Toen enkele jaren geleden de eerste ssd’s op de markt kwamen, was iedereen direct enthousiast. Minder lawaai, minder stroomverbruik en veel meer snelheid. Ineens startte Windows echt snel op. Maar ook ssd’s raken vol, worden langzamer of komen aan het einde van hun levensduur. In dit artikel gaan we je oude SSD fixen en brengen we deze weer helemaal op topsnelheid. Of is het beter deze te vervangen door een nieuwe, nog snellere?

Tip 01: Heb ik een ssd?

Weet je niet zeker of er een ssd of harde schijf in de computer zit, dan is dat best lastig te bepalen. Voor Windows is er namelijk niet direct verschil, het is een opslagmedium, en het onderdeel Schijfbeheer maakt het ook niet echt snel duidelijk. Toch is het met een omweg snel te achterhalen. Open Windows Verkenner en klik op een van de schijven, kies Eigenschappen. Open dan het tabblad Extra en klik op Optimaliseren. Je opent nu de schijfoptimalisatie, een onderdeel dat niet nodig is. Het is echter wel het onderdeel dat even later een prachtig overzicht oplevert van alle opslaglocaties in de pc waarbij duidelijk zichtbaar is of het een harde schijf of ssd is.

©PXimport

Tip 02: Ssd-status

Nu je weet dat het een ssd is, is het eerst zaak de status van de schijf te weten te komen. Hiervoor levert elke ssd-leverancier een softwareprogramma dat je mogelijk al bij de aanschaf van de ssd ook hebt geïnstalleerd. Ga anders naar de site van de ssd-leverancier en download daar SSD Magician als je een Samsung-ssd hebt, de SSD Toolbox voor Intel en SSD Dashboard als er een Western Digitial-ssd in jouw pc zit. Start na de installatie het programma en laat het de ssd controleren en de statistieken uitlezen. Om meer over de conditie van de ssd te weten te komen kijk je naar de S.M.A.R.T.-status. S.M.A.R.T. controleert een opslagmedium op een groot aantal punten. Het beste krijg zie je voor elk van de punten bij de status OK, dan is de conditie van de schijf nog goed. Geeft het programma aan dat er ergens problemen zijn, zoek dan op internet naar de specifieke betekenis van het punt waarop de ssd een onvoldoende scoort. Overweeg de aankoop van een nieuwe ssd wanneer uit een van de S.M.A.R.T.-parameters blijkt dat de gezondheid van de ssd niet meer in orde is.

©PXimport

Tip 03: MTBF of TBW

Leveranciers van harde schijven gebruiken de Mean Time Between Failures (MTBF), de gemiddelde tijd tussen twee fouten, om de betrouwbaarheid van hun product aan te duiden. De kans dat een harde schijf stuk gaat is echter geen constante, maar deze neemt toe met de leeftijd van de schijf. En naarmate een schijf ouder is, kan de eerste fout al fataal zijn. Daarom is S.M.A.R.T. zo belangrijk: het helpt om een naderende fout te voorzien. Een ssd gebruikt NAND-flash om de gegevens te bewaren. Een kenmerk van NAND-flash is dat het maar een x-aantal keren beschreven en geleegd kan worden. Dit aantal rewrites loopt – afhankelijk van merk en model – op tot enkele duizenden. Dat klinkt weinig, maar valt uiteindelijk mee. Fabrikanten gebruiken namelijk ook de TBW-parameter, Terabytes to Be Written. Dat is het aantal TB’s dat gemiddeld op een ssd geschreven kan worden voor deze faalt. Deze waarde varieert tussen de 150 TBW en wel 600 TBW. Uitgaande van een ssd van normale grootte en 20 GB datagebruik per dag door consumenten, is dat goed voor meerdere jaren veilig gebruik van een ssd. In elk geval langer dan de meeste computers meegaan!

©PXimport

Tip 04: Ssd-firmware

Ssd-fabrikanten brengen voor de ssd’s die zij verkopen gedurende de tijd dat deze door hen worden ondersteund ook firmware-updates uit. Minder vaak dan de updates voor Windows of een ander softwareproduct, maar zeker zo belangrijk. Met de firmware-updates worden namelijk gericht technische problemen opgelost, die pas na het uitkomen van de ssd bekend worden. Ook echte bugs in de firmware worden opgelost. Het is daarom – niet anders dan bij Windows of eigenlijk welk ander programma – belangrijk de firmware te upgraden wanneer er een nieuwere versie beschikbaar is. Maak wel eerst een back-up van de gegevens op de ssd.

