ID.nl logo
Wat is de beste smart-tv?
© PXimport
Zekerheid & gemak

Wat is de beste smart-tv?

Dit jaar stapten Sony, Philips, Samsung én Panasonic over op compleet nieuwe smart-tv-systemen, in navolging van LG (die dat vorig jaar al deed). Wij zochten uit waarom het roer overal om gaat en wat dit voor jou betekent. Wordt je smart-tv eindelijk slim?

Een smart-tv is niet nieuw. Aan het eind van het vorige decennium verschenen de eerste televisies al op de markt die via een netwerkaansluiting of wifi ook mediabestanden konden afspelen en toegang boden tot online apps. In eerste instantie was dat geen succes. De beschikbare processorkracht en geheugen waren beperkt, waardoor het laden van smart-tv-functies te lang duurde en de apps tergend langzaam werkten. Leuk om één keer te proberen, maar in de praktijk feitelijk onbruikbaar.

De kunst van het weglaten

Met elke nieuwe generatie televisies zagen we de afgelopen jaren de introductie van snellere processors en als gevolg daarvan interfaces die doorgaans steeds vlotter reageerden. De initiële ergernis over apps en menu's die tergend langzaam opstartten ligt daardoor alweer enige jaren achter ons. Feit bleef echter dat elke fabrikant een eigen systeem had en dat van enige standaardisering geen sprake was. Apps die voor Samsung-televisies wél beschikbaar waren, kon je op een televisie van Panasonic niet gebruiken.

Ook de interfaces die fabrikanten gebruikten, waren allemaal verschillend en hadden eigenlijk als enige gemene deler dat ze opgebouwd waren uit meerdere menuschermen waarbij je voor sommige apps of functies meerdere schermen door moest scrollen om ze te bereiken. Niet echt handig dus.

Uit verschillende gebruikersonderzoeken bleek bovendien dat de meeste gebruikers slechts een handjevol apps écht gebruikten en dat de rest dus onnodige schermvulling was. Dit jaar lijken alle fabrikanten de conclusie getrokken te hebben dat de werking simpeler moest, met compleet nieuwe systemen als gevolg. Systemen meervoud, want ook in 2015 is er helaas nog geen sprake van standaardisatie. Samsung en LG gebruiken met respectievelijk Tizen en webOS hun eigen exclusieve platform. Sony, Philips en Panasonic kiezen met Android TV en Firefox OS voor een meer open platform van derde partijen.

LG: webOS 2.0

LG zette in 2014 als eerste fabrikant de stap naar een sterk vereenvoudigde interface met de introductie van webOS, dit jaar opgevolgd door het licht verbeterde webOS 2.0. webOS gebruikt één menubalk die met een druk op de knop onderin beeld wordt weergegeven. Op die balk bevinden zich directe snelkoppelingen naar de meest gebruikte apps, aansluitingen en zenders. Kijk je vaak naar Netflix? Dan krijgt Netflix automatisch een prominente positie in deze balk. Gebruik je vaak een spelcomputer of blu-ray-speler via HDMI? Dan komt ook deze vanzelf in die balk te staan.

Scrol je naar rechts, dan kom je in een tweede scherm terecht waar je alle apps en functies vind die je minder vaak gebruikt. Scrol je juist naar links, dan kom je op een pagina met de vier laatst gebruikte apps en functies. LG heeft de interface dus echt plat gemaakt en dan doelen we niet alleen op het visuele ontwerp met zijn duidelijke kleurvlakken. Er zijn namelijk geen losse pagina's meer voor bepaalde functies zoals de mediaspeler, externe ingangen, apps en live-tv: alles is in één balk ondergebracht.

©PXimport

LG's webOS is erg overzichtelijk met vakjes met apps en functies.

Wat ons betreft heeft deze opzet voor- en nadelen. Het voordeel is uiteraard dat je niet door allerhande menu's hoeft te navigeren, iets wat met een afstandsbediening over het algemeen geen pretje is. Nadelen zijn er echter ook. Als je veel apps installeert, wordt de overzichtsbalk met apps al snel erg lang en zul je geregeld door meerdere pagina's moeten scrollen. Het is overigens wel mogelijk om de volgorde van apps, ingangen en functies zelf te rangschikken op de rechterpagina's met het complete overzicht. Zo heb je veelgebruikte functies altijd snel ter beschikking. Een ander nadeel is dat de apps die op het hoofdscherm staan veranderen afhankelijk van het gebruik van de tv. Dat is op zich handig omdat het hoofdscherm (na verloop van tijd) perfect aansluit bij jouw kijkgedrag. Toch is het zeker in het begin verwarrend dat iconen hier verschijnen, van plaats veranderen of zelfs weer verdwijnen. Het app-aanbod van webOS is goed.

Vrijwel alle apps die op LG's vorige NetCast-platform beschikbaar waren, lijken geporteerd te zijn naar webOS. In de LG store vinden we onder andere: RTL XL, KIJK (SBS Gemist), NPO Uitzending Gemist, NOS Sport, NOS Journaal, Netflix, Pathé Thuis en Videoland. LG's webOS blijkt bovendien Chromecast-compatibel en je kunt zonder een fysieke Chromecast content via de Chromecast-optie op je smartphone of tablet naar de tv casten. Op LG-televisies is deze optie, in tegenstelling tot de later besproken Android TV's van Sony en Philips, niet helemaal officieel.

