Door je kleding te wassen loos je ongemerkt een volle boodschappentas aan microplastics in het milieu. Per week*. Zo. Laat die even op je inwerken, want dit geldt voor iedereen. Behalve als je helemaal nooit synthetische kleding draagt, want dat is de grootste boosdoener uit je garderobe. Maar hoe schadelijk zijn die microvezels, en kun je microplastics in de wasmachine tegengaan met een filter? Spoiler: geen goed nieuws. Wel belangrijk.

* Bron: https://planetcare.org/nl

Wat zijn microplastics en hoe komen ze in kleding terecht?

Microplastics – de naam zegt het al – zijn piepkleine stukjes plastic die zo klein zijn dat je ze met het blote oog bijna niet kunt zien. Maar laat je niet misleiden door hun formaat, want ze kunnen flinke problemen veroorzaken.

Hoe belanden die kleine plastic deeltjes in onze kleding? Veel van onze kledingstukken worden gemaakt van synthetische vezels, zoals polyester, nylon en acryl. Deze materialen zijn eigenlijk gewoon plastic. Wanneer we deze kleding wassen, komen er kleine stukjes plastic vrij. Die vezels laten los in de trommel en worden vervolgens met het spoelwater weggespoeld. Dat zijn microplastics of microvezels.

©Deemerwha studio

Hoe groot is het probleem van microplastics dat van kleding in oppervlaktewater terecht komt?

Volgens TNO is textiel met een emissie van rond de 100 ton per jaar in Nederland de op vier na grootste bron van microplastics. Onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam werken momenteel aan een onderzoek waarbij in kaart wordt gebracht hoeveel van die microvezels nu precies wegspoelen. Zij denken dat het aandeel aan microplastics in het klimaat door textiel zelfs misschien nog wel groter is dan TNO denkt.

Dat denken andere onderzoekers ook: de Plastic Soup Foundation ontdekte dat 35 procent van alle microplastics in de oceanen afkomstig is van kleding in wasmachines. De meest voorkomende soorten microplasticvezels zijn gemaakt van polyester, polyamiden (zoals nylon, kevlar, nomex) en combinaties van polyester en polypropyleen. Fleece is een grote boosdoener.

In de Verenigde Staten bestaat het grootste deel van het plastic dat neervalt tijdens regenbuien (ja, ook daar zitten je kledingvezels dus in) uit microvezels afkomstig van textiel dat wordt gebruikt voor kleding, waaronder polyester en nylon. In het gebied rondom de Noordpool is de meest voorkomende synthetische vezel rayon (54 procent), gevolgd door polyester (21 procent) en polyamide (nylon, 16 procent). Andere soorten vezels die je daar vindt zijn onder meer polypropyleen, polystyreen, acryl en polyethyleen. Het is verbazingwekkend hoeveel verschillende soorten plastic in onze omgeving aanwezig zijn, en blijkbaar dus zelfs in de meest afgelegen gebieden.

Wat is er dan precies gevaarlijk aan microplastics in het milieu?

De Correspondent haalt nog een ander onderzoek aan en legt uit dat jaarlijks het equivalent van meer dan 50 miljard plastic flessen in de oceanen belandt, puur afkomstig van onze kleding. Hoe groot het gevaar van deze microvezels voor onze gezondheid is, weten we eigenlijk nog niet. Of tenminste, niet precies.

We kunnen namelijk heus wel inschatten dat de gevolgen van microplastics voor het milieu en onze gezondheid niet goed zijn. Plastic ín je lichaam: je kunt op je vingers natellen dat je je daar niet beter door voelt. Zodra deze deeltjes vrijkomen in het waswater, belanden ze in onze waterwegen en uiteindelijk in oceanen en ander oppervlaktewater. Ook kunnen we ze binnenkrijgen (bijvoorbeeld via voedsel, maar ook als fijnstof in de lucht), en dat is slecht voor de gezondheid. Op die kleine plastic stukjes blijft namelijk een hoop narigheid zitten. Ze kunnen ziekteverwekkende organismen met zich meedragen en zo als een soort koerier voor ziekten fungeren. Microplastics kunnen zelfs in onze cellen doordringen en daar DNA beschadigen.

