ID.nl logo
Huis

iOS 9 - Een eerste indruk

Apple heeft iOS 9, haar nieuwe besturingssysteem voor de iPad en iPhone, onthuld. Hier bekijken we de nieuwe functies en veranderingen in het ontwerp van iOS 9, en bespreken we de grote vraag: moet je updaten naar iOS 9? En wat zijn eigenlijk de verschillen met iOS 8?

Een eerste indruk van iOS 9

iOS 9, de volgende versie van Apple's software besturingssysteem voor de iPad, iPhone en iPod touch, is onthuld op WWDC 2015. In onze iOS 9 preview kijken we naar de nieuwe functies en veranderingen in het ontwerp van iOS 9 ten opzichte van iOS 8. Op basis van dit artikel kun je beter beslissen of je je iPhone of iPad wilt gaan updaten naar iOS 9 (en zien of je Apple apparaat überhaupt geüpdatet kan worden). Bovendien kijken we naar de manieren waarop iOS 9 de manier waarop we met onze Apple apparaten omgaan zal veranderen. Lees ook: iOS 9: Verbeteringen die Apple echt moet doorvoeren.

We gaan het ook hebben over de toekomstige ontwikkelingstijdlijn van iOS 9: de veranderingen die waarschijnlijk zullen worden doorgevoerd in toekomstige betaversies, de bugs die zijn blijven zitten in de beta die we hebben uitgeprobeerd (maar die verdwenen zullen zijn tegen de tijd dat iOS 9 gelanceerd wordt) en de datum waarop we verwachten dan iOS 9 voor iedereen beschikbaar zal zijn.

©PXimport

Visueel ontwerp & interface

Meestal verandert de look van iOS heel geleidelijk: in de acht voorgaande versies is er slechts één radicale visuele revisie geweest. (Dit was het controversiële herontwerp van iOS 7 waar een heleboel mensen een hekel aan hadden, maar inmiddels zijn de meeste er wel aan gewend geraakt.)

©PXimport

iOS 8 (links) en iOS 7: zeer vergelijkbare visuele ontwerpen.

Daarom verwachtten we dan ook dat iOS 9 er ongeveer hetzelfde uit zou zien als iOS 8, wat op zijn beurt weer erg op iOS 7 leek. Gebruikers brengen zoveel tijd met de interface van hun smartphone door dat enorme veranderingen vervelend zijn.

Inderdaad, de interface is grotendeels hetzelfde - met een aantal kleine maar belangrijke verschillen.

Laten we beginnen met het systeemlettertype, dat overal in iOS van Helvetica veranderd is in een aangepast lettertype met de naam San Francisco.

©PXimport

Het verschil tussen de twee is klein, maar merkbaar: kijk eens goed naar de hoofdletter R in de woorden Refresh en Restrictions in de screenshots hierboven. iOS 8 heeft een iets rondere R. We vinden de kleine letter S ook een beetje strakker in San Francisco.

Deze licht toegenomen focus op strakke lijnen en gespreide typografie strekt zich in bepaalde contexten uit tot verticale afstand. Kijk eens naar het Reply paneel in Mail:

©PXimport

Opnieuw staat iOS 8 aan de linkerkant. iOS 9 geeft de tekst wat meer ademruimte - het is een modernere look, vinden wij. Maar het is een minuscuul verschil vergeleken met het herontwerp van iOS 7.

Nieuwe functies

Apple's traditie van geheimhouding voordat een product gelanceerd wordt geldt nog steeds voor software releases (in tegenstelling tot de hardware releases, die gevoeliger zijn voor lekken vanuit de aanvoerketen van de productie) en een groot deel van de functies van iOS 9 zijn dan ook tot aan de officiële aankondiging geheim gebleven. Natuurlijk, er zijn een aantal gelekt (zoals ProActive), maar andere (zoals News) waren een complete verrassing.

ProActive

De vlaggenschip functie in iOS 9 is een contextueel intelligente, voorspellende persoonlijke assistent waar Apple naar verwezen heeft met de term 'ProActive'. (We weten niet zeker of het een officiële naam is of alleen een term die voor de aankondiging bedoeld was. Op de site van Apple wordt het meestal 'Intelligence' genoemd.) Het probeert er in principe achter te komen wat je wilt doen voordat je het vraagt en vervolgens biedt het een snelkoppeling naar die functie.

ProActive observeert constant wat je op je apparaat doet: de apps die je gebruikt, de mensen die je contacteert en wanneer en waar (denken we) je deze dingen doet. Het leert je gewoontes kennen.

©PXimport

Stel dat je bijna altijd 's ochtends eerst de Weather-app opent. ProActive zal dan het patroon herkennen en het icoon van die app aan de lijst met snelkoppelingen voor snelle toegang toevoegen op het Search-scherm (dit kun je benaderen door vanaf het thuisscherm naar links te swipen of door van boven naar onderen te swipen). Als je altijd op zondagavond je ouders belt, zul je merken dat de snelkoppeling naar hun telefoonnummer ook aan dat scherm wordt toegevoegd.

