Toyota en Lexus zijn klaar om de elektrische automarkt op te schudden. Na jaren van focus op hybrides en lage CO₂-uitstoot onthult het Japanse concern ambitieuze plannen voor elektrische voertuigen. Met maar liefst veertien nieuwe zero emission-modellen aan de horizon, waaronder zes volledig elektrische Toyota's, ligt er een innovatieve toekomst in het verschiet. In dit artikel leggen we uit hoe deze automerken zich voorbereiden op een elektrische revolutie.

Met uitzondering van een aantal volledig elektrische bedrijfswagens heeft het Toyota/Lexus-concern momenteel slechts twee EV's in het gamma: de Toyota BZ4X en de Lexus RZ450e. Twee qua karakter en opbouw totaal verschillende auto’s die desondanks onderhuids aan elkaar gelieerd zijn. Het Japanse bedrijf lijkt de EV-boot dan ook te hebben gemist, maar schijn bedriegt. De aankomende twee jaar (dat is in autojaren een soort week) lanceren ze namelijk veertien zero emission-voertuigen, waaronder zes volledig elektrische Toyota’s. Gedurende het Kenshiki-forum 2023 in Brussel presenteerde het concern zijn plannen en InstaAutoVlogs Irwin Versteegh was erbij. 

©Irwin Versteegh

Minder druk op de ketel

Nee, die EV-boot hebben de Japanners om te beginnen absoluut niet gemist. Oké, wat sneller innoveren en achterstand proberen te voorkomen had geen kwaad gekund, maar Toyota’s en Lexus’ strategie is simpelweg het gevolg van vergroening. In tegenstelling tot andere fabrikanten vaart het concern namelijk al jarenlang een CO₂-verlagende koers.

Gevolg? Van alle volumemerken heeft het Toyota-concern verreweg de laagste gemiddelde CO₂-uitstoot. Waar andere automerken dus dringend een EV nodig hebben om het gemiddelde omlaag te krijgen, zat er in Japan simpelweg wat minder druk op de ketel.

Het jarenlang pionieren met hybridetechnologie, het elektrificeren van elke traditionele aandrijflijn met een laag brandstofverbruik en dito CO₂-uitstoot tot gevolg, werpt dus zijn vruchten af. Of het nu gaat om een compacte auto als de Toyota Yaris of Lexus’ topmodel in de vorm van de LS500h, elektropower is al dik 25 jaar een unique selling point van het concern. Nu is het tijd om door te pakken en om de elektromotor centraal te stellen.

©Irwin Versteegh

Elektrisch, maar niet overal

Waar het bedrijf momenteel nog een multipath-aanpak hanteert, moet bijvoorbeeld Lexus in 2030 in Europa een volledig elektrisch automerk worden. Let wel: de rest van de wereld volgt pas vijf jaar later. Die multipath-aanpak houdt in dat het merk verder kijkt dan alleen EV’s. De Japanners zien Europa namelijk wat betreft de acceptatie en implementatie van elektrisch rijden momenteel als voorland voor de rest van de wereld. Het zou echter naïef zijn om te denken dat ze in elk land zomaar even kunnen omschakelen. Voor die markten blijft een stekkerloze hybride voorlopig een betere keuze totdat ook zij de overstap kunnen maken.

Dat zie je ook terug in de verkoopcijfers: in 2022 was 66 procent van de verkochte Toyota's en Lexussen wereldwijd geëlektrificeerd, maar het merk verwacht in 2024 door de grens van 75 procent te breken. Daarnaast zijn er, afgezien van ons eigen landje, diverse belangrijke EV-markten. Denk aan Noorwegen, waar 75 procent van alle nieuw verkochte auto’s volledig elektrisch is, net als Groot-Brittannië. De Engelsen willen dat 22 procent van het aanbod in de autoshowrooms in 2024 volledig elektrisch is. Aanpoten dus, maar Toyota lijkt voorbereid.

