‘De blockchain’ is een hippe term waar sommige toekomstdenkers veel potentie in zien. Maar wanneer worden de daden nou eens bij de woorden gevoegd? Steeds meer blockchain-toepassingen lijken nu op het punt te staan hun beloftes waar te maken.

Door: Tijs Hofmans en Jasper Bakker

‘We moeten iets met de blockchain’ is misschien wel de meest gehoorde uitspraak bij innovatieve bedrijven (meestal met het woord ‘fintech’ ergens in de naam), maar wát er dan precies met de blockchain moet gebeuren is niet altijd even duidelijk. Sommige bedrijven organiseren hackathons waarin wordt geprobeerd een goede toepassing voor blockchains te vinden, vaak zonder concrete aanleiding.

Als het gaat om blockchains lijkt er weinig middenweg te bestaan. Er zijn sceptici die nog te veel beren op de weg zien als het om de technologie gaat, maar er is een grote groep (vocale) goeroes die zweert dat de blockchain op termijn een revolutie kan ontketenen in de financiële wereld. Het is anno 2017 echter nog steeds lastig om concrete toepassingen te vinden voor de technologie, ondanks de grote hoeveelheid bedrijven en instellingen die inmiddels zegt ‘interesse’ in de blockchain te hebben en ermee te experimenteren. Toch verschijnen er langzaam signalen dat blockchains toepassingen vinden in de echte wereld.

Voor je verder gaat: Lees hier meer over de werking van blockchain.

Blockchain bij banken

Omdat de blockchain zo wezenlijk verbonden is aan cryptovaluta, is het niet gek dat veel banken en andere financiële instellingen daar op de een of andere manier mee experimenteren. Maar in de financiële sector staat de technologie ook nog in de kinderschoenen. Veel bedrijven en instellingen hebben experimenten lopen waarmee ze kijken óf er iets te doen is met blockchains, ook al weten ze niet precies wat.

Een belangrijke reden daarvoor is dat zulke instellingen zich vast willen voorbereiden op de toekomst. Neem De Nederlandsche Bank, de nationale toezichthouder voor de banksector. Die begon een paar jaar geleden met een experiment, de DNBCoin. Dat is een eigen digitale munt die de toezichthouder zelf creëerde om ‘meer inzicht te krijgen in de werking en het nut van blockchains’. De eerste fase van dat experiment moest de vroege dagen van de bitcoin emuleren. Er werden vijf laptops op elkaar aangesloten, die onderling een eigen cryptovaluta begonnen te ‘minen’. Net als bij de eerste bitcoins werd er een ‘genesis-block’ gemined, en werd er gekeken naar hoe de evolutie van een nieuwe munt verliep.

Maar het was vooral de tweede test waar DNB veel van leerde. In dat nieuwe experiment werden de extremen rondom de bitcoin bekeken: een simulatie van het jaar 2140, als de laatste van de 21 miljoen beschikbare bitcoins worden gemined. “Blockchaintechnologie kan mogelijk een nieuwe dimensie betekenen in de interactie tussen financiële instituten”, vertelde één van de teamleden in een presentatie. Daar moet een toezichthouder op in kunnen spelen.

De Nederlandsche Bank lijkt bij het opzetten van het project niet goed te hebben gekeken naar wat de grote banken ook daadwerkelijk van plan zijn. Die zijn weliswaar wel met blockchains bezig, maar zien de technologie over het algemeen niet geschikt voor monetaire toepassingen zoals bitcoins of andere cryptovaluta.

“Bitcoins zijn ongereguleerd geld, en banken zijn juist heel erg gereguleerd”, legt een woordvoerder van ABN Amro uit. “Dus wij kijken helemaal niet naar een eigen cryptomunt of hoe we bitcoins kunnen integreren.” ABN Amro heeft veel blockchain-projecten en -pilots lopen. Die richten zich allemaal op ondersteuning van het bedrijfsleven en komen meestal neer op vormen van zogeheten ‘smart contracts’. Ook Djuri Baars van de Rabobank beaamt dat regulatie een obstakel is. “De blockchain is ontworpen voor peer-to-peer-betalingen, maar een bank moet juist controleren wie er achter een betaling zit. Dat staat haaks op elkaar.”

