ID.nl logo
Vier slimme sloten getest
© Reshift Digital
Zekerheid & gemak

Vier slimme sloten getest

Het slimme deurslot wint snel aan populariteit in Nederland. Met zo’n slot maak je het binnenkomen voor jezelf en voor geselecteerde mensen in je omgeving toegankelijker. Welke functies bieden zulke sloten, hoe goed werken ze en zijn ze wel veilig? We nemen de proef op de som en testen vier deursloten met prijzen variërend van 169 tot 349 euro.

Slimme deursloten zijn in korte tijd razend populair geworden. En dat is ook niet gek, in de afgelopen paar jaar is er een zee aan slimme sloten op de markt gekomen. Veel mensen zien door de bomen het bos niet meer. ID.nl laat jou in dit artikel vier verschillende sloten zien. We behandelen de:

Een slim deurslot is in de meeste gevallen een toevoeging aan het slot dat reeds aanwezig is in de voor- of achterdeur. Je vervangt de bestaande cilinder niet, maar klikt het systeem als het ware vast aan het huidige slot. Het enige wat het dan in feite doet, is de sleutel (die je al hebt) voor je omdraaien op het gewenste moment; bijvoorbeeld wanneer je aan komt lopen met twee volle boodschappentassen of omdat je vanaf de bank het commando geeft de deur te ontgrendelen. 

Maar er bestaan ook systemen waarbij je de cilinder vervangt en je dus ook een andere sleutel krijgt. Naast fysieke sleutels ondersteunen dergelijke apparaten vaak ook digitale sleutels, waarmee je mensen (eenmalig of voor een (on)bepaalde periode) toegang kunt verlenen tot jouw huis. Denk aan de schoonmaker of de buur die de plantjes water geeft wanneer je op vakantie bent. 

Een slim slot kun je bedienen met je smartphone (afgebeeld de Tedee). 

Hoe we testen 

Voor dit artikel hebben we vier slimme sloten getest, allemaal op de eigen voordeur. Door de producten thuis en niet op een speciaal daarvoor ingerichte locatie te testen, krijgen we een veel beter beeld van de voor- en nadelen van slimme sloten.

Als gebruiker van een slim slot moet je rekening houden met de afstand tot een wifi-punt, hoe snel een slot reageert op jouw locatie middels geo-fencing en hoe gemakkelijk andere mensen met een digitale sleutel binnen kunnen komen. 

Daarnaast speelt de installatie in de beoordeling een rol. Hoewel je dit proces slechts één keer doorloopt, kunnen we nu alvast verklappen dat het installeren niet altijd zo gemakkelijk gaat als je zou willen. 

Tot slot kijken we naar de (soms exclusieve) functies van de sloten, hoe toegankelijk de gratis apps zijn en in hoeverre je ze kunt opnemen in je smarthome. We laten eventuele, optionele accessoires (zoals keypads en accupacks) achterwege, en kijken dus naar het basisproduct dat je in huis haalt: het zelfstandige, slimme slot. 

Watch on YouTube

Wil je meer video’s zien, abonneer je op het YouTube-kanaal van ID.nl.

Technische aandachtspunten 

Wanneer je in de markt bent voor een slim deurslot, dien je met een aantal zaken rekening te houden. Kijk voorafgaand sowieso eens op de website van zo’n slotenfabrikant. Hier kun je meestal een voorlopig installatieproces doorlopen en zien hoe een en ander in z’n werk gaat. 

Je moet rekening houden met de klink (en of er buiten een handvat zit), naar welke kant die opengaat en hoeveel ruimte er tussen het slot en het schot zit. Daarna kun je je verdiepen in zaken als accuduur, het gebruik van de app, de (mogelijk exclusieve) opties en of jouw favoriete smarthomeplatform wel ondersteund wordt. 

Natuurlijk beschikken slimme sloten allemaal over dezelfde basale functies. Je kunt met een druk op een knop binnen de app de deur openen (via bluetooth, wanneer je voor de deur staat), je kunt digitale sleutels aanmaken (voor vrienden of familie) en je kunt van binnen een knop omdraaien om het slot handmatig te bedienen. Ook zijn er standaard zaken als geo-fencing aanwezig: het slot bepaalt dan aan de hand van je locatie of de deur open moet. Automatische vergrendeling (het apparaat doet na verloop van tijd automatisch de deur op slot) is ook een basisfunctie. 

©Michael Ferlin-Fiedler

Een slim slot zoals deze Niki dien je uiteraard op je deur te installeren. 

Veiligheid 

Slimme sloten hebben veel voordelen. Je komt gemakkelijker je huis in, de deur kan automatisch op slot … Maar hoe veilig is zo’n systeem aan je voordeur? Hoe zit het bijvoorbeeld met hackers? 