Panasonic: Firefox OS

Panasonic stapt dit jaar over op Firefox OS als besturingssysteem voor zijn duurdere smart-tv's. Firefox OS kennen we onder andere van smartphones, maar ook de televisiemarkt wordt nu ontgonnen door moederbedrijf Mozilla dat vooral bekend is van zijn internetbrowsers. Firefox OS is geheel opensource en behalve voor Panasonic ook beschikbaar voor andere fabrikanten. Tot op heden maken die er in ieder geval geen gebruik van. Net als bij LG's webOS en Samsungs Tizen (dat we hierna bespreken), kiest ook Panasonic voor een simpel hoofdscherm, dat in eerste instantie slechts drie opties heeft: Live tv, Apps en Apparaten.

©PXimport

Het thuisscherm van Firefox OS bevat in eerste instantie drie opties, maar je kunt dat zelf uitbreiden.

Via die opties kun je doorklikken naar het zenderoverzicht, een overzichtspagina met alle geïnstalleerde apps en een pagina met alle ingangsbronnen. Anders dan webOS werkt Firefox OS dus nog wel met losse submenu's. Als gebruiker heb je wel de mogelijkheid om apps en favoriete ingangsbronnen aan het hoofdscherm toe te voegen, waardoor deze gemakkelijker te bereiken zijn. Op het hoofdscherm worden deze koppelingen in lintvorm naast elkaar getoond, met maximaal vijf shortcuts gelijktijdig zichtbaar. Pin je meer apps, dan wordt het dus alsnog scrollen.

Ook met Firefox OS kun je hierdoor gemakkelijk wisselen tussen live-tv en jouw favoriete apps. Door het gebruik van de grote bollen op het hoofdscherm is de informatiedichtheid echter wel érg laag. Wij hadden graag iets meer snelkoppelingen op één scherm gezien. Qua app-aanbod heeft Panasonic het inmiddels redelijk op orde. Netflix is uiteraard aanwezig, evenals Pathé, Videoland, KIJK (SBS Gemist) en NPO Uitzending Gemist. De laatste beperkt zich echter tot het journaal. Het aanbod van RTL moeten we vooralsnog geheel missen.

Elke televisie slim: Google Chromecast

Wat als je nog niet toe bent aan een nieuwe televisie en een televisie met geen of haperende slimme functionaliteiten hebt? Dan biedt Googles Chromecast een goedkope oplossing die in de praktijk ook een uitstekend alternatief blijkt voor een smart-tv-platform. Je sluit de HDMI-stick (die minder dan 35 euro kost) aan op een vrije HDMI-poort waarna je hem verbindt met je wifi-netwerk. Vervolgens kun je vanaf geschikte apps op je smartphone of tablet casten. Hierbij omzeil je apps die op de televisie draaien en gebruik je de eigen apps van diensten als Netflix op je smartphone of tablet om content uit te zoeken.

De afspeelopdracht wordt vervolgens naar de Chromecast gestuurd. Het enige 'nadeel' van de Chromecast is dat je een smartphone of tablet moet hebben om het geheel te kunnen gebruiken, maar een echt nadeel kunnen we dat vandaag de dag niet noemen. Je hebt niet bij alle platformen een Chromecast nodig als je de ingebouwde apps wilt omzeilen. Googles Android TV is volledig compatibel met het protocol van de Google Chromecast en je kunt dus vanuit alle voor Chromecast geschikte apps op je smartphone of tablet direct casten naar de televisie (zónder fysieke Chromecast in je tv). Ook Panasonics Firefox OS heeft een hoge compatibiliteit met het Google Cast-protocol.

Samsung: Tizen

Samsung had een prima werkend smart-tv-systeem met een groot aanbod aan apps en functies, maar desondanks koos het begin dit jaar voor een compleet nieuwe aanpak, zowel qua technologie als qua interface. De basis van het nieuwe systeem is het Tizen-besturingssysteem dat Samsung ook op zijn smartwatches en op enkele telefoons gebruikt. Het grootste voordeel van Tizen is volgens Samsung dat het lichter is dan het vorige smart-tv-systeem, wat de snelheid van de interface en apps ten goede komt. Bovendien kan Tizen écht multitasken, waardoor het wisselen tussen apps beter mogelijk wordt. Een derde voordeel dat Tizen volgens Samsung biedt, is dat het gemakkelijker te updaten is, waardoor de 2015-modellen eenvoudiger en sneller van nieuwe software voorzien kunnen worden.

De komst van Tizen betekent niet alleen een verandering onder de motorkap, ook het uiterlijk van Samsungs smart-tv-interface is geheel op de schop gegaan. De onderverdeling in losse, beeldvullende pagina's met live-tv, films en series, en multimedia verdwijnt. In plaats daarvan is er nu een menu met shortcuts dat onderin het beeld wordt weergegeven. Qua uiterlijk lijkt Samsungs nieuwe Smart Hub sterk op webOS van LG en ook de werking is vergelijkbaar en toont het standaard alleen de meest gebruikte mogelijkheden direct in de één overzichtsbalk. Al deze shortcuts vind je onder het kopje Recent dat standaard getoond wordt. Daarnaast biedt het kopje Featured toegang tot onder andere de app-store, games, de zoekfunctie, alsmede de submenu's voor live-tv, video-on-demand en de mediaspeler-functies.