Blockchain in de logistiek

Daarom richten de banken zich vooral op blockchain in de handel en logistiek. ABN Amro heeft bijvoorbeeld een project lopen dat werd geboren vanuit een hackathon (op die manier zien dus de meeste andere blockchainprojecten ook het levenslicht). Het project richt zich op zeetransport en kijkt naar de mogelijkheden om alle aspecten van containervervoer in blockchainformaat te zetten.

“Een zeecontainer uit China doet er zo’n 24 dagen over om hier te komen”, legt een woordvoerder uit. “Maar alle administratie om die reis heen duurt wel 40 dagen. Dat komt voornamelijk omdat er zoveel partijen betrokken zijn bij een reis: de financierder, douane, de rederij, de vervoerder, de fabrikant.” Het probleem van een groot aantal betrokken partijen komt bij veel blockchain-adepten terug als één van de belangrijkste problemen die met een blockchain kan en zelfs moet worden opgelost. “Alle partijen hebben op andere momenten informatie nodig over zo’n reis, en dat moet informatie zijn waarvan je zeker moet weten dat die klopt. Op dit moment wordt veel van die informatie zelfs met de fax verstuurd. Dat kun je met een blockchain makkelijk oplossen.”

Uiteindelijk draait die oplossing natuurlijk wel ook om geld. “Als het administratieve proces minder lang duurt, heeft de vervoerder ook minder kosten. En omdat het proces verkort wordt, betekent dat ook dat die tijd weer voor nieuwe reizen kan worden ingezet.”

Identiteit vaststellen

Ook ING heeft een paar belangrijke proeven lopen in een speciale blockchain-afdeling die uit twaalf personen bestaat. De meeste experimenten begonnen begin dit jaar en hoewel sommige ervan zich richtten op financiële transacties, draaide het merendeel van de proeven rondom ‘trade finance’ (het vastleggen van beursgerelateerde transacties), maar ook om ‘smart identities’. Dat laatste is een hippe term voor het vastleggen van de identiteit van een klant van de bank en diens financiële situatie, wat handig is als je kijkt naar alle betrokken afdelingen binnen een bank die zich met een klant bezig houden. Denk maar aan een klant die een hypotheek wil afsluiten, een eigen zaak heeft of een pensioen opbouwt en met meerdere van die afdelingen te maken krijgt.

Er worden echter wel wat voorzichtige stapjes gezet op transactiegebied. Een eerste echte proef werd in februari van dit jaar uitgevoerd toen ING een overschrijving naar China deed. Waar zo’n transactie normaal gesproken 3 uur duurt, wist het team dat – door de onderliggende blockchaintechnologie – terug te brengen naar slechts 25 minuten. De Rabobank wil ook een project opzetten om microtransacties te kunnen uitvoeren. “Een transactie kost nu bijvoorbeeld 35 cent, maar dat kan met blockchaintechnologie terug worden gebracht naar 1 cent”, vertelt Djuri Baars van de bank.

Als basis voor arbeidscontract

er in het bedrijfsleven al praktische voorbeelden te vinden waarin blockchain-technologie op dit moment wordt ingezet –en met veel zelfverzekerdheid. Zo is er Flexentral, een bedrijf dat een systeem maakt waarin ‘alle aspecten van een arbeidscontract’ worden bijgehouden. In dat systeem kunnen bijvoorbeeld alle transacties worden vastgelegd, alle betalingen aan een werknemer, het werk dat moet gebeuren én het werk dat wordt uitgevoerd.

Volgens Onno Hektor, medeoprichter van het bedrijf, is zo’n systeem een absolute vereiste in ‘het oerwoud van mensen en instanties die betrokken zijn bij werving, selectie en betalingen’. “Als je al die tussenpersonen weghaalt, bespaar je zo 20 procent van je kosten op bijvoorbeeld payroll, en die taken van de tussenpersonen kunnen makkelijk worden overgenomen door een blockchain.” Zeker bedrijven die veel gebruikmaken van flexmedewerkers en externe partijen, kunnen veel tijd en geld kwijt zijn aan tussenpersonen.

