Reclametracking, apps die je locatie mogen opvragen, privacy van je browser en WhatsApp: je telefoon geeft nogal wat informatie over je prijs. We maken hier een eind aan en zetten onze telefoon en tablet op slot. Wil je ook je smartphone beveiligen zodat alleen jij toegang hebt, lees dan verder.

Locatiegegevens delen

Voor een navigatie-app is het te begrijpen: het recht van de app om je actuele locatie op te vragen. Hetzelfde geldt voor een app als ‘Zoek Mijn’, waarmee je je telefoon of tablet kunt vinden in geval van verlies. Voor veel andere apps is het prijsgeven van je locatie allerminst vanzelfsprekend. Leg dit dus aan banden.

In iOS kies je in het instellingenvenster voor Privacy, Locatievoorzieningen. Je vindt nu een lijst met alle apps. Tik op een app en geef in de sectie Sta toegang tot locatie toe aan of de app je huidige locatie mag opvragen. Via de tweede optie – Exacte locatie – kun je zelf een nog nauwkeuriger locatie doorgeven aan de app. Heeft de app geen goede reden om je locatie op te vragen, dan kies je voor Nooit.

In Android kies je in het instellingenvenster voor Locatie. Tik op Locatietoestemmingen. Een overzicht van alle apps verschijnt. Tik op een app en bepaal of deze toegang tot de locatie krijgt.

Gebruik je een Android-telefoon en wil je in één keer regelen dat er geen gevoelige zaken – bijvoorbeeld je locatie – worden prijsgegeven? Open het menu Snelle instellingen (door je vinger vanaf de bovenrand van het scherm naar beneden te slepen) en deactiveer de optie Locatie.

Er zijn nog andere opties waarmee je privacygevoelige functies snel kunt uitschakelen. Zoek bijvoorbeeld naar de knoppen Toegang tot camera of Toegang tot microfoon. Zie je de knoppen niet? Voeg ze toe via het instellingenmenu.

Browsermachtigingen beperken

Tijd om de browsers onder handen te nemen. Maak je gebruik van Safari op iOS? Dan tik je in het instellingenvenster op Safari. Blader naar de sectie Privacy en beveiliging. Wil je niet dat er reclametrackers worden gebruikt om je internetactiviteit in de gaten te houden, dan zet je de schuif op Aan bij Voorkom tracking. Wil je bovendien dat het ip-adres van de iPhone (of iPad) niet wordt getoond, dan tik je op Verberg IP-adres en kies je voor Voorkom trackers.

Om je gegevens zoveel mogelijk af te schermen voor reclame, activeer je ook de optie Bescherm privacy in reclame. Hierna blader je naar beneden. In de sectie Instellingen voor websites bepaal je bij de onderdelen Camera, Microfoon en Locatie of websites toegang tot deze bronnen mogen hebben. Zo kun je kiezen voor Weiger, maar ook aangeven dat het per website moet worden gevraagd (Vraag).

Ook als je gebruikmaakt van Edge (op iOS of Android) kun je de privacy op je telefoon of tablet beter laten respecteren. In Edge open je het onderdeel Instellingen (via de knop rechtsboven) en kies je Privacy en beveiliging. Wil je niet dat trackers worden gebruikt door websites en advertenties, dan activeer je de optie Traceringspreventie. Ook kun je het gebruik van cookies verbieden: kies voor Alle cookies blokkeren (of Alleen cookies van derden blokkeren) bij de sectie Cookies.

Bij Privacy vinden we bovendien de optie om pop-ups en advertenties uit te schakelen. Kies hiervoor de optie Pop-ups blokkeren en de optie Advertenties blokkeren. Tot slot is er de optie Microsoft Defender SmartScreen. Wanneer die optie is ingeschakeld, helpt deze slimme techniek je te beschermen tegen malafide websites en verdachte downloads, door deze in de praktijk te blokkeren.

Info op vergrendelscherm

Het vergrendelscherm van de telefoon kan aardig wat gegevens prijsgeven. Bijvoorbeeld meldingen van apps, maar ook de daadwerkelijke inhoud. Heb je dat liever niet, dan kun je de inhoud goed op slot zetten.

