Oculus heeft met de VR-headset heel wat aandacht gekregen, van een enorm succesvolle Kickstartercampagne tot de overname door Facebook. Na twee ontwikkelaarsheadsets is eindelijk de consumentenvariant op de markt. Is het wachten op de Oculus Rift de moeite waard geweest?

Palmer Luckey, de oprichter van Oculus mag met zekerheid de stichter van de moderne VR-headset genoemd worden. Zonder hem zou er geen Google Cardboard of HTC Vive zijn. De verwachtingen voor de Oculus Rift waren daarom ook zeer hoog: met wat voor headset komt het bedrijf dat deze revolutie veroorzaakt heeft? Lees ook: HTC Vive - Loop door een virtuele wereld.

In tegenstelling tot zijn grote concurrent HTC met de Vive is de Oculus Rift ontworpen om zittend te gebruiken. Later dit jaar zal er een uitbreiding worden gelanceerd waarbij twee speciale controllers en een extra sensor worden geleverd. Deze uitbreiding maakt het mogelijk om net als bij de HTC Vive ook met de Rift rond te lopen.

©PXimport

Naast de headset krijg je een tracking sensor en een Xbox-controller.

De Oculus Rift komt in een zeer luxe verpakking, die je eventueel ook als koffer kunt gebruiken om de VR-headset in te vervoeren of op te bergen. Het karton heeft een soort suède-achtige laag en van binnen zitten twee klemmen waarin de headset netjes vast gezet kan worden. In de koffer vinden we de tracking sensor, een Xbox One Controller met draadloze usb-stick, een kleine afstandsbediening en de Oculus Rift zelf.

Via de setup op de pc wordt je stap voor stap door de installatie begeleid, maar het stelt minder dan bij de Vive het geval is. Het is een kwestie van de apparatuur aansluiten op de usb-poorten en de HDMI-poort, even de Rift voor de sensor houden en je kunt de virtuele wereld binnentreden.

De Rift heeft een ingebouwde koptelefoon. Erg handig, want onze ervaring is dat een losse koptelefoon gemakkelijk van je hoofd glijdt. Het geluid uit de koptelefoon is prima. Het is niet het beste geluid dat we ooit gehoord hebben, maar de kwaliteit zit ver boven een gemiddelde headset. Niks over te klagen dus. Mocht je niet overtuigd zijn, dan zijn ze ook eenvoudig af te koppelen.

©PXimport

De sensor (een IR-camera die IR-LEDs op de headset kan volgen) zet je op je bureau en houdt de beweging van je hoofd in de gaten.

Comfortabele headset

De Rift zelf straalt luxe uit. De voorzijde van de headset is van mat plastic gemaakt, over de zijkanten is de headset afgewerkt met stof. De bandjes die over je hoofd geplaatst worden zijn gemaakt van buigzaam plastic en aan de binnenzijde afgewerkt met een suéde-achtig materiaal. De bandjes zijn op verschillende punten af te stellen, zodat de headset comfortabel en gebalanceerd op je hoofd rust.

Hoewel de Rift met 470 gram slechts 85 gram lichter is dan de Vive, voelt het als een groot verschil. Dit lijkt vooral te wijten aan de kabel. Die van de Rift is voelbaar lichter en trekt dus niet aan je achterhoofd. De afstand tussen de lenzen is af te stellen via een schuifknop aan de onderzijde. Het is helaas niet mogelijk om de lenzen dichter naar je ogen brengen.

©PXimport

De Oculus Rift is met stof afgewerkt en straalt luxe uit.

Net als de HTC Vive biedt de Rift twee oled-schermen op 90 Hz met een totale resolutie van 2160 x 1200 pixels (1080 x 1200 pixels per oog). Toch lijken de pixels in Rift iets fijner en de kleuren iets helderder dan de Vive. Wel heeft de Rift net zoveel last van de zogenoemde 'god rays' of jakobsladders. De lichtstralen op de lenzen van de Rift worden wel iets meer verspreid waardoor het beeld iets waziger lijkt.

Uiteindelijk klinkt het erger dan het is, maar vooralsnog is het wel iets dat we het vermelden waard vinden. Bij een goed spel zal je aandacht er snel weer vanaf getrokken worden.

