Jonge IT’ers van nu zullen van de meeste van deze besturingssystemen nooit gehoord hebben. Dat is jammer, want ze zijn belangrijk geweest voor de tegenwoordige platforms waarop pc's en mobieltjes draaien.

1. CP/M

Het 8 bit besturingssysteem CP/M (Control Program for Microcomputers) wordt beschouwd als eerste commerciële besturingssysteem ter wereld en zette in 1973 een revolutie in pc-land in gang. Net als bij latere opvolgers als MS-DOS moesten in de command line (opdrachtregel) commando’s worden getypt die het besturingssysteem vervolgens uitvoerde. Het systeem zorgde er onder andere voor dat ontwikkelaars veel meer mogelijkheden kregen. WordStar en dBase draaiden er bijvoorbeeld zonder enige aanpassing mee op 8080-, 8088- en 8086-computers.

CP/M werd ontwikkeld door Gary Kindall, een bij Intel werkzaam genie die het systeem voor de 8080 microprocessor van het bedrijf ontwikkelde. CP/M draaide eind jaren 70 en in het begin van de jaren 80 op de meeste compacte zakelijke en thuiscomputers (toentertijd noemden we dat nog geen pc’s). In 1981 betaalde Microsoft het bedrijf Seattle Software Works 10.000 dollar voor een ongeautoriseerde kloon van CP/M die het later aan IBM licenseerde om te gebruiken op de eerste IBM PC als PC-DOS dat later uit zou groeien tot het veel populairdere MS-DOS. CP/M draaide in zijn hoogtijdagen op 3000 verschillende computers.

2. OS/2

In augustus van het jaar 1985 tekende Microsoft een deal met IBM om samen een geavanceerd besturingssysteem met de naam OS/2 te gaan ontwikkelen als opvolger van DOS. Het uiteindelijke systeem werd echter nooit zo populair als MS DOS (of later Windows). Sterker nog, OS/2 werd hét twistpunt tussen Microsoft en IBM.

Dit kwam doordat Microsoft de meeste ontwikkelcapaciteit toekende aan Windows en Windows NT. OS/2 raakte bij Microsoft op het tweede plan verzeild. Later stapte Microsoft volledig uit de ontwikkeling van OS/2. IBM bracht in december 2001 de laatste IBM-versie van OS/2 uit en weigerde ondanks verschillende smeekbedes het systeem als open-source uit te geven.. Nu wordt het besturingssysteem up-to-date gehouden door Serenity Systems International en heet het eComStation.

OS/2 was in veel opzichten de voorloper van Windows NT (en dus ook van het latere XP en Server). Het systeem blonk uit in stabiliteit en introduceerde features die pas later in Microsoft-besturingssystemen gebracht worden, zoals een 32-bit architectuur, een virtuele machine voor DOS, multitasking en een gebruiksinterface die gedreven werd door objecten in plaats van vaste onderdelen.

Toch werd OS/2 geen succes vooral vanwege het gebrek aan applicaties (software verscheen eerst voor Windows en dan pas voor OS/2) en omdat IBM het niet zag zitten alle mogelijke hardware te ondersteunen, iets dat Microsoft met DOS en Windows wel probeerde te doen. Ook het feit dat OS/2 geen onderscheid kon maken tussen individuele gebruikers of typen gebruikers (bijvoorbeeld de gast- of beheerdersrol) in een tijd dat netwerken steeds belangrijker werden nekte de adoptie van het platform.

3. Symbian

Symbian (ontstaan in 1998) was ooit het populairste besturingssysteem voor mobiele high-end toestellen in de tijd dat nog niemand van de iPhone had gehoord. In zijn topjaren werd het OS geflankeerd door Windows Mobile, BlackBerry en allerhande op Java-gebaseerde besturingssystemen. Met name tussen 2008 en 2010 verruilden consumenten hun oude mobieltje van Nokia voor een nieuwer Symbian-model met browser en internetverbinding.

Symbian stond dus twee jaar aan de top, maar de komst van de iPhone en Android-toestellen maakten daar een einde aan. Analisten zagen de dramatische val van Symbian niet aankomen. Zelfs in 2010 verwachtte IDC nog dat Symbian in 2014 marktleidend zou zijn. Even later explodeerde de groei van Android met populaire toestellen als de HTC Desire en de eerste Samsung Galaxy S.

