ID.nl logo
Huis

iOS 9 - Een eerste indruk

Apple heeft iOS 9, haar nieuwe besturingssysteem voor de iPad en iPhone, onthuld. Hier bekijken we de nieuwe functies en veranderingen in het ontwerp van iOS 9, en bespreken we de grote vraag: moet je updaten naar iOS 9? En wat zijn eigenlijk de verschillen met iOS 8?

Een eerste indruk van iOS 9

iOS 9, de volgende versie van Apple's software besturingssysteem voor de iPad, iPhone en iPod touch, is onthuld op WWDC 2015. In onze iOS 9 preview kijken we naar de nieuwe functies en veranderingen in het ontwerp van iOS 9 ten opzichte van iOS 8. Op basis van dit artikel kun je beter beslissen of je je iPhone of iPad wilt gaan updaten naar iOS 9 (en zien of je Apple apparaat überhaupt geüpdatet kan worden). Bovendien kijken we naar de manieren waarop iOS 9 de manier waarop we met onze Apple apparaten omgaan zal veranderen. Lees ook: iOS 9: Verbeteringen die Apple echt moet doorvoeren.

We gaan het ook hebben over de toekomstige ontwikkelingstijdlijn van iOS 9: de veranderingen die waarschijnlijk zullen worden doorgevoerd in toekomstige betaversies, de bugs die zijn blijven zitten in de beta die we hebben uitgeprobeerd (maar die verdwenen zullen zijn tegen de tijd dat iOS 9 gelanceerd wordt) en de datum waarop we verwachten dan iOS 9 voor iedereen beschikbaar zal zijn.

©PXimport

Visueel ontwerp & interface

Meestal verandert de look van iOS heel geleidelijk: in de acht voorgaande versies is er slechts één radicale visuele revisie geweest. (Dit was het controversiële herontwerp van iOS 7 waar een heleboel mensen een hekel aan hadden, maar inmiddels zijn de meeste er wel aan gewend geraakt.)

©PXimport

iOS 8 (links) en iOS 7: zeer vergelijkbare visuele ontwerpen.

Daarom verwachtten we dan ook dat iOS 9 er ongeveer hetzelfde uit zou zien als iOS 8, wat op zijn beurt weer erg op iOS 7 leek. Gebruikers brengen zoveel tijd met de interface van hun smartphone door dat enorme veranderingen vervelend zijn.

Inderdaad, de interface is grotendeels hetzelfde - met een aantal kleine maar belangrijke verschillen.

Laten we beginnen met het systeemlettertype, dat overal in iOS van Helvetica veranderd is in een aangepast lettertype met de naam San Francisco.

©PXimport

Het verschil tussen de twee is klein, maar merkbaar: kijk eens goed naar de hoofdletter R in de woorden Refresh en Restrictions in de screenshots hierboven. iOS 8 heeft een iets rondere R. We vinden de kleine letter S ook een beetje strakker in San Francisco.

Deze licht toegenomen focus op strakke lijnen en gespreide typografie strekt zich in bepaalde contexten uit tot verticale afstand. Kijk eens naar het Reply paneel in Mail:

©PXimport

Opnieuw staat iOS 8 aan de linkerkant. iOS 9 geeft de tekst wat meer ademruimte - het is een modernere look, vinden wij. Maar het is een minuscuul verschil vergeleken met het herontwerp van iOS 7.

Nieuwe functies

Apple's traditie van geheimhouding voordat een product gelanceerd wordt geldt nog steeds voor software releases (in tegenstelling tot de hardware releases, die gevoeliger zijn voor lekken vanuit de aanvoerketen van de productie) en een groot deel van de functies van iOS 9 zijn dan ook tot aan de officiële aankondiging geheim gebleven. Natuurlijk, er zijn een aantal gelekt (zoals ProActive), maar andere (zoals News) waren een complete verrassing.

ProActive

De vlaggenschip functie in iOS 9 is een contextueel intelligente, voorspellende persoonlijke assistent waar Apple naar verwezen heeft met de term 'ProActive'. (We weten niet zeker of het een officiële naam is of alleen een term die voor de aankondiging bedoeld was. Op de site van Apple wordt het meestal 'Intelligence' genoemd.) Het probeert er in principe achter te komen wat je wilt doen voordat je het vraagt en vervolgens biedt het een snelkoppeling naar die functie.

ProActive observeert constant wat je op je apparaat doet: de apps die je gebruikt, de mensen die je contacteert en wanneer en waar (denken we) je deze dingen doet. Het leert je gewoontes kennen.

©PXimport

Stel dat je bijna altijd 's ochtends eerst de Weather-app opent. ProActive zal dan het patroon herkennen en het icoon van die app aan de lijst met snelkoppelingen voor snelle toegang toevoegen op het Search-scherm (dit kun je benaderen door vanaf het thuisscherm naar links te swipen of door van boven naar onderen te swipen). Als je altijd op zondagavond je ouders belt, zul je merken dat de snelkoppeling naar hun telefoonnummer ook aan dat scherm wordt toegevoegd.

Sommige apps zullen aan het vergrendelscherm worden toegevoegd als ProActive denkt dat je op het punt staat om ze te gebruiken (net als het icoon van de Camera-app verschijnt het app icoon in grijs onderaan het vergrendelscherm); het voorbeeld dat is weergegeven was de Music-app, die een Now Playing bediening activeerde zodra de hoofdtelefoon in het apparaat geplugd werd.