Stadjerpas

In Groningen loopt al een tijdje één van de weinig écht concrete projecten met blockchaintechnologie van Nederland. Met de ‘Stadjerspas’ kunnen inwoners van Groningen sinds 2016 met een laag inkomen korting krijgen op verschillende faciliteiten in de stad, zoals sporthallen en musea. De onderliggende blockchain-software loopt de goedkeuring van de korting na. Ook bij dit project zijn veel instanties betrokken, zoals ambtenaren én de betreffende instellingen, en al die informatie van gebruikers komt terecht in een database via blockchain-techologie.

©PXimport

Microsoft en blockchain

Een bekende naam die ook ver is met experimenteren met de inzet van de blockchain-technologie is Windows-maker Microsoft. In de zomer heeft Microsoft een open ontwikkelraamwerk voor blockchain uitgebracht. Dit is geen concreet bruikbaar softwareproduct voor bedrijven, maar een basishulpmiddel voor developers. Dit zogeheten Coco Framework belooft een oplossing voor bepaalde beperkingen van huidige blockchain-netwerken, zoals het maximale aantal transacties dat ze per seconde kunnen verwerken. Microsofts Coco is platformonafhankelijk en generiek wat blockchains betreft, waardoor het dus werkt met verschillende implementaties van die technologie. Het is de bedoeling dat dit stuk software begin 2018 opensource beschikbaar komt op ontwikkelaarssite Github. De broncode is dan voor iedereen openlijk in te zien en te gebruiken.

Een ander blockchain-initiatief van Microsoft is Project Manifest, voor de complexe vertrouwenszaak van toeleveringsketens. Zulke ketens worden gevormd door bedrijven die grondstoffen, halffabricaten, componenten, onderdelen en producten aan elkaar leveren.

Controleerbaarheid

En ook in een andere branche duikt de blockchain op. Is deze chocopasta écht nootvrij geproduceerd? Zijn de opslagchips in deze nieuwe Samsung- of Huawei-smartphone van de ene soort of van de andere, snellere soort? Elk van deze smartphonemakers is recent ‘betrapt’ op het gebruik van verschillende chips in ogenschijnlijk hetzelfde toestel. Snelle antwoorden op vragen over de herkomst van componenten en ingrediënten zijn niet alleen nuttig voor milieubewuste consumenten en tech-fijnproevers.

Fabrikanten en winkels hebben ook veel te winnen bij inzichtelijkheid en controleerbaar vertrouwen. Denk aan vlamvattende accu’s in sommige smartphones en giftige stoffen in bepaalde voedingsmiddelen. Welke toestellen of etenswaar moeten rap uit de markt gehaald worden? En van welke ladingen valt de veiligheid aantoonbaar te garanderen?

Voedselbedrijven Unilever, Nestlé en Walmart werken hiervoor samen met computerveteraan IBM aan een blockchainnetwerk. Zij willen de traceerbaarheid van ingrediënten verbeteren en versnellen. Zo kan er binnen enkele minuten in plaats van dagen worden bepaald wat er wanneer in welke voedingsproducten is verwerkt en met welke herkomst. Bijvoorbeeld welke ladingen eieren wel of niet zijn besmet met het giftige bestrijdingsmiddel fipronil, waar afgelopen zomer een internationale rel over was.

De mogelijkheden voor toeleveringsketens hebben ook de warme aandacht van de Duitse firma SAP, die planningssoftware maakt voor bedrijfsvoering, supply chains en klantenrelaties. En automaker Porsche heeft zelfs een innovatiewedstrijd georganiseerd om blockchain in te zetten voor data-analyse in zijn industriële productieketen.

Blockchain bij de overheid

Naast vele bedrijven, groot en klein, doet ook de Nederlandse overheid mee. In het kader van het Digitale Agenda 2020-initiatief draaien er binnen de hele overheid projecten, inclusief dezelfde hackathons en een eigen ‘blockchain-speeltuin’ als banken houden. “Het doel is om tijdens de pilots in kaart te brengen op welke wijze blockchain kan helpen om overheidsprocessen te vernieuwen en verbeteren”, schrijft de overheid zelf.

