ID.nl logo
Huis

iOS 9 - Een eerste indruk

Apple heeft iOS 9, haar nieuwe besturingssysteem voor de iPad en iPhone, onthuld. Hier bekijken we de nieuwe functies en veranderingen in het ontwerp van iOS 9, en bespreken we de grote vraag: moet je updaten naar iOS 9? En wat zijn eigenlijk de verschillen met iOS 8?

Een eerste indruk van iOS 9

iOS 9, de volgende versie van Apple's software besturingssysteem voor de iPad, iPhone en iPod touch, is onthuld op WWDC 2015. In onze iOS 9 preview kijken we naar de nieuwe functies en veranderingen in het ontwerp van iOS 9 ten opzichte van iOS 8. Op basis van dit artikel kun je beter beslissen of je je iPhone of iPad wilt gaan updaten naar iOS 9 (en zien of je Apple apparaat überhaupt geüpdatet kan worden). Bovendien kijken we naar de manieren waarop iOS 9 de manier waarop we met onze Apple apparaten omgaan zal veranderen. Lees ook: iOS 9: Verbeteringen die Apple echt moet doorvoeren.

We gaan het ook hebben over de toekomstige ontwikkelingstijdlijn van iOS 9: de veranderingen die waarschijnlijk zullen worden doorgevoerd in toekomstige betaversies, de bugs die zijn blijven zitten in de beta die we hebben uitgeprobeerd (maar die verdwenen zullen zijn tegen de tijd dat iOS 9 gelanceerd wordt) en de datum waarop we verwachten dan iOS 9 voor iedereen beschikbaar zal zijn.

©PXimport

Visueel ontwerp & interface

Meestal verandert de look van iOS heel geleidelijk: in de acht voorgaande versies is er slechts één radicale visuele revisie geweest. (Dit was het controversiële herontwerp van iOS 7 waar een heleboel mensen een hekel aan hadden, maar inmiddels zijn de meeste er wel aan gewend geraakt.)

©PXimport

iOS 8 (links) en iOS 7: zeer vergelijkbare visuele ontwerpen.

Daarom verwachtten we dan ook dat iOS 9 er ongeveer hetzelfde uit zou zien als iOS 8, wat op zijn beurt weer erg op iOS 7 leek. Gebruikers brengen zoveel tijd met de interface van hun smartphone door dat enorme veranderingen vervelend zijn.

Inderdaad, de interface is grotendeels hetzelfde - met een aantal kleine maar belangrijke verschillen.

Laten we beginnen met het systeemlettertype, dat overal in iOS van Helvetica veranderd is in een aangepast lettertype met de naam San Francisco.

©PXimport

Het verschil tussen de twee is klein, maar merkbaar: kijk eens goed naar de hoofdletter R in de woorden Refresh en Restrictions in de screenshots hierboven. iOS 8 heeft een iets rondere R. We vinden de kleine letter S ook een beetje strakker in San Francisco.

Deze licht toegenomen focus op strakke lijnen en gespreide typografie strekt zich in bepaalde contexten uit tot verticale afstand. Kijk eens naar het Reply paneel in Mail:

©PXimport

Opnieuw staat iOS 8 aan de linkerkant. iOS 9 geeft de tekst wat meer ademruimte - het is een modernere look, vinden wij. Maar het is een minuscuul verschil vergeleken met het herontwerp van iOS 7.

Nieuwe functies

Apple's traditie van geheimhouding voordat een product gelanceerd wordt geldt nog steeds voor software releases (in tegenstelling tot de hardware releases, die gevoeliger zijn voor lekken vanuit de aanvoerketen van de productie) en een groot deel van de functies van iOS 9 zijn dan ook tot aan de officiële aankondiging geheim gebleven. Natuurlijk, er zijn een aantal gelekt (zoals ProActive), maar andere (zoals News) waren een complete verrassing.

ProActive

De vlaggenschip functie in iOS 9 is een contextueel intelligente, voorspellende persoonlijke assistent waar Apple naar verwezen heeft met de term 'ProActive'. (We weten niet zeker of het een officiële naam is of alleen een term die voor de aankondiging bedoeld was. Op de site van Apple wordt het meestal 'Intelligence' genoemd.) Het probeert er in principe achter te komen wat je wilt doen voordat je het vraagt en vervolgens biedt het een snelkoppeling naar die functie.

ProActive observeert constant wat je op je apparaat doet: de apps die je gebruikt, de mensen die je contacteert en wanneer en waar (denken we) je deze dingen doet. Het leert je gewoontes kennen.

©PXimport

Stel dat je bijna altijd 's ochtends eerst de Weather-app opent. ProActive zal dan het patroon herkennen en het icoon van die app aan de lijst met snelkoppelingen voor snelle toegang toevoegen op het Search-scherm (dit kun je benaderen door vanaf het thuisscherm naar links te swipen of door van boven naar onderen te swipen). Als je altijd op zondagavond je ouders belt, zul je merken dat de snelkoppeling naar hun telefoonnummer ook aan dat scherm wordt toegevoegd.

Sommige apps zullen aan het vergrendelscherm worden toegevoegd als ProActive denkt dat je op het punt staat om ze te gebruiken (net als het icoon van de Camera-app verschijnt het app icoon in grijs onderaan het vergrendelscherm); het voorbeeld dat is weergegeven was de Music-app, die een Now Playing bediening activeerde zodra de hoofdtelefoon in het apparaat geplugd werd.

©PXimport

Maar ProActive heeft een breder bereik. Het biedt ook populaire nieuwsberichten op basis van je locatie (verhalen die in jouw omgeving populair zijn, in plaats van alleen berichten over je lokale omgeving); het geeft restaurants, cafés en andere voorzieningen in de buurt op het Search scherm weer met snelle links naar routebeschrijvingen in Maps; het doorzoekt je Calendar, evenals je locatie en verkeersdata en combineert deze informatie om je te herinneren wanneer het tijd is om te vertrekken voor een afspraak (en als je niet op tijd weggaat, kun je precies zien hoeveel je te laat bent); en het gebruikt je e-mail om te zoeken naar de identiteit van onbekende bellers (en als er niets anders beschikbaar is geeft het je grofweg hun locatie).

