Synthesizers en sequencers waren ‘vroeger’ (en dat is nog niet eens zo héél lang geleden) peperdure apparaten. Tegenwoordig heeft je smartphone geen enkele moeite met iets waar vroeger een duizenden euro’s kostend instrument voor nodig was. We zetten de mooiste synthesizer-apps voor je op een rij.

Een virtueel instrument bootst een synthesizer (die op zijn beurt weer allerlei instrumenten nadoet…) in software na. Eigenlijk niet heel vreemd, want de gemiddelde synthesizer is immers niet veel meer dan een computer met software erop. Althans, in de meer recente uitvoeringen. 

Animoog

We beginnen met de app Animoog voor iOS/iPadOS (10,99 euro). Animoog (iOS en iPadOS) is een compleet in software nagebouwde synthesizer van het legendarische merk Moog. Het betreft hier een analoog exemplaar, waarmee de meest exotische geluiden te produceren zijn. Ideaal voor moderne dancemuziek, terwijl ‘ie ook zeer geschikt is voor house, trance en rave. En nog een hele serie andere muzieksoorten, het is maar net hoe creatief je bent. Via het virtuele schermtoetsenbord bespeel je het geheel, waarbij ook de positie van je vingers op een toets invloed op het geluid heeft. Praktisch is de ingebouwde 4-track recorder. Animoog ondersteunt ook midi-toetsenborden, wat betekent dat je de app ook tijdens een optreden in kunt zetten.

©PXimport

SOUND Canvas

Heel bijzonder is ook de app SOUND Canvas van Roland, wederom een grote naam op het vlak van digitale muziekinstrumenten. Deze app is een synthesizermodule, zoals vaak gebruikt in studio’s. Via midi wordt zo’n apparaat alsnog met een keyboard verbonden, of je koppelt hem aan een computer om daar met een midi-composer aan de slag te gaan.

Verder kun je SOUND Canvas als midi-speler gebruiken. En daarvan zijn er meer dan genoeg te vinden op internet. Er wordt een aantal indrukwekkende voorbeeld-midi’s meegeleverd. Het is ook niet gek dat dit ding klinkt als een klok, want het is een volledig in software nagebouwde dure hardware-sequencer. Om een demobestand te openen tik je op de knop File open, gevolgd door een tik op een van de meegeleverde midi’s. Tik vervolgens op de afspeelknop en laat je oren van verbazing van het hoofd vallen: zo goed klonk midi nog nooit! Goedkoop is de app niet met een prijskaartje van 21,99 euro. Maar bedenk dat de hardware-uitvoering een klassieker is die een veelvoud kost.

©PXimport

Rockrelay Synth FM

Hoewel er voor Android helaas beduidend minder virtuele instrumenten van grote namen beschikbaar zijn, kun je met de app Rockrelay Synth FM (gratis met advertenties of voor 9,99 euro advertentievrij) toch genieten van een in software nagebouwde klassieker. Deze app is een emulatie van de legendarische Yamaha DX7 FM-synthesizer. Deze kwam in 1983 op de markt en was de allereerste FM-synth die geen gebruikmaakte van analoge schakelingen om golfvormen en daaruit voortvloeiende geluiden te produceren. In plaats daarvan werden DSP’s ingezet.

Een DSP is een Digital Signal Processor, een processor speciaal ontworpen om analoge signalen in gedigitaliseerde vorm zo efficiënt en snel mogelijk te verwerken. Tegenwoordig tref je DSP’s in tal van apparaten aan, zoals smartphones of een noise cancelling-hoofdtelefoons. In het laatste geval wordt de DSP gebruikt om omgevingslawaai uit te filteren.

Terug naar de DX7. Hoewel deze Yamaha volledig naar eigen hand is te zetten via tal van instellingen, was dat voor veel artiesten een brug te ver. Gelukkig beschikt de DX7 over een arsenaal aan presets. Die klinken je waarschijnlijk (tenminste voor een deel dan toch) bekend in de oren. Muzikanten uit de roemruchte jaren tachtig maakten volop gebruik van de DX7 en daarmee is deze synthesizer er een die mede het geluid van dat decennium bepaalde. Overigens: één van de weinigen die wel diep doordrong tot in de technische mogelijkheden van de DX 7 was Brian Eno. Wat hij bereikte met die kennis kun je horen op zijn ambient-album Apollo: atmospheres en soundtracks.

©PXimport

Peter Vogel CMI

Nog een uniek instrument van weleer is de Vogel CMI. Dat is een volledig softwarematig nagebouwde Fairlight CMI, destijds ontworpen door Peter Vogel. Dat apparaat kostte ooit – jawel – 50.000 dollar. In Nederland zijn er voor zover bekend welgeteld vier exemplaren van over de toonbank gegaan.

Het was een complex instrument dat werd aangestuurd door een computer; de bediening verliep via een lichtpen en – natuurlijk – een keyboard. Het was ondanks de prijs en complexiteit een groot succes bij wereldberoemde artiesten. De in 1979 uitgebrachte synth is dan ook te horen op tal van tracks uit de jaren tachtig van de vorige eeuw; kenners pikken het karakteristieke geluid van het apparaat er direct uit. Feitelijk is het een van de toonaangevende instrumenten uit de eighties. En dat installeer je nu gewoon op de iPad of iPhone.