©PXimport

Maar ProActive heeft een breder bereik. Het biedt ook populaire nieuwsberichten op basis van je locatie (verhalen die in jouw omgeving populair zijn, in plaats van alleen berichten over je lokale omgeving); het geeft restaurants, cafés en andere voorzieningen in de buurt op het Search scherm weer met snelle links naar routebeschrijvingen in Maps; het doorzoekt je Calendar, evenals je locatie en verkeersdata en combineert deze informatie om je te herinneren wanneer het tijd is om te vertrekken voor een afspraak (en als je niet op tijd weggaat, kun je precies zien hoeveel je te laat bent); en het gebruikt je e-mail om te zoeken naar de identiteit van onbekende bellers (en als er niets anders beschikbaar is geeft het je grofweg hun locatie).

Dit klinkt allemaal geweldig en leuk. En we houden van de ambitie. Maar we hebben een aantal reserveringen.

Ten eerste zal je vriendelijke lokale Android-liefhebber je erop wijzen dat hij dit al eerder gezien heeft: het is een concept dat vergelijkbaar is met Google Now, wat al sinds 2012 voor Android verkrijgbaar is en sinds 2014 voor Chrome. Apple neemt - dankzij een aantal veelbelovende aankondigingen over Google Now op de I/O-conferentie op 28 mei - een evoluerend doel op zich. En zoals we in dit artikel vaker zullen zeggen, zou je Apple ervan kunnen beschuldigen dat het helemaal zo origineel niet is.

Ten tweede heeft ProActive nog steeds flink wat bugs. Dat is onvermijdelijk omdat het een zeer vroege betaversie is. We gaan ervan uit dat dit in de uiteindelijke versie allemaal verholpen zal zijn, maar het beperkte de mate waarin we de soepelheid van de uitvoering van ProActive konden evalueren.

Momenteel lijken de lokaal populaire nieuwsberichten bijvoorbeeld beperkt te zijn tot drie of vier aanbieders (voornamelijk de Independent, de Telegraph en Sky News) en het zijn voornamelijk clickbait-achtige artikelen ("Bijen dragen meer bij aan de economie dan het koningshuis" etc.). Dit past niet zo goed bij Apple - maar we nemen aan dat deze berichten effectiever en eleganter zullen worden samengesteld zodra News eenmaal volledig gereed is.

Het lukte ons ook niet om ProActive de identiteit van een anonieme beller te laten achterhalen, ondanks het feit dat we enkele minuten daarvoor een e-mail met dat nummer en de naam van de beller (en verder niets anders) naar het apparaat in kwestie verstuurd hadden. (Het herkende het echter wel als een nummer uit Londen.) Deze functie is vermoedelijk nog in ontwikkeling.

Multitasking

De heilige graal van iOS-functies, de functie waar we allemaal al jaren om vragen en de grote aanwijzing voor de plotseling plausibele iPad Pro, is multitasking. Het is vanwege de interesse in ProActive naar de tweede plaats gezakt, maar het is nog altijd belangrijk. Maar het werkt alleen op de iPad.

De multitaskingfunctie van iOS 9, in zijn meest elementaire vorm, maakt het mogelijk om twee apps tegelijk te bekijken, naast elkaar. De ene neemt ongeveer een derde van het scherm in beslag en wordt verticaal afgesneden. Dit heet Slide Over.

Je kunt Slide Over vanuit elke app activeren door vanaf de rechterkant van het scherm naar binnen toe te swipen, waardoor er een zijbalk geopend wordt met een aantal apps - het lijkt erop dat het de volledige reeks Apple-apps is, hoewel we nog geen zijbalk versies gezien hebben van de apps van derden die we hebben gedownload - en vervolgens wordt je selectie in een zijbalkweergave gedraaid:

©PXimport

Je kunt dan vanaf de bovenkant van die zijbalk omlaag swipen om terug te gaan naar het keuzepaneel, of je kunt op de hoofd app drukken (in deze weergave is de hoofd app donkerder en niet actief - je krijgt alleen een weergave te zien van zijn laatst opgeslagen toestand) om de Slide Over-weergave te verlaten.

©PXimport

Dit is handig en lijkt tot dusver goed geïmplementeerd te zijn. We zijn benieuwd wat andere app ontwikkelaars van deze zijbalk weergave kunnen maken (als ze inderdaad hun apps aan deze lijst mogen toevoegen), maar zelfs wanneer je alleen Apple's eigen apps kunt zien is het niet moeilijk om verschillende scenario's te bedenken waarin het handig is om twee apps tegelijk te kunnen bekijken. Een route volgen in Maps terwijl je aanwijzingen in een e-mail of Notes typt; je e-mail doornemen terwijl je belangrijke notities in Notes kopieert; tijdens een conversatie in Messages je Calendar controleren; enzovoorts.

Maar in Slide Over kun je niet met beide apps tegelijk communiceren. Er is echter een geavanceerdere vorm van multitasking in iOS 9, die alleen voor de iPad Air 2 beschikbaar is (en vermoedelijk de iPad Air 3 en iPad Pro). Het heet Split View.

©PXimport

In Split View zijn beide apps actief - je kunt met allebei tegelijk communiceren en zelfs in tegengestelde richtingen scrollen dankzij Multitouch. De hoeveelheid schermruimte die de apps in beslag nemen kun je ook aanpassen. Je kunt kiezen tussen 50/50 en twee derde/een derde.

De laatste multitasking functie in iOS 9 is Picture-in-picture Video Viewing en gelukkig is deze compatibel met alle iOS 9 iPads. Het is simpel maar erg aantrekkelijk: als je video's bekijkt (online, met YouTube of een andere video app, of met FaceTime) kun je op de thuisknop drukken om terug te gaan naar het thuisscherm - en de video zal krimpen en blijven draaien. Het is een leuk extraatje en het geeft de iPad een echt desktop gevoel, een apparaat dat je kunt gebruiken om dingen gedaan te krijgen.

