Hoe (on)gezond is een luchtbevochtiger?

Bij een gezond binnenklimaat is niet alleen goed ventileren belangrijk, ook de juiste vochtigheidsgraad binnenshuis is een punt geworden. Vooral jonge ouders willen met een luchtbevochtiger de longproblemen van hun kinderen verlichten. Soms zelfs op advies van een arts. Toch bestaan er sterke twijfels over het nut van luchtbevochtigers. Sterker nog, vooral de oude modellen zijn zelfs behoorlijk ongezond!

Te droge lucht is slecht voor de huid. Het kan zelfs de oorzaak zijn van een bloedneus, droge ogen en uitgedroogde of gebarsten lippen. Bovendien wordt het risico op KNO-problemen (keel-neus-oor) verhoogd omdat de slijmvliezen droog worden waardoor ze bacteriën en virussen minder goed zouden tegenhouden. Vooral in de wintermaanden is de lucht binnen vaak droger, zodat een luchtbevochtiger kan helpen.

Ideaal is 50% luchtvochtigheid

Daarom adviseert men een luchtvochtigheidsgraad (een hygrometrie) tussen 40% en 70%. Ideaal is 50%. Door de verwarming in de winter kan de luchtvochtigheid in dit seizoen soms onder de 40% zakken. Die vochtigheidsgraad kun je met een eenvoudige hygrometer meten. We vonden al een hygrometer die ook meteen de temperatuur weergeeft voor nog geen tien euro. 

©Дарья Сахарова

Hete stoom, koude stoom, ultrageluid en ultraviolette straling

Omdat de lucht soms te droog lijkt, gebruiken mensen vaak luchtbevochtigers. Er zijn verschillende types. Luchtbevochtigers met hete stoom zijn gevaarlijk in kinderkamers wegens het risico op verbranding. Daarnaast zijn er modellen die werken op koude stoom, ultrageluid en ultraviolette straling. De luchtbevochtiger houdt stilstaand water vast en verdampt het door een systeem van vochtige lonten om dan de vochtige lucht uit te blazen. 

Gezondheidsrisico's: schimmels, bacterieën en stofmijt

Wat alle varianten gemeen hebben, is dat zich in het toestel micro-organismen kunnen ontwikkelen die schadelijk zijn voor de gezondheid. Stilstaand water wordt mettertijd een broedplaats voor schimmels en bacteriën. Het is dus belangrijk om deze apparaten juist te gebruiken en goed te onderhouden. Wanneer de luchtbevochtiger eenmaal is geïnfecteerd, wordt het een verspreider voor ziekteverwekkers. Bovendien verhoogt te vochtige lucht sowieso het risico op schimmels, stofmijt en zwammen die ademhalingsproblemen, allergieën en zelfs astma kunnen veroorzaken. Zelfs TIME magazine waarschuwt in ‘The Creepy Truth About Humidifiers’ op basis van overheidsrapport over astma bij kinderen dat luchtbevochtigers een risico vormen. 

Schoonmaken niet jouw ding?

De enige manier om de verspreiding van micro-organismen in de lucht te vermijden is het toestel grondig en regelmatig op de juiste manier schoon te maken. Ken jezelf. Ben je iemand bij wie ieder routineonderhoud snel verwatert, dan kun je misschien maar beter geen luchtbevochtiger in huis halen. Helpt een luchtbevochtiger dan niet bij gezondheidsproblemen? Bij een gewone verkoudheid helpt dit wel, maar dan zou je ook gewoon het huis kunnen luchten of een kwartiertje naar buiten kunnen gaan.

Kalkdeeltjes bij kraanwater

Bij luchtbevochtigers op kraanwater wordt bovendien een hoog gehalte aan fijne minerale deeltjes zoals kalk in de lucht meeverspreid. Dit komt vooral voor als je hard water hebt. Dit is ook de reden waarom er wit stof achterblijft in de tank. Je merkt dit in de vorm van wit stof op de meubels. Ook hier kunnen de filters van het apparaat deze stofdeeltjes opvangen, maar vaak worden de filters te weinig schoongemaakt en vervangen.

Weten of er bij jou hard water uit de kraan komt? Lees dan dit artikel.

©HN Works

Goedbedoeld, maar …

Kortom, het is goedbedoeld, maar luchtbevochtigers kunnen de symptomen van kinderen en volwassenen die astma of longaandoeningen hebben zelfs verergeren. Dat is bijvoorbeeld de reden waarom Canadese kinderartsen adviseren om geen luchtbevochtigers aan te schaffen. Bovendien is volgens deze gezondheidszorg nooit aangetoond dat ze überhaupt zouden helpen bij ademhalingsaandoeningen. 

