Vrijwel alle fabrikanten leveren bij hun Android-smartphone een handjevol apps mee die je maar lastig kunt verwijderen. Dat komt doordat het in veel gevallen om zogeheten systeem-apps(of standaard-apps) gaat. Gelukkig bestaat er een eenvoudige manier om ze wel uit te schakelen. Je hebt er alleen wat software en enkele aangepaste toestelinstellingen voor nodig. Standaard apps op Android verwijderen werkt zo.

Gemiddeld gebruiken we ongeveer negen apps per dag en dertig per maand. Van de ongeveer tachtig apps op de gemiddelde smartphone wordt zodoende meer dan zestig procent niet maandelijks gebruikt. En een deel daarvan wordt zelfs helemaal niet gebruikt. Om meerdere redenen is het slim zulke apps te verwijderen (zie het kader hieronder). 

Helaas is dat niet altijd makkelijk! In veel gevallen gaat het om zogeheten systeem-apps. Dat kunnen onderdelen van Android zelf zijn, maar ook apps die fabrikanten hebben toegevoegd. Wil je tóch van die apps af, dan zul je wat kunstgrepen moeten uithalen. Een daarvan is het ‘rooten’ van je toestel, maar dat is voor de meesten geen optie. Niet alleen wordt dat steeds lastiger en schimmiger, ook kun je bepaalde apps dan helemaal niet meer gebruiken, bijvoorbeeld apps van je bank. Gelukkig is er een alternatief. 

In dit artikel leggen we uit hoe je zonder te rooten vanaf je pc bepaalde apps op een smartphone of tablet met Android kunt uitschakelen, ook als het systeem-apps zijn.

Waarom je apps beperken?

Het verwijderen van de apps die je niet gebruikt, is in de eerste plaats natuurlijk een stuk overzichtelijker. Maar het biedt ook andere voordelen, zoals meer privacy. Veel apps bevatten zogeheten trackers die informatie over je verzamelen en doorspelen. Een tracker kan bijvoorbeeld crashes en bugs melden. Maar er zijn ook trackers die informatie doorspelen over de apps die je gebruikt en de manier waarop je ze gebruikt. Enkele geven persoonlijke gegevens door of zelfs je locatie. Dit alles kan voor adverteerders interessant zijn, die over een zo compleet mogelijk profiel van gebruikers willen beschikken. 

De non-profitorganisatie Exodus Privacy heeft een handige tool op haar website waar je kunt zien welke trackers in apps zijn ingebakken. Verder nemen apps uiteraard ruimte in en kunnen ze je toestel – zelfs als je ze niet gebruikt – ook trager maken. Dat komt doordat ze bijvoorbeeld op de achtergrond gebeurtenissen monitoren om op in te kunnen haken.

Tenslotte kan het verwijderen van apps ook je toestel veiliger maken. Iedere app is immers een potentiële ingang voor hackers, zeker als er bekende kwetsbaarheden zijn.

©PXimport

Over het project

In dit artikel gaan we gebruikmaken van de Universal Android Debloater GUI. De opensource tool is geschreven in de programmeertaal Rust. Het is gebaseerd op een eerder project dat nu is verouderd. Het heeft dezelfde naam, maar met de toevoeging GUI. Daarmee wordt de grafische gebruikersinterface bedoeld die is toegevoegd, zodat je kunt selecteren welke apps uitgezet moeten worden. Het maakt samen met enkele andere verbeteringen het hele proces een stuk gebruiksvriendelijker. 

Het meeste werk hebben de ontwikkelaars vermoedelijk gehad aan het maken van een uitgebreide lijst met alle bekende pakketten voor Android, aangevuld met alle informatie die daarover beschikbaar is. Daardoor kun je beter de afweging maken welke apps veilig uitgeschakeld kunnen worden. 

Voordat je begint heb je de ontwikkelaarskit van Android nodig waarin het programma ADB (Android Debug Bridge) is opgenomen. Die tool speelt een belangrijke rol in deze tool.

©PXimport

Android SDK Platform Tools

Als eerste heb je zoals gezegd de Android SDK Platform Tools nodig. Pak het zip-bestand uit op je pc. Wij kiezen de map c:\android\sdk. In de map platform-tools vind je nu het bestand adb.exe. Dit programma gaan we gebruiken voor interactie met de smartphone. Verder heb je de juiste drivers voor je smartphone nodig. In de meeste gevallen kun je ook de universele ADB-drivers gebruiken. Op je toestel moet je via de ontwikkelaarsopties de zogeheten usb-foutopsporing aanzetten, wat we zo uitleggen. Dit is nodig voor het gebruik van ADB. 

