ID.nl logo
Verslavend en gevaarlijk? Alles over het algoritme van TikTok
© nikkimeel - stock.adobe.com
Huis

Verslavend en gevaarlijk? Alles over het algoritme van TikTok

Wat begon als een veredelde playback-app is in een paar jaar uitgegroeid tot hét sociale medium van dit decennium. TikTok is immens populair, en allang niet meer alleen onder de jongste generaties. Inmiddels is de app een serieus platform met een verdienmodel, een enorme gebruikersschare en de nodige controverse. Het algoritme is anders dan dat van alle andere bekende socialmedia-diensten. Wat heeft TikTok dat Facebook en Instagram maar niet lijken te kunnen kopiëren?

TikTok is in de afgelopen jaren uitgegroeid tot een ware socialmedia gigant. Maar wat zit er achter het succes van deze immens populaire app? ID.nl praat jou bij. We behandelen in dit artikel het volgende:

  • Hoe het begon
  • Het algoritme
  • Verdienmodel
  • Wil jij meer leren over TikTok? Lees dan: Zo werkt TikTok

TikTok is een socialmedia-dienst die nauwelijks is gericht op het in contact blijven met vrienden en bekenden, maar zich vooral richt op het ontdekken van hapklare brokken content van personen en bedrijven die je wellicht helemaal niet kent. Gemiddeld spenderen gebruikers anderhalf uur per dag op het platform, veel langer dan bijvoorbeeld op Facebook. De app is in zijn huidige vorm pas een jaar of vier oud, maar het aantal gebruikers groeit als kool. 

Het algoritme waaromheen TikTok is gebouwd, is in mysteriën gehuld. Vooraanstaande politici hebben geprobeerd de app te verbieden, en de haken en ogen die aan ieder sociaal medium zitten, lijken bij TikTok nog eens te worden uitvergroot. Toch blijft de app onverminderd populair, en het ziet er niet naar uit dat daar binnen afzienbare tijd verandering in komt. 

 Lees ook: Tiktok kan miljardenclaim verwachten in Nederland

Hoe het begon 

Het is 2016 als het Chinese bedrijf ByteDance een socialmedia-app met de naam Douyin op de markt brengt. Hoewel populair, met al snel honderd miljoen gebruikers, is de app vooral gericht op de Aziatische markt. Dat veranderde toen in 2017 de app Musical.ly werd aangekocht. Op Musical.ly plaatsten gebruikers in eerste instantie voornamelijk video’s waarin liedjes werden geplaybackt. De app brak al snel buiten China door, en ook in Nederland werd een trouwe schare fans gevonden. 

Een jaar later werden Douyin en Musical.ly samengevoegd in een enkele app: Douyin bleef de Chinese naam, terwijl de app voor de westerse markt werd omgedoopt in TikTok. Beide gebruikersdatabases werden samengevoegd, en het aantal gebruikers groeide vanaf dat moment harder dan ooit. Inmiddels zijn er wereldwijd 1,4 miljard actieve gebruikers, net zoveel als Instagram, en meer dan het in China eveneens populaire WeChat.  

Korte video’s 

Hoewel muziek nog steeds een grote rol speelt, mede door de gebruikersdatabase van Musical.ly, is TikTok inmiddels veel meer. De opzet blijft hetzelfde: gebruikers maken korte video’s via het platform. Begin je met het opnemen van een video, dan kun je kiezen tussen een lengte van 15 seconden, 60 seconden of 180 seconden (al zijn die lengtes aan veranderingen onderhevig). Over het zelf plaatsen van video’s lees je verderop meer, want TikTok is bij uitstek het sociale medium om te lurken: je hoeft niet per se zelf content te plaatsen – alleen kijken is meer dan genoeg. 

Open je TikTok, dan schotelt de app je een continue stroom van zichzelf repeterende video’s voor die pas stopt als je de app afsluit. In theorie kun je zo dagen achtereen door de feed scrollen, iets wat critici van sociale media nogal eens tegen de borst stuit.  