Nou, een slim slot blijft een slot en kan dus altijd geforceerd worden. Fysiek kun je een slot doorboren, maar digitaal wordt het extreem lastig. Slimme sloten maken namelijk allemaal gebruik van dezelfde online beveiliging als banksystemen. Middels deze encryptie opent het slot alleen de deur op het moment dat het beveiligde, niet-onderschepte signaal herkend wordt. Jouw smartphone, met de app van de fabrikant, heeft de digitale sleutel tot het systeem (en hetzelfde geldt voor alle smartphones van de mensen waar je digitale sleutels aan uitgedeeld hebt). 

Natuurlijk kunnen onverlaten altijd een poging wagen om in te breken op dat signaal, maar ze kunnen ook gewoon een raampje intikken om binnen te komen. En als je je deur onverhoopt een keertje open laat staan, dan werkt geen enkel slot. Digitale sleutels uitdelen is veiliger dan een sleutel onder de mat leggen, want dan weet je zeker wie er op welk moment binnenkomt. De app kan namelijk een overzicht geven van wie de deur van het slot haalde. 

De app van het slimme slot bevat een digitale sleutel die jou herkent. 

Best getest: Tedee 

Wanneer je het over een slim slot hebt, dan komt de naam Tedee waarschijnlijk niet meteen naar boven. Tedee is namelijk nog niet zo heel lang op de markt. Wel heeft deze fabrikant meteen een van de beste slimme sloten uitgebracht. 

Met dit slimme slot aan de binnenkant van je deur is het altijd mogelijk de deur van buitenaf open te maken, mits je de juiste cilinder hebt (anders dien je er eentje te bestellen). Is de accu leeg? Dan heb je altijd een back-up om binnen te komen: je eigen sleutel. De batterij raakt niet snel leeg; de accu gaat namelijk een dik jaar mee. Via geo-fencing gaat de deur automatisch open wanneer je nadert, maar dit kan soms een paar seconden te lang duren. Verder vonden we het fijn dat dit slot zo compact is en dankzij een elegant en herkenbaar design vertrouwen uitstraalt. 

Het opladen is handig aangepakt. Omdat het usb-kopje magnetisch is, en er dus af kan, draai je hem nooit stuk tijdens het opladen; het kopje laat los zodra het slot draait. Tot slot is er (met een extra accessoire) ondersteuning voor Google Assistent, HomeKit, Fibaro, Homey en meer. De installatieprocedure had iets duidelijker gekund en ook is het jammer dat je nergens ziet of de deur nog open staat. 

Website: tedee.com

Fantastisch
Conclusie

De relatief nieuwe Tedee is een van de beste slimme sloten van het moment. Het slot is compact, heeft een elegant en herkenbaar design, gaat een dik jaar mee op één acculading. Er zijn wel nog wat verbeterpunten zoals de onduidelijke installatieprocedure en het feit dat je niet kan zien of de deur openstaat.

Plus- en minpunten
  • Elegant design
  • Overzichtelijke app 
  • Magnetisch usb-kopje
  • Deur altijd te openen
  • Mogelijk extra kosten voor nieuwe cilinder
  • Niet te zien of deur nog open staat

Yale Linus 

De installatie van de Yale Linus neemt weinig tijd in beslag. Je laat namelijk de sleutel van het slot aan de binnenkant van de deur zitten en klikt het slimme slot daar als het ware aan vast. Vervolgens kan het motortje aan de sleutel draaien wanneer het daarvoor de opdracht krijgt. Houd er wel rekening mee dat als de cilinder in de deur geen paniekfunctie heeft (sleutel is aan beide kanten tegelijkertijd te gebruiken), je de deur niet meer van buitenaf met de sleutel kunt openen. 

De Linus is best groot en grof en werkt op vier AA-batterijen. Wanneer ze bijna leeg zijn, krijg je daarvan een notificatie. Geo-fencing werkt snel; soms zo snel dat de deur al open vliegt voordat je er helemaal voor staat. 

Binnen de app kun je met een feature genaamd DoorSense, altijd zien of de deur open of dicht is. Wanneer de deur niet (goed) dicht zit, dan kan de Linus een signaal afgeven om dat alsnog te doen. De app is overzichtelijk en verder is er support (met een extra accessoire) voor Google Assistent, Amazon Alexa en Siri. 

Een groot nadeel is dat het slot een beetje los aan de deur hangt, wat geen veilig gevoel geeft; maar dat verschilt wellicht per deur. 

Goed
Conclusie

De Yale Linus weet zich te onderscheiden door de gemakkelijke installatie en relatief eenvoudige bediening. DoorSense laat jou altijd zien of de deur open of dicht is. Wel is het apparaat redelijk groot en log.