©PXimport

Net als bij LG's webOS maakt Samsung gebruik van een lint met apps en functies.

Samsung heeft behalve de smart-tv-interface ook de rest van de interface op de schop gegooid. De hierboven beschreven Smart HUB wordt getoond wanneer je op de Smart-knop drukt of wanneer je met de gyroscopische afstandsbediening naar beneden beweegt. Ga je echter naar links dan krijg je het geluidsmenu, naar rechts de kanaallijst en omhoog het algemene instellingenmenu. De nieuwe interface vraagt even wat gewenning, maar werkt prettig en vooral ook lekker snel. Het app-aanbod is bovendien uitstekend, met onder andere tv-gemist-apps van alle Nederlandse televisie-aanbieders.

Stroom via usb?

Mediaspelers in de vorm van een HDMI-stick zoals de Chromecast of Intel Compute Stick prik je eenvoudig in je HDMI-poort. Dat is echter een deel van het verhaal, want voor de voeding moet er ook een usb-kabel worden aangesloten. Hiervoor wordt een usb-voeding meegeleverd die je natuurlijk ook in een stopcontact moet stoppen. In plaats daarvan kun je ook proberen om de usb-kabel direct aan te sluiten op een usb-poort van je televisie. Of dit echt werkt, hangt van je televisie af. Sommige televisies leveren zoals de usb2.0-specificatie voorschrijft maximaal 2,5 watt en dat is voor de Chromecast genoeg. Krachtigere sticks zoals Android-sticks of Intels Compute Stick hebben meer energie nodig.

Bij sommige (nieuwere) televisies komt er echter meer vermogen uit de usb- aansluiting dan de usb-specificaties officieel toestaan. Soms staat het erbij, 500 mA of 0,5 A staat gelijk aan 2,5 watt, terwijl 1000 mA of 1 A genoeg is voor de doorsnee Android-stick. Werkt het niet, dan heb je dat snel genoeg door. Je stick schakelt dan niet in, start niet volledig op of loopt vast. Gebruik in zo'n geval dan alsnog de meegeleverde usb-stroomadapter.

Sony en Philips: Android TV

Sony en Philips kozen dit jaar voor Android TV van Google, waardoor de interface en mogelijkheden bij deze twee fabrikanten nu ineens grotendeels gelijkgetrokken zijn. Het uiterlijk van Android TV wordt namelijk bepaald door Google, met een hoofdscherm dat bestaat uit verschillende 'shelves' (planken) met aanbevolen content, apps, games, aansluitingen en instellingen. Boven in beeld vinden we altijd prominent de zoekknop, waarmee het mogelijk is om zowel gesproken als getypte zoekopdrachten in te voeren.

De zoekfunctie maakt het mogelijk om algemene zoekopdrachten uit te voeren, waarbij gebruikgemaakt wordt van Googles zoekdienst. Het is ook mogelijk om (bij apps die dat ondersteunen) naar content binnen apps te zoeken. Vooralsnog werkt dit alleen met Googles eigen apps zoals YouTube, maar in theorie is het dus ook mogelijk om met de globale zoekfunctie te zoeken naar films en series in apps van bijvoorbeeld Netflix.

De eerste rij met content onder het zoekvak bevat persoonlijke suggesties die je krijgt voor films, series, apps en games die mogelijk bij jouw interesses aansluiten. Deze suggesties worden door Android TV gedaan op basis van jouw gebruik van de tv. Ook gepauzeerde films en series vind je hier bijvoorbeeld terug, zodat je eenvoudig verder kunt kijken waar je gebleven was. Navigeren door de content gaat door van links naar rechts te scrollen, waarbij de meest relevante content altijd links staat.

Onder de algemene aanbevelingen vind je bij Android TV-toestellen een rij met aanbevolen apps die door de televisiefabrikant ingevuld kan worden. Sony vulde deze balk op het moment van onze test met links naar Sony Select (een Sony mini-app-store met aangeraden apps), maar ook met links naar Netflix, Videoland, NOS, NOS Sport en enkele andere populaire apps. Philips vult de balk ook met eigen aanbevelingen, waaronder Spotify, Skype en - opvallend - een Firefox-webbrowser.

©PXimport

Android TV is opgebouwd uit rijen met ieder hun eigen functie.

Vervolgens toont Sony eerst een rij met alle inputs waar de televisie over beschikt, gevolgd door een rij met iconen van alle apps die daadwerkelijk op de tv geïnstalleerd zijn. Philips toont meteen het overzicht met de apps en heeft de inputs in een submenu ondergebracht. In twee rijen worden apps gerangschikt op basis van gebruik, waarbij de laatst gebruikte apps links staan. De kracht van Google TV zit hem (in potentie) in het grote aanbod van apps. Hoewel lang niet alle normale Android-apps ook op Android TV beschikbaar zijn, is het aanbod wel groot en bovendien groeiend.

Voor wie er waarde aan hecht, zijn er bovendien veel games beschikbaar. Met de kracht van Google en het Android-ecosysteem moet Android TV dus haast wel een goed systeem zijn. Toch hebben wij een gemengd gevoel bij Android TV. De ruime ondersteuning voor apps en de ingebouwde Google-cast en Chromecast-functies zijn pluspunten, maar de vaste indeling van de rijen met daarbij altijd prominent in beeld de aanbevelingen van zowel Google als de televisiefabrikant is gewoon minder handig dan wat Samsung, LG en Panasonic dit jaar doen met hun nieuwe systemen.