Sommige apps zullen aan het vergrendelscherm worden toegevoegd als ProActive denkt dat je op het punt staat om ze te gebruiken (net als het icoon van de Camera-app verschijnt het app icoon in grijs onderaan het vergrendelscherm); het voorbeeld dat is weergegeven was de Music-app, die een Now Playing bediening activeerde zodra de hoofdtelefoon in het apparaat geplugd werd.

©PXimport

Maar ProActive heeft een breder bereik. Het biedt ook populaire nieuwsberichten op basis van je locatie (verhalen die in jouw omgeving populair zijn, in plaats van alleen berichten over je lokale omgeving); het geeft restaurants, cafés en andere voorzieningen in de buurt op het Search scherm weer met snelle links naar routebeschrijvingen in Maps; het doorzoekt je Calendar, evenals je locatie en verkeersdata en combineert deze informatie om je te herinneren wanneer het tijd is om te vertrekken voor een afspraak (en als je niet op tijd weggaat, kun je precies zien hoeveel je te laat bent); en het gebruikt je e-mail om te zoeken naar de identiteit van onbekende bellers (en als er niets anders beschikbaar is geeft het je grofweg hun locatie).

Dit klinkt allemaal geweldig en leuk. En we houden van de ambitie. Maar we hebben een aantal reserveringen.

Ten eerste zal je vriendelijke lokale Android-liefhebber je erop wijzen dat hij dit al eerder gezien heeft: het is een concept dat vergelijkbaar is met Google Now, wat al sinds 2012 voor Android verkrijgbaar is en sinds 2014 voor Chrome. Apple neemt - dankzij een aantal veelbelovende aankondigingen over Google Now op de I/O-conferentie op 28 mei - een evoluerend doel op zich. En zoals we in dit artikel vaker zullen zeggen, zou je Apple ervan kunnen beschuldigen dat het helemaal zo origineel niet is.

Ten tweede heeft ProActive nog steeds flink wat bugs. Dat is onvermijdelijk omdat het een zeer vroege betaversie is. We gaan ervan uit dat dit in de uiteindelijke versie allemaal verholpen zal zijn, maar het beperkte de mate waarin we de soepelheid van de uitvoering van ProActive konden evalueren.

Momenteel lijken de lokaal populaire nieuwsberichten bijvoorbeeld beperkt te zijn tot drie of vier aanbieders (voornamelijk de Independent, de Telegraph en Sky News) en het zijn voornamelijk clickbait-achtige artikelen ("Bijen dragen meer bij aan de economie dan het koningshuis" etc.). Dit past niet zo goed bij Apple - maar we nemen aan dat deze berichten effectiever en eleganter zullen worden samengesteld zodra News eenmaal volledig gereed is.

Het lukte ons ook niet om ProActive de identiteit van een anonieme beller te laten achterhalen, ondanks het feit dat we enkele minuten daarvoor een e-mail met dat nummer en de naam van de beller (en verder niets anders) naar het apparaat in kwestie verstuurd hadden. (Het herkende het echter wel als een nummer uit Londen.) Deze functie is vermoedelijk nog in ontwikkeling.

Multitasking

De heilige graal van iOS-functies, de functie waar we allemaal al jaren om vragen en de grote aanwijzing voor de plotseling plausibele iPad Pro, is multitasking. Het is vanwege de interesse in ProActive naar de tweede plaats gezakt, maar het is nog altijd belangrijk. Maar het werkt alleen op de iPad.

De multitaskingfunctie van iOS 9, in zijn meest elementaire vorm, maakt het mogelijk om twee apps tegelijk te bekijken, naast elkaar. De ene neemt ongeveer een derde van het scherm in beslag en wordt verticaal afgesneden. Dit heet Slide Over.

Je kunt Slide Over vanuit elke app activeren door vanaf de rechterkant van het scherm naar binnen toe te swipen, waardoor er een zijbalk geopend wordt met een aantal apps - het lijkt erop dat het de volledige reeks Apple-apps is, hoewel we nog geen zijbalk versies gezien hebben van de apps van derden die we hebben gedownload - en vervolgens wordt je selectie in een zijbalkweergave gedraaid:

©PXimport

Je kunt dan vanaf de bovenkant van die zijbalk omlaag swipen om terug te gaan naar het keuzepaneel, of je kunt op de hoofd app drukken (in deze weergave is de hoofd app donkerder en niet actief - je krijgt alleen een weergave te zien van zijn laatst opgeslagen toestand) om de Slide Over-weergave te verlaten.

©PXimport

Dit is handig en lijkt tot dusver goed geïmplementeerd te zijn. We zijn benieuwd wat andere app ontwikkelaars van deze zijbalk weergave kunnen maken (als ze inderdaad hun apps aan deze lijst mogen toevoegen), maar zelfs wanneer je alleen Apple's eigen apps kunt zien is het niet moeilijk om verschillende scenario's te bedenken waarin het handig is om twee apps tegelijk te kunnen bekijken. Een route volgen in Maps terwijl je aanwijzingen in een e-mail of Notes typt; je e-mail doornemen terwijl je belangrijke notities in Notes kopieert; tijdens een conversatie in Messages je Calendar controleren; enzovoorts.

