Zo kun je alle Windows-foutmeldingen oplossen
Toegegeven, Microsoft heeft met Windows 10 een stabiel besturingssysteem neergezet. Dat neemt niet weg dat het OS af en toe toch in de problemen komt, wegens gebrekkige hardware, verouderde drivers, corrupte systeembestanden of wat dan ook. We gaan aan de slag met de meest hardnekkige problemen of typische Windows-foutmeldingen én reiken natuurlijk ook oplossingen aan!
1 Beep- en led-codes
Mijn pc doet niet meer dan wat ledjes laten knipperen en piepjes laten horen. Wat nu?
Zoals elke andere dag schakel je je pc in, maar deze keer vergeefs. Meer dan enkele geluidssignalen of wat led-geflikker krijg je niet uit je systeem. Een schrale troost: aan Windows zelf kan het niet liggen, want dát heeft niet eens de kans gehad op te starten. Het euvel moet je dus vroeger in het opstartproces zoeken: beep- en led-codes zijn typisch afkomstig van de zogenoemde POST (power-on self-test), een onderdeel van je systeembios. Om uit te vissen wat er precies aan de hand is, zoek je dit het liefst op in de handleiding van je moederbord of systeem, of raadpleeg je de website van de producent van je computer of van je bios. Druk op Windows-toets+R en voer msinfo32 uit voor meer informatie over je bios. In de handleiding of online vind je vast wel de betekenis van de beep- of led-codes. Eventueel googel je naar beep codes of led codes, in combinatie met het merk of model van je computer. Ook handig is deze site. In de praktijk blijkt het vaak om geheugenproblemen te gaan en kan het even eruit halen en stevig terugplaatsen van de ram-modules al helpen.
©PXimport
2 Low CMOS Battery
Wat moet ik doen als mijn pc alleen nog de foutmelding Low CMOS Battery geeft?
Voor een foutmelding als Low CMOS Battery of CMOS Data/Time not set moeten we Windows weer vrijpleiten. Die heeft namelijk alles te maken met de geheugenchip die bij de gratie van een batterijtje enkele opstartgegevens bewaart ten behoeve van je systeembios. Het gevolg is dat sommige instellingen niet meer correct zijn, waardoor de pc weigert op te starten. Of je pc start wel door maar je systeemtijd blijkt voortdurend verkeerd. Dit laatste kan trouwens ook gevolgen hebben tijdens het surfen: je krijgt dan mogelijk meldingen te zien als Beveiligingscertificaat verlopen of niet geldig. Dat komt omdat je browser zich op je – foute – systeemtijd baseert om de geldigheid van het ssl-certificaat te beoordelen.
De oplossing is haast altijd het vervangen van de cmos-batterij. In de meeste gevallen gaat het om een knoopcelbatterij van het type CR2032. Raadpleeg eerst even de handleiding bij je systeem: die vertelt je vast waar je de batterij kunt vinden en hoe je die precies moet vervangen. Trek wel eerst de stroomkabel uit je pc.
3 Foutief bootmedium
Mijn computer geeft aan dat er geen besturingssysteem wordt gevonden, wat is hier fout gegaan?
Nadat het bios zijn werk heeft gedaan, is het de beurt aan het master boot record, de opstartcode van je besturingssysteem. Maar ook in deze fase kan er iets fout gaan. Verschijnt een melding die erop wijst dat bepaalde data ontbreken in het bootmedium, kijk dan eerst de bios-instellingen na, waarbij je vooral let op de opstartvolgorde. Mogelijk verwijst die naar een foutief opstartmedium in plaats van naar je systeemschijf.
Blijkt die instelling correct maar blijft het probleem, vaak met meldingen als Missing operating system, Error loading operating system, No operating systeem found, BOOTMGR is missing of An error occurred while attempting to read the boot configuration data (of in een Nederlandstalige variant), dan is wellicht de bootrecord van je schijf beschadigd, bijvoorbeeld na een fout gelopen installatie of (her)partitionering. Zie hiervoor verder vraag 4.
©PXimport
4 Geen besturingssysteem
Wat moet ik doen als het master boot record van mijn computer beschadigd is?
