Veel mensen zijn waarschijnlijk het grootste gedeelte van hun tijd in de browser bezig. Tegelijkertijd is er ook volop behoefte aan steeds goedkopere laptops. Een Chromebook lijkt dan ook een ideaal apparaat. Chromebooks kosten weinig en bieden vervolgens de meest populaire browser. Toch lijkt de opkomst van de Chromebook alweer voorbij. Hoe is het momenteel gesteld met de Chromebook-markt? Wij hebben een aantal Chromebooks vergeleken om daar achter te komen.

Chromebooks zijn laptops die draaien op Google Chrome OS, eigenlijk niet veel meer dan een Linux-distributie met de webbrowser Chrome als interface. Alle taken waaronder tekstverwerken, e-mailen en zelfs fotobewerking voer je dan ook uit in een tabblad van Chrome. In de eerste versies van Chrome OS bleef de interface ook echt beperkt tot het browservenster, inmiddels is er door Google in de huidige variant net als in Windows een taakbalk (die in Chrome OS de ‘plank’ heet) met systeemvak toegevoegd. Lees ook: 5 gouden tips voor iedere Chromebook-bezitter.

Omdat je alle taken in de browser uitvoert, gebruik je webdiensten als Googles eigen G Suite of Microsofts onlinevariant van Office. Combineer dat met de doorgaans geringe opslagcapaciteit en je hebt een laptop die je vooral kunt gebruiken met internet. Wel is het mogelijk om sommige webdiensten offline te gebruiken, voornamelijk Googles eigen diensten. Zo kun je ook zonder internetverbinding onderweg een document typen, offline in Google Docs, maar je kunt geen ‘echte’ lokale tekstverwerker installeren. Wel kun je lokaal muziek afspelen. Ook bevat Chrome OS een bestandsbeheerder en een ingebouwde afbeeldingenviewer met simpele bewerkingsmogelijkheden. Er is offline dus nog best wat mogelijk, maar vraag jezelf voordat je een Chromebook overweegt zeker af of je kunt leven met een computerervaring die zich voornamelijk in de browser afspeelt. Even een populair freewaretooltje downloaden, is er op een Chromebook in ieder geval niet bij.

©PXimport

Testverantwoording

We hebben Chromebooks aangevraagd die te koop moeten zijn voor consumenten. Dell richt zich met zijn Chromebooks specifiek op de zakelijke markt. HP heeft wel een consumentenmodel, maar kon deze niet leveren. Lenovo’s ThinkPad is ondanks de zakelijke insteek volgens Lenovo ook gericht op consumenten. We hebben uiteindelijk acht Chromebooks binnengekregen en die hebben we getest. Daarbij letten we op zaken als de behuizing, de accuduur en de kwaliteit van het toetsenbord en scherm. Uiteraard kijken we ook of Chrome OS prettig draait. Er zijn geen echte benchmarkprogramma’s beschikbaar voor Chromebooks. Om de verschillen tussen bijvoorbeeld de gebruikte processors toch inzichtelijk te maken en om onze eigen ervaringen te duiden, hebben we de Chromebooks gebenchmarkt met Googles Octane 2.0. Deze benchmark draait in de browser en meet hoe snel een apparaat taken in JavaScript verwerkt.

Acer Chromebook 11

Acer is het merk dat het meest actief is op Chromebook-gebied. De Chromebook 11 is een instapmodel en kost 229 euro. Voor dat geld krijg je een compacte 11,6inch-laptop vervaardigd uit wit kunststof. De achterkant van het scherm is afgewerkt met een witte aluminium plaat. De bouwkwaliteit van de Chromebook is goed, er zijn bijvoorbeeld geen punten waar je de behuizing echt kunt indrukken. Het toetsenbord voelt degelijk en veert niet tijdens het tikken. Wel hebben de toetsen weinig indrukdiepte, de klik is wel oké. Over de touchpad met geïntegreerde knop hebben we dubbele gevoelens. Het aanraakgedeelte werkt uitstekend, de geïntegreerde fysieke knop is helaas wat minder fraai. De gebruikte processor is de Intel Celeron N2840, een energiezuinige dualcore-processor met een kloksnelheid van 2,16 GHz uit Intels oudere Bay Trail-M-generatie. Deze chip is uiteraard geen snelheidsmonster, maar je loopt vooral door het krappe geheugen van 2 GB tegen de beperkingen van de Chromebook aan. Opvallend is de gekozen wifi-chip, een 802.11ac-variant van Intel met twee antennes zouden we in een veel duurdere laptop verwachten. Ook in de andere Chromebooks zien we dergelijke relatief dure wifi-chips terug.

