In februari is een nieuwe variant van de minicomputer Raspberry Pi uitgebracht. Het computertje is tot zesmaal krachtiger. Je kunt hem als een mini-pc'tje gebruiken, maar ook als mediaspeler of als het hart van je eigen domoticasysteem. In dit artikel introduceren we je de nieuwe Raspberry Pi 2.

De Raspberry Pi is een klein computertje met een ARM-processor, slechts zo groot als een creditcard. En het mooie: je koopt hem voor nog geen veertig euro. Het is ontwikkeld door de Brit Eben Upton, die als doel had om kinderen kennis te laten maken met programmeren en elektronica zonder hun ouders op kosten te jagen. De Raspberry Pi werd echter populair onder een heel andere groep gebruikers: computerhobbyisten zagen er onmiddellijk allerlei toepassingen voor.

©PXimport

Een digitaal fotolijstje aansturen is maar een van de vele toepassingen van een Raspberry Pi.

Op een Raspberry Pi installeer je Linux, waarna je er software op installeert en configureert om de gewenste taken uit te voeren. Zo kun je het minicomputertje gebruiken als bestandsserver, mailserver, printserver, VPN-router, mediacenter, telefooncentrale of als gewone minicomputer. En met extra hardware of elektronicacomponenten zijn de toepassingen nog indrukwekkender. Met een lcd-schermpje maak je er een digitaal fotolijstje van, met de cameramodule bouw je de Pi om tot een beveiligingscamera, met extra sensoren maak je er een weerstation van en het is zelfs mogelijk om er een heel domoticasysteem mee aan te sturen. We hebben met de eerdere versie van de Raspberry Pi al wat workshops gedaan, die je hier terugvindt.

Waar koop ik een Raspberry Pi 2?

De Raspberry Pi 2 is in heel wat webwinkels te vinden. Webwinkels die zich vooral op de Raspberry Pi en andere hobbyelectronica richten, zijn SOS Solutions, Kiwi Electronics, iPrototype en Gadgetpark. Ook algemene eletronicawinkels zoals RS Online, Conrad, Reichelt en Alternate bieden het apparaatje aan. De Raspberry Pi 2 is in de meeste webwinkels te vinden voor rond de 40 euro. Veel winkels bieden voor enkele tientjes meer een startersbundel aan, met een voeding, SD-kaartje (eventueel met besturingssysteem voorgeïnstalleerd), behuizing en eventueel een HDMI- en netwerkkabel en muis en toetsenbord. Let op dat je het juiste model koopt. Officieel heet het nieuwe model 'Raspberry Pi 2 Model B'.

©PXimport

Met een starterskit koop je onmiddellijk alle benodigdheden bij je Raspberry Pi 2.

01 Unboxing

Het eerste wat opvalt op de Raspberry Pi 2 zijn de vier usb-poorten (usb 2.0) en de ethernetpoort (100 Mbit/s). Leg die zijde aan de rechterkant. Aan de linkerzijde zit een microSD-kaartslot, waarboven een DSI-aansluiting (display serial interface) geplaatst is. Voor huis-, tuin- en keukengebruik is de HDMI-aansluiting echter handiger, of de 3,5 mm jack-aansluiting voor analoge audio en video via tulpstekker. Tussen de HDMI- en jack-aansluiting zit de aansluiting voor de Raspberry Pi-cameramodule. In de linkeronderhoek zie je een micro-usb-aansluiting om de Pi van stroom te voorzien. Tot slot zie je aan de zijde ertegenover 40 GPIO-pinnen waarmee je allerlei elektronica kunt aansturen.

©PXimport

De Raspberry Pi 2 komt in een antistatische zak in een kartonnen doosje.

02 Kaal

Met de Raspberry Pi koop je alleen een kaal moederbordje. Om het te kunnen gebruiken, heb je nog een heleboel andere componenten nodig. Allereerst een behuizing. Je hebt de keuze uit heel wat modellen, maar let erop dat je een behuizing voor de Raspberry Pi 2 of Raspberry Pi Model B+ (zij hebben dezelfde aansluitingen) koopt. Je kunt trouwens ook zelf een behuizing van Lego maken. Het besturingssysteem zet je op een microSD-kaart.