Dit klinkt allemaal geweldig en leuk. En we houden van de ambitie. Maar we hebben een aantal reserveringen.

Ten eerste zal je vriendelijke lokale Android-liefhebber je erop wijzen dat hij dit al eerder gezien heeft: het is een concept dat vergelijkbaar is met Google Now, wat al sinds 2012 voor Android verkrijgbaar is en sinds 2014 voor Chrome. Apple neemt - dankzij een aantal veelbelovende aankondigingen over Google Now op de I/O-conferentie op 28 mei - een evoluerend doel op zich. En zoals we in dit artikel vaker zullen zeggen, zou je Apple ervan kunnen beschuldigen dat het helemaal zo origineel niet is.

Ten tweede heeft ProActive nog steeds flink wat bugs. Dat is onvermijdelijk omdat het een zeer vroege betaversie is. We gaan ervan uit dat dit in de uiteindelijke versie allemaal verholpen zal zijn, maar het beperkte de mate waarin we de soepelheid van de uitvoering van ProActive konden evalueren.

Momenteel lijken de lokaal populaire nieuwsberichten bijvoorbeeld beperkt te zijn tot drie of vier aanbieders (voornamelijk de Independent, de Telegraph en Sky News) en het zijn voornamelijk clickbait-achtige artikelen ("Bijen dragen meer bij aan de economie dan het koningshuis" etc.). Dit past niet zo goed bij Apple - maar we nemen aan dat deze berichten effectiever en eleganter zullen worden samengesteld zodra News eenmaal volledig gereed is.

Het lukte ons ook niet om ProActive de identiteit van een anonieme beller te laten achterhalen, ondanks het feit dat we enkele minuten daarvoor een e-mail met dat nummer en de naam van de beller (en verder niets anders) naar het apparaat in kwestie verstuurd hadden. (Het herkende het echter wel als een nummer uit Londen.) Deze functie is vermoedelijk nog in ontwikkeling.

Multitasking

De heilige graal van iOS-functies, de functie waar we allemaal al jaren om vragen en de grote aanwijzing voor de plotseling plausibele iPad Pro, is multitasking. Het is vanwege de interesse in ProActive naar de tweede plaats gezakt, maar het is nog altijd belangrijk. Maar het werkt alleen op de iPad.

De multitaskingfunctie van iOS 9, in zijn meest elementaire vorm, maakt het mogelijk om twee apps tegelijk te bekijken, naast elkaar. De ene neemt ongeveer een derde van het scherm in beslag en wordt verticaal afgesneden. Dit heet Slide Over.

Je kunt Slide Over vanuit elke app activeren door vanaf de rechterkant van het scherm naar binnen toe te swipen, waardoor er een zijbalk geopend wordt met een aantal apps - het lijkt erop dat het de volledige reeks Apple-apps is, hoewel we nog geen zijbalk versies gezien hebben van de apps van derden die we hebben gedownload - en vervolgens wordt je selectie in een zijbalkweergave gedraaid:

©PXimport

Je kunt dan vanaf de bovenkant van die zijbalk omlaag swipen om terug te gaan naar het keuzepaneel, of je kunt op de hoofd app drukken (in deze weergave is de hoofd app donkerder en niet actief - je krijgt alleen een weergave te zien van zijn laatst opgeslagen toestand) om de Slide Over-weergave te verlaten.

©PXimport

Dit is handig en lijkt tot dusver goed geïmplementeerd te zijn. We zijn benieuwd wat andere app ontwikkelaars van deze zijbalk weergave kunnen maken (als ze inderdaad hun apps aan deze lijst mogen toevoegen), maar zelfs wanneer je alleen Apple's eigen apps kunt zien is het niet moeilijk om verschillende scenario's te bedenken waarin het handig is om twee apps tegelijk te kunnen bekijken. Een route volgen in Maps terwijl je aanwijzingen in een e-mail of Notes typt; je e-mail doornemen terwijl je belangrijke notities in Notes kopieert; tijdens een conversatie in Messages je Calendar controleren; enzovoorts.

Maar in Slide Over kun je niet met beide apps tegelijk communiceren. Er is echter een geavanceerdere vorm van multitasking in iOS 9, die alleen voor de iPad Air 2 beschikbaar is (en vermoedelijk de iPad Air 3 en iPad Pro). Het heet Split View.

©PXimport

In Split View zijn beide apps actief - je kunt met allebei tegelijk communiceren en zelfs in tegengestelde richtingen scrollen dankzij Multitouch. De hoeveelheid schermruimte die de apps in beslag nemen kun je ook aanpassen. Je kunt kiezen tussen 50/50 en twee derde/een derde.

De laatste multitasking functie in iOS 9 is Picture-in-picture Video Viewing en gelukkig is deze compatibel met alle iOS 9 iPads. Het is simpel maar erg aantrekkelijk: als je video's bekijkt (online, met YouTube of een andere video app, of met FaceTime) kun je op de thuisknop drukken om terug te gaan naar het thuisscherm - en de video zal krimpen en blijven draaien. Het is een leuk extraatje en het geeft de iPad een echt desktop gevoel, een apparaat dat je kunt gebruiken om dingen gedaan te krijgen.

©PXimport

News

De volgende functie is niet geïmplementeerd in de eerste beta van iOS 9, dus we kunnen vooralsnog alleen afgaan op de beschrijving van Apple en de demonstratie ervan op WWDC.

©PXimport

News lijkt een beetje op Flipboard, in de zin dat je het in kunt stellen door verschillende bronnen te selecteren waarna het automatisch nieuwsberichten van die bronnen binnenhaalt. Verder lijkt News je interesses te leren: het laat je artikelen zien van bronnen die je niet geselecteerd hebt als ze bij je interesses passen, en er is een Explore functie die je nieuwe kanalen laat zien waarvan de app denkt dat je ze misschien leuk zal vinden, plus extra onderwerpen.

De content kan bestaan uit foto's en galerijen, audio, video, plattegronden en animaties. Je kunt bladwijzers aanmaken voor later, er zijn ingebedde video's en je kunt de meer dan een miljoen onderwerpen van de app doorzoeken. Het is indrukwekkend - maar gaan we dit echt gebruiken als we al een voorkeur voor bepaalde nieuwsbronnen hebben?

