Dat back-uppen (eigenlijk) nodig is, weet u ondertussen wel. Maar bent u echt goed voorbereid als er iets verkeerd gaat? We geven tips die bij het hele proces van pas komen. Gebruik ze om uw aanpak voor het maken en terugzetten van back-ups eens onder de loep te nemen. Of gebruik ze om eindelijk eens met back-uppen te beginnen.

Algemene regels

1. Voorkomen in plaats van genezen

Houd uw harde schijf goed in de gaten om te voorkomen dat u back-ups nodig hebt. Bijna alle harde schijven, ook externe, bewaken zelf hun 'gezondheid'. Zo houden ze bijvoorbeeld het aantal sectoren bij dat is verplaatst vanwege schijfproblemen (Reallocated Sectors) of dat onherstelbare fouten heeft (Uncorrectable Sectors). Deze zogeheten SMART-waarden kunt u uitlezen met programma's als SpeedFan of CrystalDiskInfo. Ook in het BIOS van uw computer kunt u vaak een SMART-controle inschakelen. SMART geeft alleen een indicatie, maar als uw harde schijf achteruitgaat, kunt u alles op tijd overzetten of klonen naar een nieuwe schijf.

©PXimport

Voorkom dat u uw back-ups nodig hebt.

2. Opgeruimde back-up

Zorg dat back-ups sneller worden gemaakt en geen onnodige rommel bevatten, door uw computer opgeruimd te houden. Afhankelijk van de instellingen worden bij een back-up allerlei zaken gekopieerd waar u niet zo nodig een back-up van hoeft. Daardoor duurt het back-uppen misschien te lang of kunt u minder back-ups bewaren. Gebruik het ingebouwde Schijfopruiming van Windows of speciale programma's als CCleaner om uw pc op te schonen. Andersom is het trouwens verstandig eerst een back-up te maken als u echt rigoureus gaat opruimen, zodat u die nog hebt als er bij de opruiming iets misgaat.

©PXimport

Verwijder rommel voor snellere en kleinere back-ups.

3. Hoe eerder hoe beter!

Bent u deze tips aan het lezen en bedenkt u zich dat u helemaal geen back-ups hebt? Ga dan gelijk aan de slag om wel een back-up van uw belangrijkste documenten, foto's enzovoort te maken. Al kopieert u alleen even handmatig uw belangrijkste bestanden naar een usb-stick, het is beter dan niets. Dat kan in veel gevallen door met rechts te klikken op een map of bestand, vervolgens op Kopiëren naar en tot slot op de naam van de usb-stick. Dit is natuurlijk een open deur, maar het zal u maar gebeuren dat uw sollicitatiebrief, scriptie of trouwfoto's verloren gaan doordat u geen (extra) back-up hebt.

©PXimport

Een eenmalige back-up is nog altijd beter dan geen back-up.

4. Gratis back-upprogramma's

Er zijn tal van gratis back-upprogramma's. Open in Vista of Windows 7 het menu Start en typ Back-up om het ingebouwde programma op te roepen. Een beperking in Vista is dat u geen mappen kunt selecteren, maar alleen bestandstypen. Kiest u in Windows 7 voor Zelf bepalen, dan kunt u behalve de standaardmappen ook andere mappen opgeven. Gebruikt u Windows XP of voldoet de ingebouwde back-up niet, dan zijn er vele alternatieven. Gratis voorbeelden zijn Comodo Backup, EASEUS Todo Backup Home en Cobian Backup. Welk programma u ook gebruikt, controleer of alle gewenste mappen en/of bestandstypen in de back-up zijn opgenomen.

©PXimport

Controleer of alle gewenste mappen in de back-up zijn opgenomen.

5. Back-up of synchronisatie?

Sommige back-upprogramma's kunnen ook synchroniseren en sommige synchronisatieprogramma's kunnen back-uppen. Let daarop, want synchronisatie is geen back-up! Als bij synchronisatie de 'back-up' (de gesynchroniseerde kopie) beschadigd raakt of verwijderd wordt, gebeurt dat ook met het origineel. Bij back-uppen beïnvloedt de back-up natuurlijk niet het origineel. Bij een back-upprogramma verdwijnen hooguit bestanden als u oudere back-ups overschrijft. Maar doorgaans kunt u bij de back-upinstellingen een aantal bestandsversies laten bewaren of pas na bepaalde tijd laten overschrijven. Als u toch per se een synchronisatieprogramma wilt gebruiken voor back-ups, moet u ontzettend goed letten op de instellingen.

©PXimport

Let op het verschil tussen back-uppen en synchroniseren.

6. Gestructureerde back-ups

Probeer bestanden en mappen op uw pc overzichtelijk en logisch in te delen. Als u ze ook nog duidelijke namen geeft, vereenvoudigt dat het maken en terugzetten van back-ups. Verplaats oude items eventueel naar een aparte (sub)map, die minder vaak geback-upt wordt. Vaak zullen uw belangrijkste, persoonlijke bestanden zich al bevinden in de map Mijn Documenten (XP) of de map met uw gebruikersnaam (Vista/7). In Windows 7 kunt u de ingebouwde bibliotheken gebruiken om mappen te verzamelen die verspreid staan over uw pc. Dan moet u uiteraard wel een back-upprogramma gebruiken dat bibliotheken ondersteunt.

©PXimport

Neem mappen op in bibliotheken en maak daarvan back-ups.