©PXimport

Je kunt de afstand van de lenzen tot je ogen niet instellen.

Toegankelijke maar gesloten software

Oculus heeft voor de Rift het softwareplatform Oculus Home ontwikkeld. Dit platform installeer je samen met de stuurprogramma's en de wizard die je helpt de Rift te configureren. Oculus Home is te gebruiken op je desktop en als je de headset draagt. Als je het in virtual reality gebruikt, zit je in een animatieachtige woonkamer. Voor je zie je een aantal pictogrammen met beschikbare applicaties. Via de Xbox One-controller of de afstandsbediening kun je applicaties starten.

Oculus Home is in tegenstelling tot Steam een gesloten platform waar alleen door Oculus goedgekeurde apps beschikbaar zijn. Deze werkwijze kun je vergelijken met die van Apple en de App Store. De een zal dit op prijs stellen, omdat er zo geen wildgroei aan slecht functionerende apps ontstaat, de ander geeft de voorkeur aan een open platform.

©PXimport

Oculus Home is de software waarmee je VR-spellen kunt kopen en opstarten en is zowel in de virtuele wereld als op je desktop te gebruiken.

Oculus geeft duidelijk de voorkeur aan perfectie en dat zien we op verschillende punten terug in de probleemloze ervaring die we tijdens de test ondervonden. Een spel start je direct en zonder problemen op en met een druk op de Xbox Homeknop zit je weer in je virtuele woning.

Overigens is het niet zo dat je geen spellen van andere distributiesystemen kunt gebruiken met de Rift. In Oculus Home kun je aangeven dat je applicaties van buitenaf toestaat en zo dus ook gebruik kunt maken van bijvoorbeeld Steam-games. Helaas werkt het niet andersom. Je kunt dus niet met de Vive de Oculus Store gebruiken. Er was een hack te downloaden die dit wel mogelijk maakte, maar daar heeft Oculus snel een stokje voor gestoken.

VR heeft hoge systeemeisen

Virtual reality is een nieuwe techniek waar de huidige generatie grafische chips flink moeite mee hebben. De minimale eis is een recente Core i5-processor, 8 GB werkgeheugen in combinatie met een NVIDIA GeForce GTX 970 of AMD Radeon R9 290x. De nieuwe GTX 1000-serie van NVIDIA ligt gelukkig bijna in de winkel. Deze nieuwe serie is ontworpen met VR in het achterhoofd. Volgens de gpu-bouwer kan deze nieuwe GPU zelf 70 procent prestatiewinst voor VR-games halen. De goedkopere NVIDIA GeForce GTX 1070 zal volgens de specificaties gehakt maken van de huidige topmodellen zoals de GTX 980Ti en zelfs de onoverwinnelijke Titan X. Dat betekent dat je straks voor ongeveer vierhonderdvijftig euro een kaart kunt krijgen die met gemak alle VR-games kan verwerken.

Conclusie

De Oculus Rift is een zeer gemakkelijk te installeren en comfortabele virtual reality headset. Het heeft een stuk minder te kampen met bugs dan de HTC Vive door het gesloten karakter van het distributieplatform Oculus Home. Zodra we applicaties buiten Oculus Home gebruikten, stuitten we wel op kleine problemen. Dat geeft direct weer waarom Oculus gekozen heeft voor een gesloten platform. Dankzij het gewicht, fijnere beeldscherm en het gebruiksgemak kun je met de Rift uren ongestoord gamen, zonder dat de headset ongemakkelijk aan gaat voelen. Alles bij elkaar biedt Oculus met de Rift een geweldige zittende virtual reality-ervaring. Ondanks het gemis van roomscale behoudt de Rift een kleine voorsprong op de concurrentie.

Na 40 jaar heeft Kladblok eindelijk een opfrisbeurt gekregen. De eenvoudige, oerdegelijke tekstverwerker is ideaal voor het bewerken van platte tekst zonder toeters en bellen. In Windows 11 is het bescheiden onderdeel flink gegroeid. Wat ooit een sobere tool was voor snelle notities, heeft nu een interessante set nieuwe functies.

