Als een apparaat defect raakt, valt het niet altijd mee om het te repareren. Fabrikanten houden de drempel voor reparatie vaak bewust hoog, omdat ze liever nieuwe apparaten verkopen. Zelfs al krijg je het apparaat open en kun je het defecte onderdeel eruit halen, dan nog is het een hele toer om een (schappelijk geprijsd) vervangend onderdeel te vinden. Gelukkig komt er Europese wetgeving aan, die ons het recht geeft om onze apparaten te repareren.

Geïnteresseerd in duurzaamheid? Lees dan ook: Wat is het beste moment om over te stappen op een warmtepomp?

In een enquête van Eurobarometer in 2020 antwoordde 77 procent van de ondervraagde Europese burgers dat ze hun apparaten liever repareren dan vervangen. Bijna 80 procent vond ook dat fabrikanten verplicht moeten worden om het repareren van digitale apparaten of het vervangen van onderdelen gemakkelijker te maken. Als de apparaten daardoor duurder worden, nam dit laatste percentage overigens af tot 40 procent. 

Reserveonderdelen 

Consumentenorganisaties lobbyen al jaren voor een betere repareerbaarheid van producten, en fabrikanten willen dat doorgaans tegenhouden. Zij verdienen immers meer aan een nieuw apparaat, of ze willen dat reparaties alleen door hun eigen reparateurs uitgevoerd mogen worden, waarvoor ze dan een hoge prijs kunnen vragen. 

In 2019 nam de Europese Unie een eerste stap door wetgeving aan te nemen die fabrikanten van apparaten zoals koelkasten, (af)wasmachines en tv’s verplicht om hun apparaten eenvoudiger repareerbaar te maken. Fabrikanten moeten onder die regels ook vervangende onderdelen en reparatiehandleidingen beschikbaar stellen aan professionele reparateurs, en dat gedurende minstens zeven tot tien jaar nadat het product van de markt verdwenen is. Ze moeten die onderdelen ook maximaal in drie weken kunnen leveren. 

Koelkasten moeten eenvoudiger te repareren zijn volgens de Europese Unie. 

Gelobby van fabrikanten 

Die regels over het ter beschikking stellen van vervangende onderdelen waren belangrijk, maar bleven door het gelobby van de fabrikanten redelijk beperkt. Zo is een maximale levertermijn van drie weken wel heel lang als je opgescheept zit met een defecte wasmachine of tv. Fabrikanten mogen ook de eerste twee jaar na de lancering van een product toegang tot vervangende onderdelen en handleidingen beperken om een initieel monopolie op reparaties te behouden. En de fabrikanten mogen vervangende onderdelen in bundel aanbieden. Door bijvoorbeeld alleen de volledige trommel van een wasmachine aan te bieden, maar niet de onderdelen daarvan, wordt vervanging van een klein defect onderdeel veel duurder. 

Bovendien hebben de fabrikanten bedongen dat vervangende onderdelen en reparatiehandleidingen alleen aan professionele reparateurs geleverd mogen worden. Fabrikanten zijn dus niet verplicht om onderdelen te leveren of informatie beschikbaar te stellen aan consumenten die liever zelf de reparatie uitvoeren. En producten zoals smartphones en computers vallen sowieso niet onder de regelgeving. 

Wasmachine defect? Dan moet vaak de hele trommel eruit omdat de fabrikant geen kleinere vervangende onderdelen levert. 

Circulaire economie 

In 2020 stelde de Europese Commissie het Circular Economy Action Plan voor. Daarmee wilden ze de Europese economie vernieuwen door middel van duurzame producten, diensten en businessmodellen. Het recht op reparatie van apparaten, en in het bijzonder smartphones, werd in dit plan expliciet vermeld als een prioriteit. 

Maar al snel werd Europa overrompeld door Covid-19, waardoor het plan voor een circulaire economie wat op de achtergrond raakte. Ondertussen waren er ook voorstellen gekomen om repareerbaarheidsscores voor producten te verplichten. De fabrikanten probeerden die verplichting te vervangen door vrijwilligheid en door de industrie zelf gereguleerde schema’s, maar uiteindelijk stemde het Europese Parlement (nipt) voor het rapport. 

