Smartphonemerken benadrukken graag dat hun nieuwe toestellen steeds duurzamer zijn. Maar wat houdt dat in? En verduurzaamt de smartphone-industrie op eigen initiatief of doen ze dat vooral onder druk van overheden? We zetten de trends op een rijtje aan de hand van vier merken: Samsung, Apple, Nokia en het Nederlandse Fairphone.

Steeds meer mensen doen hun best om duurzamer te leven. Ze letten beter op de herkomst van hun supermarktproducten, pakken vaker de trein of elektrische auto in plaats van het vliegtuig en wekken een deel van hun eigen stroom op met zonnepanelen op het dak. Maar de smartphone, hoe duurzaam is die?

Mens en milieu

Hoe duurzaam een smartphone is, begint al bij de herkomst van de grondstoffen die nodig zijn voor de productie van de accu, de behuizing en andere onderdelen. Houdt de fabrikant verborgen uit welke mijnen de gebruikte grondstoffen komen, of meldt de fabrikant dat in een transparantierapport, en is er ter plekke toezicht op het voorkomen van kinderarbeid en onnodige milieuschade?

Merken als Fairphone en Apple lopen op dit vlak voorop. Apple laat – net als veel andere bekende merken – wel een steek vallen op het gebied van het welzijn van de duizenden fabrieksarbeiders die in verschillende Aziatische landen dag in, dag uit iPhones in elkaar zetten. Het bedrijf betaalt die medewerkers een karig loon, om de winstmarges op de iPhones zo hoog mogelijk te houden. Fairphone is een van de weinige merken die inzichtelijk maakt hoe het zijn fabrieksarbeiders behandelt en betaalt ze een normaal salaris.

Een ander duurzaamheidsvraagstuk is de keuze van smartphonefabrikanten voor gerecyclede onderdelen; die zijn doorgaans iets duurder, maar verkleinen wel de milieu-impact van een nieuw toestel. Merken als Samsung, Apple, Nokia en Fairphone gebruiken steeds meer gerecycled plastic, aluminium en andere duurzamere materialen om onderdelen te produceren voor hun telefoons. De kantoren en fabrieken van deze merken draaien ook gedeeltelijk of volledig op duurzaam opgewekte energie. Sommige merken, zoals Apple, hebben leveranciers ook gevraagd om zich te committeren tot het gebruiken van duurzame energie. Toch lopen de ambities uiteen. Apple bijvoorbeeld wil in 2030 volledig klimaatneutraal zijn, waar Samsung hier nog twintig jaar langer voor uittrekt.

In de praktijk

Samsung, Apple, Nokia en Fairphone hebben de afgelopen jaren ook andere duurzame stappen gezet. Zo zijn de verkoopdoosjes van hun toestellen kleiner geworden, waardoor er meer in een container en vrachtwagen passen. Niet-essentiële opvulmaterialen zijn hiervoor weggelaten. Ook plastic zakjes en stickers zijn uitgefaseerd, een zet waar Sony overigens mee vooropliep. En de fabrikanten leveren hun toestellen tegenwoordig ook zonder oplaadadapters, dus alleen met een usb-kabel. Dat scheelt de productie van tientallen miljoenen adapters per jaar en gebeurt met de gedachte dat vrijwel iedereen al één of meerdere adapters heeft. Hetzelfde geldt voor het meeleveren van bedrade oordopjes.

Het weglaten van de adapter en andere accessoires scheelt de fabrikant natuurlijk ook productiekosten. En dat geldt eveneens voor het verkleinen van de verkoopverpakkingen, want hoe meer doosjes er in een container passen, hoe minder containers de fabrikant hoeft te huren. Van die lagere productiekosten merk je als consument echter niets, want door de inflatie hebben merken de adviesprijzen van hun smartphones niet verlaagd.

Er zijn overigens ook merken die nog wél een oplaadadapter bij hun smartphones in de doos stoppen. Dat doen ze uit een servicegedachte, maar vaak ook omdat hun toestellen die speciale adapter vereisen om de razendsnelle oplaadsnelheid uit de marketingcampagne te realiseren. Xiaomi, Oppo, Motorola en OnePlus zijn enkele bekende merken die veel van hun toestellen nog met een oplaadadapter leveren.