In veel gevallen zit de controle op een firmware-update en de daadwerkelijke functie om de update te installeren, in dezelfde software die je bij tip 2 hebt gebruikt. Controleer op de beschikbaarheid van een firmware-upgrade en kies ervoor die dan direct te installeren.

©PXimport

Tip 05: Opslagruimte

Wat goedkopere laptops worden helaas vaak nog met een ssd van slechts 128 GB geleverd. Ssd’s met veel opslagruimte zijn in vergelijking met traditionele harde schijven relatief duur. Belangrijke input voor de keuze of de ssd nog voldoet, is dan ook de hoeveelheid gegevens die op de ssd staan en vooral hoeveel ruimte er nog vrij is. De werking van de ssd is namelijk zo dat het leeghalen en schrijven van de geheugencellen in blokken gebeurt. Meer vrije ruimte zorgt ervoor dat dit legen en schrijven minder vaak gebeurt, wat de levensduur van een ssd met sprongen verbetert. Houd daarom minimaal 10 procent – maar liefst nog meer – ruimte vrij op de ssd. Om te zien hoeveel ruimte er bezet is, open je de verkenner. De aanduiding van elke schijf maakt het al meteen duidelijk. Wil je meer detail, klik dan met de rechtermuisknop op de ssd en kies Eigenschappen. Nu zie je direct hoeveel opslagruimte de hele ssd heeft en hoeveel of hoe weinig er daarvan nog vrij is.

Wanneer je een nieuwe ssd aanschaft, zorg dan dat je, ondanks de hogere prijs, ruim inkoopt. Gelukkig helpt de prijsontwikkeling van de ssd’s ons hier een handje mee. De prijs voor een ssd is namelijk al jaren stabiel maar je krijgt wel telkens meer opslagcapaciteit voor je geld. De nieuwste ssd’s bieden met bijvoorbeeld 500 gigabyte voldoende opslagruimte voor Windows, de programma’s en zeker ook nog een flink deel vrije ruimte.

©PXimport

Nog meer informatie

Heb je behoefte aan nog meer informatie over de ssd of weet je niet zeker welke opslag er in de pc zit? Download en installeer dan Speccy. De gratis versie is voldoende. Start het programma en kies voor Opslag. Je ziet opnieuw de schijven en per schijf duidelijk het type, de fabrikant en nog heel veel meer zoals de interface, de snelheid en nog heel veel meer. Mooi is ook het overzicht van alle S.M.A.R.T.-attributen die samen een prachtig beeld geven van de gezondheid van de ssd.

©PXimport

Tip 06: Wat staat erop?

Om te zien wat er allemaal op een harde schijf of ssd staat, kun je een programma als WinDirStat gebruiken. Dit programma geeft nog altijd het beste overzicht van de grote en kleine ruimtevreters op een opslagmedium zoals een harde schijf of ssd. Installeer en start het programma. Selecteer de schijf waarvan je het gebruik in kaart wilt brengen en bevestig via OK. Wacht dan even tot het overzicht klaar is, dit kan enige tijd duren.

Gebruik je Windows 10, dan kun je ook de nieuwe functie daarvan gebruiken. Klik op Start en open de Instellingen. Kies Systeem / Opslag en klik dan op de vermelding van de schijf boven in het beeld. Windows laat nu het opslaggebruik van de schijf zien. De grootste verbruiker staat bovenaan in de lijst, de kleinere eronder. Op elk van die deelverzamelingen kun je doorklikken om de individuele applicaties met hun opslagruimte te zien. Wij vinden WinDirStat toch wat overzichtelijker.

©PXimport

Tip 07: Ruimte vrijmaken

Vrije ruimte komt de levensduur van de ssd dus ten goede. Is er onvoldoende of weinig ruimte vrij op de ssd, maak dan ruimte vrij door programma’s te verwijderen, rommel op te ruimen of tijdelijke bestanden te verwijderen. Ben je nog niet al te lang geleden geüpgraded naar Windows 10, dan is er grote kans dat de vorige Windows er bijvoorbeeld nog staat. Wanneer de computer stabiel draait, kun je die gerust verwijderen. Heb je meerdere opslagmedia in de pc, dan kun je bestanden en mappen van de volle ssd mogelijk naar de andere opslaglocatie verplaatsen.

