Vanuit het gratis OpenOffice.org maakt u zonder omwegen een pdf-bestand. Ook bestanden van Word of andere programma's zet u op die manier eenvoudig om in een pdf-bestand, dat iemand op elke computer probleemloos kan bekijken.

Vanuit het gratis OpenOffice.org maakt u zonder omwegen een pdf-bestand. Ook bestanden van Word of andere programma's zet u op die manier eenvoudig om in een pdf-bestand, dat iemand op elke computer probleemloos kan bekijken.

Stap 1

©CIDimport

Maak in of open vanuit OpenOffice.org het document waarvan u een pdf-bestand wilt maken. Als u OpenOffice.org nog niet hebt, vindt u het programma en instructies voor de installatie op nl.openoffice.org/. org. Eventueel opent u documenten die zijn gemaakt in Word, WordPerfect, Excel of andere programma's waarvan OpenOffice.org de bestanden kan lezen. Het maakt trouwens niet uit vanuit welk programma van OpenOffice.org u een document opent. Een Worddocument wordt automatisch geopend in de tekstverwerker Writer, een Excel-document in Calc enzovoort.

Stap 2

©CIDimport

Als het document naar wens is, slaat u het op als pdf-bestand. Klik op de knop Direct exporteren als PDF in de werkbalk. In het dialoogvenster Exporteren moet u een bestandsnaam en locatie opgeven en daarna op Opslaan klikken. Meer hoeft u niet te doen. Open zelf de pdf nog even, om hem te controleren voordat u hem verstuurt. De overige stappen van deze workshop mag u negeren. Maar als u de instellingen voor uw pdf-bestand wilt aanpassen of gewoon graag in dialoogvensters snuffelt, lees dan vooral verder.

Stap 3

©CIDimport

Om instellingen op te geven bij het maken van een pdf, kiest u in het menu Bestand de opdracht Exporteren als PDF. U ziet weer het dialoogvenster Exporteren, waarin u de bestandsnaam en locatie opgeeft. Pas als u op de knop Opslaan klikt, ziet u het verschil met Direct exporteren als PDF uit de vorige stap. Het dialoogvenster PDF-optie verschijnt, voor het opgeven van aangepaste instellingen. Sommige daarvan komen misschien ooit van pas.

Stap 4

©CIDimport

Op het tabblad Algemeen, bij de sectie Bereik is het mogelijk alleen bepaalde pagina's of de huidige selectie op te slaan als pdf. Gebruik mintekens of puntkomma's om paginabereiken of losse pagina’s op te geven, zoals in de afbeelding. Onder Afbeeldingen verlaagt u bij JPEG-compressie desgewenst de kwaliteit om een kleiner pdf-bestand te krijgen. Of u selecteert juist Verliesvrije compressie voor een maximale beeldkwaliteit. U kunt daarnaast de Afbeeldingsresolutie verminderen om het pdf-bestand nog kleiner te maken. Kies in de keuzelijst 75 DPI als het bestand alleen op het scherm bekeken hoeft te worden, 300 DPI of hoger als de ontvanger het ook (goed) moet kunnen afdrukken. De andere instellingen hoeft u meestal niet aan te passen. Tagged PDF zorgt ervoor dat het document ook geschikt is voor speciale pdf-readers voor slechtzienden, maar kan erg grote bestanden opleveren. Notities exporteren neemt notities uit tekst- of spreadsheetbestanden over in de pdf.

Stap 5

©CIDimport

Op het tabblad Beginweergave activeert u eventueel bij de sectie Paginalayout de optie Continu, zodat de ontvanger gemakkelijk met muiswieltje of schuifbalk door uw document kan bladeren. De overige opties op het tabblad Beginweergave en Gebruikersinterface beïnvloeden het programmavenster van de viewer/reader. Maar misschien vindt de ontvanger van uw pdf dat helemaal niet zo geslaagd, en kunt u zich beter die moeite besparen.

Stap 6

©CIDimport

Op het tabblad Beveiliging stelt u eventueel een wachtwoord in voor het bestand of beperkt u de rechten van de ontvanger. Om een wachtwoord in te stellen markeert u het bovenste vakje en klikt u op Wachtwoord voor openen instellen. Het document kan dan alleen worden geopend door iemand die het wachtwoord kent. Wilt u beperkingen instellen, bijvoorbeeld om te voorkomen dat een document wordt aangepast? Markeer dan het tweede selectievakje van boven en klik op de knop Wachtwoord voor rechten instellen. Geef een wachtwoord op. Vervolgens stelt u in wat ontvangers met het pdf-bestand mogen doen, behalve bekijken. Alleen met speciale software en na het opgeven van het wachtwoord voor rechten instellen kunt u die beperkingen opheffen. Klik tot slot op de knop Exporteren om het pdf-bestand te maken.