Terwijl we hier bekijken wat nieuw is, gaat ondertussen de make-over van Kladblok door. In de testversies binnen het Windows 11 Insider-kanaal duiken nu zelfs opties op voor tekstopmaak zoals vet, cursief, onderstrepen en lijsten. Die nieuwigheden worden later dit jaar uitgerold naar alle gebruikers van Windows 11. Liever een vogel in de hand dan tien in de lucht? Absoluut, want intussen kunnen we al profiteren van deze verbeteringen.

Tabbladen toevoegen en losmaken

Met Windows 11 heeft deze basis-app een frisse look & feel gekregen en een aantal kenmerken waar veel gebruikers al jaren om vragen. De opvallendste vernieuwing is de ondersteuning van de tabs (afbeelding 1). Je kunt nu verschillende pagina’s van Kladblok openen, elk in een eigen tabblad. Geen wirwar meer van losse pictogrammen in de taakbalk voor elk geopend tekstbestand. Een nieuw bestand starten is simpel: klik bovenaan op het plusteken. Wil je een tabblad loskoppelen en als apart venster gebruiken? Geen probleem: sleep het tabblad naar het bureaublad en het verschijnt automatisch als een nieuw .txt-bestand. Andersom werkt het ook. Sleep een bestaand .txt-bestand naar de tabbalk van Kladblok en het wordt netjes toegevoegd aan de open tabbladen.

Tabbladen configureren

Zolang er minstens één tabblad is opgeslagen, kun je de volledige Kladblok-sessie sluiten, inclusief andere niet-opgeslagen bestanden, zonder gegevens te verliezen. Wanneer je Kladblok weer opent, worden alle tabbladen hersteld, zelfs na een herstart van de pc. Je bepaalt zelf wat er gebeurt wanneer je Kladblok opent. Klik daarvoor op het tandwieltje in de rechterbovenhoek van het programma. Vervolgens ga je naar de instellingen voor Kladblok openen. In de optie Wanneer Kladblok wordt gestart heb je de keuze tussen Doorgaan met vorige sessie of Nieuwe sessie starten en niet-opgeslagen wijzigingen negeren (afbeelding 2). De eerste optie is de standaardinstelling.

Meervoudig herstel

Een belangrijke interne verbetering is de mogelijkheid om meerdere bewerkingen ongedaan te maken. In Windows 10 kon je in Kladblok met Ctrl+Z slechts de laatste bewerking terugdraaien (afbeelding 3). In Windows 11 kun je stapsgewijs wijzigingen ongedaan maken met Ctrl+Z. Ben je te ver teruggegaan, dan kun je je acties opnieuw uitvoeren met Ctrl+Y — net als in de meeste andere applicaties.

Uiterlijk

Onder het tandwieltje van de instellingen kies je het Uiterlijk van dit programma. Je hebt de keuze tussen de lichte en de donkere modus of je kiest voor de weergave om gewoon de systeeminstelling te volgen. Hier bepaal je ook het lettertype, de lettergrootte en de stijl (Regular, Italic, Bold, Bold italic) die je gebruikt voor de tekstbestanden. Onder het onderdeel Tekstopmaak zie je telkens een voorvertoning van de gekozen stijl (afbeelding 4). In de instellingen kun je tekstterugloop in- of uitschakelen. Dit zorgt ervoor dat tekst automatisch naar de volgende regel springt wanneer het einde van de regel is bereikt, in plaats van dat de tekst horizontaal verder loopt. Dat is onhandig, want dat betekent dat een tekstbestand soms als één hele lange regel wordt getoond.

Notepad++

Microsoft heeft Kladblok jarenlang stiefmoederlijk behandeld. Door de beperkte functionaliteit gingen veel gebruikers op zoek naar een alternatief – en vonden dat in de open-sourcetoepassing Notepad++. Een van de grootste troeven van Notepad++ is de ondersteuning voor een brede waaier aan programmeertalen, waaronder JSON, Python, C++, C#, Cobol, html, css en SQL … Daarnaast biedt het programma handige functies zoals regelmarkeringen, macro’s en de mogelijkheid om bestanden met elkaar te vergelijken. Notepad++ is gratis, werkt in een gesplitst scherm en ondersteunt tabbladen, zoeken en vervangen, én het automatisch hervatten van je werk – zelfs bij niet-opgeslagen bestanden. Wat deze variant (nog) niet kan: tabbladen naar een ander venster slepen.

