‘De blockchain’ is een hippe term waar sommige toekomstdenkers veel potentie in zien. Maar wanneer worden de daden nou eens bij de woorden gevoegd? Steeds meer blockchain-toepassingen lijken nu op het punt te staan hun beloftes waar te maken.

Door: Tijs Hofmans en Jasper Bakker

‘We moeten iets met de blockchain’ is misschien wel de meest gehoorde uitspraak bij innovatieve bedrijven (meestal met het woord ‘fintech’ ergens in de naam), maar wát er dan precies met de blockchain moet gebeuren is niet altijd even duidelijk. Sommige bedrijven organiseren hackathons waarin wordt geprobeerd een goede toepassing voor blockchains te vinden, vaak zonder concrete aanleiding.

Als het gaat om blockchains lijkt er weinig middenweg te bestaan. Er zijn sceptici die nog te veel beren op de weg zien als het om de technologie gaat, maar er is een grote groep (vocale) goeroes die zweert dat de blockchain op termijn een revolutie kan ontketenen in de financiële wereld. Het is anno 2017 echter nog steeds lastig om concrete toepassingen te vinden voor de technologie, ondanks de grote hoeveelheid bedrijven en instellingen die inmiddels zegt ‘interesse’ in de blockchain te hebben en ermee te experimenteren. Toch verschijnen er langzaam signalen dat blockchains toepassingen vinden in de echte wereld.

Voor je verder gaat: Lees hier meer over de werking van blockchain.

Blockchain bij banken

Omdat de blockchain zo wezenlijk verbonden is aan cryptovaluta, is het niet gek dat veel banken en andere financiële instellingen daar op de een of andere manier mee experimenteren. Maar in de financiële sector staat de technologie ook nog in de kinderschoenen. Veel bedrijven en instellingen hebben experimenten lopen waarmee ze kijken óf er iets te doen is met blockchains, ook al weten ze niet precies wat.

Een belangrijke reden daarvoor is dat zulke instellingen zich vast willen voorbereiden op de toekomst. Neem De Nederlandsche Bank, de nationale toezichthouder voor de banksector. Die begon een paar jaar geleden met een experiment, de DNBCoin. Dat is een eigen digitale munt die de toezichthouder zelf creëerde om ‘meer inzicht te krijgen in de werking en het nut van blockchains’. De eerste fase van dat experiment moest de vroege dagen van de bitcoin emuleren. Er werden vijf laptops op elkaar aangesloten, die onderling een eigen cryptovaluta begonnen te ‘minen’. Net als bij de eerste bitcoins werd er een ‘genesis-block’ gemined, en werd er gekeken naar hoe de evolutie van een nieuwe munt verliep.

Maar het was vooral de tweede test waar DNB veel van leerde. In dat nieuwe experiment werden de extremen rondom de bitcoin bekeken: een simulatie van het jaar 2140, als de laatste van de 21 miljoen beschikbare bitcoins worden gemined. “Blockchaintechnologie kan mogelijk een nieuwe dimensie betekenen in de interactie tussen financiële instituten”, vertelde één van de teamleden in een presentatie. Daar moet een toezichthouder op in kunnen spelen.

De Nederlandsche Bank lijkt bij het opzetten van het project niet goed te hebben gekeken naar wat de grote banken ook daadwerkelijk van plan zijn. Die zijn weliswaar wel met blockchains bezig, maar zien de technologie over het algemeen niet geschikt voor monetaire toepassingen zoals bitcoins of andere cryptovaluta.

“Bitcoins zijn ongereguleerd geld, en banken zijn juist heel erg gereguleerd”, legt een woordvoerder van ABN Amro uit. “Dus wij kijken helemaal niet naar een eigen cryptomunt of hoe we bitcoins kunnen integreren.” ABN Amro heeft veel blockchain-projecten en -pilots lopen. Die richten zich allemaal op ondersteuning van het bedrijfsleven en komen meestal neer op vormen van zogeheten ‘smart contracts’. Ook Djuri Baars van de Rabobank beaamt dat regulatie een obstakel is. “De blockchain is ontworpen voor peer-to-peer-betalingen, maar een bank moet juist controleren wie er achter een betaling zit. Dat staat haaks op elkaar.”