Een beschadigd bootrecord kun je meestal nog herstellen met behulp van de Windows Recovery Environment (WinRE). Start je computer op met de installatie-dvd of installatie-stick van Windows 10 (hier zie je hoe je een installatie-stick maakt). Kies je taal en toetsenbordindeling en kies daarna Uw computer herstellen. Hierbij wordt geprobeerd om het beschadigde opstartmedium te herstellen. Werkt dit niet, dan kun je het nog handmatig proberen, als heb je niet veel kans dat het dan wél lukt. Maar dat werkt zo: kies voor voor Problemen oplossen / Geavanceerde opties, waarna je de Opdrachtprompt opent en je het commando bcdboot x:\windows /l nl-nl (of nl-be voor Nederlands-België) uitvoert. Vervang hierbij x: door de juiste stationsletter van je Windows-partitie. Dat is niet noodzakelijk c:, ook al is dat wellicht het geval bij een normale doorstart. Met een trucje kom je alsnog de juiste letter te weten: voer op de opdrachtregel het commando notepad uit en kies Bestand / Openen, waarna je nagaat welk station de map \Windows (met de typische Windows-bestanden) bevat. Dát is de stationsletter die je nodig hebt. Enige tijd na het uitvoeren van dit commando duikt hopelijk een melding op als: ‘Bootfiles succesfully created’, waarna je Windows weer normaal kunt opstarten.
©PXimport
5 Dynamic-link library
Ik krijg de melding dat er een dll-bestand ontbreekt. Kan ik een bestand met dezelfde naam gewoon downloaden?
Een dll, oftewel dynamic-link library, is een gedeeld bestand dat verschillende programma’s kunnen aanroepen om een specifieke actie te verrichten. Dll’s zijn normaliter in Windows ingebouwd, zodat niet elk programma in zijn eigen methode hoeft te voorzien om iets op het systeem uit te kunnen voeren. Krijg je een melding als: “Het programma kan niet worden gestart omdat […].dll ontbreekt op uw computer”? Dan is de neiging is dan wellicht groot om maar meteen naar het ontbrekende dll-bestand te googelen en het op je systeem te zetten, in de map \Windows\System32.
Maar hoe zeker ben je ervan dat het om een up-to-date versie gaat en dat die bijvoorbeeld geen malware bevat? Probeer zo’n probleem eerst anders op te lossen. Installeer eerst de klagende toepassing opnieuw, wellicht verhelpt dit gelijk je probleem. Of keer eventueel terug naar een systeemherstelpunt van een tijdstip waarop de applicatie nog probleemloos werkte: druk op Windows+R en voer rstrui uit.
Lukt het nog steeds niet, controleer dan of de drivers die vermoedelijk iets met de toepassing te maken hebben, zoals de beeldschermadapter, printer of netwerkkaart, wel up-to-date zijn (zie ook vraag 11). Verder kan een controle van de systeembestanden nuttig zijn (zie vraag 6).
©PXimport
6 Rare vastlopers
Mijn Verkenner sluit af en toe ineens af, en soms stopt Windows er zelfs compleet mee. Moet ik Windows nu opnieuw installeren?
Een of meerdere programma’s doen het plotseling en zonder veel uitleg niet meer, of erger nog: Windows geeft er op wisselende momenten ineens de brui aan. De kans is reëel dat je dan af te rekenen hebt met een beschadigd systeembestand. In dit geval ga je het best met de ingebouwde systeembestandscontrole op zoek naar de boosdoener. Open eerst de opdrachtprompt als administrator. Voer nu dism.exe /online /cleanup-image /restorehealth uit. Dat kan een hele poos duren, tot wel twintig minuten. Deze opdracht maakt gebruik van de Windows Update-functie om vastgestelde fouten te herstellen. Lukt het niet omdat de Windows Update-client zelf ook al beschadigd is, dan moet je een werkende Windows-installatie gebruiken als reparatiebron. Dat kan door achter het vermelde commando de volgende parameters in te tikken: /source:c:\herstelbron\Windows /limitaccess, waarbij je c:\herstelbron\Windows vervangt door de locatie van je reparatiebron, bijvoorbeeld een Windows-dvd/usb-stick. Vervolgens voer je de opdracht sfc /scannow uit, waarbij alle beschermde systeembestanden worden gescand en beschadigde exemplaren door een cachebestand worden vervangen.
©PXimport
7 Station onbereikbaar
Mijn externe harde schijf wordt niet meer in Verkenner getoond, is de schijf stuk?