Er draait een pilotproject van de Kamer van Koophandel (KvK), waarin de mogelijkheden worden verkend voor het snel opzetten van nieuwe organisaties met een beperkte houdbaarheid. Zulke ‘flash-stichtingen’ zijn bijvoorbeeld nuttig voor het inzamelen van donaties aan goede doelen die van tijdelijke aard zijn. En er wordt in gemeentes geëxperimenteerd met het digitaal identificeren van gebruikers. De projectleiders reageerden helaas niet op ons verzoek om commentaar over de projecten. Wel zeggen experts zoals Van Loosbroek dat de overheid ook veel samenwerkt met bedrijven, en krijgen die soms ook overheidssteun.

Dutch Blockchain Hackathon

Groningen pioniert met blockchain en bouwt zijn reputatie op dat gebied uit. Begin dit jaar zijn andere blockchain-toepassingen gerealiseerd op de Dutch Blockchain Hackathon. Die ontwikkelwedstrijd voor blockchain is geopend door de Nederlandse startup-ambassadeur Prins Constantijn. Organisator van de hackathon is de Groningse startup DutchChain, dat de techniek achter de Stadjerspas (zie eerder in dit artikel) heeft verzorgd. Betrokken partners waren ING Bank, accounting- en adviesbedrijf Deloitte, naast de financiële toezichthouders AFM (Autoriteit Financiële Markten) en DNB (De Nederlandsche Bank).

Ondanks de financiële aard van die betrokken organisaties was de hackathon zelf gericht op meer dan alleen (virtueel) geld. Meer dan vierhonderd developers uit ruim tien landen hebben in een grote Groningse loods in 48 uur hun innovatieve ideeën tot werkelijkheid gemaakt. Deze hackwedstrijd met vijfenvijftig deelnemende teams heeft zeven winnaars opgeleverd. Zij zetten blockchain in voor sparen met pensioengeld, voor directe energiehandel tu, voor internationaal freelancerswerk, voor identificatieproblemen rondom vluchtelingen, en voor gemeentelijke diensten aan inwoners. Laatstgenoemde winnaar was een team van de gemeente Zuidhorn.

Toekomst

‘De lijst blockchain-bouwers is lang en groeiende. Al deze bedrijven, instanties, developers en gemeenten geloven dat blockchain de wereld ingrijpend gaat veranderen. Zij werken aan het realiseren van die verandering. De blockchain’ is inmiddels het niveau van ‘interessant concept’ ontstegen, en er zijn diverse projecten waar dergelijke technologie in een vroeg stadium wordt ingezet. Daarmee is de blockchain niet langer een oplossing waarvoor een probleem wordt gezocht – zoals dat een paar jaar geleden nog het geval was.

Maar of de technologie nu echt de revolutie ontketent die blockchain-evangelisten sinds het begin van dit decennium voorspellen, is ook nog steeds maar de vraag. Voorlopig lijkt de blockchain hier en daar wel wat geld te kunnen besparen, zeker in processen waar normaal veel verschillende partijen bij zijn betrokken, maar het ‘buitenspel zetten van de banken’, zoals Onno Hektor het noemt, lijkt nog ver weg.

WhatsApp heeft de afgelopen maanden een flinke make over ondergaan. Behalve het delen van live en motion foto's kun je nu je chats een heel eigen sfeer geven met thema's en achtergronden die door Meta AI worden gemaakt. Het voelt een beetje alsof je thuis een muur opnieuw schildert: met een paar woorden verander je saaie chatbubbels in een zeegezicht, een futuristische skyline of een knus boekenhoekje. Hoe je dat doet, lees je hier.

Generatieve AI heeft in 2025 zijn weg gevonden naar talloze sociale apps. Meta AI is de dienst van Meta – het moederbedrijf van WhatsApp – die ook in WhatsApp is geïntegreerd. Je kunt er vragen aan stellen, afbeeldingen laten genereren en zelfs de look van je chats aanpassen. De functies zijn niet overal beschikbaar en werken op dit moment vooral in talen als Engels, Arabisch, Frans en Duits. Nederlands wordt nog niet ondersteund, dus gebruik bij voorkeur een van de ondersteunde talen voor je verzoeken.