03 Kabels

Met een ethernetkabel sluit je je Pi op het netwerk aan. Doe je het liever draadloos, sluit dan een wifi-adapter op een van de usb-poorten aan. Zoek wel eerst op de wiki van de Raspberry Pi of de adapter ondersteund is. De andere usb-poorten zijn beschikbaar om een toetsenbord en/of muis op aan te sluiten. Voor heel wat toepassingen is dat echter niet nodig, bijvoorbeeld als je de Pi als server inzet.

Wil je je Pi als mediacenter of minidesktopcomputer gebruiken, dan moet je ook een scherm aansluiten. Sluit je televisie- of computerscherm via een HDMI-kabel op het computertje aan. Heb je nog een oude televisie met analoge Composiet-video, sluit dan een kabel met aan de ene kant een jack-connector en aan de andere kant een RCA-connector aan. Wil je alleen je luidsprekers aansluiten om muziek af te spelen, gebruik daarvoor dan een klassieke audiokabel met jack-connector.

Om de Pi van stroom te voorzien, gebruik je een voedingsadapter zoals voor je telefoon. Zorg echter dat die zeker 1 ampère stroom kan voorzien. Sluit je veel usb-apparaten aan, doe dat dan met een gevoede usb-hub.

©PXimport

Er zijn behuizingen in alle kleuren voor de Raspberry Pi 2: voor elk wat wils!

04 NOOBS

Nu moeten we nog een besturingssysteem op de microSD-kaart van de Pi installeren. Als je de microSD-kaart ooit al gebruikt hebt, dan is het verstandig om hem eerst even te formatteren. Gebruik daarvoor het programma SD Formatter, dat je op de website van de SD Association downloadt. Installeer de software, steek je microSD-kaart in de kaartlezer van je computer en kijk welke schijfletter Windows aan het kaartje toekent. Start SD Formatter op, selecteer de juiste schijfletter en klik op Format.

Ga daarna naar de downloadpagina van de Pi en download het zipbestand van NOOBS (New Out Of the Box Software). Pak het zipbestand uit en kopieer alle bestanden erin naar je microSD-kaartje. Als alles gekopieerd is, verwijder dan het kaartje veilig en steek het in het microSD-kaartslot van je Pi.

©PXimport

Met SD Formatter formatteer je (micro)SD-kaartjes.

05 Eerste opstart

Sluit nu alle benodigde kabels aan. Om te starten is dat een toetsenbord en muis op de usb-poorten, een netwerkkabel op de ethernetaansluiting en een HDMI-kabel van je televisie- of computerscherm naar de Pi. Als laatste sluit je de voedingsadapter op de micro-usb-aansluiting aan en steek je die in het stopcontact.

Als alles goed gaat, start je Pi nu op en toont hij op het scherm een lijst van de besturingssystemen die je kunt installeren. Stel eerst onderaan de juiste taal (Nederlands staat ertussen) en toetsenbordindeling in. Kies daarna een besturingssysteem om te installeren. Voor de meeste toepassingen is Raspbian aan te raden, maar voor een mediacenter kies je OpenELEC_Pi2 of RaspBMC.

©PXimport

Sluit alle kabels op de Raspberry Pi 2 aan.

06 Installatie

Vink Raspbian aan en klik in de menubalk op Installeer (i). Bevestig met Ja. De installatie zelf duurt even, maar je krijgt ondertussen op het scherm wat tips te zien, zoals de standaardgebruikersnaam (pi) en het wachtwoord (raspberry). Deze gegevens heb je na installatie nodig om in te loggen. Als de installatie voorbij is, klik je op OK, waarna de Pi herstart.

De eerste keer voert Raspbian het programma raspi-config uit, waarmee je een aantal zaken kunt configureren. Wil je de Pi ook als desktopsysteem gebruiken, ga dan met de pijltjestoetsen naar Enable Boot to Desktop/Scratch, druk op Enter en kies Desktop Log in as user 'pi' at the graphical desktop.

Wil je raspi-config afsluiten, ga dan met de tabtoets naar Finish en druk op Enter. Je kunt later op elk moment de configuratie opnieuw veranderen door op de opdrachtprompt van Raspbian raspi-config in te typen en met een druk op Enter te bevestigen.

De Pi uitschakelen gaat met de opdracht sudo halt of (als je het desktopsysteem gebruikt) door linksboven Menu / Shutdown te kiezen. Als er geen meldingen meer op het scherm verschijnen en alleen het rode ledje op de Pi nog brandt, trek je de voedingsadapter uit het stopcontact.

©PXimport

De installatie van Raspbian is vrij snel achter de rug.

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.