©PXimport

News

De volgende functie is niet geïmplementeerd in de eerste beta van iOS 9, dus we kunnen vooralsnog alleen afgaan op de beschrijving van Apple en de demonstratie ervan op WWDC.

©PXimport

News lijkt een beetje op Flipboard, in de zin dat je het in kunt stellen door verschillende bronnen te selecteren waarna het automatisch nieuwsberichten van die bronnen binnenhaalt. Verder lijkt News je interesses te leren: het laat je artikelen zien van bronnen die je niet geselecteerd hebt als ze bij je interesses passen, en er is een Explore functie die je nieuwe kanalen laat zien waarvan de app denkt dat je ze misschien leuk zal vinden, plus extra onderwerpen.

De content kan bestaan uit foto's en galerijen, audio, video, plattegronden en animaties. Je kunt bladwijzers aanmaken voor later, er zijn ingebedde video's en je kunt de meer dan een miljoen onderwerpen van de app doorzoeken. Het is indrukwekkend - maar gaan we dit echt gebruiken als we al een voorkeur voor bepaalde nieuwsbronnen hebben?

©PXimport

©PXimport

Apple heeft News beschreven als "prachtige content van 's werelds belangrijkste bronnen, voor jou gepersonaliseerd" en het ziet er echt geweldig uit. Apple lijkt een goede balans gevonden te hebben tussen het behouden van de huisstijl van de verschillende bronnen en het tot stand brengen van visuele consistentie binnen de app: elk bericht wordt naar Apple News Format geconverteerd, wat geoptimaliseerd is voor weergave in de app, maar het logo en de stijl van de individuele nieuwsaanbieder worden behouden.

OV-informatie en andere veranderingen in Maps

Voor de lancering van iOS 9 rapporteerden we dat Apple van plan was om een aantal grote veranderingen aan te brengen in de Maps-app.

En inderdaad, Maps biedt nu OV-informatie - het is echt tijd, maar beter laat dan nooit - evenals verbeterde locatiedetails en de mogelijkheid om bedrijven in de buurt en andere bezienswaardigheden te ontdekken.

©PXimport

Dit is een uiterst belangrijke update, maar wees gewaarschuwd: Vooralsnog is de OV-informatie zeer beperkt. En voorlopig is het nog helemaal niet beschikbaar voor Nederland.

Als je je afvraagt wat de cartografen van Apple hebben zitten doen, kunnen we je vertellen dat China geluk heeft gehad. De lijst met steden die in kaart gebracht zijn is redelijk eenzijdig.

Je kunt momenteel de OV-systemen navigeren in:

- San Francisco

- New York

- Los Angeles

- Toronto

- Parijs

- Berlijn

- Londen

- en meer dan 300 locaties in China

Hopelijk zal deze lijst in de nabije toekomst worden uitgebreid. (En vergeet niet dat een aantal mensen in Toronto ontdekt hebben dat iOS 9 om kan gaan met het openbaar vervoer in kleine agglomeraties in de buurt, dus Maps is misschien slimmer dan Apple wil vertellen.)

En in blijde verwachting van de lancering van Apple Pay in het Verenigd Koninkrijk in juli, heeft Maps ook de mogelijkheid gekregen om je te vertellen welke winkels in de buurt het mobiele betaalsysteem van Apple ondersteunen. Wanneer Apple Pay naar Nederland of andere Europese landen komt, is nog niet bekend.

Verbeterde versie van Notes

Verder is er Notes, de meest elementaire en vaakst genegeerde voorgeïnstalleerde productiviteit app - maar dankzij de updates in iOS 9, kan Apple je misschien toch nog overtuigen om Notes voor meer te gaan gebruiken dan alleen boodschappenlijstjes.

Zelfs voor boodschappenlijstjes is Notes beter dan ooit tevoren, dankzij de mogelijkheid om eenvoudig takenlijsten aan te maken. Er staat een reeks sneltoetsen aan beide kanten van de QuickType suggesties op het iOS-systeemtoetsenbord (waarover later meer); één van deze toetsen is een vinkje in een kleine cirkel. Als je in Notes wat tekst markeert, kun je op dat icoon drukken om de tekst automatisch op te laten maken als een takenlijst met een aanvinkbaar vakje naast elk item.

Dit is handig voor het verwijderen van objecten uit een lijst zonder ze daadwerkelijk weg te halen - voor herhaalde takenlijsten voor je werk, bijvoorbeeld, of boodschappenlijstjes met producten die je regelmatig opnieuw koopt. Of gewoon voor het goede gevoel dat je krijgt bij het wegvinken van items uit een lijst.

©PXimport

Apple heeft Notes ook de mogelijkheid gegeven om digitale tekeningen in te bedden. Vanaf elk punt in je notitie kun je op het tilde icoon drukken om een nieuw venster te openen waarin je een illustratie kunt maken, bijvoorbeeld van een tuinontwerp, de lay-out van een tijdschriftpagina of een intiem lichaamsdeel van een man. Je kunt meerdere kleuren, texturen en diktes voor de pen gebruiken, een doorschijnend markeerstift effect en een handige liniaal tool. Als je klaar bent kom je terug bij het originele document, met je tekening op de gekozen plek.

Toetsenbord verbeteringen

In de meeste apps kun je met het systeemtoetsenbord van iOS 9 met één druk op de knop knippen, plakken en kopiëren; in andere apps krijg je ook opmaakopties, bijlagen en dergelijke. Het is een handig gebruik van wat in principe loze ruimte is aan beide kanten van het QuickType suggestievakje (hoewel ze een beetje bekneld zitten).