Symbian ligt op dit moment aan de beademing en dreigt te sterven. Hoewel er geen nieuwe toestellen meer verschijnen, kunnen gebruikers nog wel ondersteuning tegemoetzien. Nokia bracht de doorontwikkeling onder bij Accenture die tot 2016 verder blijft gaan met de ondersteuning. De Nokia 808 PureView is het laatste ‘vlaggenschip’ dat met Symbian is uitgerust.

4. BeOS

Toen Apple halverwege de jaren '90 op sterven na dood leek, besloot ex-Apple bestuurder Jean-Louis Gasseé van Be Incorporated de gok te wagen met een pc op een geheel nieuw platform. Van 1990 tot 1995 hadden 12 ingenieurs van Apple, NeXT (Steve Jobs' bedrijf) en Sun aan de BeBox en het besturingsysteem BeOS gewerkt: een investering van ruim 9 miljoen dollar en die bijvoorbeeld het 64-bit bestandssysteem BFS opleverde.

Deze krachtsinspanning resulteerde in een machine met twee PowerPC CPU's op 66MHz op een besturingssysteem dat volgens de makers de concurrentie aan zou kunnen gaan met Mac OS en Windows. De machines waren gericht op de zakelijke markt en in het bijzonder op developers. Toch werd het een grote mislukking. In de twee jaar dat de machine verkocht werd, verwisselden slechts 2000 exemplaren van eigenaar.

BeOS bestaat nog steeds, maar lijdt een marginaal bestaan sinds eigenaar Palm door HP overgenomen werd. Wat van BeOS over is, is terug te vinden in het gratis open-source OS Haiku, waarvan in november de laatste alpha-versie verscheen.

5. DR-DOS

In de jaren 80 ontwikkelden een aantal eigenzinnige ontwikkelaars een eigen Microsoft-variant voor het marktleidende MS-DOS. Gary Kindall, eerder verantwoordelijk voor CP/M, startte met Digital Research een bedrijf om het opkomende MS-DOS het vuur aan de schenen te leggen. Helaas bleek CP/M-86 niet het alternatief waar pc-gebruikers op zaten te wachten, dus besloot hij in de vorm van DR-DOS een kloon uit te brengen die DOS voorzag van functionaliteit waaraan Microsoft niet zou kunnen tippen.

DR-DOS bracht aanvullende tools voor de command-line, bood ondersteuning voor grote FAT16 harde schijven en voegde bijvoorbeeld wachtwoordbescherming aan de kernel van het systeem toe waardoor het de belangrijkste concurrent voor Microsoft werd. Later werden ook zaken als geavanceerd geheugenbeheer, schijfcompressie een taakbeheerder en ‘undelete’ aan het arsenaal toegevoegd. Desondanks werd DR-DOS nooit de belangrijkste speler en verkocht Digital Research in 1991 de broncode aan Novell die de ontwikkeling voortzette onder de naam Novell DOS en PalmDOS, een besturingssysteem voor handheld palmtoppc’s.

6. Novell Netware

Begin jaren tachtig besloot de Amerikaanse netwerkspecialist Novell om een besturingssysteem voor Novell netwerkservers te ontwikkelen waar computers draaiende op CP/M en DOS gebruik van konden maken als alternatief voor mainframes en minicomputersystemen. Enkele jaren later werd het systeem ook voor IBM PC compatible hardware vrijgegeven waardoor ook andere fabrikanten servers konden met Netware leveren.

Voor de komst van Windows NT/Windows Server was Netware een belangrijke speler in serverland en introduceerde het functionaliteit als de Netware Directory Services (NDS), een gedeelde directory zoals die tegenwoordig nog door Microsoft als Active Directory wordt gebruikt.

De grootste fouten van Novell (en aanleiding voor de ondergang van Netware) waren dat het besturingssysteem te lang heeft vertrouwd op een DOS-omgeving om het systeem te beheren, dit terwijl beheerders verlangden naar een grafische GUI-oplossing. Ook bleef Netware vasthouden aan Novells eigen IPX/SPX netwerkprotocol, terwijl het open TCP/IP de standaard voor het internet werd. Hosters kozen daarom niet voor Netware-servers, maar voor Windows-, Unix- en Linux-alternatieven. Tegenwoordig leeft Netware verder als Linux-gebaseerd besturingssysteem onder de vlag Open Enterprise Server.