Serienummers controleren 

Ondertussen was er een zorgwekkende trend aan de gang onder fabrikanten van smartphones en andere elektronische producten. Apple begon onderdelen van zijn iPhones van unieke serienummers te voorzien en die tijdens het opstarten van je telefoon te controleren. Als je dan een defect onderdeel vervangt, ziet je telefoon dat het serienummer van het nieuwe onderdeel niet bij je telefoon hoort en krijg je een waarschuwing te zien of werkt bepaalde functionaliteit niet meer. Zo wordt Face ID bijvoorbeeld uitgeschakeld als je het scherm van je iPhone 13 vervangt, ook al is het door een officieel Apple-scherm. 

Om zo’n waarschuwing weg te krijgen of de softwarematig uitgeschakelde functionaliteit te herstellen, moet na vervanging het serienummer van het nieuwe onderdeel geregistreerd worden. Dat is een extra barrière voor wie zelf zijn iPhone wil repareren en voor onafhankelijke reparateurs, want alleen reparateurs die tot het officiële netwerk van Apple behoren, kunnen nieuwe onderdelen registreren. 

Apple controleert in zijn software de serienummers van iPhone-onderdelen. 

Het netwerk van Right to Repair bestaat uit allerlei activistische organisaties, maar ook bedrijven zoals iFixit en Fairphone. 

Barrières voor reparatie 

Apple is wel met een programma gestart dat onafhankelijke reparateurs toegang geeft tot de tools om nieuwe onderdelen te registreren. Maar wie tot het programma wil toetreden, moet aan allerlei voorwaarden voldoen: je mag niet alle reparaties uitvoeren, je mag alleen onderdelen van Apple gebruiken, Apple kan onaangekondigd een audit doen, en je moet informatie over je klanten met Apple delen. Vanuit zakelijk oogpunt word je als reparateur dus in een strak keurslijf gedwongen. 

Reparateurs die hier niet aan meedoen, krijgen van hun klanten dan de vraag waarom ze op hun gerepareerde iPhone elke keer een waarschuwing te zien krijgen. Die klanten denken dan natuurlijk dat hun reparateur zijn werk niet goed uitgevoerd heeft, en gaan de volgende keer naar een ‘officiële’ Apple-reparateur. Maar die voert slechts een beperkt aantal reparaties uit, en zal de klant daardoor sneller tot een nieuwe aankoop overtuigen. 

©Parilov Egeniy

Apple eist dat onafhankelijke reparateurs aan allerlei strikte voorwaarden voldoen. 

Zelf repareren 

In een poging tegemoet te komen aan de vraag van klanten om hun apparaten zelf te repareren, is Apple in april 2022 met een zelfreparatieprogramma begonnen voor de iPhone 12, 13 en MacBooks. Ondertussen is dat uitgebreid naar acht Europese landen (onder andere België, maar Nederland niet). 

Hoewel het initiatief in theorie goed klinkt, blijft Apple volledig de controle behouden en nodigt de praktische uitwerking helemaal niet uit. Als je Apple namelijk vraagt om zelf je apparaat te repareren, krijg je twee gigantische dozen toegestuurd die samen meer dan 35 kg wegen. Daarin zit gespecialiseerd gereedschap en de bijbehorende handleiding om bijvoorbeeld je scherm te vervangen. Je huurt het gereedschap voor 60 euro per week, maar in de VS werd 1200 dollar van de creditcard gehaald als waarborg totdat het gereedschap weer in goede staat aan Apple was geretourneerd. Als dat in Europa op dezelfde manier gebeurt, werpt dat een hoge financiële drempel op. 

Vervangbare batterijen 

Smartphones, tablets, laptops en elektrische fietsen, ze bevatten allemaal een batterij. Steeds vaker is die batterij moeilijk te vervangen. De batterij is bijvoorbeeld gelijmd of zelfs gelast in het inwendige van het apparaat. Daardoor bepaalt de levensduur van de batterij de levensduur van het volledige product. En dat terwijl uit een studie uit 2021 door het European Environmental Bureau (een van de leden van de Right to Repair-campagne) bleek dat 42 procent van de reparaties van smartphones te maken hebben met de batterij. 

