ID.nl logo
Zo stap je moeiteloos over op Windows 10
© Reshift Digital
Zekerheid & gemak

Zo stap je moeiteloos over op Windows 10

Windows 10 is gratis. Doen dus? Jazeker, Windows 10 is zoveel beter dan zijn voorgangers, dat niet upgraden geen optie is. Maar doe het wel op de juiste manier. Dit stappenplan helpt je over te stappen naar Windows 10.

De pc voorbereiden

Tip 01: De fallback

Hoewel de installatiemethode van Windows 10 voortborduurt op die van vorige versies, kan er altijd iets misgaan tijdens het upgraden. Daar moet je rekening mee houden. Maak voor je begint met upgraden dus minimaal een back-up van alle persoonlijke gegevens. Dit zijn de mappen en bestanden in je profiel. Start de Windows Verkenner en klik boven in de adresbalk op het kleine driehoekje naast Bibliotheken. Lees ook: Aan de slag met Windows 10.

Klik op je accountnaam. In de Verkenner zie je nu de mappen die Windows standaard gebruikt om jouw bestanden te bewaren, zoals Mijn documenten en Mijn afbeeldingen. Maak een back-up van al deze mappen en voeg ook de mappen en bestanden toe die ook belangrijk zijn maar die buiten deze standaardmappen staan. Bewaar de back-up op een externe schijf of NAS. Je kunt ook met een programma als CloneZilla of Acronis True Image een image van de hele pc te maken. Bewaar ook dat image op een externe schijf of NAS. Met een systeemimage kun je niet alleen al je bestanden herstellen, maar ook de hele computer in de huidige staat terugbrengen. Hier staat een stappenplan om je hierbij te helpen.

©PXimport

Tip 01 Voorkom dat je bij de upgrade belangrijke documenten kwijtraakt door alle belangrijke mappen te back-uppen.

Systeemeisen Windows 10

De officiële minimumsysteemeisen van Windows 10 zijn gelijk aan die van Windows 8, 8.1 en zelfs Windows 7: 1GHz-processor, 1 GB RAM, 20 GB vrije ruimte op de harde schijf en een grafische kaart met DirectX 9-ondersteuning. Erg realistisch is dit niet, houd daarom het volgende aan: Intel i5- of i7-processor of een gelijkwaardige AMD-processor, 4 GB RAM en een grafische kaart die niet ouder is dan 5 jaar.

Als vuistregel kun je hanteren: draait Windows 7, 8 of 8.1 goed op de pc, dan zal de upgrade geen probleem zijn. Ben je niet helemaal tevreden met de snelheid en stabiliteit van Windows voor de upgrade, kijk dan naar de mogelijkheid om de hoeveelheid RAM uit te breiden en vervang de harde schijf door een SSD. Als je niet weet welke processor en hoeveel geheugen er in de pc zit, klik met de rechtermuisknop op Deze pc en kies Eigenschappen. Daar zie je het allemaal staan.

Tip 02: Updates installeren

Behalve eisen aan de hardware, stelt de gratis upgrade naar Windows 10 ook eisen aan de software. Alleen pc's met Windows 7 SP1 of Windows 8.1 kunnen tot 29 juli 2016 gratis upgraden, alle andere niet. Heb je XP of Vista, dan zul je eerst over moeten naar Windows 7. Heb je Windows 8, dan moet je eerst de gratis update naar 8.1 uitvoeren. De update van 8 naar 8.1 gaat via de Windows Store (klik er op Update van Windows uitvoeren) en is de gemakkelijkste van de genoemde upgrades. Alle andere vereisen echte herinstallaties van Windows.

Heb je dan 7 of 8.1, installeer dan voor je gaat upgraden alle beschikbare updates voor die versie van Windows. Klik op Start / Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Windows Update / Instellingen wijzigen. Controleer of de optie Updates automatisch installeren is ingeschakeld en klik dan op OK / Naar updates zoeken. Installeer alle updates, belangrijke en minder belangrijke. Start telkens nadat er updates zijn geïnstalleerd de pc opnieuw op, log in en ga weer naar Windows Update. Doe dit net zo vaak tot er geen updates voor die versie van Windows meer beschikbaar zijn.

©PXimport

Tip 02 Windows 8 moet je eerst upgraden naar Windows 8.1 om in aanmerking te komen voor de gratis Windows 10 upgrade.

Tip 03: Activeer je Windows

Essentieel voor je gaat upgraden, is dat je de oude Windows activeert. Bij activatie wordt de licentie van Windows gekoppeld aan jouw computer. Microsoft bewaart een digitale handtekening van de hardware van de pc en koppelt daar het recht aan om op die pc die versie van Windows te gebruiken. Upgrade je naar Windows 10 met een pc die niet geactiveerd is, dan krijgt die pc geen licentie om altijd Windows 10 te gebruiken. Om wel een Windows 10-licentie toegewezen te krijgen, moet je daarom de oude Windows activeren én de eerste keer dat je Windows 10 installeert, altijd een upgrade uitvoeren (en geen schone installatie). Vaak zal Windows al geactiveerd zijn, maar het is belangrijk het te controleren. Klik op Start en typ Activatie en druk op Enter. Krijg je de melding dat Windows is geactiveerd, dan kun je upgraden. Is Windows nog niet geactiveerd, klik dan op Nu activeren.

