Elke twee jaar een nieuwe smartphone? Dat is eigenlijk niet meer van deze tijd. Een goedwerkende smartphone met een klein krasje kan toch best nog even mee? Neem daarnaast diverse maatregelen om de levensduur van je geliefde mobieltje te verlengen. Dat is beter voor het milieu én je portemonnee!

Vanzelfsprekend laat iedereen graag een leefbare planeet voor toekomstige generaties achter. Onze digitale afvalberg verminderen is daarvoor een stap in de goede richting. Earth Overshoot Day komt namelijk steeds dichterbij. De productie van apparatuur vereist naast het gebruik van verschillende grondstoffen ook nog eens veel energie. Het is dan ook essentieel om langer met onze spullen te doen. Apparaten zijn tenslotte geen wegwerpartikelen.

Na afloop van een tweejarig telefoonabonnement vervangen veel mensen bijna achteloos hun smartphone. Er valt op dit gebied nog veel terrein te winnen. Een smartphone is in feite een goudmijn in je broekzak. Naast twintig tot veertig milligram goud bevat een doorsnee toestel ook nog tientallen andere kostbare metalen. Wanneer het mobiele apparaat aan het einde van je contract nog prima werkt, is het zonde om hem vroegtijdig af te danken.

Beantwoord een aantal vragen om je eigen ecologische voetafdruk te bepalen.

Abonnement kiezen

Bij het afsluiten van een mobiel abonnement heb je de keuze uit twee mogelijkheden, namelijk mét of zonder toestel. Dat laatste noemen aanbieders een sim only-abonnement. Je ontvangt alleen een simkaart en koopt zelf een smartphone. Je profiteert in dat geval van lage maandlasten. Vanzelfsprekend betaal je wel een eenmalig bedrag voor de aanschaf van een nieuw toestel.

Als je de kosten van een smartphone liever spreidt, kun je een één- of tweejarig abonnement inclusief toestel overwegen. Je betaalt dan tijdens de looptijd van het contract een hoger bedrag. Na afloop van de contractduur brengt de mobiele telecomprovider alleen nog kosten voor bellen, sms’en en internet in rekening. Veel aanbieders bieden hun klanten na afloop van het contract een nieuw abonnement inclusief nieuw toestel aan. Dit aanbod kun je negeren.

Vanuit milieuperspectief maakt het niet zoveel uit of je voor een abonnement mét of zonder toestel kiest. Wel is het zaak om zo lang mogelijk met de smartphone te doen. Zodra het mobieltje via hoge maandlasten volledig is afbetaald, stap je het best over naar een betaalbaar sim only-abonnement. Het toestel is nu tenslotte volledig van jou. Wees zuinig op het apparaat en profiteer jarenlang van lage maandlasten.

Op Kieskeurig.nl kun je sim only-abonnementen van verschillende aanbieders met elkaar vergelijken.

Goedkoop is vaak duurkoop

Smartphones zijn er in allerlei prijsklassen. De goedkoopste modellen van onbekende merken beginnen bij zo’n honderd euro, terwijl je voor een nieuwe Apple iPhone 14 of Samsung Galaxy S23 al gauw richting de duizend euro gaat. De kwaliteitsverschillen zijn dan ook groot. Zo hebben goedkope smartphones veelal een behuizing van slap kunststof. Laat je zo’n toestel een keer vallen, dan is er een behoorlijke kans op schade. Verder beschikken dergelijke apparaten vaak over een matige processor en weinig werkgeheugen. Bovendien valt de capaciteit van de accu meestal tegen. Al met al lenen de goedkoopste smartphones zich niet voor jarenlang gebruik. Je hebt vermoedelijk relatief snel een nieuw exemplaar nodig.

Koop om die reden liever een nieuw toestel uit een wat hogere prijsklasse. Je vergroot daarmee de kans op een lange levensduur. De behuizing bestaat meestal uit aluminium, waarbij het scherm is voorzien van beschermend glas. Tegenwoordig zijn de betere modellen volledig stof- en waterdicht, zodat je het toestel na een ongelukje in een (zwem)bad gewoon nog kunt gebruiken. Smartphones uit een hoger prijssegment bieden ook onder de motorkap goede prestaties. Vanwege een rappe processor en voldoende werkgeheugen voelen gebruikers minder snel de behoefte om het toestel te vervangen.

©TUAINDEED

Bij sommige doemscenario’s komt een waterdichte behuizing goed van pas.

Updates en upgrades

Voor een lange levenscyclus is het updatebeleid van fabrikanten een belangrijke factor. Mobiele besturingssystemen bevatten onderhuids geregeld kwetsbaarheden. Met behulp van updates lost de fabrikant dergelijke problemen op. Gebruik dan ook bij voorkeur een smartphone van een betrouwbaar merk met een goed updatebeleid. Dat geeft de zekerheid dat het besturingssysteem en alle apps nog jaren vlekkeloos blijven werken.

