Een extreem hoge dpi lijkt weliswaar de heilige graal voor de gamer op zoek naar de beste gamingmuis, maar de echte prestaties maak je zelden op uit de specificaties van de fabrikant. Wij groeven dieper en zochten uit wat nu echt het verschil maakt, en bovenal: waar je op moet letten bij de aanschaf van je nieuwe muis.

Muizen zijn er in allerlei soorten en maten, en welke de juiste is hangt vooral af van je eigen smaak en wensen, maar prestaties zijn gelukkig echter wel objectief te testen. We beginnen direct met mythes ontkrachten, want fabrikanten drukken nauwkeurigheid maar al te graag in ‘dpi’ uit, soms tot absurde getallen. Dpi in gamemuizen is vergelijkbaar met vermogen bij pc-speakers: een theoretisch interessant onderwerp maar in de praktijk vooral veel marketingpoeha. Stel je meer dan 1200 tot 2000 in, of wellicht nog tot 4000 dpi op een 4K-scherm, en de muis zal bij de minste beweging al van het scherm afvliegen.

Bovenal verhult die dpi-focus waar het echt om gaat, namelijk hoe accuraat een muis is bij gangbare instellingen; kan hij de snelste bewegingen wel volgen, en volgt hij je beweging pixel-precies of wordt de getrokken lijn een beetje opgepoetst om kunstmatig soepeler te lijken? Het klinkt vreemd, maar dat gebeurt echt. Om dit te achterhalen moeten we ons dus in elk model verdiepen, maar niet voordat we een prangende vraag behandeld hebben, namelijk of optische of lasermuizen nu beter zijn. Gelukkig is die vraag voor dit artikel niet relevant, want alle betere gamemuizen van vandaag hebben een optische sensor. Wat het voor ons nog makkelijker maakt is dat er feitelijk nog maar één fabrikant is die de sensoren voor vrijwel alle gamemuizen maakt, en dat is Pixart. Bovendien is er door fanatieke gamers en reviewers dermate veel aandacht geweest voor goed presterende muizen dat sinds 2016/2017 het gros van de nieuwe (niet budget) muizen voorzien is van uitstekende sensoren. Helaas maakt een goede sensor nog niet automatisch een goede muis, dus er blijft genoeg over om te bespreken.

©PXimport

Net als de sensoren komen ook de meeste switches die in muizen zitten van een enkele fabrikant, al zijn alternatieven hier soms wel interessant. De bekende Omron-switch die in de meeste van de door ons geteste muizen ook te vinden is zal voor vrijwel alle gamers bekend aanvoelen: een middelzware actuatie, een duidelijke klik en prettige vlotte feedback. Wat de meesten niet zullen weten: deze bestaan in verschillende kwaliteitsgradaties, zo gaan de betere varianten wel 10x langer mee dan de standaard alternatieven, en een defecte switch is één van de primaire oorzaken waardoor een muis komt te overlijden.

Na prestaties en kwaliteit komt het toch vooral aan op subjectieve aspecten, zaken die zich lastig door een reviewer laten beschrijven. In grote lijnen maken we onderscheid tussen mensen die de muis met de volledige hand vastpakken, de zogeheten palm grip, of mensen die een wat kleinere muis prefereren en deze meer tussen de vingers vasthouden, de fingertip grip, al zijn dat slechts twee benoemingen voor wat feitelijk een eindeloos aantal manieren van muizen is. Voor elk model proberen we een beeld te schetsen van welke manier van muizen deze voor bestemd is, en bij welke handgrootte ze het beste passen. Handen met 20 centimeter of meer tussen pols en top middelvinger bestempelen we als groot, 17 centimeter of minder als klein, met middelgroot er tussenin.

Maar ook dan zijn we er nog niet, want er zijn tal van elementen waarop een fabrikant zich vervolgens nog kan onderscheiden. Uiteraard zijn er draadloze en bedrade muizen, en anno 2017 is rgb-verlichting vrijwel niet weg te denken. Maar we zien ook zaken als aanpasbare gewichten, een zee aan knoppen, modulaire zijkanten, verwisselbare switches en zelfs oled-displays op de muis. Wij gingen dan ook op zoek naar een breed assortiment om jullie kennis te laten maken met enkele van deze features en keken of ze volgens ons geslaagd zijn of niet. Of ze ook echt interessant zijn voor jou zal je zelf moeten bepalen. Of wellicht betalen, want hoewel goede prestaties en een beetje kwaliteit niet duur hoeven te zijn, zien we een sterke correlatie tussen een extravagante feature-set en een pittige meerprijs.

Ook voor de niet-gamer!

Corsair Glaive RGB (Black)

De 79 euro kostende Glaive RGB doet wat je van een inmiddels ervaren fabrikant als Corsair mag verwachten. Hij voelt erg goed aan, de gebruikte onderliggende switches zijn van de hoogste kwaliteit (ze kunnen 50 miljoen clicks aan) en de gebruikte sensor is de heilige graal van gamers vandaag de dag: een eigen variant op de Pixart PWM3360.