Maar in Slide Over kun je niet met beide apps tegelijk communiceren. Er is echter een geavanceerdere vorm van multitasking in iOS 9, die alleen voor de iPad Air 2 beschikbaar is (en vermoedelijk de iPad Air 3 en iPad Pro). Het heet Split View.

©PXimport

In Split View zijn beide apps actief - je kunt met allebei tegelijk communiceren en zelfs in tegengestelde richtingen scrollen dankzij Multitouch. De hoeveelheid schermruimte die de apps in beslag nemen kun je ook aanpassen. Je kunt kiezen tussen 50/50 en twee derde/een derde.

De laatste multitasking functie in iOS 9 is Picture-in-picture Video Viewing en gelukkig is deze compatibel met alle iOS 9 iPads. Het is simpel maar erg aantrekkelijk: als je video's bekijkt (online, met YouTube of een andere video app, of met FaceTime) kun je op de thuisknop drukken om terug te gaan naar het thuisscherm - en de video zal krimpen en blijven draaien. Het is een leuk extraatje en het geeft de iPad een echt desktop gevoel, een apparaat dat je kunt gebruiken om dingen gedaan te krijgen.

©PXimport

News

De volgende functie is niet geïmplementeerd in de eerste beta van iOS 9, dus we kunnen vooralsnog alleen afgaan op de beschrijving van Apple en de demonstratie ervan op WWDC.

©PXimport

News lijkt een beetje op Flipboard, in de zin dat je het in kunt stellen door verschillende bronnen te selecteren waarna het automatisch nieuwsberichten van die bronnen binnenhaalt. Verder lijkt News je interesses te leren: het laat je artikelen zien van bronnen die je niet geselecteerd hebt als ze bij je interesses passen, en er is een Explore functie die je nieuwe kanalen laat zien waarvan de app denkt dat je ze misschien leuk zal vinden, plus extra onderwerpen.

De content kan bestaan uit foto's en galerijen, audio, video, plattegronden en animaties. Je kunt bladwijzers aanmaken voor later, er zijn ingebedde video's en je kunt de meer dan een miljoen onderwerpen van de app doorzoeken. Het is indrukwekkend - maar gaan we dit echt gebruiken als we al een voorkeur voor bepaalde nieuwsbronnen hebben?

©PXimport

©PXimport

Apple heeft News beschreven als "prachtige content van 's werelds belangrijkste bronnen, voor jou gepersonaliseerd" en het ziet er echt geweldig uit. Apple lijkt een goede balans gevonden te hebben tussen het behouden van de huisstijl van de verschillende bronnen en het tot stand brengen van visuele consistentie binnen de app: elk bericht wordt naar Apple News Format geconverteerd, wat geoptimaliseerd is voor weergave in de app, maar het logo en de stijl van de individuele nieuwsaanbieder worden behouden.

OV-informatie en andere veranderingen in Maps

Voor de lancering van iOS 9 rapporteerden we dat Apple van plan was om een aantal grote veranderingen aan te brengen in de Maps-app.

En inderdaad, Maps biedt nu OV-informatie - het is echt tijd, maar beter laat dan nooit - evenals verbeterde locatiedetails en de mogelijkheid om bedrijven in de buurt en andere bezienswaardigheden te ontdekken.

©PXimport

Dit is een uiterst belangrijke update, maar wees gewaarschuwd: Vooralsnog is de OV-informatie zeer beperkt. En voorlopig is het nog helemaal niet beschikbaar voor Nederland.

Als je je afvraagt wat de cartografen van Apple hebben zitten doen, kunnen we je vertellen dat China geluk heeft gehad. De lijst met steden die in kaart gebracht zijn is redelijk eenzijdig.

Je kunt momenteel de OV-systemen navigeren in:

- San Francisco

- New York

- Los Angeles

- Toronto

- Parijs

- Berlijn

- Londen

- en meer dan 300 locaties in China

Hopelijk zal deze lijst in de nabije toekomst worden uitgebreid. (En vergeet niet dat een aantal mensen in Toronto ontdekt hebben dat iOS 9 om kan gaan met het openbaar vervoer in kleine agglomeraties in de buurt, dus Maps is misschien slimmer dan Apple wil vertellen.)

En in blijde verwachting van de lancering van Apple Pay in het Verenigd Koninkrijk in juli, heeft Maps ook de mogelijkheid gekregen om je te vertellen welke winkels in de buurt het mobiele betaalsysteem van Apple ondersteunen. Wanneer Apple Pay naar Nederland of andere Europese landen komt, is nog niet bekend.

Verbeterde versie van Notes

Verder is er Notes, de meest elementaire en vaakst genegeerde voorgeïnstalleerde productiviteit app - maar dankzij de updates in iOS 9, kan Apple je misschien toch nog overtuigen om Notes voor meer te gaan gebruiken dan alleen boodschappenlijstjes.

Zelfs voor boodschappenlijstjes is Notes beter dan ooit tevoren, dankzij de mogelijkheid om eenvoudig takenlijsten aan te maken. Er staat een reeks sneltoetsen aan beide kanten van de QuickType suggesties op het iOS-systeemtoetsenbord (waarover later meer); één van deze toetsen is een vinkje in een kleine cirkel. Als je in Notes wat tekst markeert, kun je op dat icoon drukken om de tekst automatisch op te laten maken als een takenlijst met een aanvinkbaar vakje naast elk item.