7. Bewaar een back-up buitenshuis

Eigenlijk moet u altijd een (extra) back-up bewaren op een andere locatie. Daarmee voorkomt u gegevensverlies bij brand, inbraak, natuurrampen en andere calamiteiten. Dat kan heel eenvoudig en goedkoop, door een dvd met uw belangrijkste bestanden aan (een betrouwbaar) iemand te geven. Bij grotere hoeveelheden gegevens kunt u twee of meer externe schijven rouleren, of een NAS op een andere locatie via internet benaderen, maar dit zijn redelijk prijzige oplossingen. Andere alternatieven zijn aanbieders van online back-up en P2P-oplossingen zoals BuddyBackup, waarbij deelnemers schijfruimte beschikbaar stellen voor elkaars (versleutelde) back-ups.

©PXimport

Via internet back-uppen naar vrienden.

8. Volledig, incrementeel of differentieel?

Soms kunt u bij het maken van back-ups kiezen tussen drie versies: een volledige, incrementele of differentiële. Kies als het kan altijd voor volledige back-ups. Die vergen wel de meeste tijd om te maken en nemen de meeste ruimte in beslag, maar het doel van back-ups is gegevensverlies voorkomen. Het risico daarop is het kleinst met volledige back-ups. Terugzetten met behulp van een volledige back-up gaat vaak ook sneller en gemakkelijker dan van incrementele of differentiële back-ups. Kies alleen voor incrementeel of differentieel als u anders ruimte of tijd (bij het back-uppen) te kort komt.

©PXimport

Kies voor volledige back-ups als dat haalbaar is.

Bij een incrementele back-up worden de verschillen opgeslagen ten opzichte van de vorige back-up. Die hebt u er dus altijd bij nodig. Is dat weer een incrementele back-up, dan is die ook afhankelijk van de voorafgaande, enzovoort. Een differentiële back-up bevat alle verschillen ten opzichte van de vorige volledige back-up en is alleen daarvan afhankelijk. Incrementele back-ups zijn doorgaans (veel) kleiner en dus sneller gemaakt, maar als er een uit de reeks ontbreekt kunt u gegevens kwijtraken. Differentiële back-ups zijn wat veiliger, maar worden steeds groter naarmate er meer tijd is verstreken sinds de vorige volledige back-up.

©PXimport

Met een schema, zoals hier in True- Image 2011, kunt u de nadelen beperken.

9. Windows 7 back-up aanpassen

Bij de back-upfunctie van Windows 7 kunt u niet zelf kiezen of vervolgback-ups volledig of incrementeel zijn. Als in de registersleutel HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\Windows\CurrentVersion\WindowsBackup\AutomaticFullBackup de (DWORD-)waarde Enabled bestaat en 0 is, zijn alle volgende back-ups incrementeel. Is dit niet het geval, dan krijgt u bij 50 procent verwijderde of gewijzigde bestanden een volledige back-up. Door de waarde OlderFilesSizePercentage te maken of wijzigen past u dit laatste percentage aan. Los daarvan kunt u met de waarde TimePeriodInDays een interval in dagen opgeven tussen volledige back-ups. Afhankelijk van uw Windows-editie en instellingen en foutjes in Windows 7, kan het echter voorkomen dat incrementele back-ups bijna even lang duren als volledige.

©PXimport

Via het register hebt u meer controle over de ingebouwde back-upfuntie van Windows 7.

10. RAID is geen back-up

NAS-apparaten met RAID1 spiegelen de inhoud van een harde schijf op een tweede schijf. Bij een defecte schijf raakt u niet meteen bestanden kwijt en kunt u doorwerken op de andere schijf. Net als synchroniseren is dit echter geen back-uppen. Zo biedt het bijvoorbeeld geen bescherming tegen overschreven, geïnfecteerde of verwijderde bestanden. Dit geldt tevens voor andere RAID-varianten. Bij RAID0 wordt alleen de inhoud willekeurig verdeeld over de schijven en loopt u zelfs meer risico op gegevensverlies. Zorg dus ook bij RAID altijd voor back-ups, bijvoorbeeld door op de NAS een externe harde schijf aan te sluiten.

©PXimport

Ook met RAID ingesteld op een NAS, blijft een back-up noodzakelijk.

11. Benut de schaduwkopieën

In de Ultimate-versie en de zakelijke edities van Vista en in alle edities van Windows 7, zit de voorziening Schaduwkopieën. Die bewaart oudere versies van mappen en bestanden, zodat die teruggezet kunnen worden. Als u ergens geen back-up van hebt, of niet de gewenste versie, kan een schaduwkopie misschien uitkomst bieden. Klik daarvoor met de rechtermuisknop op een map of bestand en kies Vorige versies herstellen. Via het dialoogvenster kunt u vorige versies openen en kopiëren. In de Home-edities van Vista kunt u het gratis programma ShadowExplorer installeren om toegang te krijgen tot deze schaduwkopieën.

©PXimport

Schaduwkopieën zijn een handige noodoplossing of aanvulling voor echte back-ups.

12. Back-ups maken van Windows

Maak vooral back-ups van uw foto's, documenten en andere (belangrijke) persoonlijke bestanden. Windows en programma's kunt u altijd nog opnieuw installeren. Back-ups van uw Windows-installatie, zogeheten images, kunnen u echter wel veel tijdverlies en verloren instellingen besparen. Gratis voorbeelden van programma's voor images zijn Macrium Reflect Free en Paragon Backup and Recovery Free. De ingebouwde back-upfunctie van Windows 7 en het onderdeel Windows Complete PC Back-up in sommige Vista-edities maken ook images. Images vergen (erg) veel tijd en ruimte en zijn daarom vooral geschikt als aanvulling op gewone back-ups, bijvoorbeeld door iedere twee weken of iedere maand een image te maken naast de dagelijkse of wekelijkse back-ups.