Het algoritme 

Het succes van TikTok komt grotendeels voort uit het algoritme dat wordt gebruikt om te bepalen welke content interessant is voor jou als gebruiker. Bij het aanmaken van een account kun je enkele gebruikers volgen en je interessegebieden aangeven, maar dat is niet eens per se nodig. Waar je bij platformen als Instagram en Facebook vooral vrienden volgt, en bij Twitter misschien een verzameling boeiende accounts in je volglijst hebt staan, hoeft dat bij TikTok helemaal niet. Het algoritme beslist wat je te zien krijgt. 

Dat uit zich op de For You Page, of kortweg FYP, of Voor Jou in het Nederlands. Al na het bekijken van een paar simpele filmpjes begint die pagina zich te vormen naar jouw wensen. Anders dan bij de meeste socialmedia-diensten hoef je daar zelf niets voor te doen: liken en reageren kan en mag, maar het algoritme kijkt vooral naar hoe vaak en hoelang je een video bekijkt. 

TikTok in Nederland 

Omdat TikTok pas een aantal jaar bestaat, gaan de cijfers nog niet al te ver terug. Bij de eerste meting van TikTok-gebruik (Newcom socialmedia-onderzoek 2020) bleek slechts een klein deel van de Nederlanders de app te gebruiken. In 2021 was dat aantal gegroeid tot 1,7 miljoen en in 2022 tot drie miljoen. Daarmee is TikTok verreweg het snelst groeiende sociale netwerk in ons land, en de rek lijkt er nog lang niet uit. Qua dagelijks gebruik zijn bekende diensten als LinkedIn en Twitter inmiddels ingehaald en Snapchat is al in het vizier. Ook in Nederland is de app vooral populair onder jongeren, maar ook oudere generaties weten de app steeds vaker te vinden. Begin dit jaar werd TikTok gebruikt door meer dan twintig procent van alle Nederlanders boven de vijftien jaar. 

View post on TikTok

Schieten met hagel 

Waar veel platformen hun content verrijken met trefwoorden, categorieën of zelfs uitgebreide gebruikersanalyses, werkt TikTok op een totaal andere manier. Iedere video die wordt geplaatst op het platform, wordt aan een bepaald aantal gebruikers getoond. TikTok weet een aantal zaken van degenen aan wie de video wordt voorgeschoteld, omdat die personen het platform al langer gebruiken. Op die manier leert het algoritme voor welke gebruikers die specifieke video geschikt is. De video wordt vervolgens getoond aan meer personen, en opnieuw wordt bekeken hoe goed de video presteert, en vooral bij wie. Zo wordt een steeds specifiekere analyse van de inhoud van de video gemaakt, zonder dat er ook maar iemand hoeft te beschrijven waar de video over gaat.  

TikTok gebruiken 

TikTok is een app die beschikbaar is voor zowel Android als iOS, en zodoende op praktisch elke smartphone of tablet kan draaien. Bovendien zijn er versies voor bijvoorbeeld Android TV en kun je de app in je browser gebruiken. Je downloadt de app in de App Store of in Google Play. Na het downloaden wordt aan je gevraagd een account aan te maken. Dat kan via je telefoonnummer of e-mailadres, maar ook met je account op Google, Twitter of Facebook. Na het invullen van je geboortedatum vul je je telefoonnummer of e-mailadres in en verzin je een wachtwoord. Vervolgens kies je een aantal globale interesses. Je landt meteen op de Voor Jou-pagina, de plek bij uitstek waar het algoritme van TikTok huist.

Scrollen door de video’s doe je door omlaag te swipen. De video’s worden automatisch afgespeeld, en als een video af is, begint hij weer opnieuw. Onder de video zie je wat metadata staan, zoals de naam van de video en een aantal tags. Aan de rechterkant vind je knoppen om het betreffende account te volgen, de post te liken, te reageren of te delen op andere platformen. Tik je op de profielfoto van een account, dan kun je alle posts van die persoon zien. 