©Mile Atanasov

Repareren

Ooit waren vrijwel alle smartphones voorzien van een kunststof behuizing, waarvan je de achterkant zo losklikte en de accu met je vingers losdrukte. Ook onderdelen als het scherm waren eenvoudig te vervangen. In de loop der tijd zijn smartphones steeds fraaier, dunner en completer geworden, maar tegelijk werd het steeds moeilijker om zelf dingen aan de smartphone te repareren of te vervangen; dat werd een klus voor officiële reparateurs.

Gelukkig zet de industrie tegenwoordig weer stappen om reparatie van smartphones te vereenvoudigen, zowel voor kleinere reparateurs als voor hobbyisten. Motorola, HMD Global (Nokia) en Google werken samen met de onafhankelijke internationale firma iFixit, dat reparatiehandleidingen (inclusief video’s) onderdelen en gereedschappen verkoopt om je smartphone te repareren.

Samsung is afgelopen zomer ook een samenwerking met iFixit aangegaan. Je kunt eenvoudig onderdelen kopen om bijvoorbeeld de glazen achterkant of accu van je Galaxy S20-, S21-, S22- of S23-telefoon te vervangen. Ook onderdelen als de luidspreker, aan-uitknop, usb-c-poort en volumeknoppen zijn via deze weg zelf of door een handige kennis te vervangen.

Apple biedt ook een eigen zelfreparatiedienst aan. Zo kun je de handleiding, onderdelen en gereedschappen kopen om onder meer het scherm of de accu van een iPhone 12-model of nieuwer te vervangen.

©charnsitr

Samsung

Samsung behoort tot de grootste smartphoneverkopers ter wereld en heeft dus veel invloed op het verduurzamen van de industrie. Als Samsung een beslissing neemt en die pakt goed uit, dan kan de concurrentie druk voelen om te volgen.

Een voorbeeld daarvan is de beslissing van Samsung om de Galaxy-smartphones zo te ontwerpen dat ze makkelijker te repareren zijn. Zo eenvoudig als tien jaar geleden – toen je een accu met je vingers zo uit de telefoon haalde – is het zeker niet, maar Samsung geeft nu wel via handleidingen aan hoe je onderdelen als de glazen achterkant en vastgemaakte accu kunt vervangen bij een defect. De fabrikant stelt ook reserve-onderdelen beschikbaar, zodat het voor een externe reparateur of iemand die een beetje handig is, eenvoudiger wordt om reparaties uit te voeren.

Een kapot Galaxy-toestel hoeft zo dus niet meer verplicht op de post naar een reparatiecentrum van een Samsung-partner. Die reparatiecentra hebben een slecht imago omdat gebruikers hun toestel vaak een week kwijt zijn – en zelf een vervangend exemplaar moeten regelen – en ze hoge kosten rekenen voor reparaties die niet onder de garantie vallen.

Apple

Ook Apple is een reus op de smartphonemarkt, dus de invloed van de iPhone-maker reikt ver. Dat blijkt ook regelmatig op duurzaamheidsvlak, zowel positief als negatief.

Misschien herinner je je de iPhone 7 uit 2016 nog, de eerste bekende smartphone die de 3,5mm-hoofdtelefoonpoort schrapte? Volgens Apple ‘een gedurfde beslissing’, maar dat geloofden maar weinig omdat het bedrijf tegelijkertijd zijn eerste generatie draadloze AirPods-oordopjes introduceerde. Veel merken volgden met het schrappen van de audiopoort om de verkoop van hun bluetooth-oordopjes aan te jagen. Niet duurzaam, want de batterijtjes in die oordopjes zijn na een paar jaar versleten en ze vervangen is vaak niet mogelijk. Dergelijke oordopjes belanden daarom vaak bij het elektronisch afval.

Gelukkig zet Apple ook veel goede stappen. Het bedrijf draait bijvoorbeeld op hernieuwbare energie, gebruikt veel gerecyclede materialen in zijn iPhones en andere producten, en deelt transparantierapporten over zijn duurzaamheidsambities en impact op het milieu.