De tweede verandering heeft betrekking op de Shift-toets. Deze voorkomt nu verwarring door het uiterlijk van elke lettertoets te veranderen wanneer Shift is in- of uitgeschakeld. (In eerdere versies klaagden gebruikers erover dat ze niet zeker wisten of Shift aan of uit stond, omdat het gewoon tussen de kleur van de gewone lettertoetsen en de kleur van de speciale toetsen wisselde.)

©PXimport

Bovendien kun je nu overal met twee vingers tegelijk op het scherm drukken om de toetsen grijs te laten worden - je krijgt dan een cursor waarmee je tekst kunt markeren:

©PXimport

Het is erg handig, maar dankzij de bugs in de eerste bèta-implementatie van deze functie, ons gebrek aan ervaring ermee of een combinatie van de twee, hadden we moeite om het goed te gebruiken. We verwachten dat Apple deze functie voorafgaand aan de release nog zal oppoetsen.

Verbeterde batterijduur

Het laatste item in onze lijst met nieuwe functies in iOS 9 is geenszins een bijzaak. Het heeft te maken met de batterijduur - iets waar elke iPhone gebruiker zich op een bepaald moment zorgen over heeft gemaakt.

Apple beweert dat iOS 9 gestroomlijnder en energiezuiniger is dan iOS 8 - zoveel zelfs, dat de batterij van een iPhone 6 die op iOS 9 draait een uur langer meegaat. Dat is een indrukwekkende en welkome toename, maar we moeten dit natuurlijk wel uittesten.

En de energiezuinigheid houdt hier niet op. Als je je batterijduur nog meer wilt verlengen, kun je een nieuwe Low Power Mode inschakelen, waarmee je smartphone volgens Apple drie uur extra mee gaat. Het zorgt er ook voor dat de batterij indicator oranje wordt.

©PXimport

(We weten trouwens niet zeker of die drie uur bovenop het uur dat je krijgt door simpelweg iOS 9 te draaien komt, of dat het uur daarin begrepen is; een andere tech site heeft een totale winst van vier uur extra genoemd, maar de manier waarop Apple het geformuleerd heeft maakt het onduidelijk...)

Apple's beschrijving van de Low Power Mode is irritant vaag: er natuurlijk moet één of andere concessie gedaan worden, anders zou Apple de modus standaard de hele tijd actief laten zijn. We denken dat het de animaties en andere mooie dingen in de interface reduceert, en we hebben gemerkt dat het scherm sneller uitgeschakeld wordt.

Apple's officiële berichtgeving over de Low Power Mode:

"Door het hele besturingssysteem heen zijn apps en belangrijke technologieën efficiënter gemaakt om het batterijverbruik waar mogelijk te verminderen - dus je krijgt een langere batterijduur voor de dingen die je dagelijks doet. Dankzij omgevingslicht- en afstandssensoren weet je iPhone of hij met het scherm omlaag op tafel ligt, waardoor het scherm niet wordt aangezet, zelfs niet wanneer je een notificatie krijgt. En de nieuwe Low Power Mode maakt het mogelijk om je batterijduur nog verder te verlengen."

Je kunt de Low Power Mode activeren vanuit de Settings app, maar we verwachten dat de meeste mensen dit zullen doen vanuit het waarschuwingsbericht dat verschijnt wanneer je batterij de 20 procent bereikt.

Snelheid en prestaties

Zal je iPhone of iPad trager worden wanneer je naar iOS 9 updatet? Dat kan. Maar we zijn optimistisch dat het niet zal gebeuren.

Elk jaar wordt iOS steevast een beetje moeilijker om te draaien: iets veeleisender wat betreft de rekenkracht van het apparaat waarop het geïnstalleerd wordt. (Dit is trouwens geen onveranderlijke wet van de informatica: veel besturingssystemen worden na verloop van tijd efficiënter voor de processor. Maar voor iOS is het al jaren wel zo.) Apple wordt verondersteld ons hiervoor te waarschuwen door te bepalen dat alleen apparaten die krachtig genoeg zijn om het te draaien dit mogen doen. Maar elk jaar komen mensen die het minst krachtige apparaat uit de lijst met "upgradebare" iPhones en iPads bezitten erachter dat het trager wordt.

Toen iOS 7 gelanceerd werd, waren iPhone 4-gebruikers blij om te horen dat ze de nieuwe update konden installeren, maar een stuk minder blij doen hun smartphones plotseling traag werden. In het geval van iOS 8 was het de iPhone 4s die eronder te lijden had, ondanks het feit dat Apple gezegd had dat het krachtig genoeg was om het te kunnen draaien.

Dus het eerste dat we over de prestaties van iOS 9 moeten zeggen is het volgende: als je een relatief oude iPad of iPhone hebt - met name als het één van de oudste uit de lijst met iOS 9 compatibele apparaten is (zie de volgende paragraaf) - moet je oppassen met upgraden. We raden ten zeerste aan om op zijn minst een paar dagen te wachten, om te zien of vroege upgraders merken dat hun iPhone 4s (of wat dan ook) het nieuwe besturingssysteem aankan.

Maar Apple beweert dat het dit jaar anders zal zijn: dat iOS 9 gestroomlijnd en efficiënt is, en dat het zelfs gemakkelijker te draaien is dan iOS 8. De lijst met compatibele apparaten os hetzelfde als die van iOS 8; als je iOS 8 zonder problemen draait, zou iOS 9 prima moeten werken. Het zou zelfs iets sneller kunnen zijn.

Zoals we eerder al zagen, schept Apple erover op dat iOS 9 zo energiezuinig is dat het de batterijduur van geüpdatete apparaten zal verlengen; Apple zegt ook dat het installatiebestand van iOS 9 ongeveer driemaal kleiner is dan het installatiebestand van iOS 8. Dit alles duidt op een gestroomlijnd en relatief weinig veeleisend besturingssysteem en we zijn daarom vooralsnog optimistisch over de prestaties van iOS 9.

