ultrageluid en ultraviolette straling. De luchtbevochtiger houdt stilstaand water vast en verdampt het door een systeem van vochtige lonten om dan de vochtige lucht uit te blazen. 

Gezondheidsrisico's: schimmels, bacterieën en stofmijt

Wat alle varianten gemeen hebben, is dat zich in het toestel micro-organismen kunnen ontwikkelen die schadelijk zijn voor de gezondheid. Stilstaand water wordt mettertijd een broedplaats voor schimmels en bacteriën. Het is dus belangrijk om deze apparaten juist te gebruiken en goed te onderhouden. Wanneer de luchtbevochtiger eenmaal is geïnfecteerd, wordt het een verspreider voor ziekteverwekkers. Bovendien verhoogt te vochtige lucht sowieso het risico op schimmels, stofmijt en zwammen die ademhalingsproblemen, allergieën en zelfs astma kunnen veroorzaken. Zelfs TIME magazine waarschuwt in ‘The Creepy Truth About Humidifiers’ op basis van overheidsrapport over astma bij kinderen dat luchtbevochtigers een risico vormen. 

Schoonmaken niet jouw ding?

De enige manier om de verspreiding van micro-organismen in de lucht te vermijden is het toestel grondig en regelmatig op de juiste manier schoon te maken. Ken jezelf. Ben je iemand bij wie ieder routineonderhoud snel verwatert, dan kun je misschien maar beter geen luchtbevochtiger in huis halen. Helpt een luchtbevochtiger dan niet bij gezondheidsproblemen? Bij een gewone verkoudheid helpt dit wel, maar dan zou je ook gewoon het huis kunnen luchten of een kwartiertje naar buiten kunnen gaan.

Kalkdeeltjes bij kraanwater

Bij luchtbevochtigers op kraanwater wordt bovendien een hoog gehalte aan fijne minerale deeltjes zoals kalk in de lucht meeverspreid. Dit komt vooral voor als je hard water hebt. Dit is ook de reden waarom er wit stof achterblijft in de tank. Je merkt dit in de vorm van wit stof op de meubels. Ook hier kunnen de filters van het apparaat deze stofdeeltjes opvangen, maar vaak worden de filters te weinig schoongemaakt en vervangen.

Weten of er bij jou hard water uit de kraan komt? Lees dan dit artikel.

©HN Works

Goedbedoeld, maar …

Kortom, het is goedbedoeld, maar luchtbevochtigers kunnen de symptomen van kinderen en volwassenen die astma of longaandoeningen hebben zelfs verergeren. Dat is bijvoorbeeld de reden waarom Canadese kinderartsen adviseren om geen luchtbevochtigers aan te schaffen. Bovendien is volgens deze gezondheidszorg nooit aangetoond dat ze überhaupt zouden helpen bij ademhalingsaandoeningen. 

👊 Vuistregels juist gebruik luchtbevochtiger

Heb je een luchtbevochtiger, volg dan deze vuistregels:

• Raadpleeg de gebruiksaanwijzing, want die is verschillend per apparaat. Het ene toestel werkt met kraanwater, het andere met gedistilleerd of gedemineraliseerd water. 
• Zet de luchtbevochtiger telkens voor korte tijd aan.
• Zie je fijne druppels of condensatie rond het toestel, verplaats het dan of verlaag de intensiteit.
• Maak het toestel regelmatig schoon. Sommige experts adviseren zelfs om dit dagelijks te doen. Let hierbij op voor chemicaliën, want je wilt niet dat die ook in de lucht worden verspreid.
• Zorg dat het water in het toestel niet dagenlang stilstaat in het toestel. Ververs het water dagelijks en laat de machine na gebruik grondig drogen. 

Luchtbevochtiger reinigen: zo maak je hem goed schoon

Ieder toestel heeft zo zijn eigen reinigingsinstructies, maar toch zijn er enkele schoonmaakrichtlijnen die je voor elke luchtbevochtiger kunt aanhouden.

• Trek de stekker uit het stopcontact en verwijder de watertank en de filter.
• Giet een flinke hoeveelheid waterstofperoxide of witte gedistilleerde azijn in de basis.
• Met een schone tandenborstel schrob je de minerale bestanddelen weg.
• Laat de vloeistof nog 10 tot 30 minuten in de basis van het toestel zitten voordat je de vloeistof er weer uitgiet.
• Spoel het toestel om met vers water om de minerale resten te verwijderen.
• Laat de basis nu aan de lucht drogen. 

