De meeste woningen hebben centrale verwarming met radiatoren. Toch zijn veel van die installaties niet optimaal ingesteld, waardoor sommige radiatoren onnodig veel warmte afgeven. Dat kun je regelen met radiatorkranen, en vaak nog beter met thermostatische radiatorkranen. Wat is het verschil, hoe werken ze en wanneer kies je beter de ene of de andere?

De gewone radiatorknop 

Een gewone, ouderwetse radiatorkraan draai je open of dicht. Door eraan te draaien wijzig je de opening in de kraan die minder of meer warm water in de radiator laat stromen. Heb je de kraan helemaal opengedraaid en is het warm genoeg in de kamer, dan moet je de radiatorkraan weer dichtdraaien om de aanvoer van warm water te verminderen of om die te stoppen. Zo’n simpele radiatorkraan is niet gevoelig voor de omgevingstemperatuur in de kamer.

De thermostatische radiatorkraan 

In tegenstelling tot de gewone radiatorknop zijn thermostatische radiatorkranen zelfregulerend. De kraan zal aan de hand van de instelling die je hebt gemaakt de luchttemperatuur meten en de stroom warm water aanpassen die de radiator in komt. Wanneer de ingestelde kamertemperatuur is bereikt, zal het ingebouwde mechanisme de kraan sluiten. Zo'n thermostatische kraan zorgt dus dat het niet te warm of te koud wordt. 

De cijfers slaan op de kamertemperatuur 

Een thermostaatkraan heeft cijfers van 1 tot en met 5. Daarover bestaat een misvatting. Veel mensen gaan ervan uit dat de cijfers betrekking hebben op de radiator. Dat is niet zo. Deze cijfers verwijzen naar de temperatuur in de kamer, niet naar de temperatuur van de radiator. Je kunt uitgaan van onderstaande waarden, maar je moet dat uiteraard nog zelf dubbelchecken.

🔥 0 = Uit, * = 7°C, 1 = 10°C, 2 = 15°C, 3 = 20°C, 4 = 25°C, 5 = 30°C

Stand nummer 3 kan in de ene kamer overeenkomen met 20°C, maar dat betekent niet dat dezelfde stand in een andere kamer ook overeenkomt met 20°C. De overeenkomst van de nummers en de binnentemperatuur is afhankelijk van verschillende aspecten in de kamer. Je moet het dus zelf uitzoeken en een beetje experimenteren voordat je de gewenste temperatuur per kamer hebt gevonden. 

©alexlmx

Sterretje en zonnetje

Wanneer je een kamer niet gebruikt, draai je de radiatorkraan helemaal dicht, dus met de wijzers van de klok mee. Meestal zit er op zo’n kraan een pictogram van een sneeuwvlokje of een sterretje. Dat is de stand waarmee je vorstschade voorkomt. Dat is bedoeld voor als je 's winters langere tijd van huis bent. Hierdoor zullen de radiatoren opwarmen als de temperatuur onder de 7°C zakt.

Soms zie je ook een zonnetje. Deze stand zorgt ervoor dat het binnen ongeveer 20°C wordt. Bij enkele modellen zit er ook een afneembaar schuifje op de thermostaatkraan. Dat is een blokkeerschuifje om te voorkomen dat iemand per ongeluk de instelling wijzigt. 

Thermostatische kraan én kamerthermostaat?

Vaak zie je dat mensen thermostatische radiatorkranen hebben geïnstalleerd in de woonkamer waar ook de thermostaatklok hangt. Eigenlijk heb je dan twee regelsystemen die elkaar kunnen tegenwerken. In dat geval kun je het best de thermostaatkranen in de woonkamer helemaal openzetten en regel je de binnentemperatuur met de thermostaatklok.