©PXimport

Tip 03 Upgrade pas naar Windows 10 nadat je Windows 7 of 8.1 hebt geactiveerd.

De upgrade-opties

Tip 04: Windows-versie

Er zijn wel meer dan twintig versies van Windows 10, maar voor consumenten en kleine bedrijven zijn er daarvan maar twee belangrijk: Windows 10 Home en Windows 10 Pro. Home voldoet in bijna alle gevallen voor gebruik thuis, Pro biedt een paar extra's die vooral belangrijk zijn voor bedrijven en echt fanatieke computergebruikers. Pro biedt bijvoorbeeld Hyper-V waarmee je virtuele machines kunt maken, maar VMware Workstation en Oracle VirtualBOX doen dat ook en gebruiksvriendelijker.

Met Pro kun je andere pc's op afstand overnemen, maar TeamViewer doet dat ook en gemakkelijker. Bij de gratis upgrade krijg je van Microsoft die versie van Windows 10 die het meest overeenkomt met de versie van Windows, in de tabel zie je welke dat is. Om te zien welke versie van Windows je nu hebt, open via Windows-toets+E de Windows Verkenner. Klik met rechtermuisknop op Deze pc en kies Eigenschappen. Bij Windows-versie lees je precies welke versie van Windows je nu gebruikt.

Tip 05: Van Home naar Pro

Wil je de upgrade naar Windows 10 benutten om van een Home-versie van Windows 7 of 8.1 naar de Pro-versie van Windows 10 te upgraden, dan kan dat. Wel moet je een aangepast upgrade-pad kiezen. Upgrade eerst naar de versie die je gratis van Microsoft krijgt, en voer dan een upgrade uit naar Windows 10 Pro. Voor dit laatste hoef je Windows dan niet opnieuw te installeren, je leest in tip 18 van dit artikel hoe. De upgrade van Windows 10 Home naar Windows 10 Pro is overigens niet gratis, die kost 159 euro.

©PXimport

Tip 05 De upgrade van een Windows Home naar Windows 10 Pro gaat altijd via Windows 10 Home.

Tip 06: 32 of 64 bit

Elke versie van Windows 10 is verkrijgbaar als 32bit- en als 64bit-versie. Functioneel maakt het geen verschil, ze zijn precies gelijk. Welke versie van Windows je nodig hebt, hangt uitsluitend af van de hoeveelheid geheugen in de pc. Bij 4 GB of meer is 64 bit de enige keuze, bij 4 GB of minder is 32 bit de beste keuze. Om te zien of je nu een 32- of 64bit-versie van Windows geïnstalleerd hebt, open je opnieuw de Windows Verkenner. Klik met rechtermuisknop op Deze pc en kies Eigenschappen. Bij Type systeem lees je precies welke versie van Windows je nu gebruikt.

©PXimport

Tip 06 Controleer hier welke versie van Windows je op dit moment gebruikt.

Tip 07: Van 32 naar 64-bit

Wil je de upgrade naar Windows 10 benutten om van een 32bit-versie van Windows 7 of 8.1 naar de 64bit-versie van Windows 10 te upgraden, dan kan dat. Wel moet de processor dan ook echt 64 bit zijn. Om dit te weten te komen, klik je in Windows 7 op Start en open het Configuratiescherm. Zoek naar Prestaties en kies Hulpprogramma's voor en informatie over prestaties. Klik dan op Details over prestaties en systeem weergeven en afdrukken. Bij Type computer zie je staan of de pc geschikt is voor 64 bit.

In Windows 8.1 open je via Windows-toets+E de Windows Verkenner. Klik met rechtermuisknop op Deze pc en kies Eigenschappen. Bij Type systeem moet staan dat je een x64-processor hebt. Heb je de juiste hardware, let dan goed op. De enige juiste manier om van een 32 bit Windows 7 of 8.1 te upgraden naar een 64 bit Windows 10, is door eerst een standaardupgrade naar Windows 10 uit te voeren. Activeer na de upgrade de 32bit-versie van Windows 10 (!) en voer daarna een schone installatie van Windows 10 64 bit uit. Hoe dat moet, lees je in stap 16 van dit artikel.

©PXimport

Tip 07 Deze pc draait nu nog een 32-bits Windows maar is ook geschikt voor een 64-bits.

Illegale Windows upgraden

De upgrade naar Windows 10 is gratis, maar alleen als je een legale versie van Windows 7 of 8.1 hebt. Heb je die niet, dan kun je wel upgraden naar Windows 10 maar blijft Windows illegaal. De kans dat op gegeven moment Microsoft de installatie deactiveert is bij een illegale Windows 10 net zo aanwezig als bij een illegale Windows 7 of 8. Volgens Microsoft is de komst van Windows 10 wel hét moment om van een illegale naar een legale versie van Windows over te stappen. Je betaalt dan nog één keer de aanschafprijs van Windows 10 en daarna heb je altijd op die computer de laatste versie van Windows.

Tip 08: Upgradescenarios

Er zijn meerdere manieren om te upgraden naar Windows 10. De standaard manier is met de app 'Windows 10 downloaden'. Hierin geef je eerst aan dat je wilt upgraden, waarna op de achtergrond eerst alle benodigde Windows 10-bestanden worden gedownload om vervolgens de upgrade uit te voeren. Je krijgt dan een gelijkwaardige versie van Windows en alle programma's en gegevens staan nog op de pc.