©PXimport

©PXimport

Apple heeft News beschreven als "prachtige content van 's werelds belangrijkste bronnen, voor jou gepersonaliseerd" en het ziet er echt geweldig uit. Apple lijkt een goede balans gevonden te hebben tussen het behouden van de huisstijl van de verschillende bronnen en het tot stand brengen van visuele consistentie binnen de app: elk bericht wordt naar Apple News Format geconverteerd, wat geoptimaliseerd is voor weergave in de app, maar het logo en de stijl van de individuele nieuwsaanbieder worden behouden.

OV-informatie en andere veranderingen in Maps

Voor de lancering van iOS 9 rapporteerden we dat Apple van plan was om een aantal grote veranderingen aan te brengen in de Maps-app.

En inderdaad, Maps biedt nu OV-informatie - het is echt tijd, maar beter laat dan nooit - evenals verbeterde locatiedetails en de mogelijkheid om bedrijven in de buurt en andere bezienswaardigheden te ontdekken.

©PXimport

Dit is een uiterst belangrijke update, maar wees gewaarschuwd: Vooralsnog is de OV-informatie zeer beperkt. En voorlopig is het nog helemaal niet beschikbaar voor Nederland.

Als je je afvraagt wat de cartografen van Apple hebben zitten doen, kunnen we je vertellen dat China geluk heeft gehad. De lijst met steden die in kaart gebracht zijn is redelijk eenzijdig.

Je kunt momenteel de OV-systemen navigeren in:

- San Francisco

- New York

- Los Angeles

- Toronto

- Parijs

- Berlijn

- Londen

- en meer dan 300 locaties in China

Hopelijk zal deze lijst in de nabije toekomst worden uitgebreid. (En vergeet niet dat een aantal mensen in Toronto ontdekt hebben dat iOS 9 om kan gaan met het openbaar vervoer in kleine agglomeraties in de buurt, dus Maps is misschien slimmer dan Apple wil vertellen.)

En in blijde verwachting van de lancering van Apple Pay in het Verenigd Koninkrijk in juli, heeft Maps ook de mogelijkheid gekregen om je te vertellen welke winkels in de buurt het mobiele betaalsysteem van Apple ondersteunen. Wanneer Apple Pay naar Nederland of andere Europese landen komt, is nog niet bekend.

Verbeterde versie van Notes

Verder is er Notes, de meest elementaire en vaakst genegeerde voorgeïnstalleerde productiviteit app - maar dankzij de updates in iOS 9, kan Apple je misschien toch nog overtuigen om Notes voor meer te gaan gebruiken dan alleen boodschappenlijstjes.

Zelfs voor boodschappenlijstjes is Notes beter dan ooit tevoren, dankzij de mogelijkheid om eenvoudig takenlijsten aan te maken. Er staat een reeks sneltoetsen aan beide kanten van de QuickType suggesties op het iOS-systeemtoetsenbord (waarover later meer); één van deze toetsen is een vinkje in een kleine cirkel. Als je in Notes wat tekst markeert, kun je op dat icoon drukken om de tekst automatisch op te laten maken als een takenlijst met een aanvinkbaar vakje naast elk item.

Dit is handig voor het verwijderen van objecten uit een lijst zonder ze daadwerkelijk weg te halen - voor herhaalde takenlijsten voor je werk, bijvoorbeeld, of boodschappenlijstjes met producten die je regelmatig opnieuw koopt. Of gewoon voor het goede gevoel dat je krijgt bij het wegvinken van items uit een lijst.

©PXimport

Apple heeft Notes ook de mogelijkheid gegeven om digitale tekeningen in te bedden. Vanaf elk punt in je notitie kun je op het tilde icoon drukken om een nieuw venster te openen waarin je een illustratie kunt maken, bijvoorbeeld van een tuinontwerp, de lay-out van een tijdschriftpagina of een intiem lichaamsdeel van een man. Je kunt meerdere kleuren, texturen en diktes voor de pen gebruiken, een doorschijnend markeerstift effect en een handige liniaal tool. Als je klaar bent kom je terug bij het originele document, met je tekening op de gekozen plek.

Toetsenbord verbeteringen

In de meeste apps kun je met het systeemtoetsenbord van iOS 9 met één druk op de knop knippen, plakken en kopiëren; in andere apps krijg je ook opmaakopties, bijlagen en dergelijke. Het is een handig gebruik van wat in principe loze ruimte is aan beide kanten van het QuickType suggestievakje (hoewel ze een beetje bekneld zitten).

De tweede verandering heeft betrekking op de Shift-toets. Deze voorkomt nu verwarring door het uiterlijk van elke lettertoets te veranderen wanneer Shift is in- of uitgeschakeld. (In eerdere versies klaagden gebruikers erover dat ze niet zeker wisten of Shift aan of uit stond, omdat het gewoon tussen de kleur van de gewone lettertoetsen en de kleur van de speciale toetsen wisselde.)

©PXimport

Bovendien kun je nu overal met twee vingers tegelijk op het scherm drukken om de toetsen grijs te laten worden - je krijgt dan een cursor waarmee je tekst kunt markeren:

©PXimport

Het is erg handig, maar dankzij de bugs in de eerste bèta-implementatie van deze functie, ons gebrek aan ervaring ermee of een combinatie van de twee, hadden we moeite om het goed te gebruiken. We verwachten dat Apple deze functie voorafgaand aan de release nog zal oppoetsen.

Verbeterde batterijduur

Het laatste item in onze lijst met nieuwe functies in iOS 9 is geenszins een bijzaak. Het heeft te maken met de batterijduur - iets waar elke iPhone gebruiker zich op een bepaald moment zorgen over heeft gemaakt.

Apple beweert dat iOS 9 gestroomlijnder en energiezuiniger is dan iOS 8 - zoveel zelfs, dat de batterij van een iPhone 6 die op iOS 9 draait een uur langer meegaat. Dat is een indrukwekkende en welkome toename, maar we moeten dit natuurlijk wel uittesten.

En de energiezuinigheid houdt hier niet op. Als je je batterijduur nog meer wilt verlengen, kun je een nieuwe Low Power Mode inschakelen, waarmee je smartphone volgens Apple drie uur extra mee gaat. Het zorgt er ook voor dat de batterij indicator oranje wordt.