De map (in ons voorbeeld c:\android\sdk\platform-tools) moet je ook aan de omgevingsvariabelen toevoegen. Hiervoor open je de instellingen voor Windows en ga je naar Systeem en vervolgens naar Info. Kies rechts Geavanceerde systeeminstellingen. Klik dan op Omgevingsvariabelen. In het vak Systeemvariabelen klik je op Path gevolgd door Bewerken. Voeg de map toe met de platform-tools, bijvoorbeeld c:\android\sdk\platform-tools.

Telefooninstellingen aanpassen

Voordat je aan de slag kunt gaan moet je een instelling op je telefoon of tablet aanpassen. Je moet namelijk de zogenoemde usb-foutopsporing aanzetten. Deze optie vind je in een speciaal (verborgen) menu voor ontwikkelaars. Om het menu te activeren open je de instellingen en blader je naar Over de telefoon. Zoek naar Build-nummer en tik er zeven keer op tot wordt aangegeven dat je ontwikkelaar bent. Ga dan één stapje terug in het menu en naar Systeem. Klap zo nodig Geavanceerd uit. Hier zie je nu Ontwikkelaarsopties tussen staan. 

Blader naar het kopje Foutopsporing en zet een vinkje bij USB-foutopsporing. Dit is nodig voor communicatie via ADB, de Android Debug Bridge. Let er op dat er enkele kleine risico’s kleven aan het gebruik van ADB en de in deze masterclass besproken tool:

Risico’s bij gebruik van deze tool?

Je hoeft niet heel bang te zijn voor eventuele neveneffecten van de stappen op deze pagina. Alles kan in theorie gemakkelijk weer ongedaan worden gemaakt. Het grootste risico is dat je een bepaald systeemproces uitschakelt dat wel nodig is voor je toestel. Die kans is echter heel klein, omdat de tool zelf al in een aparte lijst aangeeft welke onderdelen je beter niet kunt verwijderen. 

Gaat er toch iets fout, dan start het toestel in het eerste ergste geval niet meer op en kom je in een zogenoemde bootloop, tot het booten vijf keer achter elkaar mislukt. Daarna start het toestel vanzelf in herstelmodus en kun je genoodzaakt zijn het terug te zetten naar de fabrieksinstellingen. Je kunt je toestel dus niet onbruikbaar maken (‘bricken’). 

Wel kan het gebeuren dat je alle informatie die er op staat kwijtraakt. Houd daar dus rekening mee en zorg dat er geen belangrijke informatie meer op staat, of dat je een back-up achter de hand hebt.

Vooraf apps verwijderen

Voordat je aan de slag gaat is het handig om apps die je niet (meer) nodig hebt handmatig te verwijderen. Dat scheelt straks wat werk. Er zijn ook apps die je daarbij helpen. Dit lukt uiteraard alleen voor apps die je via de Play Store hebt geïnstalleerd en niet voor systeem-apps. 

Als voorbeeld noemen we de app Uninstaller (of Deïnstallatie) van Splend Apps. Als je deze app start zie je de tabjes User apps en System apps. Op het eerste tabblad zie je de apps die je op de normale manier kunt verwijderen. Je tikt ze gewoon één voor één aan en klikt op het prullenbakicoontje. Op het tabje met systeem-apps kun je eventueel ook al enkele apps identificeren die je wil gaan verwijderen met de tool uit dit artikel.

©PXimport

Verbinding maken

We gaan eerst de verbinding via ADB testen. Open daarvoor de Opdrachtprompt in Windows. Blader naar de map waar je de platformtools hebt geïnstalleerd, in ons voorbeeld:

cd c:\android\sdk\platform-tools

Geef dan de opdracht:

adb devices

Als het goed is, zie je nu een apparaat met identificatienummer. Op je toestel verschijnt een dialoog waarin je toegang voor je pc via usb-foutopsporing moet toestaan. Zorg dat je hier toestemming voor geeft. We gaan nu met de tool aan de slag. Haal eerst de laatste versie op via https://kwikr.nl/debloatversie. 

