Regendouches zijn heerlijk ontspannend, maar helaas verbruiken ze vaak veel water ¬– en dat merk je wanneer de rekening van het waterbedrijf in de bus valt. Gelukkig zijn er allerlei oplossingen om het verbruik van de regendouche binnen de perken te houden. ID.nl laat je zien hoe.

Ook interessant voor jou: Bespaar tot wel 6000 liter water met deze simpele tips.

De regendouche is sinds 2007 op de Nederlandse markt. Eerst zag je ze vooral in hotels, maar inmiddels zijn ze ook in onze woningen het pronkstuk van de badkamer geworden. Het design wordt steeds strakker en vaak is de verticale stang waarmee je de douchekop hoger of lager zet gewoon weggelaten, waardoor de badkamer een luxueuze uitstraling krijgt. En het is nog lekker douchen ook: de fijne gaatjes verdelen het warme water in een brede straal over heel het lichaam zodat je rug niet koud wordt als je je gezicht onder de waterstraal houdt. Een nadeel is dat zo’n regendouche extreem veel water verbruikt.

©Morad HEGUI

De regendouche is vaak de blikvanger van de badkamer.

Maar … je verbruikt per jaar twee zwembaden aan water méér

Door een gewone ouderwetse douchekop stroomt 9 liter water per minuut, bij een regendouche loopt dit op van 20 tot 25 liter water per minuut (afhankelijk van het model). We hebben er niet met de stopwatch naast gestaan, maar men neemt aan dat de Nederlander gemiddeld 8 minuten per dag doucht. Dat betekent dat zo’n regendouche 88 liter tot 128 liter water méér verbruikt per persoon en per dag. Wanneer we over een gezin van 4 personen spreken die ieder 5 keer per week van zo’n regendouche gebruikmaken, komt dit uit op 80 douchebeurten per maand. Een eenvoudige vermenigvuldiging leert ons dat dit maandelijks een meerverbruik aan water betekent van tussen de 7.040 en 10.240 liter. Dat getal zegt misschien niet zo veel, dus we maken het concreet. Een rechthoekig tuinzwembad van 8 bij 4 meter en 1,60 m diep bevat 51.200 liter water. Met het meerverbruik van regendouche voor 4 personen kun je op jaarbasis in het beste geval 1,5 zwembad en in het slechtste geval meer dan 2 zwembaden vullen. En we hebben het hier alleen over waterverbruik, uiteraard moet dit water ook tot 38°C worden verwarmd. Slik.

Kan dat niet minder?

Spoiler alert: ja. Hieronder laten we je een aantal oplossingen zien.

Douchetimer

Het meest voor de hand liggend is minder douchen en/of korter douchen. Iedere minuut die de douchekraan minder open staat, bespaart je 2.200 liter per jaar. Een goedkope douchetimer of douchecoach helpt ook om korter te douchen. Er zijn zelfs doucheradio’s te koop met een timer.

©Dirk Schoofs

Een eenvoudige douchetimer herinnert je eraan dat je lang genoeg onder de douche staat.

Waterbesparende regendouche

Een andere oplossing is de waterbesparende regendouche-set. Zo’n set bestaat meestal uit de combinatie van een regendouche, een handdouche en een thermostaatkraan. Hiermee kun je schakelen tussen de hand- en de hoofddouche. Gezien de luxe is zo’n set behoorlijk zuinig, want het waterverbruik is maximaal 7 tot 9 liter per minuut. De grote merken zoals Grohe en Hansgrohe hebben zo’n set. De Grohe Euphoria regendouche heeft geen thermostaat, kost ongeveer 316 euro en heeft drie straalsoorten: rain, waterbesparend rain en massage. Of de Hansgrohe showerpipe 240 (ongeveer 384 euro) die maximaal 7,5 liter per minuut verbruikt en naast een hoofddouche ook een handdouche en thermostaatkraan heeft.

Let op de volumestroomklasse

Het kan lastig zijn om een waterbesparende douchekop te vinden. In de bouwmarkt staat niet altijd ‘spaardouche’ op de verpakking van de douchekop. Daarom toont de verpakking vaak wel de volumestroomklasse die aangeeft hoeveel water er per minuut door de kraan gaat. De volumestroomklasse wordt aangeduid met een letter en er zijn zes verschillende klassen: A, B, C, D, S en Z. Soms lees je ook ZZ. Een douchekop uit klasse Z noemen we pas echt waterbesparend omdat hij 40% minder water verbruikt dan een douchekop uit klasse D. Daarnaast zijn er ook regendouches met eco-standen en waterbegrenzers die buitensporig waterverbruik voorkomen.