De Chromebook bevat een 11,6inch-paneel dat gebruikmaakt van IPS-technologie en mat is afgewerkt. Hierdoor zijn de inkijkhoeken en de kleuren van het scherm prima in orde. Het is kortom vooral de hoeveelheid werkgeheugen die echt roet in het eten gooit, want de accuduur is met zo’n acht uur prima.

Acer Chromebook 11

Prijs
€ 229,-

Website
www.acer.nl

6Score60

©PXimport

Acer Chromebook R 11

Qua behuizing is de Acer Chromebook R 11 vrijwel identiek aan de Chromebook 11. Ook op dit model komt de witte kunststof behuizing degelijk over. Opvallend is wel dat bij R 11 de aan-uitschakelaar aan de zijkant zit, dat is nodig omdat de R 11 een omklapbaar scherm heeft en ook als tablet is te gebruiken. Acer heeft gekozen voor een IPS-scherm met een prima inkijkhoek en kleurweergave. Ook in de tabletmodus kun je hierdoor alles goed zien. De R 11 is tijdens onze test net als de ASUS Flip al voorzien van Android waardoor je hem ook als Android-tablet kunt gebruiken.

Ook op deze Chromebook heeft Acer gekozen voor een IPS-scherm. Dat is bij een tablet extra belangrijk. Acer heeft in deze Chromebook gekozen voor een Intel Celeron N3060, een dualcore-processor van de nieuwere Braswell-generatie dan de Bay Trail-M in de andere Acer Chromebook. In de benchmark scheelt het niet veel qua prestatie, wel is deze Chromebook door zijn 4 GB werkgeheugen prettiger in gebruik en kun je meer tabbladen tegelijkertijd open laten staan. Het toetsenbord en de touchpad zijn hetzelfde als op de andere Acer Chromebook. De toetsen hebben weinig indrukdiepte, maar wel een redelijke klik. De touchpad met geïntegreerde knop werkt qua aanraken uitstekend, maar het klikken is soms wat lastig. Het totaalplaatje is fijn, zeker omdat je de R 11 ook als tablet kunt gebruiken. Met een accuduur van zo’n acht uur werkt de R 11 uitstekend. Onder de typeaanduiding R 11 blijkt deze Chromebook lastig te vinden, zoeken op CB5-132T-C14K levert wel resultaat op.

Acer Chromebook R 11

Prijs
€ 329,-

Website
www.acer.nl

8Score80

©PXimport

Lenovo ThinkPad Yoga 11e Chromebook

Hoewel ThinkPad een zakelijk merk is van Lenovo, is de geteste uitvoering van de ThinkPad Yoga 11e Chromebook volgens Lenovo ook bedoeld voor consumenten. Dat is geen gek verhaal, je kunt de geteste uitvoering kopen voor 340 euro waarbij hij qua specificaties lijkt op Acers Chromebook R 11 die 329 euro kost. Lenovo’s Chromebook doet met zijn matte zwarte behuizing sterk denken aan een typische ThinkPad. Een detail is bijvoorbeeld dat de twee ThinkPad-logo’s voorzien zijn van een verlicht puntje op de i.

De zwarte behuizing voelt heel degelijk aan, maar komt wel wat lomp over. De ThinkPad Yoga is voorzien van een aanraakscherm waarbij je het scherm kunt omklappen en als tablet kunt gebruiken. Dat scherm heeft een diagonaal van 11,6 inch met een resolutie van 1366 x 768 pixels en maakt gebruik van IPS-technologie. De inkijkhoeken en kleurweergave zijn hierdoor prima. Over het toetsenbord zijn we heel enthousiast. De toetsen hebben veel indrukdiepte met een prettige klik. Extra fijn is dat de touchpad met geïntegreerde knop ook van een heel goede kwaliteit is.