©Irwin Versteegh

Elektrische Yaris Cross

In de eerste helft van 2024 lanceert het merk een volledig elektrisch model in een van de belangrijkste autosegmenten voor de komende jaren: de B-crossover-klasse. Het concern is al actief met de hybride Toyota Yaris Cross en de Lexus LBX, maar zeer binnenkort komt daar een nieuw volledig elektrisch model bij – vooralsnog in de vorm van de Urban SUV Concept. Het is een auto met een stoere verschijning die overall gezien een maatje groter is dan een Yaris Cross. Zo is-ie bijvoorbeeld net zo hoog als een Corolla Cross. Technische details ontbreken nog; het is immers een concept car, maar Toyota geeft aan dat ze ‘mobiliteit voor iedereen’ serieus nemen.

Zo komt-ie op de markt met twee accupakketten om daarmee de instapprijs te verlagen. Opteren voor vierwielaandrijving met een dual motor-setup is eveneens aan de orde, net als flexibiliteit in het interieur dankzij een verschuifbare achterbank. Met name het aanbieden van verschillende accu’s en elektromotoren is een slimme keuze. Dat is namelijk de regel bij conventioneel aangedreven auto’s, maar opvallend genoeg nog steeds een unicum bij EV’s.

©Irwin Versteegh

Futuristische fastback

Naast de Urban Crossover Concept stond er een gelikte fastback in Brussel geparkeerd. Een auto die je qua formaat naast een Camry mag plaatsen en een voorbode is van een auto die in 2025 wordt gepresenteerd: de Sport Crossover Concept. Een bijzonder chic gelijnde auto die tegen die tijd een nieuwe generatie Toyota-kopers naar de showroom moet lokken. Bijzonder is het feit dat deze concept car voortkomt uit een joint venture die het concern aanging met het Chinese BYD, de op dit moment bijna grootste EV-fabrikant ter wereld en in ons land onder meer bekend van de ATTO 3 en de Dolphin.

Hoewel er een reële kans is dat de hierboven genoemde auto’s op het eTNGA-platform staan (waar ook de BZ4X op ), is de eveneens aanwezige FT-3e de absolute vaandeldrager van nieuwe techniek. Dit studiemodel, waarvan we in 2026 meer kunnen verwachten, is een auto die boven de huidige BZ4X wordt gepositioneerd en moet tegen die tijd debuteren op een gloednieuw platform met dito batterijtechniek. Dat platform wordt deels gefabriceerd middels gigacasting en is op die manier goedkoper om te fabriceren.

In plaats van de vrij traditionele 170 onderdelen bestaat de voor- of achterkant van de auto dan uit maar twee componenten. Wel belooft Toyota dat het repareren of herstellen van schade betaalbaar en mogelijk blijft.

©Irwin Versteegh

Steer-by-wire

Een Toyota-platform? Ja en nee, want voordat Toyota ermee mag flaneren, zal het Lexus zijn dat daadwerkelijk een gloednieuw model met deze techniek laat debuteren. Op het Kenshiki-forum konden we dan ook kennismaken met de Lexus LFZC. Het is een bijzondere voorbode van een auto die (verrassing!) in 2026 op de markt komt en qua formaat in de klasse van de huidige ES300h stapt.

Wat opvalt is dat Lexus daarnaast aast op een Cw-waarde van onder de 0,20. Extreem aerodynamisch dus, en dat moet zorgen voor een zo laag mogelijk energieverbruik. In het interieur zien we daarnaast een Yoke-stuur met steer-by-wire-technologie en tal van schermen die op gloednieuwe software draaien in de vorm van Arene OS. Lexus streeft met dat laatste naar een optimale synergie tussen hard- en software, mede met behulp van AI.

©Irwin Versteegh

Solid state-accu's

Waar de energie tegen die tijd vandaan komt? Uit een van de tal van nieuwe batterijtechnieken waaraan wordt gewerkt, waaronder solid state. Vanaf 2027 wil het concern namelijk furore maken met de veelbelovende solid state-accu. Er wordt zelfs gesproken over een oplaadtijd van 10 naar 80 procent in slechts 10 minuten. Onlangs was er op dit vlak sprake van een technologische doorbraak die de duurzaamheid en betrouwbaarheid van de zogenaamde solid state-batterij moet garanderen. Momenteel wordt er dus druk gewerkt aan het productierijp maken van deze nieuwe accu's.