De tweede mogelijkheid is om zelf de upgrade te starten via de Windows 10 website. Ook dan krijg je een vergelijkbare versie en blijven alle instellingen bewaard.

De derde mogelijkheid is een installatie-disk of usb-stick te maken. Daarmee kun je ook een schone installatie uitvoeren en bijvoorbeeld van een 32- naar een 64bit-installatie gaan. Deze laatste methode is ook het handigste wanneer je meerdere pc's wilt upgraden. Wat je ook doet, om een geldige Windows 10 licentie te krijgen: altijd eerst een standaardupgrade vanaf een geactiveerde versie van Windows 7 of 8.1!

©PXimport

Tip 08 Via de app 'Windows 10 downloaden' word je geïnformeerd als Windows 10 voor je klaarstaat.

Upgraden

Tip 09: Upgrade reserveren

Voor elke pc die je gratis wilt upgraden naar Windows 10, moet je de upgrade 'reserveren'. Microsoft heeft hiervoor via Windows Update de Download Windows 10 app naar alle geschikte computers gestuurd. Deze staat bekend als Windows Update KB3035583 en is in de vorige stap met alle Windows Updates meegekomen.

Dat de update actief is, zie je aan het Windows-logo bij de klok in het systeemvak. Klik daarop om de upgrade te reserveren. Als het goed is zie je een groen vinkje staan en de tekst "Deze pc is compatibel". Via Rapport weergeven kun je de resultaten van de compatibiliteitstest zien. Is de pc compatibel, klik dan op Reserveer uw gratis upgrade. Voer in het volgende venster je mailadres in en klik op Bevestiging verzenden. De Windows 10-upgrade wordt nu op de achtergrond gedownload. Windows zal het melden wanneer dit klaar is en je echt kunt upgraden.

©PXimport

Tip 09 De app 'Windows 10 downloaden' is de makkelijkste manier om de Windows 10 Upgrade te reserveren.

Geen download-app?

En wat als er op jouw systeem geen download-app voor Windows 10 is? Controleer eerst de versie van Windows. Ga naar Start / Alle Programma's / Bureau-accessoires en klik met de rechtermuisknop op Opdrachtprompt. Kies voor Als administrator uitvoeren. Typ achter de knipperende prompt het commando winver en druk op Enter.

Windows opent nu een venster waar je de versie en het patchlevel van Windows kunt aflezen. Dit moet minimaal Windows 7 zijn met Servicepack 1 of Windows 8.1. Controleer dan of de KB3035583-update wel is geïnstalleerd. Typ hiervoor het volgende commando in: dism /online /get-packages | findstr 3035583 en druk op Enter. Het resultaat moet zijn "Package Identity : Package_for_KB3035583~31bf3856ad364e35~amd64~~6.3.1.29". Controleer door het nummer aan het einde van het commando te veranderen of bij Windows 7 ook update 2952664 is geïnstalleerd, en bij Windows 8.1 2976978 en 2919355. Ontbreekt een update, installeer die dan via Windows Update. Ontbreekt de download-app hierna nog steeds, gebruik dan het hulpprogramma uit tip 14.

Tip 10: Locatie Windows 10

De Windows 10 downloaden-app maakt op de C-schijf een verborgen map aan en plaatst daarin de Windows 10-installatiebestanden. Om de map te zien, open je in je verkenner de C-schijf. In Windows 7 klik je dan op Organiseren / Map en zoekopties / Weergave en kies in de lange lijst met opties voor Verborgen bestanden en mappen / Verborgen bestanden, mappen en stations weergeven. Heb je Windows 8.1 klik dan boven in het Verkenner-venster in de map op Beeld / Details en schakel Verborgen items in.

De map heet $Windows.~BT en wordt uiteindelijk tot wel 6 GB groot. Echt bespoedigen kun je de download niet, anders dan door de pc rustig aan te laten staan. Is de pc uit of in slaapstand, dan stopt logischerwijze ook de download.

©PXimport

Tip 10 Zie hoe Windows 10 'groeit', volg de download door de verborgen downloadmap zichtbaar te maken.

Tip 11: De upgrade is er!

Is de download klaar, dan toont Windows een pop-up met de tekst "Tip van Microsoft: upgrade gratis naar Windows 10". Klik op Plan je gratis upgrade. Klik in het volgende venster op OK / Doorgaan en daarna op Akkoord in het venster "OK, de upgrade wordt gestart". De titel van dit venster is misleidend, de upgrade wordt namelijk nog helemaal niet gestart. Je kunt namelijk in het volgende venster nog kiezen of je direct wilt upgraden of later. Als je nu wilt upgraden klik je op Upgrade nu starten. Wil je dit pas op een later moment, klik dan op Later plannen en selecteer de dag en tijd dat de upgrade uitgevoerd kan worden. Bevestig via Tijd bevestigen.

©PXimport

Tip 11 Als alle installatiebestanden zijn gedownload, kan de upgrade beginnen.