7. NeXTStep

Nadat Steve Jobs Apple in 1985 noodgedwongen had verlaten, begon hij met het bedrijf NeXT, waar een heel nieuw platform werd opgebouwd rond een Unix-achtig OS met de naam NeXTSTEP. NeXT produceerde van 1988 tot 1993 een hele computerlijn (tegenwoordig allemaal verzamelobjecten), waarna de hardware werd losgelaten en het bedrijf zich volledig op software ging concentreren.

In 1994 kwam Canon, dat zelf een aandeel in NeXT had, met een eigen NeXTSTEP 486-machine: de object.station 41. Helaas bleek het NeXTSTEP OS niet populair genoeg; de object.station verkocht niet best. Maar vergis je niet: alle moderne Macs draaien op OS X, wat weer gebaseerd is op NeXTSTEP, waardoor het eigenlijk gewoon volle neefjes zijn van dit moedige Canon-initiatief.

8. GEOS

Twee jaar na het verschijnen van Apples grafische besturingssysteem Mac OS kwam Berkeley Softworks (wat later bekend werd als GeoWorks) in 1986 met een 8-bit kloon voor de 1 Mhz Commodore 64 thuiscomputer: GEOS.

Net als Mac OS bood GEOS een tekstverwerker, een rekenmachine en een tekenprogramma. Pakketten als een DTP-applicatie en spreadsheet waren afzonderlijk verkrijgbaar. Commodore was zo onder de indruk van het programma dat het GEOS standaard ging meeleveren met de goedkope C64C-machine.

In 1990 bracht GeoWorks met PC/GEOS (ook bekend als GeoWorks Ensemble) een 16-bit besturingssysteem voor XT en AT pc’s uit dat weliswaar DOS als onderliggende laag vereiste, maar wel een complete grafische interface kende waarop gebruikers programma’s konden installeren. GEOS bleef eind jaren ’90 besturingssystemen voor goedkope instapcomputers leveren in de vorm van NewDeal Office en Breadbox Ensemble.

9. AmigaOS

Tegenwoordig is multitasking de normaalste zaak van de wereld, maar bijna dertig jaar geleden werd het beschouwd als de heilige graal. Doordat Windows op DOS was gefundeerd, kon je daarmee alleen maar dromen van multitasken. Mac OS en de eerste OS/2-versie konden wel programma’s naast elkaar uitvoeren, maar de taken zaten elkaar daarbij hopeloos in de weg. Terwijl andere besturingssystemen gefrustreerd met multitasking knoeiden, wist Amiga de onderliggende problemen te omzeilen. Dit OS zat zó geavanceerd in elkaar dat de grote IT-bedrijven meer dan tien jaar nodig hadden om hun achterstand in te lopen. De multithread-multitasking capaciteiten van AmigaOS werden vooral gebruikt voor zware grafische toepassingen in de media-industrie. Des te opmerkelijker dus dat het OS ook onder een breder publiek op populariteit kon rekenen, waaronder veel gamers.

Het duurde nog tot eind jaren ’90 voordat Windows NT, OS/2 en het Mac OS multitasking ondersteunden, en in tegenstelling tot AmigaOS hadden deze systemen daar een behoorlijk zware hardwareconfiguratie voor nodig.

Helaas waren de makers van het AmigaOS beter in het bedenken van krachtige technologie dan in het bewaken van hun banksaldo. Sinds 1994 werd het bedrijf erachter verschillende malen failliet verklaard en overgenomen door andere bedrijven, zoals Commodore en Gateway. De ontwikkeling van AmigaOS 4 werd weliswaar doorgezet voor de PowerPC en deze versie kwam in 2006 zelfs op de markt, maar er heeft jarenlang juridische touwtrekkerij plaatsgevonden over wie het besturingssysteem nu eigenlijk mag voeren. Het Belgische Hyperion Entertainment claimt de boel juridisch gezien in handen te hebben en levert er nog steeds software voor.