©PXimport

OneDrive verplaatsen

©PXimport

Tip 08: De nieuwste ssd’s

Heb je geen zin tijd te steken in het opschonen van de ssd of is die sowieso aan vervanging toe, kies er dan voor een nieuwe ssd te plaatsen. De nieuwste ssd’s bieden meer snelheid én meer opslagcapaciteit en zijn een flinke upgrade voor de meeste pc’s. Echt leuk wordt het wanneer je een relatief nieuwe pc of notebook hebt met een m.2-connector op het moederbord. Dan kun je een van de nieuwe m.2-ssd’s kiezen en profiteren van een maximale overdrachtssnelheid van wel 3,9 GByte/s. Ter vergelijking: de sata600-verbinding die je anders moet gebruiken gaat maar tot 600 MByte/s. Maar ook een sata600-ssd van een nieuwe generatie is een zeer goede investering door de hogere snelheid en de hogere opslagcapaciteit, tot wel 1 TB. Hiermee wordt de ssd groot genoeg voor Windows, applicaties, games en kun je ook nog een voldoende grote ruimte vrijhouden. Nu nog een ssd kleiner dan 256 GB kopen is in elk geval af te raden, dan weet je dat je oudere techniek koopt voor een relatief te hoge prijs.

©PXimport

Tip 09: Ssd vervangen

Kies je ervoor de ssd te vervangen, dan zul je natuurlijk de gegevens die op de huidige ssd staan willen overzetten naar de nieuwe ssd. Veel ssd-leveranciers leveren hier opnieuw handige software voor. Samsung en Intel bieden beide Data Migration Software en Western Digital biedt een eigen versie van Acronis True Image om de gegevens van de ene schijf naar de andere over te zetten. Kijk op de website van de leverancier van jouw merk ssd naar de beschikbare hulpprogramma’s en download en installeer die. De nieuwe ssd kun je, wanneer daar plek voor is, gewoon in de pc of notebook plaatsen bij de oude ssd. Is die mogelijkheid er niet of wil je een laptop upgraden, sluit dan de ssd aan via de usb-poort door een usb-naar-sata-kabel te gebruiken of een usb-dockingstation.

©PXimport

Tip 10: Clonezilla

Is er geen speciale migratiesoftware, download dan de laatste versie van Clonezilla. Clonezilla is een opensource programma om schijven of partities te kopiëren. Kies voor de download in iso-formaat en brand dat bestand op een cd of maak een opstartbare usb-stick. Start dan de pc met de Clonezilla-cd/usb en kies Clonezilla live (Default Settings). De eerste keuzes zijn allemaal standaard: En_US.UTF-8 English / Don’t touch keymap /Start Clonezilla. Kies dan voor Device-device work directly from a disk or partition to a disk or partition en daarna Beginner / Disk_to_local_disk / Choose local disk as a source. Selecteer de oude, kleine ssd als ‘source’ en de nieuwe grote ssd als ‘target’. Daarna weer de standaardinstellingen volgen: -sfsck Skip checking / -pa choose Choose reboot/shutdown when everything is finished. Bevestig met twee keer Enter. Op de vragen of je zeker weet dat je dit zo wilt doen bevestig je met Y en Enter, en dat doe je ook bij de vraag Do you want to clone the boot loader. Daarna begint het kopiëren, dat kan langere tijd duren. Als het klaar is koppel je de oude ssd los en vervang je die door de nieuwe. Start daarna de pc op. Als het goed is werkt je pc nu als vanouds, alleen met een grotere en snellere ssd!

©PXimport

Tip 11: Instellingen

Toen ssd’s net nieuw waren en Windows eigenlijk vooral harde schijven kende, moesten er na de installatie van een ssd nog allerlei aanpassingen worden gedaan, zoals het activeren van TRIM en het uitschakelen van de automatische defragmentatie. In Windows 10 is dat niet meer nodig, want dit besturingssysteem detecteert dat er een ssd wordt gebruikt en past zijn instellingen er automatisch op aan. Wat je nog wel moet doen, zeker wanneer je Clonezilla hebt gebruikt, is de ongebruikte ruimte toevoegen. Bij het klonen zijn namelijk alle gegevens naar de nieuwe ssd overgezet en is die ook bootable gemaakt, maar bij dit proces is geen rekening gehouden met de grotere ruimte van de nieuwe ssd. Er is dus een partitie aangemaakt die even groot is als op de oude ssd. Het toevoegen van de ongebruikte ruimte kun je het best doen met GParted. Klik Dowload gparted-live en brand de iso op een cd. Start daarmee de pc op en pas de schijfindeling zo aan dat alle ruimte kan worden gebruikt. Houd je liever een aparte partitie, dan kan dat natuurlijk ook.