Stel dat je de thermostaatkranen in de woonkamer zou instellen op 18°C en de kamerthermostaat op 20°C. In dat geval zal de kamerthermostaat aan de cv-ketel vragen om warmte te blijven produceren die niet kan worden afgeleverd, want het zal 18°C in de woonkamer blijven. Soms is er nog een andere warmtebron in de kamer, bijvoorbeeld een houtkachel of open haard. Als in die ruimte ook het thermostaatkastje hangt, dan heeft dat invloed op de centrale verwarming. Door de warmte van de haard zal de thermostaat afslaan, waardoor het in de andere kamers mogelijk frisser wordt. 

©Olivier Le Moal

Vervang een radiatorknop door een thermostatische kraan

©NESTOR BANDRIVSKYY

Op de juiste manier gebruiken

Gebruik thermostatische kranen op de juiste manier om te besparen. Staat de thermostatische kraan op 2 en vind je het te koud, draai hem dan niet op 5 met de bedoeling om de kamer sneller op te warmen. Je wint op die manier geen snelheid. Als je de kraan op 5 instelt, zeg je eigenlijk dat hij warm water in de radiator moet toelaten tot de kamer een heel hoge temperatuur (ongeveer 30°C) heeft bereikt. Je kunt beter de kraan op 3 draaien en gewoon afwachten. Het voortdurend wijzigen van de thermostatische kranen is niet verstandig en zorgt ervoor dat je meer verbruikt dan nodig. 

Voor- en nadelen thermostaatkranen

Goedkope en zinvolle investering

Met thermostatische radiatorkranen bespaar je sowieso op de energierekening. Je kunt verwarmingszones in de woning creëren waarbij iedere radiator in zo’n zone een thermostatische kraan heeft. Een standaard thermostatische radiatorkraan kost in totaal tussen de € 10 en € 20. Voor een manuele thermostaatkraan met digitale tijdregelaar moet je rekenen op een prijs van € 25 tot € 35 euro. Er zijn ook slimme thermostaatkranen die werken op wifi zodat je ze met de smartphone kunt bedienen. Die kosten € 25 à  € 50. 

Je staat in de parfumerie en ziet drie flacons die er bijna identiek uitzien. De naam is hetzelfde en het merk is hetzelfde, maar het prijsverschil tussen die drie is groot. Dat komt doordat er eigenlijk drie verschillende varianten zijn: parfum, eau de parfum en eau de toilette. Hoewel het verleidelijk is om simpelweg op het prijskaartje af te gaan, is het slim om te weten wat je precies koopt. De verschillen tussen die drie zijn namelijk groter dan je denkt. Hoe dat precies zit, lees je hier.

Om de juiste keuze te maken, moet je eerst begrijpen hoe een geur eigenlijk in elkaar zit. In de basis bestaat elk luchtje uit een mengsel van alcohol, water en geurstoffen (ook wel parfumolie genoemd). De alcohol fungeert als de drager: zodra je sprayt, verdampt de alcohol en blijven de geurstoffen achter op je huid. Het grote onderscheid tussen de verschillende varianten zit hem puur in de concentratie van die parfumolie. De vuistregel is simpel: hoe hoger het percentage geurstoffen, hoe intenser de geur is en hoe langer je er plezier van hebt.

Parfum (extrait de parfum)

Als we het in de volksmond hebben over 'parfum', bedoelen we vaak gewoon een lekker luchtje. Maar in de officiële termen is parfum (of extrait de parfum) de meest pure en kostbare variant die je kunt kopen. Met een concentratie aan geurstoffen die meestal tussen de 20 en 40 procent ligt, is dit de absolute topklasse.

Omdat de concentratie zo hoog is, bevat deze variant relatief weinig alcohol. Dit maakt puur parfum vaak een uitstekende keuze voor mensen met een gevoelige huid, omdat alcohol de huid kan uitdrogen. De geur is vol, diep en blijft met gemak de hele dag - en vaak zelfs de volgende ochtend nog - hangen. Je hebt er extreem weinig van nodig; vaak wordt parfum daarom niet in een sprayfles verkocht, maar in een klein flesje waarmee je een paar druppels op de huid dept.