Vouw daarvoor op de bewuste pagina het onderdeel Assets uit. Download dan het bestand uad_gui-windows.exe. Je kunt dit op elke willekeurige plek op je pc zetten en starten. Als je interesse hebt in de broncode van het project kun je die ook op GitHub vinden. Dit geeft je een idee wat de tool op de achtergrond doet.

06 Handmatig verwijderen

©PXimport

Via ADB kun je ook handmatig opdrachten geven naar je toestel. Zo kun je met de volgende opdracht een shell openen naar je toestel:

adb shell

Daarna vraag je een lijst met alle pakketten op, inclusief details zoals de pakketnaam:

pm list packages -f

De naam pm staat voor packagemanager ofwel de pakketbeheerder van Android. Deze opdracht laat alleen de systeempakketten zien:

pm list packages -s

De tool in deze masterclass gebruikt ook laatstgenoemde opdracht om de lijst met systeempakketten op te vragen. Om een bepaald pakket uit te schakelen, gebruik je:

pm disable pakketnaam

Vervang je disable door uninstall, dan kun je het bewuste pakket de-installeren. Deze opdrachten lukken allemaal zonder root-toegang. 

De precieze opdrachten kunnen verschillen afhankelijk van de gebruikte Android-versie, maar dat wordt door de Universal Android Debloater GUI opgevangen. Eventueel kijk je welke commando’s worden ondersteund met:

pm --help

Navigeren door de tool

Als je de tool opstart via uad_gui-windows.exe zie je direct een flinke lijst met apps. Via de menu’s aan de bovenkant kun je eventueel die lijst verfijnen. In het eerste vak kun je naar een bepaald pakket zoeken. Het tweede vak (waar standaard user 0 staat), geeft je de mogelijkheid om apps voor een specifieke gebruiker te verwijderen. Dit is nieuw sinds release 0.3. 

Met user 0 wordt de standaardgebruiker bedoeld. Als je meerdere gebruikers op het toestel hebt aangemaakt, kun je ook één van die andere gebruikers kiezen. Standaard laat de tool aanbevelingen zien voor apps die je veilig kunt verwijderen. Dat zie je aan de keuze Recommended in het menu. 

Als je hierop klikt, kun je de selectie wijzigen naar Advanced, Expert, Unsafe of Unlisted. Naast deze optie kun je kiezen of je alle pakketten wilt zien (met de optie All packages) of alleen de pakketten met de status Enabled of Disabled. Onder Settings kun je eventueel een ander thema kiezen voor deze tool zelf. Dat staat dus los van je toestel zelf.

©PXimport

Werking van de tool

Systeem-apps kunnen niet daadwerkelijk worden verwijderd van je toestel. Ze zijn namelijk geïnstalleerd op een systeempartitie die alleen gelezen kan worden. Alleen de toestelfabrikant heeft het recht om wijzigingen aan te brengen via systeemupdates. Maar systeem-apps gebruiken óók de datapartitie waar je als gebruiker wél toegang toe hebt. Daar worden alle apps bewaard met alle veranderingen die je aan je toestel hebt gemaakt. 

Als je het toestel terugzet naar de fabrieksinstellingen wordt die partitie eenvoudigweg gewist, evenals de cache. Je kunt de systeem-apps dus niet letterlijk verwijderen van je toestel, maar je kunt wel voorkomen dat ze in het geheugen worden geladen door ze voor alle gebruikers te verwijderen uit de datapartitie. En je kunt uiteraard ook de apps die je zelf hebt geïnstalleerd uit de datapartitie verwijderen.

Selectie maken

Hoe maak je nu precies een selectie? Als we even uitgaan van de aanbevolen apps, zal het op vrijwel elk toestel een forse lijst zijn. Bij de Nokia 7 Plus, het toestel dat we hiervoor gebruikten, gaat het om 112 apps. Voor het proces maakt het overigens niet veel uit welk toestel je gebruikt. Uiteraard kan het aantal apps wel verschillen. De Nokia 7 Plus zou door het Android One-besturingssysteem veel minder onnodige apps moeten bevatten dan bijvoorbeeld modellen van Samsung, Huawei en Xiaomi, die hun eigen schil en apps toevoegen. 