Menige gamer zal het verschil tussen de allerbeste en een goede sensor niet ervaren, maar het neemt niet weg dat in de juiste handen en in de test er niets boven de PWM3360 gaat, hij is perfect nauwkeurig ongeacht hoe snel je muist. Dat er ‘16000 dpi’ bijstaat is leuk, het feit dat de prestaties op alle instellingen top zijn is veel leuker.

Hoewel de muis, knoppen en het muiswiel gemiddeld zwaar zijn is de muis zelf nogal fors. Inhoudelijk valt er heel weinig te klagen over dit model, maar zoek je iets kleins dan zit je hier verkeerd; dit type is voor de grote (rechter) hand of middelgrote hand die graag een handvullende (palmgrip) muis willen.

Verder zien we nog een uitstekend softwarepakket en uiteraard de nodige rgb-verlichting. En de kers op de taart is dat het duimgedeelte modulair is waarbij je kunt kiezen tussen drie vormen, afhankelijk van je eigen voorkeur. Een uitstekende optie voor de liefhebber van een maatje meer.

Corsair Glaive RGB (Black)

Prijs
€ 79,-
Website
www.corsair.com10Score100

©PXimport

ASUS ROG Gladius II

Ook ASUS strijdt om de titel van ultieme allround muis onder de 100 euro. Wederom zien we een uitstekende bouwkwaliteit en ook die uitstekende Omron - 50 miljoen clicks -switches die toegankelijk zijn en prettig werken. De Gladius-vormgeving voelt natuurlijk aan en is vooral toegankelijk voor kleine tot middelgrote handen in vrijwel elke gripstijl. Ook zijn we te spreken over de rubberen grips aan de zijkant, de extra sniper-button voor de duim en het feit dat ook de zijknoppen uitstekend voelen. Budgetmuizen besparen daar vaak op.

De muis is redelijk licht, en goed gebalanceerd. De software mag nog iets worden gepolijst, maar de belangrijke zaken zijn aanwezig en het is leuk dat je de verlichting kunt matchen met andere Asus-hardware. En ja hoor: ook in de Gladius II vinden we de topsensor van Pixart, de perfecte PWM3360.

Met 89 euro is de Asus iets duurder dan zijn directe concurrenten. Onderscheid is er bij Asus echter in de vorm van een afneembare (vervangbare) kabel en het feit dat je de muis eenvoudig kunt openen en de switches kunt vervangen - je krijgt er zelfs een extra setje switches bij. De meesten zullen die feature niet hoeven te gebruiken, maar ook switches kunnen kapot en de optie deze te kunnen vervangen is dan mooi meegenomen. Al met al verdient deze muis het predicaat Best Getest.

ASUS ROG Gladius II

Prijs
€ 89,-
Website
www.asus.nl10Score100

©PXimport

Sharkoon Fireglider

De Sharkoon Fireglider is de enige muis in deze lijst onder de 30 euro, maar bij de eerste aanraking valt dat niet erg op. De muis voelt namelijk prima stevig aan, en de flinke pasvorm draagt ook bij aan de fysieke indrukken, al is hij daarmee voor middelgrote en zeker grote handen. De glossy bovenkant met de vlammenopdruk is natuurlijk een kwestie van smaak, maar mocht je daarom willen afhaken: er is ook een geheel zwarte variant te koop.

Dat deze Sharkoon goedkoop is, merk je ook niet aan de features. Zo zit er een extra knop naast het muiswiel, krijg je er een eenvoudig tasje bij, heeft hij een gevlochten kabel en zelfs de optie om het gewicht aan te passen.

Intern worden de besparingen wel duidelijk, de switches zijn minder duurzaam (al gaan ze normaliter ook jaren mee) en de sensor biedt niet de prestaties die we van een luxe muis verwachten; hij is duidelijk minder nauwkeurig. Prima voor casual gaming, maar niet voor de fanatiekeling. Voor nog geen 30 euro is dit een uitstekende koop, maar als je een tientje meer uit kunt geven krijg je daar wel veel voor terug.

Sharkoon Fireglider

Prijs
€ 28,-
Website
www.sharkoon.nl7Score70

©PXimport

Gigabyte Aorus M3

Over dat tientje meer uitgeven gesproken: de Gigabyte Aorus M3 is dan een mogelijke kandidaat. Deze muis met gemiddelde afmetingen heeft een lichte ergonomische vorm voor rechtshandigen. Ook heeft de muis met rgb-verlichting en een prettige rubberen grip, wat deze Aorus een erg toegankelijke muis maakt voor veel gamers, ongeacht hoe je deze vastpakt.

De hier aanwezige Pixart 3988 sensor is het voormalige topmodel van Pixart, en doet alleen theoretisch onder voor de modernste 3360-varianten; in de praktijk is het verschil eigenlijk niet te ervaren. Het verschil in prestaties met bijvoorbeeld de Sharkoon is echter gigantisch. Het is ook uitzonderlijk om een dergelijk goede sensor voor 40 euro te vinden, en omdat we ook hetzelfde kunnen zeggen van de duurzame switches onder de primaire knoppen weet dit model ons best te bekoren.

Toch zien we nog duidelijke argumenten om meer te investeren indien mogelijk. Zo voelen de duimknoppen wat licht en goedkoop aan, en extreme luxe hoef je ook niet te verwachten. Echter ook hier gaat op: als 40 euro je maximale budget is kun je het eigenlijk niet beter treffen dan dit.