Lenovo heeft de Chromebook voorzien van een quadcore Intel Celeron N3150, een energiezuinige chip met Intels Braswell-architectuur, die geen actieve koeling nodig heeft. In de Octane-benchmark scoort de Chromebook niet heel goed, maar in de praktijk voelt de Chromebook met zijn 4 GB RAM goed aan. De accuduur is daarbij met meer dan tien uur erg goed. In tegenstelling tot de Chromebook R 11 en ASUS Chromebook Flip is de ThinkPad tijdens de test nog niet voorzien van Android. Het model staat wel op de lijst om deze mogelijkheid in 2017 te krijgen.

Lenovo ThinkPad Yoga 11e Chromebook

Prijs
€ 340,-

Website
www.lenovo.com/nl/nl

9Score90

©PXimport

Chrome OS en Android

©PXimport

ASUS Chromebook C202SA

De ASUS Chromebook C202S is op veel plekken te koop en vooral gericht op scholieren. Dat is te merken aan de behuizing van de laptop. Die is van plastic en rubber en moet een val van 1,2 meter hoogte overleven. Uit onze tests blijkt dat dat te kloppen, al moeten de losgesprongen schermranden wel weer aangedrukt worden. ASUS adverteert verder met een morsbestendig toetsenbord (tot een half glas drinken), waar de Chromebook inderdaad geen moeite mee heeft.

De vier belangrijkste onderdelen van de laptop (waaronder de accu en het moederbord) zijn eenvoudig en binnen een paar minuten te vervangen. De trackpad werkt naar behoren en toetsenbord geeft veel feedback, inclusief een klikgeluidje. Wij kunnen er goed op typen, maar er zijn genoeg gebruikers die de voorkeur geven aan een ander type toetsenbord. Opvallend is dat het 11,6inch-scherm 180 graden gedraaid kan worden, plat dus. De toegevoegde waarde is naar onze mening echter minimaal omdat het geen touchscreen is, de kijkhoeken matig zijn en de lage resolutie voor een vrij korrelig beeld zorgt. De snelheid van de Chromebook C202S is wel dik in orde, wat te danken is aan de Intel Celeron N3060-chip op 1,6 GHz in combinatie met 4 GB werkgeheugen. De laptop draait vlot, ook bij het wisselen tussen tabbladen en Chrome-apps. De flashopslag heeft een grootte van 16 GB en met een volle accu kun je zoals ASUS belooft zo’n tien uur vooruit.

ASUS Chromebook C202SA

Prijs
€ 329,-

Website
www.asus.nl

8Score80

©PXimport

ASUS Chromebook C300MA

De ASUS C300MA heeft een zwarte plastic behuizing die 2 cm dik is en 1,4 kilo weegt. Het geheel komt niet heel degelijk over. Als je wat kracht uitoefent, deukt de laptop aardig in. Tijdens normaal typen veren de toetsen bovendien op en neer. De grote trackpad werkt wel fijn. De hoeveelheid aansluitingen en kwaliteit van de luidsprekers is niet bijzonder. Het 13,3inch-scherm heeft een matte afwerking waardoor hij niet spiegelt. De resolutie van 1366 x 768 pixels is op dit formaat helaas aan de lage kant. Het kijken van films of lezen van lange artikelen is daarom minder prettig.

Het scherm maakt gebruik van een TN-paneel en daardoor stellen de kijkhoeken teleur. Wij hebben een C300MA getest die een Intel Celeron N2840 in combinatie met 4 GB werkgeheugen en 32 GB opslag bevat. Inmiddels lijkt onder typenummer C300MA alleen een goedkopere variant met 2 GB geheugen en 16 GB opslag verkrijgbaar. Onder typenummer C300SA-FN005 is er wel een vrijwel identiek variant met een Intel Celeron N3060 in combinatie met 4 GB geheugen en 32 GB opslag. Die nieuwere Celeron N3060 is ongeveer even snel als de Celeron N2840 en in de praktijk zal dat dus dezelfde laptop zijn als de variant die wij getest hebben. ASUS belooft een accuduur van maximaal tien uur en bij normaal gebruik is dat inderdaad haalbaar. Spelen we spelletjes of kijken we films op een hogere helderheid, dan moet de laptop na zo’n zeven uur aan de oplader.