Als je op een app klikt, zie je een omschrijving daarvan. Zo heb je een idee wat een bepaalde app doet. Een enkele keer zul je via bijvoorbeeld een zoekopdracht meer informatie op willen zoeken. Het is handig om dan op pakketnaam te zoeken, bijvoorbeeld com.android.dreams.basic.

©CIDimport

Uitschakelen en inschakelen

Het uit- en inschakelen van apps via de tool spreekt redelijk voor zich. Heb je een selectie gemaakt dan is het handig deze eerst via de optie Export current selection te exporteren. Er wordt dan in de desbetreffende programmamap een tekstbestand aangemaakt waarin de pakketnamen worden genoemd. Zo kun je altijd nagaan welke pakketten je hebt verwijderd. Daarna klik je op Disable selection om de geselecteerde apps uit te schakelen. 

Dit kan afhankelijk van het aantal apps wel wat tijd vragen. Met de optie Enabled in de knoppenbalk zie je alleen de (resterende) apps die zijn ingeschakeld. Wijzig de weergave eventueel naar All packages om óók de zojuist uitgeschakelde apps te zien, of naar Disabled om alléén de uitgeschakelde apps te zien. 

Achter elk pakket zien je een optie om dat pakket uit te schakelen (Enable) dan wel in te schakelen (Disable). Zo kun je eenvoudig de status weer omzetten. Je kunt ook een selectie maken en dan de optie Enable/Restore selection kiezen.

©CIDimport

Ongebruikte apps opsporen

Als je door het lijstje met apps bladert, staan er ongetwijfeld apps tussen die je niet direct herkent. Mogelijk zie je ook al meteen apps waarvan je weet dat je ze niet (meer) gebruikt. Gelukkig zijn er manieren om apps op te sporen die je niet of nauwelijks gebruikt. Een van de handigste opties is ‘Files by Google’. Dit is in feite een bestandsbeheerder, maar je kunt hier ook je toestel mee opschonen én een lijst met apps opvragen. 

Hiervoor ga je naar het tabblad Browsen en kies je Apps. De apps worden hier automatisch gesorteerd op de datum dat je ze het laatst hebt gebruikt. Er is ook een optie om de apps te selecteren waarna je ze alle kunt verwijderen.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom gaan we een paar keer per week op zoek naar zulke deals. Met de feestdagen voor de deur kijken we dit keer naar 5.1-surroundsets voor de woonkamer. Want wat is er nou leuker om je favoriete film of serie te kijken met supergoed geluid? Of bij het gamen? Voor minder dan 300 euro welteverstaan.

Een 5.1 speakerset is een geluidssysteem dat is opgebouwd uit zes verschillende luidsprekers. Het cijfer 5 staat voor de satellietluidsprekers: een middenkanaal voor spraak, twee speakers voorin (links en rechts) en twee speakers die je achter je plaatst. De .1 verwijst naar de subwoofer, die specifiek de lage bastonen voor zijn rekening neemt. Doordat deze luidsprekers rondom de luisterpositie worden geplaatst, komt het geluid vanuit verschillende richtingen op je af. Dit creëert een ruimtelijk effect waardoor je bij het kijken van films en series of het spelen van games wordt omringd door geluid.

Logitech Z906

Deze set is ontworpen om meerdere audiobronnen tegelijkertijd te kunnen verwerken. Je sluit tot zes apparaten aan, zoals een televisie, gameconsole of computer, via de beschikbare digitale optische, digitale coaxiale of analoge ingangen. De set beschikt over een bedieningsconsole die je stapelt bij je apparatuur en een draadloze afstandsbediening voor bediening vanaf de bank. Het systeem levert een continu vermogen van 500 watt en is THX-gecertificeerd, wat betekent dat het voldoet aan specifieke prestatie-eisen voor bioscoopgeluid. De decodering ondersteunt Dolby Digital en DTS-soundtracks. Naast de subwoofer krijg je vier satellietluidsprekers en een middenkanaal die je flexibel kunt plaatsen.

Sony HT-S40R

Bij dit systeem worden de achterste luidsprekers aangestuurd door een draadloze versterker, waardoor er geen kabels van de soundbar voorin de kamer naar achteren hoeven te lopen. De soundbar zelf beschikt over drie kanalen en werkt samen met de subwoofer en de twee achterspeakers voor de 5.1-weergave. Het totale uitgangsvermogen bedraagt 600 watt. Voor de connectiviteit maak je gebruik van HDMI ARC, een optische ingang of een analoge aansluiting. Daarnaast is er Bluetooth 5.0 aanwezig voor het streamen van audio vanaf mobiele apparaten. De soundbar kan aan de muur worden bevestigd of voor de televisie worden geplaatst.