Gigabyte Aorus M3

Prijs
€ 39,-
Website
www.gigabyte.com8Score80

Een goede muismat is goud waard

Cooler Master MasterMouse MM530

Klimmen we wederom een tientje hoger in de boom dan zien we dat de eerdere kritiekpuntjes nu niet meer aan de orde zijn. Deze 50 euro kostende MasterMouse MM530 kent feitelijk de perfecte balans tussen prijs, kwaliteit en prestaties. Zo zien we de Pixart 3360 sensor zijn werk weer uitstekend doen, uitstekende knoppen bovenop, goede knoppen aan de zijkant, een prettige grip aan de zijkant en de bouwkwaliteit is ook netjes. Zelfs wat rgb-plezier en software om een en ander aan te passen zijn aanwezig.

Doordat Cooler Master de vormgeving van deze muis heeft afgekeken van het klassieke Microsoft Intellimouse-ontwerp van jaren geleden zal de muis voor velen bekend aanvoelen. Hij is wel iets kleiner in de hand dan de Aorus M3 en de Logitech G403, dus vooral geschikt voor kleinere tot middelgrote handen.

Als we toch zouden moeten mopperen: dit model mist wat van de luxe die we in de duurdere modellen terugvinden, zowel qua handgevoel als qua features. Het is een rechttoe-rechtaanmodel met focus op prestaties. Maar daar is de prijsstelling ook naar. Wat ons betreft verdient de Coolermaster MM530 de titel Redactietip.

©PXimport

Cooler Master MasterMouse MM530

Prijs
€ 49,-
Website
www.coolermaster.nl9Score90

MSI GM60

Met de GM60 wijkt MSI af van het pad dat de meeste gelijkgeprijsde modellen in deze round-up volgen. Alles draait hier om het modulaire: je krijgt twee bovenkanten en verschillende zijkanten om duim en/of pink op te laten rusten. En omdat het een volledig symmetrische basis betreft, is het één van de weinige muizen die ook voor linkshandigen geschikt is, al gaat symmetrie altijd iets ten koste van comfort voor één specifieke hand, zelfs met modulaire aanpassingen. MSI kleedt het geheel nog netjes aan met een draagtasje en de nodige rgb-verlichting, wat hem in elk geval lekker opvallend maakt.

De voornaamste concessie zit in de sensor, de Pixart 3330 is het goedkopere broertje van die 3360, maar is nog altijd zeer nauwkeurig. Enkel de allersnelste muiszwaaiers zullen aan de 3360 willen vasthouden, maar voor die doelgroep is de GM60 sowieso te groot en zwaar, zelfs met de kleinere topcover erop. De vlakkere vormgeving maakt hem minder geschikt voor zij die hun muis veel optillen, en het hoge gewicht doet ons vermoeden dat hij het beste tot zijn recht komt bij iemand met een gemiddelde tot grote hand met een bewuste voorkeur voor een ruime duim- en pinkondersteuning.

MSI GM60

Prijs
€ 79,-
Website
www.msi.com8Score80

©PXimport

Wie geeft om die 10 procent?

Creative Sound BlasterX Siege M04

Creative is de vreemde eend in de bijt, de naam Sound BlasterX verklapt al dat het een audiomerk is dat in de wereld van muizen is gestapt. Dit maakt het extra opvallend dat Creative de concurrentie hier serieus onder druk zet. Ook hun muis is voorzien van de top sensor en laat op gebied van prestaties niets te wensen over, voelt uitstekend in de hand, komt met een extra sniperknop en een knappe rgb-implementatie. Hoewel nieuwe muisfabrikanten vaak wat goedkoop ogende software uitbrengen heeft Creative dat duidelijk al in de vingers zitten, al is het pakket niet heel uitgebreid.

De muis is redelijk slank, maar best lang en niet gering hoog, wat hem vooral voor middelgrote handen en groter maakt. De vorm lijkt weliswaar wat afwijkend, maar benadert sterk die van de populaire Logitech-modellen, wat hem vertrouwd doet aanvoelen.

Het enige wat wij beter zouden zien is de travel van de achterste duimknop; die is vrij lang ondanks dat ook de switches aan de zijkant goed aanvoelen. Maar dat is slechts een kleine kanttekening op een verder knap geheel.

©PXimport

Creative Sound BlasterX Siege M04

Prijs
€ 64,-
Website
www.creative.com9Score90

Razer Naga Hex V2

De Naga Hex V2 is een compleet ander beestje dan de all-rounders in deze test, want met maar liefst zeven duimknoppen in een circel is dit een muis voor een specifieke niche. Razer richt het specifiek op MOBA-gamers, en helpt hen met kant en klare softwareprofielen voor populaire games in dat genre, maar niets staat je in de weg om de knoppen naar eigen wens te programmeren.

Dat je verplicht moet registreren voor de software vinden wij echter ongewenst. De muis zelf is wel erg aantrekkelijk om te zien, en een nette rgb-feature geeft ons de typische Razer ‘oehs’ en ‘ahs’. De vorm biedt ook een comfortabel rustplekje voor de ringvinger, prettig voor de rustende hand. De muis is ook zeker stevig, maar niet bijzonder luxe in de hand.