Eau de parfum (EDP)

Kijk je in het badkamerkastje van de gemiddelde Nederlander, dan is de kans groot dat je daar een eau de parfum aantreft. Met een geurconcentratie van 15 tot 20 procent biedt deze variant de gulden middenweg. Het is minder zwaar en olieachtig dan puur parfum, maar krachtig genoeg om een hele werkdag of een avond uit mee te gaan. Meestal blijft een eau de parfum zo'n zes tot acht uur goed waarneembaar.

Eau de parfum richt zich vaak op de zogenoemde 'hartnoten' van een geur. Dit zijn de geuren die tevoorschijn komen nadat de eerste alcohol is verdampt. Hierdoor is de geur vaak wat dieper en warmer, wat hem geschikt maakt voor zowel dagelijks gebruik als speciale gelegenheden.

Eau de toilette (EDT)

De term 'eau de toilette' klinkt chique, maar betekent letterlijk 'toiletwater'. Dit stamt uit de tijd dat men deze geur gebruikte om zich in de ochtend mee op te frissen ('toilet maken'). Deze variant is met een percentage van 5 tot 15 procent geurstoffen een stuk lichter en vluchtiger dan (eau de) parfum.

Waar een eau de parfum de diepte in gaat, focust een eau de toilette zich meestal op de toptonen. Dit zijn vaak frisse citrus- of fruitgeuren die je direct ruikt bij het sprayen, maar die ook sneller vervliegen. Een eau de toilette blijft gemiddeld drie tot vijf uur hangen. Het is dan ook een goede keuze voor mensen die niet van zware, bedwelmende geuren houden, of voor gebruik op kantoor waar je je collega's niet wilt overweldigen. Houd er wel rekening mee dat je deze geur halverwege de dag waarschijnlijk even opnieuw moet aanbrengen.

Prijs versus kwaliteit: wat is nu echt goedkoper?

Het lijkt een simpele rekensom: een grote fles eau de toilette is aan de kassa vaak goedkoper dan een klein flesje eau de parfum. Toch kan die goedkopere fles op de lange termijn duurkoop zijn. Omdat eau de toilette sneller vervliegt, heb je de neiging om royaal te sprayen en dit gedurende de dag te herhalen. Hierdoor gaat de fles veel sneller leeg.

Bij een eau de parfum of puur parfum is de aanschafprijs hoger, maar heb je aan één keer een beetje aanbrengen in de ochtend vaak genoeg voor de hele dag. Je doet dus aanzienlijk langer met de flacon.

Wanneer draag je wat?

Als je twijfelt over welke variant je moet kopen, laat dit dan afhangen van het seizoen en de gelegenheid. Warmte versterkt namelijk geur. In de zomer, wanneer je huid warm is, kan een zwaar parfum al snel te overheersend en plakkerig aanvoelen. Een lichte, frisse eau de toilette is dan perfect. In de winter is het juist andersom: kou zorgt ervoor dat geuren minder goed vrijkomen en snel wegvallen. In die maanden, en zeker 's avonds tijdens een diner of feestje, komt een rijkere eau de parfum of parfum veel beter tot zijn recht.

Haal alles uit je geur

Heb je eenmaal je keuze gemaakt, dan wil je natuurlijk dat je zo lang mogelijk lekker ruikt. Een veelgemaakte fout is het wrijven van de polsen na het sprayen. Doe dit niet; door de wrijving creëer je warmte die de geurmoleculen kapotmaakt, waardoor vooral de frisse toptonen direct verdwijnen en de geur vlakker wordt.

Daarnaast hecht parfum slecht op een droge huid. Wil je dat je geur echt lang blijft hangen? Smeer je huid dan eerst in met een geurloze bodylotion of een crème uit dezelfde geurlijn voordat je gaat sprayen. De vetten in de crème houden de geurstoffen vast, zodat jij - of je nu kiest voor eau de toilette of parfum - de hele dag heerlijk ruikt.

