De hype van virtuele valuta lijkt maar niet over te waaien. De waarde van het bekende Bitcoin blijft toenemen, maar belangrijker nog dan deze nieuwe betaalmogelijkheid is de basis voor dit nieuwe e-geld: een technologie die veel meer in zijn mars heeft. Wat is blockchain en hoe gaat het fraude tegen?

Qua technologie is Bitcoin gebaseerd op krachtige encryptie en een doordacht systeem met ingebouwde, gedeelde zelfcontrole. Essentieel hierbij is dat elke overboeking is gekoppeld aan voorgaande transacties. De transacties bestaan uit datablokken die zo een keten vormen: de blockchain. Daarbij wordt elke nieuwe schakel in de keten gecontroleerd en opgeslagen door alle systemen die verbonden zijn in een blockchain.

In het geval van virtuele valuta zoals Bitcoin wordt dus de inhoud van alle digitale portemonnees en alle onderlinge betalingen onderling geverifieerd en opgetekend. Zo beschouwd lijkt blockchain wel wat op een financiële administratie. Deze gelijkenis is niet uit de lucht gegrepen. In de kern is blockchain namelijk de digitale uitvoering van een ouderwets idee: het aloude grootboek.

Grootboek-opvolger

Om de blockchain-technologie en het nut ervan beter te begrijpen, is even een terugblik op het grootboek handig. Dit was een groot, fysiek boek waarin administratief medewerkers bij bedrijven, banken en notarissen alle transacties (financieel en niet-financieel) noteerden.

In het grootboek (tegenwoordig in een digitaal boekhoudprogramma) wordt nauwgezet bijgehouden wat alle inkomsten, uitgaven, kosten, bezittingen, eigen vermogen, afschrijvingen en andere economische waardes van een bedrijf zijn. Alles wordt netjes genummerd, doorgerekend en bouwt voort op de andere notities. Een afschrijving hier heeft invloed op de waarde van de bezittingen daar. Een verkoopverlies in het vorige kwartaal haalt de cijfers naar beneden in het lopende kwartaal.

Dit centrale logboek voor de financiële administratie geeft dus aan hoe een bedrijf ervoor staat. Handig voor de directie, maar ook voor aandeelhouders en de Belastingdienst. Vervalsingen in het streng bewaakte grootboek kunnen fouten, verliezen en fraude verhullen. Vandaar dan ook het bestaan van interne controles, externe audits en dan toch nog schaduwboekhoudingen. Bij een schaduwboekhouding bestaan er (minstens) twee grootboeken: een officiële die dan vol vervalsingen staat en een geheime, die bijvoorbeeld omkoopsommen en weggesluisde verliezen bevat. Want ook bij fraude is er behoefte aan overzicht, voor de fraudeurs dan.

Blockchain uitgelegd

Blockchain-technologie belooft het hebben van een schaduwboekhouding onmogelijk te maken. Deze digitale technologie is namelijk te beschouwen als Boekhouding 3.0. Het oorspronkelijke fysieke grootboek is hierbij versie 1.0 en de eerste financiële administraties in gedigitaliseerde gedaante zijn dan versie 2.0.

Blockchain is dankzij de toepassing van moderne ict-middelen zoals krachtige encryptie en ingebouwde controle veel meer dan slechts een nieuwe digitale gedaante van Boekhouding 2.0. Het systeem draait namelijk niet gesloten en centraal op één plek of computer: het functioneert verdeeld over alle participanten. In het geval van bijvoorbeeld Bitcoin zijn dit dan alle gebruikers die deze virtuele valuta hebben en daarmee betalen. De software die hun digitale portemonnees vormt, is verbonden met alle andere gebruikers.

Dit grotere geheel is een gedistribueerd systeem dat puur peer-to-peer (p2p) is. Puur betekent dat alle onderlinge elementen (de nodes) gelijkwaardig aan elkaar zijn. Denk aan klassieke p2p-systemen als Napster, Nullsoft Waste, BitTorrent en zelfs het oorspronkelijke Skype. In dit systeem is geen enkele node meer dan de andere nodes in het grotere geheel dat zij gezamenlijk vormen. Echter was er hier altijd wel een ontwikkelaar/baas die aan het roer stond.

Skype doorbrak het gelijke node-systeem met supernodes die een hogere status hebben doordat ze bijvoorbeeld meer bandbreedte te bieden hebben. Na de overname door Microsoft is Skype overgegaan op een cloudopzet, die de p2p-ondergrond heeft vervangen.