Dit is handig voor het verwijderen van objecten uit een lijst zonder ze daadwerkelijk weg te halen - voor herhaalde takenlijsten voor je werk, bijvoorbeeld, of boodschappenlijstjes met producten die je regelmatig opnieuw koopt. Of gewoon voor het goede gevoel dat je krijgt bij het wegvinken van items uit een lijst.

©PXimport

Apple heeft Notes ook de mogelijkheid gegeven om digitale tekeningen in te bedden. Vanaf elk punt in je notitie kun je op het tilde icoon drukken om een nieuw venster te openen waarin je een illustratie kunt maken, bijvoorbeeld van een tuinontwerp, de lay-out van een tijdschriftpagina of een intiem lichaamsdeel van een man. Je kunt meerdere kleuren, texturen en diktes voor de pen gebruiken, een doorschijnend markeerstift effect en een handige liniaal tool. Als je klaar bent kom je terug bij het originele document, met je tekening op de gekozen plek.

Toetsenbord verbeteringen

In de meeste apps kun je met het systeemtoetsenbord van iOS 9 met één druk op de knop knippen, plakken en kopiëren; in andere apps krijg je ook opmaakopties, bijlagen en dergelijke. Het is een handig gebruik van wat in principe loze ruimte is aan beide kanten van het QuickType suggestievakje (hoewel ze een beetje bekneld zitten).

De tweede verandering heeft betrekking op de Shift-toets. Deze voorkomt nu verwarring door het uiterlijk van elke lettertoets te veranderen wanneer Shift is in- of uitgeschakeld. (In eerdere versies klaagden gebruikers erover dat ze niet zeker wisten of Shift aan of uit stond, omdat het gewoon tussen de kleur van de gewone lettertoetsen en de kleur van de speciale toetsen wisselde.)

©PXimport

Bovendien kun je nu overal met twee vingers tegelijk op het scherm drukken om de toetsen grijs te laten worden - je krijgt dan een cursor waarmee je tekst kunt markeren:

©PXimport

Het is erg handig, maar dankzij de bugs in de eerste bèta-implementatie van deze functie, ons gebrek aan ervaring ermee of een combinatie van de twee, hadden we moeite om het goed te gebruiken. We verwachten dat Apple deze functie voorafgaand aan de release nog zal oppoetsen.

Verbeterde batterijduur

Het laatste item in onze lijst met nieuwe functies in iOS 9 is geenszins een bijzaak. Het heeft te maken met de batterijduur - iets waar elke iPhone gebruiker zich op een bepaald moment zorgen over heeft gemaakt.

Apple beweert dat iOS 9 gestroomlijnder en energiezuiniger is dan iOS 8 - zoveel zelfs, dat de batterij van een iPhone 6 die op iOS 9 draait een uur langer meegaat. Dat is een indrukwekkende en welkome toename, maar we moeten dit natuurlijk wel uittesten.

En de energiezuinigheid houdt hier niet op. Als je je batterijduur nog meer wilt verlengen, kun je een nieuwe Low Power Mode inschakelen, waarmee je smartphone volgens Apple drie uur extra mee gaat. Het zorgt er ook voor dat de batterij indicator oranje wordt.

©PXimport

(We weten trouwens niet zeker of die drie uur bovenop het uur dat je krijgt door simpelweg iOS 9 te draaien komt, of dat het uur daarin begrepen is; een andere tech site heeft een totale winst van vier uur extra genoemd, maar de manier waarop Apple het geformuleerd heeft maakt het onduidelijk...)

Apple's beschrijving van de Low Power Mode is irritant vaag: er natuurlijk moet één of andere concessie gedaan worden, anders zou Apple de modus standaard de hele tijd actief laten zijn. We denken dat het de animaties en andere mooie dingen in de interface reduceert, en we hebben gemerkt dat het scherm sneller uitgeschakeld wordt.

Apple's officiële berichtgeving over de Low Power Mode:

"Door het hele besturingssysteem heen zijn apps en belangrijke technologieën efficiënter gemaakt om het batterijverbruik waar mogelijk te verminderen - dus je krijgt een langere batterijduur voor de dingen die je dagelijks doet. Dankzij omgevingslicht- en afstandssensoren weet je iPhone of hij met het scherm omlaag op tafel ligt, waardoor het scherm niet wordt aangezet, zelfs niet wanneer je een notificatie krijgt. En de nieuwe Low Power Mode maakt het mogelijk om je batterijduur nog verder te verlengen."

Je kunt de Low Power Mode activeren vanuit de Settings app, maar we verwachten dat de meeste mensen dit zullen doen vanuit het waarschuwingsbericht dat verschijnt wanneer je batterij de 20 procent bereikt.

Snelheid en prestaties

Zal je iPhone of iPad trager worden wanneer je naar iOS 9 updatet? Dat kan. Maar we zijn optimistisch dat het niet zal gebeuren.

