Stappenplan voor je nieuwe pc of laptop
Heb je – online of bij de winkel - een nieuwe notebook, ultrabook, 2-in-1 of desktop aangeschaft? Maak dan direct een vliegende start met je nieuwe machine. Met dit artikel zorg je ervoor dat je nieuwe pc vanaf dag één probleemloos werkt en dat de komende jaren blijft doen.
Tip 01: Aankoop inspecteren
Of je nu een nieuwe computer koopt bij een fysieke winkel of eentje online, als het goed is krijg je er een pakbon bij waarop precies staat wat je besteld hebt. Heb je zelf een computer samengesteld uit losse componenten, dan is deze pakbon waarschijnlijk zeer gedetailleerd.
De eerste controle die je dient uit te voeren, is of je daadwerkelijk hebt gekregen wat je hebt besteld. Dat doe je door de verschillende typeaanduidingen van het geleverde te vergelijken met je oorspronkelijke bestelling en de pakbon. Dit is ook een goed moment om te checken of je nieuwe computer netjes is gemonteerd, geen krassen of deuken heeft en of het beeldscherm geen dode pixels heeft.
Uiteraard is het wat lastig om te zien of ‘onder de motorkap’ wel alles conform je bestelling is geleverd. Komen type processor, hoeveelheid opslaggeheugen, grootte ssd, type grafische kaart en andere zaken wel overeen met wat je besteld had? Met het gratis Speccy wordt je pc helemaal doorgelicht en krijg je een gedetailleerd rapport waarop alle onderdelen en hun specificaties zijn terug te vinden.
Tip 02: Werk Windows bij
Uiteraard wil je zo snel mogelijk met je nieuwe aankoop aan de slag gaan, maar je zult nog wat geduld moeten hebben. De kans is groot dat je binnen enkele minuten na het maken van een verbinding met je thuisnetwerk de melding zult krijgen dat er updates voor Windows beschikbaar zijn. Afhankelijk van hoelang je pc van de fabriek naar je huis onderweg is geweest, zullen eerst honderden MB’s aan updates moeten worden gedownload en zal je computer één of meerdere malen herstarten. Ons devies: hoe minder je met je computer doet tijdens dit proces, hoe sneller het bijwerken is afgerond.
Als je een dedicated videokaart hebt is het verstandig om te checken of er nieuwe drivers zijn
-
Tip 03: Stuurprogramma’s
Tijdens het bijwerken van Windows worden vaak ook de standaard Microsoft stuurprogramma’s voor onderdelen in je pc bijgewerkt. In veel gevallen zijn er echter op de website van de fabrikant van je nieuwe pc ook nieuwe stuurprogramma’s terug te vinden die – niet zelden – allerlei grote en kleine problemen oplossen. Het is goed om die sites een bezoekje te brengen en te checken of het misschien een goed idee is om de drivers te installeren. Veel fabrikanten voorzien computers tegenwoordig van een tooltje waarmee dit kan worden gecontroleerd.
Er zijn tal van programma’s die automatisch kunnen checken of er nieuwe stuurprogramma’s beschikbaar zijn. Veel daarvan bevatten echter adware. Uitzondering daarop is Snappy Driver Installer (SDI Lite), dat je hier kunt vinden. Check wel eerst de handleiding en maak een herstelpunt voordat je nieuwe stuurprogramma’s installeert.
Zeker wanneer je een computer met een zogeheten ‘dedicated’ videokaart hebt gekocht, is het verstandig om te kijken of er voor dit onderdeel inmiddels nieuwe drivers beschikbaar zijn. Kijk welke chipset je grafische kaart heeft (via de pakbon of Speccy) en haal deze vervolgens op bij AMD of Nvidia.
In sommige gevallen is er ook een update beschikbaar voor het bios van het moederbord of de ssd. We raden aan om eerst de toelichting te lezen en te checken of deze update problemen oplost waarmee je mogelijkerwijs te maken krijgt. Installeer een bios-update alleen als deze meerwaarde biedt – bijvoorbeeld omdat je computer kwetsbaar is voor Meltdown en Spectre - en pas nadat je een image back-up (volgende stap) hebt gemaakt.
Tip 04: Schijfkopie maken
Na de vorige stap is Windows helemaal up-to-date maar heb je nog geen andere software geïnstalleerd. Dit is dus een goed moment om een schijfkopie of image-back-up van je computer te maken, zelfs als je nieuwe computer al een herstelpartitie bevat. Deze kan namelijk verloren gaan als je ssd het loodje legt.