Apple heeft op dit gebied een goede reputatie. Het Amerikaanse merk bracht in het voorjaar van 2023 nog updates uit voor de iPhone 6 (Plus). Deze producten zagen bijna negen(!) jaar geleden het licht, en kun je dus nog altijd veilig gebruiken. Samsung biedt voor de meeste nieuwe modellen vier of vijf jaar beveiligingsupdates. Veel goedkopere toestellen ontvangen slechts twee of drie jaar essentiële updates. Installeer nieuwe updates het liefst automatisch, zodat je het niet kunt vergeten. Dat regel je in de instellingen van de smartphone.

Naast updates bestaan er ook upgrades. Een upgrade is kortgezegd een nieuwe versie van een besturingssysteem. Zo bracht Apple vorig jaar bijvoorbeeld iOS 16 uit voor iPhones. Een upgrade voegt onder meer een verbeterd uiterlijk en nieuwe functies aan het mobiele toestel toe. Zodra je een smartphone koopt, ontvang je een aantal jaren verse upgrades. Bij een iPhone is dat bijvoorbeeld zo’n vijf of zes jaar, voor de meeste andere merken is dat minder lang.

Bezit je een kwalitatief hoogwaardige smartphone van een bekend merk, dan kun je jarenlang updates en upgrades installeren.

Robuust hoesje kiezen

Een goed hoesje waarmee je de behuizing tegen val- en stootschade beschermt, draagt bij aan een langere levensduur van je smartphone. Met name een gebroken scherm komt veel voor, terwijl je de kans daarop met een degelijk hoesje aanmerkelijk verkleint. Voor elk toesteltype is er volop keuze. Neem wel een stevig exemplaar, want een slap siliconen hoesje zorgt nauwelijks voor extra bescherming.

Er bestaan allerlei soorten hoesjes. Met een zogeheten backcover bescherm je de achterzijde en zijkanten. Vaak zijn de hoeken extra verstevigd, zodat het toestel een val overleeft. Sommige fabrikanten vermelden in de specificaties of op de verpakking zelfs een maximale valhoogte. De voorkant is bij een backcover open en bloot. Gebruik hiervoor eventueel een screenprotector, zodat het scherm vrij blijft van krassen. Je hebt hierbij keuze tussen een screenprotector van kunststof of (hybride) glas. Laatstgenoemde optie biedt de beste bescherming.

Je kunt als alternatief ook een bookcase-hoes overwegen. Hierbij klik je de smartphone veelal in een speciale houder, waarna een flap het scherm beschermt tegen krassen. Een voordeel is dat je in een bookcase-hoes meestal ook wat pasjes en briefgeld kunt opbergen. Ben je vaak actief? Koop dan een speciaal hoesje voor sporters en bevestig die om je bovenarm. Je draagt het toestel dan veilig bij je.

Het merk Urban Armor Gear ontwikkelt betaalbare backcover-hoesjes met een uitstekende valbescherming.

Met deze bookcase-hoes van Mobiparts neem je eenvoudig bankpasjes mee.

Behuizing schoonmaken

Elke smartphone heeft meerdere aansluitingen en knopjes, zoals een oplaadpoort, een aan-uitknop, volumetoetsen en soms nog een hoofdtelefoonuitgang. Het is natuurlijk belangrijk dat dit alles goed blijft werken. Houd de smartphone om die reden goed schoon. Het helpt al door de behuizing en het hoesje dagelijks met een microvezeldoekje af te nemen.

Ophoping van vuil is namelijk een belangrijke boosdoener voor defecten. Denk maar eens aan aansluitingen en knoppen die plotseling niet meer werken. Bevat de oplaadpoort bijvoorbeeld te veel stof, kruimels en andere viezigheid, dan lukt opladen op den duur niet meer. De connector van de usb-kabel maakt in dat geval geen contact met de smartphone. Ga in geen geval aan het stekkertje frunniken. Op die manier beschadigen er mogelijk contacten. Je maakt een vervuilde oplaadpoort het beste voorzichtig schoon met perslucht, een houten tandenstoker of een miniborsteltje.

©UTKARSH_SHARMA

De oplaadpoort aan de onderzijde van de behuizing is open, waardoor er gemakkelijk vuil in terechtkomt.

De Fairphone 4 is een Android-toestel met een volledig gerecyclede achterzijde.

Accuverbruik beperken

De accu is zonder twijfel het meest slijtgevoelige onderdeel van de smartphone. Ga hier dan ook zorgvuldig mee om. Gebruik voor een optimaal en veilig laadproces sowieso altijd de officiële oplader. Vermijd daarnaast dat het toestel aan extreme hitte of kou wordt blootgesteld; accu’s kunnen daar slecht tegen.

