E-bikes zijn al lang niet meer weg te denken uit het straatbeeld in de bebouwde omgeving, maar ook in de vrije natuur en op bospaden duiken steeds meer elektrisch aangedreven fietsen op: e-mountainbikes. Ze zijn er in allerlei soorten en maten en de technologische ontwikkeling ervan staat niet stil. Maar wat zijn e-mtb’s eigenlijk, welke types zijn er en voor wie zijn ze bedoeld?

In dit artikel lees je: Het hoe en waarom van elektrische mountainbikes | Welke verschillende types er op de markt zijn | Welke doelgroep en inzetbereik ze hebben | Wat hun respectievelijke voor- en nadelen zijn. Verder wordt uitgelegd wat de nieuwste ontwikkeling is rond e-mtb’s.

Ook leuk voor jou: Fietsroutes plannen met de Fietsersbond-app

Elektrische mountainbikes bestaan nu zo’n 10 jaar en inmiddels hebben de fietsfabrikanten een elektrische variant van alle soorten mountainbikes beschikbaar. Van de traditionele hardtail (een mountainbike zonder achtervering) tot de in ons vlakke land amper gebruikte downhill-bike (extra stevige fiets die geschikt is voor steile afdalingen), je kunt kiezen uit een versie met of zonder elektrische ondersteuning. Dat betekent dat er voor iedere ‘specialiteit’ binnen het mountainbiken wel een geschikte e-mtb te vinden is.

Geen schaamte meer

De eerste elektrische mountainbikes waren door de forse accu duidelijk herkenbaar als e-bike en ze werden daarom door sportieve fietsers maar aarzelend ontvangen. Een e-mtb zag er niet echt stoer uit maar inmiddels is de ‘schaamte’ voor trapondersteuning flink afgenomen. Dat komt mede doordat de accu van de moderne e-mtb’s in de onderbuis is geïntegreerd. Dat ziet er veel eleganter uit.

Daarnaast is het ondertussen wel duidelijk dat e-mountainbiken veel minder vanzelf gaat dan je wellicht vermoedde. Het is een andere vorm van mountainbiken en je moet net zo goed flink aan de bak. Immers, pas als je zelf trapkracht levert, begint de hulpmotor met ondersteunen. Een flinke work-out kan dus net zo goed als op een gewone mountainbike. Nu nog bepalen welk type mountainbike dan het best bij jou past!

©Sebastian Rothe | mmphoto - stock.adobe.com

E-hardtail

De eerste categorie mountainbikes die ten prooi viel aan de e-bike-opmars was de hardtail, het oermodel mtb met verende voorvork maar zonder achtervering. De technische uitdagingen om van een hardtail een e-hardtail te maken, zijn beperkt: integreer een middenmotor in het frame, bevestig een accu op de onderbuis en klaar is kees.

Typische e-hardtails komen tot hun recht op vlak terrein zonder al te uitdagende oneffenheden. Daar is het comfort van een voorvork met 80-100 mm veerweg voldoende. Met snelrollende banden is een e-hardtail ook op asfalt, in de stad of naar het werk een prima keuze. E-hardtails zijn betaalbaarder en vragen relatief minder onderhoud dan een volledig geveerde mtb. Dat is zeker voor beginnende mountainbikers interessant.

E-trail-fully

Een full suspension mountainbike (kortweg: fully) heeft niet alleen een verende voorvork, maar ook vering in het achterste deel van het frame. Bij een elektrische trail-fully is de veerweg zowel vooraan als achteraan 120-140 mm. Stap je voor het eerst op een fully dan ervaar je veel meer comfort en wordt het rijden over onverharde paden veel prettiger. Geen enkel bospad of trail is immers helemaal vlak, maar zit vol grote en kleine oneffenheden, die gemakkelijk worden weggewerkt door de vering (in plaats van door jouw lijf, zoals bij een hardtail).