ASUS Chromebook C300MA

Prijs
€ 329,-

Website
www.asus.nl

6Score60

©PXimport

Acer Chromebook 14

De Acer Chromebook 14 heeft een indrukwekkende behuizing die volledig vervaardigd is uit metaal. Het is een wat donkerder tintje grijs dan normaal aluminium, erg fraai. Bovendien is de bouwkwaliteit uitstekend. De behuizing kun je bijvoorbeeld vrijwel niet indrukken. Let er wel op dat er verschillende varianten zijn van de Acer Chromebook 14 en dat de modellen met deze behuizing een typenummer hebben dat begint met CB3-431, wij hebben de CB3-431-C5K7 getest. Het toetsenbord is vergelijkbaar met de Acer Chromebooks van 11 inch en hebben dus wat weinig indrukruimte van de toetsen. Op zich tikken ze verder wel prima.

De touchpad is duidelijk beter. Het bedienen van de muiscursor verloopt soepel en de touchpad heeft bovendien een fijne klik. We vinden dit de fijnste touchpad in de test. Qua processor heeft Acer in deze uitvoering gekozen voor een Intel Celeron N3160, een quadcore-processor op basis van Intels instaptechnologie. Niet heel indrukwekkend, maar wel toepasbaar zonder koeling. Omdat de processor wordt bijgestaan door 4 GB geheugen, kun je soepel werken met meerdere tabbladen tegelijkertijd. Als enige Chromebook in de test heeft de Chromebook 14 geen kaartlezer, terwijl die op een apparaat met weinig opslaggeheugen wel van pas komt. Volgens Acer haalt dit model twaalf uur batterijtijd, een uur of tien lijkt echter realistischer.

Acer Chromebook 14

Prijs
€ 369,-

Website
www.acer.nl

8Score80

©PXimport

Acer Chromebook R 13

De Acer Chromebook R13 is op papier de beste Chromebook, maar ook veruit de duurste. 449 euro is een flink bedrag voor een laptop met Chrome OS, al krijg je er wel een fraai en uitgebreid model voor terug. Zo heeft het apparaat een metalen behuizing die premium aanvoelt. Naast de gebruikelijke aansluitingen bevat ie een nieuwe usb-c-poort om op te laden. Je kunt de Chromebook in verschillende standen plaatsen en hem bijvoorbeeld als grote tablet gebruiken. Dat is mogelijk door het touchscreen van 13,3 inch, dat een scherpe Full HD-resolutie en dankzij een IPS-paneel goede kijkhoeken heeft. Er is ook ondersteuning voor Android-apps, maar die komen op dit schermformaat niet helemaal tot hun recht. De interface is vaak te klein en kan niet goed geschaald worden. Omdat de Play Store op Chrome OS nog in bèta verkeert, is het mogelijk dat dit nog verbetert.

Het toetsenbord van de Chromebook R13 vinden we heel fijn, omdat de toetsen genoeg feedback geven en weinig geluid maken. De behuizing eromheen veert wel mee en dat hadden we gezien de materiaalkeuze niet verwacht. Ook het trackpad valt tegen en is aan de stroeve kant. Acers Chromebook 14 heeft een betere trackpad. Het apparaat is met zijn MediaTek-processor en 4 GB werkgeheugen de snelste Chromebook die we getest hebben en draait als een zonnetje. Ook de accuduur is ruim voldoende. Bij normaal gebruik kun je zo’n 9 á 10 uur vooruit.

Acer Chromebook R 13

Prijs
€ 449,-

Website
www.acer.nl

9Score90

©PXimport

ASUS Chromebook Flip C100PA

De ASUS Chromebook Flip C100P is een opvallend model: het is de enige Chromebook van 10 inch. ASUS heeft overigens gemeld, dat dit een uitlopend model is. Hij zal vermoedelijk al slecht verkrijgbaar zijn als je dit leest. Omdat dit het enige 10inch-exemplaar is, nemen we hem toch mee in dit artikel. De Flip is ook een tablet en je kunt hem omklappen. Dankzij de Play Store kun je hem met Android-apps als een Android-tablet gebruiken. Dat werkt prima, al zijn de randen rond het scherm fors en is de resolutie met 1280 bij 800 pixels aan de lage kant.