Elke oplaadbare batterij ondersteunt een beperkt aantal laadcycli, bijvoorbeeld vijfhonderd of duizend keer. Zodra dit aantal is bereikt, zijn de accuprestaties veelal gereduceerd tot zo’n tachtig procent ten opzichte van een nieuwe batterij. Overigens maakt het niet uit op welk moment je de smartphone oplaadt. Hang je het toestel bij een resterende batterijlading van zeventig procent aan de lader en doe je dat de volgende dag bij dertig procent? Dan geldt dat bij elkaar als één laadcyclus.

Als je het aantal laadcycli in toom houdt, voorkom je een vroegtijdig einde van de accu. Beperk daarom zoveel mogelijk het energieverbruik op je smartphone. Dat is niet bijster ingewikkeld. Gebruik je op een bepaalde locatie geen wifi, bluetooth en gps? Zet deze batterijslurpers dan in de instellingen uit. Verder kun je de helderheid van het scherm verlagen. Veel hedendaagse toestellen hebben een energiebesparingsmodus waarmee je in één klap het batterijverbruik minimaliseert. Zet je smartphone tot slot gerust geregeld een dag volledig uit, bijvoorbeeld tijdens vakanties.

Duik in de instellingen om de resterende batterijcapaciteit te checken.

Toestel (laten) repareren

Soms zit er niets anders op dan een defect onderdeel van de smartphone te repareren, zoals een kapotte accu of gebroken scherm. Dat is nog altijd beter voor het milieu dan de aanschaf van een nieuw toestel. Helaas kun je bij de meeste moderne smartphones lastig zelf componenten vervangen. Zelfs bij het verwisselen van een accu komt tegenwoordig heel wat kijken. Op YouTube zijn van alle bekende modellen gedetailleerde instructiefilmpjes te vinden; uiteraard heb je dan wel het bewuste onderdeel en juiste gereedschap nodig.

Je kunt de reparatieklus ook uitbesteden. Met een beetje geluk valt het defect nog onder de garantie. Klop hiervoor aan bij de (web)winkel waar je het product hebt gekocht. Buiten de garantieperiode dien je bij de smartphonefabrikant eventueel een reparatieverzoek in. Jammer genoeg rekenen veel merken hiervoor woekerprijzen. De tarieven zijn vaak zó hoog dat je haast beter een nieuw exemplaar kunt kopen. Financieel gezien dan, want vanuit milieuperspectief is repareren altijd de betere keuze. Tot slot bestaan er ook allerlei reparatiebedrijven die tegen betaling defecte smartphones herstellen. Bedenk wel dat dergelijke bedrijven vaak geen originele onderdelen gebruiken.

Bespaar kosten en gebruik YouTube als gids voor smartphonereparaties buiten de garantieperiode.

Is het scherm van een iPhone 12 Pro Max gebroken? Voor de reparatiewerkzaamheden buiten de garantietermijn vraagt Apple maar liefst 405 euro exclusief verzendkosten.

Foto’s en video’s bewaren

Wie veel fotografeert en filmt, loopt wellicht tegen de opslaglimiet van een oudere smartphone aan. Ren dan niet meteen naar de winkel voor een nieuw mobieltje. Veel Android-toestellen hebben namelijk een microSD-kaartlezer, waarin je een geheugenkaart met een behoorlijke capaciteit kunt plaatsen.

Helaas kun je niet van elk toestel de opslagcapaciteit uitbreiden; iPhones en de onlangs verschenen Samsung Galaxy S23 hebben geen kaartlezer. In dat geval zit er niets anders op dan regelmatig data over te hevelen naar een ander opslagmedium, bijvoorbeeld een computer, online opslagdienst of NAS.

De Samsung Galaxy A53 heeft wél een invoerlade voor een microSD-kaart.

Smartphone toch afdanken

Valt er ondanks de genoemde tips niets meer met je smartphone te beginnen? Dan is afdanken de enige optie. Hopelijk heeft het toestel flink wat jaren dienst gedaan. Onderzoek wat je nog met het apparaat kunt doen. Zo zijn er soms tijdelijke acties van fabrikanten. Als je een toestel opstuurt, ontvang je bijvoorbeeld een cadeaubon. Daarnaast zamelen allerlei goededoelenorganisaties gedateerde toestellen in.

Gooi apparatuur nooit zomaar in een vuilnisbak. Breng je een oude smartphone naar een geschikt afvaldepot, zoals een inzamelingsbak voor kleine apparatuur bij een elektronicawinkel of de milieustraat van de gemeente. Recyclefabrieken proberen vervolgens zoveel mogelijk kostbare metalen uit de smartphones te halen.

En áls je dan op zoek bent naar een andere smartphone, dan is een tweedehands gereviseerd exemplaar ook nog een optie. Je kunt hiervoor onder andere terecht bij (web)winkels met zogeheten refurbished-producten.

Bij diverse goede doelen kun je een speciale inzamelingsbox voor oude smartphones aanvragen, zoals Stichting AAP.