Conclusie

De nieuwe smart-tv-platformen van LG, Panasonic, Samsung en Sony en Philips maken dat er dit jaar echt wat nieuws te kiezen is. LG was vorig jaar de eerste met een radicaal nieuw systeem en borduurt met webOS 2.0 voort op dit platform. De opzet van het systeem is gelijk gebleven en blinkt nog altijd uit in eenvoud en gebruiksgemak. Panasonics Firefox OS zet in op diezelfde eenvoud met een hoofdmenu dat maximaal vijf items bevat. Vooralsnog is het app-aanbod redelijk, maar nog niet zo compleet als dat van LG en Samsung.

Samsung introduceert dit jaar Tizen, een nieuw besturingssysteem dat qua uiterlijk en werking nogal lijkt op webOS van LG. Qua gebruiksgemak zit er wat ons betreft heel weinig verschil tussen Tizen en webOS. Sony en Philips kiezen dit jaar voor Android TV. Van Sony konden we al daadwerkelijk een model testen. Van alle nieuwe smart-tv-systemen hebben wij onze grootste bedenkingen bij Android TV. De opzet met rijen die een vaste indeling hebben oogt in vergelijking met de concurrentie ineens ouderwets en inflexibel. Vooral het feit dat het hoofdscherm direct gevuld is met aanbevelingen van Google en de televisiefabrikant is minder handig dan de direct beschikbare shortcuts naar veelgebruikte functies bij webOS, Tizen en in iets mindere mate Firefox OS.

Ook een mediaspeler?

Een smart-tv is vooral smart door de apps van diverse internet-gerelateerde (streaming)diensten als Netflix, Uitzending Gemist en YouTube. Daarnaast bevat iedere smart-tv ook een mediaspeler voor je eigen bestanden die je zowel over DLNA als via usb kunt gebruiken. Betekent het dat je met de aanschaf van een smart-tv geen mediaspeler meer nodig hebt? Dat ligt helemaal aan je eisen. Wil je een mediaspeler die alle formaten altijd afspeelt met ondertiteling zonder gedoe, dan moet je nog steeds niet bij een smart-tv zijn. Doorgaans werken bijvoorbeeld ondertitels niet goed via DLNA en dat is lastig in de Nederlandse markt. Via de usb-aansluiting gaat het afspelen van films en ondertiteling vaak een stuk beter, maar dat is in onze ogen weer ouderwets.

Voor echte filmliefhebbers met een moderne surroundset telt daarnaast waarschijnlijk mee dat een smart-tv niet met alle surroundformaten om kan gaan. Dolby Digital en DTS worden doorgaans in ieder geval wel afgespeeld, maar komen lang niet altijd in surround via de geluidsuitgangen de televisie uit. Overigens kon de geteste Panasonic televisie met webOS helemaal niets met DTS-geluid. Over de nog betere surroundcodecs als Dolby TruHD en DTS-HD MA hoef je in combinatie met de ingebouwde mediaspeler in je smart-tv niet eens na te denken. We raden je aan om als je van plan bent om een smart-tv aan te schaffen en nog geen mediaspeler hebt om de ingebouwde functionaliteit zeker uit te proberen, maar verwacht dan geen vlekkeloze ervaring. We hebben van een paar belangrijke formaten in de tabel aangegeven of de ingebouwde mediaspeler het via usb afspeelt.

▼ Volgende artikel
Vanilla OS maakt Linux simpel en krachtig
© Andreas Prott - stock.adobe.com
Huis

Vanilla OS maakt Linux simpel en krachtig

Vanilla OS is een Linux-distributie die zichzelf automatisch bijwerkt en tegelijk veel flexibiliteit biedt in het installeren van software uit diverse bronnen. Ook Linux-pakketten voor andere Linux-distributies kun je gebruiken met Vanilla OS.

Na het lezen van dit artikel weet je hoe Vanilla OS werkt en wat deze Linux-distributie voor jou kan betekenen: • Installeer Vanilla OS en maak gebruik van de versleutelde installatie • Configureer de GNOME-desktopomgeving en pas het systeem aan jouw voorkeuren aan • Houd je systeem up-to-date met automatische updates • Installeer software via Flatpak, de ingebouwde appwinkel, of gebruik traditionele Linux-pakketten via de geïsoleerde Vanilla System Operator (VSO) • Creëer subsystemen met Apx om software van andere Linux-distributies te draaien Ook interessant: Weg met Windows! Probeer deze Linux-alternatieven: EndeavourOS of Manjaro

Bij klassieke Linux-distributies zoals Ubuntu, openSUSE en Fedora komen zowel de componenten van het besturingssysteem als de extra software die je installeert uit één bron. De ontwikkelaars zorgen ervoor dat dit allemaal samenwerkt, maar toch treden er soms problemen op, met een instabiel systeem of niet-werkende software als gevolg.

Een andere aanpak zijn de zogenoemde ‘immutable’ (ofwel onveranderlijke) besturingssystemen. Hierbij kun je zelf niets veranderen aan de basiscomponenten van het besturingssysteem, dat automatische updates krijgt. Extra software installeer je geïsoleerd van het besturingssysteem, wat beter is voor de stabiliteit. Vanilla OS is zo’n immutable Linux-distributie en richt zich op toegankelijkheid voor iedereen.

