De Nederlandse overheid heeft de langverwachte 5G-frequentieveiling afgerond. KPN, Odido en VodafoneZiggo hebben de licenties verworven voor het gebruik van het 5G-netwerk op de 3,5 Gigahertz-band. De veiling bracht 174,4 miljoen euro op, maar belangrijker is dat de consument binnenkort dan eindelijk écht 5G-internet kan verwachten.

Minister Micky Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat heeft op 1 juli 2024 de resultaten bekendgemaakt van de langverwachte 5G-frequentieveiling in Nederland. Telecomproviders KPN, Odido (voorheen T-Mobile) en VodafoneZiggo hebben de licenties verworven voor het gebruik van het 5G-netwerk op de 3,5 Gigahertz-band en hebben allemaal 100 Mhz bandbreedte ingekocht.

Opbrengst en verdeling

De veiling, die op 25 juni 2024 van start ging, heeft in totaal 174,4 miljoen euro opgebracht. Dat is aanzienlijk minder dan eerder werd geschat, wat mogelijk wijst op een realistischer waardering van de frequenties. De vergunningen hebben een looptijd van ruim zestien jaar, namelijk tot en met 31 december 2040.

Om te voorkomen dat één bedrijf alle frequenties zou opkopen en de markt zou domineren, mocht geen van de providers meer dan 40 procent van de beschikbare frequenties krijgen. Dat is dezelfde regel die ze in 2020 ook al gebruikten. Het idee hierachter is simpel: zo blijven er minstens drie verschillende aanbieders actief, wat goed is voor de consument. Meer keuze betekent immers vaak betere prijzen en diensten.

Verwachte voordelen van 5G

Het gebruik van 5G-technologie belooft verschillende verbeteringen voor zowel consumenten als bedrijven. Minister Adriaansens benadrukt: "Met 5G kunnen data sneller en betrouwbaarder worden verzonden. Dat helpt voor innovatie in de zorg, maar bijvoorbeeld ook voor digitalisering van processen in de maakindustrie of logistiek."

Experts verwachten dat de downloadsnelheden aanzienlijk zullen toenemen. De Nederlandse mobiele internetsnelheid zal gemiddeld meer dan 100 Megabit per seconde (Mbps) bedragen, met maximumsnelheden nabij een netwerkantenne die zelfs boven de 2 Gigabit(!) per seconde kunnen liggen.

©Andrey Popov

Private, lokale 5G-netwerken

Naast de landelijke 5G-netwerken blijft er 2x 50 Megahertz (van de totale 400) in de 3,5 Gigahertz-band beschikbaar voor private, lokale 5G-netwerken. Deze netwerken bieden bedrijven en organisaties de mogelijkheid om een eigen, op maat gemaakt 5G-netwerk op te zetten.

Denk bijvoorbeeld aan een groot havenbedrijf dat autonome voertuigen, kraansystemen en logistieke software naadloos laat samenwerken via een privaat 5G-netwerk. Of aan fabrieken die complexe robotsystemen aansturen, of ziekenhuizen die virtual reality gebruiken voor precisie-operaties.

Deze private netwerken bieden voordelen op het gebied van maatwerk, veiligheid en betrouwbaarheid. De vergunningen hiervoor vallen buiten de recente veiling en kunnen rechtstreeks bij de overheid worden aangevraagd.

Overheidsstandpunt en regelgeving

Minister Adriaansens ziet de veiling als een belangrijke mijlpaal voor de Nederlandse digitale economie. "Bedrijven en consumenten hebben lang op dit moment gewacht. Terwijl ondertussen de datavraag sterk groeit en landen om ons heen al stappen hebben gezet", aldus de minister.

De overheid heeft ook maatregelen genomen om hoogwaardige mobiele dekking te garanderen. Bij de eerdere veiling in 2020 is een dekkingseis van 98 procent van de oppervlakte van elke Nederlandse gemeente vastgelegd, met normen voor minimale snelheid aan de randen van mobiele netwerken.

©ronstik

En onze gezondheid dan...?