Hoe groot de verontreiniging is en hoe ernstig dat is voor onze gezondheid, wordt nu volop in kaart gebracht. De Universiteit van Amsterdam bekijkt dat specifiek voor Nederland, al verspreiden die ellendige kleine microvezels zich razendsnel over de wereld. Ondertussen wassen we allemaal op grote schaal onze (synthetische) kleding. We lopen dus misschien al enorm achter de feiten aan, zeggen de onderzoekers zelf ook.

©Alexei_Zatevakhin

Een filter in je wasmachine

Hoe zorg je ervoor dat er minder van die microvezels uit je wasmachine in het milieu worden geloosd? Een logische oplossing zou een speciaal filter zijn dat standaard in de wasmachine wordt ingebouwd. In de trommel kunnen we de vezels nog opvangen voordat het spoelwater wordt afgevoerd.

Het probleem is de ‘micro’ in microvezels: ze zijn ontzettend klein. Een microvezel is maximaal een halve centimeter groot, maar meestal veel kleiner. Filters zouden dus heel fijn moeten zijn, waardoor ze snel verstopt kunnen raken. Daarom bouwen wasmachinefabrikanten ze (nu) nog niet standaard in. Sommige merken, zoals AEG, bieden wel een extern filter aan.

Die is vergelijkbaar met de oplossing van PlanetCare. Het filter verwijdert maar liefst 90 procent van die microvezels uit het wasmachinewater. Je installeert het filter op de waterafvoer van je wasmachine. De cartridge moet regelmatig worden vervangen door hem terug te sturen naar de fabrikant. De verzendkosten zijn nu nog wat hoog (11 euro), maar dan draag je wel je steentje bij. Het AEG-filter is wel in Nederland verkrijgbaar.

Samsung kondigde een samenwerking aan met het klimaatbewuste outdoorkledingmerk Patagonia. Ze ontwikkelen een wasmachine met een extern Less Microfiber™-filter. Dit wordt bevestigd tussen de wasmachine en de wateraanvoer, en het filter 98% van het microplastic uit het water alvorens het wordt afgevoerd. Hiermee hopen ze dat de techniek binnenkort standaard wordt voor alle nieuwe wasmachines. Later dit jaar wordt een eerste versie verwacht.

©Halfpoint

Wat kun je nog meer doen tegen microvezels?

Concreet kun je zelf een aantal dingen doen om microplastics in je wasmachine tegen te gaan:

Je draagt hiermee bij aan het milieu, schoner oppervlaktewater en gezondere vogels en zeedieren. En je draagt bij aan gezondere mensen. Vorig jaar werd voor het eerst bewezen dat er al plastic deeltjes in ons bloed zitten. De langetermijngevolgen zijn dan misschien nog niet goed in kaart gebracht, het is toch geen prettig idee. Beginnen met ‘schonere kleding’ door minder te vervuilen met wassen is eigenlijk een kleine moeite. Kunnen we!

Als de temperaturen dalen, grijpen veel mensen instinctief naar de thermostaat om het huis te verwarmen. Maar comfortabel wonen hoeft niet te betekenen dat je de gaskraan vol open draait. Met een paar slimme aanpassingen en gewoontes kun je de warmte in huis beter vasthouden en je gasverbruik verminderen, zonder in te leveren op comfort.

Voorkom warmteverlies met tochtstrips en kit

Warmteverlies via kieren en spleten is een van de grootste energieverspillers in huis. Gelukkig zijn er eenvoudige oplossingen om dat aan te pakken. Tochtstrips zijn een snelle en betaalbare manier om openingen rond ramen en deuren af te dichten. Ze zijn eenvoudig te installeren en zorgen ervoor dat koude lucht niet binnenkomt en warme lucht niet ontsnapt. Voor grotere openingen, bijvoorbeeld bij de aansluiting van kozijnen op muren, is het gebruik van siliconenkit of schuimrubber ideaal. Deze materialen vullen de naden op en voorkomen effectief warmteverlies.

