ID.nl logo
De beste Atx-behuizingen die je nu kunt kopen
© PXimport
Zekerheid & gemak

De beste Atx-behuizingen die je nu kunt kopen

De juiste behuizing kiezen valt niet mee. In de praktijk blijkt dat simpelweg afgaan op de foto’s van de fabrikant vrij riskant is en daarom helpen we je graag op weg. Wij haalden van zeven fabrikanten hun spannendste atx-model van 80 tot 100 euro in huis en voelden die goed aan de tand.

Stel je zelf een pc samen, dan moet je de onderdelen inbouwen in een behuizing. Een geschikte behuizing uitkiezen is grotendeels een kwestie van smaak. Omdat de markt voor behuizingen zeer volwassen is zien we tegenwoordig (absolute onderkant van de markt daargelaten) nagenoeg geen dramatisch slechte behuizingen meer, waardoor je je veelal prima door emotie kan laten leiden. Hoewel wij hier wel op zoek zijn naar de objectief beste behuizingen, willen we vast meegeven dat geen van de zeven door ons uitgezochte modellen een onvoldoende verdienen. De juiste keuze vereist dus het afzetten van de plus- en minpunten tegen jouw unieke situatie.

Desondanks lopen de producten sterk uiteen, zowel kwalitatief als op het gebied van eigenschappen, en kunnen we door een uitgebreide hands-on ervaring met behuizingen objectief onderscheid maken tussen redelijke, goede en uitstekende producten.

Testverantwoording

We benaderen behuizingen met een praktische blik: zijn de materialen goed, is het inbouwen een soepele ervaring of juist lastig, zitten er stoffilters op, is de standaardkoeling afdoende, en worden mechanische schijven gedempt of laten ze de hele kast resoneren. Een soepele inbouwervaring waarderen we voor zowel nieuwkomers als ervaren computerbouwers, waarbij we extra punten geven voor behuizingen die je helpen ook de afwerking van de interne bekabeling netjes te krijgen. We beoordelen zowel de standaard aanwezige koeling als de potentiele koeling voor gebruikers van high-endsystemen.

Goedkoop = duurkoop?

Behuizingen tussen de 80 en 100 euro noemen wij de middenklasse. Er zijn tal van luxere opties voor de liefhebber, en het kan ook veel goedkoper. Een behuizing heeft in de regel weinig impact op de prestaties van je systeem - tenzij hij voor oververhitting zorgt - en dan klinkt een kast van slechts 30 euro als een interessante besparing. Toch raden we aan om niet te veel te beknibbelen. Degelijke behuizingen zijn bijna altijd stiller, blijven langer in goede staat en gaan jaren mee, ze hebben zelden scherpe randjes waar je je vingers aan open kan halen, en bieden vaak slimme extra’s die het inbouwen en afwerken van de kabels van je pc makkelijker maken. Tel daar nog wat stoffilters bij op en de paar tientjes blijken je al snel wat uurtjes bouwen en onderhoud te besparen.

Cooler Master MasterCase MC500

Denk je aan een pc-behuizing, dan denk je al snel aan Cooler Master. Twee jaar geleden kwam de Taiwanese kastengigant met het MasterCase-concept, allerlei verschillende varianten op basis van één chassis. Iedere variant kun je daarnaaast uitbreiden met extra’s als een andere afwerking van de voor- of bovenkant, extra ruimte voor harde schijven, of verschillende led-elementen.

De MC500 is weliswaar slechts het 84 euro kostende basismodel, maar met twee grote ventilatoren, een solide glazen zijpaneel en volop ruimte mis je weinig. Wil je nog een dvd-station gebruiken? Dan is dit is de enige behuizing in deze vergelijking die daar ruimte voor biedt. Het meest overtuigende aspect is echter de kwaliteit; wat chassis betreft is dit de meest degelijke behuizing in de vergelijking. Niet gek, gezien het feit dat dit chassis ook aan de basis staat van meer dan 200 euro kostende MasterCases.

Inhoudelijk valt er heel weinig te klagen, het is een uitstekende basis waarmee je alle kanten op kan. De MC500 is wel ruimschoots de grootste in de test, fijn voor uitgebreide systemen, maar eigenlijk onnodig groot voor de meeste gangbare systemen. Ook zie je dat hij ontworpen is om verder aangekleed te worden, bijvoorbeeld met de (optionele) extra kap bovenop. De basisuitstraling is hierdoor wat Spartaans. Spreekt het grotere formaat je echter aan en is het grote gewicht geen probleem, dan mag je deze bovenaan je lijstje zetten.

©PXimport

Cooler Master MasterCase MC500

Prijs
€ 84,-
Website
www.coolermaster.com9Score90

  • Pluspunten

  • Uitstekende bouwkwaliteit

  • Veel inbouwmogelijkheden

  • Veel optionele extra’s

  • Minpunten

  • Groter dan noodzakelijk

  • Zwaar

Corsair Spec Omega

Met de Spec Omega gaat Corsair in tegen de nieuwe standaard in deze prijsklasse waarin alles strakker en onopvallender moet. Met agressieve lijnen, een opvallende voet, led-balk in de voorzijde en verlichte ventilator is de Spec Omega echt een verschijning. De behuizing is bovendien in meerdere kleurstellingen te krijgen.