Nokia

Nokia was vroeger een grote telefoonfabrikant, maar heeft anno 2024 nog maar weinig marktaandeel over op de smartphonemarkt. Het Finse bedrijf HMD Global, dat een licentievergoeding betaalt om de Nokia-merknaam te mogen gebruiken, ziet in duurzaamheid een kans om de verkopen aan te jagen. De onderneming verkoopt steeds meer nieuwe smartphones met een behuizing van (deels) gerecyclede materialen. Het bedrijf zet op zijn website ook per model uiteen welke grondstoffen er in het toestel zitten. Op zich doen meer smartphonefabrikanten dit inmiddels, maar wat HMD Global extra doet, is vijf jaar fabrieksgarantie geven op een selectie van zijn toestellen. Dat wekt vertrouwen in een duurzame gebruikstijd.

De Nokia G22 en G42 5G zijn verder zo ontworpen dat je zelf onderdelen kunt vervangen, of dit kunt uitbesteden aan een lokale reparateur. Reserve-onderdelen en handleidingen vind je bij Nokia zelf, dat hiervoor samenwerkt met het eerdergenoemde iFixit. Kopers van een Nokia-telefoon kunnen HMD Global zelfs verzoeken om samen met Ecologi bomen te planten. Inmiddels zijn er meer dan 160.000 bomen geplant, meldt de fabrikant. En heb je een smartphone, tablet of elektronische accessoire die ligt te verstoffen in de kast? Dan kun je het apparaat online aanmelden en kosteloos opsturen naar HMD Global, dat het apparaat belooft te recyclen.

Waar HMD Global nog wel stappen in kan zetten, is het updatebeleid. Duurzame smartphones als de Nokia X30 5G en G22 krijgen slechts drie jaar updates, waar veel andere merken vijf jaar of langer updates garanderen. Die toestellen zijn dus langer veilig te gebruiken.

Refurbished

Als je je gebruikte smartphone niet wil of niet meer kunt repareren, ligt het kopen van een nieuw model voor de hand. Maar je kunt natuurlijk ook een refurbished model kopen. Refurbished wil zeggen: een gebruikte telefoon die door de fabrikant gecontroleerd is en waarin indien nodig onderdelen zijn vervangen, zodat het toestel weer functioneert als nieuw. Op een refurbished toestel zit ook een paar maanden tot een paar jaar garantie. Grote verschillen dus met een tweedehands toestel dat je via Marktplaats koopt, waar je hoogstens fabrieksgarantie krijgt, en dan alleen als het toestel nog geen twee jaar oud is.

Steeds meer merken bieden refurbished smartphones aan. Fairphone en Apple zijn enkele voorbeelden. Refurbished toestellen van deze en andere merken kun je ook kopen bij derde partijen. Let hierbij goed op de betrouwbaarheid van de aanbieder.

Fairphone

De fabrikant die het meest inzet op duurzaamheid is het Nederlandse Fairphone. Deze smartphonemaker bracht zijn eerste telefoon uit in 2012 en is een zelfstandig bedrijf dat zich hard maakt voor elektronica met zo min mogelijk impact op het milieu. De nieuwe gadget moet bovendien met zoveel mogelijk respect voor arbeiders gefabriceerd worden én door de consument zelf te repareren zijn. Je kunt onderdelen als het scherm, de usb-c-poort en camera vervangen met behulp van een Philips-schroevendraaier en reserveonderdelen die te koop zijn bij de fabrikant.

Fairphone publiceert ook jaarlijks een uitgebreid rapport over zijn bedrijfsvoering en voortgang op het gebied van duurzaamheid. De bevindingen in het rapport zijn door iedereen te controleren, waardoor het merk transparant is over zijn doen en laten.

Benieuwd naar de Fairphone 5? Lees de review Fairphone 5 is voorbeeld voor de smartphone-industrie

Conclusie

Veel bekende fabrikanten zetten stappen om hun smartphones duurzamer te maken. Die ontwikkeling valt te prijzen, maar komt niet altijd voort uit ideologie. Sommige duurzame keuzes, bijvoorbeeld het verkleinen van de verkoopverpakking en het weglaten van accessoires, schelen de fabrikant ook geld. Dan is er ook nog druk van buiten, bijvoorbeeld van de EU, die merken dwingt tot duurzamere keuzes, bijvoorbeeld door een usb-c-oplaadpoort en betere repareerbaarheid te eisen. We constateren dat sommige merken op dit vlak al experimenteren om kennis op te doen om op tijd aan de nieuwe regelgeving te voldoen.