©PXimport

Tip 12: Oude ssd

Nu de ssd is vervangen, kun je de oude nog een paar dagen of weken achter de hand houden tot je zeker weet dat het nieuwe systeem goed werkt en er geen gegevens verloren zijn gegaan. Daarna kun je de oude ssd gerust formatteren en als tweede schijf weer in de pc zetten, tenminste wanneer de eerdere S.M.A.R.T.-testresultaten goed waren.

De winter loopt op zijn eind, ook al voelt dat niet altijd zo aan de temperatuur. Maar kijk om je heen: het eerste groen verschijnt weer in de tuin. Winterklokjes en krokussen laten zich zien en aan sommige bomen en struiken zie je al de eerste knoppen verschijnen. Tijd dus om de handen uit de mouwen te steken – de tuin roept!

Weten wat je de rest van het jaar in de tuin kunt doen? Kijk dan op onze jaarkalender!

Voorzaaien, planten en verpotten

Zaai eenjarige zomerbloemen alvast binnen voor, zodat je later in het seizoen sterke planten hebt. Buiten kun je bomen en struiken verplaatsen, zolang het niet vriest. Kuipplanten die in de garage of schuur overwinteren, hebben nu wat meer water nodig. Ook potplanten buiten kunnen wel een scheut gebruiken als ze lange tijd droog staan.

Omdat de nachten nog koud kunnen zijn, is het verstandig om bloeiende bollen in potten en bakken te beschermen met vliesdoek. Een camelia kun je 's nachts afdekken met noppenfolie, maar haal die er overdag weer af zodra de temperatuur boven nul komt.

Wil je wat extra kleur in de tuin? Zet viooltjes en primula's neer. Ze kunnen goed tegen de kou en zorgen meteen voor een lente-achtig gevoel.

©MaÅgosia Karniewska

Aandacht voor je gazon

Strooi in de eerste twee weken van februari kalk over het gazon en de borders. Wil je een nieuw gazon aanleggen? Dan is het tijd om aan de slag te gaan. Spit en egaliseer de grond, zodat die klaar is voor het inzaaien of leggen van gras. Als je gazon vol molshopen ligt, kun je de aarde met een bezem over het gras verspreiden. Is het droog en vorstvrij? Dan kun je de graskanten bijwerken en kale plekken opnieuw inzaaien. Vermijd lopen over het gazon tijdens de vorst, want dat kan het gras beschadigen.

Onkruid wieden en groene aanslag wegvegen

Laat de schoffel voorlopig nog even staan, want daarmee kun je vaste planten beschadigen die nog onder de grond zitten. Pluk het onkruid liever met de hand, zodat je de jonge planten niet verstoort. Een groen laagje op het terras veeg je weg met zand en een bezem. Wil je het grondiger aanpakken? Er zijn verschillende manieren om groene aanslag te verwijderen. Zeg maar dag tegen die gladde laag met deze tips 🢱

Zo verwijder je groene aanslag van je terras en tegels

©Vely

Snoeien (maar niet alles en met mate)

In februari kun je bepaalde bomen en struiken snoeien, zolang het niet vriest en er geen vorstperiode wordt voorspeld. Is dat wel het geval, wacht dan op een warmere periode. Begin bij de dakplataan en snoei de takken die recht omhoog groeien. Heb je de leilinde nog niet gesnoeid? Knip de takken dan nu terug tot een paar centimeter vanaf de hoofdtakken. Ook heesters kunnen een snoeibeurt gebruiken. Ontstaan er grote wonden bij bomen? Dek ze af met wondbalsem om infecties te voorkomen.

Haal bij klimplanten, zoals klimop, wilde wingerd en trompetklimmer, het oude blad weg. Verwijder ook de ranken op plekken waar ze niet moeten groeien, zoals onder de dakrand en rondom kozijnen.

Februari is daarnaast een goede maand om fruitbomen te snoeien. Wacht wel met het snoeien van fruitbomen met steenvruchten, zoals de kersenboom of perzikboom. De druif en kiwi moeten nu wél gesnoeid worden, want zodra de sapstromen op gang komen, ben je te laat.