Stel dat je in de toekomst door een crash de pc naar de oorspronkelijke instellingen zou moeten terugbrengen, dan ben je naderhand - door het werk dat je onder stap 02 en 03 hebt verricht – niet meer zoveel tijd kwijt aan het bijwerken van het besturingssysteem.
In Windows 10 kun je hiervoor het onderdeel Back-up maken en terugzetten (Windows 7) gebruiken. Belangrijk daarbij is dat de kopie die je maakt op een andere schijf terechtkomt dan die waarop je besturingssysteem is geïnstalleerd.
Het is ook mogelijk om hiervoor een gratis programma te gebruiken als Clonezilla of EaseUS Todo Back-up Free. Vergeet niet om een boot-cd of opstart-usb-stick te maken waarmee je de computer toch nog kunt opstarten als het misgaat en waarmee je de schijfkopie kunt terugzetten.
Bloatware die je zeker niet gaat gebruiken, gooi je weg voor je een schijfkopie maakt
-
Tip 05: Bloatware weg
Veel nieuwe computers zijn gratis voorzien van wat wel crapware of bloatware wordt genoemd. Denk hierbij aan allerlei hulprogramma’s waarop je niet zit te wachten, ongewenste snelkoppelingen op het bureaublad of 30dagen-versies van programma’s die je helemaal niet wilt gebruiken. Veel bloatware start bovendien automatisch op wanneer Windows wordt geladen en maakt je computer onnodig langzaam.
Een eerste stap is ervoor te zorgen dat deze software niet langer opstart. Dat doe je door middels Shift+Ctrl+Esc het onderdeel Taakbeheer te starten en vervolgens het tabblad Opstarten te kiezen. Door met de rechtermuisknop op de verschillende programma’s te klikken kun je ervoor kiezen om die al of niet uit te schakelen. Een meer permanente oplossing is het onderdeel Programma’s installeren en verwijderen starten en deze plaaggeesten permanent te verwijderen.
Zit je nieuwe computer echt boordevol met dit soort ongevraagde software of weet je niet wat je wel of niet kunt verwijderen? Gebruik dan het handige Bulk Crap Uninstaller dat je pc scant en een helder overzicht geeft van wat er allemaal aan gewenste en ongewenste software is geleverd.
Tot slot: wanneer je zeker weet dat je bepaalde bloatware echt nooit gaat gebruiken, kun je ervoor kiezen om deze stap uit te voeren voordat je een schijfkopie maakt van je systeem.
Tip 06: Systeem beveiligen
Je nieuwe pc is nu helemaal opgeschoond en bijna klaar voor gebruik. Voordat je je favoriete programma’s en games gaat installeren, is het belangrijk om eerst de beveiliging op orde te hebben. De eerste stap is het aanmaken van accounts voor andere gebruikers wanneer meerdere mensen van deze pc gebruik gaan maken.
Wens je geen gebruik te maken van het standaard Windows Defender om je computer tegen virussen te beschermen, dan is dit het moment om je favoriete – al of niet gratis – beveiligingsoplossing of security suite te installeren.
Tot het beveiligen van de pc rekenen we ook programma’s voor het beheren van je wachtwoorden, zoals KeePass of LastPass of uitbreidingen voor je browser waarmee je bijvoorbeeld voorkomt dat je wordt gevolgd. Ook een programma voor het terughalen van per ongeluk verwijderde bestanden zoals bijvoorbeeld Recuva hoort standaard op elke pc aanwezig te zijn. Daarnaast is dit ook het moment om te besluiten of je persoonlijke bestanden versleuteld wilt bewaren, bijvoorbeeld middels BitLocker (Windows Pro) of een oplossing als VeraCrypt.
Ninite laat je met simpelweg wat vinkjes veel handige gratis software installeren
-
Tip 07: Software
Hoewel we steeds meer in de browser doen, is een pc zonder programma’s niet erg bruikbaar. Tijdens deze stap is dan het ook zaak dat je je favoriete kantoorpakket, browser, mailprogramma, grafische software en andere dagelijkse apps installeert en eventueel van updates voorziet.