©Elizaveta Galitckaia

Zo reinig je de lont van de luchtbevochtiger

De meest grote vloermodellen hebben een lont die water absorbeert. Dit vergemakkelijkt de verdamping. Dit kan een cilindrische kussen zijn dat om een trommel past of een plat kussen. Haal deze lont uit de luchtbevochtiger iedere keer als je hem schoonmaakt en spoel hem grondig af. Merk je dat de lont is aangekoekt door witte minerale afzettingen, vervang hem dan.

Studie samengevat: niet doen!

Een studie van de Universiteit Twente beweert dat je bij droge lucht juist niet aan de slag moet met luchtbevochtiging. De hoofdreden is dat de meeste klachten die we aan te droge lucht toeschrijven vaak niet worden veroorzaakt door een gebrek aan luchtvochtigheid, maar door een slechte luchtkwaliteit. Volgens de onderzoekers is er in onze kantoren en woningen zelden sprake van te droge lucht. Alleen extreem lage luchtvochtigheid zoals in vliegtuigen kan luchtwegirritaties veroorzaken. We citeren: “De klachten die worden aangegeven bij lage(re) luchtvochtigheden zijn veelal niet direct het gevolg van een lage luchtvochtigheid, maar meer het gevolg van irriterende bestanddelen in de lucht, zoals stof en verontreinigingen (bijvoorbeeld afkomstig van apparatuur en printers).”

Klachten over droge lucht kun je voorkomen door te zorgen voor voldoende verse luchttoevoer en door stofvorming zoveel mogelijk te beperken. Probeer de temperatuur ook lager dan 21°C te houden. “Alleen bij bijzondere werkzaamheden (bijvoorbeeld in laboratoria en in huisdrukkerijen) is bevochtiging om procesmatige redenen soms wel nodig”, aldus de Universiteit Twente.

Het ouderwetse waterbakje

Kun je dan niet beter een waterbakje op de verwarming zetten? Volgens dezelfde studie is ook dat geen goed idee. De hoeveelheid water die op die manier verdampt is erg gering en ook deze bakjes zijn kweekpoelen van schimmels en bacteriën die de klachten verergeren. 

Antimicrobiële luchtbevochtigers

De fabrikanten van luchtbevochtigers zijn zich terdege bewust van al deze bezwaren en komen daarom met zogenaamde antimicrobiële luchtbevochtigers die het opgeslagen water zuiveren en een schone nevel produceren. Bij sommige merken zoals Philips noemt men dit NanoCloud-technologie en claimt men dat hierdoor bijna alle bacteriën en mineralen tegenhouden worden. De verdampte NanoCloud-waterdeeltjes zijn zó klein dat bacteriën er zich moeilijk aan kunnen hechten.

Andere merken werken met een extra antimicrobiële coating die de groei van bacteriën en schimmels op de filter beperkt. Bij WINIX luchtreinigers hebben ze het over hoogwaardige filters in combinatie met PlasmaWave-technologie, die 99,97 van alle bacteriën, allergenen en fijnstof reinigen.

Dyson heeft een Dyson Purifier Humidify+Cool Formaldehyde die ook in de zomer koelt en bevochtigt wanneer het nodig is. Het toestel is niet goedkoop, maar reinigt de lucht in de kamer het hele jaar door (81 m³). Hier heet het filtersysteem de HEPA 3 die tot 99,95% van stof, allergenen en virussen zo klein als 0,1 micron² tegenhoudt, waaronder het COVID-19-virus.

Ben je op zoek naar een vrijstaande vaatwasser, maar weet je niet waar je op moet letten? In dit artikel leggen we uit wat belangrijk is bij het kiezen van het juiste model. Van formaat en geluidsniveau tot slimme functies en energieverbruik – met deze tips koop je een vaatwasser die past bij jouw keuken én je huishouden.

Een vaatwasser is al lang geen luxeproduct meer. Voor veel huishoudens is het een apparaat dat dagelijks wordt gebruikt. Heb je de ruimte in je keuken, dan is een vrijstaande vaatwasser vaak de meest toegankelijke keuze. Je hoeft geen frontpaneel te monteren, hij is relatief eenvoudig te installeren en bij defect of verhuizing ook weer gemakkelijk te vervangen. Maar dat betekent niet dat je zomaar elk model moet kopen. Van formaat tot functies, van verbruik tot gebruiksgemak: waar moet je precies op letten bij de aanschaf van een vrijstaande vaatwasser?