Plus- en minpunten
  • Gemakkelijke installatie
  • Eenvoudige bediening
  • DoorSense
  • Groot en log
  • Hangt soms los
  • Slot niet altijd meer van buitenaf te openen

Redactietip: Nuki Smart Lock 3.0 

De Nuki Smart Lock 3.0 is met z’n 149 euro zeer prettig geprijsd. Net als de andere sloten in deze test is het slot, zonder een accessoire, alleen via bluetooth te bedienen (de Pro-variant van dit slot heeft wifi ingebouwd). Installeren gaat zeer eenvoudig: binnen een paar minuten hangt het slot aan de deur en kun je beginnen met kalibreren en instellen. De sleutel moet altijd in het slot zitten, aangezien de Smart Lock 3.0 voor jou aan de sleutel draait. Ook hier moet je dus even uitzoeken of jouw cilinder een paniekfunctie heeft. 

De app kent enkele handige functies. Zo kun je gebruikmaken van geo-fencing en dus het slot automatisch laten werken. De resultaten zijn wisselend: soms sta je nog even voor een dichte deur voordat het slot (via gps) registreert dat je ervoor staat. Verder kun je instellen dat de overzichtelijke app je een notificatie stuurt wanneer je dicht bij huis bent. Dan bepaal je zelf of het slot opengaat. 

Tot slot is het goed om te zien dat Nuki (via een extra accessoire) IFTTT, Google Home en HomeKit ondersteunt, en dat je via een omweg ook support voor SmartThings, Home Assistant en meer hebt. 

Goed
Conclusie

Wie een betaalbaar slim slot wil met veel functies en en overzichtlijke app zal al snel terechtkomen bij de Nuki Smart Lock 3.0. De app kent enkele handige functies. Zo kun je gebruikmaken van geo-fencing en dus het slot automatisch laten werken. Al werkt deze functie niet altijd even goed. Een nadeel is dat de sleutel altijd in het slot moet zitten.

Plus- en minpunten
  • Overzichtelijke app
  • Prijs
  • Veel functies
  • Smarthome-opties
  • Omhulsel van kunststof
  • Geo-fencing werkt niet perfect
  • Sleutel altijd in het slot

Loqed Touch Smart Lock 

Loqed is het duurste en meest ingrijpende slot van deze test. Dat komt doordat je het gehele deurbeslag dient te vervangen, inclusief het cilinder. Voor 349 euro haal je dus een flink bouwpakket in huis. Dat hoeft geen nadeel te zijn, maar de installatie is zeker niet zo simpel als bij Yale of Nuki. 

Wat krijg je daar dan voor terug? Aan de buitenkant van je deur zit voortaan een touchpad (waar het slot zou zitten). Wanneer je voor de deur staat (het systeem ziet dat via geo-fencing) en je tapt daarop, gaat de deur open. Omdat je je aanwezigheid moet bevestigen, gaat de deur niet vanzelf open wanneer je toevallig lang genoeg in de buurt bent. Verder kunnen mensen niet zomaar op dat touchpad tappen om binnen te komen (tenzij je dat wilt). 

Het slot vereist acht AA-batterijen die zes tot twaalf maanden meegaan. Mochten ze onverhoopt leeg zijn, dan kun je het slot alsnog van buitenaf bedienen middels een 9volt-accu. Mocht je telefoon leeg zijn, dan kun je een code gebruiken om binnen te komen. De app is uitgebreid en er is ondersteuning voor veel smarthome-platformen via de meegeleverde wifi-bridge. 

Uitstekend
Conclusie

Loqed Touch Smart Lock is gemaakt voor de mensen die zoeken naar het ultieme slimme slot. Met slechts één druk op de touchpad ben je binnen. Het nadeel? De omslachtige installatie en het dure prijskaartje.

Plus- en minpunten
  • Binnenkomst bevestigen
  • Uitgebreide app
  • Veel smarthome-mogelijkheden
  • Installatie kost veel tijd
  • Prijs

Conclusie 

Een slim slot is pas écht slim wanneer je het ook via wifi kunt bedienen. Alleen Loqed levert standaard een wifi-bridge mee (vandaar ook de iets hogere prijs). Voor de andere sloten geldt dat je de bridge, die vaak een prijs heeft van rond de 100 euro, los moet aanschaffen. Alleen dan krijg je toegang tot openen op afstand en de vele opties die je via de smarthome-platformen ontgrendelt. 

Wil je een echt slim slot en heb je daar een flink bedrag voor over, dan kun je voor de Loqed van Nederlandse bodem gaan. De fabrikant heeft aan heel veel dingen gedacht en biedt meer dan genoeg back-upopties wanneer de accu van het slot of je telefoon leeg is. Toch is de Tedee onze persoonlijke favoriet vanwege zijn beperkte omvang, gebruikersgemak, relatief simpele installatie en usb-oplossing. 