Daar staat tegenover dat de kijkhoeken goed zijn en de Flip een dunne, metalen behuizing heeft. Omdat hij zo compact is, zijn het toetsenbord en de trackpad kleiner dan gemiddeld. Dat is vooral in het begin wennen. Vooral het typen voelt alsof je werkt op een bluetooth-tablettoetsenbordje. Niet alleen het formaat, maar ook de hardware is beduidend minder krachtig dan die van de concurrentie. De Rockchip RK3288C quadcore-processor met 2 GB werkgeheugen haalt niet alleen op papier de laagste score: ook in de praktijk is hij niet zo snel. Vooral het opstarten van Chrome-apps en laden van webpagina’s nemen een aantal seconden in beslag. Waar de andere Chromebooks vlot draaien, moet je bij de ASUS Flip regelmatig even wachten. Gelukkig is de accuduur van het apparaat wel goed: bij normaal gebruik kun je er zo’n tien uur uitpersen Dat is iets langer dan de negen uur die ASUS belooft. Met een lagere schermhelderheid gaat de Chromebook tot wel elf uur mee.

ASUS Chromebook Flip C100PA

Prijs
€ 329,-

Website
www.asus.nl

7Score70

©PXimport

Conclusie

Chromebooks lijken niet echt populair meer, er zijn niet heel veel merken meer actief. Acer lijkt zicht ontpopt te hebben tot hét Chromebook-merk. Omdat Chrome OS eigenlijk niet veel mee is dan een browser, zijn de mogelijkheden van een Chromebook zeker beperkt. De ideale Chromebook is dan ook goedkoop, het blijft wat ons betreft immers een apparaat voor erbij. Gelukkig is Chrome OS en licht besturingssysteem en kun je uit de voeten met een goedkopere processorarchitectuur. In de praktijk blijkt wel dat een Chromebook pas met 4 GB werkgeheugen echt lekker werkt.

Een ander belangrijk punt van aandacht is het scherm, een Chromebook met een IPS-paneel is echt te prefereren boven een variant met een TN-scherm. Een aanraakscherm is zeker met de Android-ondersteuning een leuke toevoeging. De fraaiste Chromebook is Acers Chromebook R13, die een fraai Full HD-scherm combineert met een aanraakscherm en 4 GB geheugen. Wel is deze Chromebook met een prijs van 449 euro het duurste model uit de test. Wil je geen aanraakscherm, dan is Acers Chromebook 14 met zijn IPS-scherm en fraaie behuizing een aanrader, die met een prijs van 369 euro bovendien minder kost. Wil je liever een 11inch-variant, dan is Lenovo’s ThinkPad Yoga 11e Chromebook het fraaiste exemplaar. Dit apparaat combineert een IPS-aanraakscherm met 4 GB geheugen in een stevige behuizing met een uitstekend toetsenbord.

In de tabel (pdf) vind je de testresultaten van de 8 geteste Chromebooks.

©PXimport

Als je op zoek bent naar een nieuwe geur, kom je vast de termen parfum, eau de parfum (EDP) en eau de toilette (EDT) tegen. Maar wat betekenen ze precies en wat zijn de verschillen? Hier leggen we het uit.

Lees ook: Föhn, krultang of multistyler: wanneer gebruik je wat?

De belangrijkste factor die deze drie categorieën onderscheidt, is de concentratie van geurstoffen, ook wel parfumolie genoemd, in de alcoholbasis. Hoe hoger de concentratie, hoe krachtiger de geur en hoe langer deze blijft hangen.

Parfum bevat van deze drie de hoogste concentratie geurstoffen, meestal tussen de 20 procent en 30 procent. Dit zorgt voor een intense geur die urenlang, soms zelfs de hele dag, blijft hangen.