Grote stappen, snel thuis? Eén van onze favoriete hulpjes bij het inrichten van een nieuwe computer is het slimme Ninite. Dit programma stelt je in staat om met het simpelweg plaatsen van wat vinkjes veel handige gratis softwareprogramma’s in één keer te installeren en daarmee heel veel tijd te besparen.
Start vervolgens na de installatie het onderdeel Standaard programma’s om aan te geven welke programma’s je wenst te gebruiken voor bijvoorbeeld het versturen van mail en surfen of kies onderaan eventueel voor Standaard-apps per bestandstype.
Tot slot is het nu ook tijd om documenten, foto’s, bestanden en instellingen over te zetten, bijvoorbeeld door deze via een back-up terug te zetten of vanuit een cloudopslag te downloaden dan wel te synchroniseren.
Tip 08: Back-ups inregelen
Tijdens stap 04 heb je al een schijfkopie gemaakt van je systeem; de kans is groot dat je dit periodiek wilt doen. Daarnaast is het goed om ook van je documenten, foto’s en andere (werk)bestanden – liefst dagelijks – een reservekopie te maken.
In Windows 10 heb je hiervoor de beschikking over het onderdeel Back-ups maken met bestandsgeschiedenis, al moeten we hierbij opmerken dat dit alleen werkt wanneer je de beschikking hebt over extra stations.
Gratis alternatieven zijn er in overvloed, al zien we wel dat steeds meer titels voorzien worden van reclame of beperkte functionaliteit bieden, tenzij een betaalde versie wordt aangeschaft. Cobian Backup 11 wordt weliswaar niet langer onderhouden maar is nog steeds prima te gebruiken. Ook fijn maar wel wat ingewikkelder is Areca Backup. Wie liever periodiek back-ups wil maken naar online opslag kan terecht bij het handige Duplicati. Daarmee kun je reservekopieën op onder meer Google Drive en OneDrive bewaren en op je systeem terugzetten.
Wanneer je klacht binnen de wettelijke bedenktijd valt, helpt de leverancier je graag
-
Tip 09: Stresstest doen
Je nieuwe computer is nu feitelijk klaar om je de komende jaren van dienst te zijn. Interessant is echter om te checken hoe het met de prestaties is gesteld. Professionals gebruiken hiervoor het zeer uitgebreide Pcmark maar voor thuis volstaat SiSoftware Sandra Lite of Performance Test 9. Zo’n test stelt je in staat om de geklokte waarden te vergelijken met andere systemen.
Maar het uitvoeren van een benchmark is ook om een andere reden belangrijk dan alleen te zien hoe je nieuwe pc presteert. Tijdens dit proces worden de verschillende componenten in je pc tot het maximale belast. Componenten die niet goed functioneren of niet helemaal correct zijn gemonteerd, zijn onder stress eerder geneigd om het loodje te leggen. Wanneer dit aan het licht komt, is dat een reden om eventueel stuurprogramma’s te vervangen of contact op te nemen met de leverancier. Zeker wanneer je een klacht hebt binnen de bedenktermijn waarin je producten zonder opgaaf van reden kunt terugsturen, zullen ze je erg graag willen helpen.
Tip 10: Personaliseren
Wanneer dit niet je eerste Windows 10-computer is en je gebruikmaakt van een Microsoft-account, dan is de kans groot dat een groot deel van de instellingen, kleuren, achtergronden en andere persoonlijke zaken automatisch naar je nieuwe computer worden overgezet. Windows 10 zorgt er zo voor dat je op al je apparaten min of meer dezelfde ervaring hebt.
Zo niet, dan is dit het moment om Windows 10 helemaal naar je hand te zetten en te personaliseren. Voor wat betreft het uiterlijk klik je met de rechtermuisknop op het bureaublad. Kies in het menu voor Aan persoonlijke voorkeur aanpassen om zaken als achtergrond, kleuren en taakbalk meer naar je hand te zetten. Het is ook mogelijk om – net als bij voorgaande versies van Windows – kant en klare thema’s te downloaden.
Wie nog een stap verder wil gaan kan met Classic Shell het startmenu aanpassen en gebruikt hulpjes als Winaero Tweaker of Ultimate Windows Tweaker 4 om het gedrag van Windows 10 te veranderen. Groot voordeel van deze laatste tool is dat die je ook in staat stelt om een aantal zaken op het gebied van privacy te veranderen.
Check garanties en verzekeringen
