Geluiden spelen een grote rol in Windows: bijvoorbeeld als er een melding verschijnt of je wordt herinnerend aan een afspraak. Wist je dat je met de standaard geluidsschema's geen genoegen hoeft te nemen? Pak je synthesizer of muziekcollectie erbij, en laat Windows eindelijk klinken zoals je zelf wilt.

Tip 01: Instellingen

We beginnen bij het begin: de instellingen voor geluiden. Dat venster is relatief verborgen. Je vindt de instellingen via het instellingenvenster. Druk op Windows-toets+I en kies Systeem / Geluid en klik op Configuratiescherm Geluid (in de sectie Verwante instellingen). Het venster Geluid is opgebouwd uit meerdere tabbladen. Voor ons is het tabblad Geluiden van belang. Bij Geluidsschema zie je welke verzameling geluiden is ingeladen. Bij Windows 10 is de keuze eenvoudig: Geen geluiden of Windows standaard, waarbij laatstgenoemde standaard is ingeschakeld. In het vak Programmagebeurtenissen eronder zie je per actie welk geluid eraan is gekoppeld. Klik bijvoorbeeld op Agendaherinnering om het bijbehorende geluid te zien. Dit wordt getoond onderin het venster. Klik op Testen om het geluid af te spelen. Via het meerkeuzelijstje kun je een alternatief geluid kiezen. Staat het geluid er niet tussen, dan kun je het handmatig toevoegen via de knop Bladeren. Hierna heb je een nieuw geluidsschema gemaakt (gebaseerd op een bestaand geluidsschema). Om het te bewaren, klik je op Opslaan als. Geef het geluidsschema een passende naam en bevestig met OK.

©PXimport

Tip 02: Steuntje in de rug

Geluiden komen ook van pas om een actie onder de aandacht te brengen. Bijvoorbeeld als je op de Caps Lock-toets drukt (of een andere systeemtoets, zoals Num Lock of Scroll Lock) drukt. Windows kan een geluid afspelen als je een van deze drie toetsen (al dan niet per ongeluk) indrukt. In het instellingenvenster kies je voor Toegankelijkheid en ga je naar de sectie Toetsenbord. In de sectie Wisseltoetsen gebruiken zet je de schuif op Aan bij de optie Een geluid afspelen als u op Caps Lock, Num Lock of Scroll Lock drukt.

©PXimport

Opstartgeluid

Tip 03: Omzetten

Windows ondersteunt het wav-geluidsformaat voor de geluidsschema’s. Wil je een geluid gebruiken dat niet is opgeslagen in de wav-indeling (maar bijvoorbeeld als wma of mp3)? Door het om te zetten, kun je het alsnog gebruiken. Voor het omzetten van geluiden kun je meerdere programma’s gebruiken. Een goed voorbeeld hiervan is Audacity, waarvan je de nieuwste versie vindt op www.audacityteam.org. Eenmaal geïnstalleerd, kies je voor File / Open. Wijs nu het bestand aan dat je wilt omzetten. Je kunt ook meerdere bestanden tegelijk selecteren en openen. Kies hierna voor File / Export audio. Bij Save as type kies je voor de wav-indeling. Herhaal dit proces voor alle bestanden die je wilt omzetten naar het wav-formaat.

©PXimport

Tip 04: Aan de slag

Je las het hiervoor al: het is slim om op basis van een bestaand geluidsschema een eigen schema te maken. Bijvoorbeeld door het schema Windows-standaard aan te passen met eigen keuzen en het vervolgens op te slaan onder een andere naam. Een goed startpunt hiervoor is de Microsoft Store waarin je een Windows-thema kiest. Een thema bestaat uit meer dan alleen geluiden: doorgaans haal je hiermee een complete pictogrammenset en andere zaken binnen, zoals een bureaubladachtergrond. Deze onderdelen hebben we voor ons doel uiteraard niet nodig, maar de geluiden kunnen we goed inzetten. Ga hiernaartoe en klik onderaan op de pagina op With custom sounds. Een overzicht van thema’s met een geluidsschema verschijnt. Download het bestand, dat herkenbaar is aan de extensie .THEMEPACK. Om het te installeren, dubbelklik je erop. Het venster Thema’s wordt geopend. Klik nu op Geluiden om het bijbehorende venster te openen. Bij Geluidsschema is de set beschikbaar en kun je het aanpassen door geluiden wel of juist niet te gebruiken.

©PXimport

Even rust!

Tip 05: Koppelen maar!

Het aanpassen van een geluidsschema is betrekkelijk eenvoudig en gebeurt per actie. In het venster Geluid kies je eerst de actie in het vak Programmagebeurtenissen. Kies bijvoorbeeld Apparaat is verbonden. Kies vervolgens het geluid dat je aan deze actie wilt koppelen: selecteer het in de meerkeuzelijst bij Geluiden. Om eigen geluiden toe te voegen, zorg je ervoor dat de zijn opgeslagen in de map C:\Windows\Media. Klik op OK om de wijziging toe te passen en wanneer je niet per se een nieuw geluidsschema wilt maken (zoals hierboven beschreven). Je kunt een bestaand geluidsschema op een later moment altijd verwijderen. Selecteer het en klik op de knop Verwijderen. Bevestig met Ja in het bevestigingsvenster. Belangrijk om te weten is dat het standaard geluidsschema van Windows niet kan worden verwijderd.