Het enige merk dat écht en al jarenlang op eigen initiatief zo duurzaam mogelijke smartphones maakt, is het Nederlandse Fairphone. Voor velen misschien nog een onbekende speler, maar wel een die de moeite waard is om beter te leren kennen.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een koelkast die hoge ogen gooit bij andere gebruikers? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Hisense RB329N4AWE

De Hisense RB329N4AWE is een goede betaalbare koelkast. Ruim twintig reviewers komen tot een gemiddelde score van een 8,7. Naast de lage prijs waarderen diverse consumenten onder meer de stille werking (38 decibel) en ruime inhoud. Daarnaast valt de no frost-functie in de smaak, want hierdoor is er in het vriesgedeelte nooit sprake van ijsvorming. Dat scheelt weer ontdooien. Is de draairichting ongunstig? Geen probleem, want je kunt de deur omkeren. De bediening is eenvoudig, want bovenaan het koelvak bevinden diverse knopjes. Daarmee selecteer je onder meer de gewenste temperatuur.

Deze koelkast bevat meerdere ventilators die de koude lucht gelijkmatig verdelen. Dat komt de houdbaarheid van de producten ten goede. Voor het snel invriezen van voedsel activeer je desgewenst de Fast Freeze-optie. Zo bewaar je beter de smaak van producten. Het koelgedeelte heeft een inhoud van 188 liter, terwijl het vriesvak goed is voor 67 liter. Deze vrijstaande koelkast is 180 centimeter hoog. Tot slot is de diepte van 56 centimeter een pluspunt. Hierdoor plaats je de RB329N4AWE netjes in een standaard keuken.

Samsung RS65DG5403S9EF

Met een totale inhoud van 635 liter is de Samsung RS65DG5403S9EF een perfecte koelkast voor gezinnen. Het betreft een Amerikaans model met twee deuren. Achter de linkerdeur bevindt zich een vrieskast van 218 liter. Met vier legplanken en twee transparante lades kun je heel wat etenswaren invriezen. Er is in de deur ook nog een ijsblokjesmaker verwerkt. Het koelgedeelte heeft dezelfde indeling als het vriesvak, maar is een stuk breder. Daardoor bedraagt de inhoud van dit compartiment maar liefst 417 liter.

Zoals je van een moderne koelkast in deze prijsklasse mag verwachten, ondersteunt de RS65DG5403S9EF diverse nuttige functies. Verbind het apparaat bijvoorbeeld met wifi en houd in een app op je smartphone het actuele stroomverbruik in de gaten. Verder ondersteunt dit model no frost, zodat je de vrieskast niet hoeft te ontdooien. Een ander pluspunt is het lage geluidsniveau van slechts 37 decibel. Vijf Kieskeurig.nl-testers voelden deze Amerikaanse koelkast al eens aan de tand. Zij deelden alleen maar achten en negens uit. Lees hier hun testverslagen. Het product is in een zilverkleurige en zwarte uitvoering te koop.

Liebherr CNC 5703 Pure

Het Duitse merk Liebherr staat bekend om zijn kwalitatieve witgoedproducten. De CNC 5703 Pure is daarvan een goed voorbeeld. Niet voor niets beoordelen een kleine twintig Kieskeurig.nl-bezoekers het product met een gemiddeld cijfer van een 9. Je hoeft deze koelkast niet ergens in de bijkeuken of schuur neer te zetten, want het apparaat maakt nauwelijks geluid. Het opgegeven volumeniveau bedraagt slechts 35 decibel. Zet hem dus gerust naast een bank of keukentafel. Dankzij de geïntegreerde deurgrepen is de buitenzijde helemaal vlak. Handig voor het afnemen van vuil en stof!

De koelkast is ruim twee meter hoog. Dit resulteert in flink wat ruimte. Het koelvak heeft dan ook een riante inhoud van 268 liter. Met 103 liter is het vriesgedeelte eveneens erg ruim. Van ijsvorming is geen sprake, want de CNC 5703 Pure ondersteunt no frost. Voor het bewaren van groente en fruit komt de zogenoemde EasyFresh-lade goed van pas. Dankzij een hoge luchtvochtigheid blijven de producten hierin langer goed. Wie dit product binnen een half jaar kosteloos registreert, ontvangt acht jaar garantie op alle onderdelen en het arbeidsloon. Naast de hier besproken witte uitvoering is deze koelkast ook in een RVS-variant verkrijgbaar.