Tip 12: De eerste upgrade

De upgrade naar Windows 10 verloopt verder zoals we dat van vorige Windows-installaties gewend zijn. De pc herstart, de oude Windows-versie wordt verplaatst naar de map Windows.old en de nieuwe Windows neemt zijn plaats in. De pc start nog een of twee keer op en daarna kun je voor het eerst inloggen in Windows 10. Je zult zien dat programma's en bestanden nog aanwezig zijn en je kunt bijna zo weer aan het werk. Controleer wel of je antivirussoftware ook na de upgrade goed werkt.

©PXimport

Tip 12 Na de ugprade kun je voor de eerste keer inloggen op Windows 10.

Tip 13: Activatie!

Om de upgrade echt af te ronden, moet je Windows 10 nu activeren. Pas dan verleent Microsoft de pc de Windows 10 licentie. Is de pc verbonden met internet dan zal hij ook zelf proberen te activeren, maar het is niet onverstandig het te controleren en eventueel zelf te regelen. Klik op Start / Instellingen / Bijwerken en beveiliging. Hier zie je of Windows 10 al is geactiveerd. Zo niet, dan kun je dat nu direct regelen. De snelste methode is via de opdrachtprompt: klik op Start en typ cmd. Druk nog niet op Enter, maar klik met de rechtermuisknop op Opdrachtprompt en kies Als administrator uitvoeren. Typ dan achter het commando slmgr.vbs /ato en druk op Enter. Is de activatie klaar, dan weet je dat je nu altijd Windows 10 op deze pc kunt installeren en gebruiken.

©PXimport

Tip 13 Activeer Windows 10 om alle functionaliteit te krijgen en alle toekomstige updates.

De installatiefout 80240020

Op het enorme aantal Windows 10-installaties, is het aantal foutmeldingen zeer gering. De meest voorkomende fout is dat de installatie stopt met een foutcode 80240020. Dit betekent dat de eerste fase van de installatie niet succesvol is afgerond. Microsoft adviseert te wachten tot de Windows 10-installatie zelf meldt dat opnieuw begonnen kan worden.

Wil je dat niet, open dan de registereditor (klik op Start, typ regedit en druk op Enter) en blader in de linkerkolom naar HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\Windows\CurrentVersion\WindowsUpdate\OSUpgrade. Ontbreekt de sleutel, maak deze dan aan. Maak dan binnen de sleutel een nieuwe DWORD (32-bits)-waarde met de naam AllowOSUpgrade en stel als Waarde in 0x00000001. Sluit daarna de registereditor en start de pc opnieuw op. Hierna kun je via Windows Update de Windows 10-installatie opnieuw opstarten.

Tip 14: Upgraden vanaf web

Wil je niet wachten op het moment dat de app Windows 10 downloaden jou een melding geeft dat de download klaarstaat? Ga dan naar deze website en klik op Download nu het hulpprogramma. Gebruik je nu een 32bit-versie van Windows, kies dan de 32-bits versie, gebruik je nu een 64bit-Windows kies dan voor 64-bits versie. Start het programma en kies voor Deze pc nu bijwerken. Selecteer de juiste taal, vermoedelijk Nederlands en kies of je Windows 10 Home of Windows 10 Pro gaat installeren, dit is afhankelijk van je licentie. Bij de architectuur heb je de keuze voor een 32 of 64bit-versie van Windows 10. Klik op Volgende en Windows 10 zal worden gedownload. Daarna zal de setup het overnemen, de rest van het proces is vergelijkbaar met de standaardinstallatie die we hiervoor bespraken.

©PXimport

Tip 14 Voor een snelle upgrade gebruik je het hulpprogramma van Windows 10.

Tip 15: Installatiemedium

Wil je meerdere pc's upgraden, dan is het handiger een Windows 10-installatieschijf of usb-stick te maken. Daarvoor gebruik je hetzelfde hulpprogramma uit de vorige tip, alleen kies je niet voor het bijwerken van deze pc, maar selecteer je Installatiemedia voor een andere pc maken. Kies de gewenste taal, versie en architectuur en selecteer daarna of je het medium. Wil je de pc's opstarten met een usb-stick, kies dan USB-flashstation, heb je liever een opstartbare installatie-dvd, kies dan ISO-bestand. Geef aan waar je het iso-bestand wilt bewaren of plaats de usb-stick en selecteer die. De stick moet minimaal 4 GB groot zijn.

Daarna downloadt het programma de benodigde bestanden en schrijft deze weg op de stick of in het iso-bestand. Brand daarna het iso-bestand op dvd, in Windows 8.1 kan dit simpelweg door met de rechtermuisknop op het iso-bestand te klikken en te kiezen voor Schijfkopiebestand branden. Zijn stick of dvd klaar, dan kun je die gebruiken om elke pc mee op te starten en de installatie van Windows 10 uit te voeren.

©PXimport

Tip 15 Wil je Windows 10 op meerdere pc's installeren, maak dan een opstartbare usb-geheugenstick of dvd.

Tip 16: Schone installatie

Tot nu toe betekende een schone installatie altijd dat je tijdens de installatie van je nieuwe Windows-versie de partitie of schijf met de oude Windows verwijderde, om de nieuwe Windows een nieuwe te laten maken en gebruiken. Met Windows 10 verandert dit, doordat je eerst een standaardupgrade moet uitvoeren en Windows 10 moet activeren. Voer dus eerst een standaardupgrade uit zoals eerder beschreven. Is Windows 10 geïnstalleerd en geactiveerd, herstart dan de pc met de installatie-schijf of stick uit de vorige tip.