1 Vanilla OS installeren

De nieuwste versie, Vanilla OS 2, vraagt minstens 4 GB geheugen en 32 GB opslagruimte op een 64bit-computer met UEFI-ondersteuning. Download het iso-image van de distributie en schrijf het met een programma zoals Win32 Disk Imager naar een usb-stick. Start je computer dan op vanaf de usb-stick.

In het welkomstscherm kies je voor Install. Selecteer vervolgens je taal (Nederlands staat ertussen), toetsenbordindeling en tijdzone. Selecteer dan de schijf waarop je Vanilla OS wilt installeren en klik op Use Entire Disk.

Vanilla OS stelt standaard voor om je volledige harde schijf te versleutelen. Kies een wachtwoord voor deze versleuteling. Bevestig daarna je instellingen. Na de installatie herstart je de computer en verwijder je de usb-stick. Vanilla OS start dan op en toont je een bootmenu met twee opties: Current State (A) en Previous State (B). Hiermee kun je na een mislukte update altijd terugkeren naar de vorige toestand. Vervolgens voer je het wachtwoord in om de schijf te ontsleutelen.

Stel een wachtwoord in voor de schijfencryptie.

2 Initiële configuratie

Na de eerste opstart van Vanilla OS krijg je de configuratiewizard te zien. Daarin kies je opnieuw je taal, toetsenbordindeling en tijdzone en daarna een kleurschema (licht of donker). In de volgende stappen maak je een gebruikersaccount, geef je de computer een naam en kies je welke toepassingen je wilt installeren. Bij elke categorie toepassingen kun je na een klik op het pijltje individueel aanvinken welke toepassingen je wenst. In de Common Utilities vind je zelfs toepassingen om games te spelen en Windows-software te draaien via Wine. Dat is een indicatie van de focus van Vanilla OS op het kunnen draaien van zo veel mogelijk software. Ook voor de browsers heb je heel wat keuze. Herstart daarna je computer.

Na de herstart en het invoeren van het wachtwoord voor de schijfencryptie kom je in het aanmeldvenster waar je met de ingestelde gebruikersnaam inlogt. Kies en bevestig daarna een wachtwoord voor de gebruiker. Nadat je bent aangemeld, moet je het wachtwoord nog eens invoeren om de installatiewizard toestemming te geven om toepassingen te installeren. De toepassingen die je voor de herstart hebt geselecteerd, worden nu als Flatpak-pakketten geïnstalleerd. Deze zijn volledig geïsoleerd van de basis van je besturingssysteem. De installatie kan even duren.

Vanilla OS biedt een uitgebreide selectie van browsers aan.

3 Automatische systeemupdates

Daarna biedt Vanilla OS je een overzicht van de mogelijkheden, met knoppen om bijvoorbeeld systeemupdates te configureren, via de appwinkel extra toepassingen te installeren, de instellingen van de gebruikte desktopomgeving GNOME aan te passen, en om online accounts voor e-mail en kalenders toe te voegen.

Als je op Configure Updates klikt, stel je de frequentie in waarmee Vanilla OS op systeemupdates controleert en die downloadt. Standaard gebeurt dit wekelijks, maar je kunt dit ook op dagelijks of maandelijks instellen. Met de optie Slimme updates, die standaard is ingeschakeld, zal Vanilla OS geen updates downloaden terwijl je computer actief is. Zo voorkom je dat de downloads je netwerkverbinding vertragen terwijl je aan het gamen of videobellen bent.

Systeemupdates gebeuren automatisch op een ingestelde frequentie.

4 GNOME-desktopomgeving

Vanilla OS gebruikt het klassieke GNOME als desktopomgeving. Als je al eens met Ubuntu, Fedora, openSUSE of een andere Linux-distributie hebt gewerkt die GNOME gebruikt, zul je snel met Vanilla OS kunnen werken. Rechts bovenaan vind je de systeemstatusicoontjes. Klik hierop om bijvoorbeeld meer informatie te krijgen over je netwerkverbinding, batterijlevensduur, energiemodus en audiovolume. In het kader dat verschijnt, staan ook icoontjes om rechtstreeks naar de systeeminstellingen te gaan, je scherm te vergrendelen, of om de computer uit te schakelen of te herstarten.

In het midden bovenaan zie je de datum en tijd. Klik je daarop, dan krijg je een kalender te zien en een lijst met recente notificaties. Het icoontje helemaal links bovenaan is de activiteitenknop. Wanneer je hierop klikt (of de Super- of Windows-knop op je toetsenbord indrukt), verschijnt het activiteitenoverzicht. Je krijgt dan alle open vensters te zien, een zoekveld bovenaan om naar toepassingen te zoeken en een balk met icoontjes onderaan met toepassingen, waaronder het icoontje met de negen bolletjes dat alle toepassingen toont. Helemaal rechts zie je ook een gedeelte van een nieuwe desktop, waarmee je een nieuwe werkruimte opent als je niet al je vensters op dezelfde desktop wilt hebben.

Vanilla OS is gebaseerd op de gebruiksvriendelijke desktopomgeving GNOME.