De gekozen PLN lasersensor is wel reden voor puntenaftrek. Ook Razer heeft de top optische sensor in het assortiment, maar heeft daar voor deze muis niet voor gekozen. Deze sensor leent zich niet voor frequent optillen van de muis, en heeft ook moeite met het tracken van zeer langzame pixel-bij-pixel bewegingen. Hoewel de vorm zich niet voor tillen leent en MOBA of MMO gamers niet worden gehinderd door die kritiekpunten vinden we het wel een overweging voor hen die wel pixelprecieze taken willen uitvoeren.

©PXimport

Razer Naga Hex V2

Prijs
€ 79,-
Website
www.razerzone.com7Score70

Veelpotige knaagdieren

Kingston HyperX Pulsefire FPS

Kingston zet in de middenklasse in met een model zonder mogelijkheden om softwarematig dpi en rgb-settings te kunnen tunen. Deze muis heeft simpelweg vier vaste dpi-instellingen en een bescheiden rood ledeffect. De gebruikte Pixart 3310 sensor was lange tijd de ultieme sensor voor gamers, dus aan nauwkeurigheid geen gebrek, al neemt dat niet weg dat hij inmiddels wel is ingehaald door onder andere de 3988 en 3360 die wel extra dpi-instellingen bieden.

Hoewel er is bezuinigd op de sensor maakt Kingston het ruim goed met de bouwkwaliteit en afwerking, die zetten stevig af tegenover de Cooler Master of Gigabyte muis en deze Kingston voelt zelfs luxe aan in de hand. Het is weliswaar niet de kleinste muis, dus minimaal een middelgrote hand is aan te raden, maar met nog geen 100 gram is het wel een opvallend licht model. Gezien licht precies is wat de echt fanatieke FPS gamers veelal willen zien we hier een nette keuze voor die doelgroep. De Pulsefire is dus een goede muis met focus op nette materialen en een laag gewicht, al hadden we op dit prijspunt toch de top sensor verwacht of nog iets meer onderscheidends.

©PXimport

Logitech G403 Wireless

Toen Logitech de erg prijzige G900 uitbracht stonden gamers even stil, want voor het eerst was er een muis die draadloos even snel werkte als bedraad, iets wat voorheen ondenkbaar was. Toen Logitech beloofde dezelfde snelle draadloze techniek betaalbaarder te maken met de G403 waren de verwachtingen wederom hoog. De G403 stelde gelukkig niet teleur: de prestaties zijn met de lag-vrije draadloze verbinding en uitstekende optische Pixart 3366 sensor fantastisch, de linker- en rechterknop voelen heerlijk aan, de zijknoppen zijn uitstekend, en Logitech weet inmiddels ook goede software te maken.

Naast objectief uitstekend te zijn kiest Logitech ook voor een veilige vorm, materialen en afmetingen. Deze muis zal de meeste handen uitstekend bekoren, met uitzondering van de grootsten onder ons met een voorkeur voor echt een handje vol; dan is hij net te klein.

Hoewel hij bouwtechnisch uitstekend is vinden we de uitstraling wel wat eenvoudig en ingetogen naast enkele extravagante alternatieven, al is dat voor sommigen wellicht eerder een plus- dan een minpunt. Objectief is er geen draadloze gamemuis met een betere prijs-prestatieverhouding, en als je niet om draadloos geeft is de 30 euro goedkopere bedrade versie helemaal een ijzersterke koop. Een welverdiende Redactietip!

©PXimport

Logitech G403 Wireless

Prijs
€ 89,-
Website
www.logitech.com9Score90

Draadloos of niet?

ROCCAT Kone EMP

De Roccat Kone EMP is het 2017-model van de inmiddels bijna 10 jaar oude Kone, een muis waarmee het toen jonge bedrijf opeens aandacht ving. En niet zonder reden, want de Kone-vormgeving kreeg veel positieve reacties. Hoewel pasvorm subjectief is zijn er nu eenmaal een aantal regels voor wat voor veel mensen werkt, en in onze ervaring heeft Roccat met de Kone de perfecte vorm voor rechtshandigen met bovengemiddelde tot grotere handen die hun muis met de volledige hand vasthouden.

Naast de vorm valt ook de materiaalkeuze positief op, want de Kone EMP voelt simpelweg luxer en zachter in de hand dan alle elf alternatieven in deze test. Ook de extra rgb-verlichting en de goed werkende software dragen bij aan een keurig totaalplaatje.

Deze jongste Kone biedt ook die perfecte Pixart 3360 sensor, wat het objectief ook bijna de perfecte muis maakt. Bijna, want hoewel de knoppen allemaal uitstekend aanvoelen is de duurzaamheid van de gebruikte switches ‘slechts’ gegarandeerd voor 5 miljoen clicks. Nu zal dat normaliter geen issue zijn en goed zijn voor meerdere jaren gebruik, maar voor circa 80 euro mogen we ook op gebied van duurzaamheid wat moderners zien van Roccat, zeker nu de concurrentie die switches al biedt voor ruim minder. Wellicht een schrale troost om te stellen dat deze muis vanwege de vorm onze persoonlijke favoriet van de test bleek, maar voor het hoogste eremetaal in deze bikkelharde line-up mist net dat puntje op de i.