Blockchain in de logistiek

Daarom richten de banken zich vooral op blockchain in de handel en logistiek. ABN Amro heeft bijvoorbeeld een project lopen dat werd geboren vanuit een hackathon (op die manier zien dus de meeste andere blockchainprojecten ook het levenslicht). Het project richt zich op zeetransport en kijkt naar de mogelijkheden om alle aspecten van containervervoer in blockchainformaat te zetten.

“Een zeecontainer uit China doet er zo’n 24 dagen over om hier te komen”, legt een woordvoerder uit. “Maar alle administratie om die reis heen duurt wel 40 dagen. Dat komt voornamelijk omdat er zoveel partijen betrokken zijn bij een reis: de financierder, douane, de rederij, de vervoerder, de fabrikant.” Het probleem van een groot aantal betrokken partijen komt bij veel blockchain-adepten terug als één van de belangrijkste problemen die met een blockchain kan en zelfs moet worden opgelost. “Alle partijen hebben op andere momenten informatie nodig over zo’n reis, en dat moet informatie zijn waarvan je zeker moet weten dat die klopt. Op dit moment wordt veel van die informatie zelfs met de fax verstuurd. Dat kun je met een blockchain makkelijk oplossen.”

Uiteindelijk draait die oplossing natuurlijk wel ook om geld. “Als het administratieve proces minder lang duurt, heeft de vervoerder ook minder kosten. En omdat het proces verkort wordt, betekent dat ook dat die tijd weer voor nieuwe reizen kan worden ingezet.”

Identiteit vaststellen

Ook ING heeft een paar belangrijke proeven lopen in een speciale blockchain-afdeling die uit twaalf personen bestaat. De meeste experimenten begonnen begin dit jaar en hoewel sommige ervan zich richtten op financiële transacties, draaide het merendeel van de proeven rondom ‘trade finance’ (het vastleggen van beursgerelateerde transacties), maar ook om ‘smart identities’. Dat laatste is een hippe term voor het vastleggen van de identiteit van een klant van de bank en diens financiële situatie, wat handig is als je kijkt naar alle betrokken afdelingen binnen een bank die zich met een klant bezig houden. Denk maar aan een klant die een hypotheek wil afsluiten, een eigen zaak heeft of een pensioen opbouwt en met meerdere van die afdelingen te maken krijgt.

Er worden echter wel wat voorzichtige stapjes gezet op transactiegebied. Een eerste echte proef werd in februari van dit jaar uitgevoerd toen ING een overschrijving naar China deed. Waar zo’n transactie normaal gesproken 3 uur duurt, wist het team dat – door de onderliggende blockchaintechnologie – terug te brengen naar slechts 25 minuten. De Rabobank wil ook een project opzetten om microtransacties te kunnen uitvoeren. “Een transactie kost nu bijvoorbeeld 35 cent, maar dat kan met blockchaintechnologie terug worden gebracht naar 1 cent”, vertelt Djuri Baars van de bank.

Als basis voor arbeidscontract

er in het bedrijfsleven al praktische voorbeelden te vinden waarin blockchain-technologie op dit moment wordt ingezet –en met veel zelfverzekerdheid. Zo is er Flexentral, een bedrijf dat een systeem maakt waarin ‘alle aspecten van een arbeidscontract’ worden bijgehouden. In dat systeem kunnen bijvoorbeeld alle transacties worden vastgelegd, alle betalingen aan een werknemer, het werk dat moet gebeuren én het werk dat wordt uitgevoerd.

Volgens Onno Hektor, medeoprichter van het bedrijf, is zo’n systeem een absolute vereiste in ‘het oerwoud van mensen en instanties die betrokken zijn bij werving, selectie en betalingen’. “Als je al die tussenpersonen weghaalt, bespaar je zo 20 procent van je kosten op bijvoorbeeld payroll, en die taken van de tussenpersonen kunnen makkelijk worden overgenomen door een blockchain.” Zeker bedrijven die veel gebruikmaken van flexmedewerkers en externe partijen, kunnen veel tijd en geld kwijt zijn aan tussenpersonen.