Niet iedereen is even enthousiast over de komst van 5G. Sommige mensen maken zich zorgen over mogelijke gezondheidseffecten van de straling die 5G-netwerken uitzenden. De overheid neemt deze zorgen serieus en benadrukt dat de gezondheid van burgers vooropstaat en dat er grondig onderzoek wordt gedaan. Verschillende gezondheidsorganisaties, zoals het RIVM, de Gezondheidsraad en de WHO, hebben de effecten van mobiele straling onderzocht. Op basis van hun bevindingen zijn er veiligheidsregels opgesteld.

Deze regels zijn behoorlijk streng. Ze bepalen hoeveel straling er maximaal mag zijn, en dat maximum ligt veel lager dan het niveau waarop wetenschappers denken dat het schadelijk zou kunnen worden. Het is een beetje zoals snelheidslimieten op de weg: je mag 100 rijden, maar de auto's worden zo gebouwd dat ze veilig zijn bij veel hogere snelheden.

Om er zeker van te zijn dat iedereen zich aan deze regels houdt, doet de overheid regelmatig metingen. Tot nu toe blijkt dat de hoeveelheid straling in Nederland meestal maar een tiende is van wat maximaal is toegestaan. Met andere woorden: we zitten ver onder de limiet. Toch blijft de overheid alert. Ze houden de nieuwste onderzoeken in de gaten en zijn bereid om de regels aan te passen als dat nodig is. Het doel is om iedereen te laten profiteren van de voordelen van 5G, zonder dat dit ten koste gaat van onze gezondheid.

Uitdagingen en toekomstperspectief

KPN, Odido en VodafoneZiggo staan nu voor de uitdaging om hun infrastructuur snel uit te breiden. Ze kunnen de nieuwe frequenties al vanaf juli 2024 in gebruik nemen. De komende periode zal uitwijzen hoe snel de 5G-netwerken worden uitgerold en welke innovatieve diensten als eerste zullen profiteren van deze bloedsnelle netwerktechnologie.

Nederland is nu klaar om de voordelen van 5G-technologie te benutten en zijn positie als digitale koploper in Europa te versterken. De combinatie van snelle netwerken, concurrentie op de markt en ruimte voor private innovatie biedt een veelbelovend perspectief voor de digitale toekomst van het land.

Motorola brengt in oktober de Edge 60 Neo naar Nederland. De smartphone valt op door zijn compacte ontwerp, stevige bescherming en een veelzijdig camerasysteem met telelens. Met een prijs van net geen 400 piek richt Motorola zich op het middensegment, waar AI en een lange accuduur belangrijke troeven zijn.

De Motorola Edge 60 Neo is op de IFA in Berlijn officieel onthuld en komt op de markt als een compacte en lichte smartphone met opvallend stevige specificaties. Het toestel combineert een helder scherm en een solide behuizing met een camerasysteem dat veel creatieve mogelijkheden biedt. Daarbovenop zet Motorola sterk in op - verrassing! - AI, dat zowel bij foto's als bij dagelijkse taken een rol speelt.

Compact maar robuust

De Edge 60 Neo is het lichtste toestel in zijn klasse, maar doet qua stevigheid opvallend weinig concessies. Het 6,36-inch scherm kan piekhelderheden tot 3000 nits halen, waardoor het zelfs in de volle zon goed leesbaar blijft. Het gebruik van Corning Gorilla Glass 7i en de MIL-STD-810H-certificering zorgen voor extra bescherming tegen vallen en krassen. Dankzij de IP68/69-norm is de smartphone bovendien bestand tegen water en stof, iets wat je meestal pas ziet bij meer robuuste of in elk geval duurdere modellen.

Qua uiterlijk kiest Motorola voor een samenwerking met Pantone, het bedrijf dat internationale standaarden ontwikkelt voor kleurnamen en -codes. De Edge 60 Neo verschijnt dan ook in drie verrassende tinten met minstens zulke exotische namen: Frostbite, Poinciana en Grisaille. Daarmee wil het merk inspelen op gebruikers die hun telefoon ook gebruiken als een verlengstuk van hun imago. Het idee is dat een smartphone niet alleen praktisch moet zijn, maar ook kan passen bij de kleding en accessoires van de gebruiker.