Elk jaar wordt iOS steevast een beetje moeilijker om te draaien: iets veeleisender wat betreft de rekenkracht van het apparaat waarop het geïnstalleerd wordt. (Dit is trouwens geen onveranderlijke wet van de informatica: veel besturingssystemen worden na verloop van tijd efficiënter voor de processor. Maar voor iOS is het al jaren wel zo.) Apple wordt verondersteld ons hiervoor te waarschuwen door te bepalen dat alleen apparaten die krachtig genoeg zijn om het te draaien dit mogen doen. Maar elk jaar komen mensen die het minst krachtige apparaat uit de lijst met "upgradebare" iPhones en iPads bezitten erachter dat het trager wordt.

Toen iOS 7 gelanceerd werd, waren iPhone 4-gebruikers blij om te horen dat ze de nieuwe update konden installeren, maar een stuk minder blij doen hun smartphones plotseling traag werden. In het geval van iOS 8 was het de iPhone 4s die eronder te lijden had, ondanks het feit dat Apple gezegd had dat het krachtig genoeg was om het te kunnen draaien.

Dus het eerste dat we over de prestaties van iOS 9 moeten zeggen is het volgende: als je een relatief oude iPad of iPhone hebt - met name als het één van de oudste uit de lijst met iOS 9 compatibele apparaten is (zie de volgende paragraaf) - moet je oppassen met upgraden. We raden ten zeerste aan om op zijn minst een paar dagen te wachten, om te zien of vroege upgraders merken dat hun iPhone 4s (of wat dan ook) het nieuwe besturingssysteem aankan.

Maar Apple beweert dat het dit jaar anders zal zijn: dat iOS 9 gestroomlijnd en efficiënt is, en dat het zelfs gemakkelijker te draaien is dan iOS 8. De lijst met compatibele apparaten os hetzelfde als die van iOS 8; als je iOS 8 zonder problemen draait, zou iOS 9 prima moeten werken. Het zou zelfs iets sneller kunnen zijn.

Zoals we eerder al zagen, schept Apple erover op dat iOS 9 zo energiezuinig is dat het de batterijduur van geüpdatete apparaten zal verlengen; Apple zegt ook dat het installatiebestand van iOS 9 ongeveer driemaal kleiner is dan het installatiebestand van iOS 8. Dit alles duidt op een gestroomlijnd en relatief weinig veeleisend besturingssysteem en we zijn daarom vooralsnog optimistisch over de prestaties van iOS 9.

Welke iPhones en iPads kunnen iOS 9 installeren en draaien?

Dit brengt ons bij de volgende belangrijke vraag: welke iPads, iPhones en iPods zullen iOS mogen en kunnen draaien? En nog belangrijker, welke zullen het zonder merkbare vertraging kunnen draaien?

Het antwoord is simpel: iOS 9 kan draaien op alle apparaten die iOS 8 konden draaien. Goed nieuws voor iedereen!

Hier is dat lijstje met iOS 9 compatibele apparaten:

- iPad 2, iPad 3, iPad 4, iPad Air, iPad Air 2, iPad Air 3*, iPad Pro*

- iPad mini 1, iPad mini 2, iPad mini 3, iPad mini 4*

- iPhone 4s, iPhone 5, iPhone 5c, iPhone 5s, iPhone 6, iPhone 6 Plus, iPhone 7 series*

- iPod touch (vijfde generatie)

* Onbevestigde apparaten

Zoals we eerder al zeiden, wordt er gezegd dat iOS 9 niet moeilijker te draaien zal zijn dan iOS 8 - misschien zelfs wat gemakkelijker: heel fijn. Dit betekent dat je geen problemen zou moeten hebben bij het updaten naar iOS 9 als je apparaat prima werkt met iOS 8.

(Als je een iPad 2, iPad mini 1 of iPhone 4s hebt, raden we toch aan om een paar dagen te wachten met updaten, gewoon voor de zekerheid - als één van die apparaten toch trager blijkt draaien zul je dit horen voordat je de sprong waagt.)

©PXimport

Releasedatum en publieke verkrijgbaarheid

iOS 9 werd officieel aangekondigd op WWDC 2015, op 8 juni 2015, samen met een demonstratie van de vlaggenschip functies en de lancering van het beta programma voor ontwikkelaars.

De volgende belangrijke datum is de publieke lancering van iOS 9, wanneer we allemaal (als je apparaten nieuw genoeg zijn) de update kunnen downloaden. Dit gebeurt vrijwel zeker in september, samen met de lancering van de volgende iPhones.

Hoe kun je je iPhone of iPad naar iOS 9 updaten?

Wacht totdat iOS 9 officieel gelanceerd wordt, waarschijnlijk in september (wacht vervolgens een paar dagen langer als je nerveus bent on wilt weten of mensen met hetzelfde apparaat problemen tegenkomen) en ga naar de Settings app op je iPhone of iPad en kies General > Software Update. iOS zal je door de update heenleiden.

Twee waarschuwingen. Ten eerste moet je je apparaat back-uppen naar iCloud of iTunes voordat je gaat updaten, voor het geval er iets misgaat.

Ten tweede, het kan zijn dat je een aantal bestanden en apps moet verwijderen om ruimte te maken voor het installatiebestand. Apple belooft dat het dit jaar veel kleiner zal zijn dan voorheen, maar je moet toch verwachten dat het meer dan een gigabyte aan ruimte in beslag zal nemen. De software zelf zal overigens kleiner zijn dan dat; de rest van de ruimte is nodig voor het installatieproces, dus je zou de dingen die je verwijderd hebt nadat de installatie voltooid is gewoon terug moeten kunnen zetten.