Welke iPhones en iPads kunnen iOS 9 installeren en draaien?

Dit brengt ons bij de volgende belangrijke vraag: welke iPads, iPhones en iPods zullen iOS mogen en kunnen draaien? En nog belangrijker, welke zullen het zonder merkbare vertraging kunnen draaien?

Het antwoord is simpel: iOS 9 kan draaien op alle apparaten die iOS 8 konden draaien. Goed nieuws voor iedereen!

Hier is dat lijstje met iOS 9 compatibele apparaten:

- iPad 2, iPad 3, iPad 4, iPad Air, iPad Air 2, iPad Air 3*, iPad Pro*

- iPad mini 1, iPad mini 2, iPad mini 3, iPad mini 4*

- iPhone 4s, iPhone 5, iPhone 5c, iPhone 5s, iPhone 6, iPhone 6 Plus, iPhone 7 series*

- iPod touch (vijfde generatie)

* Onbevestigde apparaten

Zoals we eerder al zeiden, wordt er gezegd dat iOS 9 niet moeilijker te draaien zal zijn dan iOS 8 - misschien zelfs wat gemakkelijker: heel fijn. Dit betekent dat je geen problemen zou moeten hebben bij het updaten naar iOS 9 als je apparaat prima werkt met iOS 8.

(Als je een iPad 2, iPad mini 1 of iPhone 4s hebt, raden we toch aan om een paar dagen te wachten met updaten, gewoon voor de zekerheid - als één van die apparaten toch trager blijkt draaien zul je dit horen voordat je de sprong waagt.)

©PXimport

Releasedatum en publieke verkrijgbaarheid

iOS 9 werd officieel aangekondigd op WWDC 2015, op 8 juni 2015, samen met een demonstratie van de vlaggenschip functies en de lancering van het beta programma voor ontwikkelaars.

De volgende belangrijke datum is de publieke lancering van iOS 9, wanneer we allemaal (als je apparaten nieuw genoeg zijn) de update kunnen downloaden. Dit gebeurt vrijwel zeker in september, samen met de lancering van de volgende iPhones.

Hoe kun je je iPhone of iPad naar iOS 9 updaten?

Wacht totdat iOS 9 officieel gelanceerd wordt, waarschijnlijk in september (wacht vervolgens een paar dagen langer als je nerveus bent on wilt weten of mensen met hetzelfde apparaat problemen tegenkomen) en ga naar de Settings app op je iPhone of iPad en kies General > Software Update. iOS zal je door de update heenleiden.

Twee waarschuwingen. Ten eerste moet je je apparaat back-uppen naar iCloud of iTunes voordat je gaat updaten, voor het geval er iets misgaat.

Ten tweede, het kan zijn dat je een aantal bestanden en apps moet verwijderen om ruimte te maken voor het installatiebestand. Apple belooft dat het dit jaar veel kleiner zal zijn dan voorheen, maar je moet toch verwachten dat het meer dan een gigabyte aan ruimte in beslag zal nemen. De software zelf zal overigens kleiner zijn dan dat; de rest van de ruimte is nodig voor het installatieproces, dus je zou de dingen die je verwijderd hebt nadat de installatie voltooid is gewoon terug moeten kunnen zetten.

Lees ook: iOS 9 verwijdert apps om systeemupdates te installeren.

Als je toch liever geen apps weg wilt gooien om ruimte te maken, kun je iOS 9 via iTunes installeren. Hoe dit moet leggen we uit in een ander artikel: How to update your iPhone or iPad to iOS 8 if you don't have room.

Dit alles is gericht op het verkrijgen van de officiële publieke versie van iOS 9 wanneer deze in september gelanceerd wordt. Maar als je iOS 9 wilt hebben voordat het officieel uitkomt, heb je een aantal opties.

Als je een ontwikkelaar bent (of in staat en bereid bent om te doen alsof je er een bent) kun je deelnemen aan Apple's programma voor ontwikkelaars (dit kost 99 dollar per jaar). Deelnemers aan dit programma krijgen toegang tot beta software, lang voordat de publieke lancering plaatsvindt, om hun apps te testen op het nieuwe platform en ervoor te zorgen dat ze compatibel zijn. Dit zal echter onvoltooide software zijn, dus verwacht niet dat alles perfect werkt.

Een minder drastische benadering is deel te nemen aan het publieke bètaprogramma. iOS 9 zal pas veel later de publieke beta ingaan - waarschijnlijk pas een week of twee vóór de publieke lancering - maar je kunt er wel lekker over opscheppen en de interface zelf uitproberen.

Conclusie

iOS 9 heeft veel aantrekkelijke nieuwe functies (nieuw voor iOS, dan wel - Android-liefhebbers zullen je erop wijzen hoeveel van deze functies al lang in Android beschikbaar zijn), samen met welkome tweaks in de interface en met name het systeemtoetsenbord. Op dit punt in de ontwikkeling (de eerste bèta) is het geen verrassing dat er wat bugs in zitten, en niet alle functies zijn geïmplementeerd, dus we kunnen het volledige besturingssysteem vooralsnog niet evalueren.

▼ Volgende artikel
Bladwijzers onder controle: de beste bookmarkmanagers op een rij
© sergio delle vedove
Huis

Bladwijzers onder controle: de beste bookmarkmanagers op een rij

Ben je het zat dat je je bladwijzers verliest zodra je overstapt naar een andere browser? Of dreigt je steeds maar toenemende verzameling bladwijzers een zootje te worden? Er is een oplossing: een browseronafhankelijke bladwijzerbeheerder. Deze houdt al je favorieten strak in het gelid, ongeacht de browser die je gebruikt.