De veerweg van een e-trail-fully zit precies in het juiste bereik voor op de snelle crosscountryparcoursen die je in Nederland vaak tegenkomt. Op een fully mag het ietsje meer zijn dan op een hardtail (voor het comfort), maar ook weer niet té veel (vanwege de toenemende ‘deining’ die je dan ervaart en omdat de vering dan álle hobbels gladstrijkt, wat niet bijdraagt aan een uitdagende offroad-beleving).

©Uwe - stock.adobe.com

E-allmountain-fully

Zoals de naam al aangeeft, kun je met een all-mountainbike met een gerust hart het gebergte in. Wie graag het serieuze daalwerk op uitdagend terrein in de Eifel of in de Alpen opzoekt, moet investeren in een robuuste fiets en in bijpassende kleding. Met een veerweg vooraan en achteraan van 150-170 mm houdt een all-mountainbike ook op stukken met vrijliggende boomwortels of rotsachtige ondergrond genoeg contact met de ondergrond om tractie en daarmee controle te behouden. Frame, wielen en banden zijn berekend op flinke klappen en in de wilde natuur voelt deze categorie bikes zich dan ook helemaal thuis. 

E-enduro-fully

Endurofietsen gaan nog een stapje verder in veerweg. Met vering die tot 180 mm diep kan inveren, zijn ze gemaakt voor snelheid. Vooral bergaf, maar ook bergop, want tussen de tijdproeven van een endurowedstrijd door moet je wel weer op tijd boven zien te komen. Met de krachtige motor en de grote accu van een e-endurobike is dat geen probleem. Integendeel, de gevorderde mountainbiker en buitenlandreiziger die voor een dergelijke snelheidsduivel kiest, zal er op een dagje bikepark heel wat meer downhill runs mee kunnen maken dan zonder die trapondersteuning. 

©Dangubic - stock.adobe.com

E-downhill-bike

Wie tot een paar jaar geleden nog meewarig had gekeken bij de vraag of een elektrisch ondersteunde downhill-bike interessant zou zijn (rijdt een downhiller sowieso niet alleen maar bergaf?) zal nu moeten erkennen dat die hulpmotor toch wel handig is, omdat hij de noodzaak van een skilift in de buurt opheft, zodat je zelf kunt kiezen waar op de berg je naar boven rijdt, en welke route naar beneden je weer neemt. Bikeparks en wereldbekerparcoursen zijn de natuurlijke habitat van deze mtb’s met tot 200 mm veerweg. In Nederland en omstreken zijn ze als een speedboot in een zwembad: een beetje te veel van het goede.

E-mtb light

Bij de start van de elektrificatie van mountainbikes was het vooral zaak om mtb’s van een trapondersteuningssysteem te voorzien, maar de nieuwste ontwikkeling is dat e-mtb’s vooral het sportieve gevoel van mountainbiken moeten benadrukken. Het gevoel van actief bezig zijn in de rust van en met respect voor de natuur. Het gevoel dat je had op een gewone mountainbike.

Om die ervaring met een e-mtb te hebben, worden er lichtere motoren en minder zware accu’s ontwikkeld. Die brengen niet alleen het totaalgewicht van de fiets omlaag maar zijn vooral ook veel stiller in gebruik. En dat is precies wat je wilt als sportieveling: een flinke work-out kunnen doen zonder storend motorgezoem en zonder het idee te krijgen dat het e-systeem je alle inspanning uit handen neemt. De light-uitvoering zie je steeds vaker bij alle genoemde categorieën e-mtb’s.

Conclusie

Alle soorten mountainbikes die er zijn, zijn er tegenwoordig ook in een elektrische variant. Toch worden e-mountainbikes gewoon doorontwikkeld. Motoren worden stiller, kleiner en krachtiger. Accu’s worden lichter, sterker en efficiënter. Steeds meer mensen ontdekken dan ook het plezier van mountainbiken. Na het lezen van dit artikel heb je een indruk van de verschillende types e-mtb die er zijn en wat de voor- en nadelen ervan zijn.