©PXimport

ROCCAT Kone EMP

Prijs
€ 80,-
Website
www.roccat.org9Score90

Steelseries Rival 700

De Steelseries Rival 700 is opvallend op tal van manieren. In de hand voelt de Rival 700 al als een blok kwaliteit - wat ook wel mag voor bijna 90 euro - maar kijken we rondom en intern dan kunnen we gewoon niet ontkennen dat de bouw- en afwerking van het hoogste niveau is. Ook op gebied van sensor en switches stelt Steelseries geen moment teleur; deze zijn allemaal perfect.

Het is de feature-set die de Rival 700 in de schijnwerper zet, zo zit er een aanpasbaar oled-scherm voor de duimpositie. Deze kan je eigen logo of game-informatie weergeven. Er zit zelfs een trilfunctie in die je kunt afstellen om bepaalde informatie aan je door te geven. Daarnaast kan je nog extra (gekleurde) covers bestellen, of met een 3d-printer je eigen naamplaatje voor de achterkant printen. Hoewel we niet heel zwaar wegen aan de verpakking moet gezegd worden dat Steelseries de algehele productpresentatie van uitpakken tot software echt top in orde heeft; de hele ervaring is simpelweg luxe en er lijkt nergens op bezuinigd.

Dankzij de vele features is de Rival 700 wel een hele zware muis, houd daar rekening mee, en de flinke afmetingen maken hem simpelweg minder geschikt voor kleine handen. Ook de plaatsing van de extra duimknop (sniperknop) is lastig te begrijpen, zelfs met de grootste hand zit die buiten bereik. Toch blijft de Rival 700 ons verder positief bij, want het aspect vorm is subjectief. Objectief gezien kunnen niet om de vele kwaliteiten heen.

©PXimport

Steelseries Rival 700

Prijs
€ 89,-
Website
www.steelseries.com9Score90

Conclusie

Er zijn genoeg matige muizen op de markt, ook in het hogere segment, maar met een beetje zoekwerk vind je net als wij snel een flink aanbod aan echt goede muizen, zeker nu vrijwel elke fabrikant zich op die uitstekende Pixart 3360 (of variant) sensor heeft gestort. Veel goede keuzes maakt de beslissing welke te kopen, of als winnaar aan te duiden echter niet eenvoudiger. Vraag vijf mensen wat hun ultieme muis is en je kunt vijf verschillende antwoorden krijgen. Vooral de Steelseries, Corsair, Roccat, Logitech en Asus in het hogere segment in deze line-up zijn bijzonder aan elkaar gewaagd waarbij eigenlijk vooral een persoonlijke voorkeur het onderscheid zal maken. Maar goede, iets goedkopere modellen zoals de Creative en de Kingston met eveneens goede prestaties doen ons afvragen of we toch niet iets kunnen besparen, zelfs al is het verschil voelbaar. Wat ons betreft krijgt de Asus nipt de hoofdprijs vanwege de totale balans, en de Logitech G403 geven we het predicaat Redactietip voor de liefhebbers van draadloos. Maar denk vooral na welke zaken voor jou persoonlijk tellen.

Hoewel we niet beweren dat 80 euro uitgeven noodzakelijk is geven we wel stellig aan dat goedkoop duidelijke consequenties kent. Wij hebben de goedkoopste in deze test, de Sharkoon bewust uitgelicht omdat deze voor dit bedrag nog best redelijk is, waar de meeste muizen in die klasse een echte gamer diep bedroefd achterlaten. De prestaties van de Gigabyte zijn al dermate veel beter dat die wij er geen moment over zouden twijfelen om dat tientje extra te investeren. En ook op dat punt zouden wij dat beetje extra budget proberen vrij te maken, aangezien we voor 50 euro de echte sweet spot voor betaalbare doch goede muizen raken. Daarom krijgt ook de Cooler Master de titel Redactietip.

Het blijft subjectief, dus denk vooral na welke afmetingen, vorm of features jij wilt, want zoek je bewust veel knoppen zoals we op de Razer zien, de forse afmetingen van de Corsair, of de ruime duim- en pinksteunen van de MSI, dan maakt het maakt het weinig uit wat wij over de andere modellen schrijven.

De afgelopen drie jaar heeft Sony hard gewerkt aan de Sony WH-1000XM6-koptelefoon. De voorganger, de XM5, is ondanks verwoede pogingen van Bowers & Wilkins, Bose en Apple al die tijd marktleider geweest. Staat de XM6 wederom aan de top?

Als je het hebt over de topklasse koptelefoons van Sony, dan kom je eigenlijk altijd uit bij dezelfde lijn: de WH-1000XM-serie. Deze modellen staan al jaren bekend om hun indrukwekkende noise cancelling, waarmee omgevingsgeluid effectief wordt weggefilterd. Tel daar een rijke audiokwaliteit bij op – inclusief ondersteuning voor Hi-Res Audio en LDAC – en je snapt waarom ze zo populair zijn. Voeg daar nog een lange accuduur, comfortabel draagcomfort en slimme functies als Speak-to-Chat en Adaptive Sound Control aan toe, en je hebt een hoofdtelefoon die voor veel mensen als de ideale allrounder geldt.