©PXimport

Tip 06: SoundPackager

Met SoundPackager van Stardock heb je nog meer controle over de geluiden in Windows. Stardock is bekend om de verschillende uitbreidingen die de ontwikkelaar maakt voor Windows, vooral op de gebieden waar de standaardfunctionaliteit van Windows tekort schiet. Hoewel SoundPackager deel uit maakt van het omvangrijkere programma Object Desktop, kun je het ook los gebruiken. De makers vragen een kleine vergoeding van 5,99 euro voor SoundPackager, maar je mag het programma dertig dagen uitproberen. Download de nieuwste versie via www.stardock.com. Na installatie klik je op de knop Start 30 Day Trial en geef je een e-mailadres op om de probeerversie te activeren. Klik in de bevestigingsmail op Activate 30 Day Trial en keer terug naar het programma. Kies voor Finish. In het hoofdvenster vind je aan de linkerkant de navigatiebalk en rechts de bijbehorende instellingen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen lokale geluidsbestanden en online geluidsbestanden. Selecteer een geluidsschema en klik op de knop Afspelen om een voorbeeld te horen. Om het bestand toe te passen, selecteer je het en klik je op Apply sound pack.

©PXimport

Tip 07: Aanpassen

Via de knop Edit sound pack (of de optie Edit sounds in het linker navigatievenster) kun je een geluidsschema aanpassen. Kies eerst welk geluidsschema je wilt bewerken bij Currently Editing. Zorg er eerst voor dat je het nieuwe geluidsschema onder een andere naam bewaart. Klik op Save as en geef het schema een passende naam. Neem bij voorkeur ook de moeite om een beschrijving in te vullen in het vak Description, zodat je het geluidsschema ook later eenvoudig herkent. Klik op Pick preview image en kies een afbeelding waarmee je het geluidsschema kunt herkennen. Tevreden? Bevestig met een klik op Save as new sound pack. Onderaan het venster vind je het tabblad Sounds. Deze tab bevat alle acties waaraan je muziek kunt koppelen. Er zijn meerdere categorieën, zoals Windows en File Explorer. De onderliggende acties verschijnen zodra je een sectie openklapt. Klik op Pick sound file en selecteer een geluid voor de actie. Klik hierna op Play om het geluid af te spelen en te controleren. Dit moet een wav-bestand zijn. Een pictogram van een muzieknoot maakt duidelijk dat je een geluid aan de actie hebt gekoppeld. Ben je op een later moment niet meer tevreden over het geluid, open dan de actie en klik op de knop Reset to default (om het geluid naar de standaardinstelling te herstellen) of op Set to no sound (om het bestaande geluid te verwijderen en geen vervangend geluid te selecteren).

©PXimport

Overzicht van geluiden

Tip 08: Totale stilte

Ben je na verloop van tijd klaar met de geluiden, dan kun je ze ook volledig uitschakelen of alle geluiden naar de standaardinstellingen herstellen. Ga naar Edit sounds en kies het geluidsschema. Onderin het venster (op de tab Sounds) vind je de knoppen Reset all sounds to default (waarmee je alle geluiden naar de standaardinstellingen herstelt) en Set all to none (waarmee je alle geluiden deactiveert).

©PXimport

Tip 09: Optimaliseren

Wist je dat je de geluidsinstellingen van Windows 10 kunt optimaliseren? Zo zorg je ervoor dat je eigen geluidsschema ook optimaal tot z’n recht komt. Klik met de rechtermuisknop op het pictogram van de luidspreker, rechtsonder in het scherm naast de klok. Kies voor Geluidsinstellingen openen. In het nieuw geopende venster kies je de speakers die je wilt gebruiken bij Uw uitvoerapparaat kiezen. Doorgaans zijn de standaardluidsprekers geselecteerd, maar mogelijk gebruik je andere speakers (bijvoorbeeld bij het aansluiten van een laptop op een extern beeldscherm met ingebouwde luidsprekers). Kies hierna voor Apparaateigenschappen. In het nieuwe venster vind je de aanvullende instellingen, die afhankelijk zijn van de hardware. Zo kun je hier onder meer ruimtelijk geluid in- en uitschakelen en de balans tussen de linker- en rechterspeaker bepalen. Klik hierna op Extra apparaateigenschappen en open het tabblad Geavanceerd. Op dit tabblad kun je hardwareversnelling in- en uitschakelen (waardoor de processor van de computer minder wordt belast) en geluidsverbeteringen activeren. Ben je niet tevreden, klik dan op de knop Standaardinstellingen herstellen, waarmee je alle opties naar de fabriekswaarden terugzet.

©PXimport

Tip 10: Meldingen

Naast het geluidsschema bepalen ook andere factoren wanneer in Windows geluiden worden afgespeeld. Ook meldingen van apps kunnen een geluid geven. Open het instellingenvenster en kies Systeem / Meldingen en acties. De optie Toestaan dat bij meldingen geluid wordt afgespeeld zorgt ervoor dat je een appmelding niet alleen ziet, maar ook hoort. Blader naar de sectie Meldingen van deze afzenders ontvangen. Klik nu op een app waarvan je de geluidsmeldingen wilt beheren. In het detailscherm zet je de schuif op Aan of Uit bij de optie Een geluid afspelen wanneer er een melding binnenkomt. Wil je helemaal geen meldingen, dus geen geluid, maar ook geen visuele melding, dan zet je de schuif op Uit bij de optie Meldingen.

©PXimport

Specifiek voor Windows 10

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.