Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste freeware van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Tip 01: Wat dan?

Geschikt voor: elk systeem

Wie na installatie van Windows 10 nog altijd niet gecharmeerd is van Edge weet natuurlijk dat er alternatieven zijn zoals Firefox, Chrome en Opera. Waar het bij browsers nog wel enigszins te overzien is, zijn er natuurlijk legio toepassingen te bedenken waarvoor alternatieven minder bekend zijn. Stel, je hebt ergens een leuk commercieel programma gezien en vraagt je af of er ook gratis alternatieven van zijn. Of je begint de privacyschendingen van Facebook zat te worden, maar wil toch met de wereld delen wat je bezighoudt. Zijn er dan alternatieve sociale platforms? Of je hebt gehoord over een leuk of handig gratis programma, maar weet niet of het wel de moeite van het installeren waard is. Voor al die situaties is er de handige site www.alternativeto.net. Hier kun je zoeken naar alternatieven voor allerlei programma’s en apps en de resultaten kun je filteren op licentie en besturingssysteem. Heb je een lijstje met interessante alternatieven samengesteld, dan laat de site vaak ook nog gebruikersrecensies en eventuele prijsinformatie zien. Kortom: een uitstekende plek om leuke (gratis) software te vinden.

©PXimport

Tip 2: Instrumentaal

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10, macOS, iOS, Android

De jaren 70 van de vorige eeuw brachten ons de opkomst van de synthesizer en het instrument is sindsdien niet meer weg te denken uit de populaire muziek; vaak naast traditionele instrumenten, maar soms ook met alleen andere synths. Artiesten die zich daarop toelegden, zoals Jean Michel Jarre, hadden vaak een podium vol hightech-apparatuur (althans voor toen) dat een vermogen kostte. Dankzij de snelle hardware van nu kunnen dergelijk instrumenten betrekkelijk eenvoudig worden nagebootst in een programma en dat gebeurt nergens op grotere schaal dan in Caustic. Dit fraaie product biedt een groot aanbod aan verschillende typen synthesizers, drumcomputers en effect-apparatuur zoals vervorming en echo. Met elke synthesizer (die wordt geleverd met allerlei preset-klanken) kun je eenvoudig sporen opnemen om zo een complete compositie op te bouwen. Is dat gelukt, dan kun je op losse kanalen of op het geheel nog allerlei effecten loslaten. Tot slot regel je klankkleur, volume en stereobeeld van de afzonderlijke sporen in de mixer en klaar is je hit. De synthesizer-presets maken dat iedereen meteen aan de slag kan, maar wie zich in de werking van de verschillende apparaten verdiept, kan zelf ook snel indrukwekkende klanken maken.

©PXimport

Tip 03: Al(go) doende

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Het is voor game-ontwikkelaars al lang niet meer te doen om elke beweging van elk object te programmeren en dus heeft men op zeker moment maniertjes bedacht om het gedrag van spelkarakters en objecten onder invloed van de natuurwetten na te bootsen. Zo kan een spelfiguur in een 3d-spel overtuigend van een trap vallen en is die gebeurtenis ook telkens uniek. Ook tweedimensionale nabootsingen van voorwerpen die bijvoorbeeld onder invloed van zwaartekracht bewegen zijn tegenwoordig populair, vooral in mobiele games. En dan is er uiteraard nog het onderwijs waar nog altijd échte natuurkundeproefjes worden gedaan, maar waar de mogelijkheden met simulaties veel groter zijn.

Een systeem om dit soort simulaties na te maken is Algodoo. Dit programma kun je gebruiken om de (klein)kinderen van alles te leren over de bewegingswetten van Newton, veren, hefbomen, tandwielen en zelfs optica, maar het programma is ook te gebruiken om leuke virtuele knutselprojecten in elkaar te zetten. Wie nog dieper in de materie duikt, kan er zelfs eenvoudige games mee bouwen. Vanuit het programma kun je eenvoudig tientallen voorbeelden downloaden van al het moois dat al door anderen is gemaakt, deze bestuderen en desgewenst aanpassen.

©PXimport

Tip 04: Schijf beschreven

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

We vertrouwen onze kostbare data toe aan harde schijven, maar die hebben helaas niet het eeuwige leven. Het is dan ook een goed idee om aan de hand van SMART-parameters een oogje in het zeil te houden. Bekijk die gegevens met een programma dat ze ook kan interpreteren zodat je de diagnose ook snapt, tenzij je een enorme techneut bent natuurlijk. Ashampoo HDD Control 2017 is hét programma hiervoor. Want naast de controle van de harde schijven, kun je ook bestanden terughalen die je per ongeluk verwijderd hebt of bestanden juist definitief wissen. Tijdens de installatie van Ashampoo kun je gratis de registratiesleutel aanvragen die per omgaande wordt gemaild.