Alle chats een nieuw thema geven

Een chatthema combineert de achtergrond met de kleur van de chatbubbel. Je kunt met één ontwerp de uitstraling van al je gesprekken wijzigen. Dat doe je als volgt: open de instellingen van WhatsApp en ga naar Chats. Daar kies je voor Standaard chatthema. In dit menu vind je de optie Maken met AI. Tik hierop en omschrijf in het tekstveld welke sfeer je zoekt, bijvoorbeeld sunset by the sea of cosy book café. Je kunt ook een van de voorgestelde afbeeldingen kiezen. Nadat de AI vier varianten heeft gegenereerd, kun je met de knop Verversen nieuwe versies laten maken of via Wijzigingen maken je prompt aanpassen. Ben je tevreden, tik dan op Gereed. Vanaf nu krijgen al je chats de door jou gekozen stijl. Let op: jouw gesprekspartners zien deze verandering niet; het is een persoonlijke instelling.

Een specifieke chat een eigen thema geven

Wil je slechts één gesprek van een ander thema voorzien, dan kan dat ook. Open het betreffende gesprek en tik op de naam van de persoon of groep. Op Android vind je daarna onder de drie puntjes de optie Chatthema; op iOS staat deze knop in het infovenster van de chat. Kies opnieuw voor Maken met AI en typ je beschrijving. Net als bij de algemene instelling kun je doorlopend vernieuwen tot je een thema vindt dat bij het gesprek past. Nadat je op Gereed tikt, wordt het thema alleen op dit gesprek toegepast. Wil je terug naar het standaardontwerp, voer dan dezelfde stappen uit en kies een ander thema of verwijder het aangepaste ontwerp.

Een nieuwe achtergrond maken voor je chats

Soms wil je alleen de achtergrond van je chats veranderen zonder de bubbelkleuren te wijzigen. Ga dan in de instellingen weer naar Chats en open Standaard chatthema. Dit keer kies je voor Achtergrond en vervolgens voor Maken met AI. Omschrijf de afbeelding die je wilt laten maken en selecteer een van de voorgestelde opties. Met de knop Verversen kun je andere varianten bekijken; als je tevreden bent, tik je op Gereed. Deze achtergrond geldt nu voor al je gesprekken. Je kunt per chat echter ook een eigen achtergrond kiezen via het menu Chatthema > Achtergrond.

Privacy en beschikbaarheid

Hoewel de nieuwe AI‑functies leuk en creatief zijn, werken ze voorlopig nog niet overal. Meta rolt de mogelijkheden gefaseerd uit. Dat betekent dat je de optie Maken met AI misschien nog niet in je app ziet. Daarnaast reageert de AI het beste op prompts in de ondersteunde talen; Nederlandse verzoeken leveren vaak geen bruikbaar beeld op. Alleen de beschrijvingen die je invoert worden naar Meta verzonden; je gewone berichten blijven versleuteld en zijn niet leesbaar voor anderen.

Voorbeelden en tips

Als inspiratie hier enkele voorbeeldprompts. Een korte beschrijving als sunset by the sea levert meestal een warme zonsondergang op met roze en oranje tinten, ideaal voor een relaxte sfeer. Een prompt als cosy book café resulteert in een knus café met houten vloeren en boekenkasten tot het plafond. Wie meer levendigheid wil, kan kiezen voor festival lights: dat levert een beeld op vol kleurrijke slingers en een feestelijke sfeer. Laat vooral je verbeelding spreken. Denk aan een futuristische skyline met fonkelende neonlichten, of juist aan een rustiek huisje midden in het bos. Hoe concreter je beschrijving, hoe beter de AI de kleuren en details kan weergeven die jij voor ogen hebt.

Voor- en nadelen in het kort

De mogelijkheid om met een paar woorden een heel nieuwe chatomgeving te maken heeft duidelijke voordelen. Het geeft je gesprekken een persoonlijke uitstraling zonder dat je extra apps hoeft te installeren, en het wisselen tussen thema's is simpel. Het werkt intuïtief: een korte tekst is genoeg om een beeld te genereren. Tegelijk zijn er ook keerzijden. De functies zijn nog niet voor iedereen beschikbaar en werken voorlopig slechts in een paar talen. AI-beelden sluiten soms niet helemaal aan op wat je verwacht, en het experimenteren met thema's kan afleiden van het gesprek zelf.