De Flip 7 voegt heel wat toe aan het beproefde succesrecept van JBL. Is dat voldoende om de iconische bluetooth-speaker weer de publieksfavoriet te maken? Dat lees je in deze review.

Met de Flip 7 brengt JBL een update uit voor een wel zeer populaire bluetooth-speaker. Zoals die '7' al aangeeft, is dat verre van de eerste keer dat dit gebeurt. Deels gaat het dan om kleuren en design, zodat een nieuwe Flip helemaal de laatste trends volgt. Maar ook deze keer weet het bedrijf weer op technisch vlak wat verbeteringen toe te voegen. Auracast en AI Sound Boost zijn de belangrijkste, naast een verhoogde batterijduur van 16 uur.

Beschikbaar in zeven kleuren 

Even belangrijk zijn de nieuwe kleurtjes, met een weelderig paars als de opvallendste. Een 'Squad' camouflage-editie ontbreekt ook niet, terwijl een oranje randje rond het JBL-letterlogo een subtielere toevoeging is. De adviesprijs blijft 149,99 euro, dat blijft onveranderd.

©JBL

De Flip 7 is verkrijgbaar in zeven kleuren, waaronder een aantal nieuwe.

Het design van de Flip is grotendeels onveranderd gebleven sinds de eerste versie uit 2012. Ook de Flip 7 is een kleine cilinder, ongeveer even groot als een blik bier van een halve liter. Je kunt hem neerleggen of recht plaatsen. En aan elke uiteinde vind je een (passieve) woofer met het JBL-logo. Zodra je muziek iets luider zet, zie je ze heen en weer dansen. Een iconische gimmick mag je het noemen, maar het verhoogt wel de fun-factor. Hetzelfde design zie je ook terugkomen bij de grotere bluetooth-speakers van JBL, zoals de even nieuwe Charge 6 en de Xtreme 4.  

Met haak of lus te gebruiken

Niet zoveel veranderingen op designvlak dus. Maar details zijn belangrijk en dat is ook waar JBL zijn pijlen op richt. Een opvallend toevoeging is de mogelijkheid om een lus van stevig textiel of een karabijnhaak aan de speaker vast te maken. Beide accessoires vind je in de doos. Hoewel je de haak of lus kunt verwijderen via een kliksysteem, zit het muurvast genoeg om de Flip 7 zorgeloos aan een rugzak te hangen. 

©JBL

De haak of lus zit muurvast via een handig mechanisme.

Bestand tegen water en stof 

De Flip 7 is gemaakt om overal mee naartoe te nemen. Het IP68-etiket maakt duidelijk dat er weinig is waar deze speaker niet tegen kan. Stof en water deren hem niet gauw. Je kunt deze speaker in het (ondiepe) zwembad laten vallen en hem gewoon daarna weer gebruiken. De Flip 7 is daarmee ook net iets meer waterbestendig dan zijn voorganger. De hele behuizing is bovendien heel robuust, met dikke rubberen dopje aan de uiteinden. Het geeft echt de indruk dat je deze bluetooth-speaker niet gauw kapot zou krijgen. Handig op de camping, maar ook gewoon thuis in een tienerkamer.

©Jamie Biesemans

In de JBL Portable-app vind je niet veel opties.

Zeer goede batterijduur

Qua vermogen gaat de Flip 7 er niet echt op vooruit, maar 35 W is wel indrukwekkend voor zo'n klein ding. Door het gebruik van AI Sound Boost kan de speaker wel luid én helder blijven spelen, wat best indrukwekkend is. AI is natuurlijk een geweldig buzzwoord momenteel; hier worden AI-algoritmes in ieder geval gebruikt om de woofer en tweeter optimaal te laten presteren. Playtime Boost heeft ook een impact op de klank. Schakel dit via de JBL Portable-app in en de speelduur wordt verlengd van 14 tot maximaal 16 uur. Houd er wel rekening mee dat je dan geen audiopreset van de equalizer kunt gebruiken.

Bouw een feestje met meerdere speakers

De JBL Portable-app heb je eigenlijk niet echt nodig om de speaker te bedienen, tenzij je via de equalizer nog de klank wilt aanpassen of een stereopaar wil vormen met een tweede Flip 7. Je kunt daarnaast meerdere compatibele JBL-speakers koppelen zodat ze allemaal dezelfde muziek spelen. Leuk om op een feestje met vrienden een groot muzieksysteem te bouwen. Dit kon vroeger ook al, via PartyTogether in de app, maar nu voegt JBL ook Auracast aan de Flip 7 (en de Charge 6) toe. Je kunt echter geen oude en nieuwe speakers combineren.

©Jamie Biesemans

De Auracast-knop licht op als je deze functie gebruikt.

Even tikken op het knopje met het A-logo op de speaker volstaat zo om de Flip 7 een Auracast-stream te laten afspelen. En je kunt compatibele speakers blijven toevoegen, er lijkt geen rem op het aantal te staan.