©Kaspars Grinvalds - stock.adobe.com

Video’s plaatsen 

Zelf een video maken doe je door onderaan het scherm op het plusje te tikken. In principe wordt je frontcamera gebruikt, maar je kunt ook de camera achterop je smartphone gebruiken om iets of iemand anders te filmen. Via de knoppen aan de rechterkant kun je lagen met filters over je video heen leggen, maar ook bijvoorbeeld digitale make-up toevoegen. Ook bestaande video’s die je al op je telefoon hebt staan, kun je gebruiken. Bovenin zie je een balkje met daarin een muzieknoot. Tik daarop om een rechtenvrij audiofragment of een stukje van een bekend liedje aan je video te hangen. 

Hoewel TikTok draait om bewegende beelden, kun je ook statische foto’s plaatsen. Onderaan het scherm is Camera standaard geselecteerd, maar je kunt ook verder scrollen naar MV, oftewel Mysterieus Verhaal. Hier kun je een of meerdere foto’s selecteren, die dan in een TikTok-jasje gegoten worden. Via de optie Verhaal kun je ook je eigen verhaal samenstellen.  

Power Unlimited 

Een populair Nederlands account op TikTok is dat van gamewebsite en -magazine Power Unlimited. Martin Verschoor, Creative Director Gaming, is de drijvende kracht achter het account, dat op het moment van schrijven 435.000 volgers heeft. Maar zelfs voor een populair account als dat van PU blijft het algoritme van TikTok ondoorgrondelijk. “Het is een soort black box”, zegt Verschoor. “Niemand weet precies hoe het werkt. Toch kun je als maker mooi gebruikmaken van dit algoritme, want als je een video op de juiste manier van tags voorziet, wordt de video ook gepresenteerd aan mensen die geïnteresseerd zijn in het onderwerp en nog nooit van jouw platform hebben gehoord.” 

Verschoor weet wel hoe bepaalde zaken werken. “Als je een community wilt bouwen, heb je herkenbaarheid nodig en moet je een gebruiker het liefst meerdere keren per sessie bereiken, waardoor die herkenning ontstaat. Daarom plaats ik drie video’s per dag en houd ik me vast aan de niche. Zo worden je video’s getoond aan mensen die het interessant vinden. Als mensen je video’s bekijken en erop reageren, merkt het algoritme dat het een interessante video kan zijn voor een bredere doelgroep en wordt de video aan een steeds grotere groep op de Voor Jou-pagina getoond. 

Controverse 

TikTok is onderwerp van een aantal discussies die al langer spelen in de wereld van de sociale media. Ten eerste is er het gebruik zelf. Door het algoritme en het automatisch afspelen van video’s is het niet altijd even makkelijk om je telefoon weg te leggen. Socialmedia-verslaving ligt altijd op de loer, en de manier waarop TikTok werkt, versterkt dat alleen maar. 

Ook het feit dat de app van Chinese makelij is, werkt (gezien de huidige politieke situatie in de wereld) op de zenuwen van bestuurders. De servers van de westerse versie van TikTok staan weliswaar niet in China, maar er zijn vergaande twijfels over de privacy van gebruikers. 

Tot slot is de controle op de content verre van waterdicht. De afgelopen jaren zijn al meermaals video’s op het platform terechtgekomen die niet op sociale media thuishoren. Door de manier waarop TikTok werkt, is het onmogelijk om alle seksueel getinte content vooraf uit het algoritme te filteren, en ook video’s van gebruikers die ongezonde of ronduit gevaarlijke handelingen verrichten, zijn nog gedurende langere tijd te zien voordat ze van het platform verwijderd worden – als dat al gebeurt. 

©Kaspars Grinvalds - stock.adobe.com

Lengte en tijdstip 

Hoewel TikTok het toonbeeld van snelle contentconsumptie is, betekent dat niet dat video’s altijd kort hoeven te zijn. Verschoor: “TikTok vindt het juist fijn als je langere video’s post, want ze willen de mensen zo lang mogelijk in de app houden. Voor langere video’s zul je dus ook beloond worden. Ik merk zelf wel dat de aandachtsspanne van de gebruiker kort is, en ervaring leert dat de best presterende video’s tussen de elf en twintig seconden duren.” 