Spellingcontrole en autocorrectie

Kladblok kan voortaan spelfouten markeren terwijl je typt, en typfouten desgewenst automatisch corrigeren. Om de spellingcontrole in- of uit te schakelen, klik je op het tandwieltje in de rechterbovenhoek. In het vak Spelling kun je de opties Spellingcontrole en Automatische correctie activeren (afbeelding 6). Vanaf dat moment verschijnt er een rood golflijntje onder fout gespelde woorden. Klik je met de linkermuisknop op zo’n woord, dan krijg je suggesties te zien waaruit je een correcte versie kunt kiezen. Let wel: deze functies werken alleen bij gewone tekstbestanden, niet wanneer je in Kladblok code schrijft, zoals html of css.

Zoeken en vervangen

Een van de minst bekende, maar erg handige functies van Kladblok is de mogelijkheid om snel naar specifieke tekst te zoeken en die eventueel meteen te vervangen. Gebruik hiervoor het menu Bewerken / Zoeken of de sneltoets Ctrl+F. Met Ctrl+H open je direct de functie Zoeken en vervangen, die je ook via het menu Zoeken kunt oproepen. Voer in het zoekvak de tekst in die je wilt vinden. Je kunt op de vergrootglasknop klikken of gewoon op Enter drukken. Klik op het kleine pijltje links van het zoekvak om het vak Vervangen te openen. Zodra de gezochte tekst is gevonden, gebruik je de pijltjes rechts van het zoekvak om omhoog of omlaag door het document te navigeren. Met de knop Vervangen wijzig je telkens één match; met Alles vervangen worden alle overeenkomsten in één keer aangepast (afbeelding 7). Deze functie ondersteunt ook enkele basisjokertekens: het sterretje * staat voor een willekeurig aantal tekens, het vraagteken ? voor precies één teken. Klik je op de knop met de schuifregelaars, dan kun je instellen dat de zoekopdracht hoofdlettergevoelig is. De optie Inwikkelen is een ongelukkige vertaling van Wrap. Als je die aanvinkt, doorzoekt Kladblok het hele document – ongeacht waar de cursor zich bevindt.

Herschrijven, Samenvatten en Schrijven

Kladblok heeft nu een set AI-functies om tekst te verbeteren. Het gaat om Herschrijven, Samenvatten en Schrijven. Met behulp van GPT kun je de inhoud verfijnen. Klik met de rechtermuisknop op de tekst en kies de optie Schrijven. In een nieuw venster lees je een herwerkte tekst die je op basis van drie criteria verder aanpast. Met de knop Lengte kies je voor een vergelijkbare tekstlengte, een kortere of een langere versie. Bij Toon kies je tussen Standaard, Formeel, Informeel, Inspirerend, Humor en Overtuigend. En dan is er nog de knop Formatteren waarmee je bijvoorbeeld een stijl selecteert zoals Zakelijk, Academisch, Marketing, Poëzie en meer. Onderaan deze herwerkte tekst zie je een numerieke aanduiding zoals 1 van 3. Dit betekent dat Kladblok meteen al drie versies klaarhoudt. Door op het pijltje te klikken schakel je door de versies. Dezelfde mogelijkheden krijg je als je via de rechtermuisknop de optie Aangepast herschrijven en Samenvatten kiest (afbeelding 8). Als je deze AI-functies liever niet hebt, dan kun je die uitschakelen in de instellingen van Kladblok.

Voet- en kopteksten

In Kladblok kun je bovendien voet- en kopteksten toevoegen die je pas te zien krijgt als de pagina uit de printer komt. In deze ruimte is het mogelijk om aan de boven- en/of onderkant de bestandsnaam, het paginanummer of de huidige datum op te nemen. Daarvoor gebruik je het menu Bestand / Pagina-instelling. Daarna moet je wel de juiste variabele gebruiken om aan te duiden wat je in de koptekst of voettekst wilt zien. Dit zijn de belangrijkste variabelen:

De printer zal de acties uitvoeren die je in de voet- en koptekst hebt ingegeven. Houd er rekening mee dat Kladblok deze instellingen niet opslaat, je moet ze dus bij iedere afdruk opnieuw opgeven.