In 2020 stelde de Europese Commissie regelgeving voor om batterijen duurzamer en dus verwijderbaar en vervangbaar te maken. Eind 2022 was er een voorlopig akkoord tussen het Europese Parlement en de Europese Raad over de nieuwe regelgeving, en die legt heel wat voorwaarden op aan het produceren en aanbieden van batterijen. Alle nieuwe producten die op de markt komen, moeten vervangbare batterijen hebben. Specifieke vervangbare batterijen moeten bovendien te koop aangeboden worden tot vijf jaar nadat het product van de markt is verdwenen, en het is niet meer toegestaan om het serienummer van de batterij softwarematig te controleren om zo vervanging te hinderen. 

Als het Europese Parlement en de Europese Raad de regelgeving definitief goedkeuren, zal die uiteindelijk pas in 2026 of misschien zelfs in 2027 in werking treden. Bovendien hebben de fabrikanten uitzonderingen kunnen bedingen voor producten die in natte omstandigheden worden gebruikt, zoals elektrische tandenborstels. Maar het is een begin, en de richting is duidelijk uitgezet. 

Duurzame telefoons en tablets 

In november 2022 kwamen de Europese Commissie en de lidstaten regelgeving overeen specifiek gericht op telefoons en tablets. Het doel is het ontwerp van deze apparaten duurzamer te maken en eenvoudiger te repareren. Zo moeten fabrikanten aan professionele reparateurs én eindgebruikers tot zeven jaar nadat een product van de markt is verdwenen, toegang geven tot vervangende onderdelen en informatie voor reparatie en onderhoud. Die vervangende onderdelen moeten binnen vijf dagen geleverd worden. Ook software-updates moeten minstens tot vijf jaar nadat een product van de markt is, beschikbaar blijven. 

Maar na een analyse door de initiatiefnemers van de Right to Repair-campagne blijken de regels nog te zwak om van een echt recht op reparatie te kunnen spreken. Zo mogen fabrikanten nog altijd reparaties tegenhouden door op serienummers te controleren. Een onafhankelijke reparateur moet dan na vervanging de fabrikant om toestemming vragen, en die kan dat weigeren als het niet om een origineel onderdeel gaat. Bovendien zijn de onderdelen waarover de regelgeving gaat, beperkt tot vijftien types, en voor eindgebruikers zelfs maar vijf. Zo krijgen gebruikers niet het recht om een externe audioconnector te vervangen; dat moet via een professionele reparateur gaan. 

Ook hier is de regelgeving een begin, met al zijn beperkingen, maar de richting is bepaald. Het ziet er dus echt naar uit dat consumenten in de (nabije) toekomst het recht krijgen om hun apparaten te repareren. 

Volgens de Right to Repair-beweging gaat Europa nog niet ver genoeg met zijn regelgeving. 

Een handdruk, een deurklink, even ergens tegenaan leunen, en ZAP! Voor je het weet, krijg je een elektrische schok. Statische kleding is behoorlijk irritant, maar gelukkig kun je er wat aan doen. In dit artikel ontdek je hoe. Let op: het antwoord kan schokkend zijn!

Lees ook: 8 veelgemaakte fouten bij het wassen van kleding

Waarom is mijn kleding statisch? 

Een statische schok is een vorm van elektriciteit. Het komt door wrijving van kleding tegen andere kleding, tegen je huid, of gewoon door de (droge) lucht om je heen. Vooral synthetische stoffen als nylon en polyester hebben er last van. Ook wol staat erom bekend. Bij katoen en linnen merk je het amper, omdat die de statische elektriciteit weer makkelijk afgeven aan de omgeving. Bij synthetische stoffen wordt de kleding pas ontladen als je iets aanraakt – een deurklink, of de hand van iemand anders, bijvoorbeeld. Gelukkig zijn er een paar dingen die je kunt doen om het schokeffect te verminderen. 