Dit soort futuristische ontwerpen is echter alleen met kunststoffen te realiseren, waardoor de subjectieve bouwkwaliteit lager ligt dan bij de kasten die meer metaal gebruiken, bijvoorbeeld de Cooler Master, Phanteks, NZXT en Fractal. Het gebruikte kunststof is echter van prima kwaliteit en veel beter dan bijvoorbeeld de Thermaltake View 28. Ook intern is de Spec Omega stevig, maar mist hij wel de wat luxere afwerking van de concurrenten en dat zie je bij een afgebouwd systeem. De twee ventilatoren geven voldoende koeling, maar extreem veel ademruimte heeft de kast niet. Zwaarder dan een systeem met mid-range videokaart zouden we niet overwegen zonder extra ventilatie.

Het is duidelijk dat je je in de eerste plaats aangetrokken dient te voelen tot dit opzichtige design. De Spec Omega is zeker geen slechte kast, maar het is wel de duurste in de vergelijking. En als we voorbij dat unieke ontwerp kijken dan zien we niets wat deze kast beter doet dan de concurrenten. Liefhebbers van een wat meer ingetogen uitstraling zouden we aanraden de Corsair Carbide 275R te bekijken. Helaas kwam die te laat voor deze test, maar voor twee tientjes minder zien we daar een chique alternatief met luxere interne afwerking.

©PXimport

Corsair Spec Omega

Prijs
€ 99,-
Website
www.corsair.com7Score70

  • Pluspunten

  • Opvallend, uniek design

  • Kwalitatief ok

  • Ruim voldoende inbouwopties

  • Minpunten

  • Maximale koeling beperkt

  • Intern minder luxe

  • Prijs-kwaliteitverhouding wat minder

NZXT S340 Elite

De NZXT S340 Elite is inmiddels anderhalf jaar op de markt, wat het één van de oudere modellen in de vergelijking maakt. De S340 Elite heeft als weinig andere de ontwikkelingen in de markt voor behuizingen weten te beïnvloeden. De S340 Elite bracht glas onder het 100 euro prijspunt en dankzij handige interne trucjes kun je heel eenvoudig en snel een strak afgewerkt systeem bouwen.

Nog altijd is het een kwalitatief solide, eenvoudig te bouwen computerbehuizing met een redelijke standaardkoeling en een bescheiden geluidsproductie. Dankzij het slimme design kun je met de NZXT nog steeds eenvoudig een net ogend systeem neerzetten. Voor vr-liefhebbers zijn de aanwezige hdmi-aansluiting en de magnetische puck om je vr-headset (of hoofdtelefoon) aan te hangen handige extraatjes.

Met voldoende koeling, een mooie balans tussen afmetingen en interne ruimte voor praktische systemen, en een stalen afwerking van de voorzijde blijft de NZXT S340 Elite een solide keuze. En ook deze kast is in meerdere kleurstellingen te koop.

NZXT S340 Elite

Prijs
€ 89,-
Website
www.nzxt.com9Score90

  • Pluspunten

  • Solide behuizing

  • Slim interieur

  • Meerdere kleurstellingen

  • Minpunten

  • Mist echt onderscheidende features

Gehard glas

Het zal computerkopers zijn opgevallen dat sinds 2016 meer cases gebruik maken van gehard glas. Voorheen was dit “tempered glass” een premium feature, maar inmiddels kun je het ook aantreffen op kasten onder de 100 euro. Gehard glas is veel steviger dan het traditionele acryl, blijft langer mooi, en is ook veel makkelijker schoon te maken. Behuizingen die voor een venster glas gebruiken in plaats van acryl hebben bij ons dan ook wat streepjes voor.

Phanteks P400S Tempered Glass

De Phanteks P400S is een iets jongere behuizing die vergelijkbaar is met de NZXT S340 Elite. Ook hier treffen we een behuizing aan die een mooie balans biedt tussen voldoende interne ruimte voor praktische systemen en een buitenkant die niet onnodig groot is. Net als elke andere Phanteks-kast geven we complimenten voor het netjes afgewerkte interieur waarmee het bouwen van een strak ogende computer eenvoudig is. Voor 89 euro gaat Phanteks vervolgens nog verder. Er zit een fan-controller op de behuizing, waarmee je de snelheden van de ventilatoren eenvoudig kunt aanpassen en een rgb-led-controller waarmee je led-strips (één is meegeleverd) naar wens kunt laten kleuren. De kast is in meerdere kleurstellingen verkrijgbaar. Dit zijn natuurlijk sterke extra’s.

Met een voorzijde van metaal en metalen kappen die je kunt gebruiken om de bovenzijde strak af te werken of te laten ventileren zit Phanteks met deze kast heel dicht tegen het label ‘perfecte case’. Helaas laat Phanteks enkele steekjes vallen, bijvoorbeeld in de wat slordige afwerking van enkele randjes. De Phanteks P400S blijft als geheel echter een uitstekende koop - als het ontwerp je aanspreekt. Voor een relatieve nieuwkomer op de markt is dat een heel behoorlijk resultaat.