Past hij in je keuken én bij je huishouden?

Een van de eerste dingen om naar te kijken is het formaat. Vrijstaande vaatwassers zijn doorgaans verkrijgbaar in twee breedtematen: 60 cm en 45 cm. De standaardmaat van 60 cm biedt ruimte aan ongeveer 12 tot 15 couverts en is geschikt voor gezinnen of huishoudens waar veel wordt gekookt. De smallere variant van 45 cm is ideaal voor één- of tweepersoonshuishoudens of voor kleinere keukens, zoals in een appartement.

Behalve de breedte is ook de diepte van belang. De meeste vrijstaande modellen zijn tussen de 55 en 60 cm diep. Meet de plek waar je de vaatwasser wilt plaatsen dus goed op en houd rekening met extra ruimte voor de deur die openklapt en de slang- en stroomaansluitingen aan de achterkant.

©Paul Vinten

Hoe stil moet hij zijn?

Het geluidsniveau van een vaatwasser is een factor die je makkelijk over het hoofd ziet, maar die dagelijks van invloed is op je comfort. Zeker als je een open keuken hebt of gevoelig bent voor achtergrondgeluiden. Het geluidsniveau wordt gemeten in decibel (dB). Een verschil van slechts een paar decibel kan in de praktijk al flink merkbaar zijn.

Vaatwassers met een geluidsniveau onder de 45 dB worden als zeer stil beschouwd en zijn nauwelijks hoorbaar. Tussen de 45 en 50 dB is gebruikelijk en vaak prima te doen, zeker als je hem overdag laat draaien. Zit je daarboven, dan kan het apparaat als hinderlijk worden ervaren, vooral in stille ruimtes of tijdens gesprekken.

Let er ook op of de machine een stil programma heeft. Dat draait vaak iets langer, maar maakt minder lawaai. Sommige modellen hebben zelfs een nachtstand, speciaal bedoeld voor wie de vaatwasser 's avonds laat of 's nachts zonder overlast wil gebruiken.

Denk aan je portemonnee én het milieu

Moderne vaatwassers zijn veel zuiniger dan oudere modellen. Toch is het de moeite waard om ook binnen het huidige aanbod goed te vergelijken. Elk apparaat heeft een energielabel, waarbij klasse A het zuinigst is. Dit label houdt rekening met het stroom- en waterverbruik per 100 wasbeurten.

Een gemiddeld energiezuinig model verbruikt ongeveer 0,8 kWh per cyclus, en tussen de 9 en 11 liter water. Heb je een ouder apparaat in huis dat je wilt vervangen? Dan kun je jaarlijks tientallen euro's besparen op je energierekening – én flink wat liters water.

Let ook op de aanwezigheid van een Eco-programma. Dat is meestal het langstdurende programma, maar het verbruikt de minste energie omdat het water minder heet wordt. Slimme functies zoals beladingssensoren of automatische deuropening na het wassen (voor betere droging) kunnen eveneens bijdragen aan efficiënt gebruik.

Indeling en flexibiliteit van de korven

Een vaatwasser moet niet alleen goed schoonmaken, hij moet ook praktisch zijn in het dagelijks gebruik. Een slimme indeling van de binnenruimte maakt daarbij een wereld van verschil. Kijk bijvoorbeeld of de bovenkorf in hoogte verstelbaar is. Zo kun je makkelijk wisselen tussen ruimte voor hoge glazen bovenin of grote pannen onderin.

Ook het bestekgedeelte verdient aandacht. Sommige modellen hebben een besteklade bovenin, wat ruimte bespaart in de onderste korf en het bestek netter wast. Andere modellen gebruiken een traditioneel mandje, wat makkelijker in- en uitruimen is maar iets minder efficiënt in ruimtegebruik.

Flexibele steunen, neerklapbare houders en antislipvlakken maken het mogelijk om elke lading optimaal te benutten, of je nu een groot diner hebt gehad of vooral bekers en schotels moet afwassen.

©andrey sinenkiy

Extra functies: van startuitstel tot slimme sensoren

Moderne vaatwassers zijn soms verrassend geavanceerd. Een van de meest voorkomende extra's is startuitstel: je stelt in wanneer het programma begint, bijvoorbeeld 's nachts bij daluren. Dat is niet alleen handig, maar kan je ook geld besparen bij een variabel energietarief.

