Microplastics in de wasmachine: het onzichtbare gevaar van onze kleding
Door je kleding te wassen loos je ongemerkt een volle boodschappentas aan microplastics in het milieu. Per week*. Zo. Laat die even op je inwerken, want dit geldt voor iedereen. Behalve als je helemaal nooit synthetische kleding draagt, want dat is de grootste boosdoener uit je garderobe. Maar hoe schadelijk zijn die microvezels, en kun je microplastics in de wasmachine tegengaan met een filter? Spoiler: geen goed nieuws. Wel belangrijk.
Horrorverhalen over het klimaat wel beu? Dat treft, want dit gaat vooral over je gezondheid.
-
Synthetische stoffen zijn in feite gemaakt van niets anders dan plastic. Dat laat los en komt in het water van je wasmachine terecht.
-
Microplastics zijn overal. Wat dat precies betekent voor onze gezondheid, weten we niet. Dat het niet goed is, weten we wel.
-
Drogers scoren trouwens ook hoog op de lijst van microvezelvervuilers: die slingeren microvezels vooral de lucht in.
-
Interesse in een duurzamer huishouden? Lees dan ook: Écht duurzaam schoonmaken? Dit kun je zelf doen
* Bron: https://planetcare.org/nl
Wat zijn microplastics en hoe komen ze in kleding terecht?
Microplastics – de naam zegt het al – zijn piepkleine stukjes plastic die zo klein zijn dat je ze met het blote oog bijna niet kunt zien. Maar laat je niet misleiden door hun formaat, want ze kunnen flinke problemen veroorzaken.
Hoe belanden die kleine plastic deeltjes in onze kleding? Veel van onze kledingstukken worden gemaakt van synthetische vezels, zoals polyester, nylon en acryl. Deze materialen zijn eigenlijk gewoon plastic. Wanneer we deze kleding wassen, komen er kleine stukjes plastic vrij. Die vezels laten los in de trommel en worden vervolgens met het spoelwater weggespoeld. Dat zijn microplastics of microvezels.
©Deemerwha studio
Hoe groot is het probleem van microplastics dat van kleding in oppervlaktewater terecht komt?
Volgens TNO is textiel met een emissie van rond de 100 ton per jaar in Nederland de op vier na grootste bron van microplastics. Onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam werken momenteel aan een onderzoek waarbij in kaart wordt gebracht hoeveel van die microvezels nu precies wegspoelen. Zij denken dat het aandeel aan microplastics in het klimaat door textiel zelfs misschien nog wel groter is dan TNO denkt.
Dat denken andere onderzoekers ook: de Plastic Soup Foundation ontdekte dat 35 procent van alle microplastics in de oceanen afkomstig is van kleding in wasmachines. De meest voorkomende soorten microplasticvezels zijn gemaakt van polyester, polyamiden (zoals nylon, kevlar, nomex) en combinaties van polyester en polypropyleen. Fleece is een grote boosdoener.
In de Verenigde Staten bestaat het grootste deel van het plastic dat neervalt tijdens regenbuien (ja, ook daar zitten je kledingvezels dus in) uit microvezels afkomstig van textiel dat wordt gebruikt voor kleding, waaronder polyester en nylon. In het gebied rondom de Noordpool is de meest voorkomende synthetische vezel rayon (54 procent), gevolgd door polyester (21 procent) en polyamide (nylon, 16 procent). Andere soorten vezels die je daar vindt zijn onder meer polypropyleen, polystyreen, acryl en polyethyleen. Het is verbazingwekkend hoeveel verschillende soorten plastic in onze omgeving aanwezig zijn, en blijkbaar dus zelfs in de meest afgelegen gebieden.
Wat is er dan precies gevaarlijk aan microplastics in het milieu?
De Correspondent haalt nog een ander onderzoek aan en legt uit dat jaarlijks het equivalent van meer dan 50 miljard plastic flessen in de oceanen belandt, puur afkomstig van onze kleding. Hoe groot het gevaar van deze microvezels voor onze gezondheid is, weten we eigenlijk nog niet. Of tenminste, niet precies.
We kunnen namelijk heus wel inschatten dat de gevolgen van microplastics voor het milieu en onze gezondheid niet goed zijn. Plastic ín je lichaam: je kunt op je vingers natellen dat je je daar niet beter door voelt. Zodra deze deeltjes vrijkomen in het waswater, belanden ze in onze waterwegen en uiteindelijk in oceanen en ander oppervlaktewater. Ook kunnen we ze binnenkrijgen (bijvoorbeeld via voedsel, maar ook als fijnstof in de lucht), en dat is slecht voor de gezondheid. Op die kleine plastic stukjes blijft namelijk een hoop narigheid zitten. Ze kunnen ziekteverwekkende organismen met zich meedragen en zo als een soort koerier voor ziekten fungeren. Microplastics kunnen zelfs in onze cellen doordringen en daar DNA beschadigen.