©Marina Gordejeva

Naast ramen en deuren is het ook belangrijk om aandacht te besteden aan brievenbussen en ventilatieroosters. Een tochtborstel op de brievenbus en een ventilatierooster met klep kunnen voorkomen dat koude lucht naar binnen stroomt zonder dat je de ventilatie volledig blokkeert. Controleer bovendien de aansluitingen rond leidingen en buizen die door muren of vloeren lopen. Hier kunnen vaak ongeziene tochtgaten zitten die gemakkelijk afgedicht kunnen worden.

Een handige tip is om je huis te controleren op tochtplekken op een koude en winderige dag. Loop met een brandende kaars langs ramen, deuren en andere mogelijke tochtbronnen. Beweegt de vlam? Dan ontsnapt er warmte en kun je direct actie ondernemen. Door deze kleine aanpassingen blijft je huis warmer en verbruik je minder gas, wat niet alleen je energierekening verlaagt, maar ook goed is voor het milieu.

©Olga Yastremska

Gebruik gordijnen slim

Gordijnen kunnen een grote rol spelen in het vasthouden van warmte in huis. Overdag kun je ze openen om zonnewarmte binnen te laten, vooral bij ramen op het zuiden. Deze gratis warmtebron helpt om je huis op een natuurlijke manier te verwarmen. Zodra de zon ondergaat, is het belangrijk om de gordijnen dicht te trekken. Dan fungeren ze als een extra isolatielaag, waardoor minder warmte via de ramen ontsnapt. Kies bij voorkeur voor dikke of thermische gordijnen, die speciaal zijn ontworpen om warmteverlies te minimaliseren.

Let er echter op dat gordijnen geen radiatoren bedekken. Als ze de warmte van een radiator blokkeren, verwarm je de ruimte minder efficiënt. Zorg er ook voor dat gordijnen goed aansluiten op de muur of vensterbank om tocht te verminderen. Heb je open ruimtes onder je gordijnen? Overweeg dan tochtrollen of gordijnen die tot de vloer reiken.

Heb je rolluiken of jaloezieën? Combineer deze met gordijnen voor nog betere isolatie. Overdag houd je de rolluiken open om zonlicht binnen te laten en 's avonds sluit je ze om warmteverlies verder te beperken. Op deze manier benut je gordijnen niet alleen als decoratie, maar ook als een slimme manier om energie te besparen en je huis comfortabel warm te houden.

©andrey sinenkiy

Verwarm gericht, niet je hele huis

Het verwarmen van je hele huis kan een flinke kostenpost zijn, vooral als je ruimtes verwarmt die je nauwelijks gebruikt. Door selectief te verwarmen, kun je niet alleen je gasverbruik verminderen, maar ook efficiënter omgaan met de warmte die je al hebt. Begin met het identificeren van de ruimtes waar je de meeste tijd doorbrengt, zoals de woonkamer, slaapkamer of werkkamer. Zorg ervoor dat je de deuren naar deze ruimtes gesloten houdt om te voorkomen dat de warmte ontsnapt naar minder gebruikte kamers. Dit creëert een zogenoemde 'warmtezone,' waarin de temperatuur comfortabel blijft.

Voor ruimtes die je tijdelijk gebruikt, zoals de badkamer, kun je overwegen om elektrische alternatieven in te zetten. Een infraroodpaneel of elektrische kachel verwarmt snel en plaatselijk, waardoor je geen onnodige energie verspilt aan het verwarmen van de hele woning. Deze apparaten zijn vooral nuttig voor korte periodes, zoals tijdens het douchen of werken aan een bureau.