Sony levert keer op keer een betrouwbaar totaalpakket af, wat deze lijn tot een vaste waarde maakt onder muziekliefhebbers die meer willen dan alleen goed geluid. Gesprekskwaliteit, een fijne app en sterke ruisonderdrukking horen daar inmiddels gewoon bij. Nu Sony met de WH-1000XM6 de zesde generatie op de markt brengt, twijfelt niemand eraan dat deze koptelefoon weer aan alle verwachtingen voldoet. Maar in een markt waarin de concurrentie flink is toegenomen, is de vraag wel gerechtvaardigd: is dit model het prijskaartje van 450 euro nog steeds waard? Dat is tenslotte 30 euro méér dan de XM5 bij zijn lancering kostte.

©Wesley Akkerman

Wederom op te vouwen

Sony heeft de afgelopen drie jaar duidelijk niet stilgezeten. De WH-1000XM6 is voorzien van een nieuwe processor, extra microfoons, verbeterde noise cancelling en een verfijnd audioplatform. Op het eerste gezicht oogt hij misschien identiek aan de XM5, maar ook het ontwerp is op meerdere punten aangepakt. Zo is het lichte model nog steeds makkelijk op te vouwen dankzij de draaibare oorschelpen met zacht schuim. Handig, want daardoor past hij moeiteloos in de meegeleverde case en neem je 'm makkelijk mee.

Sommige aanpassingen zijn klein maar doordacht. Zo is de powerknop nu iets verzonken, waardoor je hem sneller op de tast vindt. De knop voor noise cancelling heeft bovendien een extra functie gekregen: je kunt er de microfoon mee dempen of activeren tijdens een telefoongesprek. De rest van de bediening verloopt via het aanraakgevoelige oppervlak op de rechter oorschelp. Dat werkt op zich prima, maar je moet wel even wennen aan de precieze gebaren. Bovendien blijft de aanraakbediening gevoelig voor fouten, waardoor we zelf liever kiezen voor fysieke knoppen of de bijbehorende app.

Wie kritisch naar het ontwerp kijkt, komt nog een paar kleine minpunten tegen. Zo trekt de behuizing – vooral bij het zwarte model – snel vlekken aan van je vingers, die je makkelijk uitsmeert als je niet uitkijkt. En dan is er nog de hoofdband, die tijdens het dragen soms in je haar blijft haken, vooral als de koptelefoon iets verschuift. Dat levert een wat ongemakkelijk gevoel op. Gelukkig zijn dat allemaal kleinigheden die verder weinig afdoen aan het totaalplaatje.

©Wesley Akkerman

Luisteren tijdens het laden

Een van de prettigste verbeteringen van de WH-1000XM6 ten opzichte van zijn voorganger is dat je hem tijdens het opladen gewoon kunt blijven gebruiken. Bij de XM5 was dat nog niet mogelijk: zodra je die aan de lader hangt via de usb-c-poort, stopt het afspelen. Dat probleem is nu dus verholpen. Wel is de meegeleverde oplaadkabel vrij kort, dus handig is het niet altijd. Qua aansluitmogelijkheden zijn er verder weinig verschillen: beide modellen ondersteunen bluetooth (met bij de XM6 een nieuwer versienummer) én hebben een fysieke audio-ingang. Sony levert standaard een usb-c-kabel en een audiokabel mee in de verpakking.

Ook op codec-gebied is er weinig te klagen. Net als zijn voorganger ondersteunt de WH-1000XM6 AAC, SBC en Sony’s eigen LDAC voor high-res audio. Maar er zijn ook twee nieuwe toevoegingen: LC3 en Auracast. Vooral LC3 is interessant als moderne codec die zich qua prestaties laat vergelijken met Qualcomms aptX Adaptive. Afhankelijk van de verbindingskwaliteit past deze codec automatisch de sample rate aan voor optimale geluidskwaliteit en stabiele prestaties. Qualcomm-codecs zelf zijn overigens niet aanwezig, maar met het huidige aanbod valt er genoeg te kiezen – je mist er weinig aan.

Wat wel onveranderd is gebleven, is de batterijduur. Je haalt nog steeds zo'n 30 uur met noise cancelling ingeschakeld en 40 zonder. Dat is netjes, maar inmiddels niet meer indrukwekkend. Concurrenten zoals de Sennheiser Momentum 4 Wireless gaan met gemak twee keer zo lang mee op een volle lading. Snelladen kan gelukkig wel: 3 minuten aan de oplader levert tot 3 uur speeltijd op. Toch is er op dit punt nog wat ruimte voor verbetering, zeker als Sony koploper wil blijven.

©Wesley Akkerman

Ruisonderdrukking en audio

Met de WH-1000XM6 zet Sony opnieuw stappen op het gebied van noise cancelling. De koptelefoon heeft nu twaalf microfoons aan boord, vier meer dan voorheen, en die helpen actief om storend geluid van alle kanten weg te filteren. Of het nu om wind, voorbijrazend verkeer of een drukke coupé vol kletsende mensen gaat: de XM6 laat zich er niet door van de wijs brengen. En dat geldt ook als je op een normaal volume luistert; je hoeft het geluid dus niet op standje maximaal te zetten om in alle rust te genieten.