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een mooie prijs of die iets extra's of bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week voor jullie op zoek naar leuke deals. Nu de avonden weer steeds vroeger donker worden en je vaker binnen zit, is lezen bij een leuke bezigheid. En met een mooie e-reader kan dat ook in kleur. Wij bekeken vijf betaalbare e-readers met kleurenscherm.

Kleuren‑e‑readers zijn relatief nieuw; ze combineren de batterijzuinigheid van elektronische inkt met een kleurenfilter dat magazines, strips en geïllustreerde kinderboeken tot leven brengt. Voor de Nederlandse markt zijn er nog niet heel veel modellen beschikbaar. Wij hebben vijf mooie exemplaren voor minder dan 250 euro op een rijtje gezet voor je.

Kobo Libra Colour - 7 inch

De Kobo Libra Colour is een 7 inch e‑reader met een E Ink Kaleido 3‑scherm. De zwart‑wit resolutie bedraagt 1264 × 1680 pixels en 300 ppi, terwijl kleuren worden weergegeven met 150 ppi. Je beschikt over 32 GB intern geheugen en een dual‑core processor van 2,0 GHz, waardoor pagina’s vlot worden ververst. Voor draadloze audioboeken of Bluetooth‑oortjes biedt de Libra Colour wifi (2,4 en 5 GHz) en Bluetooth 5.0, en bestanden worden geladen via USB‑C. Het apparaat is waterbestendig volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m diepte). De geïntegreerde ComfortLight PRO‑verlichting heeft instelbare helderheid en kleurtemperatuur.

Dankzij de fysieke bladerknoppen heb je maar één hand nodig om te lezen en met de instelbare lettertypes en paginamarges pas je het leescomfort aan. De accu van 2050 mAh levert volgens Kobo een leestijd van enkele weken per lading. Het toestel meet 144,6 × 161 × 8,3 mm en weegt 199,5 g. Dankzij het kleurenscherm is dit model aantrekkelijk voor strips, tijdschriften en kleurrijke kinderboeken, terwijl hij ook standaard ePub‑, PDF‑ en audiobookbestanden ondersteunt.

Kobo Clara Colour - 6 inch

Zoek je een compacte kleurene‑reader, dan is de Kobo Clara Colour met een 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm interessant. Het scherm biedt een resolutie van 1448 × 1072 pixels met 300 ppi voor zwart‑wit en 150 ppi voor kleuren. Dankzij een dual‑core processor (2,0 GHz) en 16 GB opslagruimte is er genoeg vermogen om romans of stripboeken te laden. De reader ondersteunt wifi (dual band) en Bluetooth zodat je audioboeken kunt streamen, en hij gebruikt USB‑C om op te laden. Kobo past ComfortLight PRO toe met instelbare kleurtemperatuur, en de reader is waterdicht volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m).

De accu heeft een capaciteit van 1 500 mAh en levert bij gemiddeld gebruik tot zes weken leestijd. Dankzij 13 lettertypen en verschillende lettergroottes pas je het scherm volledig aan. Met afmetingen van 112 × 160 × 9,2 mm en een gewicht van 174 g past de Clara Colour in een jaszak. Het apparaat ondersteunt onder meer EPUB, PDF, MOBI en CBZ/CBR en kan via Bluetooth naar audioboeken luisteren. Het kleurenscherm maakt hem geschikt voor geïllustreerde kinderboeken, kaarten en kookboeken terwijl het compacte formaat ideaal is voor onderweg.

PocketBook Verse Pro Color - 6 inch

PocketBook positioneert de Verse Pro Color als een robuuste kleuren‑e‑reader voor veel lezers. Het 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm beschikt over een grijstintenresolutie van 1072 × 1448 pixels en een kleurenlaag met 536 × 724 pixels. Daardoor krijgen stripillustraties en grafieken 4 096 kleuren te zien terwijl zwart‑wittekst scherp blijft met 300 ppi. De quad‑core processor (1,8 GHz) en 1 GB RAM zorgen voor soepele bladwisselingen, en met 16 GB opslagruimte kun je duizenden e‑books bewaren. Via de USB‑C‑poort en wifi en Bluetooth laad je gemakkelijk bestanden of luister je naar audioboeken.