Lees ook: iOS 9 verwijdert apps om systeemupdates te installeren.

Als je toch liever geen apps weg wilt gooien om ruimte te maken, kun je iOS 9 via iTunes installeren. Hoe dit moet leggen we uit in een ander artikel: How to update your iPhone or iPad to iOS 8 if you don't have room.

Dit alles is gericht op het verkrijgen van de officiële publieke versie van iOS 9 wanneer deze in september gelanceerd wordt. Maar als je iOS 9 wilt hebben voordat het officieel uitkomt, heb je een aantal opties.

Als je een ontwikkelaar bent (of in staat en bereid bent om te doen alsof je er een bent) kun je deelnemen aan Apple's programma voor ontwikkelaars (dit kost 99 dollar per jaar). Deelnemers aan dit programma krijgen toegang tot beta software, lang voordat de publieke lancering plaatsvindt, om hun apps te testen op het nieuwe platform en ervoor te zorgen dat ze compatibel zijn. Dit zal echter onvoltooide software zijn, dus verwacht niet dat alles perfect werkt.

Een minder drastische benadering is deel te nemen aan het publieke bètaprogramma. iOS 9 zal pas veel later de publieke beta ingaan - waarschijnlijk pas een week of twee vóór de publieke lancering - maar je kunt er wel lekker over opscheppen en de interface zelf uitproberen.

Conclusie

iOS 9 heeft veel aantrekkelijke nieuwe functies (nieuw voor iOS, dan wel - Android-liefhebbers zullen je erop wijzen hoeveel van deze functies al lang in Android beschikbaar zijn), samen met welkome tweaks in de interface en met name het systeemtoetsenbord. Op dit punt in de ontwikkeling (de eerste bèta) is het geen verrassing dat er wat bugs in zitten, en niet alle functies zijn geïmplementeerd, dus we kunnen het volledige besturingssysteem vooralsnog niet evalueren.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 cirkelzagen voor een goede prijs
© MG | ID.nl
Huis

Waar voor je geld: 5 cirkelzagen voor een goede prijs

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speurt de redactie een aantal keer per week naar zulke deals. Deze keer in de categorie klussen en (ver)bouwen: vijf goede cirkelzagen voor een redelijke prijs.

Een cirkelzaag is bedoeld voor het maken van rechte, snelle sneden in hout, plaatmateriaal, kunststof en soms zelfs metaal. Je gebruikt 'm bijvoorbeeld om planken op maat te zagen, laminaat passend te krijgen of meubels te bouwen. Dankzij het roterende zaagblad kun je nauwkeurig werken, zeker in combinatie met een geleiderail of parallelgeleider. Veel modellen bieden ook de mogelijkheid tot verstekzagen, wat handig is voor hoeken of afwerkingen.

Bosch PKS 55 A

De Bosch PKS 55 A is een eenvoudige cirkelzaag die geschikt is voor standaard klussen in en om het huis. Hij werkt op netstroom en heeft een vermogen van 1200 watt. De zaagdiepte is instelbaar tot maximaal 55 mm bij 90 graden, en 38 mm bij 45 graden, waarmee je houten planken, panelen en plaatmateriaal netjes kunt zagen. De machine is uitgerust met een parallelgeleider voor rechte sneden en een doorzichtige zaaglijnindicator (CutControl), wat helpt om op de lijn te blijven zonder extra hulpmiddelen. Bij het zagen wordt het zaagsel automatisch opgevangen in een geïntegreerde opvangbox, wat het werkvlak redelijk schoon houdt. Deze zaag wordt geleverd met een standaard hardmetalen zaagblad, en het wisselen van het blad gebeurt met een inbussleutel. Voor wie af en toe wil zagen zonder veel poespas, is dit een praktische keuze.

Zaagbladdiameter: 160 mm
Zaagdiepte: 55 mm bij 90°, 38 mm bij 45°
Verstek mogelijk: ja, tot circa 45

Metabo KS 55 FS

De Metabo KS 55 FS is een cirkelzaag die vooral praktisch is voor wie regelmatig nauwkeurig wil zagen in hout. Wat deze zaag onderscheidt, is de meegeleverde geleiderail, die je helpt om rechte sneden te maken zonder losse linialen of hulpstukken. Met een vermogen van 1200 watt en een zaagblad van 160 mm is hij krachtig genoeg voor de meeste klussen rond het huis of op de werkplaats. De maximale zaagdiepte bedraagt 55 mm bij 90 graden en 39 mm bij 45 graden, wat voldoende is voor planken, multiplex of zelfs lichte balken. Je kunt de zaaghoek makkelijk instellen en de machine is voorzien van een aansluiting voor stofafzuiging. Het geheel wordt geleverd in een robuuste kunststof koffer, samen met de geleiderail en toebehoren zoals een parallelaanslag en inbussleutel. Alles bij elkaar een goed uitgeruste zaag voor wie graag strak en gecontroleerd werkt.