Dat het internet niet veilig is en je bijvoorbeeld accountgegevens en je computer moet beveiligen, weet iedereen wel. Maar waartegen je ze moet beveiligen, dat is steeds minder duidelijk. Weten wat precies de dreiging is en welk risico je loopt, is een belangrijke stap in het kiezen van de juiste beveiligingsmaatregel. Wij gingen in gesprek met experts op dit vlak. Tegen welke dreiging moeten we ons eigenlijk beveiligen?

In een donkere kamer vol beeldschermen, zit een jongeman achter een computer. De capuchon van zijn hoodie is zo ver over zijn hoofd getrokken dat zijn gezicht onzichtbaar is . Een hacker! Hoewel maar weinigen van ons er een in het wild zijn tegengekomen, weten we allemaal hoe een hacker eruitziet. Althans, dat denken we. Maar hoe realistisch is dit beeld? En zijn we veilig genoeg als we deze hacker buiten onze computer houden? Niet volgens de experts.

Dreiging en risico

Door het gebruik van computers, smartphones en online diensten stellen we ons dagelijks bloot aan diverse digitale dreigingen. Welke dat precies zijn, verandert door de tijd – evenals het gevaar dat we erdoor lopen en het risico dat we ermee nemen. Overheden, maar ook bedrijven en organisaties werken veelal met dreigingsbeelden. Dat zijn analyses waarin ze de dreigingen zo concreet mogelijk maken en het risico ervan inschatten. Behalve dat het een goede manier is om de dreigingen helder te krijgen, is het vooral nuttig bij de keuze voor te nemen maatregelen.

Volgens het Cybersecurity Woordenboek is een dreiging: ‘iets, een gebeurtenis, wat gevaar of schade kan opleveren’. Bij elke dreiging hoort een risico. Dit is de ‘kans dat het ook echt gebeurt gecombineerd met de gevolgen van die de schade’. Bedoeld wordt dat wanneer bijvoorbeeld de financiële schade van een dreiging een bedrijf failliet kan laten gaan, het risico van de dreiging groter is dan alleen de kosten van de oplossing.

Lekken van persoonlijke gegevens

De schade hoeft ook lang niet altijd financieel te zijn. Het lekken van gevoelige persoonlijke gegevens heeft al snel veel meer impact en betekenis voor die persoon en vaak ook zijn omgeving, dan alleen het bedrag dat ermee gemoeid is. En dat geldt ook wanneer ransomware digitale foto’s vernietigt of je enkele weken werk kwijtraakt en daardoor een belangrijke opdracht te laat inlevert bij een opdrachtgever.

Experts stellen dat het risico het slachtoffer te worden van cybercrime, voor mensen niet lager is geworden. Cybercriminelen gaan steeds slimmer te werk, omdat er veel geld met hun activiteiten te verdienen valt. Voorkomen blijft het doel. Weten welke dreigingen er zijn, is daar een belangrijke stap bij.

Ransomware blijft schadelijk

Ransomware of gijzelsoftware is al enkele jaren de meest voorkomende en meest lucratieve vorm van cybercrime. Het is malware die de bestanden op een apparaat versleutelt en losgeld eist in ruil voor de decoderingssleutels. Betaal je niet, dan zijn de gegevens voor altijd verloren.

Bogdan Botezatu, directeur Threat Research bij Bitdefender, ziet de verzoeken om hulp dagelijks op zijn bureau landen. “En dat zijn maar al te vaak ook gewoon burgers”, zegt hij om het beeld te ontkrachten dat ransomware vooral bedrijven raakt. “De criminelen richten zich zelden op een specifiek doel, ze schieten vooral met hagel.”

Vele kleintjes leveren volgens hem genoeg geld op en ze lopen minder risico op ongewenste aandacht van pers en politie dan wanneer ze een hele grote vis vangen. Wel wordt bij het aanvallen van bedrijven steeds vaker ingezet ook op extractie, het naar buiten kopiëren van informatie en dan dreigen die te publiceren. Voor consumenten is dit volgens Botezatu in elk geval nu nog een minder voor de hand liggend scenario. “Contact maken met individuele slachtoffers is lastig en het zijn er ook veel te veel. Dan is het eenvoudiger om losgeld te vragen in ruil voor de sleutels.”