Bij blockchain is puur p2p een onvervangbare basis. Het ‘gebrek’ aan een of enkele centrales zorgt ervoor dat de schakels in de keten door alle nodes in het systeem worden gecontroleerd en gevalideerd. Pas als alle participanten consensus hebben over een transactie, wordt de nieuwe schakel in de keten goedgekeurd, erkend en dan weer gedistribueerd opgeslagen. Geen enkele computer of partij heeft dus de waarheid in pacht. Er is dus een gecontroleerde gedeelde waarheid (een groot contrast met dat gesloten grootboek).

Vertrouwenskwestie

De kracht van de pure p2p-aard van blockchain wordt aangevuld door de keten-opzet. De gebruikte krachtige encryptie zorgt voor de veiligheid van de ingebouwde controle. Van elke schakel wordt een ‘digitale vingerafdruk’ gemaakt, die wordt gebruikt voor de aanmaak van een nieuw datablok, wat dan de volgende schakel is.

Elke schakel in de blockchain bevat een versleutelde verwijzing (hash pointer) naar informatie die is vervat in zijn voorganger. Zo haakt elk blok aan op het voorgaande blok en wordt de keten gevormd. Hierdoor zijn transacties altijd te traceren en wordt de ‘waarheid’ van alle transacties bewaakt. Elke schakel bevat immers een herleidbare en praktisch onkraakbare terugverwijzing naar de direct voorgaande schakel.

Misschien valt de krachtige encryptie van nu over enkele jaren best te kraken. Dat is met oudere encryptie al wel gebeurd. Voor blockchain is hier rekening mee gehouden. Door de gedistribueerde aard van de blockchain zou het kraken van de encryptie op alle deelnemende systemen moeten gebeuren. Bovendien zorgt de verplichte onderlinge controle er weer voor dat zo’n kraak gelijktijdig op alle nodes zou moeten gebeuren. Fraude is technisch gezien niet onmogelijk, maar is wel een flink stuk lastiger én er is een veel hogere detectiekans.

De pure p2p-aard, de ingebouwde zelfcontrole en de krachtige encryptie verzekeren dus gezamenlijk de verifieerbaarheid van de digitale informatie. Dit komt dan neer op betrouwbaarheid en vertrouwen. In de boekhoudwereld is dat vertrouwen gebaseerd op regels, controles, audits, accreditaties, certificeringen en meer organisatorische maatregelen. In de ontluikende blockchainwereld komt dat vertrouwen voort uit de slimme combinatie van technologie waarmee de validiteit van elke schakel wordt gegarandeerd.

Betrouwbaar en inzichtelijk

De grote belofte van blockchain is dan ook dat het een allesomvattend overzicht biedt van alle mutaties die worden aangebracht in het systeem. Bovendien is dat overzicht betrouwbaar en inzichtelijk. Het mogelijke gebruik hiervan gaat veel verder dan alleen virtuele valuta. Vertrouwen op basis van controleerbaarheid en inzichtelijkheid speelt immers niet alleen een sleutelrol bij valuta.

Vertrouwen speelt ook een cruciale rol bij andere financiële transacties, zoals het overdragen van eigendomsbewijzen voor auto’s en het verkrijgen van een hypotheek voor een huis. Daarnaast zijn de basiseigenschappen van blockchain ook van toepassing voor non-financiële zaken, zoals de herkomst van diamanten of het verlenen van zakelijke diensten.

In de huidige wereld worden hiervoor vertrouwensrollen vervuld door diamantenhandelaars, certificaatverstrekkers, banken, autoverkopers, notarissen en andere functionarissen. Zij zijn op hun analoge manier schakels in hun respectievelijke ketens, die geen echter geen keiharde, inzichtelijke zelfcontrole hebben. Wie zegt er dat deze diamant geen bloeddiamant is? Wie zegt er dat deze pindakaas helemaal ecobewust is geproduceerd?

Groter dan het internet

De nieuwe blockchainwereld belooft betrouwbaar antwoord op dit soort vragen. Experts zien in blockchain dan ook een innovatie die nu nog in de kinderschoenen staat en die op termijn de impact van internet voorbijstreeft. De man die blockchain als grotere innovatie dan internet ziet, is ict-investeerder Marc Andreessen. Andreessen is de maker van oerbrowser Netscape, die de kiem heeft gelegd voor vele innovatieve internettoepassingen. Zonder de webrevolutie van Netscape was de geschiedenis heel anders gelopen. Webwinkels, sociale media, interactieve landkaarten en andere nu alledaagse zaken waren er waarschijnlijk niet eens gekomen. Of in een heel andere vorm, dan wel in heel andere handen.