©PXimport

(We weten trouwens niet zeker of die drie uur bovenop het uur dat je krijgt door simpelweg iOS 9 te draaien komt, of dat het uur daarin begrepen is; een andere tech site heeft een totale winst van vier uur extra genoemd, maar de manier waarop Apple het geformuleerd heeft maakt het onduidelijk...)

Apple's beschrijving van de Low Power Mode is irritant vaag: er natuurlijk moet één of andere concessie gedaan worden, anders zou Apple de modus standaard de hele tijd actief laten zijn. We denken dat het de animaties en andere mooie dingen in de interface reduceert, en we hebben gemerkt dat het scherm sneller uitgeschakeld wordt.

Apple's officiële berichtgeving over de Low Power Mode:

"Door het hele besturingssysteem heen zijn apps en belangrijke technologieën efficiënter gemaakt om het batterijverbruik waar mogelijk te verminderen - dus je krijgt een langere batterijduur voor de dingen die je dagelijks doet. Dankzij omgevingslicht- en afstandssensoren weet je iPhone of hij met het scherm omlaag op tafel ligt, waardoor het scherm niet wordt aangezet, zelfs niet wanneer je een notificatie krijgt. En de nieuwe Low Power Mode maakt het mogelijk om je batterijduur nog verder te verlengen."

Je kunt de Low Power Mode activeren vanuit de Settings app, maar we verwachten dat de meeste mensen dit zullen doen vanuit het waarschuwingsbericht dat verschijnt wanneer je batterij de 20 procent bereikt.

Snelheid en prestaties

Zal je iPhone of iPad trager worden wanneer je naar iOS 9 updatet? Dat kan. Maar we zijn optimistisch dat het niet zal gebeuren.

Elk jaar wordt iOS steevast een beetje moeilijker om te draaien: iets veeleisender wat betreft de rekenkracht van het apparaat waarop het geïnstalleerd wordt. (Dit is trouwens geen onveranderlijke wet van de informatica: veel besturingssystemen worden na verloop van tijd efficiënter voor de processor. Maar voor iOS is het al jaren wel zo.) Apple wordt verondersteld ons hiervoor te waarschuwen door te bepalen dat alleen apparaten die krachtig genoeg zijn om het te draaien dit mogen doen. Maar elk jaar komen mensen die het minst krachtige apparaat uit de lijst met "upgradebare" iPhones en iPads bezitten erachter dat het trager wordt.

Toen iOS 7 gelanceerd werd, waren iPhone 4-gebruikers blij om te horen dat ze de nieuwe update konden installeren, maar een stuk minder blij doen hun smartphones plotseling traag werden. In het geval van iOS 8 was het de iPhone 4s die eronder te lijden had, ondanks het feit dat Apple gezegd had dat het krachtig genoeg was om het te kunnen draaien.

Dus het eerste dat we over de prestaties van iOS 9 moeten zeggen is het volgende: als je een relatief oude iPad of iPhone hebt - met name als het één van de oudste uit de lijst met iOS 9 compatibele apparaten is (zie de volgende paragraaf) - moet je oppassen met upgraden. We raden ten zeerste aan om op zijn minst een paar dagen te wachten, om te zien of vroege upgraders merken dat hun iPhone 4s (of wat dan ook) het nieuwe besturingssysteem aankan.

Maar Apple beweert dat het dit jaar anders zal zijn: dat iOS 9 gestroomlijnd en efficiënt is, en dat het zelfs gemakkelijker te draaien is dan iOS 8. De lijst met compatibele apparaten os hetzelfde als die van iOS 8; als je iOS 8 zonder problemen draait, zou iOS 9 prima moeten werken. Het zou zelfs iets sneller kunnen zijn.

Zoals we eerder al zagen, schept Apple erover op dat iOS 9 zo energiezuinig is dat het de batterijduur van geüpdatete apparaten zal verlengen; Apple zegt ook dat het installatiebestand van iOS 9 ongeveer driemaal kleiner is dan het installatiebestand van iOS 8. Dit alles duidt op een gestroomlijnd en relatief weinig veeleisend besturingssysteem en we zijn daarom vooralsnog optimistisch over de prestaties van iOS 9.

Welke iPhones en iPads kunnen iOS 9 installeren en draaien?

Dit brengt ons bij de volgende belangrijke vraag: welke iPads, iPhones en iPods zullen iOS mogen en kunnen draaien? En nog belangrijker, welke zullen het zonder merkbare vertraging kunnen draaien?

Het antwoord is simpel: iOS 9 kan draaien op alle apparaten die iOS 8 konden draaien. Goed nieuws voor iedereen!

Hier is dat lijstje met iOS 9 compatibele apparaten:

- iPad 2, iPad 3, iPad 4, iPad Air, iPad Air 2, iPad Air 3*, iPad Pro*

- iPad mini 1, iPad mini 2, iPad mini 3, iPad mini 4*

- iPhone 4s, iPhone 5, iPhone 5c, iPhone 5s, iPhone 6, iPhone 6 Plus, iPhone 7 series*

- iPod touch (vijfde generatie)

* Onbevestigde apparaten

Zoals we eerder al zeiden, wordt er gezegd dat iOS 9 niet moeilijker te draaien zal zijn dan iOS 8 - misschien zelfs wat gemakkelijker: heel fijn. Dit betekent dat je geen problemen zou moeten hebben bij het updaten naar iOS 9 als je apparaat prima werkt met iOS 8.

(Als je een iPad 2, iPad mini 1 of iPhone 4s hebt, raden we toch aan om een paar dagen te wachten met updaten, gewoon voor de zekerheid - als één van die apparaten toch trager blijkt draaien zul je dit horen voordat je de sprong waagt.)

©PXimport

Releasedatum en publieke verkrijgbaarheid

iOS 9 werd officieel aangekondigd op WWDC 2015, op 8 juni 2015, samen met een demonstratie van de vlaggenschip functies en de lancering van het beta programma voor ontwikkelaars.

De volgende belangrijke datum is de publieke lancering van iOS 9, wanneer we allemaal (als je apparaten nieuw genoeg zijn) de update kunnen downloaden. Dit gebeurt vrijwel zeker in september, samen met de lancering van de volgende iPhones.