©PXimport

De back-upfunctie van Windows 7 maakt standaard ook images.

13. Stationsletters, netwerkstations en mislukte back-ups

Een usb-apparaat krijgt niet altijd dezelfde stationsletter in Windows. Wanneer u naar een usb-apparaat back-upt, kan dit leiden tot mislukte back-ups. Met DriveLetterView kunt u gemakkelijk stationsletters toewijzen of verwijderen, ook voor apparaten die niet zijn aangesloten. U moet het programma wel als administrator uitvoeren. Een complexer programma met meer mogelijkheden is USBDLM.

Wanneer u stationsletters koppelt aan netwerkmappen, wordt de verbinding daarmee niet altijd hersteld bij het starten van Windows. Dat geeft problemen bij back-ups van/naar netwerkmappen. Gebruik hiervoor Simple Network Drive Connector of maak een bat-bestand met de volgende opdrachten aan in de map Opstarten in het startmenu:

pushd \\[servernaam]\[mapnaam]

popd \\[servernaam]\[mapnaam]

©PXimport

Voorkom dat back-ups mislukken door verkeerde stations­letters.

14. Wachtwoorden

Maak een back-up (desnoods op papier) van al uw wachtwoorden. Een wachtwoordbeheerprogramma biedt vaak een ingebouwde back-upfunctie. Vooral online gebruikt u veel wachtwoorden, wachtwoordbeheerder LastPass kan tijdens de installatie wachtwoorden uit uw browser(s) importeren. Wachtwoorden uit andere wachtwoordbeheerders importeren kan eventueel na de installatie. Klik daarvoor op de nieuwe knop in uw browser en kies Extra / Importeren vanuit. Kies Extra / Exporteer naar / LastPass CSV-bestand om een (onbeveiligde!) back-up te maken. Die zou u voor de veiligheid moeten versleutelen, of u gebruikt de betreffende optie onder Exporteer naar.

©PXimport

Importeer wachtwoorden uit uw browser(s) tijdens de installatie.

Specifieke back-ups

15. Picasa

Picasa kan zelf back-ups maken naar cd/dvd of een willekeurige map, bijvoorbeeld op een externe schijf. Kies in Picasa Extra / Back-up afbeeldingen. U moet aanvankelijk op Nieuwe set klikken als u iets anders wilt dan branden. Kies in de mappenlijst links van welke mappen een back-up moet worden gemaakt. Bij herhaling worden alleen nieuwe items geback-upt. Als u eigen back-upsoftware gebruikt, controleert u via Extra / Mappenbeheer in welke mappen de afbeeldingen staan. Sluit ini-bestanden niet uit bij back-ups, want hierin bewaart Picasa gegevens voor ongedaan maken en dergelijke. Andere gegevens bevinden zich in de Picasa-database onder C:\Users\[accountnaam]\AppData\Local\Google\Picasa[versienummer] en in de submap Albums (Vista/7).

©PXimport

De ingebouwde back-upset kan alleen naar cd of dvd.

16. E-mail & IMAP

Als u het IMAP-procotol gebruikt, blijft alle e-mail op de mailserver staan. Maak back-ups op uw eigen pc, ook voor als de e-mailprovider ermee ophoudt. Het programma IMAPSize kan overweg met de meeste IMAP-accounts, zoals Gmail, en maakt incrementele back-ups. Berichten worden bewaard in eml-formaat en kunnen worden teruggezet met IMAPSize of geïmporteerd met bijna elk e-mailprogramma, ook in een ander e-mailaccount. Kies in het programma View / Options en stel op het tabblad Misc de locatie in voor de back-ups (Root Backup Directory). Kies Account / New om uw e-mailaccountgegevens in te voeren en daarna Account / Account Backup.

©PXimport

Met IMAPSize back-upt u e-mailberichten naar uw eigen computer.

17. Microsoft Outlook

Als u Microsoft Outlook gebruikt, staan alle bijbehorende e-mailberichten, afspraken, contactpersonen en andere informatie, in een of meer bestanden met de pst-extensie. Kunt u die niet automatisch kiezen in uw back-upsoftware, dan vindt u ze als volgt. Rechtsklik op de accountnaam (de standaardnaam is Persoonlijke mappen), kies Eigenschappen voor en klik in het dialoogvenster op de knop Geavanceerd. Achter Bestandsnaam ziet u dan de locatie. Neem de pst-bestanden op in uw back-up. Microsoft biedt een gratis Outlook-invoegtoepassing om regelmatig back-ups te maken van deze bestanden.

©PXimport

Maak back-ups van uw Outlook-gegevens.

18. iTunes

Maak een back-up van afspeellijsten, aangeschafte muziek of apps en andere inhoud van iTunes. Controleer via Bewerken / Voorkeuren op het tabblad Geavanceerd welke map iTunes gebruikt en neem die op in uw back-up. Als de optie Bestanden naar iTunes Media kopiëren niet is aangevinkt, kan het echter voorkomen dat mediabestanden ook buiten die map worden bewaard. Vanuit iTunes zelf brandt u met de opdracht Bestand / Bibliotheek / Back-up maken op schijf een back-up van uw iTunes-bibliotheek op cd/dvd. Kies tussen alles of alleen gekochte items en markeer het vakje Alleen toevoegingen en wijzigingen voor incrementele back-ups.

©PXimport

Controleer waar iTunes alles bewaart.