👊 Vuistregels juist gebruik luchtbevochtiger

Heb je een luchtbevochtiger, volg dan deze vuistregels:

• Raadpleeg de gebruiksaanwijzing, want die is verschillend per apparaat. Het ene toestel werkt met kraanwater, het andere met gedistilleerd of gedemineraliseerd water. 
• Zet de luchtbevochtiger telkens voor korte tijd aan.
• Zie je fijne druppels of condensatie rond het toestel, verplaats het dan of verlaag de intensiteit.
• Maak het toestel regelmatig schoon. Sommige experts adviseren zelfs om dit dagelijks te doen. Let hierbij op voor chemicaliën, want je wilt niet dat die ook in de lucht worden verspreid.
• Zorg dat het water in het toestel niet dagenlang stilstaat in het toestel. Ververs het water dagelijks en laat de machine na gebruik grondig drogen. 

Luchtbevochtiger reinigen: zo maak je hem goed schoon

Ieder toestel heeft zo zijn eigen reinigingsinstructies, maar toch zijn er enkele schoonmaakrichtlijnen die je voor elke luchtbevochtiger kunt aanhouden.

• Trek de stekker uit het stopcontact en verwijder de watertank en de filter.
• Giet een flinke hoeveelheid waterstofperoxide of witte gedistilleerde azijn in de basis.
• Met een schone tandenborstel schrob je de minerale bestanddelen weg.
• Laat de vloeistof nog 10 tot 30 minuten in de basis van het toestel zitten voordat je de vloeistof er weer uitgiet.
• Spoel het toestel om met vers water om de minerale resten te verwijderen.
• Laat de basis nu aan de lucht drogen. 

©Elizaveta Galitckaia

Zo reinig je de lont van de luchtbevochtiger

De meest grote vloermodellen hebben een lont die water absorbeert. Dit vergemakkelijkt de verdamping. Dit kan een cilindrische kussen zijn dat om een trommel past of een plat kussen. Haal deze lont uit de luchtbevochtiger iedere keer als je hem schoonmaakt en spoel hem grondig af. Merk je dat de lont is aangekoekt door witte minerale afzettingen, vervang hem dan.

Studie samengevat: niet doen!

Een studie van de Universiteit Twente beweert dat je bij droge lucht juist niet aan de slag moet met luchtbevochtiging. De hoofdreden is dat de meeste klachten die we aan te droge lucht toeschrijven vaak niet worden veroorzaakt door een gebrek aan luchtvochtigheid, maar door een slechte luchtkwaliteit. Volgens de onderzoekers is er in onze kantoren en woningen zelden sprake van te droge lucht. Alleen extreem lage luchtvochtigheid zoals in vliegtuigen kan luchtwegirritaties veroorzaken. We citeren: “De klachten die worden aangegeven bij lage(re) luchtvochtigheden zijn veelal niet direct het gevolg van een lage luchtvochtigheid, maar meer het gevolg van irriterende bestanddelen in de lucht, zoals stof en verontreinigingen (bijvoorbeeld afkomstig van apparatuur en printers).”

Klachten over droge lucht kun je voorkomen door te zorgen voor voldoende verse luchttoevoer en door stofvorming zoveel mogelijk te beperken. Probeer de temperatuur ook lager dan 21°C te houden. “Alleen bij bijzondere werkzaamheden (bijvoorbeeld in laboratoria en in huisdrukkerijen) is bevochtiging om procesmatige redenen soms wel nodig”, aldus de Universiteit Twente.

Het ouderwetse waterbakje

Kun je dan niet beter een waterbakje op de verwarming zetten? Volgens dezelfde studie is ook dat geen goed idee. De hoeveelheid water die op die manier verdampt is erg gering en ook deze bakjes zijn kweekpoelen van schimmels en bacteriën die de klachten verergeren. 

Antimicrobiële luchtbevochtigers

De fabrikanten van luchtbevochtigers zijn zich terdege bewust van al deze bezwaren en komen daarom met zogenaamde antimicrobiële luchtbevochtigers die het opgeslagen water zuiveren en een schone nevel produceren. Bij sommige merken zoals Philips noemt men dit NanoCloud-technologie en claimt men dat hierdoor bijna alle bacteriën en mineralen tegenhouden worden. De verdampte NanoCloud-waterdeeltjes zijn zó klein dat bacteriën er zich moeilijk aan kunnen hechten.

Andere merken werken met een extra antimicrobiële coating die de groei van bacteriën en schimmels op de filter beperkt. Bij WINIX luchtreinigers hebben ze het over hoogwaardige filters in combinatie met PlasmaWave-technologie, die 99,97 van alle bacteriën, allergenen en fijnstof reinigen.

Dyson heeft een Dyson Purifier Humidify+Cool Formaldehyde die ook in de zomer koelt en bevochtigt wanneer het nodig is. Het toestel is niet goedkoop, maar reinigt de lucht in de kamer het hele jaar door (81 m³). Hier heet het filtersysteem de HEPA 3 die tot 99,95% van stof, allergenen en virussen zo klein als 0,1 micron² tegenhoudt, waaronder het COVID-19-virus.