Stadjerpas

In Groningen loopt al een tijdje één van de weinig écht concrete projecten met blockchaintechnologie van Nederland. Met de ‘Stadjerspas’ kunnen inwoners van Groningen sinds 2016 met een laag inkomen korting krijgen op verschillende faciliteiten in de stad, zoals sporthallen en musea. De onderliggende blockchain-software loopt de goedkeuring van de korting na. Ook bij dit project zijn veel instanties betrokken, zoals ambtenaren én de betreffende instellingen, en al die informatie van gebruikers komt terecht in een database via blockchain-techologie.

©PXimport

Microsoft en blockchain

Een bekende naam die ook ver is met experimenteren met de inzet van de blockchain-technologie is Windows-maker Microsoft. In de zomer heeft Microsoft een open ontwikkelraamwerk voor blockchain uitgebracht. Dit is geen concreet bruikbaar softwareproduct voor bedrijven, maar een basishulpmiddel voor developers. Dit zogeheten Coco Framework belooft een oplossing voor bepaalde beperkingen van huidige blockchain-netwerken, zoals het maximale aantal transacties dat ze per seconde kunnen verwerken. Microsofts Coco is platformonafhankelijk en generiek wat blockchains betreft, waardoor het dus werkt met verschillende implementaties van die technologie. Het is de bedoeling dat dit stuk software begin 2018 opensource beschikbaar komt op ontwikkelaarssite Github. De broncode is dan voor iedereen openlijk in te zien en te gebruiken.

Een ander blockchain-initiatief van Microsoft is Project Manifest, voor de complexe vertrouwenszaak van toeleveringsketens. Zulke ketens worden gevormd door bedrijven die grondstoffen, halffabricaten, componenten, onderdelen en producten aan elkaar leveren.

Controleerbaarheid

En ook in een andere branche duikt de blockchain op. Is deze chocopasta écht nootvrij geproduceerd? Zijn de opslagchips in deze nieuwe Samsung- of Huawei-smartphone van de ene soort of van de andere, snellere soort? Elk van deze smartphonemakers is recent ‘betrapt’ op het gebruik van verschillende chips in ogenschijnlijk hetzelfde toestel. Snelle antwoorden op vragen over de herkomst van componenten en ingrediënten zijn niet alleen nuttig voor milieubewuste consumenten en tech-fijnproevers.

Fabrikanten en winkels hebben ook veel te winnen bij inzichtelijkheid en controleerbaar vertrouwen. Denk aan vlamvattende accu’s in sommige smartphones en giftige stoffen in bepaalde voedingsmiddelen. Welke toestellen of etenswaar moeten rap uit de markt gehaald worden? En van welke ladingen valt de veiligheid aantoonbaar te garanderen?

Voedselbedrijven Unilever, Nestlé en Walmart werken hiervoor samen met computerveteraan IBM aan een blockchainnetwerk. Zij willen de traceerbaarheid van ingrediënten verbeteren en versnellen. Zo kan er binnen enkele minuten in plaats van dagen worden bepaald wat er wanneer in welke voedingsproducten is verwerkt en met welke herkomst. Bijvoorbeeld welke ladingen eieren wel of niet zijn besmet met het giftige bestrijdingsmiddel fipronil, waar afgelopen zomer een internationale rel over was.

De mogelijkheden voor toeleveringsketens hebben ook de warme aandacht van de Duitse firma SAP, die planningssoftware maakt voor bedrijfsvoering, supply chains en klantenrelaties. En automaker Porsche heeft zelfs een innovatiewedstrijd georganiseerd om blockchain in te zetten voor data-analyse in zijn industriële productieketen.

Blockchain bij de overheid

Naast vele bedrijven, groot en klein, doet ook de Nederlandse overheid mee. In het kader van het Digitale Agenda 2020-initiatief draaien er binnen de hele overheid projecten, inclusief dezelfde hackathons en een eigen ‘blockchain-speeltuin’ als banken houden. “Het doel is om tijdens de pilots in kaart te brengen op welke wijze blockchain kan helpen om overheidsprocessen te vernieuwen en verbeteren”, schrijft de overheid zelf.