Luider zonder vervorming

Op het vlak van geluidskwaliteit is de Flip 7, onder andere dankzij AI Sound Boost, een indrukwekkende speaker geworden. Zelfs als je hem hard zet, wordt muziek open neergezet – zeker als je rekening houdt met het formaat van deze speaker. JBL opteert natuurlijk graag voor wat extra bass, wat de Flip 7 heel geschikt maakt voor feestjes of om even stoom af te blazen tussen het studeren door.

Lage tonen zijn vaak het moeilijkst voor kleine speakers, maar hier kun je dankzij de diepe audiokennis van JBL rekenen op bassen die merkbaar aanwezig zijn. Stemmen worden goed geplaatst, waardoor je helder podcasts kunt beluisteren.

©JBL

De speaker klinkt ook buiten zeer goed.

Warmer geluid

Door zijn kleinere formaat en relatief eenvoudige opbouw (met slechts één tweeter) is de Flip 7 wel nogal directioneel. Dat heb je vaak bij dit type speakers. Heel dichtbij hoor je het snel doffer worden als je wat schuiner gaat zitten. Ideaal is als je de Flip 7 wat verder weg plaatst en met het JBL-logo naar je feestgezelschap richt. Dan wordt Stromae's 'Ma Meilleure Ennemie' van het tweede seizoen van het indrukwekkende 'Arcane' heel vol in de kamer geplaatst, met een afgemeten beat die de track zijn snelheid geeft. Het is zeker een warm geluid, wat het heel oorvriendelijk maakt als 'Colors' van Black Pumas in de achtergrond speelt. Als het gaat om een feestje of gewoon een gezellig moment, dan doet de Flip 7 uitstekend zijn werk.

Conclusie

Met een prijs van bijna 150 euro is de Flip 7 niet de goedkoopste bluetooth-speaker die je kunt aanschaffen. Je krijgt wel heel wat voor die prijs. Want niet alleen is deze JBL heel goed opgewassen tegen een slechte behandeling, hij projecteert muziek met veel emotie de kamer in. Ook buiten heeft de Flip 7 de power om een feestje te bouwen. Het betere batterijleven en de gecontroleerde bassen van deze generatie zijn upgrades ten opzichte van de Flip 6, al vind je misschien die oude versie voor een veel lagere prijs. Dan is het afwegen wat je belangrijk vindt. 

Houd je van knutselen én automatiseer je alles in en om je huis met Home Assistant? Kijk dan zeker eens naar ESPHome. Je kunt eindeloos variëren met componenten. Dankzij de koppeling met Home Assistant bouw je gemakkelijk en voor weinig geld een lichtschakelaar of sensor, om maar wat te noemen. De LVGL-bibliotheek zorgt ervoor dat je nu ook eenvoudig met een touchscreen en zelfbedachte gebruikersinterface kunt werken. We laten zien hoe dat werkt met tips voor passende projecten.

ESPHome maakt het heel makkelijk om apparaten te maken voor een slim huis, zoals je eigen sensors. Zo bouwden we eerder al eens een luchtkwaliteitsmonitor, een infraroodzender/ontvanger en een controller met drukknoppen en leds, waarmee je apparaten kunt bedienen en de status aflezen. Hoe je dat doet, lees je in dit artikel: Zo maak je met ESPHome apparaten geschikt voor je smarthome.

De basis voor ESPHome is een kleine, voordelige en zuinige microcontroller, meestal de ESP32. ESPHome ondersteunt enorm veel componenten en biedt daardoor haast onbegrensde mogelijkheden. We helpen je kort op weg met ESPHome, maar gaan ook meteen een stapje verder met de toevoeging van een touchscreen en de LVGL-bibliotheek. Daar kun je sinds augustus 2024 officieel gebruik van maken binnen ESPHome.

Met LVGL kun je aan de hand van widgets een grafische gebruikersinterface opbouwen en weergeven (zie kader ‘Grafische interfaces met widgets’). Soms kom je de term HMI (Human Machine Interface) tegen, waarmee een grafische gebruikersinterface voor het bedienen van apparatuur wordt bedoeld.

De kracht van ESPHome is dat je niet alleen lokaal aangesloten apparaten bedienbaar kunt maken, bijvoorbeeld via een relais, maar ook alle apparaten die je binnen Home Assistant gebruikt.

1 Wat gaan we doen?

Met ESPHome kun je relatief eenvoudig apparaatjes voor je slimme huis maken. Een voordeel ten opzichte van bijvoorbeeld Arduino en MicroPython is dat je niet hoeft te programmeren. Je hoeft alleen een configuratiebestand te maken waarin je de gebruikte microcontroller, verbindingsgegevens voor je wifi-netwerk en alle aangesloten componenten aanduidt. Hierna wordt firmware gemaakt en weggeschreven op je microcontroller. Alleen die eerste keer is dit soms wat lastig. Heb je het eenmaal werkend? Alle keren erna kun je heel eenvoudig de configuratie aanpassen en over-the-air (OTA) naar de microcontroller sturen.