Druk op Enter zodra je de melding krijgt Druk op een toets om op te starten vanaf dvd/geheugenstick. Bij Voer de productcode in om Windows te installeren kies je Overslaan. Selecteer in het volgende venster de versie van Windows die je wilt installeren. Kies daarna voor Aangepast: alleen Windows installeren, selecteer dan de systeempartities en klik telkens op Verwijderen. Selecteer dan de Niet-toegewezen ruimte en kies Volgende. Daarna worden de Windows-bestanden naar de nu helemaal lege schijf gekopieerd en heb je even later een helemaal schoon geïnstalleerde Windows 10.

©PXimport

Tip 16 Voor een schone installatie verwijder je de systeempartities om deze daarna door de nieuwe Windows-installatie opnieuw te laten aanmaken.

Productcode voor herinstallatie

Om Windows te installeren heb je een productcode nodig: die lange reeks cijfers en letters die je bij de installatie van Windows moet intypen. Bij de upgrade naar Windows 10 krijg je geen nieuwe productcode, maar door te upgraden van 7 of 8.1 en dan Windows 10 te activeren, zorg je ervoor dat Microsoft die pc kent en er altijd Windows 10 op zal laten installeren en draaien. Wil je later Windows 10 herinstalleren, dan is er dus geen productcode nodig. Je kunt net als bij de schone installatie het invoeren van de productcode overslaan en zolang je maar die versie van Windows 10 kiest, Home of Pro, die je eerder succesvol hebt geactiveerd op die computer, zal na de installatie Windows 10 automatisch weer activeren.

▼ Volgende artikel
Zo haal je alles uit het vernieuwde Kladblok in Windows 11
© Diy13
Huis

Zo haal je alles uit het vernieuwde Kladblok in Windows 11

Na 40 jaar heeft Kladblok eindelijk een opfrisbeurt gekregen. De eenvoudige, oerdegelijke tekstverwerker is ideaal voor het bewerken van platte tekst zonder toeters en bellen. In Windows 11 is het bescheiden onderdeel flink gegroeid. Wat ooit een sobere tool was voor snelle notities, heeft nu een interessante set nieuwe functies.

Terwijl we hier bekijken wat nieuw is, gaat ondertussen de make-over van Kladblok door. In de testversies binnen het Windows 11 Insider-kanaal duiken nu zelfs opties op voor tekstopmaak zoals vet, cursief, onderstrepen en lijsten. Die nieuwigheden worden later dit jaar uitgerold naar alle gebruikers van Windows 11. Liever een vogel in de hand dan tien in de lucht? Absoluut, want intussen kunnen we al profiteren van deze verbeteringen.

Tabbladen toevoegen en losmaken

Met Windows 11 heeft deze basis-app een frisse look & feel gekregen en een aantal kenmerken waar veel gebruikers al jaren om vragen. De opvallendste vernieuwing is de ondersteuning van de tabs (afbeelding 1). Je kunt nu verschillende pagina’s van Kladblok openen, elk in een eigen tabblad. Geen wirwar meer van losse pictogrammen in de taakbalk voor elk geopend tekstbestand. Een nieuw bestand starten is simpel: klik bovenaan op het plusteken. Wil je een tabblad loskoppelen en als apart venster gebruiken? Geen probleem: sleep het tabblad naar het bureaublad en het verschijnt automatisch als een nieuw .txt-bestand. Andersom werkt het ook. Sleep een bestaand .txt-bestand naar de tabbalk van Kladblok en het wordt netjes toegevoegd aan de open tabbladen.

Ieder tabblad krijgt de naam van de eerste regel.

Tabbladen configureren

Zolang er minstens één tabblad is opgeslagen, kun je de volledige Kladblok-sessie sluiten, inclusief andere niet-opgeslagen bestanden, zonder gegevens te verliezen. Wanneer je Kladblok weer opent, worden alle tabbladen hersteld, zelfs na een herstart van de pc. Je bepaalt zelf wat er gebeurt wanneer je Kladblok opent. Klik daarvoor op het tandwieltje in de rechterbovenhoek van het programma. Vervolgens ga je naar de instellingen voor Kladblok openen. In de optie Wanneer Kladblok wordt gestart heb je de keuze tussen Doorgaan met vorige sessie of Nieuwe sessie starten en niet-opgeslagen wijzigingen negeren (afbeelding 2). De eerste optie is de standaardinstelling.

Wil je dat Kladblok telkens de inhoud van de tabbladen onthoudt?

Meervoudig herstel

Een belangrijke interne verbetering is de mogelijkheid om meerdere bewerkingen ongedaan te maken. In Windows 10 kon je in Kladblok met Ctrl+Z slechts de laatste bewerking terugdraaien (afbeelding 3). In Windows 11 kun je stapsgewijs wijzigingen ongedaan maken met Ctrl+Z. Ben je te ver teruggegaan, dan kun je je acties opnieuw uitvoeren met Ctrl+Y — net als in de meeste andere applicaties.

Eindelijk ondersteunt Kladblok meervoudig herstel. 