Qua geluidskwaliteit heeft deze serie sowieso een sterke reputatie, en de XM6 weet die opnieuw waar te maken. De 30 mm-drivers zijn flink onder handen genomen en leveren nu nog meer detail, heldere zanglijnen en extra finesse in de hoge tonen. Sony heeft zichtbaar gezocht naar een betere balans tussen lage, midden- en hoge frequenties, en met succes. Alles klinkt krachtig en vol, zonder dat het op een bepaald gebied tekortschiet.

Bijzonder is ook dat Sony dit keer samenwerkte met mastering engineers uit de muziekindustrie om het geluidsprofiel nog preciezer af te stemmen. Dat merk je: muziek klinkt natuurlijker, gelaagder en gewoon meeslepender. En alsof dat nog niet genoeg is, kun je nu ook stereogeluid omzetten naar een ruimtelijke audio-ervaring via een nieuwe vorm van upmixing. Dat is iets anders dan de bestaande 360 Reality Audio-ondersteuning of DSEE Extreme-technologie – het resultaat is dat je met dezelfde koptelefoon meer uit je muziek haalt dan ooit tevoren.

Maar we zijn er nog niet

De Sony WH-1000XM6 weet een open, gelaagd en dynamisch geluidsbeeld neer te zetten dat vrijwel elk muziekgenre aankan. Luister je naar een intieme opname – denk aan stem en piano – dan vallen meteen de fijne details op: je hoort hoe elke toetsaanslag zijn eigen ruimte krijgt en hoe zanglijnen haast betoverend in de mix zweven. Ook bij drukker geproduceerde nummers blijft het overzicht bewaard. De hoge en middentonen houden hun helderheid, waardoor je makkelijk onderscheid maakt tussen de verschillende lagen in een track.

Wat betreft de bas heeft Sony de balans goed gevonden. Lage tonen zijn krachtig en vol, maar nooit modderig – ze blijven strak en gecontroleerd. Drums en percussie klinken precies en direct, zonder overbodig nagalmen. Daardoor voelt elke luisterbeurt fris en levendig aan. Sterker nog: de kans is groot dat je ineens details hoort die je eerder niet opvielen in nummers die je al tientallen keren hebt afgespeeld. De koptelefoon legt daarbij net wat extra nadruk op zang en vocalen, wat de verstaanbaarheid en het gevoel van betrokkenheid alleen maar vergroot.

Ook op het gebied van slimme functies blijft Sony zijn voorsprong behouden. Bekende features als Adaptive Sound Control zijn weer van de partij en passen automatisch instellingen aan op basis van je gedrag en locatie. Speak-to-Chat herkent wanneer je iets zegt, pauzeert de muziek en laat omgevingsgeluid binnen – handig tijdens telefoongesprekken, al kan een kuchje soms per ongeluk hetzelfde effect hebben. Uniek is daarnaast het gespreksbeheer via hoofdbewegingen: door ja te knikken neem je een gesprek aan, schud je nee dan sla je het af.

©Wesley Akkerman

Sony WH-1000XM6 kopen?

Met de WH-1000XM6 borduurt Sony voort op de sterke reputatie van eerdere modellen, en dat doet het merk met succes. De noise cancelling is opnieuw verbeterd dankzij een nieuwe processor en extra microfoons, terwijl de geluidskwaliteit wederom tot de top behoort. Sony heeft daarnaast goed geluisterd naar gebruikersfeedback: het opvouwbare ontwerp is terug en je kunt nu ook tijdens het opladen gewoon blijven luisteren. Geen revolutionaire vernieuwingen misschien, maar wel slimme aanpassingen die het totaalplaatje merkbaar sterker maken. Soms zit vooruitgang in de details.

Natuurlijk zijn er ook wat minpunten. De accuduur is gelijk gebleven terwijl concurrenten inmiddels meer uithoudingsvermogen bieden. En hoewel het design stijlvol is, trekt de afwerking op de zwarte versie snel vlekken aan. De hoofdband is bovendien niet ideaal voor langere luistersessies; hij trekt soms aan je haar bij het verschuiven. Ook over de aanraakbediening kun je van mening verschillen – wij vinden fysieke knoppen prettiger, al biedt de app gelukkig ook genoeg controle. Geen dealbreakers, maar wel goed om te weten.

Wat de WH-1000XM6 vooral interessant maakt, is hoe Sony de audiokant verder verfijnt. De toevoeging van nieuwe codecs, de mogelijkheid om stereo te upgraden naar ruimtelijke audio en het afgestemde geluidsprofiel – met hulp van professionals uit de muziekindustrie – zorgen voor een ervaring die weer een stap verder gaat. En ja, hij is duurder dan z'n voorganger. Maar voor wie het maximale uit z'n muziek wil halen, blijft dit een van de meest complete en overtuigende draadloze koptelefoons die je kunt kopen.