Stap 7

©CIDimport

Open ter controle zelf uw verse pdf-bestand en kijk of bijvoorbeeld de kwaliteit van de afbeeldingen goed genoeg is. Experimenteer gerust met de instellingen en controleer telkens het resultaat totdat alles naar wens is. Houd er wel rekening mee dat alle opgegeven instellingen actief blijven totdat u ze weer aanpast, met uitzondering van de beveiligingsinstellingen. De opgegeven instellingen worden ook gebruikt voor de knop Direct exporteren als PDF. Webkoppelingen in uw document komen trouwens ook als zodanig in de pdf en als u opmaakprofielen voor koppen hebt gebruikt, wordt hiervan automatisch een inhoudsopgave gemaakt. Kortom, u hebt met Open-Office. org een mooi stuk gereedschap in handen om zelf pdfbestanden te maken van uw documenten.

Deze workshop is afkomstig uit Computer Idee 07, jaargang 2009

Met zijn elegante touchscreen, ruime kijkvenster en geïntegreerde verlichting is de Bosch Serie 6 Air Fryer een heuse blikvanger. Naast het oog willen je smaakpapillen natuurlijk ook wat. We voelden deze stijlvolle airfryer een aantal weken aan de tand. Lees hier onze ongezouten mening.

Dankzij een riante capaciteit van 7,2 liter is de Serie 6 Air Fryer (MAF671B1) geschikt voor gezinnen. Naast de airfryer zelf levert de Duitse fabrikant een grillrooster en vijf vleesspiesjes mee. Dit grillrooster komt ook van pas als je gerechten wilt 'stapelen'. Kortom, keukenprinsen en -prinsessen kunnen er alle kanten mee op. Na het uitpakken kan de kok van dienst er vrijwel meteen mee aan de slag. Je dient wel eerst even het handvat op het mandje te monteren, maar dat is vanwege het kliksysteem zo gepiept. De behuizing weegt nog geen 6 kilo, waardoor je deze airfryer van 30,9 × 31,4 × 38,8 centimeter relatief makkelijk meeneemt, mocht dat nodig zijn.

©Maikel Dijkhuizen

Kookinstellingen kiezen

Het touchscreen bevat duidelijke pictogrammen voor patat, kip, vlees, vis, groente, gebak en brood. Daarnaast is er een warmhoudfunctie. Zodra je op een van de pictogrammen tikt, selecteert het apparaat de bijbehorende temperatuur en kooktijd. Het kan eigenlijk niet misgaan. Vanzelfsprekend pas je deze automatische instellingen naar eigen inzicht aan. Gebruik hiervoor de plus- en minknoppen. Kies hierbij tussen een temperatuur van minimaal 40 en maximaal 200 graden Celsius. Dat gaat in stapjes van vijf graden. Het opgegeven uitgangsvermogen bedraagt 1800 watt. Wanneer er een kookprogramma is gestart, komt het geluidsniveau uit op zo'n 63 decibel. Dat valt erg mee, zodat je in de keuken gelukkig nog gewoon een gesprek kunt voeren.

©Maikel Dijkhuizen

Eten bereiden

Op de bodem van het mandje bevindt zich een uitneembaar rooster. Hierop plaats je rechtstreeks een flinke lading friet, snacks of groente. Voor het bereiden van vlees kun je eventueel ook het bijgesloten grillrooster gebruiken. Een minpunt is het ietwat stroeve sluitsysteem voor het mandje. De onderzijde bevat weliswaar antislipvoetjes, maar het apparaat glijdt evengoed (te) makkelijk over het keukenblad. Hierdoor is het noodzakelijk om de achterkant van de behuizing met één hand tegen te houden als je het mandje in het apparaat duwt. Zeker wanneer het apparaat al warm is, is dat niet zo prettig.

Dankzij het kijkvenster houd je de voortgang van het gerecht nauwlettend in de gaten. Tik je op het pictogram met het lampje, dan gaat de verlichting ongeveer tien seconden branden. Voor diverse kookprogramma's activeert de Serie 6 Air Fryer (MAF671B1) het zogeheten Shake-alarm. Je hoort dan om de zoveel minuten een piepend geluid. Na het schudden van het mandje gaat het kookproces weer verder.

©Maikel Dijkhuizen

Knapperige gerechten

Net als de meeste airfryers heeft ook dit exemplaar boven in de behuizing een verwarmingselement en ventilator. Deze fan blaast de hete lucht omlaag. Volgens de fabrikant heeft deze airfryer voldoende power om vijf porties friet klaar te maken. Dat blijkt ook in de praktijk. Het bereiden van 750 gram patat is bijvoorbeeld geen enkel probleem. Leg daarnaast gerust tien kroketten in de mand, want ze worden stuk voor stuk warm. Bosch claimt dat je gerechten zonder voorverwarmen kunt klaarmaken, maar neem deze belofte met een flinke korrel zout. Voor een knapperig resultaat is het namelijk wel degelijk nodig om de airfryer voor te verwarmen. Daarnaast is goed schudden essentieel, anders worden de frietjes niet gelijkmatig gaar.