De bediening verloopt nog geheel in de stijl van toen via tekstgebaseerde schermen en editors. Om even snel een indruk te krijgen van de muzikale capaciteiten tik je in het P1-scherm op Help/Demo. Tik vervolgens op Demo in het geopende menu. Je vindt twee voorbeeldtracks, elk voorzien van een groene knop. Tik hierop en de track opent in de editor, alwaar je op Play tikt. Deze app kost je in de standaarduitvoering 10,99 euro; upgraden naar Pro met onder meer de mogelijkheid tot het afspelen van midi-bestanden is ook een mogelijkheid. Let niet op de wat zure beoordelingen van sommige kopers: het betreft hier een natuurgetrouwe emulatie van het origineel en dus is de bediening – om compatibiliteitsredenen – naar hedendaagse begrippen spartaans.

©PXimport

Virtual ANS

Ondertussen zaten de Russen niet stil. Sterker nog: in de voormalige Sovjet-Unie en aanpalende satellietstaten werd druk geëxperimenteerd met hypermoderne elektronische muziek. Daarvoor werden bijzondere instrumenten ingezet, zoals de ANS. Ontworpen tussen 1938 en 1958 was dit instrument zijn tijd ver vooruit. Op een glasplaat werden muziekvormen getekend in de vorm van een spectogram (sonogram). Die plaat werd vervolgens live gescand door een batterij aan lichtgevoelige cellen en verder verwerkt. Hoe dat klinkt, kun je onder meer beluisteren op

. En inderdaad: het is niet geheel verwonderlijk dat ANS gebruikt is voor bijvoorbeeld de soundtrack van de Russische sf-film Solaris.

Hoe dan ook, de ANS is er nu in app-vorm voor zowel Android als iOS. Virtual ANS kost 5,99 euro en je kunt er (onder meer) heerlijke space- en trance-geluiden mee produceren, wat het ook interessant maakt voor YouTubers en thuisfilmers. In de app teken je het geluid dan gelukkig wel op een virtuele glasplaat, dus minder breekbaar. Tik op de diskette en dan op New voor een nieuw geluid. Begin simpel, teken een lijn van linksboven naar rechtsonder. Druk op de (voorwaartse) afspeeltoets rechts onder in beeld. Je hoort nu een in toonhoogte afnemende toon. Door meerdere lijnen te tekenen kunnen complexe geluiden gemaakt worden. Leef je uit. Of gebruik een van de vele presets (diskette, Load, Projects, en een van de voorbeeldbestanden). Klinkt extreem futuristisch, toch?

©PXimport

Synthesizer TB 303

Androidgebruikers kunnen hun hart ophalen aan een mislukt instrument dat tegenwoordig een soort cultstatus heeft gekregen. Eentje die onder meer in allerlei moderne muziek wordt gebruik, al dan niet in virtuele vorm. We hebben het hier over de Roland TB-303. Dit was een synthesizer en sequencer die bedoeld was om een bas na te bootsen. Probleem was alleen dat die bas als een soort Donald Duck met een keelontsteking klonk. En dus niet serieus genomen werd door musici die op zoek waren naar een écht als een bas klinkend elektronisch alternatief.

Het in 1982 uitgebrachte instrument werd daardoor snel teruggetrokken van de markt. Maar dat nam niet weg dat sommige muzikanten toch eens gingen experimenteren met het komische geluid dat de TB 303 produceerde. En zo af en toe dook het dan ook eens op in een nummer, zoals Rip It Up van Orange Juice. Als je de app Synthesizer TB 303 Bassline van Rockrelay start en er een beetje mee speelt, is het karakteristieke geluid op de genoemde track direct herkenbaar. En nu hoor je de 303 dus met regelmaat in hits, house, trance, dance enzovoort.

©PXimport

Mellotronics Streetlytron ’63

Tot slot een zonder meer legendarisch elektronisch instrument uit het verleden: de Mellotron. Het instrument beleefde z’n hoogtijdagen in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw. Digitale technieken stonden in hun kinderschoenen, synthesizers gebaseerd op digitale samplers bestonden nog lang niet. De Mellotron gebruikte een unieke manier om toch allerlei instrumenten ten gehore te brengen: tapelussen. Binnenin waren met de einden aan elkaar geplakte banden aanwezig, met daarop de opname van een instrument. Een bandspeler bracht de opnamen ten gehore, afhankelijk van de toetsaanslag op een hogere of lagere afspeelsnelheid. Hoe dat klinkt, kun je bijvoorbeeld horen in het nummer Nights in White Satin van The Moody Blues. Ook vele andere artiesten maakten er met liefde gebruik van. Daar waar het geluid van de Fairlight CMI het geluid van de tachtiger jaren bepaalde, deed de Mellotron dat voor de jaren zeventig en zelfs zestig. En ook nu nog wordt de klassieker ingezet voor moderne producties. Maar het blijft een mechanisch monster dat veel liefde qua onderhoud vergt. De app voor je iPhone of iPad is een heel stuk gebruikersvriendelijker en klinkt als een klok. Bij de introductie kostte het instrument zelf 1.000 pond. Omgerekend naar hedendaagse valuta zou de originele Mellotron een ruime 18.000 euro kosten. De app-versie van de Mellotron heet Mellotronics Streetlytron ’63. Hij kost 7,99 euro in de basisuitvoering en 16,99 euro in de Pro-variant. De app neemt trouwens 1,7 GB in beslag dankzij de enorme berg aan tapeloops – de originele gedigitaliseerde exemplaren!

©PXimport

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.