19. Router

Als u zelf aan router-instellingen sleutelt of deze verloren gaan, krijgt u problemen met uw internetverbinding. In de webinterface van uw router vindt u doorgaans een back-upfunctie onder kopjes als Systeem, Geavanceerd of Administration. Bewaar dit back-upbestand waar u het terug kunt vinden, liefst in een map die ook weer geback-upt wordt. Het programma RouterPassView kan voor sommige router-modellen wachtwoorden en andere gegevens uit dit back-upbestand tonen. Om zonder draadloze verbinding instellingen terug te zetten, gebruikt u desnoods een netwerkkabel. Upload (restore) het bestand via de webinterface om de router-instellingen snel terug te zetten.

©PXimport

Maak een reservekopie van uw router-instellingen.

Back-ups terugzetten

20. Bestandsindeling en versleuteling

De bedoeling van een back-up is natuurlijk dat u deze bij problemen daadwerkelijk terug kunt zetten. Als een speciale, programmaspecifieke bestandsindeling of compressie voor de back-ups wordt gebruikt, bent u afhankelijk van het back-upprogramma. Ook bij versleutelde back-ups is dat vaak het geval. Zorg er dan voor dat u een reservekopie maakt van de installatiebron (download of dvd) van het back-upprogramma! Kies als dat kan een populaire bestandsindeling voor back-ups, zoals zip, of bewaar back-ups in de oorspronkelijke indeling. Ga na of het mogelijk is back-ups terug te zetten of ontsleutelen zonder het oorspronkelijke back-upprogramma.

©PXimport

Kies bij voorkeur een indeling die u niet afhankelijk maakt van het back-upprogramma.

21. Verifiëren en logboekbestanden

Neem niet zomaar aan dat een back-up goed gemaakt is. In de meeste back-upprogramma's kunt u bij de instellingen kiezen voor verificatie oftewel controle van de back-up. Schakel die optie in, ook al duurt het back-upproces daardoor langer. Met een onvolledige of mislukte back-up kunt u niet alle of helemaal geen gegevens herstellen. Controleer ook af en toe de eventuele logboekbestanden van uw back-upprogramma. Als alternatief kunt u het toepassingenlogboek van Windows openen: Configuratiescherm (/ Systeem en beveiliging) / Systeembeheer / Computerbeheer / Logboeken. Filter dit op gebeurtenissen die verwijzen naar uw back-upprogramma, om te controleren of back-ups goed worden uitgevoerd.

©PXimport

Houd in de gaten of uw back-ups wel goed worden gemaakt.

22. Controleer oudere back-ups op cd/dvd

De leesbaarheid van zelf gebrande cd's of dvd's neemt in de loop der tijd steeds verder af. Controleer bij back-ups op cd/dvd geregeld de kwaliteit van uw schijfjes met speciale programma's zoals VSO Inspector of IsoBuster. Als dit soort programma's fouten vindt of het lezen met veel haperingen en vertragingen verloopt, is het tijd voor een nieuwe back-up. U kunt met IsoBuster zelfs proberen om bestanden te herstellen van een moeilijk leesbare cd of dvd. De houdbaarheid van een cd of dvd is trouwens korter naarmate u op hogere snelheid brandt of als u herschrijfbare media gebruikt.

©PXimport

Controleer de staat van cd's of dvd's waarop back-ups zijn bewaard.

23. Controleer of back-ups bruikbaar zijn

Op het moment dat u een back-up nodig hebt, moet het terugzetten goed verlopen. Test dit voordat het nodig is en controleer of u een bepaalde back-up goed kunt vinden en gebruiken. Probeer bijvoorbeeld om een belangrijk document terug te zetten uit een back-up, maar maak voor de zekerheid eerst een kopie van dat document. Een image als test terugzetten is riskant, want als het fout gaat start Windows misschien niet meer. Maar u kunt in ieder geval wel testen of uw pc kan starten van de bijbehorende herstel-cd en of u dan gemaakte images kunt selecteren.

©PXimport

Test of uw back-ups ook werkelijk bruikbaar zijn.

24. Back-up terugzetten op een andere locatie

Als u een oudere versie van een persoonlijk bestand terugzet uit een back-up, doet u dat bij voorkeur op een andere locatie. Zo houdt u de mogelijkheid om de bestanden te vergelijken en bijvoorbeeld tekstfragmenten uit beide bestanden te combineren. Als u een of meer (systeem)bestanden terugzet op de oorspronkelijke locatie, moet u in ieder geval de opties voor overschrijven goed controleren. Images moet u op de oorspronkelijke partitie (op dezelfde computer) terugzetten, anders zijn ze normaliter niet bruikbaar. Soms is het wel mogelijk een image als 'schijf' te koppelen en afzonderlijke bestanden naar een andere locatie terug te zetten.

©PXimport

Let op waar u bestanden terugzet.

Werk je het liefst onder Linux, maar wil je Windows niet helemaal opgeven? Er zijn genoeg opties om met Windows te werken naast of binnen Linux. Zo kun je een virtuele machine opzetten, maar dat is een flinke klus. In dit artikel bekijken we een alternatief waarbij je Windows in een Docker-container installeert. De installatie gaat volledig automatisch en je kunt met alle denkbare Windows-toepassingen werken. Volgens hetzelfde principe kun je ook macOS installeren!

Voor Linux is enorm veel software beschikbaar. Mis je toch net dat ene Windows-programma, dan is dat gelukkig geen probleem. Er zijn genoeg mogelijkheden om die software te blijven gebruiken.