Camera met telelens

De camera is een belangrijk speerpunt van dit model. Motorola benadrukt dat dit de enige smartphone in deze prijsklasse is met een telelens. Daarmee kun je 3x optisch zoomen zonder kwaliteitsverlies en tot 30x digitaal inzoomen. Het camerasysteem bestaat verder uit een 50MP-hoofdcamera met Sony-sensor en optische beeldstabilisatie, een 13MP-ultragroothoek- en macrolens en een 32MP-selfiecamera. Voor video's ondersteunt het toestel 4K-opnames.

Fotografie wordt ondersteund door AI-functies die automatisch details verscherpen, kleuren verbeteren en de belichting optimaliseren. Met Dynamic Bokeh bepaal je zelf hoe sterk de achtergrond onscherp wordt gemaakt, terwijl Signature Style foto's een herkenbare uitstraling geeft. Bij video-opnames zorgt adaptieve stabilisatie voor soepeler beelden, zelfs tijdens beweging. Daarmee lijkt Motorola zich duidelijk te richten op zogenaamde content creators.

AI in het dagelijks gebruik

Maar AI speelt ook buiten de camera een rol. Met de functie Next Move kan de Edge 60 Neo suggesties geven afhankelijk van wat er op het scherm staat, bijvoorbeeld bij het bekijken van een recept of een reisschema. Daarbij werkt Motorola samen met onder meer Microsoft Copilot en Perplexity, maar biedt het ook eigen tools zoals Playlist Studio en Image Studio. Zo kunnen gebruikers playlists samenstellen, beelden genereren of visuele elementen aanpassen zonder het gebruik van externe apps.

Accu en oplaadmogelijkheden

De smartphone beschikt over een 5000mAh-accu, goed voor (zo claimt Motorola) tot 44 uur gebruik. Met de (zowaar meegeleverde) 68W TurboPower-oplader is in zeven minuten alweer genoeg lading beschikbaar voor een volle dag gebruik. Daarnaast is draadloos opladen mogelijk met maximaal 15 watt, al moet die lader daarvoor wel apart worden aangeschaft.

De Motorola Edge 60 Neo ligt vanaf half oktober in de Nederlandse winkels. De richtprijs bedraagt zoals gezegd 399,99 euro. Daarmee positioneert Motorola het toestel in het middensegment, waar het concurreert met modellen van onder meer Samsung, Xiaomi en OnePlus.

Met de Oppo Reno 14 zet het Chinese merk een traditie voort. De midrange smartphonelijn vindt vaak een mooie balans tussen stijl en functie. Met een adviesprijs van 649 euro vraagt de fabrikant echter wel 100 euro meer dan voor zijn voorganger. Is de 14 die prijsstijging waard?

De Oppo Reno 14 beschikt over een indrukwekkend 6,59-inch amoledscherm met een adaptieve verversingssnelheid van 120 Hz, beschermd door Gorilla Glass 7i. Het display biedt een goede piekhelderheid tot 1200 nits in direct zonlicht en levert levendige kleuren, mede dankzij de HDR10-ondersteuning. Het ontwerp voelt premium aan dankzij de redelijk dunne schermranden en de punchhole voor de selfiecam. De versie die wij testen mist een beetje persoonlijkheid qua kleur, maar gelukkig bestaat er ook een Pearl White-variant.

De behuizing is gemaakt van aluminium. Het toestel ligt daardoor niet alleen comfortabel in de hand, maar voelt ook heel solide aan. Ondanks de forse 6000mAh-batterij is het toestel met 187 gram en een dikte van 7,42 mm opvallend slank en licht gebleven. Hij is bovendien heel duurzaam met IP66-, IP68- én IP69-certificeringen tegen stof en water. Extra functies als de in-display vingerafdrukscanner, een infraroodlaser aan de bovenkant en stereospeakers zorgen tot slot voor een behoorlijk compleet pakket.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Soepele prestaties

De Oppo Reno 14 wordt aangedreven door de MediaTek Dimensity 8350-processor. In het dagelijks gebruik levert de chipset meer dan prima prestaties. Taken als multitasken, browsen op social media en het openen van apps verlopen vloeiend en zonder haperingen. Ook voor gaming is de telefoon goed geschikt; zelfs grafisch intensieve games draaien soepel met stabiele framerates. Dankzij het koelsysteem blijft het toestel meestal comfortabel om vast te houden, al kan het bij lange en zware gamesessies na verloop van tijd wel warm aanvoelen.