Uiterlijk

Onder het tandwieltje van de instellingen kies je het Uiterlijk van dit programma. Je hebt de keuze tussen de lichte en de donkere modus of je kiest voor de weergave om gewoon de systeeminstelling te volgen. Hier bepaal je ook het lettertype, de lettergrootte en de stijl (Regular, Italic, Bold, Bold italic) die je gebruikt voor de tekstbestanden. Onder het onderdeel Tekstopmaak zie je telkens een voorvertoning van de gekozen stijl (afbeelding 4). In de instellingen kun je tekstterugloop in- of uitschakelen. Dit zorgt ervoor dat tekst automatisch naar de volgende regel springt wanneer het einde van de regel is bereikt, in plaats van dat de tekst horizontaal verder loopt. Dat is onhandig, want dat betekent dat een tekstbestand soms als één hele lange regel wordt getoond.

Onderaan bij Tekstopmaak krijg je een voorvertoning van de gekozen stijl. 

Notepad++

Microsoft heeft Kladblok jarenlang stiefmoederlijk behandeld. Door de beperkte functionaliteit gingen veel gebruikers op zoek naar een alternatief – en vonden dat in de open-sourcetoepassing Notepad++. Een van de grootste troeven van Notepad++ is de ondersteuning voor een brede waaier aan programmeertalen, waaronder JSON, Python, C++, C#, Cobol, html, css en SQL … Daarnaast biedt het programma handige functies zoals regelmarkeringen, macro’s en de mogelijkheid om bestanden met elkaar te vergelijken. Notepad++ is gratis, werkt in een gesplitst scherm en ondersteunt tabbladen, zoeken en vervangen, én het automatisch hervatten van je werk – zelfs bij niet-opgeslagen bestanden. Wat deze variant (nog) niet kan: tabbladen naar een ander venster slepen.

Notepad++ is blijven hangen in zijn oude interface.

Interessante Kladblok-sneltoetsen

Om het maximale uit de tabbladen van Kladblok te halen, kun je het best de volgende sneltoetsen onthouden:

Ctrl+Tab, hiermee schakel je tussen de tabbladen
Ctrl+Shift+Tab,
hiermee schakel je tussen de tabbladen in omgekeerde volgorde
Ctrl+N,
maak een nieuw tabblad
Ctrl+W,
sluit het actieve tabblad
Ctrl+Shift+N,
open een nieuw venster in Kladblok in plaats van een nieuw tabblad.

Wil je alle tabbladen sluiten behalve het huidige tabblad, dan klik je met de rechtermuisknop op het actieve tabblad en selecteer je de opdracht Andere tabbladen sluiten (afbeelding 5).

Het is mogelijk om alle tabbladen behalve het actieve tabblad te sluiten.

Spellingcontrole en autocorrectie

Kladblok kan voortaan spelfouten markeren terwijl je typt, en typfouten desgewenst automatisch corrigeren. Om de spellingcontrole in- of uit te schakelen, klik je op het tandwieltje in de rechterbovenhoek. In het vak Spelling kun je de opties Spellingcontrole en Automatische correctie activeren (afbeelding 6). Vanaf dat moment verschijnt er een rood golflijntje onder fout gespelde woorden. Klik je met de linkermuisknop op zo’n woord, dan krijg je suggesties te zien waaruit je een correcte versie kunt kiezen. Let wel: deze functies werken alleen bij gewone tekstbestanden, niet wanneer je in Kladblok code schrijft, zoals html of css.

Schakel de spellingcontrole en de automatische correctie in. 

Zoeken en vervangen

Een van de minst bekende, maar erg handige functies van Kladblok is de mogelijkheid om snel naar specifieke tekst te zoeken en die eventueel meteen te vervangen. Gebruik hiervoor het menu Bewerken / Zoeken of de sneltoets Ctrl+F. Met Ctrl+H open je direct de functie Zoeken en vervangen, die je ook via het menu Zoeken kunt oproepen. Voer in het zoekvak de tekst in die je wilt vinden. Je kunt op de vergrootglasknop klikken of gewoon op Enter drukken. Klik op het kleine pijltje links van het zoekvak om het vak Vervangen te openen. Zodra de gezochte tekst is gevonden, gebruik je de pijltjes rechts van het zoekvak om omhoog of omlaag door het document te navigeren. Met de knop Vervangen wijzig je telkens één match; met Alles vervangen worden alle overeenkomsten in één keer aangepast (afbeelding 7). Deze functie ondersteunt ook enkele basisjokertekens: het sterretje * staat voor een willekeurig aantal tekens, het vraagteken ? voor precies één teken. Klik je op de knop met de schuifregelaars, dan kun je instellen dat de zoekopdracht hoofdlettergevoelig is. De optie Inwikkelen is een ongelukkige vertaling van Wrap. Als je die aanvinkt, doorzoekt Kladblok het hele document – ongeacht waar de cursor zich bevindt.

Het is mogelijk om bepaalde tekst in één keer te zoeken en te veranderen.