5 Software installeren

De aanbevolen manier om software te installeren in Vanilla OS is met het programma Software. Hiermee zoek je naar applicaties in Flathub, een appwinkel voor distributieonafhankelijke Linux-applicaties. Je kunt in een aantal categorieën een selectie van software bekijken of onmiddellijk met de zoekknop linksboven de naam van een toepassing intypen. Voor elke toepassing krijg je een beschrijving, een schermafbeelding, versiegeschiedenis, beoordelingen en een link naar de projectwebsite te zien. Flathub biedt overigens niet alleen opensource-software aan, maar ook propriëtaire software zoals Spotify en Steam.

Software die je op deze manier installeert, wordt standaard automatisch van updates voorzien. Wil je dat niet, klik dan op het menu van Software rechts bovenaan, kies Voorkeuren en kies bij Software-updates voor Handmatig in plaats van Automatisch. Automatische updates worden sowieso gepauzeerd in energiebesparingsmodus. Je kunt in Software ook de geïnstalleerde pakketten bekijken en verwijderen.

Met de toepassing Software installeer je duizenden toepassingen van Flathub.

6 Zonder Flatpak

Dankzij Flatpak zijn de toepassingen volledig gescheiden van het besturingssysteem en kun je dus niet per ongeluk je systeem om zeep helpen. Maar niet alle software is in een Flatpak-versie beschikbaar. Bovendien laat Vanilla OS ook niet toe om de systeemconfiguratie aan te passen buiten de mogelijkheden van de systeemapplicaties om. Je kunt dus niet zomaar als root-gebruiker inloggen zoals in een traditionele Linux-distributie, een willekeurig pakket installeren en de nodige systeembestanden aanpassen.

Om toch extra software te kunnen installeren, heeft Vanilla OS de Vanilla System Operator (VSO) ingebouwd. Dit is een geïsoleerd minibesturingssysteem dat in een container draait, waarin je wel zelf software zonder Flatpak kunt installeren. Er is zelfs een gebruiksvriendelijke interface rond gebouwd. Download je bijvoorbeeld een .deb-pakket, dat je traditioneel in Ubuntu of Debian zou kunnen installeren, dan hoef je alleen maar op het gedownloade bestand te dubbelklikken in het programma Bestanden om het in VSO te installeren met de hulp van het programma Sideloaden. Daarna is het beschikbaar tussen je geïnstalleerde toepassingen. Je ziet geen verschil met de Flatpak-toepassingen, maar onderhuids draait de toepassing in een container die van het besturingssysteem is geïsoleerd.

Vanilla OS installeert deb-bestanden in een geïsoleerde container.

7 Systeemterminal

Als je het standaard terminalprogramma van Vanilla OS opent, Black Box, dan open je geen shell in Vanilla OS zelf, maar in de container van Vanilla System Operator. Ook hier kun je extra software installeren met Debians pakketbeheerder apt, bijvoorbeeld terminalprogramma’s die je graag gebruikt. Dit alles kan zonder enige impact op de stabiliteit van het basisbesturingssysteem. De container is bovendien geïntegreerd met jouw persoonlijke map, zodat de erin geïnstalleerde software gewoon toegang heeft tot jouw bestanden.

We hadden bijvoorbeeld de terminal nodig toen we het .deb-bestand van de AI-software Jan met Sideloaden hadden geïnstalleerd en er na een klik op het icoontje van het programma niets gebeurde. We openden Black Box, voerden de opdracht jan uit en zagen een foutmelding over een ontbrekende bibliotheek libasound2.so. Blijkbaar gaf het .deb-bestand dit niet als afhankelijkheid aan. We installeerden de bibliotheek in de terminal met deze opdracht, waarna Jan wel opstartte:

sudo apt install libasound2

Overigens kun je vanuit VSO wel toegang krijgen tot een shell van Vanilla OS zelf met de opdracht host-shell. Aangezien het systeem onveranderlijk is, ben je wel beperkt in je mogelijkheden. Maar je kunt wel configuratiebestanden in de map /etc aanpassen en systemd-services beheren met systemctl. Met exit keer je terug naar de VSO-shell.

In Black Box heb je volledige toegang tot een geïsoleerde container.

Android is lastig

Op dezelfde manier dat je .deb-bestanden in een container kunt installeren, ondersteunt Vanilla OS ook Android-apps. De ontwikkelaars waarschuwen wel dat het om een experimentele functie gaat en tijdens onze test kregen we het zelf niet aan de praat. Je moet eerst het Android-subsysteem initialiseren. Typ daarvoor in de VSO-shell in Black Box deze opdracht in:

vso android init

Dit installeert Waydroid, Android in een container. Op het einde zou je in het groen SUCCESS moeten zien. Download daarna het apk-bestand van een Android-app, bijvoorbeeld op de website van F-Droid voor opensource-apps of diverse websites die apk-bestanden aanbieden van apps die op Google Play staan. Daarna zou je in het programma Bestanden op dit apk-bestand moeten kunnen dubbelklikken om het te installeren. Tijdens onze test moesten we eerst rechtsklikken, Openen met… kiezen, het programma Sideloaden kiezen en onderaan Altijd gebruiken voor dit bestandstype inschakelen. Dit toont al dat deze functionaliteit nog niet af is en zelfs na veel zoekwerk konden we hierna nog altijd geen Android-apps openen.

8 Linux-subsystemen

Met de functie Apx gaat Vanilla OS nog verder: hiermee kun je in containers subsystemen aanmaken gebaseerd op diverse Linux-distributies met bijbehorende pakketbeheerders.