10. WebOS

Het destijds compleet nieuwe, op Linux gebaseerde WebOS en de eerste smartphone daarmee, moesten in januari 2009 mobiele fabrikant Palm redden. De verkoop van zijn oude producten zat al geruime tijd in een neergaande spiraal en de vooruitzichten waren slecht. WebOS beloofde een smartphonesysteem met apps, multitasking en hechte integratie met e-mail en clouddiensten.

Toch werd het geen succes en werden toestellen op basis van het besturingssysteem nauwelijks verkocht. Hoe heeft dit zo mis kunnen gaan?

Ten eerste is Palm zijn tijd ver vooruit geweest door in 2008 al te kiezen voor html als app-platform voor zijn nieuwe mobiele besturingssysteem. Naderhand is echter gebleken dat Palm zijn tijd hiermee té ver vooruit was. HTML zelf was nog niet zo krachtig als het nu is met de mogelijkheden die HTML5 biedt. Bovendien waren HTML-ontwikkelaars ook nog niet gericht op 'echte' apps, die lokaal op een apparaat draaien.

"We waren simpelweg niet in staat om zo'n ambitieus en baanbrekend ontwerp uit te voeren", vertelde voormalig software-topman Paul Mercer van Palm aan The New York Times. Hij overzag het interface-ontwerp van WebOS en huurde belangrijke ontwikkelaars in voor het nieuwe besturingssysteem. "Misschien dat het nooit uitgevoerd kon worden omdat de technologie er nog niet was", zegt hij achteraf.

Die ex-topman geeft ook aan dat het moeilijk was om in 2009 programmeurs te vinden die een goed begrip hadden van browser-engine WebKit. Dat was namelijk niet alleen de basis voor Palms nieuwe platform, maar ook voor de Safari-browser in Apple's iOS en voor de webbrowser in Google's Android. Die twee techreuzen hadden het m eeste toptalent op dit gebied al weggekaapt, legt Mercer uit.

WebOS was tot voor kort in handen van HP. Dat bedrijf stopte medio 2011 met de ontwikkeling van het mobiel platform, dat een erfenis was van de overname van Palm. HP besloot het te implementeren als OS voor zijn TouchPad-tablets, iets wat uitdraaide op een grote deceptie. HP besloot vervolgens webOS vrij te geven aan de open source-gemeenschap. In februari van dit jaar besloot elektronicafabrikant LG het noodlijdende besturingssysteem over te nemen om het te kunnen integreren in zijn lijn Smart TV’s.

De Netatmo Binnencamera Advance is een slimme beveiligingscamera voor in huis en heeft een adviesprijs van 330 euro. Het apparaat is echter al te koop voor zo'n 250 euro, zien we op de website. Hoe bevalt het product in de praktijk en is-ie dat geld waard?

In de basis is de Netatmo Binnencamera Advance een product volgens het Netatmo-boekje: het apparaat combineert geavanceerde beveiligingstechnologie met een sterke nadruk op privacy en gebruiksvriendelijkheid. Deze binnencamera gaat zelfs nog een stapje verder met de introductie van een mechanische privacysluiter. De implementatie van de sluiter is niet uniek, maar de toepassing wel.

Nu bestaan er wel meer beveiligingscamera’s die zo'n sluiter hebben. Die kun je soms via een schakelaar op het apparaat omzetten, en anders via de app. Een fysieke knop hiervoor is de meest veilige optie, aangezien die niet kan worden 'gehackt'. In het geval van deze Netatmo kunnen we de sluiter alleen via de app omhoog en omlaag doen. Dat kun je ook automatisch laten doen, bijvoorbeeld wanneer de camera een gezicht herkent. Dan schakelt de camera zichzelf als het ware uit op het moment dat je zelf binnen bent, waardoor er ook geen opnamen gemaakt (hoeven te) worden.

©Wesley Akkerman

De achterkant van het apparaat.

Meer gemoedsrust

Door de sluiter een automatische functie te geven, hoopt Netatmo meer gemoedsrust te kunnen bieden. Er zijn namelijk mensen die zich nog steeds zorgen maken om hun privacy en de opnamen die van hen gemaakt worden zodra ze ergens binnenstappen. Bij bedrijven en horecagelegenheden heb je daar weinig invloed op, maar bij jezelf, vrienden of familieleden thuis dus iets meer. Het systeem mag dan wel niets opnemen met de sluiter omlaag, maar technisch gezien kan die nog wel meeluisteren. De microfoon wordt namelijk niet afgedekt.