Hoe groot de verontreiniging is en hoe ernstig dat is voor onze gezondheid, wordt nu volop in kaart gebracht. De Universiteit van Amsterdam bekijkt dat specifiek voor Nederland, al verspreiden die ellendige kleine microvezels zich razendsnel over de wereld. Ondertussen wassen we allemaal op grote schaal onze (synthetische) kleding. We lopen dus misschien al enorm achter de feiten aan, zeggen de onderzoekers zelf ook.
Het microplastics-probleem groeit hard. Meer dan 80 procent van het kraanwater bevat sporen van microplastics en volgens het Wereld Natuur Fonds krijgen mensen wekelijks een creditcard aan plastic binnen, via het water dat we drinken en de lucht die we inademen.
De piepkleine deeltjes dringen ons lijf binnen en kunnen zo op reis naar onze belangrijkste organen. Als mensen en dieren aan hoge doses vezels worden blootgesteld, kunnen ze last krijgen van hun ademhaling, lever, immuunsysteem en spijsvertering.
De gezondheidseffecten zijn afhankelijk van het soort plastic, de vorm en de grootte van de vezels. Data is nu voornamelijk nog afkomstig van onderzoeken naar asbest en giftige stoffen in fabrieken. Microplastics zijn zo ‘nieuw’ dat de langetermijngevolgen nog een beetje een kwestie van koffiedik kijken is. Maar er wordt inmiddels heel veel onderzoek naar gedaan.
©Alexei_Zatevakhin
Een filter in je wasmachine
Hoe zorg je ervoor dat er minder van die microvezels uit je wasmachine in het milieu worden geloosd? Een logische oplossing zou een speciaal filter zijn dat standaard in de wasmachine wordt ingebouwd. In de trommel kunnen we de vezels nog opvangen voordat het spoelwater wordt afgevoerd.
Het probleem is de ‘micro’ in microvezels: ze zijn ontzettend klein. Een microvezel is maximaal een halve centimeter groot, maar meestal veel kleiner. Filters zouden dus heel fijn moeten zijn, waardoor ze snel verstopt kunnen raken. Daarom bouwen wasmachinefabrikanten ze (nu) nog niet standaard in. Sommige merken, zoals AEG, bieden wel een extern filter aan.
Die is vergelijkbaar met de oplossing van PlanetCare. Het filter verwijdert maar liefst 90 procent van die microvezels uit het wasmachinewater. Je installeert het filter op de waterafvoer van je wasmachine. De cartridge moet regelmatig worden vervangen door hem terug te sturen naar de fabrikant. De verzendkosten zijn nu nog wat hoog (11 euro), maar dan draag je wel je steentje bij. Het AEG-filter is wel in Nederland verkrijgbaar.
Samsung kondigde een samenwerking aan met het klimaatbewuste outdoorkledingmerk Patagonia. Ze ontwikkelen een wasmachine met een extern Less Microfiber™-filter. Dit wordt bevestigd tussen de wasmachine en de wateraanvoer, en het filter 98% van het microplastic uit het water alvorens het wordt afgevoerd. Hiermee hopen ze dat de techniek binnenkort standaard wordt voor alle nieuwe wasmachines. Later dit jaar wordt een eerste versie verwacht.
©Halfpoint
Wat kun je nog meer doen tegen microvezels?
Concreet kun je zelf een aantal dingen doen om microplastics in je wasmachine tegen te gaan:
Koop organische stoffen, zoals wol en katoen. Ook die materialen verliezen vezels tijdens het wassen, maar dat is geen plastic. Dat is dus veel minder schadelijk.
Eén van de grote boosdoeners is ‘fast fashion’, waardoor we steeds meer kleding kopen. Koop minder, maar kies voor kwaliteit (ja, dat is een excuus om die dure trui/broek/jurk toch te kopen. Maar dan even niets meer, oké?).
Was in een speciale, dichte waszak die de microvezels niet doorlaat (zoals de Guppy Friend-waszak).
Centrifugeer korter en was minder heet als je synthetische stoffen wast. Hierdoor laten (waarschijnlijk) minder microplastics los.
Het lijkt er op dat er minder microvezels loslaten met vloeibaar wasmiddel.
Je draagt hiermee bij aan het milieu, schoner oppervlaktewater en gezondere vogels en zeedieren. En je draagt bij aan gezondere mensen. Vorig jaar werd voor het eerst bewezen dat er al plastic deeltjes in ons bloed zitten. De langetermijngevolgen zijn dan misschien nog niet goed in kaart gebracht, het is toch geen prettig idee. Beginnen met ‘schonere kleding’ door minder te vervuilen met wassen is eigenlijk een kleine moeite. Kunnen we!
De Tapo C460 is een buitencamera, maar is dankzij de magnetische bevestiging ook heel handig voor binnengebruik.