Wil je een programma installeren dat in Arch Linux beschikbaar is? Maak dan gewoon een subsysteem aan met Arch Linux als stack en pacman als pakketbeheerder. Apx ondersteunt als stacks Alpine, Arch Linux, Fedora, openSUSE, Ubuntu en Vanilla OS. Als pakketbeheerders heb je zo de keuze uit apk, apt, dnf, pacman en zypper. Open het programma Apx en klik op het plusicoontje links bovenaan om een nieuw subsysteem aan te maken.

Ook voor ontwikkelaars is dit handig. Je installeert dan een geïsoleerde container met je gewenste softwarestack, die anders zou kunnen conflicteren met wat je in je basisbesturingssysteem hebt geïnstalleerd. Geef je subsysteem dus een naam, bijvoorbeeld gecko, kies een stack (het onderliggende besturingssysteem), bijvoorbeeld opensuse, en klik op Aanmaken. Apx toont dan een nieuw subsysteem gebaseerd op openSUSE, met de erbij horende pakketbeheerder zypper. Klik erop en dan op Start subsystem.

Via Apx maak je een subsysteem met een gekozen Linux-distributie.

9 Software in subsysteem installeren

Nu kun je vanuit de VSO-terminalsessie software installeren in het subsysteem. Heet je subsysteem bijvoorbeeld gecko, zoek dan naar de gewenste software, bijvoorbeeld Qucs, in het subsysteem met:

apx gecko search qucs

Krijg je een resultaat te zien (in dit geval het pakket qucs-s), dan installeer je dat met:

apx gecko install qucs-s

De deelopdrachten search, install enzovoort zijn hetzelfde voor alle pakketbeheerders en je kunt in het tabblad met pakketbeheerders in Apx zien welke achterliggende opdrachten er voor elke pakketbeheerder worden aangeroepen.

Na de installatie zie je de melding 1 apps geëxporteerd. Apx maakt de in de container geïnstalleerde toepassing namelijk ook beschikbaar in Vanilla OS zelf. Dat kun je uitproberen door het activiteitenoverzicht te openen en daarna naar Qucs te zoeken. De toepassing staat tussen je andere toepassingen als Qucs-S on gecko. Wanneer je hierop klikt, start Vanilla OS automatisch het subsysteem als dit nog niet is gebeurd en opent het daarin de toepassing. Het programma heeft ook, net zoals het hele subsysteem, toegang tot je bestanden. Je ziet alleen aan de andere stijl van het venster dat het in een container van een andere distributie draait.

Programma’s in een subsysteem start je rechtstreeks in Vanilla OS op.

10 In subsysteem werken

Je kunt ook vanuit de VSO-shell rechtstreeks in een subsysteem een terminalsessie openen met (met de naam van je subsysteem in plaats van gecko):

apx gecko enter

Hierin heb je toegang tot het volledige besturingssysteem dat je in het subsysteem hebt geïnstalleerd. Als je nu pakketten wilt installeren, kan dat wel niet met de apx-opdrachten, maar moet je de pakketbeheerder zelf gebruiken.

In dit subsysteem kun je een volledige ontwikkelomgeving of softwarestack opzetten, bijvoorbeeld om eenvoudig software in verschillende Linux-distributies uit te testen. Met exit verlaat je het subsysteem en keer je terug naar de VSO-shell. Daarin kun je ook met deze opdracht de status van alle geïnstalleerde subsystemen opvragen:

apx subsystems list

Kijk ook eens welke andere deelopdrachten van Apx er beschikbaar zijn door gewoon apx zonder toevoegingen te typen.

Met Vanilla OS draai je eenvoudig meerdere subsystemen van diverse Linux-distributies.

11 Stacks en pakketbeheerders toevoegen

Je bent zelfs niet beperkt tot de stacks en pakketbeheerders die Vanilla OS standaard in Apx aanbiedt. Open je in Apx links de lijst met stacks en klik je dan op het plusicoontje, dan opent het venster om een nieuwe stack aan te maken. Je geeft die een naam naar keuze en bij Basis vul je de url van een Docker-container in. In de lijst met bestaande stacks zie je bijvoorbeeld bij Alpine alpine:latest staan en bij openSUSE registry.opensuse.org/opensuse/tumbleweed:latest. Je kiest ook de pakketbeheerder voor het subsysteem uit de lijst en daaronder kun je zelfs pakketten opgeven die je standaard in de stack wilt installeren.

Op dezelfde manier voeg je een nog niet ondersteunde pakketbeheerder toe, bijvoorbeeld yay als alternatief voor pacman in Arch Linux-gebaseerde subsystemen. Je geeft de pakketbeheerder een naam, schakelt in of die met rootrechten moet draaien (de meeste wel), en vult alle opdrachten in zodat je pakketbeheertaken eenvoudig kunt uitvoeren met apx-opdrachten vanuit de VSO-shell. Het moge duidelijk zijn: welke Linux-software je ook wilt installeren, Vanilla OS biedt er een mogelijkheid voor.

Je kunt ook je eigen pakketbeheerder definiëren in Apx.