Ook qua tijdstip van plaatsing is PU door schade en schande wijs geworden. Verschoor: “Je ziet in de cijfers dat de meeste mensen rond 21:00 uur online zijn, dus dan wil je sowieso content posten. De kans dat een video door een grote groep mensen wordt opgepikt is dan het grootst.” Dat weten andere gebruikers inmiddels natuurlijk ook, dus trekt Verschoor zijn eigen plan. “Ik zit er nu het liefst vlak voor, of juist op momenten dat andere mensen geen video’s publiceren. Vroeg in de ochtend, bijvoorbeeld.”  

Verdienmodel 

TikTok is een commercieel bedrijf, en dus moet er geld verdiend worden. Dat gebeurt voor een groot deel door advertenties in de app zelf. Dat gebeurt op de manier die je kent van bijvoorbeeld Instagram, met advertenties die tussen de posts door worden getoond. Bedrijven kunnen een eigen video maken, en betalen om die video te tonen aan bepaalde doelgroepen. Doordat het algoritme zo goed werkt, worden advertenties alleen getoond aan gebruikers die affiniteit hebben met het product, iets waar adverteerders maar wat graag voor in de buidel tasten. 

Verder zijn er zogenaamde Brand Takeover-advertenties, die getoond kunnen worden zodra een gebruiker de app opent. Steeds belangrijker zijn ook de gesponsorde hashtags: bedrijven kunnen zo’n hashtag ‘kopen’, waarna TikTok de video’s waaraan de tag is toegevoegd op een goed zichtbare plek toont. Brand Takeover-advertenties en gesponsorde hashtags kosten bedrijven zo’n 100.000 euro per keer. Ook kunnen gebruikers hun favoriete accounts sponsoren door cadeautjes te kopen in de app. Tot slot haalt het bedrijf jaarlijks honderden miljoenen op via externe investeerders.  

©IB Photography - stock.adobe.com

Toekomst 

De opkomst van TikTok was stormachtig en de rek is er nog lang niet uit. Het aantal nieuwe accounts lijkt in de jongste doelgroepen wat te stagneren, maar oudere generaties vinden nog steeds massaal hun weg naar het platform. Nu de gebruikersaantallen van doorgewinterde socialmedia-diensten als Facebook en Instagram op hun retour lijken, ligt de weg open voor TikTok om het medialandschap naar de hand te zetten. 

Voorlopig zijn de controverses en de geheimzinnigheid van het algoritme in elk geval nog geen reden voor gebruikers om de app links te laten liggen. 

©Luiza - stock.adobe.com

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 in hoogte verstelbare bureau's voor een ergonomische werkplek
© LIGHTFIELD STUDIOS - stock.adobe.com
Huis

Waar voor je geld: 5 in hoogte verstelbare bureau's voor een ergonomische werkplek

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een mooie prijs of die iets bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week op zoek naar zulke deals. Dit keer een bijzondere categorie die nog niet eerder aan bod is geweest: verstelbare bureau's voor een ergonomische werkplek.

Veel mensen die thuiswerken heb niet altijd de mogelijkheid om een apart bureau te gebruiken en ziten bijvoorbeeld vaak aan de eet- of keukentafel. Toch kan het lonen om te investeren in een goed bureau, omdat daarmee - in combinatie met een goede stoel - je werkhouding een stuk beter wordt. Wij bekijken vijf handige bureaus 's die in hoogte verstelbaar zijn.

Casaria 160x75

Het tafelblad van dit bureau uit de Casaria‑lijn is in hoogte verstelbaar van 73 tot 118 cm en beweegt met een snelheid van 2,25 cm per seconde. Je bedient de motor via een lcd‑scherm en kan twee voorkeursstanden opslaan, zodat je met één druk op de knop naar je favoriete werkhoogtes gaat. Er zit ook een herinneringsfunctie in die je eraan herinnert om weer te gaan staan of juist te zitten. Met het robuuste stalen frame en een draagvermogen van 80 kg is het bureau geschikt voor zware monitoren. Handige details zijn de kabelgeleider, beker‑ en koptelefoonhouder en in hoogte verstelbare poten. Het blad van 160 × 75 cm bestaat uit twee delen en is afgewerkt met melamine zodat het tegen een stootje kan. Dit bureau komt inclusief montagebenodigdheden en is verkrijgbaar in verschillende kleurvarianten.