Er draait een pilotproject van de Kamer van Koophandel (KvK), waarin de mogelijkheden worden verkend voor het snel opzetten van nieuwe organisaties met een beperkte houdbaarheid. Zulke ‘flash-stichtingen’ zijn bijvoorbeeld nuttig voor het inzamelen van donaties aan goede doelen die van tijdelijke aard zijn. En er wordt in gemeentes geëxperimenteerd met het digitaal identificeren van gebruikers. De projectleiders reageerden helaas niet op ons verzoek om commentaar over de projecten. Wel zeggen experts zoals Van Loosbroek dat de overheid ook veel samenwerkt met bedrijven, en krijgen die soms ook overheidssteun.

Dutch Blockchain Hackathon

Groningen pioniert met blockchain en bouwt zijn reputatie op dat gebied uit. Begin dit jaar zijn andere blockchain-toepassingen gerealiseerd op de Dutch Blockchain Hackathon. Die ontwikkelwedstrijd voor blockchain is geopend door de Nederlandse startup-ambassadeur Prins Constantijn. Organisator van de hackathon is de Groningse startup DutchChain, dat de techniek achter de Stadjerspas (zie eerder in dit artikel) heeft verzorgd. Betrokken partners waren ING Bank, accounting- en adviesbedrijf Deloitte, naast de financiële toezichthouders AFM (Autoriteit Financiële Markten) en DNB (De Nederlandsche Bank).

Ondanks de financiële aard van die betrokken organisaties was de hackathon zelf gericht op meer dan alleen (virtueel) geld. Meer dan vierhonderd developers uit ruim tien landen hebben in een grote Groningse loods in 48 uur hun innovatieve ideeën tot werkelijkheid gemaakt. Deze hackwedstrijd met vijfenvijftig deelnemende teams heeft zeven winnaars opgeleverd. Zij zetten blockchain in voor sparen met pensioengeld, voor directe energiehandel tu, voor internationaal freelancerswerk, voor identificatieproblemen rondom vluchtelingen, en voor gemeentelijke diensten aan inwoners. Laatstgenoemde winnaar was een team van de gemeente Zuidhorn.

Toekomst

‘De lijst blockchain-bouwers is lang en groeiende. Al deze bedrijven, instanties, developers en gemeenten geloven dat blockchain de wereld ingrijpend gaat veranderen. Zij werken aan het realiseren van die verandering. De blockchain’ is inmiddels het niveau van ‘interessant concept’ ontstegen, en er zijn diverse projecten waar dergelijke technologie in een vroeg stadium wordt ingezet. Daarmee is de blockchain niet langer een oplossing waarvoor een probleem wordt gezocht – zoals dat een paar jaar geleden nog het geval was.

Maar of de technologie nu echt de revolutie ontketent die blockchain-evangelisten sinds het begin van dit decennium voorspellen, is ook nog steeds maar de vraag. Voorlopig lijkt de blockchain hier en daar wel wat geld te kunnen besparen, zeker in processen waar normaal veel verschillende partijen bij zijn betrokken, maar het ‘buitenspel zetten van de banken’, zoals Onno Hektor het noemt, lijkt nog ver weg.

Denk je net goed bezig te zijn met een A+++-wasdroger, blijkt die vanaf juli 2025 opeens een magere C te scoren. Wat is hier aan de hand? Geen paniek: je apparaat is niet plotseling minder efficiënt geworden, het energielabel wordt een stuk strenger. In dit artikel lees je waarom de regels zijn veranderd, wat het nieuwe label precies meet en hoe je wél de juiste conclusies trekt bij je volgende aankoop.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bemmel & Kroon

Vanaf 1 juli 2025 – morgen dus! – verandert het energielabel van wasdrogers in heel Europa. De bekende klassen als A+, A++ en A+++ verdwijnen en maken plaats voor een overzichtelijker schaal van A tot en met G. Hierdoor krijgen veel huidige A+++-drogers voortaan een label C. Niet omdat ze slechter presteren, maar omdat de normering strenger en toekomstbestendiger wordt.