Solid state-accu’s reduceren niet alleen de oplaadtijd, maar herbergen ook meer energie in kleiner accupakket. Toch wordt er ook breder gekeken en zet het concern ook in op andere accutechnieken, zoals LFP. Toyota spreekt van een nieuwe vorm en 'bipolaire' technologie. Dat moet zorgen voor 20 procent meer range en een kostenreductie van 40 procent ten opzichte van de huidige BZ4x. Ook wordt er gekeken naar het uitwisselen van energie tussen Toyota’s en huizen.

©Irwin Versteegh

Heldere strategie

Eén ding is duidelijk: het Kenshiki-forum 2023 blijkt wederom een veelbelovend kijkje te geven in de nabije, maar ook iets verdere toekomst van het Toyota-concern. Vorig jaar was de boodschap breder wat betreft de technologie, dit jaar is de strategie helder. Ook de Japanners gaan naar een volledige zero emissie-toekomst met voornamelijk batterij-elektrische auto’s.

Toch blijft het merk ook inzetten op waterstof en wordt er zelfs geëxperimenteerd met waterstof/verbrandingsmotoren voor bijvoorbeeld de rallysport. Voordat we echter zover zijn, starten we volgend jaar met de productieversie van de Urban Crossover Concept, en die auto lijkt een gouden toekomst tegemoet te gaan.

De Panasonic TV-55Z90BE6 is een premium OLED-tv, net onder het topmodel. Hij mikt op uitmuntende beeldkwaliteit en zal heel wat kijkers aantrekken, ongeacht wat hun favoriete kijkvoer is. Maar de concurrentie is zwaar en we vragen ons af of de tv iets extra te bieden heeft.

9

Fantastisch

Samenvatting

De Panasonic Z90B levert prachtige beelden dankzij het heldere Master OLED Pro-paneel en uitstekende kalibratie. De tv ondersteunt alle HDR-formaten en is met snelle HDMI 2.1-poorten ideaal voor gamers. Het geluid is prima en de draaivoet handig. Minpunten zijn het gebrek aan DTS en ontbrekende Belgische apps op Fire TV.

Plus- en minpunten

• Zeer goede piekhelderheid
• OLED-contrast en zeer goed schaduwdetail
• Goede kalibratie af fabrikant
• Goede bewegingsscherpte

• Gebrek aan lokale smart tv-apps voor België
• Geen ondersteuning voor DTS
• Hoge adviesprijs

Panasonic heeft nooit voor opvallende designs gekozen en dat is dit keer niet anders. Het zwarte toestel combineert een slank scherm met een relatief grote behuizing voor de elektronica en aansluitingen achteraan. De afwerking is piekfijn in orde. In tegenstelling tot veel concurrenten staat de Z90B op een draaivoet, een detail dat voor velen handig kan zijn. Opvallend is dat de Z90B voorwaarts gerichte luidsprekers heeft die in een balk onderaan het scherm zitten. Het toestel staat nauwelijks 2cm boven het meubel, maar wie een soundbar wil gebruiken kan die toch voor de tv zetten als de luidsprekerbalk in dat geval toch niet wordt gebruikt.

De aansluitingen staan allemaal zijwaarts of naar onder gericht zodat ze wandmontage niet bemoeilijken. De vier HDMI-poorten zijn onderverdeeld in twee HDMI 2.0-poorten en twee HDMI 2.1-poorten. Die laatste twee leveren 48Gbps bandbreedte en ondersteunen alle belangrijke gamerfuncties, ALLM, HDMI VRR, AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync en kunnen gebruikt worden voor gaming in 4K120 (consoles) of 4K144 (pc). Gamers genieten van een lage input-lag, 6,0ms in 2K120 en 10,5ms in 4K60. Verder vinden we drie usb-poorten, ethernet, WiFi 5, Bluetooth, een optische digitale audio-uitgang en hoofdtelefoonaansluiting. Die laatste is via het menu om te schakelen naar een subwoofer-uitgang. Voor live tv is er een dubbele tuner (DVB-T2/C/S2) met een CI+-slot. 