👇🏻Met een goede fietsendrager kun je overal naartoe met je mtb! 🚵🏻

De geur van versgebakken oliebollen hoort bij december. Toch ziet niet iedereen het zitten om met een pan heet vet aan de slag te gaan. Oliebakken in de airfryer lijkt dan een aantrekkelijk alternatief: minder luchtjes en ook nog eens minder vet. Maar levert bakken in een airfryer dezelfde oliebol op, of moet je toch de frituurpan uit het vet halen?

Oliebollen bakken in de airfryer, kan dat? Het korte antwoord is duidelijk: nee, een traditionele oliebol bak je niet in een airfryer. Klassiek oliebollenbeslag is vloeibaar en heeft direct contact met hete olie nodig om zijn vorm en structuur te krijgen. Een airfryer is in de basis een compacte heteluchtoven. Zonder een bad van hete olie kan het beslag niet snel genoeg stollen. Wie het toch probeert, ziet het deeg door het mandje zakken of uitlopen tot een platte, taaie schijf. Dat ligt niet aan het recept, maar aan de techniek.

Waarom hete olie onmisbaar is

Zodra je het beslag van de oliebol in de hete olie van de frituurpan schept, ontstaat er vrijwel direct een korstje om de buitenkant. Binnen in de bol ontstaat stoom, waardoor de bol uitzet en luchtig wordt. Die combinatie van afsluiten en opblazen zorgt voor de typische oliebolstructuur. In een airfryer ontbreekt die directe warmteoverdracht. Hete lucht is simpelweg minder krachtig dan hete olie. Zonder direct contact met heet vet kan het beslag niet snel genoeg stollen. Daardoor blijft een echte oliebol uit de airfryer onmogelijk.

©Gegenereerd door AI

Wat wel kan: kwarkbollen uit de airfryer

Wie toch iets zelf wil maken in de airfryer, moet het klassieke oliebollenbeslag loslaten. Met een steviger beslag, bijvoorbeeld op basis van kwark, kun je ballen vormen die hun vorm behouden. Deze bollen garen prima in de hete lucht en krijgen een mooie bruine buitenkant. De uitkomst lijkt qua vorm op een oliebol, maar de structuur is compacter en de smaak meer broodachtig. Denk aan iets tussen een zoet broodje en een scone. Lekker, lichter en prima als alternatief, maar: het is geen oliebol zoals je die van de kraam kent.

Wat ook goed kan: oliebollen opwarmen in de airfryer

Waar de airfryer wel echt tot zijn recht komt, is bij het opwarmen van gekochte oliebollen. In de magnetron worden ze snel slap en taai. In de airfryer gebeurt het tegenovergestelde. Door de bollen een paar minuten op ongeveer 180 graden te verwarmen, wordt de korst weer knapperig en warmt de binnenkant gelijkmatig op. Je oliebollen smaken weer alsof je ze net gebakken (of gehaald) hebt!

Samenvatting

Wil je de échte oliebol, dan heb je twee opties: zelf bakken in een frituurpan of halen bij de kraam. Bakken in de airfryer kan niet, omdat vloeibaar beslag niet geschikt is voor hete lucht. Je kunt bijvoorbeeld wel kwarkbollen maken, maar dat is toch anders. De grootste winst zit in het opwarmen van kant-en-klare oliebollen: in de airfryer gaat dat snel, ze worden heerlijk knapperig en je hebt geen last van frituurlucht in huis.

🎆 Vuurwerk op je Galaxy Smartphone? 👇

Het spreekwoord 'krakende wagens lopen het langst' gaat helaas vaak niet op in de computerwereld. Moderne systemen reageren soms allergisch op oudere hardware. Toch zijn er methoden en slimme trucs om zulke apparaten te laten werken onder Windows 10 of 11.