Als eerste kun je een dualboot overwegen, waarmee je Windows en Linux fysiek op één systeem draait. Voor veel mensen is dit echter te complex. Bovendien moet je al bij het opstarten kiezen welk systeem je gaat gebruiken, terwijl dat niet echt nodig is, tenzij je echt maximale prestaties nastreeft. Computers zijn snel genoeg om van alles simultaan naast elkaar te draaien.

Een bekende optie is een compatibiliteitslaag, zoals het opensource Wine of de commerciële variant CrossOver (zie kader ‘Windows-programma’s met Wine en CrossOver’). Een andere optie is virtualisatie, met bijvoorbeeld VirtualBox of QEMU. Je maakt dan een virtuele machine waarin je vervolgens Windows installeert. Dat is wel vrij omslachtig en vraagt best wat voorbereiding.

In dit artikel behandelen we een andere en veel eenvoudigere optie, die gebruikmaakt van Docker. Na het starten van de container geeft elke willekeurige browser toegang tot Windows. Voor betere prestaties kun je daarnaast een RDP-client gebruiken. Bovendien kun je behalve Windows 11 Pro ook andere Windows-versies kiezen, waaronder Windows Server. Tot slot laten we ook nog zien hoe je op vergelijkbare wijze met macOS via Docker kunt werken. Dan ben je echt van alle markten thuis.

1 Wat gaan we doen?

Er bestaat een gratis en opensource-project waarmee je Windows kunt draaien binnen Docker. Je vindt de projectpagina op GitHub. We laten zien hoe je hiermee binnen zo’n tien minuten Windows kunt installeren en gebruiken. We geven ook wat praktische gebruikstips, bijvoorbeeld voor bestandsdeling en beveiliging.

Standaard wordt Windows 11 Pro geïnstalleerd, maar je kunt ook een andere versie kiezen, zoals Windows 10 Pro of 8.1 Pro. Ook zou je Windows Server 2025 of een oudere versie kunnen kiezen, mocht je daar eens mee willen experimenteren.

In paragraaf 12 t/m 14 gaan we ook met macOS aan de slag. Dit besturingssysteem kun je op vergelijkbare wijze binnen Docker draaien. Dit project heeft zijn eigen GitHub-pagina.

Dankzij dit project kun je Windows eenvoudig uitvoeren binnen Docker.

2 Wat heb je nodig?

Voor het uitvoeren van Windows of macOS binnen een Docker-container heb je Linux nodig met ondersteuning voor Kernel-based Virtual Machine (KVM). De meeste moderne distributies ondersteunen dit, waaronder Ubuntu, Debian, CentOS en Arch Linux. We laten zien hoe je vooraf kunt testen of KVM en virtualisatie op jouw systeem werken. Verder heb je Docker en Docker Compose nodig. Je kunt alles gewoon binnen je huidige Linux-desktopomgeving installeren en gebruiken.

Wij gebruiken Ubuntu Desktop 24.10. Heb je al een Linux-server in je netwerk draaien? Dan kun je daarop eventueel Docker en de containers voor Windows en/of macOS installeren. Dat maakt je nog wat flexibeler. Voor toegang tot Windows heb je een browser nodig of – voor betere prestaties – een client voor het Remote Desktop Protocol (RDP).

Hoewel een groter scherm comfortabeler werkt, kun je zelfs vanaf een smartphone of tablet met je Windows-installatie verbinden! Merk op dat we hier x86-systemen gebruiken. Er bestaat ook een variant voor ARM64-systemen, zoals de Raspberry Pi 5.

Zelfs de Raspberry Pi 5 kun je gebruiken voor het werken met Windows.

3 Installatie Docker met Docker Compose

Voor de installatie van Docker en Docker Compose kun je de handleiding raadplegen van Docker zelf, bijvoorbeeld voor Ubuntu dat we hier als uitgangspunt nemen. Er is ook een snellere installatiemethode. Hiervoor open je eerst een terminalvenster. Vervolgens haal je een speciaal shellscript voor de installatie op:

Start dit script nu als root-gebruiker of met sudo:

Hierna zijn Docker en Docker Compose geïnstalleerd. Maar we raden aan om jezelf na de installatie nog toe te voegen aan de groep genaamd docker. Zorg eerst dat de groep bestaat:

Daarna voeg je jezelf toe aan die groep:

Hierna moet je uitloggen en opnieuw inloggen, of in sommige gevallen Ubuntu herstarten. Vervolgens kun je de onderstaande opdracht geven, als het goed is zonder foutmeldingen. De opdracht laat in een lijst zien welke containers actief zijn. Dat zijn er nu nog geen.

Je kunt ook testen of Docker werkt door een testimage op te halen en te starten:

Docker Compose maakt standaard deel uit van de installatie van Docker. De aanwezigheid kun je eenvoudig controleren:

Installeer Docker met Docker Compose en test of alles werkt.

4 Controle vooraf

Het systeem waarop je de speciale Docker-containers gaat gebruiken moet KVM en hardware-virtualisatie ondersteunen, zoals Intel VT-x of AMD-V. Dat komt omdat binnen de Docker-container een virtuele machine met Windows wordt opgebouwd, die gebruikmaakt van Qemu én van hardware-virtualisatie via KVM. Dat zal in de regel geen probleem zijn, maar soms moet je deze virtualisatie-opties nog aanzetten in het BIOS. Hoe je dat precies doet verschilt per BIOS. Je kunt voordat je aan de slag gaat relatief eenvoudig controleren of je systeem geschikt is door de onderstaande opdrachten te geven. De tool meldt of KVM beschikbaar is en of jouw systeem kan worden gebruikt voor hardwareversnelling.