©komta

Tip 1: Slim wassen en drogen

Je kunt al veel problemen voorkomen door op een slimme manier te wassen en drogen. Het gebruik van wasverzachter zorgt er al voor dat je kleding minder snel statisch geladen wordt als je het aantrekt. Je kunt ook een bolletje aluminiumfolie in de trommel doen bij het wassen, dat zorgt ervoor dat de statische elektriciteit meteen wordt afgegeven aan de trommel. Let op: doe geen aluminiumfolie in de droger! 

©Tanya Rozhnovskaya

Kleding die snel statisch wordt kun je sowieso beter niet in de droger doen, ook als dat volgens het label wel kan. Er bestaan antistatische drogerdoekjes die je bij je wasgoed in de droger kunt stoppen, en die de statische elektriciteit verminderen. 

Tip 2: Metaal

Contact met metaal zorgt ervoor dat de statische elektriciteit wordt afgegeven aan de lucht. Pak voor je je kleding aantrekt een metalen kledinghanger of een ander stuk metaal (een sleutel, een lepel), en wrijf even over de binnen- en buitenkant van je kleding. Zo wordt de elektriciteit ontladen, en kun je je kleding in elk geval zonder schok aantrekken. 

Een andere veelgebruikte manier is een metalen veiligheidsspeld aan je kleding bevestigen. Die zorgt er gedurende de dag voor dat de statische elektriciteit sneller wordt afgegeven, en je hebt minder last van schokken en plakkende kleding. 

Tip 3: De vriezer

De vriezer? Jazeker! Als je je kleding voor je het gaat dragen een halfuurtje in de vriezer legt, wordt de statische elektriciteit ook ontladen, en het bouwt bovendien minder snel weer op. Zorg wel dat je kleding kurkdroog is voor je het in de vriezer legt, anders loop je straks met ijspegels in je nek naar buiten. 

Tip 4: Sprayen

Een beetje sprayen is ook geen slecht idee. Er zijn anti-statische sprays op de markt, die ervoor zorgen dat de lading verdwijnt en minder snel weer opbouwt, maar er zijn ook doe-het-zelf-oplossingen: een beetje haarlak aan de binnenkant van je kleding of een beetje wasverzachter in een plantenspuit heeft ongeveer hetzelfde effect. 

Conclusie

Statische elektriciteit in je kleding is niet fijn, niet voor jou en niet voor degene die je een hand geeft. Vooral wol en synthetische stoffen hebben er last van; katoen en linnen juist helemaal niet. Op een slimme manier wassen en drogen scheelt al een hoop, en aanraking met metaal kan de ergste statische elektriciteit ook oplossen. Besprenkel de binnenkant van je kleding met anti-statische spray, haarlak of wasverzachter, of stop je kleren na het drogen even in de vriezer, en je hebt in elk geval voorlopig nergens meer last van.

De jaarlijkse griepepidemie lijkt weer te zijn begonnen. Lig jij ook koortsig en rillerig op de bank? Gelukkig kun je zelf wel wat doen om je zo snel mogelijk beter te voelen. In dit artikel zetten we op een rij wat kunt doen – en wat je beter kunt laten.

Lees ook: Verkoudheid of griep: wat is het verschil? Alle symptomen op een rij

Arme jij. Je voelt je waarschijnlijk hondsberoerd en wilt maar één ding: helemaal niets. En dat is goed, want juist rust nemen is nu het belangrijkst. Griep vraagt veel van je lichaam, en de beste manier om die energie beschikbaar te maken is door simpelweg thuis te blijven en rust te nemen. Dit betekent niet alleen dat je niet moet werken, maar ook dat je zware fysieke inspanning, zoals sporten, even moet uitstellen. Probeer daarnaast ook regelmatig te liggen, maar zorg er wel voor dat je af en toe even opstaat en wat lichte beweging krijgt. Dit voorkomt dat je spieren helemaal stijf worden.