©PXimport

Tip 05: (A)synchroon

Geschikt voor: elk systeem

De meeste films en series die we downloaden zijn niet Nederlandstalig en dan is een ondertiteling wel handig, zo niet onmisbaar. Ontzettend irritant is het dan ook wanneer de onderschriften niet synchroon lopen, vooral als er daardoor geen touw meer aan vast te knopen valt. Zoiets komt vaak voor als je een ondertitel-bestand hebt dat bij een andere versie van de film of serie hoort. Het populairste ondertitel-formaat is srt en met sommige mediaspelers (zoals Kodi) kun je die handmatig synchroniseren. Als jouw systeem dat niet kan, is de website www.srtfix.com een goede oplossing. Hier kunt je een srt-bestand uploaden, aangeven hoeveel te vroeg of te laat de teksten in beeld komen (van tevoren timen dus!) en vervolgens de gecorrigeerde versie downloaden.

©PXimport

Tip 06: Ontwerper

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

Met een eenvoudige fotobewerker kun je vaak alleen de technische aspecten van foto’s aanpassen en nog wat tekst toevoegen. Wil je meer, dan moet je al snel een zwaardere fotobewerker of speciaal ontwerpprogramma hebben. Er is echter een klein en handzaam programmaatje waarmee de gemiddelde hobby-ontwerper een heel eind komt, en dat moois heet PhoXo. PhoXo biedt uiteraard al het nodige gereedschap om foto’s van de perfecte helderheid, kleurbalans en contrast te voorzien en er creatieve filters op los te laten. Daarnaast is er echter een uitgebreide bibliotheek met clip-art en lijsten die je – elk op een eigen laag – aan je ontwerp kunt toevoegen. Ook tekst voeg je op een eigen laag toe en vervolgens kun je op al die lagen allerlei effecten loslaten.

©PXimport

Tip 07: Opgenomen

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10, macOS

Wil je een schermafdruk maken van je iPhone of iPad dan hoef je daarvoor niet meer te doen dan de juiste knoppen ingedrukt te houden. Het vastleggen van schermvideo’s is vooralsnog echter geen standaardfunctie. Met het programma Apowersoft iPhone/iPad Recorder kun je wel min of meer gratis een video opnemen. We zeggen met opzet min of meer, omdat de gratis versie slechts opnames van maximaal drie minuten toestaat en deze bovendien van een watermerk voorziet. Wie met deze beperkingen kan leven, kan het programma met een gerust hart installeren. Daarbij moeten we echter nog wel één kanttekening maken: je pc moet beschikken over wifi-toegang en deze moet uiteraard ook actief zijn. Deze is namelijk nodig om het scherm van je iPhone of iPad op je computerscherm te kunnen tonen door middel van Airplay. Het voordeel hiervan is dat je dus ook je iPhone- of iPad-apps lekker groot op je monitor kunt bekijken.

Het bedrijf biedt ook een programma aan om van je Android-toestel opnames te maken.

©PXimport

Tip 08: Voor dj spelen

Geschikt voor: iOS

Wie graag een beetje wil experimenteren met elektronische muziek, maar het elders in deze rubriek besproken Caustic wat te zwaar vindt, kan op z’n iPhone of iPad aan de slag met Yamaha Synth Book. Deze app is al weer een paar jaar oud, maar is sinds zijn verschijnen uitgebreid met extra functies. Synth Book vertelt enerzijds de geschiedenis van de verschillende succesvolle synthesizers van Yamaha en hun vele bekende bespelers en laat je anderzijds toe zelf aan de slag te gaan. Wie houdt van het ouderwetse ambacht van toetsenist kan terecht op de ingebouwde AN2015-synthesizer met zijn vele meegeleverde klanken, arpeggiatorpatronen, drums en akkoorden (twintig groepen van acht voorgebakken) waarmee je live kunt spelen.

Wie indruk wil maken, kan terecht bij de Music Remixer. Hierin kun je allerlei drum-, bas- en andere geluidsloopjes combineren en live beïnvloeden door ze op allerlei manieren te laten haperen of herhalen als een volleerd dj. Voor je het weet staat straks de hele kamer met de handen in de lucht in het rond te springen.

©PXimport

Tip 09: Plaatwerk

Geschikt voor: elk systeem

Weet je het nog? Het nieuws dat Getty Images grote bedragen eiste voor het gebruik van een enkele foto op een website waarvan zij de rechten zeiden te beheren. Het maakte daarbij niet eens uit of die site commercieel was. Menigeen trok van schrik al snel toch maar de portemonnee. Zulke situaties voorkom je door op zoek te gaan naar rechtenvrij materiaal dat je zowel online als in print mag gebruiken. Freepik biedt gratis tienduizenden vectorafbeeldingen, pictogrammen, foto’s en Photoshop-documenten (psd) die je kunt downloaden en naar hartenlust mag gebruiken. Je kunt door het aanbod zoeken op trefwoord om vervolgens de resultaten te filteren op bijvoorbeeld bestandstype of kleur. Ook kun je met een filter het gratis aanbod snel onderscheiden van het betaalde (premium) deel.