Tim Berners-Lee bedacht het www met de bedoeling informatie makkelijker aan te bieden en onderling te verbinden. Hij had niet kunnen bedenken welke revolutie zijn uitvinding teweeg zou brengen. Want het heeft (met de komst van de webbrowser) bijvoorbeeld de macht van Windows-maker Microsoft behoorlijk ondermijnd. En wat te denken van de langere termijn: de winkelstraten zijn erdoor veranderd, veel werk is erdoor veranderd, het belang van belminuten is gemarginaliseerd … Kortom: de rol van vele bedrijven en intermediairs is radicaal veranderd door de komst en de ontwikkeling van het internet.

Ditzelfde gebeurt nu weer door de blockchain. Deze uitvinding van Satoshi Nakamoto ondermijnt de rol van huidige tussenpartijen in uiteenlopende soorten transacties. Invloedrijke (en rijke) mensen als zakenman Richard Branson en Microsofts mede-oprichter Bill Gates zien dan ook veel potentie in Bitcoin en met name de ondergrond: blockchain. Een andere voorstander is het World Economic Forum, een internationale non-profit die zakenmensen, politici en academici verenigt om de wereld te verbeteren.

Een tegengeluid komt van de steenrijke zakenman Warren Buffett. Hij meent dat Bitcoin momenteel te veel lijkt op de tulp. De succesvolle Amerikaanse belegger verwijst met die uitspraak naar de tulpenmanie die een hausse was in de Nederlandse tulpenhandel begin zeventiende eeuw. De toen nieuwe tulpenbollen werden in korte tijd extreem veel waard. Een enkele tulpenbol bereikte de waarde van een Amsterdams grachtenpand. Buffetts kritiek is echter op de hype rond Bitcoin. De financiële expert heeft het hierbij niet over blockchain, dat voor veel meer dienst kan doen.

Je hebt net een klein fortuin uitgegeven aan een gloednieuwe 4K- of zelfs 8K-televisie. Je installeert hem, start je favoriete filmklassieker en zakt onderuit op de bank. Maar in plaats van een bioscoopervaring bekruipt je het gevoel dat je naar een goedkope soapserie of een homevideo zit te kijken. De acteurs bewegen vreemd soepel, de actiescènes lijken versneld en de magie is ver te zoeken. Geen zorgen, je televisie is niet stuk. Hij doet eigenlijk iets te goed zijn best.

Dit fenomeen is zo wijdverspreid dat er een officiële term voor is: het 'soap opera effect'. In technische kringen wordt dit ook wel bewegingsinterpolatie of 'motion smoothing' genoemd. Hoewel fabrikanten deze functie met de beste bedoelingen in hun televisies bouwen, is het voor filmfanaten vaak een doorn in het oog. Gelukkig is het eenvoudig op te lossen... als je tenminste weet waar je moet zoeken.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

Wat is het 'soap opera effect' precies?

Om te begrijpen wat er misgaat, moeten we kijken naar hoe films worden gemaakt. De meeste bioscoopfilms en veel dramaseries worden opgenomen met 24 beelden per seconde. Die snelheid geeft films hun karakteristieke, dromerige uitstraling. Een beetje bewegingsonscherpte hoort daarbij; dat is wat onze hersenen associëren met 'cinema'. Moderne televisies verversen hun beeld echter veel vaker: meestal 60 of zelfs 120 keer per seconde.

Om dat verschil te overbruggen, verzint je slimme televisie er zelf beelden bij. De software kijkt naar beeld A en beeld B, en berekent vervolgens hoe een tussenliggend beeld eruit zou moeten zien. Dit voegt de tv toe aan de stroom. Het resultaat is een supervloeiend beeld waarin elke hapering is gladgestreken.

Voor een voetbalwedstrijd of een live-uitzending is dat geweldig, omdat je de bal en spelers scherper kunt volgen. Maar bij een film zorgt die kunstmatige soepelheid ervoor dat het lijkt alsof je naar een achter de schermen-video zit te kijken, of dus naar een soapserie zoals Goede Tijden, Slechte Tijden, die traditioneel met een hogere beeldsnelheid werd opgenomen. De filmische illusie wordt hierdoor verbroken.

©ER | ID.nl

De winkelmodus is ook een boosdoener

Naast beweging is er nog een reden waarom het beeld er thuis soms onnatuurlijk uitziet: de beeldinstellingen staan nog op standje zonnebank. Veel televisies staan standaard in een modus die 'Levendig' of 'Dynamisch' heet. Deze stand is ontworpen om in een felverlichte winkel de aandacht te trekken met knallende, bijna neon-achtige kleuren en een extreem hoge helderheid. Bovendien is de kleurtemperatuur vaak nogal koel en blauw, omdat dat witter en frisser oogt onder tl-licht. In je sfeervol verlichte woonkamer zorgt dat echter voor een onrustig beeld waarbij huidtinten er onnatuurlijk uitzien en details in felle vlakken verloren gaan.