Via deze tool controleer je eenvoudig de mogelijkheid voor virtualisatie.

Windows

5 Configuratiebestand

We beginnen met de installatie van Windows. Hoewel je de container via de opdrachtregel kunt starten, is het veel praktischer om een configuratiebestand voor Docker Compose te maken. Ook gelet op eventuele aanpassingen in de toekomst. Open hiervoor een terminalvenster, ga naar je thuismap (cd ~), maak een nieuwe map (mkdir windows) en blader naar die map (cd windows). Maak in deze map vervolgens het configuratiebestand met nano docker-compose.yml en geef het de onderstaande inhoud. Hierbij hebben we de standaardconfiguratie van de projectpagina als startpunt genomen, maar wel enkele opties gewijzigd of toegevoegd. De belangrijkste aanpassingen zullen we straks behandelen.

De configuratie voor de container voor Docker Compose.

6 Uitleg configuratie

De container krijgt simpelweg de naam windows en biedt netwerkfunctionaliteit, inclusief ondersteuning voor VPN/tunneling en externe toegang via RDP (Remote Desktop Protocol).

Poort 8006 op de host wordt onder ports gekoppeld aan poort 8006 in de container voor de webinterface. Je kunt het poortnummer op de host (het nummer links) eventueel wijzigen bij een potentieel conflict. Bijvoorbeeld als je op hetzelfde systeem Proxmox VE gebruikt, dat een webinterface aanbiedt via diezelfde poort. Via poort 3389 geven we RDP-toegang via TCP en UDP.

Onder volumes koppelen we een fysieke map (in dit geval ./data) aan /storage in de container waar alle bestanden voor Windows worden bewaard. De host-map wordt automatisch gemaakt als deze nog niet bestaat. Dit volume is belangrijk, omdat Windows anders bij elke herstart van de container opnieuw zal worden geïnstalleerd.

Docker wacht overigens standaard maar tien seconden om een container netjes te stoppen voordat deze geforceerd wordt gestopt. Deze periode is in de configuratie bij stop_grace_period verruimd naar twee minuten, wat lang genoeg is om Windows af te sluiten.

Zorg dat Windows genoeg tijd krijgt om netjes af te sluiten.

7 Aanpassingen

In het configuratiebestand uit paragraaf 5 onder environment kun je nog enkele aanpassingen maken, die we hier bespreken. In de getoonde configuratie zie je bij VERSION de waarde 11. Dat is de keuze voor Windows 11 Pro. Andere populaire opties zijn Windows 10 Pro (10), Windows Server 2025 (2025), Windows Server 2022 (2022) en Windows XP Professional (xp). Merk op dat voor ARM64 andere versienummers worden gebruikt, controleer dat via de projectpagina!

We hebben zoals je in de configuratie kunt zien de parameter LANGUAGE toegevoegd met de waarde Dutch. Daarmee zal de Nederlandstalige versie van Windows worden geïnstalleerd.

Achter DISK_SIZE zie je de hoeveelheid schijfruimte voor Windows. Standaard is dat 64 GB (64G). Je kunt dit eventueel verhogen naar bijvoorbeeld 128 GB (128G) of 256 GB (256G). Dat kan overigens ook nog ná de installatie, zonder verlies van gegevens.

Je kunt verder ook het aantal processorkernen en de hoeveelheid werkgeheugen aanpassen. Standaard worden 2 cores gebruikt en 4 GB werkgeheugen. In het voorbeeld hebben we dit verhoogd naar 4 cores en 6 GB werkgeheugen. Binnen Windows kun je de waarden onder meer via de instellingen achterhalen. De cores zijn overigens niet exclusief voor de virtuele machine, maar worden gedeeld met de host. Meer cores maken het systeem ook niet sneller.

Via de instellingen van Windows kun je informatie over het systeem achterhalen.

8 Container en installatie starten

Als je klaar bent met de configuratie kun je de container starten met de opdracht:

Open nu een browser en verwijs deze naar poort 8006. Op hetzelfde systeem als de host is dat http://localhost:8006. Als je vanaf een ander systeem toegang zoekt, is dat http://IPADRES:8006.

Je ziet dat direct na het starten van de container eerst automatisch een iso-bestand wordt opgehaald voor de installatie van Windows. Voor de meeste varianten van Windows is dat bestand ongeveer 5 GB groot. Via je browser zie je de vordering van deze download. Hierna start ook direct het installatieproces dat je kunt volgen.

Je hoeft nergens iets te kiezen, alles wordt volledig geautomatiseerd afgehandeld. De installatie duurt ongeveer tien minuten. Je kunt je gewenste programma’s installeren zonder beperkingen. Als je klaar bent met (het werken in) Windows kun je de container stoppen met:

Een volgende keer staat Windows al binnen enkele seconden klaar na het starten van de container.

Start de container en controleer op eventuele foutmeldingen.

9 Toegang via RDP-client

Door een RDP-client te gebruiken, zijn veel hogere prestaties mogelijk en profiteer je van een betere beeldkwaliteit en extra features zoals audio. Hier gebruiken we Remmina onder Linux. Je kunt ook andere programma’s gebruiken. In Windows is bijvoorbeeld het programma om te verbinden met een extern bureaublad heel geschikt.

Installeer en open de tool, in dit voorbeeld Remmina. Maak hierin een nieuwe configuratie. Kies bij Protocol voor RDP – Remote Desktop Protocol. Bij Server vul je localhost in, of als verbinding maakt vanaf een ander systeem: het ip-adres. Achter Resolutie kies je bij voorkeur voor Clientresolutie gebruiken. Daarmee wordt de resolutie in Windows steeds aangepast aan de resolutie van je client, in dit geval de venstergrootte van Remmina.