Herschrijven, Samenvatten en Schrijven

Kladblok heeft nu een set AI-functies om tekst te verbeteren. Het gaat om Herschrijven, Samenvatten en Schrijven. Met behulp van GPT kun je de inhoud verfijnen. Klik met de rechtermuisknop op de tekst en kies de optie Schrijven. In een nieuw venster lees je een herwerkte tekst die je op basis van drie criteria verder aanpast. Met de knop Lengte kies je voor een vergelijkbare tekstlengte, een kortere of een langere versie. Bij Toon kies je tussen Standaard, Formeel, Informeel, Inspirerend, Humor en Overtuigend. En dan is er nog de knop Formatteren waarmee je bijvoorbeeld een stijl selecteert zoals Zakelijk, Academisch, Marketing, Poëzie en meer. Onderaan deze herwerkte tekst zie je een numerieke aanduiding zoals 1 van 3. Dit betekent dat Kladblok meteen al drie versies klaarhoudt. Door op het pijltje te klikken schakel je door de versies. Dezelfde mogelijkheden krijg je als je via de rechtermuisknop de optie Aangepast herschrijven en Samenvatten kiest (afbeelding 8). Als je deze AI-functies liever niet hebt, dan kun je die uitschakelen in de instellingen van Kladblok.

Hier heeft AI drie verschillende samenvattingen gemaakt waaruit we kunnen kiezen.

Voet- en kopteksten

In Kladblok kun je bovendien voet- en kopteksten toevoegen die je pas te zien krijgt als de pagina uit de printer komt. In deze ruimte is het mogelijk om aan de boven- en/of onderkant de bestandsnaam, het paginanummer of de huidige datum op te nemen. Daarvoor gebruik je het menu Bestand / Pagina-instelling. Daarna moet je wel de juiste variabele gebruiken om aan te duiden wat je in de koptekst of voettekst wilt zien. Dit zijn de belangrijkste variabelen:

&d: De huidige datum afdrukken
&t:
De huidige tijd afdrukken
&f:
De naam van het document afdrukken
&p:
Druk het paginanummer af
&l:
De tekens die volgen, worden links uitgelijnd
&c:
Centreer de karakters die volgen
&r:
De tekens die volgen, worden rechts uitgelijnd

De printer zal de acties uitvoeren die je in de voet- en koptekst hebt ingegeven. Houd er rekening mee dat Kladblok deze instellingen niet opslaat, je moet ze dus bij iedere afdruk opnieuw opgeven.

Nu wordt de datum van het document in de koptekst afgedrukt.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 e-readers met kleurenscherm voor minder dan 250 euro
© ID.nl
Huis

Waar voor je geld: 5 e-readers met kleurenscherm voor minder dan 250 euro

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een mooie prijs of die iets extra's of bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week voor jullie op zoek naar leuke deals. Nu de avonden weer steeds vroeger donker worden en je vaker binnen zit, is lezen bij een leuke bezigheid. En met een mooie e-reader kan dat ook in kleur. Wij bekeken vijf betaalbare e-readers met kleurenscherm.

Kleuren‑e‑readers zijn relatief nieuw; ze combineren de batterijzuinigheid van elektronische inkt met een kleurenfilter dat magazines, strips en geïllustreerde kinderboeken tot leven brengt. Voor de Nederlandse markt zijn er nog niet heel veel modellen beschikbaar. Wij hebben vijf mooie exemplaren voor minder dan 250 euro op een rijtje gezet voor je.

Kobo Libra Colour - 7 inch

De Kobo Libra Colour is een 7 inch e‑reader met een E Ink Kaleido 3‑scherm. De zwart‑wit resolutie bedraagt 1264 × 1680 pixels en 300 ppi, terwijl kleuren worden weergegeven met 150 ppi. Je beschikt over 32 GB intern geheugen en een dual‑core processor van 2,0 GHz, waardoor pagina’s vlot worden ververst. Voor draadloze audioboeken of Bluetooth‑oortjes biedt de Libra Colour wifi (2,4 en 5 GHz) en Bluetooth 5.0, en bestanden worden geladen via USB‑C. Het apparaat is waterbestendig volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m diepte). De geïntegreerde ComfortLight PRO‑verlichting heeft instelbare helderheid en kleurtemperatuur.

Dankzij de fysieke bladerknoppen heb je maar één hand nodig om te lezen en met de instelbare lettertypes en paginamarges pas je het leescomfort aan. De accu van 2050 mAh levert volgens Kobo een leestijd van enkele weken per lading. Het toestel meet 144,6 × 161 × 8,3 mm en weegt 199,5 g. Dankzij het kleurenscherm is dit model aantrekkelijk voor strips, tijdschriften en kleurrijke kinderboeken, terwijl hij ook standaard ePub‑, PDF‑ en audiobookbestanden ondersteunt.

Kobo Clara Colour - 6 inch

Zoek je een compacte kleurene‑reader, dan is de Kobo Clara Colour met een 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm interessant. Het scherm biedt een resolutie van 1448 × 1072 pixels met 300 ppi voor zwart‑wit en 150 ppi voor kleuren. Dankzij een dual‑core processor (2,0 GHz) en 16 GB opslagruimte is er genoeg vermogen om romans of stripboeken te laden. De reader ondersteunt wifi (dual band) en Bluetooth zodat je audioboeken kunt streamen, en hij gebruikt USB‑C om op te laden. Kobo past ComfortLight PRO toe met instelbare kleurtemperatuur, en de reader is waterdicht volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m).