De automatische stand kun je op twee manieren activeren: via gezichtsherkenning en middels geofencing. Op basis van een geregistreerd gezicht of je locatie kan de camera de beeldopnamen dus uitschakelen. Nu kun je via de app 'handmatig' de sluiter openen op het moment dat je van huis gaat, maar ook dat kun je op basis van geofencing regelen. Zodra je het huis verlaat, gaat de sluiter omhoog en houdt de Netatmo Binnencamera Advance alles voor je in de gaten. Uit onze praktijktests blijkt dat allemaal prettig en snel te werken.

©Wesley Akkerman

De binnencamera met het klepje dicht...

©Wesley Akkerman

...en vervolgens met het klepje open.

Veel mogelijkheden

Verder beschikt het systeem over allerlei zaken die we elders ook zien. Dat is geen kritiek, want het is alleen maar goed als er een soort basis van je persoonlijke beveiliging bestaat. De Advance beschikt over een kijkhoek van 130 graden, een 2K-resolutie en HDR-beeldkwaliteit. Daardoor film je niet alleen een groot deel van de omgeving, ook staat alles er haarscherp en kleurrijk op. Je kunt de Binnencamera Advance koppelen aan 2,4- en 5GHz-netwerken en kunt hem aan het stroomnet aansluiten via een stekker of de Power over Ethernet-kabel.

Je kunt hem op een kast neerzetten of aan de muur of het plafond bevestigen. Het product beschikt daarnaast over beam forming-technologie, waardoor mensen aan de andere kant goed verstaanbaar zijn. Dat is niet zozeer handig voor het kunnen verstaan van dieven, maar je zou een camera bij een baby of bejaarde in de kamer kunnen plaatsen en diegene kunnen verstaan of horen als er iets gebeurt. De audio klinkt goed verstaanbaar binnen de app, en aan de andere kant hebben we ook geen klachten ontvangen over de speakerkwaliteit.

©Wesley Akkerman

Meldingsmogelijkheden

Het is daarnaast de bedoeling dat de Netatmo Binnencamera Advance je zo min mogelijk stoort. De fabrikant probeert om die reden een minimum aan meldingen te versturen. Aanvankelijk viel dat nog best tegen, maar dat kwam doordat het apparaat nog niet alle gezichten in huis herkende. Toen we dat eenmaal hadden ingesteld, daalde het aantal notificaties dat we binnenkregen aanzienlijk. Daar moeten we bij vermelden dat het soms maar net aan de hoek van de camera ligt of hij je herkent of niet, maar binnen de app kun je zelf instellen wie wie is om het aantal meldingen terug te brengen.

Via de overzichtelijke en nette applicatie is het daarnaast verder mogelijk de notificaties op je voorkeuren in te stellen. Zo kun je zelf bepalen of je ook meldingen van huisdieren, onbekende gezichten of mensen in het algemeen wilt hebben. Je kunt bovendien de sluiter altijd handmatig omlaag zetten als je die meldingen zat bent. Tot slot is het mogelijk meldingen samen te voegen. Als een reeds bekend gezicht binnenkomt met een onbekend persoon, krijg je daar maar één melding van (in plaats van twee). Dat soort mogelijkheden kunnen we alleen maar waarderen.

Een andere functie die ons bevalt, is de opslag. Je slaat de beelden lokaal op, op een microSD-kaartje. Je krijgt er standaard een kaartje van 8 GB bij. Daardoor word je niet meteen op extra kosten gejaagd. Wat wel een beetje tegenvalt, is het gebrek aan een melding als je het kaartje verwijdert. Als iemand dus binnen is en die haalt de kaart eruit, dan weet je dat niet. Lijkt ons een enorme vergissing, maar ondertussen is het ook iets wat je mogelijk later kunt toevoegen als fabrikant. Daar hopen wij in elk geval op.

Netatmo Binnencamera Advance kopen?