©PXimport

Phanteks P400S Tempered Glass

Prijs
€ 89,-
Website
www.phanteks.com9Score90

  • Pluspunten

  • Zeer goede bouwkwaliteit

  • Fan- en led-controller ingebouwd

  • Meerdere kleurstellingen

  • Minpunten

  • Afwerking hier en daar minder

  • Beschikbaarheid soms beperkt

Sharkoon TG5 RGB

Sharkoon doet ook al enige jaren mee met behuizingen, veelal in het budgetsegment. Met de TG5 RGB zetten ze hoger in en dat doen ze vooral met veel extra’s, bijvoorbeeld door vier rgb-ventilatoren te bieden in plaats van de reguliere twee stuks. Veel moderne moederborden hebben een rgb-aansluiting en deze Sharkoon kan die gebruiken om de verlichting van de vier fans en de extra aanwezige led-strip te synchroniseren met het binnenwerk van je computer. Het effect daarvan is indrukwekkend. De verlichting kan ook worden aangepast met de kleine controller.

Hoewel het chassis net niet op hetzelfde niveau is als sommige andere is het meer dan ruim voldoende, en ook de afwerking en inbouwopties zijn keurig te noemen. De ventilatoren zijn niet de meest luxe of stilste modellen, maar vier echt luxe rgb-ventilatoren kosten meer dan deze complete behuizing. De Sharkoon TG5 RGB is weliswaar niet de beste case ooit, maar als je veel rgb wilt voor een scherpe prijs is dit wel een heel sterke deal.

©PXimport

Sharkoon TG5 RGB

Prijs
€ 85,-
Website
www.sharkoon.com8Score80

  • Pluspunten

  • Vier rgb-fans en led-strip

  • Sterke prijs-kwaliteitverhouding

  • Minpunten

  • Mist wat luxe

  • Niet de stilste

Thermaltake View 28

Thermaltake staat bekend om echt opvallende behuizingen en de View 28 is geen uitzondering. Direct valt op dat dit model tegen de tradities in gaat, met onder andere een gebogen venster dat zowel de zijkant als de bovenkant van je behuizing doorzichtig maakt. Niet alleen geeft dit meer inzicht in het binnenwerk van je computer, maar de open bovenkant zorgt er ook voor dat je onderdelen heel eenvoudig in de View 28 kunt inbouwen.

Helaas zien we ook wel een paar stevige minpunten die ons enthousiasme flink temperen. Een gebogen glazen paneel is voorbehouden aan high-end behuizingen en dus treffen we hier een kwalitatief mindere acrylversie aan. De binnenkant is ook wat meer Spartaans dan de hoogst scorende modellen in deze test. Maar uiteindelijk is het echter vooral de voorzijde die de score echt drukt. Hoogglans pianozwart kunststof is een magneet voor stof en vette vingers en het krast bij het minste geringste.

Hoewel de drie Riing rgb-fans, een fan- en led-controller en een opvallende rgb-feature op de voorzijde mooi zijn, vinden we de View 28 kwalitatief toch de minst overtuigende in de vergelijking. We weten dat smaken verschillen, maar wanneer een kortere testperiode al voldoende is voor zeer sterke twijfels over hoe de behuizing er over een half jaar uit zal zien, is meer dan een vijfje wat ons betreft niet haalbaar.

©PXimport

Thermaltake View 28

Prijs
€ 89,-
Website
www.thermaltake.com5Score50

  • Pluspunten

  • Opvallend, uniek design

  • Veel rgb-actie

  • Ruim voldoende inbouwopties

  • Minpunten

  • Kwalitatief teleurstellend

  • Hoogglans plastic voorzijde erg kwetsbaar

Fractal Design Meshify C

De Meshify C van het Zweedse Fractal weet onze blik goed te vangen met zijn unieke doch ingetogen ontwerp, nette metalen poten en vooral bescheiden en chique voorkomen. Dit ondanks dat het met enige marge de compactste behuizing in deze vergelijking is. De Meshify C biedt desondanks nagenoeg alle inbouwmogelijkheden - ook voor zware systemen - die de concurrenten bieden en de resulterende ruimtebesparing op of onder je bureau vinden we een grote plus. Enkel voor complexere waterkoeling wordt het wat krap.

Hoewel het chassis van Cooler Master een zwaardere kwaliteit heeft, en de Phanteks extra’s als fan- en led-controllers biedt is het de uitstekende balans van zaken die de Meshify C ons doet overtuigen. Exterieur en interieur is van degelijke kwaliteit, inbouwen en afwerken is kinderlijk eenvoudig, de twee ventilatoren voldoen, en extra koelopties voor de zwaarste systemen zijn aanwezig.

Wel vinden we het jammer dat de kabels van de behuizing aan het voorpaneel vast zitten. Hierdoor is schoonmaken van de voorzijde die op termijn altijd stof zal vangen onnodig lastiger. Ook had een fan-controller voor dit bedrag niet misstaan. Toch is de Meshify C een schoolvoorbeeld van wat een gebalanceerde, bescheiden afgemeten en degelijke kast van 80 tot 100 euro dient te zijn. Hierbij is de keuze tussen varianten met gesloten zijkant, donker of juist licht glas, of zelfs een witte variant de kers op de taart.