Specificaties

Bladformaat: 160x75cm
Hoogte: 73 tot 118cm
Belastbaar tot: 80kg

Avalo 140x60

Avalo levert dit elektrisch verstelbaar bureau (de P58) met een compact blad van 140 × 60 cm. De hoogte is traploos verstelbaar van 73 tot 117 cm en kun je drie verschillende hoogtestanden opslaan. Dat is handig als je het bureau deelt met collega's of medethuiswerkers, of wanneer je snel wilt wisselen tussen zit‑ en stahouding. De bediening gebeurt via een bedieningspaneeltje aan de voorkant; met één druk op de knop gaat het blad naar de gewenste stand. Het frame is gemaakt van staal, het blad van P2‑melamine en de rand is afgewerkt met hittebestendig ABS. Verder wordt benadrukt dat het bureau plug‑and‑play is: je hoeft alleen de stekker in het stopcontact te steken en kunt meteen aan de slag. Door het smalle ontwerp past het bureau goed in kleinere kamers, maar biedt het toch voldoende ruimte voor een monitor, toetsenbord en documenthouder. Voor wie een elektrische zit‑sta‑oplossing zoekt met geheugenfunctie en solide materialen is dit model een optie.

Specificaties

Bladformaat: 140x60cm
Hoogte:73 t/m 117cm
Belastbaar tot: onbekend

Avalo 120x60

Dit is een kleinere variant van de hierboven besproken Avalo AP58. Dit model heeft een 20 cm minder breed blad, maar uiteraard ook elektrisch verstelbaar. Net als de grotere uitvoering varieert de hoogte van 73 tot 117 cm en kan het bureau drie standen onthouden. Voor het instellen gebruik je een eenvoudige bediening waarbij je een favoriete zit‑ en stahoogte opslaat en later oproept. Het frame bestaat uit staal en het blad uit melamine met een rand van warmtebestendig ABS. D tafel weegt 27 kg en is het daardoor stabiel zonder moeilijk te verplaatsen. Ook deze uitvoering is plug‑and‑play; je hoeft geen ingewikkelde montage uit te voeren. Door de compactere afmetingen is dit model ideaal voor kleinere werkplekken of voor wie extra apparatuur (zoals een printer) op een tweede tafel wil plaatsen. De strakke vormgeving past in verschillende interieurs en de elektrische motor zorgt ervoor dat je eenvoudig van houding wisselt.

Specificaties

Bladformaat: 120x60cm
Hoogte: 73 t/m 110 cm
Belastbaar tot: onbekend

VDD Gaming 118x58cm

Het frame van deze VDD is elektrisch in hoogte verstelbaar van 73 tot 118 cm. Hiermee wissel je gemakkelijk tussen zitten en staan en kun je de juiste houding aannemen voor langdurige sessies. Het witte werkblad van 118 × 58 cm biedt voldoende ruimte voor een monitor en toetsenbord en dankzij de krachtige motor is het maximaal belastbaar tot 60 kg. De tafel wordt geleverd met instructies en alle benodigde onderdelen, waardoor je de montage zelf kunt uitvoeren. Er worden geen extra functies zoals geheugenstanden vermeld, waardoor je elke gewenste hoogte handmatig instelt. Voor wie een elektrisch verstelbaar bureau zoekt dat weinig ruimte inneemt, is dit een praktische optie; vooral gamers zullen baat hebben bij het kunnen aanpassen van de werkhoogte tijdens een sessie.