Hoe kun je je iPhone of iPad naar iOS 9 updaten?

Wacht totdat iOS 9 officieel gelanceerd wordt, waarschijnlijk in september (wacht vervolgens een paar dagen langer als je nerveus bent on wilt weten of mensen met hetzelfde apparaat problemen tegenkomen) en ga naar de Settings app op je iPhone of iPad en kies General > Software Update. iOS zal je door de update heenleiden.

Twee waarschuwingen. Ten eerste moet je je apparaat back-uppen naar iCloud of iTunes voordat je gaat updaten, voor het geval er iets misgaat.

Ten tweede, het kan zijn dat je een aantal bestanden en apps moet verwijderen om ruimte te maken voor het installatiebestand. Apple belooft dat het dit jaar veel kleiner zal zijn dan voorheen, maar je moet toch verwachten dat het meer dan een gigabyte aan ruimte in beslag zal nemen. De software zelf zal overigens kleiner zijn dan dat; de rest van de ruimte is nodig voor het installatieproces, dus je zou de dingen die je verwijderd hebt nadat de installatie voltooid is gewoon terug moeten kunnen zetten.

Lees ook: iOS 9 verwijdert apps om systeemupdates te installeren.

Als je toch liever geen apps weg wilt gooien om ruimte te maken, kun je iOS 9 via iTunes installeren. Hoe dit moet leggen we uit in een ander artikel: How to update your iPhone or iPad to iOS 8 if you don't have room.

Dit alles is gericht op het verkrijgen van de officiële publieke versie van iOS 9 wanneer deze in september gelanceerd wordt. Maar als je iOS 9 wilt hebben voordat het officieel uitkomt, heb je een aantal opties.

Als je een ontwikkelaar bent (of in staat en bereid bent om te doen alsof je er een bent) kun je deelnemen aan Apple's programma voor ontwikkelaars (dit kost 99 dollar per jaar). Deelnemers aan dit programma krijgen toegang tot beta software, lang voordat de publieke lancering plaatsvindt, om hun apps te testen op het nieuwe platform en ervoor te zorgen dat ze compatibel zijn. Dit zal echter onvoltooide software zijn, dus verwacht niet dat alles perfect werkt.

Een minder drastische benadering is deel te nemen aan het publieke bètaprogramma. iOS 9 zal pas veel later de publieke beta ingaan - waarschijnlijk pas een week of twee vóór de publieke lancering - maar je kunt er wel lekker over opscheppen en de interface zelf uitproberen.

Conclusie

iOS 9 heeft veel aantrekkelijke nieuwe functies (nieuw voor iOS, dan wel - Android-liefhebbers zullen je erop wijzen hoeveel van deze functies al lang in Android beschikbaar zijn), samen met welkome tweaks in de interface en met name het systeemtoetsenbord. Op dit punt in de ontwikkeling (de eerste bèta) is het geen verrassing dat er wat bugs in zitten, en niet alle functies zijn geïmplementeerd, dus we kunnen het volledige besturingssysteem vooralsnog niet evalueren.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 slimme thermostaat-sets voor een energiezuinig(er) huis
Energie

Waar voor je geld: 5 slimme thermostaat-sets voor een energiezuinig(er) huis

Bij ID.nl zijn we gek op producten voor een mooie prijs of die iets bijzonders te bieden heeft. Een paar keer per week gaan we daarom op zoek naar zulke producten. Wil je je huis slim en energiezuinig(er) maken? Een starterset met een slimme thermostaat en radiatorkranen is dan een mooi begin.

Om je huis wat energiezuiniger te maken is het gebruik van de CV-ketel en de verwarming een goed begin om deze wat beter reguleren. En in plaats van dat je dat zelf helemaal handmatig moet bijhouden, kun je kiezen voor een slimme thermostaat die dat voor je doet. Wij vonden vijf handige startersets met slimme thermostaat en extra apparatuur zoals radiatorkranen waarmee je direct aan de slag kunt.

TP‑Link KE100 KIT

Met deze set van TP‑Link maak je je radiatoren afzonderlijk aanstuurbaar. De doos bevat twee thermostatische radiatorkranen en een hub. Die hub vormt het hart van het systeem: je verbindt hem met je wifi en plaatst de radiatorkranen op de bestaande ventielen. Vervolgens kun je via de Kasa Smart‑app voor iedere ruimte een eigen temperatuur instellen. Dankzij het ingebouwde schema stel je vaste tijdstippen in waarop de radiatoren opwarmen of juist lager worden gezet. De apparaten communiceren draadloos met de hub, waardoor je ook meerdere kamers kunt bedienen.

Je kunt tot wel 32 radiatoren op één hub aansluiten. De set werkt samen met stemassistenten zoals Google Assistant, Amazon Alexa en Siri, zodat je de temperatuur per kamer kunt aanpassen zonder je telefoon erbij te pakken. Er is een vorstbeschermingsmodus die de radiator inschakelt als de temperatuur te laag wordt, handig bij koude winters. Via meegeleverde adapters passen de radiatorkranen op de meeste ventielen. En omdat ze op batterijen werken hoef je geen stroompunt in de buurt te hebben.

Imou TRV1 Kit

Dit starterspakket van Imou is bedoeld voor wie één of meerdere radiatoren los wil regelen en via internet wil bedienen. In de doos zit een thermostatische radiatorkraan en een gateway; de gateway verbindt de kraan met je thuisnetwerk via Zigbee. De kraan meet de temperatuur en stuurt het ventiel nauwkeurig aan tussen 5 °C en 35 °C, met stappen van een halve graad. Je programmeert via de Imou Life‑app een tijdschema of stelt handmatig de gewenste temperatuur in. De gateway heeft een bereik van honderd meter, zodat je de set eventueel met extra kranen kunt uitbreiden tot een maximaal aantal van 32 radiatoren.

Handige functies zijn open‑raamdetectie, antivriesstand en een kinderslot. Wanneer er een raam openstaat schakelt de kraan automatisch lager om energie te besparen. Batterijen leveren de stroom; Imou levert AA‑batterijen en diverse adapters mee. De set werkt samen met Amazon Alexa en Google Assistant zodat je via spraakcommando’s de verwarming aanstuurt. Dankzij de heldere led‑ring op de knop zie je in één oogopslag welke modus actief is. Hierdoor is het systeem geschikt voor wie op een eenvoudige manier per kamer wil verwarmen zonder ingrijpende installatie.