©PXimport

Tip 10: Van papier

Geschikt voor: iOS, Android

Nog niet zo heel lang geleden kochten we een losse scanner of all-in-one printer om thuis documenten te kunnen kopiëren. Wat nodig was ook, want de kopieerapparaten in supermarkten werden steeds schaarser. Tegenwoordig heb je ook die scanner eigenlijk niet meer nodig, want de camera van je smartphone of tablet is meestal krachtig genoeg (lees: heeft voldoende resolutie) om papieren foto’s en documenten te digitaliseren. Dat is niet slechts het maken van een fotootje van het papiertje, want dan moet je de camera er perfect boven houden, en dat lukt maar weinigen. Nee, er moet wel een app aan te pas komen, bijvoorbeeld Fotoscan (ook voor Android) van Google Foto’s. Hierin geef je grofweg het kader aan waarbinnen het document zichtbaar is, waarna de app zelf de randen opzoekt, het document perfect binnen dat kader roteert, rechttrekt en van eventuele reflectie ontdoet. Groot voordeel is dat het sneller gaat dan het inscannen van datzelfde document op een scanner.

©PXimport

Tip 11: Speels

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10, Android

Weliswaar heeft Windows een programma aan boord voor het afspelen van audio- en videobestanden, maar die heeft zo zijn beperkingen en haalt het qua mogelijkheden niet bij allerlei gratis alternatieven zoals het bekende VLC Mediaspeler of PotPlayer. Een minder bekende vervanger is BS.Player, een programma van Sloveense origine. Dit programma speelt een ruime collectie bestandstypen af (helaas kan alleen de Pro-versie dvd-bestanden afspelen). De grootste kracht schuilt echter in enkele aanvullende functies. Om te beginnen heeft het gebruiksvriendelijke instellingen voor zaken als kleur en helderheid en vele mogelijkheden voor het spelen met zoom, uitsneden en beeldverhoudingen. Belangrijker is het gemak waarmee je direct vanuit het programma razendsnel ondertitels kunt downloaden. Voeg daarbij de aanwezigheid van een radiospeler met een zeer uitgebreide selectie aan radiostations en je hebt een product dat je veel audiovisueel plezier kan bezorgen.

Naast de Windows-versie is er een Android-app die vergelijkbare mogelijkheden bevat.

©PXimport

Tip 12: Net Werk!

Geschikt voor: iOS, Android

Vooruitgang is een curieus begrip als het om technologie gaat. Ja, het is mooi dat we tegenwoordig overal in huis draadloos kunnen internetten maar nee, die verbinding is niet zo stabiel als toen het nog via een kabeltje ging. Voor wat betreft het draadloze netwerk heeft Fritz! wel een tooltje om dat ongemak enigszins te verminderen. Heb je een modem van Fritz! dan vind je in de App Store of Play Store de Fritz!App WLAN waarmee je de signaalsterkte van je wifi overal in huis kunt bepalen. En bovendien helpt de app je bij het snel instellen van je netwerk. Vanuit de Android-app kun je daarnaast allerlei extra zaken bekijken, zoals het gebruikte wifi-kanaal en de sterkte van concurrerende netwerken. De iOS-versie laat je de webinterface van het modem in de browser openen om deze gegevens te bekijken en indien nodig aan te passen.

©PXimport

Gevaarlijk?

©PXimport

Niet te snel klikken

©PXimport

In de rubriek Waar voor je geld gaan we op zoek naar leuke aanbiedingen of producten met bijzondere eigenschappen. Dit keer hebben we een selectie van vijf 65-inch televisies voor je, met uiteenlopende prijzen van zo'n 800 tot 1.600 euro, voor ieder budget dus.

LG OLED65C46LA

Met de LG OLED65C46LA haal jij een televisie in huis die een groot 65‑inch scherm combineert met de uitstekende contrasten van OLED. Elke pixel kan individueel oplichten of uitstaan, zodat zwarte beelden echt donker worden en er geen achtergrondverlichting nodig is. In de praktijk levert dat scherp beeld en een prettige kijkhoek op, waardoor je zelfs vanuit de hoek van je woonkamer naar films of series kunt kijken. De 4K‑resolutie (3.840 × 2.160 pixels) zorgt ervoor dat ondertitels en fijne details bij natuurdocumentaires of sportwedstrijden scherp blijven.