Zaagbladdiameter: 160 mm
Zaagdiepte: 55 mm bij 90°, 39 mm bij 45°
Verstek mogelijk: ja, tot 47°

Makita HS7601J

Deze cirkelzaag van Makita is een netstroommodel met een vermogen van 1200 watt. Hij is geschikt voor rechte zaagsneden in hout, multiplex of spaanplaat en biedt een maximale zaagdiepte van 66 mm bij 90 graden en 46 mm bij 45 graden. Het ontwerp is compact en relatief licht, waardoor hij goed hanteerbaar is, ook voor langere zaagklussen. De aluminium zool en beschermkap zijn stevig maar licht, wat bijdraagt aan het gebruiksgemak. Je kunt een stofzuiger aansluiten op de achterzijde voor schoner werken. De machine wordt geleverd in een stevige M‑Box koffer en is standaard voorzien van een zaagblad van 190 mm. De softstartfunctie zorgt ervoor dat de zaag rustig op gang komt, wat veiliger werkt en de kans op wegspringen vermindert.

Zaagbladdiameter: 190 mm
Zaagdiepte: 66 mm bij 90°, 46 mm bij 45°
Verstek mogelijk: ja, tot 45°

Makita DSS501ZJ

De DSS501ZJ is een compacte accucirkelzaag van Makita voor lichtere zaagklussen. Hij werkt op het Makita 18 V LXT-platform, dus handig als je al andere Makita-accu’s hebt: die kun je erop gebruiken. De zaag is ontworpen voor kleinere materialen zoals latten, laminaat en dunne planken, en heeft een zaagdiepte van 51 mm bij 90 graden. Door zijn lage gewicht (rond de 2,7 kg zonder accu) is hij goed te hanteren, ook boven schouderhoogte of op lastig bereikbare plekken. De voetplaat is kantelbaar tot 45 graden, wat verstekzagen mogelijk maakt. Hij wordt geleverd in een Makita-koffer (Makpac), maar zonder accu of lader. Dit model is bedoeld voor situaties waarin draagbaarheid en snelheid belangrijker zijn dan kracht of doorzaagcapaciteit.

Zaagbladdiameter: 136 mm
Zaagdiepte: 51 mm bij 90°, 35 mm bij 45°
Verstek mogelijk: ja, tot circa 50°

DeWalt DCS573NT‑XJ

Deze DeWalt cirkelzaag is bedoeld voor wie zonder snoer wil werken en toch kracht nodig heeft. Het apparaat werkt op een 18 V XR-accu (niet meegeleverd), waardoor je flexibel kunt werken zonder beperkt te worden door een kabel. De zaag heeft een zaagdiepte tot 65 mm bij 90 graden en 50 mm bij 45 graden, wat voldoende is voor het meeste standaard timmerwerk. Dankzij de 190 mm zaagbladen kun je er door plaatmateriaal, planken en balken zagen zonder dat je de machine hoeft te forceren. Het magnesium zaagbladdeksel en de basis zorgen voor een lichte maar stevige constructie. De softstart en elektronische motorrem verhogen de veiligheid. De ingebouwde aansluiting voor stofafzuiging helpt het werkoppervlak overzichtelijk te houden, vooral bij binnengebruik.

Zaagbladdiameter: 190 mm
Zaagdiepte: 67 mm bij 90°, 51 mm bij 45°
Verstek mogelijk: ja, tot 57°

▼ Volgende artikel
Van deepfakes tot gekloonde stemmen: zo bescherm je jezelf tegen AI-oplichting
© terovesalainen
Huis

Van deepfakes tot gekloonde stemmen: zo bescherm je jezelf tegen AI-oplichting

Phishing was ooit makkelijk te herkennen: aan het slechte taalgebruik, vreemde afzenders (hallo Nigeriaanse prins!) en wazige logo's kon je meteen zien dat er iets niet klopte. Maar die tijd is voorbij. Dankzij AI kunnen oplichters nu overtuigende voicemails, video's en realtime chatsimulaties genereren die niet van echt te onderscheiden zijn. Dit kun je doen om jezelf te beschermen tegen deze nieuwe vormen van digitale oplichting.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bitdefender

Een nieuwe generatie digitale oplichting

AI verandert fundamenteel hoe cybercriminelen te werk gaan. Met voice-cloning kunnen ze iemands stem nabootsen op basis van een kort fragment. Deepfake-video werkt vergelijkbaar, maar dan met beeld: gezichten, lipbewegingen en mimiek worden digitaal gegenereerd of aangepast om jou te misleiden. Ook phishingmails worden met AI foutloos opgesteld, compleet met correcte opmaak, echte logo's en overtuigende toon. Webshops, bankomgevingen of overheidsportalen worden visueel nagebouwd tot in de kleinste details.

Criminelen zetten deze technieken steeds vaker in voor gerichte oplichting: een 'familielid' dat via WhatsApp om geld vraagt, een oplichter die zich voordoet als recruiter en via een deepfake-video een sollicitatiegesprek voert (om vervolgens geld of persoonlijke gegevens van de sollicitant los te krijgen) of een zogenaamde bekende die op sociale media een link deelt naar een schimmige webshop of crypto-site. Wat je ziet of hoort lijkt echt – en dat maakt het risico groot.