Trust GXT 658 Tytan

Dit geluidssysteem is eigenlijk voornamelijk bedoeld voor games en in combinatie met een pc of gameconsole, waarbij de houten subwoofer het middelpunt vormt. De basweergave is gesynchroniseerd met geïntegreerde LED-verlichting die reageert op het ritme van het geluid. Het systeem schakelt automatisch naar een stand-by modus wanneer het niet in gebruik is. De set wordt geleverd met een afstandsbediening waarmee je onder andere de bas en het volume regelt. De kabels voor de achterste luidsprekers hebben een lengte van 8 meter, wat plaatsing in grotere ruimtes mogelijk maakt zonder verlengsnoeren. Het piekvermogen ligt op 180 watt.

Hisense AX5100G

Dit audiosysteem ondersteunt Dolby Atmos-technologie voor een ruimtelijke geluidsweergave. De set bestaat uit een soundbar, een losse subwoofer en twee achterluidsprekers. Met een totaal vermogen van 340 watt worden de verschillende frequenties verdeeld over de speakers. Je hebt de beschikking over diverse equalizer-modi, waaronder instellingen voor nieuws, film en games. Aansluiten op de televisie gaat via HDMI eARC, maar er zijn ook opties voor USB en een optische kabel. De achterspeakers plaats je achter de luisterpositie om het surround-effect van de 5.1-opstelling te completeren.

Sony HT-S20R

Je installeert dit systeem met een soundbar, subwoofer en twee bedrade achterspeakers. De soundbar verzorgt de linker-, rechter- en middenkanalen, terwijl de externe subwoofer de lage tonen voor zijn rekening neemt. Het systeem heeft een totaal vermogen van 400 watt en ondersteunt Dolby Digital. Via de USB-poort speel je audiobestanden direct af van een geheugenstick. Voor de verbinding met de televisie gebruik je HDMI ARC, maar als je televisie dit niet ondersteunt, zijn er optische en analoge ingangen beschikbaar. De set beschikt over diverse geluidsmodi die je met een knop op de afstandsbediening selecteert.

AOC brengt met de Gaming 25G4KUR een monitor op de markt die volledig is afgestemd op competitieve gamers. Het 24,5-inch scherm haalt een verversingssnelheid tot 420 Hz en biedt snelle reactietijden, Adaptive-Sync en ergonomische instelmogelijkheden.

Supersnel beeld voor competitieve spelers

De AOC Gaming 25G4KUR (adviesprijs 259 euro) is bedoeld voor wie elke milliseconde telt. Dankzij een overklokte verversingssnelheid van 420 Hz (400 Hz standaard) en een responstijd tot 0,3 milliseconde reageert het scherm vrijwel direct op elke actie. Dat maakt hem geschikt voor snelle shooters, esports-toernooien en spelers die vloeiende bewegingen en minimale vertraging willen.

Het 24,5-inch formaat is populair onder professionele esports-spelers, omdat het speelveld overzichtelijk blijft zonder dat de ogen veel hoeven te bewegen. De Full HD-resolutie zorgt ervoor dat hoge framerates haalbaar zijn, zelfs met een middenklasse grafische kaart.

©AGON by AOC

Heldere kleuren en vloeiende beelden

De 25G4KUR gebruikt een Fast IPS-paneel met brede kijkhoeken en een kleurdekking van 121 procent sRGB. Het scherm is compatibel met NVIDIA G-SYNC. Adaptive-Sync, zorgt ervoor dat beelden vloeiend blijven zonder haperingen of tearing. DisplayHDR 400 biedt bovendien een iets hoger contrast en betere helderheid dan standaard SDR-monitoren.

Ontworpen voor urenlang gamen

AOC rust de monitor uit met functies die lange gamesessies comfortabeler moeten maken. De flicker-free achtergrondverlichting en blauwlichtreductie verminderen vermoeide ogen, terwijl de ergonomische standaard in hoogte verstelbaar is en kantel-, draai- en rotatiefuncties heeft. Via AOC's G-Menu-software kunnen spelers profielen aanmaken, instellingen aanpassen en de Low Input Lag-modus activeren.