Waarom een nieuw energielabel nodig was

Het oude systeem was zijn doel voorbijgeschoten. Doordat fabrikanten steeds energiezuinigere apparaten ontwikkelden, werden er voortdurend plussen aan de A-klasse toegevoegd. Daardoor ontstond een wildgroei aan energielabels die de consument eerder in verwarring bracht dan hielp. Met het nieuwe label keert de rust terug: één heldere schaal die opnieuw ruimte laat aan de top. De zuinigste klasse A blijft voorlopig zelfs leeg, zodat alleen uitzonderlijk efficiënte apparaten die plek mogen innemen.

©Bemmel & Kroon

Wat je ziet op het nieuwe label

Het nieuwe energielabel bevat veel meer informatie dan alleen een letter. Naast de energieklasse geeft het label nu ook inzicht in het verbruik per honderd droogbeurten, gemeten volgens een gestandaardiseerd Eco-programma. Ook de programmaduur, het maximale vulgewicht van de trommel, het geluidsniveau in decibel en de condensatie-efficiëntie staan erop vermeld. Via een QR-code kun je bovendien extra technische details opzoeken in de Europese EPREL-database. Deze toevoegingen zorgen ervoor dat je als consument beter kunt inschatten welk apparaat past bij jouw huishouden en gebruik. Meer informatie vind je op deze pagina.

©Bemmel & Kroon

1. QR-code met link naar de EU database
2. Energie-efficiëntieklasse
3. Energieverbruik in kWh/100 droogcycli*
4. Condensatie-efficiëntieklasse en -percentage

5. Geluidklasse en geluidemissie in dB(A)**
6. Maximale laadcapaciteit (nominale capaciteit in kg)**
7. Duur in uren en minuten**

* Waarden gelden voor een gewogen gemiddelde van halve en volle ladingen met een verhouding van 0,62 (24x volle lading, 76x halve lading).
** Droogcyclus van katoen eco-programma bij volle lading.

Het lastige van vergelijken

Oude en nieuwe energielabels kun je niet zomaar naast elkaar leggen. Een A+++-droger uit 2024 kan volgens de nieuwe testmethodes een label C krijgen, terwijl het apparaat in de praktijk nog steeds even zuinig is. Dat verschil komt puur door de aangescherpte meetnormen, en niet door een verandering in prestaties. Laat je dus niet misleiden door een ogenschijnlijke 'verslechtering' van het label, maar kijk naar de echte verbruiksgegevens en technische kenmerken van jouw wasdroger.

Wat dit voor jouw keuze betekent

Bij het kopen van een nieuwe droger is het dus belangrijk om verder te kijken dan alleen de letter op het label. De vermelding van het energieverbruik per honderd droogcycli geeft je een veel concreter beeld van de stroomkosten op jaarbasis. Ook het geluidsniveau, de capaciteit van de trommel en de duur van het droogprogramma bepalen in sterke mate hoe comfortabel en efficiënt het apparaat in de praktijk is. Dankzij de QR-code kun je bovendien snel en eenvoudig controleren of de technische gegevens aansluiten bij je verwachtingen.

©Viktoria

Slim kiezen met het nieuwe label

De vernieuwde energielabels maken het makkelijker om een slimme, bewuste keuze te maken. Niet alleen zie je in één oogopslag hoe energiezuinig een apparaat is volgens de nieuwste normen, je hebt ook toegang tot de details die er écht toe doen. Zo kun je jouw keuze afstemmen op wat je belangrijk vindt: lage kosten, weinig geluid, korte droogtijd of een groot vulgewicht. Door te letten op de werkelijke prestaties in plaats van alleen op een letter, maak je een duurzame keuze die ook op de lange termijn rendeert.

Wil je hulp bij het kiezen van een energiezuinige droger of persoonlijk advies over welk type het best bij jouw huishouden past? Laat je dan informeren door een specialist, zodat je met vertrouwen de juiste keuze maakt voor nu én de toekomst.

Een nieuwe oven, koelkast of vaatwasser kiezen begint niet bij het design of de functies – het begint met een meetlint. Want hoe mooi of geavanceerd een apparaat ook is, als het nét niet past, zit je met een kostbare misser. Een paar millimeter speling kan het verschil maken tussen een perfect passende keuken en een frustrerende inbouwervaring. Met deze meetinstructies weet je zeker dat je straks niet voor verrassingen komt te staan.

