Een smartphone levert je veel plezier op, maar is ook belastend voor het milieu. En het is over met de pret als je je toestel per ongeluk laat vallen en een reparatie dusdanig duur blijkt te zijn dat je dan liever gelijk een nieuw model koopt. Het Nederlandse Fairphone is een voorbeeld voor de smartphone-industrie, want de nieuwe Fairphone 5 is zo duurzaam mogelijk gefabriceerd, zelf te repareren en krijgt minimaal acht jaar software-updates. In deze Fairphone 5-review lees je alles over het toestel.

Fairphone is dertien jaar geleden ontstaan als een beweging om de elektronicaketen te verduurzamen. Het is de enige Nederlandse smartphonemaker en tevens de meest duurzame telefoonfabrikant ter wereld. De Fairphone 5 is het nieuwste model, nu te koop voor een adviesprijs van 699 euro. Goedkoop is hij dus niet, zeker niet met de specificaties van de smartphone in gedachten. Die doen meer denken aan een midrange smartphone van 499 euro. Maar Fairphone heeft sterke argumenten om zijn adviesprijs te rechtvaardigen.

©Rens Blom

Duurzaam karakter

Het duurzame karakter van de Fairphone 5 werkt prijsverhogend. De grondstoffen die gedolven zijn voor de smartphone, komen zoveel mogelijk uit fairtrade-mijnen en andere mijnen waar de fabrikant de werkomstandigheden van arbeiders en milieu-impact kan controleren.

Ook de Chinese fabrieksarbeiders die de smartphone in elkaar zetten, verdienen een normaal salaris. Veel concurrerende telefoonmakers melden weinig tot niets over de herkomst van hun grondstoffen en de werkomstandigheden op de productielocatie. Fairphone publiceert jaarlijks een rapport dat onder andere inzichtelijk maakt met welke partijen het merk samenwerkt. Verder recyclet het bedrijf 212 gram elektronica-afval voor elke verkochte Fairphone 5; het gewicht van de telefoon.

De laatste factoren die bijdragen aan de relatief hoge prijs van de Fairphone 5 zijn de garantie en software-ondersteuning. De Fairphone 5 heeft vijf jaar fabrieksgarantie, wat veel langer is dan de verplichte twee jaar. Het is zelfs langer dan de drie jaar die Nokia geeft op sommige modellen. Daarnaast belooft de fabrikant acht jaar software-updates. Dat is langer dan Samsung (vijf jaar), Apple (zes jaar) en Google (zeven jaar). Fairphone hoopt zelfs tien jaar updates te leveren, maar kan die laatste twee jaar niet garanderen.

©Rens Blom

Repareren

De fabrikant wil dat jij zo lang mogelijk met de Fairphone 5 kan doen, want dat is pas echt goed voor het milieu. Daarom is de smartphone zo ontworpen dat je hem grotendeels zelf kunt repareren.

De achterkant klik je binnen drie seconden met je vingers los, waarna je de accu op dezelfde manier verwijdert. Onderdelen als het scherm, de camera’s voor- en achterop, en de usb-c-poort zijn via een kleine kruiskopschroevendraaier eenvoudig te vervangen. Je haalt de minuscule schroefjes zo los, maar raak ze niet kwijt!

Fairphone verkoopt de reserve-onderdelen via zijn eigen webwinkel en geeft reparatie-instructies. De onderdelen blijven jarenlang beschikbaar, zo belooft de fabrikant. In de praktijk is het inderdaad bijzonder makkelijk om onderdelen te vervangen. En ben je er zelf wat huiverig voor, dan weten we zeker dat iemand in jouw omgeving het wel kan doen.

De eenvoud van repareren is een verademing vergeleken met een smartphone van Samsung of Apple. Bij die modellen (en die van de meeste andere gangbare merken) is de accu bijvoorbeeld vastgelijmd en het vervangen van een kapot scherm moet meestal door een reparateur gedaan worden, wat snel honderden euro’s kost.

©Rens Blom

Als smartphone zelf presteert het toestel wisselend. Het modulaire ontwerp komt verrassend stevig over, ligt prettig in de hand en de door ons geteste versie met transparante achterkant ziet er gaaf uit. Hij heeft echt een eigen smoel.

Ook de schone Android-software – zonder aanpassingen van Fairphone – bevalt ons goed. Nu is het afwachten of het merk zijn updatebelofte waar kan maken. Door het updatebeleid van de oudere Fairphone-telefoons hebben we positieve verwachtingen, al heeft het merk regelmatig heel lang nodig om een Android-versie-update beschikbaar te stellen.

©Rens Blom

Specificaties

De pijnpunten van de Fairphone zitten ’m in de specificaties. Die zijn – we zeiden het al – niet vergelijkbaar met andere telefoons in dit prijssegment. De camera’s zijn prima, maar beduidend minder goed dan gebruikelijk.

©Rens Blom

Het oledscherm oogt kleurrijk en scherp, maar de maximale helderheid van het scherm is aan de lage kant. Het scherm is daarom minder goed leesbaar op een zonnige dag.

©Rens Blom

Ook de accuduur valt tegen, vermoedelijk door de relatief kleine accucapaciteit van 4200 mAh. We moeten de smartphone regelmatig bij het avondeten al aan de oplader leggen. De korte accuduur is met name onderweg vervelend, maar ook eenvoudig op te lossen omdat de batterij te verwisselen is. Met een extra accu in je zak ben je dus altijd verzekerd van een volledig opgeladen smartphone.

Opladen via de usb-c-poort gaat overigens snel als je de juiste oplader regelt. Er zitten uit milieuoverwegingen geen usb-kabel en stroomadapter in de doos. Met een usb-pd-lader van 30 watt laad je de Fairphone 5 het snelst op, namelijk binnen een uur.

Conclusie: Fairphone 5 kopen?

De in Nederland ontworpen Fairphone 5 is een lichtend voorbeeld voor de smartphone-industrie. Zo duurzaam mogelijk gefabriceerd, met minimaal acht jaar software-updates en door de gebruiker zelf te repareren. Interessant voor wie geeft om mens en milieu, maar ook voor wie zo lang mogelijk met zijn telefoon wil doen.

Qua specificaties biedt de Fairphone 5 minder dan je in dit prijssegment zou verwachten, maar aan duurzaamheid hangt een meerprijs die voor de doelgroep van de Fairphone 5 zwaarder zal wegen dan een iets betere camera of een wat feller scherm.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.