De sloten van Nuki en Yale schitteren in eenvoud. Niet dat ze weinig functies bieden, integendeel, maar vooral dankzij de eenvoudige installatie. Mag zo’n slim slot voor jou niet al te veel kosten, dan kun je prima uit de voeten met een van deze twee modellen. En voor alle sloten geldt: als je wat extra geld besteedt aan verschillende accessoires, dan verhoog je het gemak en maak je het systeem alleen maar slimmer. 

Model:Best Getest: Tedee Smart LockRedactietip: Nuki Smart Lock 3.0Loqed Touch Smart LockYale Linus
Merk:TedeeNukiLoqedYale
Oordeel:4,5 sterren3,5 sterren4 sterren3,5 sterren
Adviesprijs:€ 279,-€ 149,-€ 349,-€ 199,-
Afmetingen:45 × 55 millimeter110 × 60 × 60 millimeter284 × 60 × 29 millimeter150 × 58 × 58 millimeter
Beloofde accuduur:Tot twaalf maandenTot vier maandenTot twaalf maandenZes tot negen maanden
Internetverbinding:Via bridgeVia bridgeVia bridgeVia bridge
Bridge meegeleverd:XXVX
Bluetoothversie:5.05.04.24.2
Oplaadbare accu:VXXX
Losse batterijen:XVVV
Optionele accessoires:VVVV

 🔒Breng je slimme woning naar een hoger niveau met een beveiligingssysteem!

Vraag een offerte aan voor inbraakbeveiliging:

▼ Volgende artikel
Waarom je luchtreiniger in de herfst meer doet dan je denkt
© Leonid Iastremskyi
Energie

Waarom je luchtreiniger in de herfst meer doet dan je denkt

Veel mensen denken dat een luchtreiniger vooral nuttig is in het voorjaar en de zomer, als het pollenseizoen in …uhm volle bloei staat. Maar ook – of juist – in de herfst is zo’n apparaat een echte hulp voor een gezonder binnenklimaat in huis. Hoe dat precies zit, lees je in dit artikel.

Dit artikel in het kort

Een luchtreiniger doet meer dan alleen pollen, rook en huisstofmijt uit de lucht halen. Zeker in de herfst, als we minder ventileren, helpt hij de lucht in beweging te houden, allergenen te verminderen en de luchtkwaliteit op peil te houden. In dit artikel lees je wat er verandert zodra het kouder wordt, hoe je het effect van je luchtreiniger vergroot met slim ventileren en waar je op let bij gebruik en plaatsing voor een stabieler binnenklimaat.

Lees ook: Schimmel in je badkamer? Zo kom je er voor eens en altijd vanaf!

Open deur: minder ventilatie = minder frisse lucht

Waar in de zomer ramen en deuren openstaan, houden we in de herfst juist alles vaker dicht. Dat houdt de warmte binnen, maar doordat de lucht minder goed circuleert blijven vocht, stof en geuren langer hangen. In badkamers, keukens en woonkamers met goed sluitende kozijnen merk je dat direct: de lucht voelt wat bedompter aan en ruikt sneller muf. Een luchtreiniger helpt dat te voorkomen door fijnstof, pollen en andere kleine deeltjes actief uit de lucht te filteren. Zo blijft het binnenklimaat merkbaar frisser, ook wanneer de ramen dicht blijven.

Luchtfiltering uitgelegd

De meeste luchtreinigers gebruiken een HEPA-filter dat microscopisch kleine deeltjes opvangt. Sommige modellen combineren dat met een koolstoffilter dat geuren en vluchtige stoffen neutraliseert. Zo verdwijnt niet alleen stof, maar ook kookluchtjes en sigarettenrook sneller uit de ruimte. Een goed HEPA-filter verwijdert tot 99,97 procent van de deeltjes van 0,3 micrometer of groter, waaronder fijnstof, pollen en schimmelsporen.

Minder allergieklachten

Wie gevoelig is voor huisstofmijt of schimmelsporen, merkt dat klachten vaak toenemen in de herfst. Dat komt doordat vocht en temperatuur in huis precies de omstandigheden bieden waarin deze allergenen goed gedijen. Een luchtreiniger helpt door de lucht continu in beweging te houden en allergenen te vangen. Wat je wel moet weten: schimmelsporen worden door een filter grotendeels uit de lucht gehaald, maar de bron – vaak vochtige muren of slecht geventileerde ruimtes – moet je nog steeds aanpakken. Zonder die bronbestrijding blijft het probleem terugkomen. Een luchtreiniger helpt dus vooral bij de symptomen, niet bij de oorzaak.

De ideale stand

Laat de luchtreiniger liever langdurig op lage stand draaien dan af en toe kort op volle kracht. Zo blijft de luchtkwaliteit stabiel. Veel luchtreinigers meten zelf de luchtkwaliteit met sensoren en schakelen automatisch een tandje bij als dat nodig is. Op lage stand gebruiken ze meestal 20 tot 40 watt, vergelijkbaar met een ledlamp.