Duikt een van je (externe) schijven niet meer in Verkenner op, waardoor je de gegevens niet meer kunt benaderen? Dan hoeft dit nog niet te betekenen dat de schijf stuk is. Ga eerst eens na of de schijf nog wel (fysiek) herkend wordt in het Windows Schijfbeheer/ Druk hiervoor op Windows+R en voer diskmgmt.msc uit. Kijk hier of je de schijf vindt en of er wel een stationsletter aan is toegewezen. Zie je hem wel in het overzicht maar zonder stationsletter, rechtsklik dan op de schijf en kies Stationsletters en paden wijzigen, druk op Toevoegen, kies een geschikte letter en bevestig met OK.
Is je schijf voorzien van een icoontje met een pijl op een rode achtergrond, inclusief de indicatie Onbekend en Niet geïnitaliseerd, dan is blijkbaar de bestandshuishouding van je schijf in de knoop geraakt, zodat het lijkt alsof die niet meer correct gepartitioneerd en geformatteerd is. Probeer het dan door de schijf op een andere poort aan te sluiten, of – beter nog – op een andere computer aan te sluiten in de hoop dat je via die weg nog bij je bestanden kunt, waarna je de schijf eventueel opnieuw kunt partitioneren.
©PXimport
8 Blauw scherm bij crash
Help, mijn computer geeft zo’n vreemd blauw scherm en sluit zich dan af!
Het is vanouds een van de meest gevreesde foutmeldingen: een zogenoemd BSOD, blue screen of death. Hierop staat dan een laconieke melding als: ‘Er is een probleem met deze computer en deze moet opnieuw worden opgestart’, samen met een cryptische stopcode als ‘driver_irql_not_less_or_equal’ of ‘page_fault_in_nonpaged_area’. Bots je eenmalig tegen zo’n ‘blauw scherm’ aan, dan hoeft dat niet rampzalig te zijn: vaak volstaat een herstart en blijf je verder gevrijwaard van dat onheil.
Komen BSOD’s geregeld voor, dan vergt dat nader onderzoek. Het probleem is wel dat er een hele reeks stopcodes bestaan en dat die elk diverse oorzaken kunnen hebben, bekijk de lijst codes op deze microsoft-pagina maar eens. Komt zo’n BSOD voor, probeer dan de code hiervan eens op te schrijven. Ga dan hiernaartoe en volg de support-stappen van Microsoft. Het probeert via doelgerichte vragen een oorzaak te vinden én een oplossing aan te dragen.
Heel vaak wordt zo’n blauw scherm veroorzaakt door gebrekkig of onvoldoende geheugen of door een corrupt of onvolkomen stuurprogramma (zie ook vraag 11). Of misschien heb je recent hardware toegevoegd of gewijzigd en gaat daarbij iets fout. Probeer in dit laatste geval, indien mogelijk, de pc te gebruiken zonder die hardware. Weet je niet waardoor het mis kan gaan, zoek dan eens op internet naar de vermelde stopcode. De kans is groot dat je zo op het spoor van de boosdoener komt. Verder, als het goed is maakt Windows een ‘minidump’ van het geheugen op het moment dat een BSOD zich voordoet. Controleer of Windows wel correct is ingesteld: je vindt de nodige instructies hier. Doet een BSOD zich hierna voor, dan kun je na het herstarten de gratis tool BlueScreenView downloaden en opstarten. Die zal de minidump inlezen zodat je wat meer informatie over de fout krijgt. Waarschijnlijk heb je nog wel de hulp van Google nodig om eruit te komen wat je precies kunt doen, gebruik bij je zoektocht de Bug-controlecode.
©PXimport
9 Plotse vastlopers
Mijn computer loopt vast en reageert niet meer, een herstart is het enige wat lijkt te helpen. Wat kan ik hiertegen doen?
Windows (of een andere applicatie die vastloopt) is hier niet zo galant: je systeem bevriest of herstart, zonder je informatie te geven over wat er precies fout is gegaan. Lastig, want de mogelijke oorzaken zijn legio. De geheugenmodules even eruit halen en weer terugplaatsen kan het euvel oplossen, maar het kan net zo goed met stofophoping in je systeemkast of de ventilatoren te maken hebben. Ook een overgeklokte cpu of gpu kan een instabiel systeem veroorzaken. Gaat het telkens om hetzelfde programma, verwijder het dan van je systeem en installeer het programma daarna opnieuw.