©PXimport

Fractal Design Meshify C

Prijs
€ 89,-
Website
www.fractal-design.com9Score90

  • Pluspunten

  • Compacte afmetingen

  • Degelijke, chique afwerking

  • Degelijk en praktisch binnenwerk

  • Minpunten

  • Bereikbaarheid stoffilter voorzijde

  • Weinig extra’s

Conclusie

Het bepalen van de beste behuizing is nagenoeg onmogelijk. De Thermaltake View 28 stelt kwalitatief teleur en opvallende features zijn niet voldoende om dat te compenseren. De Corsair Spec Omega is kwalitatief prima, maar het is ook de duurste in de test zonder dat we daar echt iets bijzonders voor krijgen afgezien van een opvallend design. De Sharkoon TG5 RGB is niet de meest luxe behuizing, maar wel degelijk genoeg en de aanwezigheid van vier rgb-fans en een led-strip maakt het de beste koop voor liefhebbers van veel rgb-verlichting.

Wil je graag een strakke voorzijde dan kom je uit bij de NZXT S340 Elite en Phanteks P400S. Beide kasten zijn voornamelijk van staal en erg degelijk. Ze zijn allebei verkrijgbaar in verschillende kleuren. NZXT zet in op de vr-gebruiker en Phanteks gaat juist voor handige extra’s als fan- en led-controllers, al kunnen we de kleine schoonheidsfoutjes van de laatste hier niet onbenoemd laten.

De Fractal Design Meshify C zal de logische keuze zijn voor de grootste groep gebruikers. Deze case combineert een goede kwaliteit aan de buitenkant, een degelijk interieur en goed inbouwgemak, en heeft de kleinste afmetingen terwijl je er feitelijk toch elk soort computer in kunt bouwen. Enkele kleuropties maken het aantrekkelijke plaatje compleet.

Kwalitatief is de Cooler Master MC500 de beste in de test. Als grootste in de vergelijking is de case ook de beste keuze voor complexere systemen. De keerzijde is dat hij voor de meeste gangbare systemen weer net een maatje te groot is.

Tussen de objectief sterkere modellen is eigenlijk geen duidelijke winnaar aan te wijzen, je zult echt moeten afwegen welke van de plus- en minpunten voor jou belangrijk zijn. En natuurlijk welke kast je het mooist vindt!

©PXimport

▼ Volgende artikel
De lente komt eraan! Dit doe je in februari in de tuin
© Olga Seyfutdinova
Huis

De lente komt eraan! Dit doe je in februari in de tuin

De winter loopt op zijn eind, ook al voelt dat niet altijd zo aan de temperatuur. Maar kijk om je heen: het eerste groen verschijnt weer in de tuin. Winterklokjes en krokussen laten zich zien en aan sommige bomen en struiken zie je al de eerste knoppen verschijnen. Tijd dus om de handen uit de mouwen te steken – de tuin roept!

Dit doe je in februari is het tijd om: 🪻 Eenjarige zomerbloemen voorzaaien 🪻 Kale plekken in het gazon inzaaien 🪻 Groene aanslag van de bestratingverwijderen 🪻 Bepaalde (fruit)bomen snoeien

Weten wat je de rest van het jaar in de tuin kunt doen? Kijk dan op onze jaarkalender!

Voorzaaien, planten en verpotten

Zaai eenjarige zomerbloemen alvast binnen voor, zodat je later in het seizoen sterke planten hebt. Buiten kun je bomen en struiken verplaatsen, zolang het niet vriest. Kuipplanten die in de garage of schuur overwinteren, hebben nu wat meer water nodig. Ook potplanten buiten kunnen wel een scheut gebruiken als ze lange tijd droog staan.

Omdat de nachten nog koud kunnen zijn, is het verstandig om bloeiende bollen in potten en bakken te beschermen met vliesdoek. Een camelia kun je 's nachts afdekken met noppenfolie, maar haal die er overdag weer af zodra de temperatuur boven nul komt.

Wil je wat extra kleur in de tuin? Zet viooltjes en primula's neer. Ze kunnen goed tegen de kou en zorgen meteen voor een lente-achtig gevoel.

©MaÅgosia Karniewska

Aandacht voor je gazon

Strooi in de eerste twee weken van februari kalk over het gazon en de borders. Wil je een nieuw gazon aanleggen? Dan is het tijd om aan de slag te gaan. Spit en egaliseer de grond, zodat die klaar is voor het inzaaien of leggen van gras. Als je gazon vol molshopen ligt, kun je de aarde met een bezem over het gras verspreiden. Is het droog en vorstvrij? Dan kun je de graskanten bijwerken en kale plekken opnieuw inzaaien. Vermijd lopen over het gazon tijdens de vorst, want dat kan het gras beschadigen.