Conclusie

Meta AI maakt je chats vooral persoonlijker. Met een korte beschrijving geef je een achtergrond of thema dat past bij je stemming of het onderwerp. Denk aan een tropische zonsondergang, een futuristische stad of een gezellig café: WhatsApp brengt het tot leven. De functies zijn nog in ontwikkeling en werken voorlopig vooral goed in het Engels. Maar wie graag wat kleur en fantasie toevoegt aan zijn gesprekken, vindt in de AI-generator een leuke manier om te experimenteren.

Je kent Netflix vooral van series en films, maar de streamingdienst waagde zich een paar jaar geleden al aan een eigen catalogus van mobiele games. Nu zet Netflix een volgende stap: het bedrijf test een manier om spellen rechtstreeks op je smart tv of via Netflix.com te streamen. Binnen een aantal landen, waaronder Nederland, zijn de eerste titels nu speelbaar. Hoe werkt dit, wat heb je nodig en welke games kun je verwachten?

Zo speel je games op je tv

Gamen op je tv werkt verrassend eenvoudig: je kiest een spel en scant vervolgens de QR‑code op het scherm met je telefoon. Via de link installeer je de Netflix‑app of de Netflix Game Controller‑app en log je in. Daarna gebruik je je telefoon als controller; je hoeft geen dure gameconsole of extra hardware aan te schaffen. De enige vereisten zijn een stabiele internetverbinding (bij voorkeur 10 Mbps of meer) en een ondersteunde smart‑tv (van bijvoorbeeld Samsung, Sony of LG) of streamingkastje zoals Amazon Fire TV of Chromecast met Google TV.

Wat kun je spelen?

Het huidige aanbod bestaat uit tien zeer uiteenlopende titels. Je kunt de rustige simulator Cozy Grove: Camp Spirit verkennen, waarbij je spookberen helpt, of de paranormale thriller Oxenfree spelen, waarin een groep tieners een geheimzinnig portaal ontdekt. Voor puzzelfans is er Link Twin, een hersenkraker waarbij een tweeling synchroon door levels beweegt. Ook leuk is Underwatermelon: Fruit Merge, een casual puzzelgame voor twee spelers. Liever ouderwetse actie? Dan zijn de moderne Atari‑remakes Centipede Recharged en Caverns of Mars Recharged beschikbaar.

©Netflix screenshot

Speciaal voor de feestdagen

Daar blijft het niet bij: Netflix heeft voor het komende feestseizoen een nieuwe reeks partygames aangekondigd. In LEGO Party! neem je het met vrienden op in minispellen en ga je op goudjacht in thematische Challenge Zones. Boggle Party is een woordspel waarin tot acht spelers in een race tegen de klok de langste woorden proberen te vinden. Pictionary: Game Night moeten de anderen raden wat je tekent. Tetris Time Warp voert je met de vertrouwde blokjes door verschillende tijdperken, van de originele versie uit 1984 tot de GameBoy‑variant. In Party Crashers: Fool Your Friends heeft één speler geen idee heeft waar de anderen het over hebben maar doet alsof hij het wél weet; het is aan de groep om deze speler te ontmaskeren. Al deze titels gebruik je met je telefoon als controller en zijn ontworpen voor meerdere spelers tegelijk. In de loop van de tijd zullen er meer games aan het aanbod worden toegevoegd.

©Netflix

Plussen en minnen

Deze tv‑games hebben duidelijke voordelen: je speelt zonder reclame of in‑app‑aankopen en je hoeft geen aparte console aan te schaffen. De bediening via je smartphone is laagdrempelig en al je voortgang wordt automatisch opgeslagen in de cloud. Er zijn ook nadelen: de resolutie is beperkt tot 720p en je moet telkens opnieuw een QR‑code scannen om te starten. Bovendien is de bèta-fase nog niet voor iedereen beschikbaar.

Meer dan streamen alleen

De stap naar games op tv maakt Netflix voor veel kijkers net wat veelzijdiger. Geen downloads, geen aparte hardware: gewoon spelen via je bestaande abonnement. Of je nu zin hebt in een snelle puzzel of een avondje lachen met vrienden, de kans is groot dat er straks iets voor jou tussen zit.