In iOS heb je verregaande invloed op de meldingen. In het instellingenvenster kies je voor Berichtgeving. Wil je niet dat er een voorproefje van een melding wordt getoond? Kies Voorvertoning en tik op Nooit. Je kunt ook voor de gulden middenweg kiezen en kiezen voor Indien ontgrendeld. Voordat je het venster sluit, keer je terug naar Berichtgeving en bekijk je de sectie Meldingsstijl. Hier vind je een overzicht van alle apps. Via deze lijst kun je op appniveau bepalen welke apps een melding mogen tonen.

Tik op een app, bijvoorbeeld Berichten. De bovenste optie – Sta meldingen toe – bepaalt of er door de app een melding mag worden getoond. Via Lever altijd onmiddellijk af geef je aan of een bericht altijd moet worden getoond (zelfs als de telefoon of tablet in een modus ‘Niet storen’ is geschakeld).

De sectie Weergave op toegangsscherm is belangrijk. Hier bepaal je of het vergrendelscherm meldingen mag prijsgeven. Kies voor Toon voorvertoning en tik op Nooit als je dit niet op prijs stelt. Ook hier is er een middenweg via de optie Indien ontgrendeld.

Tot slot kun je in de sectie Meldingen bepalen dat de berichten nooit worden getoond op je vergrendelscherm (verwijder het vinkje bij Toegangsscherm), maar bijvoorbeeld wel tijdens het gebruik van de telefoon (plaats een vinkje bij Berichtencentrum en Stroken).

Gebruik je Android, kies dan in het instellingenvenster voor Apps en meldingen. Tik op Meldingen. Via de optie Meldingen op het vergrendelscherm kun je in één keer alles afschermen. Tik erop en kies Geen meldingen weergeven. Wil je voor sommige apps een uitzondering maken, dan kun je de vergrendeling ook op appniveau bepalen. Ga terug naar Apps en meldingen en kies Alle apps weergeven. Tik op een app, bijvoorbeeld Berichten. Tik op Meldingen en zet de schuif op Aan of Uit bij Alle meldingen.

Smartphone vergrendelen

Er bestaan verschillende manieren om je telefoon of tablet te ontgrendelen, zoals via vingerafdruk- of gezichtsherkenning. De vertrouwde pincode maakt het risico dat het apparaat zonder je toestemming wordt ontgrendeld een stuk kleiner. Zo spelen in de Verenigde Staten verschillende rechtszaken waarin door sommige rechters werd bepaald dat een vingerafdruk wel mag worden gebruikt voor toegang tot een apparaat, maar een pincode niet. De wetgeving in Europa is hierover ook nog niet duidelijk.

Om je ontgrendelmethode aan te passen (bijvoorbeeld op basis van alleen een pincode), kies je in iOS voor het instellingenvenster en tik je op Face ID en toegangscode. Kies in dit venster de gewenste aanmeldmethode, bijvoorbeeld Toegangscode. In Android kies je in het instellingenvenster voor Beveiliging en vergrendelscherm. In de sectie Apparaatbeveiliging kies je de gewenste aanmeldmethode, bijvoorbeeld Pincode.

Sommige telefoons bieden in de sectie Geavanceerd (toegankelijk via het tandwiel) de aanvullende optie Lockdown-optie weergeven. Hierbij kun je het toestel in geval van nood via een aan-uitknop op het vergrendelscherm snel afschermen. Er worden dan bijvoorbeeld geen meldingen meer getoond en de optie om te ontgrendelen via je vingerafdruk wordt uitgeschakeld. Het toestel kan dan alleen nog maar via een pincode worden ontgrendeld.

Persoonlijke kluis

Als je gebruikmaakt van OneDrive (voor iOS of Android), kun je een extra afscherming toevoegen voor gevoelige documenten: de Persoonlijke kluis. Dit is een extra beveiligd gedeelte binnen de online opslag. Je kunt hiervan slim gebruikmaken, bijvoorbeeld voor het opslaan van identiteitsbewijzen en verzekeringspapieren.

De Persoonlijke kluis gebruikt tweefactorauthenticatie om je toegang tot de gegevens te geven. Tevens wordt de map – zodra je deze hebt geopend – automatisch vergrendeld nadat je deze drie minuten niet hebt gebruikt. Ook kun je de bestanden in de map van de Persoonlijke kluis nooit delen.