Helpt dat allemaal niet, controleer dan even de goede werking van het geheugen. Dat kan met het ingebouwde programma Geheugencontrole. Ga naar het Configuratiescherm en kies achtereenvolgens Systeem en beveiliging / Systeembeheer / Windows Geheugencontrole / Nu opnieuw opstarten en zoeken naar problemen (aanbevolen).
©PXimport
10 Toegang geweigerd
Ik probeer een map te openen, maar Windows laat me weten dat ik over onvoldoende machtigingen beschik. Zélfs als ik als administrator ben in gelogd. Hoe kom ik er toch bij?
Klik de map in de Verkenner met de rechtermuisknop aan en kies Eigenschappen. Open het tabblad Beveiliging en druk op Geavanceerd. Bovenaan lees je af wie de eigenaar is van deze map. De kans is groot dat je hier Kan de huidige eigenaar niet weergeven leest. Klik op Wijzigen en vul bij Geef de namen van de objecten op je eigen account in of van een groep als Administrators. Druk op Namen controleren om te verifiëren of Windows de naam wel herkent. Bevestig met OK en open nogmaals het venster met de geavanceerde beveiligingsinstellingen. Plaats een vinkje bij Vervang eigenaar van onderliggende containers en objecten en bevestig alweer met OK.
Je kunt het eigenaarschap als administrator eveneens overnemen vanaf de opdrachtprompt. Dat gaat met de volgende twee commando’s:
takeown /f "pad_naar_map" /r /d y
icacls "pad_naar_map" /grant administrators:F /T
Uiteraard vervang je "pad_naar_map" door het volledige pad naar de nukkige map.
©PXimport
11 Onbekend apparaat
Ik heb Windows opnieuw geïnstalleerd, maar nu doet mijn draadloze netwerkkaart het ineens niet meer. Die deed het voor de herinstallatie wel gewoon nog. Hoe krijg ik hem weer aan de praat?
Je hebt Windows netjes geïnstalleerd maar bepaalde hardware of functies blijken toch niet (optimaal) te werken. Wanneer je er het Apparaatbeheer bijhaalt (druk op Windows-toets+R en voer devmgmt.msc uit) dan merk je het ‘apparaattype’ Onbekend apparaat op. Dat houdt meteen in dat Windows niet de gepaste driver kon installeren. Klik in dit geval het apparaat met de rechtermuisknop aan en kies Eigenschappen. Open het tabblad Details en kies Hardware-id’s in het uitklapmenu. Er verschijnen nu een of meer tekststrings waarin je gewoonlijk het Vendor ID (VEN of VID) herkent, evenals het Device id (DEV of DID), de Class Code (CC) en de Revision (REV).
Googel in eerste instantie naar de bovenste – meest gedetailleerde – id: de kans is reëel dat je zo naar een site met de geschikte driver wordt geleid. Levert de zoektocht geen bruikbare resultaten op, probeer het dan met een korter, wat minder gedetailleerd id. Overigens bestaat er ook een gratis tool die het zoeken naar de hardware id’s wat makkelijker maakt: Unknown Device Identifier. Die geeft je niet alleen de hardware-ID’s mee, maar vertelt je ook wie de producent is en mogelijk zelfs om welk apparaat het gaat. Via het menu Drivers / Find Driver speelt het programma een geschikte zoekopdracht dan meteen door aan Google.
©PXimport
12 Update-error
Windows geeft af en toe foutmeldingen, en laatst zag ik de error-code 0x80070057. Er worden ook geen updates meer geïnstalleerd. Wat te doen?
Error 0x80070057 duikt al sinds Windows XP op en talrijke gebruikers hebben deze foutmelding al voorbij zien komen. Die wijst gewoonlijk op een probleem met de Windows update-service en vaak gaat die vergezeld van meldingen als ‘De parameter is onjuist’ of ‘Onbekende fout’. Je kunt het alvast proberen door de ingebouwde systeembestandscontrole (sfc /scannow: zie vraag 6) uit te voeren. Helpt het niet, druk dan op Windows-toets+R en voer %systemroot% uit, waarna je de submap SoftwareDistribution hernoemt naar iets als SoftwareDistributionOUD. Herstart je pc en ga na of het probleem is opgelost.