Bogdan Botezatu ontvangt dagelijks verzoeken om hulp bij ransomware.

Bronnen van besmetting

Belangrijke bronnen van een ransomwarebesmetting zijn volgens Botezatu phishingberichten, gebruik van onveilige netwerkprotocollen en kwetsbaarheden in software. Expliciet noemt hij nog besmette downloads van cracks om software zonder geldige licentie te gebruiken, en gekraakte films en e-books. “Vaak krijgt men wel een prompt van een beschermingsprogramma maar schakelt die tijdelijk uit. ‘Snel de crack draaien en daarna de beveiliging weer aan’ denk men, maar helaas werkt het niet zo. Dan ben je al besmet.”

Broddelwerk met desastreuze uitkomst

De ransomware zelf wordt ook steeds verder ontwikkeld. “Niet allemaal zijn ze even kundig”, oordeelt Botezatu over de programmeurs. Soms maken ze volgens hem hele basic fouten, waardoor het onmogelijk is de bestanden te ontsleutelen – zelfs als je betaalt en de sleutels zou krijgen. Volgens het Jaarbeeld Ransomware van Projectgroep Melissa, een samenwerkingsverband van de Nederlandse overheid en diverse private partijen uit de cybersecuritysector, kwamen er in 2023 in Nederland 29 typen ransomware voor. Volgens Botezatu maakt momenteel vooral de ransomware-variant STOP Djvu veel slachtoffers. Deze ransomware richt zich vooral op Windows-computers en wordt vooral via software-cracks verspreid en via berichten op het Discord-chatplatform.

Overige malware

Door alle aandacht voor ransomware lijkt het bijna of er geen ‘gewone’ malware meer is. Die is er nog genoeg. Het Duitse antivirus-certificeringslab AV-Test ziet ze allemaal voorbijkomen. Erik Heyland, manager van het Test en Research Lab bij AV-Test somt de enorme aantallen varianten trojans, backdoors, webscripts, miners, worms, PUA’s, droppers en nog veel meer op. De aantallen nieuwe varianten lopen in de miljoenen per jaar. AV-Test heeft op https://portal.av-atlas.org een online dashboard staan met informatie over actuele dreigingen, zoals virussen, spamberichten en aanvallen op IoT-apparaten.

AV-Test heeft een online dashboard met dreigingsinformatie.

Jij bent geld waard

Phishing, smishing, infostealers; het zijn allemaal manieren waarop criminelen proberen persoonlijke gegevens zoals wachtwoorden en creditcardnummers in handen te krijgen. Ze doen dit via e-mails en sms-berichten die verwijzen naar nep-websites of door met een infostealer-programma informatie op de pc of Mac te verzamelen door login-/sessie-cookies en credentials die je in browsers bewaart, te stelen.

De verschillende vormen om informatie te verzamelen, worden volgens de experts steeds geavanceerder en daarmee gevaarlijker. Niet alleen investeren de criminelen meer tijd en middelen in hun aanvallen, kunstmatige intelligentie biedt hun ongekende nieuwe mogelijkheden. Daarbij is de opbrengst van een aanval door de manier waarop wij met wachtwoorden omgaan vaak veel groter dan het op eerste hand lijkt. Botezatu noemt dit een van zijn grootste frustraties. “Hackers hebben talloze manieren om deze informatie te oogsten. Voor de meeste accounts is het ook geen kwestie van hoe, maar alleen wanneer de gegevens worden gestolen. Hergebruik je inloggegevens, dan verlies je meer dan alleen dat account.”

Oplichting even gevaarlijk

Volgens Marc Vos, senior-manager bij McAfee, is internetoplichting inmiddels net zo gevaarlijk als malware en ransomware. Daarbij zijn volgens hem juist deze vormen van online criminaliteit steeds lucratiever voor de criminelen. “De meeste mensen begrijpen wel dat een pc beveiligd moet worden, maar dat ze zelf eigenlijk een veel ‘interessanter’ doelwit zijn wordt vaak vergeten.” Of zoals Botezatu aanvult: “Mensen denken dat hun informatie niet waardevol is. Maar eigenlijk is elk onderdeel van een online identiteit te misbruiken en te verkopen. Overal hangt een prijskaartje aan.”