De accu heeft een capaciteit van 1 500 mAh en levert bij gemiddeld gebruik tot zes weken leestijd. Dankzij 13 lettertypen en verschillende lettergroottes pas je het scherm volledig aan. Met afmetingen van 112 × 160 × 9,2 mm en een gewicht van 174 g past de Clara Colour in een jaszak. Het apparaat ondersteunt onder meer EPUB, PDF, MOBI en CBZ/CBR en kan via Bluetooth naar audioboeken luisteren. Het kleurenscherm maakt hem geschikt voor geïllustreerde kinderboeken, kaarten en kookboeken terwijl het compacte formaat ideaal is voor onderweg.

PocketBook Verse Pro Color - 6 inch

PocketBook positioneert de Verse Pro Color als een robuuste kleuren‑e‑reader voor veel lezers. Het 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm beschikt over een grijstintenresolutie van 1072 × 1448 pixels en een kleurenlaag met 536 × 724 pixels. Daardoor krijgen stripillustraties en grafieken 4 096 kleuren te zien terwijl zwart‑wittekst scherp blijft met 300 ppi. De quad‑core processor (1,8 GHz) en 1 GB RAM zorgen voor soepele bladwisselingen, en met 16 GB opslagruimte kun je duizenden e‑books bewaren. Via de USB‑C‑poort en wifi en Bluetooth laad je gemakkelijk bestanden of luister je naar audioboeken.

PocketBook levert SMARTlight, een voorgrondverlichting waarmee je zowel helderheid als kleurtemperatuur aanpast. De reader draait op Linux en ondersteunt talloze formaten zoals ACSM, EPUB, PDF, DOCX en CBR/CBZ. Dankzij text‑to‑speech kun je boeken laten voorlezen. De 2100 mAh‑batterij biedt volgens PocketBook tot een maand leesplezier. De behuizing (108 × 156 × 7,6 mm, 182 g) is waterdicht volgens IPX8, zodat je bij het zwembad kunt lezen. Een G‑sensor draait pagina’s automatisch mee als je het apparaat kantelt. Kortom, de Verse Pro Color levert kleuren‑e‑ink in een handzaam formaat met brede bestands­ondersteuning.

PocketBook Era Color - 7 inch

Met een groter kleurenscherm en ingebouwde luidspreker richt de PocketBook Era Color zich op lezers die audioboeken willen luisteren zonder externe headset. Het 7 inch E Ink Kaleido 3‑display heeft een grijstintenresolutie van 1264 × 1680 pixels en een kleurresolutie van 632 × 840 pixels met 300/150 ppi. Dit zorgt voor scherpe tekst en kleurrijke afbeeldingen. De reader gebruikt een quad‑core processor (1,8 GHz) met 1 GB RAM en biedt 32 GB interne opslag. Het besturingssysteem is gebaseerd op Linux en ondersteunt een groot aantal ebook‑ en stripformaten.

Met dual‑band wifi, Bluetooth 5.4 en USB‑C met OTG‑functie koppel je eenvoudig draadloze hoofdtelefoons, luister je naar audioboeken of speel je muziek via de ingebouwde mono‑luidspreker. De SMARTlight‑voorgrondverlichting laat je zowel helderheid als kleurtemperatuur instellen. Dankzij de 2500 mAh accu en het efficiënte E‑Ink‑scherm is volgens PocketBook een maand gebruik mogelijk. Het apparaat is IPX8‑waterbestendig en uitgerust met een g‑sensor, coversensor en speakers. Met afmetingen van 134,3 × 155 × 7,8 mm en een gewicht van 235 g is de Era Color iets groter maar nog steeds draagbaar. De fysieke bladerknoppen zorgen voor comfortabel lezen, terwijl de ingebouwde spraakfunctie tekst kan voorlezen.

Tolino Vision Color - 7 inch

De Tolino Vision Color is een Duitse die dezelfde hardware heeft als de Kobo Libra Colour maar een eigen Android‑softwarelaag gebruikt. Volgens een productaankondiging biedt het apparaat een 7 inch E Ink Kaleido 3‑scherm met een zwart‑witresolutie van 1264 × 1680 pixels (300 ppi) en 150 ppi voor kleuren. De reader heeft fysieke bladerknoppen naast het aanraakscherm en gebruikt een MediaTek MT8113T‑dual‑core processor (2,0 GHz), 1 GB RAM en 32 GB interne opslag. Een 2050 mAh batterij voorziet de Vision Color van stroom, terwijl de ComfortLight PRO‑verlichting de kleurtemperatuur aanpast.

Het toestel biedt wifi en Bluetooth 5.0 zodat je audioboeken kunt streamen, en het is IPX8‑waterbestendig. Tolino gebruikt Android, waardoor je afhankelijk bent van de Tolino‑boekwinkel maar via de Tolino‑cloud kunt synchroniseren met diverse Duitse boekhandels. Een stylus is optioneel verkrijgbaar voor handschrift en aantekeningen. De Vision Color ondersteunt ePub, PDF en andere standaard‑e‑bookformaten en biedt toegang tot de HotSpots van Deutsche Telekom. Dit apparaat is in Nederland nog beperkt verkrijgbaar; een Duitse webwinkel verkoopt het voor ongeveer € 180,68 (incl. btw). Omdat Kieskeurig nog geen productpagina heeft, is het toestel alleen via buitenlandse winkels te vinden.