Eau de parfum (EDP) heeft een geurconcentratie van 15 procent tot 20 procent. Eau de parfum blijft doorgaans 6 tot 8 uur goed te ruiken, waardoor het geschikt is voor dagelijks gebruik of speciale gelegenheden.

Eau de toilette (EDT) bevat 5 procent tot 15 procent geurstoffen en heeft daardoor een lichtere en frissere geur. Het blijft 3 tot 5 uur aanwezig. Door de lichte samenstelling is EDT ideaal voor overdag of voor de lente en zomer, omdat je dan niet een té zware geur wilt dragen.

Hoe en waar gebruik je parfum, eau de parfum en eau de toilette?

Wanneer je (nog) niet precies weet wat je moet hebben, kun je ook kijken naar waar en wanneer je van plan bent om de geur te dragen. Parfum is, vanwege de intensiteit vooral geschikt voor om ’s avonds te gebruiken of bijvoorbeeld voor feestjes. Een paar druppeltjes op de huid is vaak voldoende om urenlang heerlijk te ruiken. Eau de parfum is veelzijdig en kan zowel overdag als ‘s avonds worden gedragen. Het biedt een goede balans tussen geursterkte en draagbaarheid. Eau de toilette is ideaal voor dagelijks gebruik, vooral op het werk of tijdens casual activiteiten. De lichtere geur is minder overweldigend en gemakkelijk op te frissen gedurende de dag.

Prijsverschil

Hogere concentraties geurstoffen betekenen doorgaans hogere prijzen. Parfum wordt vaak in kleinere flesjes verkocht, omdat een kleine hoeveelheid al voldoende is. Eau de parfum en eau de toilette zit meestal in grotere flacons, omdat je hiervan doorgaans per keer meer gebruikt.

Sony zet volledig in op miniled voor het topmodel, een plaats die tot vorig jaar nog voorbehouden was voor een qd-qledmodel. De Bravia 9 (K-65XR90) belooft tophelderheid en uitstekend contrast dankzij een hoog aantal dimming zones. De beeldkwaliteit moet die van een studiomonitor benaderen, maar Is dat ook zo?

We beginnen meteen maar positief: we hebben zelden een mooier afgewerkte tv gezien dan deze Sony. Ondanks de miniled-achtergrondverlichting is hij nauwelijks vijf centimeter dik. Een kader is er uiteraard niet, maar rondom kreeg de tv een mooie donkerzilveren rand die het profiel mooi accentueert.

De vlakke rug heeft een vierkantmotief en er zijn inzetstukken bijgeleverd, zodat je alle aansluitingen kunt wegwerken voor een perfect vlakke afwerking. De metalen donkerzilveren voeten kun je op vier posities monteren, aan de uiteinden of meer naar het midden, telkens in een hoge of lage positie. Een echt stijlicoon in de woonkamer, maar wel eentje met het nodige gewicht. Want met 32,4 kilo (zonder voet) is dit een van de zwaarste 65inch-modellen die we tot nu toe hebben bekeken.

📺Lees ook: Kieskeurig.nl's grote tv-test: dit zijn de 15 beste televisies van 2024

Aansluitingen

Ondanks zijn topmodel-status moet ook deze Sony het toch stellen met vier HMDI-poorten, waarvan slechts twee HDMI 2.1-poorten met ondersteuning voor ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync Compatible). Op een topmodel verwachten we eigenlijk vier HDMI 2.1-poorten. De tv ondersteunt geen 144Hz verversingsfrequentie, terwijl concurrenten dat wel doen, maar het is geen groot gemis. De meerwaarde is beperkt en dan nog alleen voor pc-gamers. De input-lag scoort geen topresultaat, maar blijft wel goed, we meten 19,7ms in 4K60 en 10,7ms in 2K120.

❔Lees zeker ook: Wat is Dolby Atmos, DTS:X en surroundgeluid?

©Eric Beeckmans | ID.nl

De resterende aansluitingen zijn twee usb-poorten, een dubbele tv-tuner met één CI+-slot, en een optische digitale audio-uitgang die gedeeld wordt met de S-Center speakeraansluiting. Met S-center kun je de tv als centerkanaal gebruiken met een externe Sony audio-oplossing. Live tv opnemen is ook mogelijk, daarvoor sluit je eenvoudig externe usb-opslag aan. Tot slot is de televisie ook voorzien van bluetooth, wifi en een ethernetaansluiting. 