Referentie kalibratie en goede piekhelderheid

De Z90B is verder voorzien van een Master OLED Pro paneel, dat is hetzelfde of een gelijkwaardig paneel die we ook op de Philips OLED810 of LG C5 aantreft. Het paneel in ons testexemplaar toonde een bijzonder goede uniformiteit in heldere en donkere beelden, er is geen spoor van verticale strepen. De kijkhoek is zeer goed, zoals bij alle OLED-tv’s, en de anti-reflectielaag is degelijk, al blijft het van belang om sterke reflecties in het scherm te vermijden. Het toestel pakt uit met een bijzonder goede piekhelderheid. In HDR10 Filmmaker mode meten we 1316 nits op het 10%-venster, en 220 nits op het volledig wit scherm.

Lees ook: Zo testen we televisies voor ID.nl

Wat HDR-piekhelderheid betreft steekt de Z90B daarmee zelfs de LG C5 voorbij, al is het verschil klein. In SDR liggen de resultaten dichter bij elkaar, maar neem de LG C5 de leiding op het volledig wit veld waar hij 265 nits haalt, terwijl de Z90B op 202 nits zit. Voor SDR zal de C5 daardoor iets helderder lijken. Het kleurbereik van 98,3% P3 is wat we ondertussen al even gewend zijn van OLED-tv’s. Dat is zeer goed, en met die specificaties staat de Z90B uitstekend in de startblokken voor top HDR-beelden.

Veel hangt ook af van de kalibratie, en op dat vlak kunnen we de Z90B echt niets verwijten. We gebruiken graag Filmmaker Mode, in SDR is die erg donker ingesteld. Zet de Verlichtingssterkte op 70, en laat de lichtsensor aan en je bent klaar. De fouten die we meten zijn zo klein dat ze op een referentiemonitor niet zouden misstaan. Reken dan ook op mooie natuurlijke beelden, met veel kleurexpressie en goede schaduwdetails. Ook voor HDR10 is de Filmmaker Mode de beste keuze. De tv levert bijzonder goed schaduwdetail, zelfs in onze moeilijkste testscène, de strandscène uit House of Dragons.

Heb je iets meer detail nodig dan kan dat nog steeds door de ‘Dark Visibility’ instelling te gebruiken. Kleurweergave is erg goed, en heldere nuances blijven uitstekend bewaard. Enkel in de helderste tinten verliezen ze wat kleurintensiteit, dat is typisch voor W-OLED. De Z90B ondersteunt bovendien HDR10+ Adaptive en Dolby Vision IQ Precision Detail, voor de beste HDR-beeldkwaliteit. 

Beeldverwerking

De HCX Pro AI MkII processor die Panasonic ook in vorige modellen gebruikte levert bijzonder mooie prestaties. Deinterlacing van live tv (1080i) beeld en ruisonderdrukking scoren goed. Al dient gezegd dat Panasonic erg voorzichtig is met beeldverwerking. De ‘Min’ instelling is voor de meeste beeldverwerking een veilige keuze. Bevat de bron duidelijk ruis, dan zal dat vermoedelijk wat te voorzichtig zijn, de ‘Med’ instelling (voor ruisonderdrukking) levert dan betere resultaten. Upscaling zorgt voor mooie, scherpe beelden en met Resolutie Remasteren kan je zelfs wat extra accent leggen. Dat laat je echter best uitstaan bij erg oud (dvd-) beeldmateriaal, de processor accentueert immers ook ruis op dat soort bronnen.

In HDR was de processor erg goed in het vermijden van kleurstroken in zachte kleurovergangen. In SDR zien we nog wat ruimte voor verbetering op dat vlak. Zet ‘Vloeiende schakering’ op ‘Min’, eventueel kan je voor heel zware gevallen naar ‘Med’ schakelen. De processor vermijdt relatief goed dat er te veel detail verloren gaat. De bewegingsscherpte is uitstekend, en met Intelligent Frame Creation kan je de sportbeelden mooi vloeiend maken, of het schokken van het 24fps camerabewegingen in film wegwerken. 