Veel drinken, gezond eten

Voldoende drinken is een ander belangrijk punt. Bij griep verlies je vaak meer vocht dan je doorhebt, bijvoorbeeld door koorts of zweten. Om uitdroging te voorkomen, is het goed om regelmatig kleine slokjes water, kruidenthee of bouillon te drinken. Bouillon heeft daarbij het voordeel dat het niet alleen vocht aanvult, maar je ook een beetje zout en voedingsstoffen geeft.

Naast drinken is het belangrijk om gezond en licht verteerbaar te eten. Hoewel je misschien minder trek hebt, helpt het eten van voedingsmiddelen die rijk zijn aan vitamines en mineralen, zoals groente, fruit en soep, je lichaam om sneller te herstellen. Een kop kippensoep is niet voor niets een klassieker: het is licht verteerbaar, verwarmend en zit vol goede stoffen.

©natchas

🍊 Helpt extra vitamine C bij griep?

Het idee dat veel vitamine C griep kan genezen, is een fabeltje. Vitamine C ondersteunt je immuunsysteem, maar hoge doses hebben geen bewezen effect op sneller herstel. Regelmatig voldoende vitamine C binnenkrijgen via bijvoorbeeld citrusfruit, kiwi’s of paprika is goed voor je weerstand, maar het slikken van extra supplementen als je al ziek bent, maakt weinig verschil.

De juiste luchtvochtigheid

Een droge keel of verstopte neus is een veelvoorkomend ongemak bij griep. Om dit te verlichten, kun je de luchtvochtigheid in huis verhogen. Dit kan eenvoudig door een bakje water op de verwarming te zetten of een luchtbevochtiger te gebruiken. Een andere optie is om stoom in te ademen. Zet een kom heet water voor je neer, hang een handdoek over je hoofd en adem rustig in. Dit helpt niet alleen je luchtwegen vrij te maken, maar kan ook verlichting geven bij een pijnlijke keel.

Paracetamol slikken

Mocht je last hebben van pijn of hoge koorts, dan kun je overwegen om een pijnstiller zoals paracetamol te nemen. Dit verlaagt je koorts niet direct, maar het maakt de klachten vaak wel draaglijker, zodat je beter kunt rusten. Medicatie geneest de griep niet, maar het kan je wel helpen om je iets comfortabeler te voelen.

🌡️ Verhoging of koorts?

Koorts wordt meestal ingedeeld in drie categorieën: verhoging, koorts en hoge koorts. Bij verhoging ligt de lichaamstemperatuur tussen 37,5°C en 38,0°C. Dit wijst vaak op een lichte reactie van het lichaam, bijvoorbeeld door een infectie of fysieke inspanning. Als de temperatuur stijgt naar 38,1°C tot 39,9°C, spreken we van koorts. Dit betekent meestal dat je lichaam actief een infectie bestrijdt. Wanneer de temperatuur verder oploopt tot 40,0°C of hoger, is er sprake van hoge koorts.

Wat je beter níet kunt doen

Er zijn ook een paar dingen die je beter níet kunt doen als je griep hebt. Probeer bijvoorbeeld niet te vroeg weer aan het werk te gaan of te gaan sporten. Dit kan je herstel juist vertragen en de kans op een terugval vergroten. Daarnaast is het verstandig om alcohol en roken te vermijden. Ook eten met veel suiker kun je beter links laten liggen. Suiker kan ontstekingsreacties in je lichaam versterken, wat je herstel mogelijk in de weg zit. Tot slot is het belangrijk om contact met anderen te vermijden, vooral in de eerste paar dagen van je ziekte. Griep is erg besmettelijk, en door thuis te blijven voorkom je dat je anderen aansteekt.

Wanneer moet je naar de huisarts?

In de meeste gevallen is griep goed te behandelen door rust te nemen en bovenstaande adviezen op te volgen. Merk je echter dat je klachten na een week niet verbeteren, dat je heel hoge koorts houdt of dat je ademhaling zwaar wordt? Neem dan contact op met je huisarts. Dit kan wijzen op een complicatie, zoals een longontsteking, waarvoor medische hulp nodig is.

Met voldoende rust, goede voeding en voldoende drinken kan je lichaam het vaak prima zelf aan. Geef het de tijd die het nodig heeft, en je zult merken dat je langzaam weer opknapt.