In dit artikel gaan we met LVGL werken. Hiermee kun je binnen ESPHome grafische interfaces maken via widgets. Voor veel projecten zul je daarom niet eens componenten hoeven aan te sluiten, maar heb je genoeg aan een touchscreen. Denk bijvoorbeeld aan een lichtknop en helderheidsregeling voor een slimme lamp in Home Assistant, zoals we in dit artikel demonstreren. Je kunt natuurlijk ook geavanceerdere gebruikersinterfaces maken voor vrijwel elk apparaat in Home Assistant.

©pozitivo - stock.adobe.com

Je kunt bijvoorbeeld zelf een gebruikersinterface voor je slimme lampen bouwen, zodat je ze eenvoudig kunt bedienen.

2 Wat heb je nodig?

Wat hardware betreft, is het vrij eenvoudig. De ESP32-chip heeft snel de voorkeur boven de verouderde ESP8266-versie, zeker als je met een touchscreen gaat werken. De Raspberry Pi Pico W (zie gelijknamig kader) is ook een optie, maar die wordt nog niet volledig ondersteund binnen ESPHome.

Makkelijk om mee te starten is een eenvoudig ontwikkelbordje rondom de ESP32 dat je voor ongeveer 5 euro kunt aanschaffen. Het is wel fijn als je hier goede documentatie bij hebt, zodat je op zijn minst weet waar alle aansluitingen zitten.

Er zijn diverse varianten van de ESP32-module. Bekende opties zijn de ESP-WROOM-32E, ESP32-C3 en ESP32-S3. De ESP32-C3 wordt vaak in extra compacte bordjes gebruikt, die je onder de naam ‘super mini’ tegenkomt – handig als je niet veel aansluitingen nodig hebt of niet veel ruimte hebt.

De ESP32-S3 is een fijne optie vanwege de beschikbaarheid van PSRAM (Pseudo Static RAM), een voordelig type werkgeheugen dat onder meer nuttig is bij grafische toepassingen. Staat een touchscreen centraal in jouw project en wil je snel van start, overweeg dan een model met ingebouwde ESP32-chip (zie volgende paragraaf).

De ESP32-module is in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar.

3 Touchscreen

Als je een touchscreen gaat gebruiken in je ESPHome-project, dan kun je eventueel een los exemplaar op de microcontroller aansluiten en configureren. Maar je kunt ook een touchscreen met ingebouwde ESP32 kiezen. Dat is vaak veel handiger en goedkoper. Je hoeft niet te solderen en kunt direct een gebruikersinterface bouwen in YAML-code. Het scheelt ook wat tijd. Bovendien zijn er zelfs modellen compleet met behuizing.

Kies een scherm dat door ESPHome wordt ondersteund. De website van ESPHome geeft goede suggesties. Je kunt ook afgaan op ervaringen van anderen. Het kan dan een iets grotere uitdaging zijn om de juiste configuratie voor je display in ESPHome te vinden. Je zult daarbij waarschijnlijk wel even moeten experimenteren, niet alleen bij het instellen van je display, maar ook bijvoorbeeld voor het touchgedeelte. Zelfs bij het vrij gangbare touchscreen dat we in dit artikel gebruiken, was dat een beetje prutsen.

Kies een touchscreen dat door ESPHome wordt ondersteund.

4 Scherm met ESP32

Voor dit artikel hebben we een eenvoudige ESP32-2432S028 gebruikt, met een resistief touchscreen van 2,8 inch met 240 × 320 pixels. Dit model wordt ook wel de ‘Cheap Yellow Display’ genoemd, wat vooral met de gele printplaat te maken heeft.

Er zijn meerdere varianten. Zo wordt in de schermpjes vaak de ILI9341-chip als aansturing gebruikt, maar soms ook de ILI9342, zoals in ons exemplaar. Dat vergt dan een heel kleine, maar noodzakelijke aanpassing in je configuratie.

Je kunt het scherm flexibel inzetten voor je IoT-projecten. Zoek je een wat groter touchscreen, dan kun je bijvoorbeeld de CrowPanel van Elecrow overwegen. Die is er in een versie van 5 inch (ca. 32 euro) en 7 inch (ca. 42 euro), inclusief acrylbehuizing en verzending via de fabrikant. Beide versies hebben een touchscreen met hoge resolutie van 800 × 480 pixels en zijn voorzien van de modernere ESP32-S3-chip. Het touchscreen is capacitief, wat zeker voor kleinere bedieningselementen fijner werkt dan het resistieve touchscreen in ons goedkope alternatief.