©Philips

Ventileren en luchtvochtigheid

Een luchtreiniger is geen vervanger voor ventilatie. Ventileren blijft nodig om koolstofdioxide, vocht en geur af te voeren. Wie de ramen regelmatig openzet en daarnaast een luchtreiniger laat draaien, houdt de lucht zowel vers als schoon. De luchtreiniger pakt de fijne stofdeeltjes aan, terwijl ventilatie zorgt dat nieuwe zuurstof binnenkomt.

In de herfst speelt ook de luchtvochtigheid een rol. Door de verwarming kan de lucht binnen te droog worden, en daar doet een luchtreiniger weinig aan. Wil je het binnenklimaat prettig houden, combineer hem dan met een luchtbevochtiger.

De beste plek om je luchtreiniger neer te zetten

Zet de luchtreiniger niet in een hoek, maar vrij in de kamer zodat lucht rondom het apparaat kan circuleren. In de buurt van een deur of raam werkt vaak het best. Zet hem niet op de grond, maar juist wat hoger – bijvoorbeeld op een kast of bijzettafel. Zo zuivert hij de lucht op borsthoogte (dus de hoogte waarop je lucht inademt) beter en verdeelt hij de schone lucht gelijkmatig door de ruimte.

Betere lucht, beter binnenklimaat

Een luchtreiniger is geen wondermiddel, maar wel een apparaat dat in de herfst meer doet dan veel mensen denken. Hij haalt stof, pollen en schimmelsporen uit de lucht, helpt muffe geur te voorkomen en ondersteunt de ventilatie in huis. Zeker in goed geïsoleerde woningen, waar de lucht snel stil komt te staan, merk je het verschil. De lucht voelt frisser aan, je ademt prettiger en het binnenklimaat blijft in balans – precies wat je nodig hebt in het seizoen waarin we het liefst binnen blijven.



Minder stof = een beter binnenklimaat

Heb jij al een plumeau in huis?
▼ Volgende artikel
Privacygevoelige gegevens verwijderen uit foto's en bestanden
© ID.nl
Huis

Privacygevoelige gegevens verwijderen uit foto's en bestanden

Mediabestanden, zoals foto’s, audio en diverse documenten, bevatten vaak extra informatie over het bestand zelf, de zogeheten metadata. Niet al die gegevens hoeven natuurlijk voor iedereen leesbaar te zijn. Hoe pas je die gegevens aan, en kun je ze ook helemaal verwijderen?

Wat gaan we doen?

We laten je zien hoeveel informatie er in je foto’s, muziek en documenten verstopt zit. Je ontdekt hoe je die metadata zelf kunt bekijken, wissen of juist aanvullen – met slimme tools en praktische ingrepen.

Metadata betekent letterlijk gegevens over gegevens. Het gaat namelijk om informatie die iets over het bestand zelf zegt, maar geen deel uitmaakt van de hoofdinhoud. Bij foto’s kan dit bijvoorbeeld de opnamedatum zijn, maar ook de locatie, cameramodel en instellingen. Muziekbestanden bevatten dan weer gegevens zoals titel, artiest, album, jaartal, albumhoes en songteksten. In video’s vind je informatie terug zoals gebruikte software, resolutie en lengte. Ook in pdf’s en Office-documenten als pdf zitten vaak extra data, zoals auteursnaam, aanmaakdatum en revisies.

Metadata zijn vaak erg handig. Je kunt je vakantiefoto’s bijvoorbeeld automatisch sorteren op locatie of datum, en als fotoliefhebber kun je instellingen zoals iso of sluitertijd analyseren. In muziekbestanden toont je mediaspeler alle informatie in de afspeellijst (inclusief gesynchroniseerde lyrics) en kun je snel tracks per genre of jaar terugvinden. Bij documenten zie je naast de auteur onder meer ook wanneer het bestand is aangemaakt en welke revisies zijn doorgevoerd.

Metadata bevatten vaak interessante informatie over een bestand.

Waarom bewerken?

Metadata zijn dus zeker handig, maar soms bevatten ze informatie die je liever niet deelt of die simpelweg niet klopt. Denk aan foto’s die je online plaatst: je wilt dan meestal geen locatiegegevens meegeven zoals je thuisadres. En misschien ook liever niet welk toestel je gebruikt of dat je bewerkingen hebt uitgevoerd. Anderzijds wil je voor archiveringsdoelen misschien nog trefwoorden toevoegen of locatiegegevens invoeren bij foto’s die je binnenshuis nam.