In dit artikel laten we zien hoe je bladwijzers overzichtelijk en platformonafhankelijk kunt beheren:

  • Gebruik browseronafhankelijke tools zoals Raindrop, Bookmark Ninja en SaveDay
  • Houd je bladwijzers georganiseerd met tags, categorieën, pictogrammen en thema's
  • Bescherm je gegevens met encryptie en tweefactorauthenticatie
  • Gebruik AI-functionaliteit om websites samen te vatten of direct vragen te stellen

Of probeer Linkwarden: Browseronafhankelijk je favorieten beheren

Iedereen is ooit begonnen met het opslaan van interessante internetadressen in zijn favoriete browser. Voor veel mensen was dat Internet Explorer. Maar daarna kwamen Firefox en Chrome en misschien daarna ook wel Brave. Waarschijnlijk heb je toen een oplossing gevonden om al je bladwijzers van de ene browser over te dragen naar de andere. Alleen onderling synchroniseren die verschillende browsers deze bladwijzers niet. Om nog maar te zwijgen over de uitwisseling van favorieten tussen je computer en je mobiele toestel. Om alles vlot te synchroniseren heb je een hulpprogramma nodig. Zo’n bladwijzermanager kan ook nog eens heel wat meer dan alleen internetadressen organiseren.

Bladwijzers zijn enorm handig

Ook om bij te houden waar je in je boek bent

Brug tussen browsers

Wat heeft zo’n bladwijzermanager wat de bladwijzerfunctie van jouw browser niet heeft? Een browseronafhankelijke bladwijzerbeheerder is een tool waarmee je de bladwijzers in verschillende webbrowsers opslaat en ordent. Deze oplossing werkt als brug tussen alle browsers die je gebruikt. Belangrijk is dus dat zo’n bladwijzerbeheerder compatibel is met zo veel mogelijk populaire browsers. Op die manier heb je toegang tot je collectie bladwijzers op meerdere apparaten, zoals je laptop, desktop, smartphone en tablet.

Een bladwijzerbeheerder moet met zo veel mogelijke webbrowsers compatibel zijn.

Veiligheid

De bladwijzermanager moet ook voldoende functies hebben om een brede verzameling overzichtelijk te maken met behulp van tags, categorieën of collecties. Het is tenslotte de bedoeling dat je eenvoudig een bladwijzer terugvindt, zelfs als je die maanden of jaren geleden hebt opgeslagen.

In een tijd waarin privacy steeds belangrijker wordt, moet zo’n tool ook je collectie favoriete internetadressen met encryptie beveiligen. Stiekemerds met een ongezonde nieuwsgierigheid naar de internetbronnen die je regelmatig bezoekt, mogen geen toegang krijgen tot deze gegevens.

Ook online moeten je bladwijzers veilig worden opgeslagen.

Beheermogelijkheden

Op ons verlanglijstje staan nog enkele andere eisen. Uiteraard willen we ook een geavanceerde zoekfunctie om de speld in de hooiberg te vinden. Daarnaast willen we onze bladwijzers makkelijk kunnen delen met anderen. Dat is handig als je elkaar wilt inspireren bij bijvoorbeeld groepsprojecten.

Sommige browseronafhankelijke bladwijzerbeheerders kun je zelfs benaderen als je niet met het internet bent verbonden. Tot slot zijn er bladwijzermanagers waarvan je het uiterlijk en het gedrag naar eigen wens kunt aanpassen. Ze werken met een aanbod aan thema’s, lay-outs en weergave-opties.

Je kunt het uiterlijk en het gedrag van zo’n bladwijzermanager aanpassen.

Zelfs offline bereikbaar

We steken van wal met een topper: Raindrop. Je mag een onbeperkt aantal links gratis opslaan. Het maakt niet uit of je met Windows, Android, iOS of macOS of met Linux werkt. Deze tool gebruikt een eigen AI-gestuurde analyse die automatisch dode links detecteert en zorgt dat je bladwijzers overzichtelijk blijven.

Je categoriseert de links met pictogrammen, zodat je ze snel kunt terugvinden. Je kunt ook tags toevoegen en met collecties werken. Raindrop maakt permanente bibliotheken aan die zelfs offline bereikbaar zijn. De communicatie verloopt via een veilige ssl-verbinding en je kunt de toegang extra beveiligen met tweefactorauthenticatie.

De weergave wijzig je in de web- of desktopmodus. De thema’s zijn alleen aanpasbaar in de mobiele versie. In deze tool is het ook mogelijk om gratis bestanden te uploaden, tot 100 MB per maand. De meeste basisfuncties zijn trouwens gratis. Maar voor 3,61 euro per maand of 33,64 euro per jaar beschik je over een functie om volledige teksten te doorzoeken in alle webpagina’s en pdf’s die je hebt vastgelegd. De betaalde versie zorgt ook voor een permanente kopie van alles, zelfs als de webpagina niet langer op het web beschikbaar is.

Kies de weergave als lijst, kaarten, koppen of moodboard.

Ook tekstselecties

Raindrop heeft extensies voor de gangbare browsers, zodat je met één muisklik vanuit de browser de tool aanspreekt. Als je de extensie installeert, kun je kiezen wat er gebeurt als je op het pictogram klikt. Wil je een miniversie van Raindrop openen? Of kies je voor de optie Clipper waarmee je direct de pagina vastlegt?

Erg interessant is de functie Highlights. Hiermee sla je een geselecteerd tekstfragment van een webpagina op, in plaats van de volledige pagina. Dit maakt Raindrop interessant voor onderzoeksprojecten. Raindrop heeft een functie waarmee je alle geopende tabbladen van je browser bewaart in een map met de datum van vandaag.