Tegenwoordig bestaan er ook ronde touchscreens. Een leuke optie (zij het met beperkte schermruimte) is de ESP32-2424S012 met een ESP32-C3-microcontroller, een rond kleuren-touchscreen van 1,28 inch en in een witte of zwarte behuizing. Makerfabs heeft een vergelijk schermpje zonder behuizing. De LilyGo T-RGB heeft een wat groter 2,1inch-scherm (zonder behuizing), maar is ruim twee keer zo duur.

De ESP32-2432S028 is een voordelig scherm (onder), een wat duurder alternatief is het capacitieve 5inch-aanraakscherm met ESP32 van Elecrow (boven).

5 Add-ons voor ESPHome

Hoewel je bijvoorbeeld een pc met Python kunt gebruiken voor het bewerken van je configuratiebestanden en het flashen van de microcontroller met de software voor ESPHome, is het meestal veel makkelijker om de add-on voor ESPHome binnen Home Assistant te gebruiken. Dat geeft ook een ander groot voordeel: je kunt de configuratie voor alle apparaten met ESPHome binnen Home Assistant beheren. Je zult zeker in de testfase veel wijzigingen aan de configuratie moeten maken.

Via de add-on voor ESPHome voeg je eenvoudig microcontrollers toe.

6 Microcontroller toevoegen

We gaan nu een verse microcontroller toevoegen. Je kunt eventueel ESPHome Web gebruiken om de microcontroller voor te bereiden voor gebruik met ESPHome, maar wij geven zoals gezegd de voorkeur aan de ESPHome-add-on, die je binnen Home Assistant kunt openen.

Je kunt voor deze methode de microcontroller gewoon via usb aansluiten op je eigen pc, maar dit vereist wel dat je Home Assistant opent via een beveiligde https-verbinding. Lukt dat niet? Als alternatief kun je de microcontroller ook via usb aansluiten op het systeem met Home Assistant zelf, voordat je verder gaat in ESPHome.

Het dashboard van ESPHome toont alle toegevoegde apparaten.

Ook leuk: Werk met wat je hebt: creëer je eigen alarmsysteem met Home Assistant

7 Configuratie

Klik binnen ESPHome op New device om een nieuwe microcontroller te initialiseren. Vul bij Name een naam in voor het apparaat. Bij Network name vul je de naam (SSID) in van het wifi-netwerk waarmee de microcontroller moet verbinden en bij Password het bijbehorende wachtwoord. Klik dan op Next.

In de volgende stap zal ESPHome een configuratiebestand maken, firmware bouwen en de microcontroller flashen. Klik daarvoor dus eerst op Connect. Als het goed is, kun je nu de com-poort selecteren waarmee de microcontroller is verbonden. Zie je geen com-poort, dan zul je eerst drivers moeten installeren. De instructies krijg je als je het venster sluit zonder een com-poort te selecteren. Als de verbinding is gelukt, zal de installatie verdergaan. Lukt het niet? Dan kun je kiezen voor Skip this step gevolgd door een handmatige configuratie.

Vul een naam in en de details voor het wifi-netwerk.

8 Touchscreen met ESP32

We gebruiken in dit artikel zoals gezegd de ESP32-2432S028 als voorbeeld. Dit is een touchscreen met ingebouwde ESP32-chip. Dit apparaatje kun je direct toevoegen aan ESPHome: precies zoals in paragraaf 7 staat omschreven, al moesten we in dit geval na het aanwijzen van de com-poort wel de boot-knop even indrukken.

Overigens bevat het apparaat meestal een voorgeprogrammeerde demo met een gebruikersinterface op basis van LVGL. Die zie je als je hem zo uit de doos op een voeding aansluit. Je kunt daarmee meteen de werking controleren. Je zult bij een model met resistief aanraakscherm overigens iets harder moeten drukken dan je misschien gewend bent.

We gebruiken dit voordelige 2,8inch-aanraakscherm, dat ook wel ‘Cheap Yellow Display’ wordt genoemd.

9 Schermconfiguratie

Na het toevoegen van je touchscreen heb je direct een basisconfiguratie voor ESPHome. Via Edit kun je deze configuratie aanpassen. Zowel voor het aansturen van het display als de registratie van het aanraken wordt SPI (Serial Peripheral Interface) gebruikt. Voor onze ESP32-2432S028 is dit de configuratie, rekening houdend met de gebruikte interne GPIO-pinnen:

We voegen nu eerst de configuratie van het display toe en in paragraaf 11 het touchgedeelte. Voor het display is de configuratie als volgt:

Merk op dat er ook een (oudere) variant van dit touchscreen is met de ILI9341. In dat geval gebruik je model: ILI9341 en invert_colors: false. Na het maken van de aanpassingen kies je Install. Je kunt nu kiezen hoe je de firmware wilt overbrengen. Meestal kies je Wirelessly voor over-the-air-updates. Het apparaat hoeft daarbij niet meer met jouw pc te zijn verbonden.