Apparaat niet herkend

Wanneer je een oud apparaat aansluit, kan het gebeuren dat Windows het niet herkent.. Daardoor verschijnt het niet in de lijst met apparaten. Je controleert dit door via een klik met rechts op de Windows-knop Apparaatbeheer te openen. Verschijnt hier iets als 'Onbekend apparaat' of zie je een geel driehoekje of vraagteken, dan heeft Windows het apparaat wel fysiek herkend, maar geen juiste driver gevonden. Je leest hier meer over bij de passage Driverprobleem. Mogelijke oorzaken zijn het ontbreken van een plug-and-playdriver of een verouderd aansluitingstype.

Je kunt dan verschillende dingen proberen. Controleer eerst de aansluiting en de stroomvoorziening. Zorg dat het apparaat juist is aangesloten en ingeschakeld. Bij usb-apparaten helpt het soms een andere poort te proberen. Oudere usb1.1-apparaten werken vaak beter via een usb2.0-poort of een usb-hub met eigen voeding dan via een usb3.0-poort. Heeft je pc nog een parallelle of seriële poort? Controleer dan in het systeem-BIOS of deze is ingeschakeld. Heeft je toestel zo'n poort niet, dan ben je meestal aangewezen op een adapter (zie de passage Aansluitingen).

Handmatige installatie

Je kunt het apparaat ook handmatig proberen te installeren. Misschien heb je nog een cd-rom met de installatiebestanden, zodat het zo lukt. Heeft je pc geen cd-station meer, dan sluit je een extern cd-station aan of kopieer je de bestanden op een andere pc met cd-station naar een usb-stick. Je kunt er ook een iso-bestand van maken en dit met een dubbelklik als virtuele schijf koppelen op je pc. Je kunt dit doen met bijvoorbeeld Burnaware Free. Ga naar www.burnaware.com en kies voor ISO-bestand aanmaken.

Heb je geen cd-rom? Start dan Apparaatbeheer, open het menu Actie en kies Oudere hardware toevoegen. Kies De hardware opsporen en automatisch installeren, geef het hardwaretype aan, zoals Beeldapparaten of Draagbare apparaten, en selecteer het juiste product en model. Heb je zelf een geschikte driver gevonden (bijvoorbeeld op de site van de producent), klik dan op Bladeren en verwijs naar het installatiebestand (inf).

Voor printers open je Instellingen in Windows en kies je Bluetooth en apparaten / Printers en scanners. Klik op Apparaat toevoegen en kies bij De printer die ik wil gebruiken, staat niet in de lijst voor Handmatig een nieuw apparaat toevoegen. In het dialoogvenster laat je Mijn printer is iets ouder. Help mij met zoeken geselecteerd. Werkt dat niet, probeer dan Een lokale printer of een netwerkprinter toevoegen met handmatige instellingen, waarna je de juiste poort en het stuurprogramma kiest. Klik hier ook op Windows Update: zo is de kans groter dat Windows alsnog de juiste driver ophaalt. Je kunt ook een vergelijkbaar model uit de lijst proberen.

Soorten aansluitingen

Gaat het om oudere apparaten, dan hebben die vaak een interface die je op moderne pc's niet meer vindt, zoals een parallelle of seriële aansluiting of firewire. Voor parallel gebruik je een usb-naar-parallel-adapter (meestal usb-A naar 36-pins Sub-D). De printer verschijnt dan als 'USB Printing Support' en werkt vaak met generieke drivers. Sommige oude drivers verwachten een echte LPT-poort met een logische naam als LPT1. Je kunt dan de gedeelde usb-printerpoort mappen naar LPT1 met het opdrachtprompt-commando

(met net use LPT1: /delete verwijder je deze koppeling). <printershare> is de gedeelde printernaam, zoals ingesteld via Instellingen in Windows: klik op de printernaam, kies Printereigenschappen en open het tabblad Delen. Zo kun je vaak nog printen vanuit oude DOS- of Windows-apps.

Voor een seriële poort (met een DB9 RS232-kabel) gebruik je eveneens een usb-adapter, liefst met FTDI-chip en aangesloten op een usb2.0-poort. Mogelijk moet je eerst de adapterdriver installeren voordat deze in Apparaatbeheer verschijnt (onder een naam als '[…] COMx'). Om het juiste poortnummer (zoals COM1) in te stellen, klik je met rechts op het apparaat, open je Poortinstellingen en klik je op Geavanceerd.