Je kunt Raindrop samen met andere mensen gebruiken als gezamenlijk bladwijzersysteem. Ook is het mogelijk om collecties te delen. Dat betekent dat de andere gebruiker items mag toevoegen, aanpassen en verwijderen. Tot slot kan Raindrop automatisch een back-up van de collecties maken op Dropbox en op Google Drive.

De optie Clipper is de snelste manier om bladwijzers toe te voegen in Raindrop.

Volledig online

Een stevige concurrent is Bookmark Ninja. Er is geen gratis versie, de toepassing kost ongeveer 2 euro per maand. Je mag Bookmark Ninja wel dertig dagen kosteloos proberen. Je hoeft hiervoor niets te installeren. Nadat je bent ingelogd, sleep je gewoon je twee knoppen (bookmarklets) naar de bladwijzerbalk. De ene knop is om bladwijzers toe te voegen aan Bookmark Ninja, de andere om het dashboard te openen.

Bij Bookmark Ninja worden je internetfavorieten in de cloud bewaard. Deze tool kun je dus niet offline gebruiken. De manager werkt zonder synchronisatie en de bladwijzers worden niet lokaal opgeslagen. Je hoeft alleen maar Bookmark Ninja in je webbrowser op te starten om toegang te krijgen tot je bladwijzers. Er is geen mobiele app-installatie nodig. Je opent gewoon Bookmark Ninja in je mobiele browser. Net zoals bij de vorige tool is het makkelijk om alle reeds vastgelegde bladwijzers uit browsers te importeren.

Zo’n bookmarklet sleep je direct naar de knoppenbalk.

Weergaven en catalogus

Bookmark Ninja bekijk je in twee verschillende weergaven. Met de modus Dashboard krijg je een strak georganiseerde weergave met tabbladen en categorievakken. Je kunt de lay-out aanpassen naar drie, vier of vijf kolommen. Het is mogelijk om bladwijzers van het ene vak naar het andere slepen. Je beschikt verder over verschillende sorteer- en zoekhulpmiddelen.

Nieuw is de dynamische tabbladenbalk. Die wordt actief als de tabbladen niet meer naast elkaar passen. De dynamische tabbladenbalk zorgt ervoor dat je maar één rij tabbladen ziet en dat het overschot aan tabbladen uit beeld worden gehouden. Wil je die toch zien? Dan klik je op Meer tabbladen. Je kunt de tabbladen die je altijd zichtbaar wilt hebben, ook vastpinnen. Dan is er ook nog de weergave My Bookmarks, dat is de naam voor de gedetailleerde lijstweergave.

Bookmark Ninja beschikt verder over een Catalogus, dat is een archief waar je oude of minder vaak gebruikte bladwijzers onderbrengt. Dat is vooral handig als je heel veel bladwijzers hebt en je wilt de meestgebruikte zichtbaar houden. Ook deze tool heeft een functie om dubbele internetadressen te vinden en te verwijderen. Je kunt niet alleen het uiterlijk van de tabbladen aanpassen, het is zelfs mogelijk om bepaalde tabbladen te delen met vrienden of collega’s.

Bookmark Ninja organiseert je bladwijzers in tabbladen en tabellen.

Volop AI bij het beheer

SaveDay integreert volop AI in het bladwijzerbeheer. Vooral wie houdt van YouTube-video’s en blogs zal deze tool waarderen. Om SaveDay te gebruiken heb je een Google- of Apple-account nodig, want er is geen traditioneel inlogsysteem met een gebruikersnaam en wachtwoord. De toepassing werkt het beste met Chrome of met Chromium-gebaseerde browsers.

Je kunt op verschillende manieren inhoud van het web vasthouden. Klik met de rechtermuisknop op een afbeelding en sla die rechtstreeks op in SaveDay. Hetzelfde geldt voor tekst die je hebt geselecteerd op een webpagina. Je kunt ook volledige webpagina’s, links of elementen zoals tweets bewaren. Wanneer je tekst opslaat, wordt niet alleen de tekst bewaard, je markeert de tekst ook op de oorspronkelijke pagina. Dat is dus handig als je referenties verzamelt voor een studieproject.

Een van de meest opvallende eigenschappen is dat je van een artikel dat je opslaat een samenvatting kunt vragen. SaveDay genereert een overzicht van de kernpunten. Dit helpt als je lange artikelen snel wilt verwerken. Een tweede krachtige AI-functie is dat je rechtstreeks vragen kunt stellen over de inhoud van opgeslagen artikelen. SaveDay zal je vragen beantwoorden. We merken op dat dit het beste werkt in het Engels. Ook zien we dat er af en toe sprake is van losse eindjes. Soms gaf de app niet de samenvatting van de bedoelde pagina, maar van een andere pagina die verbonden was met de bron die we bezochten.

SaveDay geeft antwoord (in het Engels) als je een vraag stelt over een opgeslagen internetpagina.

Plaknotities

SaveDay beschikt ook over de functie Sticky Notes. Daarmee voeg je eigen plaknotities toe aan delen van een webpagina. Werk je regelmatig met YouTube-filmpjes, dan kun je in deze app notities met tijdstempels vastleggen, terwijl je de video’s bekijkt. Op die manier is het mogelijk om achteraf snel naar bepaalde sequenties te schakelen.

De webapp fungeert dus als centrale hub voor alle opgeslagen inhoud. Die inhoud kun je organiseren in collecties voor verschillende onderwerpen. De basisversie is gratis, maar daarmee mag je slechts honderd items per maand vastleggen. Ook kun je maar vijf artikelen laten samenvatten. Wil je meer dan is er de Standard-versie voor ongeveer 4 euro per maand, of de Essential-variant voor bijna 9 euro per maand.

Ook SaveDay waarschuwt wanneer webbronnen niet langer bereikbaar zijn.