Audiokwaliteit

De Z90B is uitgerust met een redelijk krachtige 2.1-audioconfiguratie van 60W. De stereoluidsprekers staan bovendien voorwaarts gericht, altijd een goed punt voor de audiokwaliteit. Hij ondersteunt Dolby Atmos, maar geen DTS. Voor wie de tv-luidsprekers gebruikt is dat geen belangrijk minpunt. Wie echter een soundbar of andere audio-oplossing gebruikt, moet weten dat de tv geen DTS-signalen doorgeeft via eARC/ARC. Sluit je bron in dat geval dan rechtstreeks aan op de soundbar. Onze filmfragmenten klonken vrij goed, met prima stereoscheiding en een vleugje surround. De woofermodule zorgt voor voldoende bas. De muziekpreset blies onze muziektesten wat extra leven in. De tv kan voldoende volume leveren, maar boven een bepaald niveau hoor je wel wat vervorming. 

Fire TV

Fire TV, het smart tv-systeem van Amazon, vervangt sinds vorig jaar het in huis ontwikkelde My Home Screen. De layout loopt gelijk met die andere smart tv-systemen. Op het Home-scherm neemt een content-caroussel de bovenste helft van het scherm in. Fire TV toont daar op dit moment enkel content-aanbevelingen, geen ongerelateerde reclame. We hopen dat dit zo blijft. Centraal in beeld vind je snelkoppelingen naar het ingelogde profiel, ingangen, bookmarks en de zoekfunctie. Daarnaast is er ruimte voor zes pictogrammen van favoriete apps. Heb je er meer, dan moet je even doorklikken. Verder naar onder zijn er talrijke rijen met aanbevelingen uit verschillende streamingdiensten al krijgt Prime Video duidelijk meer aandacht. De app-store bevat alle belangrijke internationale streamingdiensten, en ook Nederlandse lokale apps zijn vrij goed vertegenwoordigd. Belgische kijkers vinden helaas geen enkele lokale app, een onbegrijpelijk minpunt in 2025. Lees het artikel over Fire TV voor alle details.

De overstap naar Fire TV heeft Panasonic niet aangezet om voor een modernere afstandsbediening te kiezen. De grote afstandsbediening met afgeronde vorm ligt goed in de hand, en de aangename toetsen hebben een lichte aanslag met goede feedback. We zijn ook erg tevreden over de “My App”-toets die je zelf kunt toewijzen aan een app naar keuze, en de “Picture”-toets waarmee je snel van beeldmode verandert. Het ontwerp heeft echter ook nadelen. Door de afmetingen kan je niet alle toetsen bereiken zonder je hand te verplaatsen. En de veelheid aan toetsen is toch wat verouderd. Een compactere versie, met minder toetsen en een oplaadbare batterij zou beter scoren.

Conclusie

Dat de Panasonic TV-55Z90BE6 uitstekende beeldkwaliteit levert, daar mag je van op aan. Wat jammer dan dat de prijs zo hoog is, dat kost hem een half punt. Als we even vergelijken met concurrenten, dan is de Z90B zonder meer de duurste terwijl hij geen exclusieve features biedt. Minpunten zijn er vooral voor Belgische kijkers die geen enkele lokale app op Fire TV vinden. Het gebrek aan DTS-ondersteuning, daar tillen we minder zwaar aan. Deze tv levert prachtige beelden, zowel in SDR als HDR en hij ondersteunt dan ook nog eens alle belangrijke HDR-formaten. De audio-oplossing levert goede geluidskwaliteit en zorgt samen met de knappe beelden voor een hele mooie filmbeleving. Fire TV heeft alle internationale streaming-apps in huis. Gamers zullen deze televisie ook waarderen want ook voor hen heeft hij alle belangrijke features.

De Motorola Edge 70 volgt de recente trend van dunne, lichte smartphones, maar dan met een zachter prijskaartje van net geen 800 euro. Hoewel het geen directe concurrent is van vlaggenschepen als de S25 Edge, bewijst de Edge 70 dat een uniek premium ontwerp niet de hoofdprijs hoeft te kosten.

Met een dikte van nét iets minder dan 6 millimeter en een gewicht van slechts 159 gram is de Edge 70 een van de lichtste en slankste telefoons op de markt. Desondanks voelt het toestel niet goedkoop aan, en dat is te danken aan een stevig aluminium chassis en een op nylon geïnspireerde bekleding. De Edge 70 biedt bovendien uitstekende duurzaamheid: hij heeft een MIL-STD-810H-certificering (MIL staat voor military grade), IP68- en IP69-ratings én is voorzien van Gorilla Glass 7i.