Als gebruikersnaam vul je Docker in en het wachtwoord laat je leeg. Meldingen over certificaatfouten kun je negeren. Net als een eventuele melding dat de identiteit van de externe computer niet kan worden geverifieerd. Je kunt na het starten met je RDP-client overigens omschakelen naar volledig scherm. Dan kun je op het volledige scherm met Windows werken.

Met een RDP-client heb je betere prestaties en een betere beeldkwaliteit.

10 Extra beveiliging

Merk op dat er bij het werken met deze container met Windows een potentieel veiligheidsrisico ontstaat. Iedereen kan immers vanaf het netwerk jouw Windows-omgeving openen via een browser. En ook bij gebruik van een RDP-client is er nauwelijks een beveiliging. Er zijn wat manieren om dat op te lossen, bijvoorbeeld met een firewall of door het instellen van een wachtwoord. Het makkelijkst is om alleen verbindingen naar localhost toe te staan. Dat is het adres 127.0.0.1. In de configuratie voor Docker Compose kun je daarvoor onder ports de volgende aanpassingen maken:

Deze aanpassingen kun je doorvoeren met:

Daarna kun je alleen nog vanaf het systeem waarop deze Docker-container met Windows draait verbinding maken. Dit geldt bij deze aanpassingen zowel voor het verbinden met een browser als met een RDP-client.

Standaard kun je vanaf elk systeem verbinding maken.

11 Bestanden delen

Je kunt eenvoudig bestanden uitwisselen tussen de host en het Windows-systeem in de container. Hiervoor hoef je alleen de configuratie voor Docker Compose aan te passen. Bedenk welke map op de Linux-host je wilt delen met Windows in de container. In dit voorbeeld kiezen we /home/gertjan waar Ubuntu alle gebruikersbestanden bewaart. Koppel dan onder volumes die lokale map /home/gertjan met de map /data in de container:

Start de container met de veranderingen:

Blader dan in Windows naar Netwerk. Open host.lan. Hier zie je een overzicht met bestanden en mappen, wat correspondeert met /home/gertjan op de host. Zo kun je eenvoudig in Windows aan al je bestanden werken.

Je kunt bestanden delen tussen de host en de container met Windows.

macOS

12 Installatie macOS

Heb je het gemak ervaren van het werken met Windows binnen Docker, dan is het goed om te weten dat je vrijwel dezelfde procedure kunt volgen voor een installatie van macOS! We gebruiken de onderstaande configuratie. Merk op dat standaard macOS 13 wordt geïnstalleerd, bekend onder de naam macOS Ventura. Deze versie werd uitgebracht in 2022 en zou in deze situatie de beste prestaties geven. Je kunt ook macOS 14 of 15 proberen door het versienummer aan te passen. Voor details kun je de projectpagina op GitHub raadplegen.

Het configuratiebestand voor macOS in Docker Compose.

13 Installatie macOS Ventura

Start de container met:

Verwijs een browser naar poort 8006, op het lokale systeem is dat ook hier http://localhost:8006. Nu zal macOS op de achtergrond worden gedownload. Vervolgens verschijnt een menu. Kies Disk Utility en klik op Continue. Nu moet je de grootste schijf uit de getoonde lijst selecteren met de naam Apple Inc. VirtIO Block Media. Deze is standaard ongeveer 68 GB. Klik op Erase. Vul een herkenbare naam in en klik op Erase om de schijf daadwerkelijk te formateren met het APFS-bestandsformaat (Apple File System). Dit is binnen enkele ogenblikken voltooid. Klik op Done. Sluit het venster via het rode kruisje. Kies Reinstall macOS Ventura, klik op Continue en doorloop het installatieproces. Hierbij moet je akkoord gaan met de gebruiksvoorwaarden en de zojuist geformatteerde schijf selecteren.

We installeren macOS Ventura op de geformatteerde schijf. 

14 Installatie afronden

Je moet bij de installatie van macOS wel extra veel geduld hebben, zeker als je het vergelijkt met de procedure voor Windows. De installatie vraagt veel tijd, al is het uiteraard een eenmalig proces.

De laatste stap na het kopiëren van alle bestanden is het instellen van je regio en taal. Ook kun je eventueel gegevens migreren of inloggen met je Apple ID. Zulke stappen kun je overslaan, als je niet heel actief in macOS gaat werken.

Als laatste maak je een account om binnen macOS mee te werken. Hierna verschijnt de desktop van macOS en kun je daadwerkelijk aan de slag. Het werkt in een browser relatief traag. Gebruik daarom een programma als RealVNC Viewer voor betere prestaties en een hogere resolutie. Om te verbinden hoef je alleen het ip-adres van het systeem in te voeren of je gebruikt localhost.

Met RealVNC Viewer haal je veel betere prestaties binnen macOS.

Losse containers

15 Overige toepassingen

In dit artikel draaien we een heel besturingssysteem via Docker. Maar er zijn ook losse toepassingen die je op vergelijkbare wijze via een browser kunt gebruiken. Een goed voorbeeld is Calibre, de bekende software voor het beheren van je e-books. In het artikel, Calibre via Docker: boekenplank op je server, kun je nog eens teruglezen hoe je deze toepassing kunt installeren en gebruiken via Docker.