Koop altijd adapters van goede kwaliteit (en van een bekend merk), aangezien goedkopere exemplaren zich niet altijd aan de specificaties houden.

Voor firewire kun je de installatie van een PCIe-naar-firewire (IEEE 1394) adapterkaart overwegen. Met de Microsoft 1394 OHCI Legacy Driver activeer je deze vervolgens in Windows 10/11 en kun je bijvoorbeeld een oude DV-camera of audio-interface aansluiten. Klik hier voor een downloadlink met instructies.

Driverprobleem

Wanneer Windows het apparaat herkent via een van bovenstaande stappen, blijft het afwachten of er een geschikte driver voor Windows 10/11 beschikbaar is. Je kunt eerst een generieke driver proberen, die vaak via de Windows-updatefunctie beschikbaar is. Klik in Apparaatbeheer met rechts op het apparaat, kies Stuurprogramma bijwerken en klik vervolgens op Automatisch zoeken naar stuurprogramma's / In Windows Update zoeken naar bijgewerkte stuurprogramma's.

Soms vind je geschikte drivers bij de optionele updates. Ga hiervoor naar Instellingen, kies Windows Update / Geavanceerde opties / Optionele updates en open Stuurprogramma-updates. Je kunt ook zoeken naar een basisdriver, add-onmodule of universele driver van de fabrikant, zoals de (Smart) Universal Printer Driver van HP.

Vind je geen driver op de site van de fabrikant, dan kun je er ook zelf naar googelen op basis van het hardware-ID. Start Apparaatbeheer, klik met rechts op het apparaat (eventueel bij Andere apparaten of Onbekend apparaat), kies Eigenschappen en open het tabblad Details. Stel Eigenschap in op Hardware-id's. Klik met rechts op een gevonden ID, kies Kopiëren en plak dit met Ctrl+V in een zoekmachine als Google. Mogelijk levert dit een geschikte driver op.

Heb je nog een driver voor Windows 7 of ouder, probeer dan de installatie in compatibiliteitsmodus. Klik met rechts op het installatieprogramma, kies Eigenschappen en ga naar het tabblad Compatibiliteit. Zet een vinkje bij Dit programma uitvoeren in compatibiliteitsmodus voor en kies de laatst ondersteunde versie, zoals Windows 7 of Windows XP (Service Pack 2). Door ook Dit programma als administrator uitvoeren te selecteren, vergroot je de kans dat Windows de oudere driver alsnog aanvaardt, zeker als het geen 'kernel-driver' met volledige systeemrechten betreft (zie ook de passage Driverblokkade). Dit is ons bijvoorbeeld al gelukt voor een Canon Pixma iP4200-printer.

Lees ook: De perfecte printer kiezen? Hier moet je op letten

Alternatieve drivers

Je kunt ook op zoek gaan naar alternatieve, niet-officiële stuurprogramma's. Er zijn verschillende community's en fora die voor populaire oudere apparaten aangepaste drivers aanbieden of INF-bestanden hebben aangepast om ze onder nieuwere Windows-versies te laten werken.

Voor scanners is de alternatieve software van VueScan populair. Deze ondersteunt bijna achtduizend oude scanner-modellen en werkt vaak prima, al is de software niet gratis (vanaf circa 19 euro per jaar). Een proefversie is wel beschikbaar (je kunt eventueel een wegwerpadres gebruiken), zodat je kunt nagaan of je scanner werkt onder Windows 10/11.

Voor printers is het Gutenprint-driverpakket bekend, voorheen bekend als Gimp-print, al is dit alleen beschikbaar voor Linux en macOS. We hebben helaas niet de ruimte om hier dieper op in te gaan, maar je kunt een al dan niet virtuele Linux-machine op je netwerk opzetten (ook op een Raspberry Pi) en hierop Gutenprint installeren. Vervolgens deel je de printer zodat je deze ook op je Windows-pc kunt gebruiken. Voor scanners bestaat een vergelijkbaar project: Scanner Access Now Easy, eveneens voor Linux.