Specificaties

Formaat: 118x58cm
Hoogte: 73 tot 118cm
Belastbaar tot: 60kg

Schaffenburg Linesto Plus 140x80

Het Schaffenburg Linesto Plus‑bureau is een rechthoekige tafel met een T‑poot. Het frame is zonder gereedschap te monterenen in hoogte verstelbaar met een drukknop tussen 65,5 en 85,5 cm. De maximale belasting bedraagt 70 kg. De hoogtebediening gebeurt via een knop aan het onderstel; er zijn geen geheugenstanden. De tafel is voorzien van een 25mm dik melamine blad, een metalen onderstel en stelvoeten om de tafel waterpas te zetten. Kabelbeheer is mogelijk via accessoires, en er zijn diverse blad‑ en framekleuren beschikbaar. Het Schaffenburg-bureau heeft verder een stalen frame met twee telescoperende buisdelen en een krasvaste coating. Als enige in dit overzicht is deze Linestor geen zit/sta-bureau, maar kan hij in zithoogte tot maximaal 85,5 cm worden gebracht.

Specificaties

Formaat: 140x80cm
Hoogte: 65 tot 85,5 cm
Belastbaar tot: 70kg

▼ Volgende artikel
Zo werkt het energielabel voor smartphones en tablets
Huis

Zo werkt het energielabel voor smartphones en tablets

Sinds juni 2025 is het voor fabrikanten van smartphones verplicht om een energiebabel voor hun apparaten te voeren. De consument kan aan de hand van het energielabel zien hoe energiezuinig een telefoon is, maar ook hoe makkelijk het is om de telefoon te (laten) repareren en wat het updatebeleid voor de software is. Door middel van het nieuwe energielabel kun je dus veel bewuster kiezen voor een bepaalde telefoon.

Het energielabel werd ooit bedacht om apparaten op een uniforme manier te vergelijken, los van marketingclaims. Door elk product in te delen op een schaal van A tot en met G ontstaat ruimte om echte koplopers te herkennen en achterblijvers aan te sporen. Smartphones waren nog niet eerder voorzien van een energielabel, maar hebben dat vanaf juni 2025 wel gekregen. Dat is logisch, want bij smartphones draait energie-efficiëntie niet alleen om het stopcontact, maar vooral om hoe slim hardware en software met de energie van een accu omgaan en hoeveel jaren je uit dezelfde telefoon haalt. Door die informatie eenduidig te tonen, verschuiven de argumenten over de oplaadtijd en de schermgrootte naar hoelang een telefoon meegaat en hoe makkelijk hij te repareren is.

Ter illustratie: het nieuwe energielabel voor smartphones en tablets toont de batterijduur bij gemiddeld gebruik, maar ook of hij valbestendig is en hoe makkelijk hij gerepareerd kan worden.

Energie en duurzaamheid

Een smartphone gaat gemiddeld gezien wel een dagje mee op een enkele acculading, afhankelijk natuurlijk van het gebruik door de eigenaar. Erg veel energie wordt er dus niet verspild, maar de grootste winst wat betreft het klimaat is vooral te behalen uit de levensduur van de smartphone en of deze makkelijk te repareren is. De EU koppelt het nieuwe energielabel aan het eco-design van de telefoon. Het label dat de telefoon krijgt, is afhankelijk van een aantal factoren en is een gemiddelde van de prestaties van al deze factoren. Welk factoren dat zijn, lichten we je hieronder verder toe.

Waar vind je het nieuwe energielabel?

Wanneer je online een nieuwe telefoon koopt, vind je het algemene energielabel doorgaans bij het product zelf. Je ziet echter niet direct de andere onderdelen waarop de telefoon is beoordeeld. In een fysieke winkel is het de bedoeling dat er bij de telefoon een kaartje of bordje is geplaatst, met daarop een QR-code waarmee je direct op de juiste informatiepagina van EPREL komt.

In een webwinkel zul je meestal geen QR-code tegenkomen, maar alleen het energielabel zelf. Vaak kun je – zoals bij Mediamarkt – een productspecificatie-pdf downloaden met de extra informatie, waarin ook weer een QR-code is opgenomen, waarmee je naar de EPREL-site wordt doorgestuurd.

Levensduur accu

Het nieuwe energielabel laat zien wat de gemiddelde levensduur van de accu van de telefoon is. Dat wordt bekeken aan de hand van het aantal laadcycli: hoe vaak kan een telefoon opnieuw worden opgeladen voordat de kwaliteit van de accu achteruit gaat? Daarbij wordt een capaciteitsvermindering van 80 procent aangehouden: na hoeveel keer laden is de capaciteit tot 80 procent gedaald? Hoe hoger dit getal, des te betrouwbaarder is de accu.