De Motorola razr 60 ultra vouwt dicht als een ouderwetse klaptelefoon, wat allerlei handige functies mogelijk maakt. Daar vertellen we je over in deze review, waarin we ook ingaan op hoe de razr 60 ultra als smartphone bevalt. De verwachtingen zijn namelijk hoog, want de adviesprijs van het toestel bedraagt liefst 1299 euro.

Om met die adviesprijs te beginnen: de ultra is al snel na zijn lancering tweehonderd euro in prijs gezakt. Dat past bij de geschiedenis van oudere Motorola razr-toestellen: die kun je na een paar maanden serieus goedkoper in huis halen. Stof om over na te denken als een razr je aanspreekt, maar je de adviesprijs – begrijpelijk – te hoog vindt. Een alternatief is kiezen voor de razr 60, zonder ultra-aanduiding. Die heeft een adviesprijs van 799 euro en is technisch minder geavanceerd dan de ultra-versie.

Handig, luxe vouwontwerp

Dat Motorola de razr 60 ultra als topsmartphone in de markt zet, merk je direct. Het toestel komt heel degelijk over en de vouw in het midden van het scherm voel je nauwelijks. Het gewicht is met 199 gram vergelijkbaar met een normale smartphone.

Uitgevouwen in je hand is de razr 60 ultra een erg lange smartphone, wat komt omdat hij een langwerpig scherm van 7 inch heeft. Dat is erg groot. Dat scherm oogt lekker scherp dankzij de resolutie van 2912 x 1244 pixels en scoort ook op andere punten erg goed.

©Rens Blom

Klap je de smartphone dicht, dan kijk je tegen een vierkant 4inch-scherm aan. Het scherm loopt door rond de camera's, wat een futuristisch gevoel geeft. Op het scherm (1272 x 1080 pixels) zie je veel meer dan de tijd en inkomende telefoongesprekken. Je kunt meldingen bekijken, een hele andere playlist binnen Spotify opzetten, door de weersvoorspelling bladeren en andere apps zoals Instagram gebruiken.

©Rens Blom

Wij zijn vooral fan van het fotograferen via het externe scherm. Door de telefoon uitgevouwen om te draaien of ingeklapt voor je te houden, kun je selfies maken met de camera's op de achterkant van de smartphone. Dat zijn hartstikke goede camera's, waardoor je veel betere selfies schiet dan met andere smartphones. Ook handig voor vloggers.

©Rens Blom

Op onderstaande foto's zie je een selfie gemaakt met de camera aan de achterkant en een selfie gemaakt met de speciale selfiecamera aan de binnenkant van de razr 60 ultra. Die laatste foto is veel minder scherp.

©Rens Blom

Een scherpe selfie met de camera aan de buitenkant.

©Rens Blom

Een minder scherpe selfie met de camera aan de binnenzijde.

Aandachtspunten

De razr 60 ultra kent als vouwsmartphone enkele belangrijke aandachtspunten. Zo is er een speciale laag op het scherm aangebracht ter bescherming. Die mag je niet verwijderen. Doe je dat wel, dan vervalt je garantie. De smartphone kan tegen een val in het zwembad, maar is niet waterdicht. Van stof, zand en vuil wordt de telefoon niet blij. Vermijd ook hard drukken op het middelste deel van het langwerpige scherm, stelt Motorola.

©Rens Blom

Motorola geeft adviezen om de smartphone niet te beschadigen.

Wij ontvingen de razr 60 ultra in een fraaie donkergroene kleur, met zachte alcantara-afwerking. Dat materiaal voelt lekker aan maar komt ook met aandachtspunten. Prettig is dat Motorola een (vouwbaar) hoesje meelevert om de smartphone veiliger te gebruiker.

©Rens Blom

Heel complete specificaties

Van een dure smartphone mag je uitstekende specificaties verwachten, ongeacht of 'ie vouwt of niet. Motorola heeft dat goed begrepen. De razr 60 ultra draait op een razendsnelle Qualcomm Snapdragon 8 Elite-processor met 16 GB werkgeheugen en maar liefst 512 GB opslagcapaciteit. De 4700mAh-accu gaat een normale dag mee, maar moet daarna wel opladen. Dat kan lekker snel via de usb-c-poort en ook redelijk vlot via een draadloze oplader. Het toestel is geschikt voor contactloze pinbetalingen in winkels.

©Rens Blom

Korter updatebeleid

Bijzonder is Motorola's ondergemiddelde updatebeleid. De razr 60 ultra krijgt slechts drie Android-upgrades en vier jaar beveiligingsupdates. Dat is gek genoeg korter dan sommige goedkopere Motorola-smartphones en ook korter dan de zeven jaar die merken als Google en Samsung beloven voor hun premium smartphones.

©Rens Blom

Verschillende functies om het buitenste scherm te benutten.

Conclusie: Motorola razr 60 ultra kopen?

De Motorola razr 60 ultra is de beste verticale vouwsmartphone die je op moment van schrijven kunt kopen. Het ontwerp is doordacht en maakt gebruik van slimme softwarefuncties en het toestel heeft uitstekende specificaties. Motorola's korte updatebeleid is een onnodig minpunt. De adviesprijs is stevig, maar de geschiedenis leert dat razr-smartphones snel in prijs zakken.