Het 6,7-inch amoledscherm heeft een resolutie van 2712 bij 1220 pixels en een adaptieve verversingssnelheid van 1 tot 120 Hz. Het vlakke oledpaneel biedt daarnaast een hoog contrast. Vooral de levendige, licht verzadigde kleuren, mogelijk gemaakt door de Pantone-nabewerking, vallen positief op. Het enige nadeel aan het display is de laag geplaatste vingerafdrukscanner; om die te gebruiken moet je je duim in een oncomfortabele positie buigen.

©Wesley Akkerman

Uitstekende middenklasser

De Edge 70 wordt aangedreven door de middenklasse Qualcomm Snapdragon 7 Gen 4-processor, bijgestaan door 12 GB werkgeheugen en 256 GB aan opslagruimte. Vooral de cpu is op papier minder krachtig dan die van de duurdere vlaggenschepen, maar in de praktijk maakt dat weinig uit. Apps worden snel geopend en multitasking gaat het apparaat goed af. Een groot voordeel is dat de processor niet erg heet wordt onder hoge druk en zijn werk dus zonder morren doet.

Een ander voordeel is dat de 4800mAh-batterij het opvallend lang volhoudt; zelfs bij matig tot zwaar gebruik is dat al snel een volledige dag. Daarmee overtreft hij de duurdere concurrentie van Samsung en Apple. Opladen gaat eveneens vlot, met 68 W bedraad, waardoor je binnen 50 minuten weer een volledig opgeladen batterij hebt. Ook op dit punt scoort Motorola flink wat punten.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Typisch Motorola

Traditioneel doet Motorola het goed op het gebied van software dankzij de bijna stock Android 16-ervaring. Helaas treffen we deze keer behoorlijk wat bloatware aan en zijn er advertenties zichtbaar in de weerapp; dubieus voor een toestel van 800 euro. Tijdens de installatie word je bovendien meermaals gevraagd om voorgestelde apps te installeren. En als je daar nee op zegt, kom je alsnog applicaties tegen waar je niet om vroeg, zoals TikTok en Perplexity AI.

Wat betreft ondersteuning kan de Motorola Edge 70 rekenen op vier Android-upgrades (tot Android 20) en vijf jaar aan beveiligingspatches. Hoewel dat voldoende is voor een middenklasser, blijft het wel iets achter bij de langere support die Samsung en Google bieden. Daarnaast voelt Moto AI nog aan als een achtergesteld project. De functies werken niet allemaal in het Nederlands, waardoor de AI-knop op het toestel eigenlijk nog maar weinig waarde heeft.

Foto's maken gaat prima

Het camerasysteem bestaat uit een 50MP-hoofdcamera met optische beeldstabilisatie, een 50MP-ultragroothoeklens en een 50MP-selfiecamera. Bij voldoende licht leveren deze camera's prettig ogende foto's met een ruim dynamisch bereik. Vooral in het donker verrast het toestel: dankzij de grote sensoren blijven beelden helder en gedetailleerd. Jammer is wel dat de software kleuren soms te nadrukkelijk verzadigt, waardoor foto's iets minder natuurlijk overkomen. Voor gebruik op sociale media zijn ze echter meer dan prima.

Toch kent het camerasysteem duidelijke beperkingen. Video's kunnen slechts in 4K met 30 fps worden opgenomen, terwijl beeldstabilisatie alleen werkt bij 1080p en 30 fps. Daarnaast kan de handmatige scherpstelling onverwacht invloed hebben op de helderheid. En doordat er geen telelens aanwezig is, ben je volledig aangewezen op digitale zoom. Begrijpelijk gezien de slanke behuizing van de Edge 70, maar alsnog een teleurstellend compromis.

Motorola Edge 70 kopen?

De Motorola Edge 70 is een slimme aankoop als je een slank en licht toestel zoekt voor minder dan 1000 euro. De bouwkwaliteit, het scherm, de lange batterijduur en de robuustheid maken dit een fijne smartphone voor dagelijks gebruik. Ondanks de bloatware en de onvolwassen Moto AI bewijst dit toestel dat je geen duur vlaggenschip nodig hebt voor een vooruitstrevend ontwerp en vlotte prestaties.