Lees ook: 🧊 Houd je eten langer vers: zo deel je je koelkast optimaal in

Inventum KV550B

Zoek je een tafelmodel met een goede reputatie? Kijk dan eens naar de Inventum KV550B. Op Kieskeurig.nl heeft deze compacte koelkast een gemiddelde score van een 9,1. De reviewers prijzen onder andere de stille werking (39 decibel), geïntegreerde verlichting en ruime groentelade. Verder heeft de koelkast ook nog twee legplanken en drie deurvakken. Dankzij de superkoelen-functie breng je vers bewaarde etenswaren snel op temperatuur.

De afmetingen zijn 85 × 55 × 58 centimeter, waardoor je deze koelkast makkelijk in een hoekje van een garage, schuur, tuinhuis of (bij)keuken kwijt kunt. Ondanks het compacte formaat heeft de koelkast een inhoud van 113 liter. Daarnaast is er ook nog een apart vriesvak van 16 liter. Plaats hierin bijvoorbeeld ijsjes of een heel brood. Nuttig om te weten is dat je de draairichting van de deur zo nodig kunt omkeren. Deze koelkast is in een zwarte en witte behuizing te koop.

ETNA AKV678RVS

Met een prijskaartje van minder dan duizend euro is deze Amerikaanse koelkast van ETNA momenteel goedkoper dan ooit. Bovendien heeft de AKV678RVS ook nog eens een hoge gemiddelde beoordeling van een 8,6. Buiten deze zilverkleurige uitvoering kun je als alternatief de zwarte versie overwegen. Achter de linkerdeur heb je toegang tot een vrieskast van 185 liter. De twee beschikbare lades vriezen wegens no frost-ondersteuning niet aan. Verder heeft de vriezer vijf legplanken en vier deurvakken.

Aan de rechterkant bevindt zich het koelgedeelte met een inhoud van 334 liter. Dankzij vijf draagplateaus, twee lades en drie deurvakken kun je een heleboel producten koel bewaren. Houd vanwege de hoge capaciteit wel rekening met een behoorlijke omvang van 178,6 × 91 × 64,3 centimeter. Een voordeel is het fluisterstille geluidsniveau van 35 decibel. Hierdoor ervaar je tijdens het televisiekijken en muziek luisteren geen hinder. Je stelt via het bedieningspaneel aan de buitenzijde de gewenste temperatuur in.

In de koude wintermaanden is wat extra warmte in huis geen overbodige luxe. Steeds meer mensen kiezen daarom voor een elektrische deken: zo blijf je niet alleen heerlijk warm, maar bespaar je ook op stookkosten. Hoe je een elektrische deken kiest die bij je past, lees je hier.

Lees ook: 10 tips om warm te blijven zonder te stoken

Soort deken

Er zijn twee soorten elektrische dekens: onderdekens en bovendekens. Een onderdeken verwarmt je bed, een bovendeken is ideaal voor op de bank. Lig je dus elke avond te klappertanden in bed, dan is een onderdeken voor jou waarschijnlijk de beste keuze. Vind je het lekker om 's avonds onder een (warm!) kleedje op de bank te kruipen én wil je misschien je stookkosten wat omlaag brengen, dan kies je voor een bovendeken.

Een onderdeken plaats je tussen je matras (of topper) en hoeslaken, zodat de deken het bed van onderaf verwarmt. Je kunt een onderdeken aanzetten op het moment dat je in bed stapt, maar vaker worden onderdekens met behulp van een timer ingeschakeld vóór het liggen, zodat het bed al heerlijk warm is. Vaak regelt een timer ook dat de deken zichzelf na een uur (of twee) vanzelf uitschakelt, zodat er tijdens het slapen geen veiligheidsrisico's ontstaan.

©Leonid Iastremskyi

In tegenstelling tot een elektrische onderdeken leg je een elektrische bovendeken (zoals de naam al zegt) bovenop je, bijvoorbeeld als je op de bank of je favoriete stoel zit. Je herkent deze dekens aan hun extra zachte materiaal, zoals fleece of microvezel. Een bovendeken zet je pas aan op het moment dat je eronder gaat zitten of liggen. Net als onderdekens schakelen de meeste bovendekens zichzelf na verloop van tijd vanzelf uit. Je kunt een bovendeken natuurlijk ook mee naar bed nemen voor wat extra warmte, dus eigenlijk zijn deze dekens multifunctioneel!