Onkruid wieden en groene aanslag wegvegen

Laat de schoffel voorlopig nog even staan, want daarmee kun je vaste planten beschadigen die nog onder de grond zitten. Pluk het onkruid liever met de hand, zodat je de jonge planten niet verstoort. Een groen laagje op het terras veeg je weg met zand en een bezem. Wil je het grondiger aanpakken? Er zijn verschillende manieren om groene aanslag te verwijderen. Zeg maar dag tegen die gladde laag met deze tips 🢱

Zo verwijder je groene aanslag van je terras en tegels

©Vely

Snoeien (maar niet alles en met mate)

In februari kun je bepaalde bomen en struiken snoeien, zolang het niet vriest en er geen vorstperiode wordt voorspeld. Is dat wel het geval, wacht dan op een warmere periode. Begin bij de dakplataan en snoei de takken die recht omhoog groeien. Heb je de leilinde nog niet gesnoeid? Knip de takken dan nu terug tot een paar centimeter vanaf de hoofdtakken. Ook heesters kunnen een snoeibeurt gebruiken. Ontstaan er grote wonden bij bomen? Dek ze af met wondbalsem om infecties te voorkomen.

Haal bij klimplanten, zoals klimop, wilde wingerd en trompetklimmer, het oude blad weg. Verwijder ook de ranken op plekken waar ze niet moeten groeien, zoals onder de dakrand en rondom kozijnen.

Februari is daarnaast een goede maand om fruitbomen te snoeien. Wacht wel met het snoeien van fruitbomen met steenvruchten, zoals de kersenboom of perzikboom. De druif en kiwi moeten nu wél gesnoeid worden, want zodra de sapstromen op gang komen, ben je te laat.

▼ Volgende artikel
Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?
© ryanking999 - stock.adobe.com
Zekerheid & gemak

Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?

Dat het internet niet veilig is en je bijvoorbeeld accountgegevens en je computer moet beveiligen, weet iedereen wel. Maar waartegen je ze moet beveiligen, dat is steeds minder duidelijk. Weten wat precies de dreiging is en welk risico je loopt, is een belangrijke stap in het kiezen van de juiste beveiligingsmaatregel. Wij gingen in gesprek met experts op dit vlak. Tegen welke dreiging moeten we ons eigenlijk beveiligen?

In dit artikel vertellen we je over de online dreigingen anno 2025: • Ransomware • Phishing • Deepfakes • IoT-aanvallen Lees hierna zeker ook: Veilig downloaden: hier moet je op letten

In een donkere kamer vol beeldschermen, zit een jongeman achter een computer. De capuchon van zijn hoodie is zo ver over zijn hoofd getrokken dat zijn gezicht onzichtbaar is . Een hacker! Hoewel maar weinigen van ons er een in het wild zijn tegengekomen, weten we allemaal hoe een hacker eruitziet. Althans, dat denken we. Maar hoe realistisch is dit beeld? En zijn we veilig genoeg als we deze hacker buiten onze computer houden? Niet volgens de experts.

Dreiging en risico

Door het gebruik van computers, smartphones en online diensten stellen we ons dagelijks bloot aan diverse digitale dreigingen. Welke dat precies zijn, verandert door de tijd – evenals het gevaar dat we erdoor lopen en het risico dat we ermee nemen. Overheden, maar ook bedrijven en organisaties werken veelal met dreigingsbeelden. Dat zijn analyses waarin ze de dreigingen zo concreet mogelijk maken en het risico ervan inschatten. Behalve dat het een goede manier is om de dreigingen helder te krijgen, is het vooral nuttig bij de keuze voor te nemen maatregelen.

Volgens het Cybersecurity Woordenboek is een dreiging: ‘iets, een gebeurtenis, wat gevaar of schade kan opleveren’. Bij elke dreiging hoort een risico. Dit is de ‘kans dat het ook echt gebeurt gecombineerd met de gevolgen van die de schade’. Bedoeld wordt dat wanneer bijvoorbeeld de financiële schade van een dreiging een bedrijf failliet kan laten gaan, het risico van de dreiging groter is dan alleen de kosten van de oplossing.

Lekken van persoonlijke gegevens

De schade hoeft ook lang niet altijd financieel te zijn. Het lekken van gevoelige persoonlijke gegevens heeft al snel veel meer impact en betekenis voor die persoon en vaak ook zijn omgeving, dan alleen het bedrag dat ermee gemoeid is. En dat geldt ook wanneer ransomware digitale foto’s vernietigt of je enkele weken werk kwijtraakt en daardoor een belangrijke opdracht te laat inlevert bij een opdrachtgever.

Experts stellen dat het risico het slachtoffer te worden van cybercrime, voor mensen niet lager is geworden. Cybercriminelen gaan steeds slimmer te werk, omdat er veel geld met hun activiteiten te verdienen valt. Voorkomen blijft het doel. Weten welke dreigingen er zijn, is daar een belangrijke stap bij.

Cybersecurity Woordenboek

Cybersecurity is net als de hele tech-sector, gek op afkortingen en moeilijke woorden. Op www.cyberveilignederland.nl/woordenboek vind je het Cybersecurity Woordenboek dat zo’n 650 cybersecurity-termen in begrijpelijke taal uitlegt. Het woordenboek is een samenwerking van ruim 70 organisaties en Nederlandse cybersecurity-professionals in samenwerking met de Cybersecurity Alliantie. De actuele online versie is de derde druk en behalve online te raadplegen ook als pdf te downloaden.

Het Cybersecurity Woordenboek verduidelijkt cybersecuritytermen en -begrippen.