©PhotoSG

Daarnaast kun je het gebruik van je verwarming optimaliseren door een slimme thermostaat te installeren. Hiermee kun je precies instellen wanneer en waar je warmte nodig hebt. Veel slimme thermostaten bieden de mogelijkheid om zones in huis apart te regelen, zodat je alleen energie gebruikt voor de ruimtes die op dat moment in gebruik zijn.

Tot slot is het handig om te experimenteren met lagere temperaturen in minder gebruikte kamers. Een graad of twee lager in bijvoorbeeld de gang of logeerkamer kan al een aanzienlijke besparing opleveren zonder dat dit je wooncomfort aantast. Door gericht te verwarmen, haal je meer uit je energieverbruik en bespaar je tegelijkertijd op je gasrekening.

Maak optimaal gebruik van tapijten en vloerkleden

Een koude vloer kan een flinke invloed hebben op hoe comfortabel je huis aanvoelt, vooral in kamers met tegels of laminaat. Tapijten en vloerkleden zijn niet alleen een decoratieve toevoeging, maar ook een praktische oplossing om warmte vast te houden. Ze fungeren als een extra isolatielaag, waardoor de kou van de vloer minder snel in de ruimte trekt. Dit kan vooral nuttig zijn in slecht geïsoleerde woningen of op de begane grond.

©leonid iastremskyi

Voor maximaal effect kies je een dik, dicht geweven tapijt of kleed. Wol of hoogpolig materiaal werkt extra isolerend en voelt ook zachter en warmer aan onder je voeten. Leg het kleed in veelgebruikte ruimtes, zoals de woonkamer of slaapkamer, waar het comfort direct merkbaar is. Heb je vloerverwarming? Kies dan voor een kleed dat geschikt is voor dit type verwarming, zodat de warmte er nog steeds goed doorheen kan.

Naast thermisch comfort helpt een tapijt ook om de algemene sfeer in huis te verbeteren. Een warm kleed nodigt uit om op te zitten of te spelen, wat vooral prettig is als je kinderen hebt. Bovendien kan een vloerkleed helpen om geluiden te dempen, wat een extra voordeel is in drukke huishoudens of appartementen.

Ventileer op de juiste manier

Ventileren is belangrijk voor een gezond binnenklimaat, maar verkeerd ventileren kan leiden tot onnodig warmteverlies. Je moet daarom slim ventileren, zodat je frisse lucht binnenhaalt zonder de warmte uit je huis te laten ontsnappen. De meest effectieve manier is om kort en krachtig te ventileren. Zet bijvoorbeeld twee ramen tegenover elkaar een paar minuten wijd open om een luchtstroom te creëren. Dit ververst de lucht snel zonder dat de muren, vloeren en meubels afkoelen, waardoor je woning zijn warmte behoudt.

©Roman Möbius

Voorkom langdurig ventileren via een raam op een kier, vooral in de winter. Dat zorgt er namelijk voor dat je continu warmte verliest, terwijl de luchtuitwisseling traag verloopt. Maak in plaats daarvan gebruik van ventilatieroosters die je gedeeltelijk kunt openen. Deze bieden een constante toevoer van frisse lucht zonder grote warmteverliezen.

Let ook op ruimtes zoals de keuken en badkamer, waar vocht snel ophoopt. Gebruik de afzuigkap of mechanische ventilatie alleen wanneer nodig en zorg dat je deze systemen niet onnodig lang laat draaien. Vochtige lucht voelt kouder aan, dus het goed afvoeren van vocht helpt je huis niet alleen frisser, maar ook warmer aan te laten voelen.

Combineer met duurzame warmtebronnen

Naast het verminderen van warmteverlies kun je ook denken aan het combineren van deze tips met een duurzame warmtebron. Een elektrische deken, een warmtekussen of zelfs het dragen van meerdere lagen kleding kunnen helpen om comfortabel te blijven zonder extra gas te verbruiken.

Met deze praktische tips kun je je huis comfortabel warm houden en tegelijkertijd je gasverbruik minimaliseren. Het resultaat? Een lagere energierekening, een kleinere ecologische voetafdruk en een heerlijk comfortabel huis!