Een van de sterkste punten van de Reno 14 is de accuduur. De grote batterij, met een vermogen van maar liefst 6000 mAh, zorgt ervoor dat de telefoon bij gemiddeld gebruik moeiteloos anderhalve dag meegaat. Zelfs bij intensief gebruik kun je een volledige dag verwachten zonder tussentijds opladen. Wanneer de batterij toch leeg is, laadt een 80W SuperVOOC-snellader het apparaat in minder dan 45 minuten volledig op. Het is wel goed om te weten dat de telefoon geen ondersteuning biedt voor draadloos opladen en dat je de oplader zelf moet aankopen.

©Wesley Akkerman

Behoorlijk wat bloatware

De Oppo Reno 14 draait op ColorOS 15, gebouwd op Android 15. Je mag daarna nog drie grote Android-upgrades en vijf jaar beveiligingspatches verwachten, wat netjes is in deze prijsklasse. De interface is strak en minimalistisch vormgegeven, met vernieuwde iconen en handige widgets. Alles reageert vlot en voelt verfijnd aan. Ook de slimme AI-functies springen eruit: ze kunnen foto's verbeteren door bijvoorbeeld onscherpte te verwijderen of hinderlijke reflecties weg te werken. Een nadeel is de forse hoeveelheid vooraf geïnstalleerde apps van derden, die de ervaring vertroebelen.

Het camerasysteem verdient een aparte vermelding. Aan de achterkant zit een 50MP-hoofdcamera met optische beeldstabilisatie (OIS), een 8MP-ultragroothoek en een 50MP-telefotolens met 3,5x optische zoom, eveneens voorzien van OIS; een zeldzaamheid in deze prijsklasse. Daarmee biedt de Reno 14 lekker veel flexibiliteit bij het fotograferen, van grootse landschappen tot ingezoomde details. Aan de voorkant vind je een 50MP-selfiecamera met autofocus, een toevoeging die niet vaak voorkomt en die ervoor zorgt dat ook zelfportretten haarscherp worden vastgelegd.

Overdag mooie prestaties

Overdag schiet de hoofdcamera scherpe, kleurrijke foto's met een prettig dynamisch bereik. De nieuwe telefotolens is een echte aanwinst en levert sterke resultaten bij portretten en zoomopnames. Tot 30x digitale zoom blijft de kwaliteit verrassend goed, al worden beelden bij de maximale 120x wazig. De selfiecamera legt huidtinten natuurgetrouw vast en maakt ook bij minder licht aantrekkelijke foto's voor bijvoorbeeld sociale media. De ultragroothoek is bruikbaar voor landschappen en groepsshots, maar springt verder niet echt in het oog.

Ook op videovlak stelt de Reno 14 niet teleur. Zowel de camera's op de voor- als op de achterzijde filmen in 4K met 60 fps, terwijl optische en elektronische stabilisatie zorgen voor vloeiende beelden, zelfs in beweging. De AI-functies bieden creatieve extra's, zoals het verwijderen van objecten of het aanpassen van composities. Wel kan er bij inzoomen soms een lichte gloed zichtbaar zijn.

Oppo Reno 14 kopen?

De Oppo Reno 14 is iets duurder geworden, maar daar staan duidelijke verbeteringen tegenover. Vooral het camerasysteem is een grote stap vooruit. De toevoeging van een 50MP-telefotolens met 3,5x optische zoom en beeldstabilisatie is bijzonder in dit segment en tilt samen met de hoofd- en selfiecamera's de fotografie-ervaring naar een hoger niveau. Ook de forse 6000mAh-accu en de waterbestendige, premium afwerking versterken de meerwaarde.

Het heldere 120Hz-scherm en de soepele prestaties maken het plaatje compleet. Er zijn wel wat kanttekeningen: de software staat vol met bloatware en de processor is niet meer helemaal bij de tijd, al doet hij zijn werk nog prima. Toch zorgen de flinke verbeteringen, vooral de camera, ervoor dat de hogere prijs voor veel gebruikers goed te verantwoorden is.