Formaat

Zowel onder- als bovendekens zijn verkrijgbaar in verschillende afmetingen. Bedenk dus van tevoren goed hoe groot je je elektrische deken wenst. Onderdekens komen qua breedte overeen met de standaardafmetingen van matrassen: een eenpersoons-onderdeken is meestal 80 centimeter breed, een tweepersoons-onderdeken 140 centimeter. In de lengte zijn ze doorgaans iets korter dan een matras, omdat ze alleen het lichaam hoeven te verwarmen. Handig: veel tweepersoons-onderdekens beschikken over twee schakelaars waarmee je de temperaturen van beide helften apart van elkaar kunt instellen. Scheelt weer geruzie met je partner.

Bovendekens zijn er in compacte, middelgrote en extra grote varianten. Compacte bovendekens hebben een afmeting van (rond de) 100 x 70 centimeter en zijn bedoeld om alleen je schoot of bovenlichaam mee te verwarmen. Middelgrote dekens gaan richting de 150 x 70 centimeter en zijn perfect om je hele lichaam in tewikkelen. Kruip je het liefst samen met je partner onder een kleed? Ga dan voor een extra grote variant van bijvoorbeeld 180 x 130 centimeter.

Warmtestanden

Aan een elektrische deken wil je geen honderden euro's uitgeven, en dat hoeft natuurlijk ook niet. Maar gris ook niet de eerste de beste deken uit de schappen. Sommige elektrische dekens (en dan met name de goedkopere) beschikken namelijk maar over één warmtestand, en de kans is groot dat jij die stand nét te warm of juist te koud vindt. Ook als je de deken op verschillende plekken in huis gaat gebruiken – misschien is je slaapkamer een stuk frisser dan je woonkamer – is het fijn als je de temperatuur van je elektrische deken naar wens kunt instellen. De meeste standaardmodellen hebben vier tot zes warmtestanden, maar er zijn ook dekens met meer dan zeven warmtestanden. Sommige elektrische onderdekens beschikken zelfs over verschillende warmtezones voor schouders, rug en voeten – extra fijn als je snel koude voeten hebt!

Veiligheid

Comfortabel onder (of op) een elektrische deken liggen gaat alleen als je weet dat de deken honderd procent veilig is. Kies voor je eigen gemoedsrust dus voor een deken van een betrouwbaar merk; daarmee weet je zeker dat je een veilig product in huis haalt. Let er ook op dat de deken een automatische uitschakelfunctie én een oververhittingsbeveiliging heeft, zodat-ie nooit te heet wordt. Vermijd het kopen van een tweedehandsdeken, omdat een versleten of beschadigd deken vatbaarder is voor brand en kortsluiting.

©Mariana Rusanovschi

Wasbaarheid

Ook het gemak waarmee een elektrische deken gewassen kan worden, is voor veel mensen belangrijk. Vooral als je kleine kinderen hebt die maar al te graag onder de warme deken kruipen, is de kans op morsen of andere ongelukjes groot. En als je een onderdeken op je bed hebt liggen, wil je die natuurlijk ook regelmatig kunnen opfrissen. Gelukkig kunnen de meeste elektrische dekens na het verwijderen van de elektrische bediening gewoon op 30 graden in de wasmachine worden gewassen. Check wel altijd goed de instructies, want dit geldt niet voor iedere elektrische deken. Elektrische dekens kunnen meestal niet in de droger.

Hoe zuinig is een elektrische deken?

Kun je nauwelijks meer onder je elektrische deken vandaan komen en begin je je zorgen te maken over je energierekening? Nergens voor nodig: een elektrische deken kost namelijk niet meer dan een paar cent per avond. Ja, je leest het goed! Gemiddeld verbruikt een elektrische deken zo'n 50 watt per uur (0,05 kWh), wat met een stroomprijs van € 0,40 neerkomt op twee cent. Lig je dus drie uur onder je heerlijke warme deken, dan ben zo'n zes cent kwijt. Ter vergelijking: een paar uur de verwarming aan kost je al snel twee euro. Als je daadwerkelijk wilt besparen met je elektrische deken is het natuurlijk wel slim om de verwarming lager of helemaal uit te zetten, anders schiet je er alsnog weinig mee op.