In veel muziekbestanden zitten onjuiste tags, zoals verkeerd gespelde album- of artiestnamen. Of je wilt ontbrekende albumhoezen of lyrics aanvullen, of extra tags toevoegen om je collectie beter te structureren per jaar, genre of tracknummer.Bij documenten kan het juist gaan om het verbergen van de auteur of doorgevoerde aanpassingen, of om het wissen van revisies met gevoelige inhoud. Soms wil je ook bepaalde metadata eenduidiger gebruiken in meerdere bestanden, bijvoorbeeld voor professionele doeleinden.

De meeste smartphones en camera’s leggen standaard ook de gps-coördinaten van je foto’s vast.

Locatiegegevens in foto's

Laten we starten met foto’s en in het bijzonder met locatiegegevens, want deze kunnen voor veel gebruikers belangrijk zijn. De kans is groot dat je smartphone deze informatie standaard bewaart bij elke foto. Je kunt dit controleren en aanpassen. Op Android open je de camera-app, tik je op het tandwielpictogram voor Instellingen, zoek je naar Locatie opslaan, GPS-tags of Geotagging en schakel je de functie uit. Op sommige toestellen kun je ook instellen dat telkens eerst om je toestemming wordt gevraagd.

Op een iPhone open je Instellingen en ga je naar Privacy en beveiliging. Tik op Locatievoorzieningen, scrol naar Camera en kies Nooit of Vraag volgende keer of wanneer ik deel, om telkens zelf te beslissen.

Bij de meeste digitale fotocamera’s werkt het net zo. Ze gebruiken een gps-module of bluetooth met je smartphone om locatiegegevens toe te voegen. Via het menu kun je deze functie ook hier uitschakelen.

Je kunt in Android via de camera-app aangeven dat je de locatie (niet) wilt opslaan.

Metadata foto’s

Om de vaak talrijke metadata van foto’s gestructureerd te bewaren en weer te geven, zijn er in de loop der jaren verschillende metadata-frameworks ontstaan. Het eerste dat echt als standaard doorbrak, was EXIF (EXchangeable Image File format). Vrijwel alle digitale camera’s en smartphones voegen dit automatisch toe, met informatie zoals datum, tijd, gps-coördinaten, cameramerk en diafragma. Om gebruikers ook zelf metadata te laten toevoegen, werd eind vorige eeuw het IPTC-IIM-formaat ontwikkeld (International Press Telecommunications Council - Information Interchange Model), voor gegevens zoals copyright en beschrijvende tags. Hierop volgden nog diverse uitbreidingen.

Begin deze eeuw lanceerde Adobe XMP (eXtensible Metadata Platform), vooral bedoeld voor metadata tijdens fotobewerking. Deze worden ook opgeslagen in het fotobestand zelf of in een apart xmp-bestand (een sidecar genoemd). Alles bij elkaar is dit dus behoorlijk complex, vooral omdat er in één foto metadata van deze drie frameworks tegelijk kunnen voorkomen.

Locatie aanpassen

Sommige apps en diensten verwijderen locatiegegevens automatisch uit foto’s. WhatsApp bijvoorbeeld stript standaard alle metadata. Toch is het veiliger om gevoelige informatie vooraf zelf te wissen. Op een iPhone doe je dat vanuit de Foto’s-app: selecteer de foto, tik op het info-icoon of veeg omhoog. Je ziet een kaart met locatie, en via Pas aan kun je de locatie wijzigen of instellen op Geen locatie. Met Voeg een locatie toe kun je ook zelf gegevens toevoegen. Op Android is dit wat lastiger. Google Foto’s biedt geen optie om locatiegegevens te verwijderen of aan te passen als die al in de EXIF-metadata zitten. Zelf locatiegegevens toevoegen kan wel, maar slechts beperkt. Externe apps bieden dan meer mogelijkheden.

Photo Metadata Remover geeft je de mogelijkheid om een of meerdere foto’s tegelijk te strippen van locatie en andere metadata. Je kiest de bronmap en de doellocatie voor de opgeschoonde bestanden. Wil je metadata wijzigen in plaats van verwijderen, dan gebruik je een gratis app als Photo EXIF Editor - Metadata. Open een fotomap, selecteer een foto en je ziet een reeks EXIF-tags, zoals Geolocation, Captured time, Aperture en Exposure time. Tik op een tag om deze aan te passen. Bij Geolocation krijg je een kaart te zien waarop je een nieuwe locatie aanduidt, die je bevestigt met het vinkje en het diskette-icoontje.

Losse bestanden in XnView

Het is prettiger om de metadata van je foto’s op je pc te bewerken. In beperkte mate kan dat via Verkenner: klik met rechts op een foto, kies Eigenschappen, open het tabblad Details en beweeg je muis over de kolom Waarde om te zien welke items je kunt aanpassen. Voor meer mogelijkheden zijn er gratis externe tools beschikbaar. We denken bijvoorbeeld aan de uitgebreide opdrachtregeltool ExifTool, de flexibele fotobeheerder XnView MP of het Adobe Lightroom-alternatief darktable.Hier focussen we op de handigste functies binnen XnView MP. Start de tool (ook als portable versie beschikbaar) en open een foto via het menu Bestand of de ingebouwde bestandsbrowser. Icoontjes op de miniatuur tonen welke metadata aanwezig zijn (xmp, ipct-iim en exif). Helemaal onderaan vind je het tabblad Info met de metadata op aparte tabbladen. Op het tabblad Kaart bekijk je de locatie. Controleer in het menu Beeld of alle gewenste opties bij Info panelen zijn aangevinkt.