Verder zijn er modellen met automatische programma's die zichzelf aanpassen op basis van hoe vuil de vaat is, sensoren die de waterhardheid meten en speciale programma's voor glaswerk of babyflessen. Sommige high-end modellen zijn zelfs te bedienen via een app, met notificaties wanneer de vaat klaar is of wanneer het zout moet worden bijgevuld.

Niet al deze functies zijn noodzakelijk – veel gebruikers gebruiken uiteindelijk slechts één of twee programma's – maar het is wel prettig als je weet wat er mogelijk is. Bepaal dus wat voor jou echt waarde toevoegt, en wat vooral marketing is.

Design en plaatsing

Een vrijstaande vaatwasser staat doorgaans in het zicht, dus het design is belangrijker dan bij een inbouwmodel. Gelukkig zijn er modellen in verschillende kleuren en afwerkingen, van klassiek wit tot modern zwart of roestvrij staal. Kies iets dat past bij je keukenstijl, zeker als het apparaat naast of tussen andere keukenkasten komt te staan.

Let ook goed op de plaatsing: is er een stopcontact in de buurt? Hoe zit het met de afvoer en wateraansluiting? En kan de deur ver genoeg open zonder ergens tegenaan te botsen? Denk ook aan de hoogte van het aanrecht: sommige mensen vinden het prettig als de bovenkorf op werkhoogte zit, zodat je minder hoeft te bukken.

Laat je niet alleen leiden door het merk

De prijzen van vrijstaande vaatwassers lopen uiteen van zo'n 300 euro tot ruim boven de 1000 euro. Duurdere modellen bieden vaak meer functies en stillere motoren, maar dat betekent niet automatisch dat ze beter zijn. Reviews van gebruikers en tests door bijvoorbeeld de Consumentenbond kunnen je helpen om een goed beeld te krijgen van de prestaties en betrouwbaarheid. Let ook op de garantie: sommige merken bieden standaard twee jaar, andere verlengen dat naar vijf jaar bij registratie. Zeker bij een apparaat dat intensief wordt gebruikt, kan dat net de doorslag geven. Doe dus goed onderzoek of laat je adviseren!

Met een oorspronkelijke adviesprijs van 1.349 euro positioneert de Samsung Bespoke AI Jet Ultra zich in het hoogste segment van steelstofzuigers. Voor die prijs krijg je een geavanceerd apparaat met een reeks… 'slimme' functies. Hoe slim die functies echt zijn en of deze stofzuiger zijn geld waard is, lees je in deze review.

De vraag is of alle innovaties de forse prijs rechtvaardigen. Inmiddels is de stofzuiger al enige tijd op de markt, wat geleid heeft tot aanzienlijke prijsdalingen. Waar hij op Samsungs eigen website voor 1.089 euro wordt aangeboden, is hij her en der al voor nog minder te vinden. Samsung probeert de hoge prijs te rechtvaardigen met nieuwe functies en kleine verbeteringen. Zo is de zuigkracht is verhoogd naar 400 watt (dat was 280).

Een belangrijke toevoeging is de AI Cleaning Mode 2.0, die zes verschillende schoonmaakomgevingen kan detecteren en de zuigkracht hierop aanpast. Deze geavanceerde modus werkt echter – net als andere slimme koppelingen zoals notificaties – alleen via de SmartThings-app. Zonder de app maakt het apparaat gebruik van de basis AI-modus (net zoals zijn voorganger) en mis je de meer geavanceerde functionaliteiten.

©Wesley Akkerman

Meer dan genoeg accessoires

Qua ontwerp is er weinig veranderd ten opzichte van het vorige model. De stofzuiger heeft een ergonomische handgreep en een helder display dat de modus en resterende accutijd toont. Een praktische toevoeging is de uitschuifbare telescopische stang, waardoor de stofzuiger ook prettig te gebruiken is voor langere mensen. Een klein minpunt is de accessoirestandaard; vergeleken met de stevige stofzuiger voelt die – met zijn dunnere plastic – wat goedkoop aan.