Een gemakkelijke installatie, een overzichtelijke app en een grote nadruk op privacy: dat is wat de Netatmo Binnencamera Advance biedt. Het systeem laat weinig te wensen over als het gaat om die aspecten, evenals beeld- en audiokwaliteit. We missen wel een melding wanneer iemand de SD-kaart verwijdert en zouden een volgende keer een fysieke schakelaar voor de mechanische privacysluiter waarderen, maar dat betekent niet dat de Advance geen aanbeveling verdient. Want het product werkt heel goed, maar is wel flink aan de prijs.

Als je geen robotstofzuiger wil, maar je wil het jezelf wel gemakkelijk maken, dan kom je al snel uit op een nat-droogstofzuiger. Dat is een traditionele stofzuiger met een dweilfunctie. Omdat dit soort apparaten nog redelijk nieuw zijn, maken veel mensen dezelfde fouten.

Hoewel het technisch gezien mogelijk is een nat-droogstofzuiger op alle typen houtvloeren te gebruiken, is het toch af te raden als het gaat om onbewerkt of onafgewerkt hout. Dat komt doordat een onafgewerkte houten vloer geen beschermende afdichtingslaag heeft. Als die onbehandeld blijft, absorbeert het hout gemakkelijk water of vocht van een nat- en droogzuiger. Dat kan ervoor zorgen dat de vloer kromtrekt of na verloop van tijd zelfs splijt.

Verkeerde dingen opzuigen

Daarnaast is het belangrijk om te voorkomen dat je met een nat-droogstofzuiger dingen opzuigt waar het apparaat niet goed mee overweg kan. Denk aan grotere objecten die nog weleens op de vloer liggen, zoals hondenbrokken. Als je tegelijkertijd dweilt en stofzuigt, kan zo'n object klem komen te zitten bij de dweilkop, een filter of verderop in het systeem. Gebeurt dat regelmatig, dan is het verstandig om voortaan eerst even op te ruimen voordat je de stofzuiger aanzet.

In dezelfde lijn geldt: glasscherven of andere scherpe voorwerpen kun je beter eerst handmatig opvegen met een stoffer en blik. Ook gewone en robotstofzuigers zijn hier niet tegen bestand – de kans op schade aan interne onderdelen is groot. Vermijd bovendien altijd het opzuigen van brandbare vloeistoffen, want die kunnen bij contact met elektrische onderdelen ontbranden.

©Wesley Akkerman

Leeg de vuilwatertank regelmatig.

Tot slot nog even over het opzuigen van verf. Het kan verleidelijk zijn om verfspetters weg te halen met de dweilkop van bijvoorbeeld de Dreame H15 Pro, maar dat is echt geen goed idee. Zowel natte als droge verf kan het systeem verstoppen, waardoor vuil zich ophoopt en filters beschadigd raken. Kom je verf op de vloer tegen, pak dan liever een emmer met warm sop en een doek of spons. Daarmee voorkom je problemen én krijg je het meestal ook gewoon beter schoon.

Van modus wisselen en meer

Het is ook slim om de nat-droogstofzuiger af en toe in een andere modus te gebruiken, zodat hij altijd optimaal blijft presteren. Bij tests op de redactie gebruiken we standaard de automatische stand, waarbij het apparaat zelf de zuig- en dweilintensiteit aanpast aan de situatie. Maar schakel gerust de dweilfunctie eens uit als je alleen wat stof wilt verwijderen. Dat ontlast het systeem en kan de levensduur van het apparaat flink verlengen.

Besteed daarnaast voldoende aandacht aan het onderhoud van de verschillende onderdelen. Tijdens het gebruik zie je vaak vanzelf dat de vuilwatertank volloopt. Leeg deze regelmatig – bij voorkeur na elke schoonmaakbeurt – om te voorkomen dat de zuigkracht afneemt. Dweil je vaak, dan is dat nog belangrijker: je wilt natuurlijk voorkomen dat je bij het legen vervuild water morst.

Controleer ook regelmatig de staat van de filters. In sommige gevallen kun je dat zelfs via de app doen. Zit er te veel stof in, dan gaat dat ten koste van de zuigkracht. En tot slot: zet de nat-droogstofzuiger altijd netjes rechtop in het oplaadstation. Zo kan het systeem zichzelf opladen én onderhouden – denk aan het automatisch drogen van de borstel, wat nare geurtjes helpt voorkomen. Kleine moeite, groot effect!