Ook veel andere toepassingen kun je op vergelijkbare wijze via een browser gebruiken. Zo kun je bijvoorbeeld diverse browsers zoals Firefox of Chrome via Docker draaien. Je kunt dan veilig in een geïsoleerde omgeving browsen, los van de browser waarin je de toepassing gebruikt.

Visual Studio Code wordt ook vaak via een browser gebruikt. Dit wordt doorgaans op een server geïnstalleerd, zodat je binnen VSCode ook direct toegang hebt tot bijvoorbeeld configuratiebestanden of de programmacode waar je aan werkt. Een bekend voorbeeld is Home Assistant.

Er is een container voor PuTTY, handig als je incidenteel SSH-toegang nodig hebt. Ook HandBrake, de bekende tool voor het converteren van video’s, kun je via een container draaien. Verder bestaat er een container om via een browser met LibreOffice te werken.

Zulke containers maken de drempel om over te stappen naar bijvoorbeeld Linux wellicht een stuk kleiner. En bij een eventuele herinstallatie van je besturingssysteem hoef je geen rekening met de bewuste toepassing te houden.

Een ander interessant project is Kasm Workspaces. Hiermee kun je uiteenlopende toepassingen kiezen in een vaste downloadstek en draaien via een browser.

Met Kasm Workspaces kun je uiteenlopende toepassingen via je browser gebruiken.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Waar je een paar jaar geleden nog de hoofdprijs betaalde voor een goede 65 inch smart-tv, zijn deze tv's nu al een stuk betaalbaarder. Wij vonden vijf exemplaren die voor minder dan 600 euro te koop zijn.

Een 65 inch 4K smart-tv is natuurlijk de ultieme televisie voor het kijken van series en films in de hoogste kwaliteit. Voordeel is verder ook dat je niet al te dicht op je scherm hoeft te zitten: voor een 65 inch televisie geldt een afstand vanaf zo'n drie tot drieënhalve meter. En dankzij de smart-functionaliteit heb je toegang tot tal van streamingdiensten. Wij bekeken de mooiste modellen die je voor minder dan 600 euro kunt kopen.

LG 65UR73006LA

Voor wie houdt van heldere beelden en natuurlijke kleuren is de LG 65UR73006LA.AEUQ een prima keuze. Het 4K-paneel met ondersteuning voor HDR10 en HLG laat films en series mooi uitkomen. Wat direct opvalt is het brede kijkhoekpaneel, zodat je vanuit elke hoek goed beeld hebt. Drie HDMI 2.1-poorten zijn aanwezig, handig voor bijvoorbeeld een spelcomputer of soundbar. Het geluid is degelijk, met 20 watt RMS, al kan een extra speaker geen kwaad. De televisie zelf is niet overdreven dik, ongeveer 57 mm, en draait op WebOS dat vlot en makkelijk werkt.

Besturingssysteem: WebOS
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 20W

TCL 65C655 Pro

Deze TCL 65C655 Pro is een goede keus als je graag series kijkt of een filmavond houdt. Dankzij de QLED-techniek komen de kleuren mooi tot leven en ook HDR10+ en Dolby Vision helpen mee voor extra diepte. Google TV zorgt ervoor dat je toegang hebt tot de meeste (streaming-)apps van Netflix tot YouTube. Het geluid springt eruit: met 50 watt RMS en een ingebouwde subwoofer krijg je een stevig geluid. De tv zelf is daardoor wel een tikje dikker, zo’n 80 mm. Er zijn drie HDMI-poorten voor het aansluiten van extra apparaten.

Besturingssysteem: Google TV
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 50W

Hisense 65A7NQ

Ben je iemand die vooral van gemak houdt? De Hisense 65A7NQ biedt precies dat. De tv is simpel in gebruik, draait op het VIDAA-besturingssysteem en start razendsnel op. Met zijn 4K-beeld en ondersteuning voor Dolby Vision zie je mooie kleuren en scherpe beelden. Er zijn drie HDMI-poorten, voldoende voor al je apparaten. De tv heeft een redelijk slank ontwerp, ongeveer 80 mm dik. Het geluid van 20 watt RMS is prima voor dagelijks gebruik, al klinkt het met een soundbar net even beter.

Besturingssysteem: VIDAA U
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 20W

Samsung QE65Q80DAT

Wat deze Samsung QE65Q80DAT meteen bijzonder maakt, is het strakke ontwerp en de Direct Full Array-achtergrondverlichting. Daardoor zijn de zwarttinten diep en het contrast sterk. De tv is heel geschikt voor wie sportwedstrijden of actiefilms kijkt. Hij heeft vier HDMI 2.1-poorten en een krachtig geluid van 40 watt RMS, wat zorgt voor een volle klank bij films. Het scherm is vrij dun, met 54 mm, en draait op het vertrouwde Tizen-besturingssysteem dat soepel werkt.

Besturingssysteem: Tizen
Aantal HDMI-poorten: 4
Audio-output (RMS): 40W

Philips 65PUS7609/12

Bij de Philips 65PUS7609/12 draait het om eenvoud en betaalbaarheid. De beeldkwaliteit is prima voor dagelijks gebruik, met 4K-resolutie en ondersteuning voor Dolby Atmos voor beter geluid. De tv werkt met Titan OS, dat simpel is en vlot laadt. Er zijn drie HDMI 2.1-poorten, genoeg om bijvoorbeeld een spelcomputer of extra box aan te sluiten. De tv is iets dikker dan sommige andere modellen, ongeveer 92 mm, en levert 20 watt RMS geluid. Philips is voor deze serie afgestapt van Google TV en levert de modellen nu met Titan OS.

Besturingssysteem: Titan OS
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 20W