Beeldverwerking en softwareproblemen

We hadden tijdens het testen wat problemen met de televisie. Een keer herkende hij onze HDMI-beeldsignalen niet, een andere keer leek hij vast te zitten in bepaalde beeldinstellingen, waardoor we een overmatig aangescherpt beeld te zien kregen. In beide gevallen waren de problemen opgelost door de televisie te herstarten.

Sony moet dus absoluut nog werken aan de stabiliteit van de software. Los van die problemen levert de XR-processor zeer goede beeldverwerking. De upscaling is prima, met de opmerking dat Reality Creation iets krachtiger te werk gaat dan vroeger, zodat we het vaak uitschakelden om overmatig aangescherpt detail te vermijden. Vooral in dvd-content kon dat een probleem zijn. De ruisonderdrukking levert erg goed werk.

©Sony

De Bravia 9 beschikt nog steeds over de instelling Soepele Gradatie, waarmee je kleurovergangen vloeiend kunt maken zonder hinderlijke strepen. Die instelling was op de Bravia 8 verdwenen. De bewegingsscherpte is goed, maar er gaat duidelijk wat detail verloren in snel bewegende beelden.

Je kunt in MotionFlow de voor die techniek gebruikte helderheidsfunctie aanpassen om dat te verbeteren, maar daardoor krijg je dan een zichtbare dubbele rand rond bewegende voorwerpen en dat is juist veel storender. In de hoogste stand flikkert het beeld bovendien.

Met MotionFlow kun je er ook voor zorgen dat snelle camerabewegingen vloeiend weergegeven worden. We merkten wel dat de aarzelingen en beeldfouten die op de Bravia 8 verdwenen waren, hier wel nog zichtbaar waren.

Prachtig contrast, indrukwekkende helderheid

De Sony XR90 heeft een ambitieus doel, hij moet de prestaties van Sony's nieuwste masteringmonitor benaderen. Die monitor, de BVM-HX3110, wordt gebruikt in filmstudio's en kan een piekhelderheid van 4.000 nits halen. De XR90 kreeg daarvoor een nieuwe miniled-achtergrondverlichting met een hoog aantal zones, op ons 65inch-model waren dat er 54×28 (1512). Daarmee plaatst Sony zich naast de Hisense 65U8NQ (1600 zones) en de TCL 65C855 (1344 zones).

Het lcd-paneel is uitgerust met een anti-reflectiefilm en kijkhoekfilm, en inderdaad is de kijkhoek is bijzonder breed. Zelfs vanuit een stevige hoek bekeken blijven het contrast en kleur goed bewaard. Enkel intense HDR-contrasten kunnen vaag de zones zichtbaar maken. Die lagen storen het contrast wel een beetje, want zonder lokale dimming komen we maar op ongeveer 2.600:1. Niet slecht, maar voor een modern lcd-paneel is het eerder matig.

Met de lokale dimming geactiveerd schiet dat echter naar 19.240:1 of zelfs naar oled-niveaus op eenvoudigere testpatronen. De dimming reageert snel en correct, en Sony vindt een uitstekende balans tussen heldere accenten intens weergeven en diepzwart bewaren. De uniformiteit is top in donkere beelden, maar in heldere beelden hadden we een heel vage donkere vlek centraal in beeld, dat gaf soms wat dirty screen-effect.

©Sony

En ja, deze Sony haalt naast uitstekend contrast ook een record helderheid. Op het 10%-venster meten we in de Professional HDR-beeldmodus een piekhelderheid van 3258 nits, en zelfs op het volledig wit beeld haalde de tv nog 848 nits. Doe er een kleurbereik van 93% P3 bij en de kaarten liggen perfect voor top HDR-beelden. En die levert de XR90 absoluut.