Goed meten is het halve werk

Voordat je aan de slag gaat met meten, is het slim om een paar basisregels aan te houden. Gebruik altijd een betrouwbare rolmaat en eventueel een digitale schuifmaat voor extra precisie. Meet de binnenafmetingen van de nis (dus niet de buitenkant van je keukenkast) en noteer breedte, hoogte én diepte.

Houd daarnaast rekening met de ventilatieruimte: meestal is 2 tot 5 cm aan de achterkant en zijkanten nodig. En check of er ruimte is voor stopcontacten, wateraansluitingen en kabeldoorvoeren – die bepalen vaak óók of het apparaat goed kan worden geplaatst.

©Andrey Sinenkiy

Waar moet je op letten per apparaat?

Elk soort inbouwapparaat heeft zijn eigen eisen en aandachtspunten. Hieronder lees je per type waar je bij het opmeten en installeren specifiek op moet letten. Zo kom je niet voor verrassingen te staan.

Inbouwkoelkast of -vriezer

De hoogte van de nis is hier allesbepalend. Veelvoorkomende maten voor inbouwkoelkasten en -vriezers zijn 88, 140 en 178 cm, maar afwijkingen komen vaak voor. Let op het deursysteem: een sleepdeurmechanisme vraagt meestal om iets meer ruimte in de breedte. Diepte is vaak 55 cm, maar modellen met een ventilator achterop kunnen richting de 60 cm gaan.

Inbouwoven of -magnetron

Standaard? Niet helemaal. De nisbreedte is meestal 56 cm, terwijl het frontpaneel iets breder is (ca. 59,5 cm) voor een nette aansluiting. Hoogtes verschillen: compacte ovens zijn 45 cm hoog, standaardmodellen 60 cm. Magnetrons vragen soms extra ruimte aan de bovenkant voor uitstekende bedieningspanelen.

Inbouwvaatwasser

Hier draait het vooral om hoogte. Die varieert tussen 81,5 en 87 cm, met verstelbare poten voor wat speling. Meet ook de plinthoogte (van vloer tot onderkant kast), en vergeet de watertoevoer niet – reken op zo’n 5 cm extra ruimte in de diepte voor de slang.

Inbouw-espressomachine

Kleiner apparaat, maar niettemin precisiewerk. De breedte is vaak rond de 56 cm, maar de diepte varieert sterk. Let vooral op het waterreservoir (dat tot 55 cm diep kan zijn) en op kleppen of deurtjes die naar voren openen: die hebben extra werkruimte nodig.

©Cristina Villar Martin | Ladanifer

Veelgemaakte fouten die je makkelijk voorkomt

Zelfs met zorgvuldige metingen kan het misgaan, vaak doordat kleine details worden vergeten. Denk aan ventilatieruimte, uitstekende stekkers of leidingen die net in de weg zitten. Een handige tip: plak een strook tape op de vloer op de plek waar de achterkant van het apparaat komt, en markeer waar stekkers en leidingen zitten. Zo zie je snel of er iets in de weg zit.

Ook niet onbelangrijk: controleer of de nis waterpas is! Zeker bij koelkasten met uitschuiflades kan een scheve ondergrond voor problemen zorgen. Pas waar nodig je kast of ondervloer aan voordat je installeert.

Bij renovaties gelden vaak afwijkende maten. Oudere keukens hebben soms dikkere wanden of ongebruikelijke dieptes. Meet dus altijd de huidige situatie én de specificaties van je nieuwe apparaat. Twijfel je? Schakel een keukenexpert in, zeker bij combinaties zoals een oven met magnetron, waarbij elk detail telt.

En tot slot: de allerbelangrijkste stap

Het klinkt als een open deur, maar het voorkomt de meeste problemen: meet altijd twee keer! Schrijf je maten op en leg ze naast de officiële productspecificaties. Let daarbij op details als verstelbare voetjes, uitsparingen voor de deur of een uitschuifbaar bedieningspaneel. Zo weet je zeker dat jouw nieuwe inbouwapparaat niet alleen technisch past, maar ook mooi aansluit bij de rest van je keuken. Want uiteindelijk draait het om één ding: alles moet kloppen – tot op de millimeter.