In het menu Metagegevens kies je bij Opschonen welke soorten metadata je wilt verwijderen. Andere opties, die geen verdere toelichting behoeven, zijn GPS-gegevens bewerken en Tijdstempel wijzigen. Met IPTC bewerken en XMP bewerken pas je metadata aan via meerdere tabbladen. Klik hier op Schrijven om je wijzigingen toe te passen. In het Info-paneel zul je merken dat veel aanpassingen tegelijk op zowel ITPC-IIM- als XMP-niveau doorgevoerd worden.

Je kunt metadata verwijderen, maar ook zelf bewerken in XnView MP.

Batch-aanpassingen in XnView

Met XnView MP kun je metadata ook in meerdere foto’s tegelijk aanpassen of verwijderen. Open Hulpmiddelen / Reeks converteren (Ctrl+U) en voeg bestanden of een hele map toe met Bestanden toevoegen of Map toevoegen. Ga daarna naar het tabblad Acties, klik op Actie toevoegen, kies Metagegevens en selecteer een optie als IPTC-IMM/XMP, Metagegevens wissen of XMP. We gaan even uit van deze laatste. Vul de tagvelden die verschijnen naar wens in.

Op het tabblad Uitvoer bepaal je waar de gewijzigde bestanden terechtkomen (dit hoeft zeker niet de bronmap te zijn). Bevestig met Converteren om de aangepaste metadata op te slaan in de geselecteerde foto’s. Je controleert dit via het Info-paneel op het tabblad XMP (onder meer bij het onderdeel dc). Op vergelijkbare manier kun je ook IPTC-IIM-metadata aan meerdere foto’s toevoegen of aanpassen.

Je kunt metadata in één keer ook in meerdere fotobestanden toevoegen.

Metadata in audio

Net als bij foto’s kunnen ook audiobestanden metadata opslaan, in verschillende headers en op uiteenlopende manieren. Het bekendste formaat is ID3 (voornamelijk bij mp3), met informatie als titel, artiest, album, genre en jaar. De latere versie, ID3v2, ondersteunt ook songteksten, albumhoezen en eigen velden. Andere populaire formaten zijn APE en Vorbis Comments, onder meer gebruikt bij FLAC- en OGG-bestanden.

Zoals eerder genoemd zijn er verschillende praktische redenen om metadata in audiobestanden aan te passen of toe te voegen. Twee uitstekende en gratis tools hiervoor zijn TagScanner en Mp3tag. We nemen deze laatste als voorbeeld. Laat je niet afschrikken door de naam: de tool ondersteunt verschillende audio- en metadataformaten, waaronder de drie hierboven genoemde.

De metadata van een mp3-bestand kan onder andere de albumhoes bevatten die getoond wordt als je het bestand afspeelt.

Losse bestanden in Mp3tag

Download en installeer Mp3tag onder Windows (eventueel als portable versie) en start de app. Sleep een audiobestand naar het hoofdvenster en selecteer het. In het linkerdeelvenster zie je de metadata zoals Titel, Artiest, Album en Jaar. In de kolom Tag verneem je het type metadata, bijvoorbeeld Vorbis Comment, ID3v2.4 of APE. Je past de metadata aan door in een tagveld te klikken en de inhoud te wijzigen of aan te vullen. Klik met rechts op het veld met het cd-icoon, kies Cover toevoegen en verwijs naar een geschikte afbeelding. Gebruik Bestand / Tag opslaan (Ctrl+S) om je wijzigingen te bewaren.

Je kunt ook metadata ophalen via online databases. Mp3tag ondersteunt standaard drie bronnen: freedb (of beter: opvolger gnudb, aangezien freedb niet langer operationeel is), Discogs en MusicBrainz. Deze opties vind je in het menu Tagbronnen. Bij het eerste gebruik van Discogs meld je je aan met een gratis account en autoriseer je Mp3tag met een code. Voor MusicBrainz en freedb is dat niet nodig, al vul je voor freedb wel bij voorkeur een (willekeurig) e-mailadres in via Bestand / Opties bij Tagbronnen / Freedb (de overige gegevens kun je ongewijzigd laten). Je kunt nu allerlei metadata, inclusief coverart, opvragen via deze bronnen.

Je kunt metadata handmatig aanpassen, maar ook online bronnen ter hulp roepen.