Op het uitgebreide energielabel zie je hoe vaak een accu opnieuw kan worden opgeladen totdat de totale capaciteit tot 80 procent daalt.

Uithoudingsvermogen

Uiteraard wordt er ook gekeken naar de gebruiksduur van een telefoon of tablet als deze volledig is opgeladen. Door het uitvoeren van een zogeheten reallife-situatie wordt het gemiddelde gebruik van een smartphone geëmuleerd. Hoeveel uur en minuten je met de smartphone kunt werken op die enkele lading, wordt op het label getoond.

Hoelang houdt de batterij van de telefoon of accu het vol bij gemiddeld gebruik? Ook dat zie je op het energielabel terug.

Vrije val

Een van de andere eigenschappen waarop wordt getest, is de vrije val-test. Hoe snel gaat een telefoon kapot als je deze vanaf een bepaalde hoogte op een harde ondergrond laat vallen? Misschien vraag je je af wat dit met duurzaamheid te maken heeft? Nou, heel veel: als je telefoon snel kapot gaat als je hem laat vallen, moet je al snel een nieuwe. Niet heel duurzaam dus. Op het energielabel vind je de valbestendigheid tussen de A en E. Hoe lager de letter (A), des te beter kan zo'n telefoon een val overleven. De test is gebaseerd op een val van 1 meter boven een verharde ondergrond en wordt met vijf modellen van hetzelfde toestel tot wel 270 keer uitgevoerd.

Valtest vanaf 1 meter, hoe minder snel een telefoon stuk gaat, des te hoger is het label dat hij toegekend krijgt.

Elke keer dat een telefoon is gevallen, wordt gecontroleerd of het scherm nog functioneert en reageert op aanrakingen, of de camera het nog doet, of de mobiele functies als wifi en mobiel nog werken, of de telefoon kan worden opgeladen en of de audio nog goed functioneert. Barsten in het frame of het glas worden wel geaccepteerd, mits de telefoon nog veilig kan worden gebruikt. Bijvoorbeeld als het glas wel gebarsten is, maar geen splinters heeft.

Hoe goed een telefoon beschermd is tegen valschade is ook onderdeel van het energielabel. Het scherm mag daarbij overigens wel gebarsten zijn, het is geen glastest.

Bescherming tegen stof of water

Ook de zogeheten IP-tests (IP = Ingression Protection, of indringbescherming) worden uitgevoerd bij de telefoons en zijn een belangrijk onderdeel van de algehele score die een telefoon krijgt. De apparaten worden getest op het binnendringen van stof en water. De waterbestendigheidstest controleert bijvoorbeeld of een smartphone bestand is tegen spatwater vanuit verschillende richtingen, zonder dat de werking of veiligheid van het toestel wordt aangetast. Hiermee wordt gegarandeerd dat een telefoon in elk geval bestand is tegen vocht, bijvoorbeeld bij het gebruik tijdens een regenbui, het morsen van vloeistof of het gebruik van natte handen.

Of een telefoon waterdicht is, wordt ook getest.

Repareerbaarheid

Een ander duurzaamheidsonderdeel waar de EU goed naar kijkt, is de repareerbaarheid van een smartphone. Dat omvat een groot aantal parameters, zoals welke onderdelen makkelijk te vervangen zijn, in hoeverre een consument bepaalde onderdelen zelf kan vervangen, en hoelang en hoe goed bepaalde onderdelen van de telefoon op voorraad zijn.

Zelf zoeken op de EPREL-site is lastig

Het zelf zoeken van gegevens van smartphones en tablets op de EPREL-site is niet heel eenvoudig. Dat komt omdat de algemene productwebsite gemaakt is om te zoeken op merk of op typenummer. Dat is prima voor wasmachines of koelkasten, die je vaak aantreft als merk+typenummer, maar bij smartphones werkt dat anders. Een model als de Samsung Galaxy S25 bijvoorbeeld zul je niet vinden met een zoekopdracht op 'S25 'of 'Galaxy S25', maar alleen op het typenummer SM-S931B. Dat typenummer wordt echter bijna nergens gecommuniceerd en is ook niet wat Samsung communiceert in bijvoorbeeld marketing-uitingen.