Ransomware blijft schadelijk

Ransomware of gijzelsoftware is al enkele jaren de meest voorkomende en meest lucratieve vorm van cybercrime. Het is malware die de bestanden op een apparaat versleutelt en losgeld eist in ruil voor de decoderingssleutels. Betaal je niet, dan zijn de gegevens voor altijd verloren.

Bogdan Botezatu, directeur Threat Research bij Bitdefender, ziet de verzoeken om hulp dagelijks op zijn bureau landen. “En dat zijn maar al te vaak ook gewoon burgers”, zegt hij om het beeld te ontkrachten dat ransomware vooral bedrijven raakt. “De criminelen richten zich zelden op een specifiek doel, ze schieten vooral met hagel.”

Vele kleintjes leveren volgens hem genoeg geld op en ze lopen minder risico op ongewenste aandacht van pers en politie dan wanneer ze een hele grote vis vangen. Wel wordt bij het aanvallen van bedrijven steeds vaker ingezet ook op extractie, het naar buiten kopiëren van informatie en dan dreigen die te publiceren. Voor consumenten is dit volgens Botezatu in elk geval nu nog een minder voor de hand liggend scenario. “Contact maken met individuele slachtoffers is lastig en het zijn er ook veel te veel. Dan is het eenvoudiger om losgeld te vragen in ruil voor de sleutels.”

Bogdan Botezatu ontvangt dagelijks verzoeken om hulp bij ransomware.

Bronnen van besmetting

Belangrijke bronnen van een ransomwarebesmetting zijn volgens Botezatu phishingberichten, gebruik van onveilige netwerkprotocollen en kwetsbaarheden in software. Expliciet noemt hij nog besmette downloads van cracks om software zonder geldige licentie te gebruiken, en gekraakte films en e-books. “Vaak krijgt men wel een prompt van een beschermingsprogramma maar schakelt die tijdelijk uit. ‘Snel de crack draaien en daarna de beveiliging weer aan’ denk men, maar helaas werkt het niet zo. Dan ben je al besmet.”

Nederland bedreigd

Ook landen denken na over dreigingen en risico’s. Voor Nederland doen de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) dit. Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC), dat onderdeel is van het NCTV, richt zich specifiek op digitale dreigingen. Zij publiceert bijvoorbeeld het Cybersecuritybeeld Nederland. CSBN 2023 is de meest recente versie. De overheid voorziet burgers niet specifiek van digitale dreigingsinformatie, wel kun je op sites als Alert Online en Veiliginternetten.nl algemene tips voor digitale veiligheid lezen.

De overheid publiceert regelmatig rapporten over de digitale bedreigingen voor Nederland.

Broddelwerk met desastreuze uitkomst

De ransomware zelf wordt ook steeds verder ontwikkeld. “Niet allemaal zijn ze even kundig”, oordeelt Botezatu over de programmeurs. Soms maken ze volgens hem hele basic fouten, waardoor het onmogelijk is de bestanden te ontsleutelen – zelfs als je betaalt en de sleutels zou krijgen. Volgens het Jaarbeeld Ransomware van Projectgroep Melissa, een samenwerkingsverband van de Nederlandse overheid en diverse private partijen uit de cybersecuritysector, kwamen er in 2023 in Nederland 29 typen ransomware voor. Volgens Botezatu maakt momenteel vooral de ransomware-variant STOP Djvu veel slachtoffers. Deze ransomware richt zich vooral op Windows-computers en wordt vooral via software-cracks verspreid en via berichten op het Discord-chatplatform.

De top 10 van Peter Stelzhammer

Wij vroegen Peter Stelzhammer, oprichter en malware-onderzoeker bij antivirus-lab AV-Comparatives, naar zijn top 10 van verwachte bedreigingen voor 2025.

  • Phishing: mensen verleiden gevoelige informatie te verstrekken.
  • Deepfakes en desinformatie: mensen manipuleren en oplichten met AI-nep-video’s en audio.
  • Ransomware: bestanden versleutelen en alleen tegen betaling ontsleutelen.
  • Malvertising: malware verspreiden via besmette advertenties.
  • Identiteitsdiefstal: gestolen persoonsgegevens misbruiken voor fraude.
  • Fakeshops: frauduleuze webshops die persoonlijke en betalingsgegevens verzamelen of namaakgoederen verkopen.
  • IoT-aanvallen: IoT-apparatuur hacken voor toegang tot diensten, of gecoördineerde criminele aanvallen.
  • Man-in-the-Middle (MitM)-aanvallen: (bank)communicatie onderscheppen en misbruiken.
  • Cryptojacking: ongeautoriseerd gebruik van computers maken om crypto te minen.
  • Zero-day-exploits: kwetsbaarheden in software misbruiken voordat er een patch is.

Overige malware

Door alle aandacht voor ransomware lijkt het bijna of er geen ‘gewone’ malware meer is. Die is er nog genoeg. Het Duitse antivirus-certificeringslab AV-Test ziet ze allemaal voorbijkomen. Erik Heyland, manager van het Test en Research Lab bij AV-Test somt de enorme aantallen varianten trojans, backdoors, webscripts, miners, worms, PUA’s, droppers en nog veel meer op. De aantallen nieuwe varianten lopen in de miljoenen per jaar. AV-Test heeft op https://portal.av-atlas.org een online dashboard staan met informatie over actuele dreigingen, zoals virussen, spamberichten en aanvallen op IoT-apparaten.