Verder zien we een verschil in kleur, maar gelukkig smaken ook de ietwat bleke patatjes prima. Na de maaltijd ben je weinig tijd kwijt met schoonmaken. De gladde buitenkant bevat geen knoppen die uitsteken, waardoor je de behuizing vlot kunt afnemen. Verder zijn alle losse onderdelen vaatwasserbestendig. Was je het mandje handmatig af, dan belandt er soms wel wat water of sop in de loze ruimte van het kijkvenster. Dit kijkvenster bestaat namelijk uit twee 'plaatjes' van transparante kunststof. Overigens trekt dat vocht snel weg.

©Maikel Dijkhuizen

©Maikel Dijkhuizen

Bosch Serie 6 Air Fryer kopen?

De Bosch Serie 6 Air Fryer heeft een goede prijs-kwaliteitverhouding. Merken als Ninja, Inventum en Tefal produceren weliswaar vergelijkbare airfryers tegen een iets lagere aanschafprijs, maar toch vinden we de adviesprijs van 169,99 euro gerechtvaardigd. Dit apparaat beschikt tenslotte over enkele extra's die veel andere producten niet hebben. Zo volg je met het kijkvenster en de verlichting het kookproces op de voet. Bovendien maak je de airfryer inclusief alle accessoires binnen mum van tijd schoon. Ook niet onbelangrijk; de gerechten smaken prima! Jammer genoeg levert Bosch geen fysiek receptenboek mee.

Het is september, en dat betekent dat de nazomer ten einde loopt. Het licht wordt zachter, de avonden koeler en veel planten maken zich klaar voor de herfst. Dit is de maand om nog nieuw groen te planten, vaste planten te verjongen en hagen bij te knippen. Ook het gazon, de moestuin en de vijver vragen nu aandacht. Met een paar gerichte klussen zorg je dat je tuin gezond de herfst en winter ingaat.

Lees ook: Van januari tot en met december: dit doe je elke maand in de tuin

Dit kun je zaaien en planten in september

In september kan er nog veel de grond in. Bosanemonen, herfst- en winterakonieten en cyclamen doen het goed wanneer je ze nu plant, net als groenblijvers die de tuin ook in de koude maanden kleur geven. Koop je een boom, let er dan op dat het blad nog stevig en fris oogt. Een boompje dat al kaal aan het worden is, kun je beter niet planten.
Wie volgend voorjaar een bloemenzee wil, zaait in deze periode korenbloemen, goudsbloemen en klaprozen. Ook vaste planten die al jaren op dezelfde plek staan, kun je nu delen om ze te verjongen. Wil je een groenblijver verplaatsen, dan is dit de juiste tijd: de grond is nog warm genoeg voor de wortels om zich goed te herstellen.

©Leika production

Haal de snoeischaar maar tevoorschijn

Veel planten kun je nu nog een knipbeurt geven. Begin bij kuipplanten die buiten staan, want snoeiwonden genezen beter in de buitenlucht. Ook hagen kun je in september mooi in vorm brengen. Werk van onder naar boven en knip ze licht taps toe, zodat ook de onderste takken voldoende licht krijgen. Geef daarna wat compost zodat de haag sterk de winter ingaat.
Lavendel kort je ongeveer tien centimeter in, de Japanse wijnbes die vrucht heeft gedragen knip je helemaal terug en hortensia's ontdoe je van de stugge bloemen. Bij bomen en struiken verwijder je aangetast blad. Daarnaast is het slim om wekelijks uitgebloeide bloemen van dahlia's, rozen en andere zomerbloeiers weg te knippen. Zo blijft de tuin verzorgd en verklein je de kans op ziektes.

©SKT Studio

Lees ook: Welke snoeischaar voor welke tuinklus?

Planten en gras in september

Sommige planten hebben juist nu extra zorg nodig. Camelia's en rododendrons vormen in september hun knoppen voor volgend jaar en hebben daarom voldoende water nodig. Tweejarige planten zoals vingerhoedskruid kun je verplaatsen naar een nieuwe plek in je tuin. Hoge bloeiers als zonnebloemen, dahlia's en herfstasters geef je steun, zodat ze niet bezwijken onder de eerste herfststormen.
Het gazon vraagt een andere aanpak dan in de zomer. Maai het gras wat hoger en zaai waar nodig bij. Verticuteer eerst om mos en dood gras te verwijderen. Kies een zaadmengsel dat past bij zon of schaduw, afhankelijk van de ligging van je tuin. Heb je in augustus niet bemest, dan is dit hét moment om dat alsnog te doen. Vul kuilen aan en houd je terras vrij van onkruid en mos.

Werk in de moestuin

Ook in de moestuin valt er nog genoeg te doen. Boontjes moeten tijdig worden geplukt om taaie peulen te voorkomen. Tomaten die nog groen zijn leg je op een zonnige plek zodat ze verder kunnen rijpen. September is ook de maand van de appel- en perenoogst. Maak er compote, sap of een taart van, of bewaar ze op een koele plek. Verder kun je winterpostelein en raapstelen zaaien, zodat je later in het seizoen nog kunt oogsten.