Binnen ESPHome kun je eenvoudig de configuratie bewerken.

10 LVGL-bibliotheek

Binnen ESPHome kon je voorheen met displays werken door binnen de component display met lambda bijvoorbeeld teksten met een bepaald lettertype naar je scherm te sturen. Als je LVGL gaat gebruiken, gebruik je geen lambda meer, maar alleen LVGL en widgets. Als eerste voegen we de LVGL-bibliotheek toe aan de YAML-code:

De optie buffer_size is ons geval noodzakelijk, vanwege de afwezigheid van PSRAM. In paragraaf 13 voegen we ook nog widgets toe. Omdat we dat hier nog niet hebben gedaan, zie je na het flashen als het goed is een demo met een knop, checkbox, cirkel met tekst en schuifbalk.

11 Configuratie touchscreen

Bediening via het scherm is nog niet mogelijk. Daarvoor moeten we het touchscreen toevoegen aan de configuratie van ESPHome:

Bewaar de aanpassingen en installeer de nieuwe firmware. Controleer of je de demo goed kunt bedienen. De regels onder on_touch zorgen dat in de logs de geregistreerde coördinaten worden getoond. Er kunnen aanpassingen nodig zijn in de regels onder calibration en transform.

12 Backlight

Het display is voorzien van een achtergrondverlichting (backlight) via pin 21. We definiëren deze output als volgt:

Daarna configureren we de achtergrondverlichting, waarbij we verwijzen naar de hierboven gedefinieerde output.

Na het flashen zal de backlight standaard aanstaan. Eventueel kun je deze vanuit Home Assistant aan- en uitzetten en de helderheid ervan regelen, bijvoorbeeld op basis van afwezigheid. Je kunt ook een script maken om de helderheid bij inactiviteit terug te brengen. Daarvoor verwijzen we je naar het uitgewerkte voorbeeld op GitHub (zie kader ‘Code downloaden’).

Binnen Home Assistant kun je eventueel ook de backlight aan- en uitzetten.

13 Widgets toevoegen

Onder de regel lvgl kun je nu de gewenste LVGL-componenten toevoegen aan je YAML-configuratie. Denk aan bijvoorbeeld knoppen, schuifregelaars, grafieken of labels. In dit voorbeeld voegen we aan de bovenkant alleen twee widgets toe voor een dimbare led, te weten een schakelaar (button) en schuifregelaar (slider).

De meeste opties dienen voor het positioneren van de widget. We geven bijvoorbeeld de breedte (width) en hoogte (height) aan, halen de widgets iets van de rand of met x en y, en regelen de uitlijning met align. Het gedeelte bij on_click zorgt dat de bewuste lamp in Home Assistant wordt omgeschakeld bij het klikken op de button. Voor de slider doen we hetzelfde onder on_release. Die acties zijn overigens om veiligheidsredenen niet direct mogelijk. In paragraaf 16 leggen we uit hoe je dit kunt toestaan.

We voegen in dit voorbeeld alleen twee eenvoudige widgets toe.

14 Interactie met Home Assistant

De entiteit voor de dimbare lamp heeft in Home Assistant de naam light.wledkantoor. De waardes zijn nodig om de widgets de juiste status te kunnen geven. Daarom voegen we hieronder een binary_sensor toe voor de status (aan of uit) en een sensor voor het helderheidsniveau. We werken vervolgens bij on_state en on_value de widgets bij als de status verandert in Home Assistant. Bij id vul je uiteraard de id van de betreffende widget in.

Gebruik de logfunctie om te zien of bijvoorbeeld een status verandert.

15 Toevoegen aan Home Assistant

De add-on voor ESPHome hebben we gebruikt om de microcontroller van firmware te voorzien. Maar je zult het apparaat hierna nog wel moeten toevoegen aan Home Assistant. Dat is heel eenvoudig: het wordt automatisch gevonden. In Home Assistant zie je via Instellingen / Apparaten en diensten het bewuste apparaat direct terug op het tabblad Integraties. Klik op de knop Toevoegen om het aan Home Assistant toe te voegen.

Het apparaat met ESPHome moet je nog toevoegen aan Home Assistant.

16 Acties toestaan

Als je het touchscreen bedient, zal Home Assistant een melding geven dat het ESPHome-apparaat heeft geprobeerd een actie in Home Assistant uit te voeren. Standaard is dit om veiligheidsredenen niet toegestaan, maar dit is eenvoudig op te lossen.

Ga naar Instellingen / Apparaten en klik dan onder het kopje Geconfigureerd op ESPhome. Achter het bewuste apparaat klik je vervolgens op Configureren. Zet een vinkje bij Toestaan dat het apparaat Home Assistant-acties uitvoert. Klik op Verzenden. Hierna zijn alle acties zoals het omschakelen van de lamp en regelen van de helderheid wel toegestaan.

Zorg dat het apparaat acties in Home Assistant mag uitvoeren.