Batch-aanpassingen in Mp3tag

Soms wil je metadata van meerdere muziekbestanden tegelijk aanpassen of toevoegen, bijvoorbeeld nummers van dezelfde cd. Dat kan ook in Mp3tag: sleep een map met nummers naar het hoofdvenster of open die via Bestand / Map toevoegen. Selecteer de bestanden die je tegelijk wilt aanpassen; met Ctrl+A selecteer je alles. In het linkerdeelvenster verschijnt dan standaard <houden> bij tagvelden die al ingevuld zijn. Laat je <houden> staan, dan wijzigt Mp3tag dat veld niet. Klik je op het pijlknopje, dan kun je <wissen> kiezen om het veld te legen, een bestaande tag selecteren of zelf iets invoeren. Bevestig ook hier met Ctrl+S om je wijzigingen op te slaan.

Je kunt metadata ook automatisch laten invullen op basis van bestandsnamen. Die bevatten soms bruikbare informatie terwijl de metatags zelf leeg zijn. Selecteer de juiste bestanden en kies Converteren / Bestandsnaam - Tag. Pas het veld Formattering aan zodat het overeenkomt met de structuur van je bestandsnamen, bijvoorbeeld %track% - %artist% - %title%. Onderaan zie je de overeenkomende tags. Klik op Voorbeeld en bevestig met OK. Het omgekeerde kan trouwens ook, via Tag - Bestandsnaam.

Stel je metadata samen op basis van de bestandsnamen (of omgekeerd).

Metadata in documenten

Niet alleen mediabestanden bevatten metadata, dit geldt net zo goed voor ‘gewone’ documenten. Deze informatie kan bijvoorbeeld handig zijn bij het ordenen, zoals op auteur of trefwoorden, en bij het archiveren en zoeken. We beperken ons hier tot twee populaire formaten: pdf en docx. Om de metadata van een pdf te bekijken, open je die in een gratis applicatie als Adobe Acrobat Reader. Klik met rechts op het document en kies Document properties (Ctrl+D). Op het tabblad Description kun je tags invullen zoals Title, Author, Subject en Keywords.

Voor docx-bestanden kun je Verkenner gebruiken: klik met rechts op het bestand, kies Eigenschappen en blader op het tabblad Details door de metadata. Je kunt dit uiteraard ook rechtstreeks in Microsoft Word doen: open het document, ga naar Bestand, kies Info en klik op Alle eigenschappen weergeven.

Ook vanuit Verkenner kun je allerlei metadata van (bijvoorbeeld) docx-bestanden bekijken.

Documenten bewerken

Bij docx-bestanden kun je metadata niet alleen bekijken, maar vaak ook aanpassen, zowel via Verkenner als in Word. Beweeg je muiscursor over een veld en verschijnt er een kader, dan kun je de inhoud wijzigen of wissen. Wil je meerdere metadata tegelijk verwijderen, dan kies je beter een andere aanpak. Dit kan via het tabblad

Details in het eigenschappenvenster van het bestand. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. In het dialoogvenster staat standaard ingesteld dat er een kopie wordt gemaakt zonder eigenschappen, maar je kunt ook de optie De volgende eigenschappen uit dit bestand verwijderen kiezen. Vink dan de gewenste metadata aan of klik op Alles selecteren, en bevestig met OK.

Je kunt ook bewerken vanuit Word: ga naar Bestand, kies Info en klik op Controleren op problemen / Document controleren. Laat alle onderdelen aangevinkt en klik op Controleren. Vervolgens kies je Alles verwijderen bij de onderdelen die je uit het document wilt halen. Rond af met Sluiten.

Vanuit Word kun je aangeven welke extra elementen, waaronder metadata, je uit het document wilt verwijderen.

PDF-bestanden bewerken

Voor het gratis bewerken van metadata in een pdf-bestand gebruik je bijvoorbeeld PDF24 Creator. Start de tool na installatie. In de toolbox onderaan zie je onder meer de knoppen Remove PDFMetadata en Edit PDF metadata. Sleep een of meerdere pdf’s naar het venster. Met de eerste knop verwijder je alle metadata in één keer, met de tweede pas je velden aan zoals Title, Author, Subject en Keywords. Je kunt hiermee helaas geen eigen metadata toevoegen.

Dat kan wel met een zeldzame gratis (online-)tool zoals Sejda. Klik op Change metadata (ook Remove all metadata is hier beschikbaar), vul de gewenste velden in of klik op + Add new field, en geef een naam en waarde op. Bevestig met Add Field en Update PDF Metadata, en download de aangepaste pdf. Je kunt deze eigen velden bekijken met Acrobat Reader, via Document properties op het tabblad Custom.

PDF24 bevat een indrukwekkende toolbox voor pdf-bewerkingen, waaronder verwijderen en aanpassen van metadata.