▼ Volgende artikel
Consumenten testen: de Philips Heating CX2120/01 compacte keramische verwarming
© Philips
Energie

Consumenten testen: de Philips Heating CX2120/01 compacte keramische verwarming

De Philips Heating CX2120/01 is een compacte en krachtige keramische verwarming. Met zijn snelle opwarming, stille werking en meerdere veiligheidsfuncties is het een ideale keuze voor kleinere ruimtes of als bijverwarming. Maar hoe bevalt dit apparaat in de praktijk? Lees hier wat het Review.nl Testpanel van de Philips Heating CX2120/01 vond.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Philips

De Philips Heating CX2120/01 is een draagbare keramische verwarming met een vermogen tot 1500 W. Dit compacte model heeft vijf verwarmingsmodi en meerdere veiligheidsvoorzieningen, zoals een kantelbeveiliging en oververhittingsbescherming. Met een stille werking die minder geluid produceert dan fluisteren, is het apparaat geschikt voor gebruik in studeerkamers, slaapkamers en badkamers. 

De Philips Heating CX2120/01 heeft van de testers een gemiddelde reviewscore van 8,4 gekregen. Vooral de snelle opwarming, het compacte formaat en het strakke design worden geprezen. Hieronder worden de ervaringen van de testers uitgebreid besproken. 

Snel en lekker warm

Veel testers zijn onder de indruk van hoe snel de kachel een ruimte verwarmt. Tester J. zegt: "Het is een fijn product. Hij warmt mijn studeerkamer en badkamer erg snel op." JacquelinevK94 deelt deze ervaring: "Deze heater is binnen no-time warm, echt ideaal!" Ook Maup10 is enthousiast: "Binnen een paar seconden voel je al een aangename warmte, wat echt handig is op koude ochtenden." 

Daarnaast blijkt de kachel krachtig genoeg om zelfs iets grotere ruimtes te verwarmen. Tester B. zegt hierover: "Wat ons echt opviel, was dat het apparaat zelfs in grotere ruimtes merkbaar comfort toevoegt." W. bevestigt: "Onze veranda is wat groter dan 15 vierkante meter, maar deze heater kan ook daar prima ingezet worden om even voor wat bijverwarming te zorgen." 

Compact en makkelijk te verplaatsen 

De meeste testers waarderen het compacte en lichte ontwerp, waardoor de kachel eenvoudig te verplaatsen is. Lvw0604 zegt: "Je neemt hem gemakkelijk mee en binnen enkele minuten zit je comfortabel." JacquelinevK94 is ook tevreden: "De heater is lekker compact en licht, dus je zet hem zo van de ene kamer in de andere kamer." Het compacte formaat is ook handig wanneer je hem niet nodig hebt.  Hondijkje merkt op: "Je kunt dit kacheltje makkelijk opbergen als je hem niet in gebruik hebt."

©Philips

Veel veiligheidsvoorzieningen

De kachel is voorzien van meerdere veiligheidsopties, iets wat testers belangrijk vinden. Tester C. zegt: "Een belangrijk aspect is de aandacht die er is geschonken aan de veiligheid. Er zit een omvalbeveiliging op, oververhitting wordt voorkomen en hij wordt na een bepaalde tijd automatisch uitgeschakeld." Mvdm1973 vindt het heel safe voelen dat er beveiliging op zit in het geval de verwarming zou vallen.

"Ik was wat kritisch en vroeg me af of zo'n klein apparaat wel kon voldoen aan mijn wensen. Moet zeggen, dit is best wel een krachtpatser."

- Tester W.

Overwegend stil, maar soms hoorbaar 

Een groot pluspunt is dat de kachel vrijwel geluidloos werkt. Tester J. zegt: "Zelfs op de hoogste stand hoor je nauwelijks geluid." Maup10 is het hiermee eens: "Het apparaat werkt heel stil, wat perfect is als je het in de slaapkamer of in een thuiskantoor gebruikt."  Maar sommige testers ervaren dat anders. Zo merkt Troost op: "Enige minpunt is dat hij wel wat geluid maakt." 

©Philips

Duidelijke bediening, maar app wordt gemist

De bediening wordt als eenvoudig ervaren. Hondijkje zegt: " De pictogrammen op het kacheltje zijn makkelijk te lezen zodat je precies ziet op welke stand je de kachel ingesteld hebt staan." Wel zien sommige testers ruimte voor verbetering. Maup10 zegt: "Een klein nadeel vond ik dat je de temperatuur niet direct op het apparaat kunt instellen." Mw X. vult aan: "Er is helaas geen temperatuur zichtbaar en hij heeft ook geen app, waardoor ik een aparte thermometer gebruik."  Hoewel de app door meer testers gemist wordt, zegt JacquelinevK94 daarover: "Maar op zich is dat ook niet nodig door de duidelijke knopjes."

©Philips

✅ Pluspunten

  • Snel warm

  • Compact en lichtgewicht

  • Makkelijk te bedienen

  • Veiligheidsvoorzieningen

❌ Minpunten

  • Geen app

  • Energieverbruik bij langere gebruiksduur

Eindoordeel

De Philips Heating CX2120/01 is een efficiënte en compacte keramische verwarming die snel warmte levert en eenvoudig te verplaatsen is. Testers zijn enthousiast over de snelle opwarming, het gebruiksgemak en de stille werking. Ook de veiligheidsvoorzieningen worden gewaardeerd. Ondanks het ontbreken van een app scoort deze compacte keramische verwarming een fraaie 8,4 bij de testers.

Ontdek de Philips Heating CX2120/01 compacte keramische verwarming

Op Kieskeurig.nl