Samenwerken met Dropmark

Dropmark is vooral bedoeld voor de visuele organisatie van internetbronnen voor teams. Het is typische samenwerkingssoftware. Met deze tool kun je alles opslaan op een centrale doorzoekbare locatie, van afbeeldingen tot video’s, tekstfragmenten en volledige webpagina’s. Het programma werkt met zogenaamde stacks, of stapels. Je kunt ook foto- en pdf-bestanden van de harde schijf slepen en neerzetten en delen met anderen.

Je organiseert het materiaal in collecties die je eenvoudig deelt. Daarnaast heeft Dropmark een prima zoekmachine. Leuk extraatje: je kun je collectie afspelen als slideshow. Je mag Dropmark gratis gebruiken. Voor meer mogelijkheden zijn er ook een Solo-abonnement voor bijna 4 euro per maand, en een Team-versie voor ongeveer 5 euro per maand.

Organiseer je bladwijzers voor het team waarmee je samenwerkt.

Booky voor slechts 1 euro

Ook Booky is een bijzondere bladwijzermanager die geruisloos zijn werk doet. Je kunt lid worden zonder advertenties, zonder spam en zonder verborgen kosten. Je mag betalen wat je wilt, zelfs 1 euro, om zogenaamd Booky-supporter te worden. Daarmee beschik je over alle mogelijkheden.

Booky is een bijzonder complete bookmarkmanager voor wie geen budget heeft om maandelijkse abonnementskosten te betalen. Ook hier plaats je de bladwijzers het eenvoudigst via de extensieknop. Opnieuw worden je bladwijzers online opgeslagen. En je beschikt over thema’s en kleurcombinaties om deze manager een meer persoonlijke toets te geven.

Booky maakt het je makkelijk om je bladwijzers te organiseren, zowel op de desktop als op een mobiel toestel. Bovendien werk je met openbare collecties en privécollecties die je deelt met anderen.

Ook de weergave van Booky kun je verregaand aanpassen.

Diigo met aantekeningen

Een erg krachtige maar eenvoudige bladwijzermanager is Diigo. Bladwijzers leg je vast met een extensie als je met Chrome werkt of met een bookmarklet (de Diigolet) voor de andere browsers. Elke keer wanneer je een bladwijzer toevoegt, is het mogelijk om een schermafbeelding, pdf of een notitie toe te voegen. Die annotatiefunctie onderscheidt Diigo van de concurrentie. In de aangelegde bibliotheek bekijk je de bladwijzers, de tags en de aantekeningen.

Daarnaast is er de functie My outliners waar je in een gesplitst scherm tegelijk het overzicht en de content bekijkt. Een andere functie is My groups, ontworpen als collaboratieve onderzoeks- en leertool. In de gratis versie mag je vijfhonderd bladwijzers beheren (met reclame), de standaardversie kost ongeveer 38 euro per jaar.

Aan elke bladwijzer kun je een notitie, een schermafbeelding of een pdf toevoegen.

Watch on YouTube
▼ Volgende artikel
Nieuw van Sony:  WH-1000XM6 met verbeterde noise cancelling en duidelijker geluid
© Sony | Christopher Collie
Huis

Nieuw van Sony: WH-1000XM6 met verbeterde noise cancelling en duidelijker geluid

Sony introduceert de WH-1000XM6, de nieuwste draadloze koptelefoon in de bekende 1000X-serie. Het model bouwt voort op zijn voorganger met nog betere ruisonderdrukking, helderdere gesprekskwaliteit en meer comfort. De koptelefoon is vanaf mei verkrijgbaar voor 450 euro.

Noise cancelling met twaalf microfoons

De WH-1000XM6 gebruikt een nieuwe processor die de ruisonderdrukking in realtime aanpast. De koptelefoon beschikt over twaalf microfoons – vier keer zoveel als bij de WH-1000XM5 – en detecteert storende geluiden nauwkeuriger. De adaptieve algoritmes passen zich automatisch aan op basis van je omgeving en de luchtdruk.

Verbeterd draagcomfort en opvouwbaar ontwerp

Sony heeft het ontwerp aangepast met een bredere hoofdband en zachtere oorkussens van veganistisch leer. De pasvorm is ontworpen voor langdurig gebruik, zonder druk op het hoofd. Het opvouwbare frame is verstevigd met metaal en de case heeft nu een magnetische sluiting.

©Sony

Audio in studiokwaliteit

De nieuwe driverunit zorgt voor meer detail en helderheid. Dankzij ondersteuning voor LDAC en High-Resolution Audio Wireless levert de koptelefoon ook draadloos hoge geluidskwaliteit. Met DSEE Extreme worden gecomprimeerde audiobestanden in realtime opgewaardeerd. Voor ruimtelijk geluid is er ondersteuning voor 360 Reality Audio, inclusief een upmix-functie voor films.

Helder bellen met AI-gestuurde microfoons

Voor telefoongesprekken gebruikt de WH-1000XM6 zes beamforming-microfoons die achtergrondgeluid actief onderdrukken en je stem isoleren. Daardoor blijf je goed verstaanbaar, ook in rumoerige omgevingen.

©Sony

Slimme functies en snelladen

De koptelefoon ondersteunt multipoint-connectiviteit, LE Audio en schakelt automatisch tussen apparaten. Via de Sound Connect-app pas je het geluid aan, stel je equalizers in of gebruik je functies zoals Quick Access en Scene-based Listening. Opladen gaat snel: drie minuten laden is goed voor drie uur luisteren.

Prijs en beschikbaarheid

De Sony WH-1000XM6 is beschikbaar in drie kleuren: Black, Platinum Silver en Midnight Blue. De adviesprijs bedraagt 450 euro.