Hombli Smart Radiator Thermostat Starterkit

Hombli biedt een set met twee radiatorthermostaten en een bridge om de knoppen via de Hombli‑app te bedienen. Je plaatst de knoppen op de bestaande ventielen, waarna je met de bridge de verbinding maakt tussen de knoppen en je wifi‑netwerk. Met de app stel je per kamer een weekprogramma in, zodat je bijvoorbeeld ’s avonds in de woonkamer verwarmt en overdag juist in de werkkamer. De thermostaten hebben een energieverbruiksmonitor waarmee je ziet hoeveel warmte elke radiator gebruikt. Er is ook een geofencing‑optie: als je het huis verlaat, gaat de verwarming automatisch lager.

Open‑raamdetectie voorkomt onnodig stoken als er geventileerd wordt. De knoppen communiceren via bluetooth low energy; daardoor gaan de AA‑batterijen volgens Hombli tot anderhalf jaar mee. Je bedient het systeem met de app of via spraakassistenten zoals Google Assistant, Amazon Alexa en Siri. Omdat de bridge meerdere knoppen kan koppelen, kun je later uitbreiden naar extra radiatoren. Via de app kun je ook alle gekoppelde knoppen gelijktijdig aanpassen, waardoor het systeem geschikt is voor blok‑ of stadsverwarming.

Tado Slimme Radiatorknop Starterskit V3+

Deze starterskit van tado° is bedoeld voor woningen waar elke radiator apart geregeld moet worden zonder centrale thermostaat. De verpakking bevat één slimme radiatorkraan en een internetbridge. Je vervangt de bestaande knop door de slimme kraan en koppelt de bridge aan je router. Via de tado°‑app regel je de temperatuur per kamer en stel je uitgebreide programma’s in, zoals een week- of weekendprogramma. De app gebruikt geolocatie, open‑raamdetectie en weersinformatie om de verwarming automatisch aan te passen.

De set werkt met spraakbesturing via Amazon Alexa, Apple HomeKit en Google Assistant. Dankzij de internetbridge kun je extra radiatorkranen toevoegen om meer kamers aan te sturen. tado° adviseert om per radiator een slimme knop te plaatsen voor optimale werking. Volgens de fabrikant kun je tot 31 % energie besparen doordat de app de verwarming afstemt op je aanwezigheid. Batterijen zorgen voor de stroomvoorziening. Voor geavanceerde functies zoals automatische geofencing heb je een optioneel abonnement nodig, maar de basisbediening via de app blijft beschikbaar zonder extra kosten.

Bosch EasyControl Set CT 200

Bosch levert een compleet pakket waarmee je elke ruimte afzonderlijk kunt verwarmen. De set bevat de EasyControl CT 200‑thermostaat en drie draadloze radiatorthermostaten. Je installeert de slimme kraankoppen eenvoudig op de bestaande ventielen; dankzij meegeleverde adapterringen passen ze op de meeste radiatoren. Vervolgens verbind je de CT 200 met je wifi en stel je via de EasyControl‑app voor maximaal negentien kamers afzonderlijke temperaturen en klokprogramma’s in. De thermostaat toont energieverbruik in grafieken en heeft een zelflerende “Coming Home”‑functie; via geofencing detecteert hij of je thuis bent en past hij de verwarming automatisch aan. Je kunt de set bedienen via het aanraakscherm of met spraakassistenten zoals Google Nest, Amazon Alexa en Siri, en integreren met IFTTT.

De radiatorthermostaten werken draadloos en laten zich via een unieke QR‑code koppelen aan de CT 200; in de app stel je per radiatorknop een individueel schema in, zodat kamers alleen worden verwarmd wanneer dat nodig is. De batterijen zijn meegeleverd en de kleppen zijn zowel horizontaal als verticaal te gebruiken. Daarnaast meldt de app storingen en toont zij de waterdruk van je cv‑installatie. Voor open haarden is er een speciale functie: de cv‑ketel levert geen warmte aan de kamer met open haard terwijl andere vertrekken comfortabel warm blijven.

▼ Volgende artikel
Handige en grappige usb-producten voor een productieve werkdag
© ID.nl
Huis

Handige en grappige usb-producten voor een productieve werkdag

Sinds de uitvinding van de usb-poort kun je allerlei apparaten op je computer aansluiten. Externe opslagdragers en hubs zijn ontzettend handig, maar daarnaast verbind je net zo makkelijk de meest exotische spullen. Wat dacht je bijvoorbeeld van een tafelventilator, mini-koelkast, mokverwarmer en leeslamp? Geef je kantoorleven een boost met de usb-apparaten uit dit overzicht.

Hema tafelventilator USB Retro

€ 8,89 | www.hema.nl

Wanneer de temperatuur op je werkplek snel oploopt, is een verfrissend briesje wel zo prettig. Richt deze spotgoedkope tafelventilator op je gezicht en werk comfortabel door. Fijn is dat je de hoek kunt aanpassen. De vier rotorbladen bevinden zich in een compacte ‘kooi’, met een diameter van slechts tien centimeter. Daardoor neemt de ventilator dus weinig ruimte in beslag. Je kunt kiezen uit de kleuren zwart, groen, blauw, oranje en roze.

€ 8,89 | www.hema.nl

Hama 00012110

€ 11,99 | www.hama.com

Werk je op verschillende plekken, dan is deze ventilator ideaal. De meeste laptops hebben aan de zijkant één of meerdere usb-a-poorten; steek de connector van deze ventilator daarin en beweeg de flexibele zwanenhals in de gewenste richting. Dankzij de lengte van dertig centimeter kun je alle kanten op. Werk je weleens in het donker? In dat geval vallen de vijf gekleurde leds nogal op. Die geven je (werk)kamer een fraai effect. Je zet de verlichting met een schakelaar aan of uit.