Hackers en IoT

Volgens Botezatu is er niet één groep of soort hackers. Hij gebruikt dan ook liever scenario’s om enkele groepen te duiden. Voor consumenten zeker relevant is de ‘opportunistische hacker’ die het internet scant met kant-en-klare tools op zoek naar kwetsbaarheden. Ze hebben vooral succes bij smart-apparatuur zoals slimme deurbellen, IP-camera’s, smart speakers, maar ook printers en babyfoons. Ze vormen hier botnets mee die ze gebruiken om DDOS-aanvallen uit te voeren. Een tweede scenario is dat gekaapte apparatuur wordt gebruikt om internetverkeer te routeren en te verbergen, bijvoorbeeld om toegang te geven tot strafbare content. Volgens Botezatu ziet niet iedereen van wie de apparatuur gekaapt is zichzelf direct als slachtoffer. “Wordt jouw IP-adres gebruikt om vitale infrastructuur aan te vallen, dan kan dat serieus repercussies hebben”, waarschuwt hij.

Bij IoT-apparaten is ook al snel de privacy in het gedrang. “Wereldwijd gaat het om 22 miljard verbonden apparaten en dat aantal neemt alleen maar toe. IP-camera’s en babymonitors slaan vaak beelden op in de cloud. Hack je die, dan kun je direct bij mensen in huis kijken. Er blijft dan geen privacy over, maar het wordt dan ook een fysiek risico. Criminelen kunnen meekijken en zien waar je belangrijke zaken bewaart, maar ook wanneer je thuis bent of juist niet. Opnieuw relevante informatie die geld waard is.”

Social media

Steeds vaker zijn ook hackers geïnteresseerd in accounts van social media, YouTube en e-mail. Ze gebruiken deze accounts om als jou andere accounts ‘te liken’ en een boost te geven, om fake-nieuws en fake-succesverhalen te verspreiden. Populair is ook advertising-fraude. Hierbij maakt men een account aan bij een advertentieverkoper om daarna met gestolen accounts eindeloos op deze advertenties te klikken. “Per klik is het een minimaal bedrag, maar aangestuurd met een botnet en veel gestolen accounts is het al snel een leuke inkomstenbron.”

Mobiele dreigingen

Aangezien er ontzettend veel data op mobiele apparaten staan, zoals wachtwoorden en apps die je gebruikt bij multifactor-inloggen, is er volgens Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET, alle reden de beveiliging van mobiele apparaten serieus te nemen. Smartphones zijn veiliger dan pc's en Macs, maar waterdicht is die veiligheid niet. “Dat geldt voor Android maar ook iOS. Apples mobiele OS is meer afgeschermd, maar het is niet zo dat je mobiele devices onschendbaar zijn.”

Mobiele apparaten worden veel aangevallen voor phishing en vishing (spraak-phishing). Een groot risico is de installatie van apps buiten de standaard Android- of Apple-appstore om. Apps in die stores worden door Apple en Google op kwaliteit en ook beveiliging gecontroleerd, maar dat geldt niet voor apps uit andere bronnen. Lang had ook alleen Android de optie om alternatieve stores te gebruiken, maar inmiddels moet ook Apple andere appwinkels toelaten.

“Het risico van het downloaden van malware is hierdoor groter geworden”, aldus Hendriks. Botezatu van Bitdefender onderschrijft dit: “Op iOS zijn attacks zeldzaam, maar voor Android zien we zeker twintig tot dertig reports van frauduleuze apps per maand.” Bitdefender onderzoekt op dit moment een Android-app die in de Google Playstore wordt aangeboden en die de smartphone gebruikt als proxy voor crimineel netwerkverkeer. “Het grote voordeel van smartphones is dat ze eigenlijk altijd ingeschakeld zijn én verbonden zijn met het internet”, aldus Botezatu. Dit maakt smartphones volgens hem extra interessant. Daarbij is ook de bandbreedte steeds minder een beperking. Bovendien bevatten mobiele apparaten veel informatie over de gebruiker.

Conclusie

Als gebruiker kun je er niet omheen: het internet is niet veilig en daarmee ook alle apparaten die we met het internet verbinden niet. Dat geldt voor de computer, de smartphone, maar ook voor alle andere apparaten die we steeds meer toelaten in ons huis en in ons leven. En juist omdat we er zo vertrouwd mee zijn en ze ook willen vertrouwen, is het belangrijk de risico’s goed in ogenschouw te nemen. De experts en rapporten van de overheid laten zien dat de dreiging groot genoeg is om beveiliging ruim aandacht te geven.