Traditionele oordopjes sluiten luisteraars af van hun omgeving, maar JBL gooit het met zijn nieuwe Sense Pro over een andere boeg. Het minispeakertje van dit zogenoemde open ear-model bevindt zich namelijk pal voor jouw gehoorgang. Met name in het verkeer is dat wel zo veilig, want tijdens het luisteren hoor je óók omgevingsgeluid. We nemen de proef op de som.

De JBL Sense Pro is een interessant product voor mensen die reguliere oordopjes niet zo prettig vinden zitten. Je hoeft deze apparaatjes namelijk niet in je oor te proppen. Met behulp van flexibele siliconen oorhaken blijven ze goed op hun plek zitten. Dankzij het zachte materiaal ervaar je tijdens lange luistersessies niet zo gauw irritaties. De Sense Pro zit erg comfortabel in de ronding van je oor. Bedenk wel dat je deze in-ears bij bepaalde activiteiten enigszins voelt wiebelen, bijvoorbeeld wanneer je wild met je hoofd draait of tijdens het sporten. Logisch, want de behuizing zit tenslotte niet klem in jouw gehoorgang. Het is een kwestie van wennen.

©Maikel Dijkhuizen

Accu en bediening

Zodra deze bluetooth-oordopjes na enige oefening eenmaal goed op hun plek zitten, kan het luisteren beginnen. Met een luistertijd van ongeveer acht uur op een enkele batterijlading houdt de Sense Pro het lang vol. De inbegrepen oplaadcase bevat een accu met een capaciteit van nog eens dertig uur. Na slechts tien minuten opladen kunnen de oortjes er weer vier uur tegenaan. Kortom, je hebt onderweg of op afgelegen plekken niet zo snel te maken met lege accu's.

De IP54-gecertificeerde behuizing is spatwaterdicht. Laat ze in de regen dus lekker zitten. Het linker- en rechteroordopje bevatten een klein aanraakpaneeltje. Tik eenmaal aan de linkerkant om het volume harder te zetten en tik tweemaal voor een zachter geluid. Je raakt het rechteroordopje aan om muziek te pauzeren en liedjes te skippen. Via het bedieningspaneel beantwoord je ook nog inkomende oproepen. Voor handsfree gesprekken zijn er maar liefst vier microfoons ingebouwd. Al met al werkt de bediening prima, zodat je jouw smartphone in je zak of tas kunt laten zitten.

©Maikel Dijkhuizen

Gedetailleerd geluid

Op audiovlak heeft JBL zijn zaakjes goed voor elkaar. De Sense Pro levert een kraakhelder geluid met een hoge detaillering. Zelfs bij het luisteren van bombastische muziekstukken zijn alle instrumenten duidelijk te horen. Met de standaard geluidsinstellingen blijft het basniveau voor muziekgenres als hiphop en dance wel iets achter. Geen probleem, want in de JBL Headphones-app pas je het geluid naar eigen smaak aan. Activeer bijvoorbeeld de equalizerinstelling 'Bass' of zelfs 'Extreme Bass'.

Als je graag naar films en series kijkt, komt de ondersteuning voor ruimtelijk geluid goed van pas. Zet in dat geval de optie 'Spatial Sound' aan en ervaar meer audio-effecten. Een nadeel is dat personen in jouw omgeving het geluid afkomstig van de Sense Pro wellicht kunnen horen. Dat komt door de open constructie van de oordopjes. Overigens geldt dit met name wanneer je het volume hoog hebt staan.

©Maikel Dijkhuizen

JBL Sense Pro kopen?

Zoek je in-ears met een goed geluid die jouw oren niet volledig afsluiten van de omgeving? Als je de hoge adviesprijs van 179,99 euro voor lief neemt, bevelen we de JBL Sense Pro van harte aan. Deze oordopjes zitten comfortabel en laten zich eenvoudig bedienen. Bovendien bieden ze ook nog eens een hoge audiokwaliteit en lange accuduur. De Sense Pro is in vijf kleurstellingen te koop.