In de mobiele app open je de map Persoonlijke kluis. Volg de stappen van de wizard om de map te activeren. Je kunt de automatische afgrendeling van de map iets later laten plaatsvinden, als je de drie minuten te kort vindt. Tik op de gebruikersnaam en kies Instellingen, Persoonlijke kluis. Geef de gewenste tijdsduur op bij Automatische vergrendeling.

Ben je geen OneDrive-gebruiker? Het kan zijn dat jouw smartphone van zichzelf al een soortgelijke functie aan boord heeft. Zo is het op Samsung-telefoons een optie om bestanden te bewaren in een Veilige Map, die te vergrendelen is met bijv. je vingerafdruk.

Berichten onder handen

De ingebouwde app Berichten van iOS heeft een aantal interessante opties in huis waarmee je je gegevens verder afschermt. Je opent ze via het instellingenvenster. Kies Berichten. Wil je niet dat je naam en foto worden getoond, dan kies je voor Uit bij Deel naam en foto. Bovendien kun je afschermen dat foto’s en ander materiaal dat tijdens een conversatie in Berichten met je wordt gedeeld, ook toegankelijk is voor andere apps.

Tik op Gedeeld met jou. De optie Automatisch delen bepaalt of het gedeelde materiaal ook voor andere apps toegankelijk is. Vind je het niet erg dat specifieke apps wél toegang hebben tot het materiaal, dan selecteer je deze in de sectie Apps.

Privacyrapport

Relatief nieuw in iOS is de functie Rapport over privacy van apps. Je vindt de functie als je versie 15 of hoger van iOS gebruikt. Dit rapport geeft je inzicht in het gedrag van de apps. Bijvoorbeeld hoe vaak er toegang tot bepaalde rechten wordt gevraagd, zoals het opvragen van je huidige locatie of het activeren van de microfoon. Ook de netwerkactiviteiten worden zoveel mogelijk vastgelegd, zodat je een beeld krijgt van de privacygevoelige activiteiten van je apparaat.

In het instellingenvenster kies je Privacy. Tik op Rapport over privacy van apps. Je vindt de optie onder in beeld. Tik op Schakel privacyrapport in. De gegevens worden niet direct getoond. In de loop van de tijd komt er steeds meer gebruiksinformatie beschikbaar. Wil je de rapportage na verloop van tijd weer uitschakelen, dan tik je op Schakel rapport over privacy van apps uit.

Klembord

Wist je dat je telefoon of tablet een klembord heeft, vergelijkbaar met Windows of macOS? Op het klembord worden tijdelijke gegevens opgeslagen, bijvoorbeeld als je een afbeelding of tekst kopieert. Het klembord kan door andere apps worden ingelezen en hiervan word je niet standaard op de hoogte gesteld.

Afhankelijk van de gebruikte Android-versie, kun je instellen dat je voortaan een melding krijgt wanneer het klembord wordt bekeken. In het instellingenvenster kies je voor Privacy. Activeer de optie Toon toegang tot klembord (indien die optie aanwezig is).

Overal tweefactor

Alleen een wachtwoord om toegang tot je diensten te beveiligen, is echt niet meer voldoende. Tweefactorauthenticatie blijkt in de praktijk wél zeer effectief om gegevens af te schermen. Hierbij gebruik je nog een ander middel – bijvoorbeeld een authenticatie-app of code in een sms-bericht – om je aan te melden. Tenslotte kijken we hier nog even naar.

Zorg dat je Apple ID (in geval van iOS) gebruikmaakt van tweefactorauthenticatie. In het instellingenvenster tik je bovenin op je gebruikersnaam. Kies Wachtwoord en beveiliging. Schakel de optie Twee-factor-authenticatie in. Volg de stappen van de wizard. Zo geef je hier onder meer aan welk telefoonnummer je wilt gebruiken om verificatiecodes te ontvangen.

Maak je gebruik van Android, dan kun je tweefactorauthenticatie ook inschakelen voor je Google Account. Je stelt dit onder meer in via de Google-app. Tik op de gebruikersfoto rechtsboven en kies Je Google-account beheren en tik op Aan de slag. Open de tab Beveiliging en blader naar Inloggen bij Google. Activeer de optie bij Verificatie in 2 stappen. Volg de stappen van de wizard om de extra beveiligingslaag te activeren.

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!