€ 11,99 | www.hama.com

ThreeH H-UF05

Ca. € 26,- | www.amazon.nl

Geen tijd om tijdens een drukke dag naar de koelkast te lopen? Dankzij deze leuke mini-koelkast hoeft dat ook niet. De binnenruimte meet 8 × 8,6 × 18,6 centimeter, groot genoeg voor één blikje cola of energiedrank. De bediening is eenvoudig, want in de usb-kabel zit een schakelaar. Naast koelen kan de ThreeH H-UF05 ook verwarmen. Het opgegeven temperatuurbereik voor deze functie bedraagt 40 tot 65 graden Celsius. Handig voor wie een kop koffie of thee langere tijd warm wil houden. Het koelkastje is er in een rode en zwarte uitvoering.

Ca. € 26,- | www.amazon.nl

Trust Azul Cooling Stand

€ 39,99 | www.trust.com

Als je graag met je laptop op schoot werkt, komt deze koelstandaard goed van pas. Hiermee verklein je de kans dat de hardware oververhit raakt. Bovendien voorkom je dat je bovenbenen op den duur gaan gloeien. Je kunt een notebook van maximaal 17,3 inch op het plateau plaatsen en vervolgens urenlang werken. Twee ventilators, die draaien met een snelheid van zo’n 800 omwentelingen per minuut, koelen de onderzijde van laptopbehuizing. Mooi meegenomen is de extra usb-poort, zodat je bijvoorbeeld een usb-stick of externe schijf kunt aansluiten. De koelstandaard is tevens voorzien van blauwe ledverlichting.

€ 39,99 | www.trust.com

Beper USB Mug Warmer

Ca. € 20,- | www.beper.com

Wie het vaak druk heeft, laat een kop thee, koffie of chocolademelk soms onbedoeld afkoelen. Een mokverwarmer is dan ideaal. Zodra je de Beper USB Mug Warmer op een usb-poort aansluit, verwarmt de onderzetter zichzelf. Je hoeft niet te haasten, want het warme drankje blijft continu op een aangename temperatuur. Laat die onverwachte besprekingen maar komen!

Ca. € 20,- | www.beper.com

Nedis COOL3WT

Ca. € 15,- | www.nedis.nl

De Nedis COOL3WT is een perfecte luchtkoeler voor je bureau (of nachtkastje). Vul de geïntegreerde watertank met 0,3 liter en geniet van een aangenaam windje. Kies hierbij uit drie ventilatorstanden. Dit apparaat blaast vochtige lucht, waardoor je droge of geïrriteerde ogen voorkomt. Het opgegeven geluidsniveau bedraagt 51 decibel. Je sluit dit compacte apparaat aan op netstroom of een usb-poort van de computer.

Ca. € 15,- | www.nedis.nl

B.duck USB Hub

Ca. € 13,- | www.bol.com

De meeste usb-hubs hebben een sober uiterlijk, maar dat is bij dit badeendje wel anders. Verbind je de B.duck USB Hub met een pc of laptop, dan beschik je over vier usb-a-poorten. Ideaal voor het opladen van een smartphone of het aansluiten van een usb-stick. Deze speels vormgegeven ‘kantoorgenoot’ heeft een kunststof behuizing van slechts 8,5 × 8,5 × 9 cm.

Ca. € 13,- | www.bol.com

ACT AC7050

Ca. € 35,- | www.act-connectivity.com

Vrijwel alle recente laptops en pc’s hebben een usb-c-poort. Koppel daar deze betaalbare usb-hub aan en je hebt in één klap toegang tot diverse aansluitingen. De stevige aluminium behuizing biedt drie usb-a-poorten en twee geheugenkaartlezers (compatibel met SD- en microSD). Een pluspunt is de ondersteuning voor usb Power Delivery met een maximaal vermogen van 85 watt. Zo kun je een geschikte laptoplader aansluiten en fungeert de ACT AC7050 als volwaardig dockingstation. 

TP-Link UH720

Ca. € 37,- | www.tp-link.com

Zoek je een uitgebreide usb-hub voor een scherpe prijs? Dan is de breed verkrijgbare TP-Link UH720 wellicht het overwegen waard. Met zeven reguliere usb-a-aansluitingen en nog eens twee oplaadpoorten kun je alle kanten op. Aan de witte ledlampjes kun je zien of de usb-stick, printer en toetsenbord succesvol zijn verbonden. Volgens de fabrikant ondersteunt dit apparaat een respectabele overdrachtssnelheid tot 5 Gbit/s. Een geruststellende gedachte is dat de usb-hub is beveiligd tegen oververhitting en overspanning. De afmetingen van 16,5 × 6,55 × 1,75 centimeter vallen trouwens mee, waardoor de hub moeiteloos in een tas past.

Ca. € 37,- | www.tp-link.com

Dell Universal Dock UD22

Ca. € 110,- | www.dell.com

Creëer met dit veelzijdige dockingstation van Dell een ideale werkplek. Zodra je de laptop via de usb-c-stekker aansluit, heb je direct toegang tot alle aangesloten randapparatuur. Denk aan een toetsenbord, muis, printer, externe harde schijf en een of meerdere pc-monitors. Bovendien wordt de laptop tegelijkertijd verbonden met ethernet en netstroom. De behuizing biedt heel wat usb-a- en usb-c-poorten. Voor de video-overdracht heeft de Dell Universal Dock UD22 twee DisplayPort-aansluitingen. Daarnaast sluit je net zo gemakkelijk via usb-c of HDMI een extern scherm aan.

Ca. € 110,- | www.dell.com

Verbatim Keypad Secure USB-C-station

Vanaf ca. € 46,- | www.verbatim-europe.com

Sla met deze opvallende usb-stick belangrijke gegevens veilig op. Dit model van Verbatim past namelijk AES-256-encryptie toe op alle opgeslagen data. Wanneer je het opslagapparaatje onverhoopt mocht verliezen, ligt er niet meteen persoonlijke informatie op straat. De bestanden zijn namelijk alleen toegankelijk na het invoeren van de juiste code. Om die reden is de behuizing voorzien van een cijferpaneel met druktoetsen. De stick is verkrijgbaar met een opslagcapaciteit van 32 GB, 64 GB of 128 GB.