Hoe krijg je de magie terug?

Het goede nieuws is dat je deze 'verbeteringen' gewoon kunt uitzetten. De snelste manier om van het soap opera effect en de neonkleuren af te komen, is door in het menu van je televisie de beeldmodus te wijzigen. Zoek naar een instelling die Film, Movie, Cinema of Bioscoop heet. In deze modus worden de meeste kunstmatige bewerkingen, zoals bewegingsinterpolatie en overdreven kleurversterking, direct uitgeschakeld of geminimaliseerd. Het beeld wordt misschien iets donkerder en warmer van kleur, maar dat is veel dichter bij wat de regisseur voor ogen had.

Sinds kort hebben veel moderne televisies ook de zogeheten Filmmaker-modus. Dat is de heilige graal voor puristen. Als je deze modus activeert, zet de tv met één druk op de knop alle onnodige nabewerkingen uit en respecteert hij de originele beeldsnelheid, kleuren en beeldverhouding van de film.

Wil je de beeldmodus niet volledig veranderen, maar alleen dat vreemde, soepele effect kwijt? Dan moet je in de geavanceerde instellingen duiken. Elke fabrikant geeft het beestje een andere naam. Bij Samsung zoek je naar Auto Motion Plus of Picture Clarity, bij LG-televisies ga je naar TruMotion, bij Sony naar Motionflow en bij Philips naar Perfect Natural Motion. Door deze functies uit te schakelen of op de laagste stand te zetten, verdwijnt het goedkope video-effect en krijgt je film zijn bioscoopwaardige uitstraling weer terug.

Een apparaat op afstand bedienen hoeft geen geld te kosten en is verrassend eenvoudig. Of je nu bestanden wilt openen, technische problemen wilt oplossen of meerdere toestellen wilt beheren: met Chrome Remote Desktop kan het allemaal, gratis en zonder gedoe.

De helper begint

Een groot voordeel van Chrome Remote Desktop is de brede compatibiliteit: het werkt met Windows, macOS, Linux en ChromeOS. Bovendien is het veilig – verbindingen worden versleuteld – en je hebt alleen een Chrome-browser nodig. We beginnen aan de kant van degene die op afstand toegang wilt tot een andere computer, degene die ondersteuning biedt vanaf computer A. Op computer A opent de gebruiker Chrome en surft naar https://remotedesktop.google.com. Daar verschijnen twee opties: Dit scherm delen en Verbinding maken met een andere computer. Omdat computer A support wil geven aan een extern apparaat, kiest de gebruiker voor de tweede optie. In dat scherm verschijnt een veld om een toegangscode in te geven, de code volgt zo meteen.

Acties voor de hulpvrager

Op computer B, de computer die toegang zal verlenen, moet de gebruiker ook in Chrome surfen naar dezelfde website. Daar kiest hij voor de optie Dit scherm delen. Voordat dat mogelijk is, moet Chrome Remote Desktop eerst worden gedownload en geïnstalleerd. De gebruiker klikt daarvoor op de ronde blauwe knop met het witte downloadpijltje. Hiermee wordt een Chrome-extensie geïnstalleerd. Na de installatie verschijnt in het vak Dit scherm delen een blauwe knop met de tekst Code genereren. Wanneer de gebruiker daarop klikt, wordt een toegangscode van 12 cijfers aangemaakt. Die code geeft hij of zij door aan gebruiker A.

Scherm delen

Op computer A geeft de gebruiker de code op in Chrome Remote Desktop. Vervolgens wacht hij tot gebruiker B bevestigt dat A toegang mag krijgen tot zijn scherm. Zodra dat is gebeurd, verschijnt het volledige bureaublad van computer B in een nieuw Chrome-venster op computer A. Door dit venster schermvullend weer te geven, kan A probleemloos handelingen uitvoeren op de pc van B. Voor de veiligheid beschikken beide gebruikers over een knop om de sessie op elk moment te beëindigen. Uiteraard is een stabiele internetverbinding noodzakelijk. Daarnaast krijgen beide partijen de melding dat ze klembordsynchronisatie kunnen inschakelen. Hiermee wordt het mogelijk om eenvoudig tekst of bestanden te kopiëren en te plakken tussen beide apparaten.