Een handdruk, een deurklink, even ergens tegenaan leunen, en ZAP! Voor je het weet, krijg je een elektrische schok. Statische kleding is behoorlijk irritant, maar gelukkig kun je er wat aan doen. In dit artikel ontdek je hoe. Let op: het antwoord kan schokkend zijn!

Lees ook: 8 veelgemaakte fouten bij het wassen van kleding

Waarom is mijn kleding statisch? 

Een statische schok is een vorm van elektriciteit. Het komt door wrijving van kleding tegen andere kleding, tegen je huid, of gewoon door de (droge) lucht om je heen. Vooral synthetische stoffen als nylon en polyester hebben er last van. Ook wol staat erom bekend. Bij katoen en linnen merk je het amper, omdat die de statische elektriciteit weer makkelijk afgeven aan de omgeving. Bij synthetische stoffen wordt de kleding pas ontladen als je iets aanraakt – een deurklink, of de hand van iemand anders, bijvoorbeeld. Gelukkig zijn er een paar dingen die je kunt doen om het schokeffect te verminderen. 

©komta

Tip 1: Slim wassen en drogen

Je kunt al veel problemen voorkomen door op een slimme manier te wassen en drogen. Het gebruik van wasverzachter zorgt er al voor dat je kleding minder snel statisch geladen wordt als je het aantrekt. Je kunt ook een bolletje aluminiumfolie in de trommel doen bij het wassen, dat zorgt ervoor dat de statische elektriciteit meteen wordt afgegeven aan de trommel. Let op: doe geen aluminiumfolie in de droger! 

©Tanya Rozhnovskaya

Kleding die snel statisch wordt kun je sowieso beter niet in de droger doen, ook als dat volgens het label wel kan. Er bestaan antistatische drogerdoekjes die je bij je wasgoed in de droger kunt stoppen, en die de statische elektriciteit verminderen. 

Tip 2: Metaal

Contact met metaal zorgt ervoor dat de statische elektriciteit wordt afgegeven aan de lucht. Pak voor je je kleding aantrekt een metalen kledinghanger of een ander stuk metaal (een sleutel, een lepel), en wrijf even over de binnen- en buitenkant van je kleding. Zo wordt de elektriciteit ontladen, en kun je je kleding in elk geval zonder schok aantrekken. 

Een andere veelgebruikte manier is een metalen veiligheidsspeld aan je kleding bevestigen. Die zorgt er gedurende de dag voor dat de statische elektriciteit sneller wordt afgegeven, en je hebt minder last van schokken en plakkende kleding. 

Tip 3: De vriezer

De vriezer? Jazeker! Als je je kleding voor je het gaat dragen een halfuurtje in de vriezer legt, wordt de statische elektriciteit ook ontladen, en het bouwt bovendien minder snel weer op. Zorg wel dat je kleding kurkdroog is voor je het in de vriezer legt, anders loop je straks met ijspegels in je nek naar buiten. 

Tip 4: Sprayen

Een beetje sprayen is ook geen slecht idee. Er zijn anti-statische sprays op de markt, die ervoor zorgen dat de lading verdwijnt en minder snel weer opbouwt, maar er zijn ook doe-het-zelf-oplossingen: een beetje haarlak aan de binnenkant van je kleding of een beetje wasverzachter in een plantenspuit heeft ongeveer hetzelfde effect. 

Conclusie

Statische elektriciteit in je kleding is niet fijn, niet voor jou en niet voor degene die je een hand geeft. Vooral wol en synthetische stoffen hebben er last van; katoen en linnen juist helemaal niet. Op een slimme manier wassen en drogen scheelt al een hoop, en aanraking met metaal kan de ergste statische elektriciteit ook oplossen. Besprenkel de binnenkant van je kleding met anti-statische spray, haarlak of wasverzachter, of stop je kleren na het drogen even in de vriezer, en je hebt in elk geval voorlopig nergens meer last van.