Driverblokkade

Het kan gebeuren dat er wel een driver beschikbaar is, maar dat Windows 10/11 de installatie blokkeert. Mogelijk is de driver technisch incompatibel, bijvoorbeeld een 32bit-driver op een 64bit-systeem (Windows 11 is altijd 64 bit), of een kerneldriver die noodzakelijke kernelfuncties mist doordat deze niet meer worden ondersteund door het geüpdatete besturingssysteem. In dit geval kun je nog de compatibiliteitsmodus proberen (zie de passage Driverprobleem), maar het resultaat blijft onzeker. Je maakt dan meer kans via een virtuele machine met een oudere Windows-versie, zoals Windows 10 voor 32bit-drivers.

Soms blokkeert Windows 10/11 de installatie omdat de (kernel)driver niet digitaal is ondertekend. Ben je zeker dat het om een betrouwbare driver gaat, dan kun je deze controle tijdelijk uitschakelen. Open Instellingen, kies Systeem / Systeemherstel en klik tweemaal op Nu opnieuw opstarten. Kies vervolgens Problemen oplossen / Geavanceerde opties / Opstartinstellingen en klik op Opnieuw opstarten. In het menu dat verschijnt, kies je optie 7: Afdwingen van stuurprogrammahandtekening uitschakelen. Windows start nu zonder handtekeningcontrole, zodat je de driver kunt installeren. Bij de volgende herstart is de controle weer actief, maar de driver blijft werken.

Ga je liever voor een iets doortastender aanpak? Voer dan de Opdrachtprompt uit als administrator, voer het commando bcdedit /set TESTSIGNING ON in en herstart je pc. Deze draait dan in testmodus, zie de indicatie rechtsonder. Installeer de driver en voer daarna meteen bcdedit /set TESTSIGNING OFF uit, gevolgd door een herstart om terug normaal te werken.

Virtueel alternatief

Lukt het niet om je oude apparaat met een van de bovenstaande workarounds aan de praat te krijgen binnen Windows 10/11, dan zit er weinig anders op dan een ouder of ander besturingssysteem te gebruiken. Het handigst is om dit als virtuele machine (VM) bovenop je huidige Windows te draaien. Binnen deze VM installeer je dan de originele driver en software voor het apparaat.

Geschikte gratis tools zijn Oracle VirtualBox en VMware Workstation Pro (na registratie op https://support.broadcom.com). Via bijvoorbeeld https://archive.org kun je naar schijfkopiebestanden zoeken en downloaden. Wij vonden er onder meer diverse Windows XP-iso-bestanden en installeerden een exemplaar in VirtualBox.

Dit kan als volgt. Start VirtualBox, klik op Nieuw en vul de gegevens in, zoals Microsoft Windows XP (32-bit). Bij ISO-image verwijs je naar je download. Vink Overslaan zonder toezicht aan, klik op Afmaken en vervolgens op Starten. Volg de installatie-instructies. Je bezit of vindt wellicht een geldige licentie voor deze oude Windows.

Koppel het apparaat aan een fysieke poort op je pc en geef deze vervolgens door aan de VM, zodat de virtuele Windows het apparaat herkent. Dit kan vanuit het menu Apparaten in het venster met een opgestarte VM.

Bij printers kun je ook delen via het VM-netwerk, zodat je vanuit je gewone Windows via het netwerk kunt printen naar de VM. Selecteer de (uitgeschakelde) VM in VirtualBox, kies Instellingen, open Netwerk en vink Netwerkadapter inschakelen aan. Stel eventueel Gekoppeld aan in op Bridged Adapter zodat de VM een ip-adres krijgt binnen hetzelfde netwerk als je host-pc.

 Nieuwe printer nodig? Kijk op Kieskeurig.nl/prijsdalers om voor de beste deal!