©Mdv Edwards

Waarom klassieke waarschuwingen niet meer werken

Lang was het advies: let op spelfouten, controleer de afzender en klik nooit zomaar op links. Maar in een tijd waarin AI moeiteloos professionele teksten schrijft en complete identiteiten nabootst, is dat niet meer genoeg. Phishingmails zijn strak vormgegeven en afgestemd op de ontvanger, inclusief gepersonaliseerde aanhef en inhoud die aansluit bij je recente activiteiten of interesses.

En het blijft niet bij mailtjes alleen. Oplichters gebruiken AI ook voor het genereren van spraakberichten en video. Daarbij zetten ze zoveel mogelijk kanalen in om slachtoffers te maken. Waar ze bij 'traditionele' kanalen als mail, sms en WhatsApp vooral kiezen voor korte berichten die urgent overkomen (Als je je bankrekening niet verifieert wordt je rekening afgesloten of Mam, help! Ik heb nú geld nodig!) kiezen ze op sociale media als Facebook, Instagram en LinkedIn een andere benadering. Daar creëren ze nep-profielen met AI-gegenereerde foto's en content, waarmee ze je vertrouwen proberen te winnen. Is dat gelukt, dan proberen ze daar misbruik van te maken via frauduleuze aanbiedingen of verzoeken om geld. Omdat er op sociale media zoveel persoonlijke informatie te vinden is, kunnen ze hun aanpak nauwkeurig afstemmen op het slachtoffer – met verwijzingen naar interesses, gezamenlijke vrienden of recente gebeurtenissen, waardoor het verhaal extra geloofwaardig lijkt.

Juist door die multichannel-aanpak is het lastiger geworden om alert te blijven. Je krijgt een alarmerend bericht via sms, terwijl op LinkedIn een geloofwaardig profiel je een vriendschapsverzoek stuurt. Of je wordt gebeld door een stem die klinkt als je dochter, vlak nadat je een verdachte e-mail hebt genegeerd. Die combinatie van persoonlijke timing, verschillende kanalen en slimme psychologische trucs maakt dat je sneller meegaat in het verhaal, zonder eerst goed na te denken.

©terovesalainen

Bitdefender Scam Copilot: wapen tegen AI-scams

Om gebruikers te helpen wapenen tegen deze moderne vorm van cybercrime heeft Bitdefender Scam Copilot ontwikkeld. Deze functie, beschikbaar in onder meer Bitdefender Premium Security, analyseert berichten, websites, meldingen en interacties op je apparaten in realtime. Scam Copilot detecteert oplichting niet alleen op basis van bekende patronen, maar gebruikt ook gedragsanalyse en AI om nieuwe, nog onbekende scams te herkennen.

Staat er een verdachte link in een bericht? Wordt een bericht verstuurd vanaf een domein dat sterk lijkt op een vertrouwd adres, maar subtiele afwijkingen bevat? Scam Copilot geeft direct een waarschuwing, nog voordat je klikt of reageert. Dat geldt ook voor verdachte formulieren, foute inlogpagina's en frauduleuze verzoeken die via sociale media of chat-apps worden verstuurd.

Daarnaast helpt Scam Copilot je om alerter te worden. Twijfel je of iets echt is of niet? Je kunt teksten, links of screenshots laten analyseren door de ingebouwde chatbot en krijgt je direct duidelijkheid of het te vertrouwen is – of dat het om een scam gaat.

Zo ontstaat er een slimme beveiligingslaag die zich aanpast aan de nieuwste technieken van criminelen. Scam Copilot werkt bovendien op al je apparaten: van smartphone tot laptop, op Android, iOS, macOS en Windows. 

⚠️ Wat kun je zelf doen om AI-fraude te herkennen?

Hoewel slimme beveiliging veel kan tegenhouden, blijft is het belangrijk dat je ook zelf alert blijft. Bij twijfel is het verstandig om: • Altijd extra kritisch te zijn bij onverwachte verzoeken om geld, zeker als ze via sociale media of chat binnenkomen. • Even telefonisch contact te zoeken met de afzender via een vertrouwd nummer. • Extra goed te letten op kleine afwijkingen in e-mailadressen, webadressen en taalgebruik. Let ook op signalen die net niet kloppen: een stem die onnatuurlijk klinkt, een video waarin lipbewegingen niet helemaal synchroon lopen, of een bericht dat op een vreemd moment komt. Hoe overtuigend AI ook is – het is (nog) niet perfect.

Digitale bescherming op alle fronten

Bitdefender Premium Security biedt uitgebreide bescherming tegen de moderne dreigingen van nu. Naast Scam Copilot krijg je toegang tot een wachtwoordmanager, onbeperkt VPN-verkeer en automatische monitoring van datalekken. Zo voorkom je dat inloggegevens op straat komen te liggen, of dat je ongemerkt verbinding maakt met een nepwebsite.

Cybercrime verandert razendsnel, maar met de juiste tools kun je risico's voorblijven. Scam Copilot is geen overbodige luxe, maar een onmisbare digitale hulp in een tijd waarin je niet altijd meer op alleen je ogen en oren kunt vertrouwen.