Ook kun je niet zoeken op EAN-code, terwijl die code juist kan worden gebruikt om een exact model van een bepaald product te kunnen vinden. Kortom: wat het zoeken van de gegevens van een smartphone betreft kan de EU nog wel wat verbeteren.

De EU wil dat smartphones langer meegaan en eenvoudiger te herstellen zijn – zowel door professionele reparateurs als (in bepaalde gevallen) door consumenten zelf. De eisen met betrekking tot repareerbaarheid blijven minimaal zeven jaar gelden na het einde van de verkoop van een model.

©WICHAN SHOP

Als het aan de EU ligt, moeten consumenten ook zelf telefoons kunnen repareren.

Een fabrikant van een smartphone moet garanties kunnen geven met betrekking tot de ondersteuning van een telefoon. Als een toestel op de Europese markt wordt uitgebracht, mag de consument verwachten dat een telefoon zeven jaar na het verschijnen van de telefoon op de markt nog steeds gerepareerd kan worden.

Onderdelen

De reparatie- of 'vervangarantie' geldt voor alle essentiële onderdelen van een smartphone of tablet, zoals de accu, camera's, externe poorten voor audio en opladen, de microfoons en luidsprekers, de knoppen en de scharnieren als het een opklapbare telefoon betreft. De fabrikant moet zelfs de schroefjes op voorraad hebben als de originele niet meer kunnen worden gebruikt.

De bovenste onderdelen kunnen door een fabrikant of een telefoonreparateur worden gerepareerd, maar de EU vindt dat ook consumenten zelf onderdelen moeten kunnen bestellen en vervangen, zoals de accu, de achterzijde, de hele beeldschermunit en de oplader. Voor die zelfrepareerbaarheid krijgt een telefoon ook een waardering van A t/m E. De fabrikant is daarnaast verplicht om aan te geven waar reserveonderdelen te verkrijgen zijn, welk gereedschap er nodig is om de reparatie te kunnen uitvoeren en waar je de benodigde handleidingen kunt vinden.

Hoelang de telefoon wordt ondersteund qua software-updates en interne onderdelen wordt ook vermeld en de telefoon krijgt hiervoor een eigen classificatie.

Reparatie-index

Telefoonfabrikanten moeten dus uitgebreide informatie geven over hoe je je smartphone kunt repareren, maar ook over de complexiteit van de reparatie. Zijn de onderdelen die je wilt vervangen bijvoorbeeld makkelijk te bereiken, of moet je eerst andere onderdelen verwijderen om erbij te kunnen? Ook dat wordt allemaal opgenomen in de uiteindelijke classificering van de telefoon: hoe minder stappen er nodig zijn, des te hoger is de score die wordt toegekend.

Hoe makkelijk is een telefoon te repareren en hoelang zijn reserve-onderdelen beschikbaar? Dat geeft dit onderdeel van het energielabel aan.

Tot slot

De Europese Unie heeft met het nieuwe energielabel voor smartphones een goede stap gezet in de richting van duurzaamheid. Het uiteindelijke doel is om ervoor te zorgen dat fabrikanten meer hun best gaan doen om een zo makkelijk mogelijk te repareren telefoon uit te brengen. Deze strengere regels in de EU betekenen ook dat deze toestellen in andere landen buiten de EU makkelijker te repareren zullen zijn, omdat een telefoonfabrikant waarschijnlijk niet compleet verschillende uitvoeringen van een model smartphone gaat maken. Maar of consumenten in landen buiten de EU ook zo makkelijk zelf aan onderdelen kunnen komen, is dan nog maar de vraag; deze mate van tegemoetkoming aan of bescherming van de consument gelden vaak niet in andere landen. Fabrikanten hoeven deze informatie dus niet beschikbaar te stellen in landen buiten de EU.