AV-Test heeft een online dashboard met dreigingsinformatie.

Gehackt

In 2021 was het Brabantse bedrijf Hoppenbrouwers slachtoffer van een ransomwareaanval door de beruchte REvil-cybercrimegroep. Het bedrijf wil graag dat anderen ervan leren en heeft een e-book gepubliceerd van de gebeurtenissen voor, tijdens en na de hack. Het e-book is gratis te downloaden.

Het ransomware-verhaal van het Brabantse Hoppenbrouwers maakt de impact van een ransomware-incident invoelbaar.

Jij bent geld waard

Phishing, smishing, infostealers; het zijn allemaal manieren waarop criminelen proberen persoonlijke gegevens zoals wachtwoorden en creditcardnummers in handen te krijgen. Ze doen dit via e-mails en sms-berichten die verwijzen naar nep-websites of door met een infostealer-programma informatie op de pc of Mac te verzamelen door login-/sessie-cookies en credentials die je in browsers bewaart, te stelen.

De verschillende vormen om informatie te verzamelen, worden volgens de experts steeds geavanceerder en daarmee gevaarlijker. Niet alleen investeren de criminelen meer tijd en middelen in hun aanvallen, kunstmatige intelligentie biedt hun ongekende nieuwe mogelijkheden. Daarbij is de opbrengst van een aanval door de manier waarop wij met wachtwoorden omgaan vaak veel groter dan het op eerste hand lijkt. Botezatu noemt dit een van zijn grootste frustraties. “Hackers hebben talloze manieren om deze informatie te oogsten. Voor de meeste accounts is het ook geen kwestie van hoe, maar alleen wanneer de gegevens worden gestolen. Hergebruik je inloggegevens, dan verlies je meer dan alleen dat account.”

Oplichting even gevaarlijk

Volgens Marc Vos, senior-manager bij McAfee, is internetoplichting inmiddels net zo gevaarlijk als malware en ransomware. Daarbij zijn volgens hem juist deze vormen van online criminaliteit steeds lucratiever voor de criminelen. “De meeste mensen begrijpen wel dat een pc beveiligd moet worden, maar dat ze zelf eigenlijk een veel ‘interessanter’ doelwit zijn wordt vaak vergeten.” Of zoals Botezatu aanvult: “Mensen denken dat hun informatie niet waardevol is. Maar eigenlijk is elk onderdeel van een online identiteit te misbruiken en te verkopen. Overal hangt een prijskaartje aan.”

De top 10 van Marc Vos

Ook Marc Vos, senior PR-manager bij McAfee, leverde zijn belangrijkste bedreigingen voor 2025:

  • Dating-fraude (pig butchering): iemand verleiden en het vertrouwen misbruiken voor crypto-scams.
  • Beleggingsfraude: advertenties met bekende personen voor malafide investeringen.
  • WhatsApp-fraude (“Hoi mam”) nep-gezinslid in nood vraagt via WhatsApp om geld.
  • Recovery-fraude: slachtoffer van fraude wordt door nep bank-/helpdeskmedewerker nogmaals oplicht.
  • E-mail-/sms-phishing: nep-mail lokt je naar site die gegevens steelt.
  • Nepberichten van pakketbezorgers: mail of app over invoerkosten om gegevens te stelen.
  • Nepwebshop of ticketsites: site verkoopt goederen of tickets maar levert niet en steelt betalingsgegevens.
  • Deepfakes: met AI gemaakte video’s/foto’s ingezet voor misinformatie, cyberpesten, oplichting.
  • Vishing/voicephishing: via de telefoon inlog- of betaalgegevens bemachtigen. AI maakt deze voiceberichten superrealistisch.
  • Quishing: QR-code aanbieden die naar phishingwebsite leidt.

Hackers en IoT

Volgens Botezatu is er niet één groep of soort hackers. Hij gebruikt dan ook liever scenario’s om enkele groepen te duiden. Voor consumenten zeker relevant is de ‘opportunistische hacker’ die het internet scant met kant-en-klare tools op zoek naar kwetsbaarheden. Ze hebben vooral succes bij smart-apparatuur zoals slimme deurbellen, IP-camera’s, smart speakers, maar ook printers en babyfoons. Ze vormen hier botnets mee die ze gebruiken om DDOS-aanvallen uit te voeren. Een tweede scenario is dat gekaapte apparatuur wordt gebruikt om internetverkeer te routeren en te verbergen, bijvoorbeeld om toegang te geven tot strafbare content. Volgens Botezatu ziet niet iedereen van wie de apparatuur gekaapt is zichzelf direct als slachtoffer. “Wordt jouw IP-adres gebruikt om vitale infrastructuur aan te vallen, dan kan dat serieus repercussies hebben”, waarschuwt hij.