Vanaf ca. € 46,- | www.verbatim-europe.com

Adata SD810

Vanaf ca. € 65,- | www.adata.com

Op zoek naar een betaalbare externe ssd die tegen een stootje kan? De Adata SD810 voldoet aan de strenge eisen van de IP68-norm. De behuizing is dus volledig stof- en waterdicht en volgens de fabrikant overleeft het opslagapparaat zelfs een val vanaf een hoogte van 1,22 meter. Dankzij een maximale lees- en schrijfsnelheid van maar liefst 2000 MB/s kun je vlot grote hoeveelheden data overzetten. Naast pc’s, laptops en smartphones is de SD810 ook compatibel met nextgen-spelcomputers, waaronder de PlayStation 5. De externe ssd is leverbaar met een opslagcapaciteit van 500 GB, 1 TB, 2 TB of 4 TB, en je kunt kiezen uit een zwarte of een zilverkleurige behuizing.

Vanaf ca. € 65,- | www.adata.com

Seagate Ultra Compact

Vanaf € 129,99 | www.seagate.com

Zoals de productnaam al verklapt, heeft deze externe ssd een bescheiden behuizing. Met afmetingen van slechts 7 × 2,04 × 1,25 centimeter is de Seagate Ultra Compact niet veel groter dan een gemiddelde usb-stick. Toch kun je er 1 TB of 2 TB aan data op kwijt. De maximale lees- en schrijfsnelheid bedraagt 1000 MB/s, zodat je bijvoorbeeld snel raw-foto’s of een videoproject kunt kopiëren. Wees overigens niet bang om de opslagdrager mee te nemen, want het product heeft een IP54-codering; de behuizing is dus bestand tegen stof en spatwater. Dankzij de rubberen ombouw levert een val van drie meter hoogte normaliter geen schade op.

Vanaf € 129,99 | www.seagate.com

Ikea JANSJÖ

€ 3,99 | www.ikea.com

Als je een laptop zonder toetsenbordverlichting gebruikt, is dit zeer goedkope ledlampje van IKEA een handig hulpmiddel. Steek de usb-stekker in een vrije poort en profiteer van warm wit licht met een kleurtemperatuur van 2700 kelvin. De buigzame zwanenhals maakt het mogelijk het lampje heel precies te richten. IKEA claimt dat de JANSJÖ goed is voor 25.000 lichturen.

€ 3,99 | www.ikea.com

Paladone Star Wars X Wing

Ca. € 50,- | www.trade.paladone.com

Star Wars-fans, opgelet! Deze bureaulamp bevat een replica van het bekende X-Wing Starfighter-ruimteschip. Met behulp van de vleugels en de standaard kun je de richting van de ledlamp eenvoudig aanpassen. Steek de usb-connector in een laptop of pc en schakel de lamp in. Je kunt de Paladone Star Wars X-Wing ook op netstroom aansluiten; gebruik daarvoor een eigen usb-voedingsadapter. Deze lamp is een officieel Star Wars-product.

Ca. € 50,- | www.trade.paladone.com

Rapesco PS12-USB

Ca. € 18,- | www.rapesco.com

Maak je naast het werken op je laptop ook regelmatig schetsen op een tekenvel? Met de Rapesco PS12-USB zijn je potloodpunten voortaan altijd scherp. Dit apparaatje werkt op usb-voeding, al kun je voor mobiel gebruik optioneel vier AA-batterijen in de behuizing plaatsen. Twee slijpopeningen zorgen ervoor dat je zowel met dunne als dikke potloden uit de voeten kunt. De PS12-USB heeft een capaciteit van tien à twaalf potloden per minuut. Als je de kap verwijdert, schakelt de automatische puntenslijper zichzelf direct uit. Hierdoor kunnen ook jonge kinderen deze slijphulp veilig gebruiken. Het apparaat is verkrijgbaar in de kleuren zwart, roze, wit en blauw.

Ca. € 18,- | www.rapesco.com

MikaMax Big Enter Button

Ca. € 22,- | https://www.mikamax.nl

Ram je weleens uit frustratie op de Enter-knop? Misschien is deze gadget dan iets voor jou. Dankzij het zachte materiaal kun je zonder schade lekker hard op deze vervangende enorme Enter-toets rammen. Zodra je de usb-kabel met een laptop of pc verbindt, werkt de MikaMax Big Enter Button meteen. Het kussen meet 14 × 20 × 10 centimeter en weegt 142 gram.

Ca. € 22,- | https://www.mikamax.nl

8BitDo N30 Wireless Mouse

Ca. € 35,- | www.8bitdo.com

Veel mensen bewaren warme herinneringen aan de eerste spelconsole van Nintendo. Voor die doelgroep ontwikkelde 8BitDo deze retromuis. De kenmerkende rode en zwarte knoppen van de klassieke NES-controller zijn exact nagemaakt. De meegeleverde usb-ontvanger zendt een 2,4GHz-signaal uit, zodat de muis draadloos met de computer kan communiceren. De optische sensor ondersteunt een resolutie van 1000 dpi. Voor de voeding gaat er één AA-batterij in de behuizing, maar die levert de fabrikant niet mee.

Ca. € 35,- | www.8bitdo.com

Ajazz AF84

Ca. € 35,- | https://ajazzstore.com

Met de Ajazz AF84 lijkt het net alsof je op een ouderwetse typemachine tikt. Ondanks de relatief lage prijs is dit toch een draadloos model. Steek de 2,4GHz-usb-ontvanger in een vrije poort om verbinding te maken. Handig is de sleuf waarin je een tablet kunt plaatsen; het toetsenbord maakt dan via bluetooth draadloos contact met dit apparaat. Houd er rekening mee dat de fabrikant de twee benodigde AA-penlites niet zijn bijgesloten. Ajazz levert de AF84 in de kleuren zwart, grijs, roze en geel.

Ca. € 35,- | https://ajazzstore.com

Speedlink Joystick Competition Pro Extra

€ 29,99 | www.speedlink.com

Gamers van het eerste uur denken zullen weleens met weemoed terugdenken aan de klassieke joysticks van weleer. Met dit usb-model van Speedlink ga je terug in de tijd. Mooi meegenomen is dat je na aanschaf van dit product 25 arcadespellen kunt downloaden. De Joystick Competition Pro Extra is uitsluitend geschikt voor Windows-computers. Het is niet nodig om een stuurprogramma te installeren, want na aansluiting via usb werkt dit invoerapparaat direct.

€ 29,99 | www.speedlink.com