Zowel in Dolby Vision als HDR10 toont deze Sony hoe tastbaar een beeld kan worden met een uitzonderlijk dynamisch bereik. Hij bewaart nagenoeg alle witdetail en levert zelfs in heel heldere delen van het beeld nog duidelijke kleuren. Een echt plezier om naar te kijken. De Professional-beeldmodus is bovendien uitstekend gekalibreerd. In HDR maakt hij de middentinten weliswaar iets te helder, maar dat vergeven we graag. In donkere beelden behoudt hij heel veel zwartdetail, zodat je elke nuance kunt zien.

Geluid

Het zou echt jammer zijn als dit prachtige beeld niet vergezeld zou worden door dito geluid. We zijn dan ook erg blij dat ook de audioprestaties prima zijn. Het Acoustic Multi-Audio+-systeem is een 2.2.2-kanaalsopstelling van 70 watt.

Het systeem bestaat uit twee voorwaarts gerichte luidsprekers, ondersteund door twee woofermodules, twee tweeters in het frame links en rechts op halve hoogte en (nieuw dit jaar) twee beam-tweeters bovenaan achteraan. Die opstelling maakt het mogelijk om geluid te positioneren in het scherm, en de beam-tweeters verbeteren de surround en hoogteplaatsing van geluid.

©Eric Beeckmans | ID.nl

We haalden flink wat volume uit die opstelling, met een erg goede basondersteuning. De bas zakte wat in als je het volume heel hoog zet, maar de vervorming blijft goed onder controle. Muziek klinkt dan ook erg goed op deze tv. En ja, ook surround klinkt naar tevredenheid, de beam-tweeters dragen wezenlijk bij aan de onderdompeling in het geluid. De verbeterde Voice Zoom-functie maakt het mogelijk om dialogen netjes te boosten zonder ook de rest van de soundtrack luider te maken. Een goede soundbar is uiteraard nog steeds beter, maar is voor deze televisie absoluut niet vereist.

Google TV

Net zoals de Bravia 8 gebruikt de Bravia 9 de Mediatek Pentonic MT5897-chipset met quadcore ARM Cortex-A73 CPU, 6GB RAM en de Mali-G57 GPU. De gebruikerservaring in Google TV is vlot. Het blijft bovendien een van onze favoriete smart tv-systemen. Dat heeft alles te maken met het bijzonder ruime app-aanbod, waar je zowel alle internationale als lokale streamingdiensten vindt.

Maar ook de aanwezigheid van Google Cast en Apple Airplay 2 is een fijne bijkomstigheid. Daarnaast biedt het platform heel uitgebreide aanbevelingen, niet per dienst maar per categorie en dat leidt tot een beter aanbod. Meer detail vind je in het artikel over Google TV. Sony heeft nog een extraatje voor je in petto, Sony Picture Core (het vroegere Bravia Core) is een exclusieve streamingdienst waarmee je films kunt huren of kopen.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De tv wordt geleverd met twee afstandsbedieningen. Van de klassieke versie zijn we geen fan, van de moderne des te meer. Die afstandsbediening gebruikt een oplaadbare batterij (op te laden via usb-c), en een eenvoudige maar erg goede lay-out met verlichte toetsen. De toetsaanslag is aangenaam en precies. De instellingen-toets bovenaan rechts brengt je naar het snelmenu voor onder andere beeld- en geluidpresets, en de menu-toets daaronder zet extra functies zoals het on-screen-toetsenbord op het scherm.

Conclusie

Sony heeft voor de Bravia 9 hoge verwachtingen gecreëerd en deze ook kunnen waarmaken. Ondanks wat kleine softwareproblemen zijn we vooral erg onder de indruk van de Sony K-65XR90. De nieuwe miniled-achtergrondverlichting levert niet alleen record-piekhelderheid, maar slaagt er dankzij een hoog aantal dimming zones en uitstekende aansturing ook in om prachtig contrast te tonen. Die combinatie maakt dat de tv uitzonderlijk goed presteert, zowel in donkere als heldere kijkomgeving. Samen met excellente kleurweergave garandeert dat een uitzonderlijke kijkervaring, zowel in SDR als HDR. Het mooie design, de prima audio en Google TV zijn kersen op de taart. Voor dit staaltje technologie betaal je vooralsnog een erg hoge prijs.