Bij IoT-apparaten is ook al snel de privacy in het gedrang. “Wereldwijd gaat het om 22 miljard verbonden apparaten en dat aantal neemt alleen maar toe. IP-camera’s en babymonitors slaan vaak beelden op in de cloud. Hack je die, dan kun je direct bij mensen in huis kijken. Er blijft dan geen privacy over, maar het wordt dan ook een fysiek risico. Criminelen kunnen meekijken en zien waar je belangrijke zaken bewaart, maar ook wanneer je thuis bent of juist niet. Opnieuw relevante informatie die geld waard is.”

Social media

Steeds vaker zijn ook hackers geïnteresseerd in accounts van social media, YouTube en e-mail. Ze gebruiken deze accounts om als jou andere accounts ‘te liken’ en een boost te geven, om fake-nieuws en fake-succesverhalen te verspreiden. Populair is ook advertising-fraude. Hierbij maakt men een account aan bij een advertentieverkoper om daarna met gestolen accounts eindeloos op deze advertenties te klikken. “Per klik is het een minimaal bedrag, maar aangestuurd met een botnet en veel gestolen accounts is het al snel een leuke inkomstenbron.”

Mobiele dreigingen

Aangezien er ontzettend veel data op mobiele apparaten staan, zoals wachtwoorden en apps die je gebruikt bij multifactor-inloggen, is er volgens Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET, alle reden de beveiliging van mobiele apparaten serieus te nemen. Smartphones zijn veiliger dan pc's en Macs, maar waterdicht is die veiligheid niet. “Dat geldt voor Android maar ook iOS. Apples mobiele OS is meer afgeschermd, maar het is niet zo dat je mobiele devices onschendbaar zijn.”

Mobiele apparaten worden veel aangevallen voor phishing en vishing (spraak-phishing). Een groot risico is de installatie van apps buiten de standaard Android- of Apple-appstore om. Apps in die stores worden door Apple en Google op kwaliteit en ook beveiliging gecontroleerd, maar dat geldt niet voor apps uit andere bronnen. Lang had ook alleen Android de optie om alternatieve stores te gebruiken, maar inmiddels moet ook Apple andere appwinkels toelaten.

“Het risico van het downloaden van malware is hierdoor groter geworden”, aldus Hendriks. Botezatu van Bitdefender onderschrijft dit: “Op iOS zijn attacks zeldzaam, maar voor Android zien we zeker twintig tot dertig reports van frauduleuze apps per maand.” Bitdefender onderzoekt op dit moment een Android-app die in de Google Playstore wordt aangeboden en die de smartphone gebruikt als proxy voor crimineel netwerkverkeer. “Het grote voordeel van smartphones is dat ze eigenlijk altijd ingeschakeld zijn én verbonden zijn met het internet”, aldus Botezatu. Dit maakt smartphones volgens hem extra interessant. Daarbij is ook de bandbreedte steeds minder een beperking. Bovendien bevatten mobiele apparaten veel informatie over de gebruiker.

De top 10 van Peter Hendriks

Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET is duidelijk. “Awareness is altijd belangrijk, maar goed nadenken over risico’s ook.”

  • Phishing/smishing: oplichting via mail en WhatsApp.
  • Vishing/Voicephishing: criminelen die zich via AI voordoen als iemand anders om gegevens of geld los te maken.
  • Malware: vooral infostealers en andere malware, onverminderd een groot probleem.
  • Social engineering: alles van een “Hoi mama” tot deepfake-video bedoeld om je om de tuin te leiden. Kan zeker bij offline stalking veel impact hebben op een slachtoffer.
  • Identiteitsfraude via datalekken: criminelen die gelekte data met accountgegevens kopen en misbruiken.
  • IoT-apparaten: slecht beveiligde slimme apparaten die verbonden met het internet je aanvalsoppervlak enorm vergroten.
  • Nepwebshop: een shop beginnen is steeds makkelijker, ook als die malafide is.
  • Sextortion: chantage met naaktbeelden van het slachtoffer. Soms met gemanipuleerde beelden.
  • Ransomware: onverminderd een groot probleem.
  • Besmette downloads: onofficiële software die malware bevat.

Conclusie

Als gebruiker kun je er niet omheen: het internet is niet veilig en daarmee ook alle apparaten die we met het internet verbinden niet. Dat geldt voor de computer, de smartphone, maar ook voor alle andere apparaten die we steeds meer toelaten in ons huis en in ons leven. En juist omdat we er zo vertrouwd mee zijn en ze ook willen vertrouwen, is het belangrijk de risico’s goed in ogenschouw te nemen. De experts en rapporten van de overheid laten zien dat de dreiging groot genoeg is om beveiliging ruim aandacht te geven.

De wereld achter ransomware

Bij Project Melissa werken enkele overheden en security-organisaties, onder wie het NCSC, Fox IT en de politie, samen tegen ransomware. De samenwerking heeft enkele succesvolle acties tegen ransomwarebendes opgeleverd, maar ook twee lezenswaardige whitepapers. Eén geeft inzicht in de werking van ransomware en de criminelen erachter, de tweede gaat dieper in op de afpersingsmethode van data-exfiltratie. Beide documenten zijn te downloaden via deze webpagina van het Nationaal Cyber Security Centrum.

De ransomware-whitepapers van Project Melissa geven veel inzicht in de werking van ransomware en de criminele groepen erachter.