PocketBook levert SMARTlight, een voorgrondverlichting waarmee je zowel helderheid als kleurtemperatuur aanpast. De reader draait op Linux en ondersteunt talloze formaten zoals ACSM, EPUB, PDF, DOCX en CBR/CBZ. Dankzij text‑to‑speech kun je boeken laten voorlezen. De 2100 mAh‑batterij biedt volgens PocketBook tot een maand leesplezier. De behuizing (108 × 156 × 7,6 mm, 182 g) is waterdicht volgens IPX8, zodat je bij het zwembad kunt lezen. Een G‑sensor draait pagina’s automatisch mee als je het apparaat kantelt. Kortom, de Verse Pro Color levert kleuren‑e‑ink in een handzaam formaat met brede bestands­ondersteuning.

PocketBook Era Color - 7 inch

Met een groter kleurenscherm en ingebouwde luidspreker richt de PocketBook Era Color zich op lezers die audioboeken willen luisteren zonder externe headset. Het 7 inch E Ink Kaleido 3‑display heeft een grijstintenresolutie van 1264 × 1680 pixels en een kleurresolutie van 632 × 840 pixels met 300/150 ppi. Dit zorgt voor scherpe tekst en kleurrijke afbeeldingen. De reader gebruikt een quad‑core processor (1,8 GHz) met 1 GB RAM en biedt 32 GB interne opslag. Het besturingssysteem is gebaseerd op Linux en ondersteunt een groot aantal ebook‑ en stripformaten.

Met dual‑band wifi, Bluetooth 5.4 en USB‑C met OTG‑functie koppel je eenvoudig draadloze hoofdtelefoons, luister je naar audioboeken of speel je muziek via de ingebouwde mono‑luidspreker. De SMARTlight‑voorgrondverlichting laat je zowel helderheid als kleurtemperatuur instellen. Dankzij de 2500 mAh accu en het efficiënte E‑Ink‑scherm is volgens PocketBook een maand gebruik mogelijk. Het apparaat is IPX8‑waterbestendig en uitgerust met een g‑sensor, coversensor en speakers. Met afmetingen van 134,3 × 155 × 7,8 mm en een gewicht van 235 g is de Era Color iets groter maar nog steeds draagbaar. De fysieke bladerknoppen zorgen voor comfortabel lezen, terwijl de ingebouwde spraakfunctie tekst kan voorlezen.

Tolino Vision Color - 7 inch

De Tolino Vision Color is een Duitse die dezelfde hardware heeft als de Kobo Libra Colour maar een eigen Android‑softwarelaag gebruikt. Volgens een productaankondiging biedt het apparaat een 7 inch E Ink Kaleido 3‑scherm met een zwart‑witresolutie van 1264 × 1680 pixels (300 ppi) en 150 ppi voor kleuren. De reader heeft fysieke bladerknoppen naast het aanraakscherm en gebruikt een MediaTek MT8113T‑dual‑core processor (2,0 GHz), 1 GB RAM en 32 GB interne opslag. Een 2050 mAh batterij voorziet de Vision Color van stroom, terwijl de ComfortLight PRO‑verlichting de kleurtemperatuur aanpast.

Het toestel biedt wifi en Bluetooth 5.0 zodat je audioboeken kunt streamen, en het is IPX8‑waterbestendig. Tolino gebruikt Android, waardoor je afhankelijk bent van de Tolino‑boekwinkel maar via de Tolino‑cloud kunt synchroniseren met diverse Duitse boekhandels. Een stylus is optioneel verkrijgbaar voor handschrift en aantekeningen. De Vision Color ondersteunt ePub, PDF en andere standaard‑e‑bookformaten en biedt toegang tot de HotSpots van Deutsche Telekom. Dit apparaat is in Nederland nog beperkt verkrijgbaar; een Duitse webwinkel verkoopt het voor ongeveer € 180,68 (incl. btw). Omdat Kieskeurig nog geen productpagina heeft, is het toestel alleen via buitenlandse winkels te vinden.