Nog steeds niet? Neem dan de register-editor erbij: druk op Windows-toets+R en voer regedit uit. Open de sleutel HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\WindowsUpdate\UX. Dubbelklik op IsConvergedUpdateStackEnabled en zet de waarde op 0. Doe hetzelfde voor de parameter UxOption in HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\WindowsUpdate\UX\Settings. Sluit de registor-editor af en herstart je pc. Dat zou het moeten doen.
©PXimport
13 In gebruik
Waarom kan ik een map in mijn documenten-map niet verwijderen?
Het kan gebeuren dat een bepaald programma zich niet langer laat openen of dat een bestand zich maar niet laat verwijderen. Het kan ook gebeuren dat een toepassing erover klaagt dat een bepaald programma nog actief is terwijl je dat wel degelijk hebt afgesloten. Controleer dan eerst via het Taakbeheer of de (vermelde) toepassing daadwerkelijk niet meer actief is: druk op Ctrl+Shift+Esc en klik wanneer nodig op Meer details. Bekijk de lijst: blijkt het proces of de toepassing toch nog actief, rechtsklik er dan op en kies voor Beëindigen.
Lukt dat niet, herstart dan je pc en kijk of het probleem nu is opgelost. Desnoods start je Windows op in zogenoemde veilige modus. Hier lees je hier meer over. Immers, het valt niet uit te sluiten dat de toepassing of het proces automatisch mee wordt gestart tijdens het (normaal) opstarten van Windows.
Laat een bestand zich niet verwijderen, probeer het dan met de gratis tool LockHunter. Download die tool en start hem op als administrator. Verwijs hier naar het nukkige bestand: LockHunter vertelt je welk proces dat in zijn greep houdt. Klik het proces met de rechtermuisknop aan en kies Unlock Selected Process of eventueel Terminate Selected Process.
©PXimport
14 Documenten in de wachtrij
Wat kan ik doen als mijn printer mijn documenten niet meer wil afdrukken?
Check eerst of hardwarematig alles in orde is: zijn de kabels verbonden, is de printer aan, zit er papier en inkt in de printer? Als dat allemaal in orde is, open dan de Instellingen van Windows en kies hier Apparaten / Printers en Scanners. Selecteer je printer, kies Wachtrij openen en verwijder alle documenten.
Lukt het op deze manier niet om met een nieuwe printopdracht de printjes eruit te laten rollen, dan moet je de print spooler resetten. Druk op Windows-toets+R en voer services.msc uit. Scrol naar Print Spooler en klik linksboven op Stoppen. Navigeer met de Verkenner naar C:\Windows\system32\spool\printers en verwijder alle bestanden uit deze map. Ga opnieuw naar de module Services en klik bij Print Spooler op De service starten. Herstart je pc: het euvel zou nu van de baan moeten zijn.
©PXimport
15 Stick onbruikbaar?
Hoe krijg ik een usb-stick aan de praat die dienst weigert?
Usb-sticks en sd-kaarten zijn erg handig, maar helaas ook nogal foutgevoelig. Het is velen dan al overkomen dat een kaart of stick niet meer benaderbaar is en dat Windows aangeeft dat deze opnieuw geformatteerd moet worden. Of meer zelfs: dat Windows die nog weigert te herformatteren. Slecht nieuws: uw gegevens bent u zeer waarschijnlijk kwijt.
Om de stick weer te kunnen gebruiken kunt u doorgaans wel aan de slag met enkele complexe opdrachten uit het opdrachtregelcommando diskpart (meer informatie vind je hier). Maar het kan nog veel makkelijker en doeltreffender: met de gratis tool SD Card Formatter. Dit programma is beschikbaar voor Windows en macOS. Laat de naam van de tool je overigens niet misleiden: die werkt net zo goed voor usb-sticks. De werking is heel eenvoudig: stop de kaart of de stick in je pc, start de tool als administrator op en selecteer het juiste medium. Laat (althans initieel) Quick formaat geselecteerd, voer een naam in en druk op de knop Format. Bevestig dat alle eventuele gegevens op het medium mogen worden verwijderd. Werkt het niet met de snelle methode, gebruik dan de uitgebreidere maar langzamere manier.
©PXimport