Dankzij het 120 Hz‑paneel worden snelle bewegingen vloeiend weergegeven, wat vooral bij games of sport handig is. De tv draait op LG’s WebOS‑systeem; daarmee kun je eenvoudig navigeren tussen apps zoals Netflix, Disney+ en YouTube. Vier HDMI 2.1‑poorten bieden ruimte voor gameconsoles en randapparatuur. Ook beschikt de tv over eARC voor het doorgeven van geluid naar een externe soundbar.

Samsung QE65Q73D

Als je graag een groot scherm wilt met levendige kleuren, dan is de Samsung QE65Q73D een model om naar te kijken. Deze QLED‑televisie heeft eveneens een schermdiagonaal van 165 centimeter, maar maakt gebruik van een Quantum‑Dot laag om licht om te zetten in een breed kleurvolume. Hierdoor zijn kleuren uit films, series of games aanwezig zonder dat je zelf iets hoeft bij te stellen. Met een verversingssnelheid van 100 Hz worden bewegingen soepel weergegeven en dankzij de Motion Xcelerator 120 Hz‑functie profiteer je bij gameconsoles die hogere verversingsfrequenties ondersteunen.

De 4K AI‑upscaler in Samsungs Quantum‑processor schaalt beelden op tot de volledige Ultra‑HD‑resolutie, zodat je oudere HD‑films scherper ervaart. Het besturingssysteem Tizen biedt toegang tot apps en streamingdiensten en je kunt via SmartThings andere

slimme apparaten bedienen. Er zijn vier HDMI‑poorten en wifi aan boord en energieklasse E geeft aan dat het verbruik gemiddeld is voor een groot QLED‑scherm.

LG OLED65G45LW

De LG OLED65G45LW uit 2024 is een zogeheten Gallery‑model, bedoeld om strak tegen de muur te hangen. Het scherm is slechts enkele centimeters dik, zodat het toestel in je interieur opgaat. Binnenin zit een OLED evo‑paneel met 4K‑resolutie, waardoor elk beeldpunt individueel wordt aangestuurd en kleurenkrachtig zijn. De televisie ondersteunt een verversingssnelheid van 120 Hz en biedt daardoor vloeiende beelden bij sport of snel bewegende films.

Via vier HDMI‑2.1‑aansluitingen kun je gameconsoles aansluiten en profiteren van variabele refresh rates. WebOS 8 vormt de basis voor het smart‑platform; hiermee navigeer je door apps en diensten en kun je via spraakassistenten als Google Assistant of Amazon Alexa de tv bedienen. De set wordt geleverd met een wandbeugel, zodat hij strak tegen de muur bevestigd kan worden.

LG OLED65B42LA

In de B‑serie van LG vind je de OLED65B42LA, een toestel dat in 2024 op de markt kwam. Deze televisie biedt de voordelen van OLED – elk pixel kan apart aan of uit – maar in een iets betaalbaarder segment dan de G‑ of C‑series. Het 65‑inch scherm combineert een 4K‑resolutie met een verversingssnelheid van 120 Hz. Hierdoor zijn bewegingen bij games of sportprogramma’s soepel en blijven details scherp.

WebOS maakt het mogelijk om streamingapps en live‑tv makkelijk te combineren en je kunt de tv bedienen met de meegeleverde Magic Remote. De televisie heeft vier HDMI‑poorten voor randapparatuur en ondersteunt eARC voor lossless audiotransport naar een soundbar of receiver. Door het slanke ontwerp staat de tv op twee subtiele pootjes of kun je hem aan de muur hangen via een VESA‑beugel.

Sony XR‑65A80L

Sony’s XR‑65A80L combineert een 65‑inch OLED‑scherm met het Google TV‑platform. Hierdoor kun je eenvoudig door streamingapps scrollen en de tv koppelen aan je Google‑account. Het XR‑paneel gebruikt Sony’s Cognitive Processor XR, die beelden analyseert en optimaliseert voor contrast en kleur. Met een vernieuwingsfrequentie van 120 Hz en ondersteuning voor HDMI 2.1 zijn snelle games of films geen probleem; variabele refresh rates en Auto Low Latency worden ondersteund.

De luidsprekers zitten achter het scherm verwerkt zodat het geluid direct uit het beeld lijkt te komen; met ondersteuning voor Dolby Atmos sluit je ook eenvoudig een soundbar aan. Vier HDMI‑poorten, wifi en Bluetooth zorgen voor verbinding met randapparatuur, en via de ingebouwde microfoon kun je spraakopdrachten geven. Dankzij de ingebouwde standaard kun je de tv neerzetten of via VESA aan de muur hangen. Het 55-inch model van deze televisie is eerder door ID.nl getest.

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!