Warmteterugwinning in de douche

Tot nog toe hadden we het over eenvoudige ingrepen. Er zijn ook enkele meer geavanceerde oplossingen om te besparen terwijl je onder de douche staat te zingen.

Wanneer je doucht, mengt de douchemengkraan koud water van 10°C met heet water van 60°C zodat er water van ongeveer 38°C uit de douchekop komt. Dit warme water vloeit in het afvoerputje terwijl het daar nog steeds circa 35°C is. Die restwarmte verdwijnt in de riolering en dat is zonde. Via een oplossing voor warmteterugwinning (wtw) wordt de energie van het afvoerwater overgedragen aan het koude aanvoerwater. Hiervoor bestaan twee systemen: een horizontaal wtw-systeem en een verticaal wtw-systeem.

Horizontale warmteterugwinning

Een voorbeeld van een horizontaal wtw-systeem is de Aco Showerdrain wtw (1.585 euro). Dit is een douchegoot die werkt als een warmtewisselaar. Het warme afvoerwater wordt uiteraard niet vermengd met het koude aanvoerwater. Het afvoerwater draagt zijn energie via een compartiment over aan het koude aanvoerwater dat naar de douchekraan gaat. Wie in de douche staat, ziet een strakke roestvrij stalen goot. De warmteoverdracht gebeurt onder in de goot.

©Aco

De Aco Showerdrain haalt de warmte uit het douche-afvoerwater. | Foto: Aco

Verticale warmteterugwinning

Er bestaat ook een verticale wtw, ook wel de douchepijp-wtw genoemd, omdat het verticaal wordt ingebouwd. Ook deze wtw is een lange pijp met een koperen warmtewisselaar die aangesloten is op de afvoerleiding. Wanneer de douche aan staat, kan het 20 seconden duren voordat de douchepijp-wtw is opgewarmd. Vanaf dan draagt deze afvoerpijp zijn warmte over aan het koude douchewater. Hierdoor stijgt het koude aanvoerwater van 10 °C naar ongeveer 24°C. Door dit principe moet de douchemengkraan minder heet water bij mengen om de gewenste temperatuur van 38°C graden te halen. Een voorbeeld van deze techniek is de Technea Shower HR Tube (625 euro).

©Technea.nl

Voor de verticale douchepijp-wtw is er voldoende ruimte onder de afvoer nodig. | Foto: Technea.nl

Recirculerende regendouche

We sluiten af met een state-the-art regendouche die het eigen afvoerwater hergebruikt. Het Upfall Upcycle shower system is een uitvinding van de Nederlander René Betgem en wordt op maat gemaakt in Almere. Deze regendouche verbruikt gemiddeld slechts 2 liter water per minuut. Het water wordt continu gefilterd, gezuiverd, ververst en verwarmd. Terwijl je doucht, vult een reservoir zich met afvoerwater dat wordt opgezogen en door een microfilter gaat die haren en vuil tegenhoudt. Vervolgens passeert het water een uv-filter en daarna wordt warm water toegevoegd om het douchewater te verversen en op temperatuur te houden. Dit is revolutionaire systeem heeft inmiddels verschillende prijzen gewonnen. en is vooral bedoeld voor mensen die graag lang douchen.

Heeft het dan geen nadelen? Jawel: het systeem is duur (4.295 euro) en bovendien verbruikt het ongeveer 175 watt per uur aan stroom voor de pomp en de uv-desinfectie. Ook kun je tijdens het gebruik kleine temperatuurverschillen voelen. Dat heeft te maken met het feit dat er om de paar seconden een beetje vers warm water wordt bijgevuld. Daar staat weer tegenover dat (naast de enorme waterbesparing) de douchekop ontzettend groot is (40 bij 40 cm!) en dat de waterdruk door het Upfall-systeem zelf op peil wordt gehouden.

©Upcycle

De Upfall Upcycle is maatwerk. Foto: Upcycle

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.