Het meegeleverde accessoirepakket is zeer compleet. Je ontvangt de Active Dual Brush en de Slim LED Brush+ voor verschillende vloertypen, plus een speciale Pet Tool+ voor het verwijderen van dierenharen. Ook een combinatie- en kierenzuigmond ontbreken niet. Een groot voordeel is de aanwezigheid van twee accu's, met een maximale gebruiksduur van respectievelijk honderd en zestig minuten. Daardoor kun je tussentijds wisselen als de ene batterij het net niet redt.

©Wesley Akkerman

Wisselende ervaringen

Het stofzuigen verloopt grotendeels moeiteloos. Het handvat ligt comfortabel in de hand, wat prettig is gezien het relatief hoge gewicht van de stofzuiger. De wendbaarheid laat echter soms te wensen over. Op ons vloerkleed bleek de Active Dual Brush-borstel wat stroef, waardoor sturen moeizaam ging. Op harde vloeren presteerde de Slim LED Brush+ gelukkig een stuk soepeler. En hoewel de ledverlichting in de kop handig is, presteert de laser van Dyson beter.

De AI-modus zorgt voor een gemengde ervaring. Het systeem detecteert en schakelt hoorbaar wanneer je van een harde vloer naar een vloerkleed gaat. Maar de beloofde functie waarbij de zuigkracht in hoeken automatisch aangepast zou worden, blijkt niet super te werken. Hoewel de AI-modus niet onbruikbaar is, worden de verwachtingen niet volledig waargemaakt. Het voelt meer als een vooraf ingestelde handeling dan als een werkelijk intelligente aanpassing aan de omgeving.

©Wesley Akkerman

Hoge zuigkracht

Waar de slimme functies soms tekortschieten (daarover straks meer), maakt de pure zuigkracht een diepe indruk. Zelfs op de laagste stand zuigt de Samsung Bespoke AI Jet Ultra moeiteloos kruimels, stof en ander vuil op. We zijn vooral onder de indruk van de effectiviteit waarmee mensen- en hondenharen uit het vloerkleed verdwijnen. De enorme kracht is de belangrijkste upgrade ten opzichte van eerdere modellen en compenseert de mindere wendbaarheid op bepaalde ondergronden.

Ook de accuduur stelt niet teleur. Met alleen de kleine accu is er genoeg vermogen voor het stofzuigen van een woning van pakweg zestig vierkante meter. Bovendien bevalt het automatisch legende oplaadstation enorm. Na elke schoonmaakbeurt leegt en laadt het station de stofzuiger, waardoor je er geen omkijken naar hebt.

Het ontwerp is echter een kwestie van smaak; deze forse en opvallende stofzuiger zet je niet zomaar ergens onopvallend neer.

De slimme functies

Je kunt de Samsung Bespoke AI Jet Ultra koppelen aan de Samsung SmartThings-app, maar de mogelijkheden blijven best beperkt. Je kunt de firmware-update en zaken als de zuigkracht aanpassen (maar dat laatste kan ook op het apparaat). De grote vernieuwing, het ontvangen van telefoon- en berichtnotificaties, blijkt in de praktijk een gimmick. Wanneer je gebeld wordt, pauzeert de stofzuiger en toont het display enkel het app-icoon, zonder naam of nummer.

Bovendien is het instellen van deze connectiviteit onnodig complex. Het vereist een Samsung-account, specifieke apps, diverse permissies en constante locatietoegang. De moeite die het kost om de verbinding tot stand te brengen, staat niet in verhouding tot het minimale voordeel. De meest opvallende beperking is verder dat de functie exclusief werkt met een Samsung-smartphone, waardoor een groep gebruikers buitengesloten wordt; op smartphones van een ander merk werkt dit namelijk niet.

©Wesley Akkerman

Samsung Bespoke AI Jet Ultra kopen?

De naam Ultra en de hoge adviesprijs scheppen verwachtingen die op slim gebied niet worden ingelost. De AI-hoekdetectie functioneert niet zoals beloofd en de notificatiefunctie is een omslachtige gimmick. Als je de Samsung Bespoke AI Jet Ultra overweegt voor zijn geavanceerde connectiviteit (we hebben het dan over de koppeling met wifi, SmartThings en je smartphone) is hij de meerprijs ten opzichte van zijn voorganger niet waard. De ware kracht van dit model schuilt in zijn fenomenale zuigkracht, waardoor hardnekkig vuil en dierenharen moeiteloos verwijderd worden. Omdat de prijs inmiddels een stuk onder de adviesprijs ligt, wordt deze stofzuiger wel interessanter.